بازگشت
نقض کرامت انساني زنان در اشعاربرخي از شعرای زبان دری فارسي
انجنيرغلام سخي ارزگاني انجنيرغلام سخي ارزگاني







کلامی از خداوندگار دانش وارباب سخن مولانا جلال الدین بلخی :

گر خطا گفتیم ، اصلاحش تو کن      

  مصلحتی تو ، ای تو سلطان سخن

    عموما  در قسمت  محصول   فکری  و کارکردهای  منجمله ادبی  و  مجموعهء  از گزيده های  شعری  فرهنگيان ، ادباء  و شعرا  وغیره  ؛ ابراز  نظرها ،  کاوش ها  و به خصوص نقد  نيز صورت می گيرد که جهت اصلاح کيفيت و شکوهمندی  کارهای آينده شان نه تنها  پر ارزش بوده ، بلکه خيلی ها قابل  تقدير و تشویق آمیز نیز می باشد. به نظر راقم اين نبشته اين گونه  برخورد ها و نگرش ها ، خردمندان  شعر و  ادب  را  بيشتر  به  تعمق   واداشته  و  آنان  را  در  غنی سازی  و کيفيت  ادبی  کارکردهای  فرهنگی  آيندهء  شان  بيش  از  پيش  مورد   ترغيب  و پويايي عصر جدید  و نو تر قرار میدهند . و همچنان از اثر انتقادات خردمندانه  و  منطقی اند   که   فرهنگيان  و علما  به  توليد  انديشه  جديد  و سازنده  بر مبنای  مقتضای نياز عصر نيز دست  می يابند . از سوی هم  ،  در  جامعه  « منطق  نقد  دهی   و نقد  گرايي  و  نقد پذيری  »   سمت  و سو گرفته  و  بالاخيره  « فرهنگ نقد »  و آزادی هم  جايش  را  در دل نظام جامعه  در ساحهء   فرهنگی ، اجتماعی  وغیره  باز می نمايد . 

     شعرا و ادباء که  در هر  مقطع  مکانی  و  زمان عرض اندام   نموده اند ، اگر  گنه کار  نشوم آنان  يگانه  و يا  از  جمله خردمندترين ، آگاه ترين  ،  منورترين  و  همچنان  سازنده  ترين  عناصر  از  اجتماع در عرصه  معنوی  و تمدن  در  ميان  جامعهء   شان  بوده   و  اکنون  نيز  می باشند .  بايد  گفت  که   تراوش  ذهنی  و ماحصل  خلاق  و  ناياب  فکری  آنها  در ايجاد  و  نهادينه  ورزی  تمدن ها ،  در  رشد نهادهای  اجتماعی  ،  مادی ،  معنوی  ،  شکوفايي  کرامت  والای  انسان  و انسانيت ،  در  زايش  تفکرنو  و  امثالهم  نقش کم نظيری  را  اداء  نموده اند . اگر گفته  شود   که  جهان  تمدن  و  فرهنگ  وغیره  زادهء  قلم  و  دانش  خردمندان ، شعرا ، ادباء  و ازمون های نسل بشری اند ، به خطا نرفته ایم .

    اما افزون  بر آن دردا ،  که  در گوشهء از اذهان  برخی از  سرايشگران  ردهء  اول شعر و ادب اثری  از  تفکر و فرهنگ جمود نگر قبيلوی  و نظام  فيودالی  نيز به مشاهد  رسيده  که  در قسمت  برخی از اشعار آنان  به  کرامت و شوکت انسانی  زنان  حمله  بی رحمانه   صورت  گرفته  اند  که  آنهم  قطعا  عاری  از انصاف ،  دور  از  تعقل  و  مغاير اصل  قرآنی  ،  ضد  منشور اعلاميه  جهانی  حقوق  بشر و  معيارهای   ديگری  پسنديدهء  بين المللی  و اخلاقی  جامعه اند .   

       منظور از اين نبشتهء شتابزده و برخورد جسته و گریخته  نقد  نگری  نبوده ، بلکه  پرسش های  گلايه آميز و  احترامانه  و با ضم  اشارات  مؤجز دردمندانه  و آنهم  بدون تسلسل  در  پايان  هر شعر مورد  نظر می باشند  که  توجه  علاقمندان  بدان  جلب  می گردد . اصلا  من حق  نقد  نگری  و نقد دهی را  در همچو  مسايل  از عهده خويش خارج دانسته و آن حق را از آن  اهل خرد ، فرهنگيان  رسالتمند ، ادباء ، شعرا  ،  پژوهشگران ، اربابان دانش  و  قلم  و ... می دانم  که  منجله  این  بندهء  عاجز و  گناهکار و مقصر  را  نيز از نعمت  نقد  هوشمندانه و رهنمودهای عالمانهء  خودها  مستفيد  سازند .   

      حال به  بهانهء عنوان  مطلب  انتخابی خود ،  يک  سری  به   سراغ   بعضی از  ادباء  و  شعرا  می زنم  و  چند  نمونهء  مختصر از  ميان  داشته  های شعری شان  را که  در مورد   زنان  سروده  اند ،   گزيده   و آنرا  چنين  باهم  به خوانش  می گيريم :

 

نظامی زن را بی وفا می پندارد :

در خانه گنجشک سر مار که  ديد     

  اسپ و زن و شمشير  وفادار که ديد

نشايد يافتن  وفا  در  هيچ  بر زن   

   وفادار اسپ و  در شمشير  و  در زن ( 1 )

 

 


    در اين  زمينه  نظامی  زن  را برابر  با اسپ و شمشير قرار داده  و چنين تفهيم  می کند که از اسپ و  زن و شمشير کسی وفا  نديده است . از اين  شعر نيز بر می آيد  که  اسارت  انسان  زن  چنان  پرعمق است  و  زن  مانند  آشياء  و احشام  در اختيار مطلق مرد سالار بوده که مانند  شئ  گاه  در اسارت  يکی  و زمانی هم  در حلقهء   اسارت   ديگری   از  مرد  سالاران  قرار  می گيرد . همان   طوری   که  شمشير واسپ در اختيار هرکس  قرار گرفتند ، مال او  به  شمار می آيد و موقعيت  زن هم   در جامعه  مرد سالاری  چنان  بوده  که  زن هم  در تسلط  هر مرد  قرار گيرد ، ديگر  زن هم   مانند   شمشير  و اسپ  اختيار  خود   را  ندارد .  وقتی  که شمشير بی جان و اسپ زنده جان غير ناطق طبعا که اختيار خود را ندارند ،  کامل  قابل و فهم  درک است . اما اينکه  زن هم به عنوان انسان ناطق و آزاد به دنيا آمده که  مثل اشياء و حيوان اختيار خود  را  در نظام  اجتماعی-  سياسی  ندارد ؛  خود  عمق مظلوميت ،  محکوميت  و فاجعهء  انسانی  بی نظير را در مورد  انسان  زن  در بطن  نظام  قبيله  سالاری  و آنهم در اين عصر جديد خرد و انترنت  به  نمايش می گذارد  که  جای سخت تأسف و حتا ننگ تاريخ بشريت  می باشد .

    همچنان در زمان  جنگ  وقتی که يک جناح مردان بر ديگری از مردان  رقيب پيروز  می گردد ،  برندهء   جنگ   تمام  دارای  و حتا   زنان  منطقه  و مسکونين  بيگناه  و غير نظامی  بازندهء  جنگ  را  به  غنيمت  می گيرد  و از آن  خود  می سازد .  در اينجا   سيستم   استبدادی   طوری  غم انگيز است   که   زنان   مناطق   جناح  مغلوب  در  جنگ « مردان »  به  اسارت جناح  غالب جنگ  به زور برده می شوند  که  اينبار زنان  به   جرم  « زنان  جناح  مغلوب » هم   بيشتر  گنه کار  پنداشته  شده  و  با  خشم  و اسارت  فزاينده  رو  به   رو  می شوند . اينجاست  که  بردندگان  جنگ ،  با  خشونت  حيوانی   به  عفت و دامان  پاک  زنان اسير تجاوز جنسی  می نمايند ، اين عمل  را  هم   به  افتخار «  مردانگی  »   لقب می دهند  . مثلا  از جمله  در  جنگ های   خانمان  برانداز سه دههء اخير افغانستان که  گروه های  رقيب  مواضع  نظامی  يکديگر  را اشغال  می نمودند ، نه  تنها  تمام  هست و بود مردم غير نظامی را به جرم سکنهء گروه رقيب خويش به غارت می بردند ، بلکه زنان شوهردار ، دختران جوان  و حتا دختران  صغير و نابالغ  را با  وحشت تمام  مورد  آزار  و تجاوزات  جنسی  قرار می دادند و  برعلاوه ،  برخی  کثيری از  زنان  اسير  هزاره ،   تاجيک ،  ازبک  ،  ترکمن   و  سايرين   را  به  دلالان  عرب   و  غيره    نيز   می فروختند .  و  همچنان   بنام های   «  مردانگی   »  ،  «   پشتونوالی  »   و  «  تطبيق  شريعت »   وغيره   بدين  عمل  ضد  انسانی   و ضد  اسلامی  و  ضد  ملی  خودها  فخر هم   می فروختند  که  اکنون نيز بد بختانه تا  حدودی   اين گونه   جنايات   خانمان   سوز  در  تحت  سلطهء   قاتلان ،  جهل انديشان ، زن  ستيزان ،  جنگ   سالاران  حزبی  و محلی  در  برخی  از  ولايات  کشور  و با حمايت  کشورهای  همسايه   و مافيای  بين المللی  در افغانستان  ادامه  دارند . مثال  ديگری  ،  جنگ  تجاوزگرانه  و جنايات  صرب های  يوگوسلاويای  سابق  بالای مسلمانان  بوسنيا ،  کوسووی  البانی  تبار  وغيره  بود  که  بر  بيشتر از نيم  ميليون  زنان  شوهردار و مجرد  مسلمان  تجاوز جنسی از سوی  متجازين  نژاد  پرست  صرب ها صورت  گرفتند  و همهء اين  زنان  نيز حامله دار شدند که تمام رسانه های خبری آنرا افشاء نمودند . در اين جا ديده  می شود  که  در  کشور متمدن  اروپا  هم  خشونت  و  جنايت  مرد  سالاران  عصر سرمايه  داری  مدرن در قدم  نخست در قسمت زنان بی دفاع به منصهء اجراء  گذاشته می شود .   

    پس  زنان  به  خصوص  در کشورهای  عقب  نگهداشته  شده جهان  و  از آنهم خاص تر در جوامع  اسلامی  از  چنگ  اسارت  يک  مرد سالار به  اسارت  مرد سالار  ديگر  و  آنهم   با  خشونت   و جنايت   فزاينده   ديگر قرار  می گيرند   که  متأسفانه  خيلی  دردناک و غم انگيز است . ناگفته نماند که  نهادهای  حقوقی  بين- المللی  و منجمله اعلامه  جهانی  حقوق  بشر  به  صورت مؤثر از حقوق  عادلانه زنان و اطفال معصوم  دفاع  و حراست  نکرده  و  در  زمينه  صرفا  توصيه های  فرمايشی وغير مؤثر را صادر نموده که  در  واقع يک  اتمام  حجت بوده  تا اذهان جوامع جهانی را اغفال کرده باشد و بس .

    چرا مولفهء های آزادی ، حقوق ، جامعه مدنی ،  کرامت  انسانی  تمام  اعضای جامعه  و بالخصوص رعایت ازحقوق  زنان  و اطفال در اذهان ما انسان ها چندان جای ندارند  و اگر  دارند ،  چرا  عملی  نمی گردند  که  باز هم  هر روز  فاجعهء   جديد  را  بر  زخم های  ناسور  و  فجايع   دير پای  جوامع  بشری   به  خصوص  در  کشورهای  اسلامی و  از آنهم  بارزتر در افغانستان  جنگ  زده ،  بی وارث ؛  پرورشگاه    طالبانیزم  ،   تروریزم   بین المللی  و  تولید  و تجارت  مواد  مخدره   را  می افزاييم  ؟

 

اسدی می گويد :

هم از بخت ترسم که  دمساز نيست    

  هم از تو که با  زن  دل  راز نيست

که  موبد چنين  داستان  زد  ز  زن    

  که  با  زن  در  راز   هرگز  مزن  (2 )

  

 اسدی هم مانند  ديگران  آنگيزه ها  را  در مورد  اينکه  زن  چرا  «   راز  »  را   نگهداشته  نمی تواند ،  فراموش نموده  و تأکيد بر اين دارد  که  با  زنان  راز دل  نشود . يعنی  راز  و سخن  شوهر از خانمش  پنهان  گردد  و نيز راز  پسر از  مادرش و خواهرانش مخفی  نگهداشته  شود.  و بدين  معنا  که  جنس  مذکر هرگز با جنس زن  راز  داری  دل نکند  ، سخن  لازم   و ضروری  را هم از زن  دریغ  دارد ،  و زن  را از گوش کردن  سخن  محروم  سازد . از طرف  دیگر در  قرآن  کريم  در مورد  ارزش  و اهمیت   والای  سخن  چنين آمده است :

    « مژده  بده  به  بندگانم ؛ آن کسانی  که  به  همهء  سخنان  گوش  فرا  می دهند  و از نيک ترين  و  زيباترين آنها  پيروی می کند . آنان  کسانی اند  که  خدا هدايت شان بخشيده است ، و ايشان واقعا خردمندان اند . » (  3 )

    خداوند گوش کردن  و شنيدن سخن را که از هر کس  باشد ،  مفيد  بخش  برای هر زن   و  مرد  شنونده   می داند .  آيا   با  پنهان  داشتن  راز ،  سخن ،  دانش ، ابزارهای  معلومات  و فهم  و  خرد  از زنان ، عملا   زمينه های  اسارت  و عقب مانی  زنان  را به نفع  تداوم نظام اسبتدادی قبيله سالاری و فئوداليسم  بيش از پيش تقويت نکرده ايم ؟ آیا با دریغ  نمودن سخن و کلام ، اندیشه و مشوره و نظایر آن ؛ زنان را  از خردمند  شدن  محروم  نکرده ایم و همچنان جهالت را برای زنان عام ننموده ایم ؟

 


     وقتی که  راز دل با زن صورت نگيرد و سخن و بيان از زن  دريغ  گردد ؛ آيا  در واقع  زن  را  بيشتر  در  تاريکی  نگذاشته  ايم ؟   همچنان  وقتی  که   زن  را  دور  از نعمت  سخن ،  کلام ،  مشوره  ،  راز  و  نياز ،  انديشه  ،   روابط   سالم  اجتماعی  ،   خردورزی  و  جريان  قانون   تکامل   نياز عصر  قرار  می دهيم  ، آيا گناهی عظيمی  را  در پيشگاه خدا  و  انسانيت  مرتکب  نشده ايم  ؟  با  محروم کردن زن از حقوق ، آزادی و در قهر جهل قرار دادن است که  خود  ما عملا  زن  را  به  «  ناقص العقل »  تبدیل   نموده  ایم  ؛  و همچنان  نادانی ،  فقر  فرهنگی- سیاسی ،  اجتماعی- اقتصادی  وغیره  زن  را  در جامعه  عام  ساخته ایم .

   آیا عملا با خیره سری و بیداد گری مردانهء خویش بیش از نصف پیکرهء جامعه  که زنان اند ، آنها را  فلج نکرده ایم ؟

 

فردوسی چه می گويد :

چو خواهی که خواری نياری به روی 

    به پيش زنان راز هرگز نگوي  (4)

     فردوسی  بزرگ ،  متأسفانه  علت  خوار  بودن   مرد  را  ابراز  « راز »  با  زنان  بر شمرده  و تأکيد  دارد که با زنان راز را نگوييد ! اما  دريغا  که  فردوسی هم  عامل اين ضعف زن که راز  را  پنهان کرده  نمی تواند ، نکاويده  و فقط  فتوا  صادر  نموده  است .  چرا   فردوسی   هم   نتوانست   که  انگيزه های   ضعف  ،  محروميت ، عقب مانی و ... کلا جامعه   و  به  خصوص  از  زنان  را  به  کاوش بگيرد ؟ چرا فردوسی  بزرگ  عامل « خوار » بودن يعنی استبداد  مرد سالار  را  در سيستم  ملوک الطوايفی  و فرهنگ  خرد  ستيز  قبيلوی  و  در زير  بنای  نظام اقتصادی- اجتماعی ،  فرهنگی- سياسی  وغيره در جامعه  فئودالی  سراغ   نکرده که  مرد  را  به عنوان مستبد ، خيره سر و بالاخره  مرد سالار جمود انديش  بالای کل  جامعه  و به  خصوص  بالای  زن حاکم  نموده است ؟

   آيا مرد  بخاطر اظهار  راز شان در  نزد زن  « خوار»  می شود  و يا اصلا به علت   استبداد   ضد  انسانی  شان عليه  زن   واقعا   و عملا   در  نظام   اجتماعی  جامعه  «  خوار و ذليل »   گرديده  و هنوز هم   می شود ؟  چرا  فردوسی ها   به  انگیزه های  مادی ،  اجتماعی ،   معنوی  و نظام  اجتماعی- سیاسی  جامعه عمیقا  توجه  و تلاش نورزیدند که عامل هرگونه  فقر جامعه  را کشف  می کردند ؟  چرا « خوار »  بودن  مرد   را   در  شیوهء  و  سیستم   ظالمانهء   مرد سالاری  نظام اجتماعی  جامعه  سراغ  ننمودند ؟

 

 


نظامی شاعر اينگونه می گويد :

زن از پهلوی چپ گويند برخاست  

    نيايد هرگز از چپ راستی  راست ( 5  )

 

جامی در مورد زن  گفته است :

زن  از  پهلوی  چپ  شد  آفريده    

   کس از  چپ راستی  هرگز  نديده  ( 6)

      در اينجا  نظامی  و  جامی عميقا   زير  تأثير  فرهنگ  عوام  زدگی   و  سنت  پرسودهء   قبيلوی   رفته  و منطق  خود ها   را  مبنی بر اينکه گويا زن  از پهلوی چپ  بر خاسته و  هيچگاهی مصدر  راستی  و  صداقت و کار درستی  نمی شود . يعنی بدين  معنا  که  گويا  تنها  مرد  از  پهلوی   راست  بر خاسته  و همه  کارش  درست  و صحی  است و  بر عکس   زن  صداقت  ندارد .  آيا  چنين   برداشت  و نگرش   ضد   فرمايشات   دين  اسلام  ،   مغاير  خرد   و  دانش جوامع  بشری  و تبعيض آشکار عليه انسان زن نيست ؟

    اگر منظور از دست  راست و چپ  باشند  که  مرد  را  با  دست  راست  و زن  را با دست  چپ  تشبه  نموده  است . در اين  صورت  از آنجای  که  دست  راست بيشتر نسبت  به  دست چپ  به  کار  گرفته   شده  ،  پس  دست  راست  بارزتر  و قوی  تر  نسبت  به  دست  چپ  در  بدن  انسان  ثابت  گرديده  است . همچنان  در نظامی اجتماعی  پس از سقوط  نظام  عادلانهء  مادر سالاری  و يا  مادر شاهی  و تسلط  نظام  پدر سالاری  و يا  مرد سالاری ،  شرايط  برای  مرد  زيادتر و برای  زن  کمتر بوده  که  بالاخيره   زن  در  حاشيه  اجتماع  رانده  شد  که  مظلومت  و محروميت  زن  از همين جا آغاز شد  و پديدهء  ظالم  و مظلوم  وامثالهم در جامعه پديد آمد . پس  با منطق  قرآن و علم ثابت است  که دست  راست  و چپ ،  ظالم  و مظلوم ، خرد  و جهل ،  مادر سالاری  و پدر سالاری   و  نظاير  چنين  مسايل  و  تمام  داشته ها  و  ميراث های  بشری  از طرف خدا  و خلقت  نظام  طبيعت  نبوده  و نيستند .  بلکه  اين گونه  موضوعات  ناشی از عملکردهای  نظام های  اجتماعی اولاد  بشر بوده  و هستند که  در  واقع  امر ،  انسان  هم  خالق  هستی است و  هم  باعث  نيستی  می باشد . از  قرآن  کريم  می دانيم  که  ايزد  متعال  حتا  بهشت  و دوزخ  را برای انسان درست نکرده است ، بلکه  اين  انسان بوده  که از اثر اعمال  پسنديده  خود برای  خويش  بهشت و از کردارهای  زشت و بد خود  برای  خويش  دوزخ  را  در  هردو جهان  خلق می کند .  پس  آيا عامل  اصلی  هرگونه  زييايي ها و  زشتی ها ،  يا  هستی ها  و  نيستی ها ،  يا  خوبی ها  و  بدی ها  وغيره  در نظام های   اجتماعی-  سياسی  از  آغاز  تاکنون  در  کرهء   زمين همين انسان ها نبودند و نيستند ؟

 

 


اوحدي باور خود را چنين اظهار نموده است :

زن چو مار است زخم خود بزند  

    بر سرش نيک زن که بد بزند   ( 7)

     اين  درست  است که  مار  يک  جاندار  خطرناک  بوده  که  زهر دارد  و اگر انسان  را  نيش  زند ، حتا انسان  هم   ضايع  می شود . در اين  راستا  متأسفانه ، شاعر زن را  در جوار مار  قرار  داده   و  اورا   مثل مار  زهردار  و  خطرناک معرفی می کند . خوب ! اگر کسی از اين شاعر بپرسد که تو  را  کی زائيده است؟  اگر  تو را  مادرت  زائيده  است ، پس او هم از جنس زن می باشد . آيا مادرت هم خاصيت  مار  را  دارد ؟  پس  اگر با  منطق  اين  شاعر  زن  را  مانند  مار قبول کنيم ، آيا  اين  « زن مار صفت »  که  تو شاعر ( اوحدی )  را  تولد  کرده است ؛  پس تو هم  مثل  « مار زهردار»  هستی ؟  وقتی  که  تو  از « مار زهردار»  تولد شدی ،  آيا  در اينجا بر سر تو ( اوحدی شاعر )  کی  بکوبد  تا  از گزند  تو  کسی  متضرر نشود ؟

     اين شاعر با  تأثير پذيری از  فرهنگ  قبيلوی  در  برابر هر ناگواری ، معلول ها  وغيره  از راهی زور  و خشونت قبيلوی متوصل  می گردد  که  بيانگر ماهيت  نظام  مرد سالاری  و  خرافه  پرستان  فئودالی اند .  دردا  که  اين  شاعر هم مانند  ديگران  علت  و  انگيزه های   نابسامانی   جامعه  و معلول های  اجتماعی  را  به تفحص  و کاوش عالمانه  گرفته  نتوانسته است . 

     اين عجيب است که  با  تعبير و تفسير خرد ستيزان  که  اگر زن ،  دختر  زائيد  او مانند « مار زهر دار » است  و اگر پسر  به  دنيا  آورد ، اين  پسر« زهر دار»  نيست ؟   وقتی  که  پسر و  يا  دختر در بطن  مادرش  يکسان  رشد   نموده  و  به  مجرد  که  به اين  دنيای  پرتلاطم  و غم انگيز اجتماعی  پا  می نهند ؛  چرا  جنس مذکر همواره  به  انسان  ظالم  و جنس  مؤنث هميشه  به انسان  مظلوم  تبدیل  می گردد ؟  باز هم  حتا  مرد  به  قابيل  ستمگر و  مرد  ديگری  به  هابيل  ستمديده  ، انسان مستکبر و انسان  مستضعف  ، قبيله  حاکم  و قبايل  محکوم  (  به  ويژه  در افغانستان  ) ، نژاد  فرمان ده   و  نژادهای  فرمانبر ، اتنی انحصارگر و اتنی های  اسير ( باز هم در جوامع افغانستان ) وغيره در جوامع بشری  تبديل  می شوند ؟

    چرا انگيزه های  تبعيضات  مدحش نسبت  به  زنان ،  اقليت های  مذهبی- دينی ،  اتنيکی  ،  نقض حقوق و آزادی انسان ها  ، عقب مانی های مختلف جامعه  و ... در پهنه و بوتهء نظام  اقتصادی- اجتماعی ،  فرهنگی- سياسی ، حاکميت استبدادی  و امثالهم  در نظام جامعه جستجو نمی گردد ؟

 

 جامی اعتقاد خود را اين طور بيان داشته است :

زن چه باشد ؟ ناقصی در عقل ودين   

   هيچ   ناقص  نيست   در  عالم   چنين  

بر    سر   خوان   عطای    ذوالمنن 

     نيست  کافری  نعمتی   بدتر   ز  زن    (8 )

 


    اين  شاعر  واراسته  و بزرگ ، زن را چنان  ناقص  درعقل و دين  پنداشته که   حتا   در جهان   بشريت برايش  نظير قايل نيست . و افزون  برآن  شاعر،  زن  را هم  منحوس تر و  ابتر از کافر وصف  کرده است .

     از اين هويدا است که جامی هم  مثل  ديگران  در مورد  زنان  به  خطا رفته و آنان را به « ناقص بودن  در عقل و دين » متهم می سازد و کدام نظر اثباتی هم در اين  زمينه  ندارد . آيا  نگرش اين  چنين  شعرا  نسبت  به  زنان  از  کدام  فرهنگ آب می خورد ؟

     چرا جامی  دانشمند انگیزه های  عقب ماندگی  زنان  را  که  او آنرا «  ناقصی در عقل  و دین  »  تصور  نموده  است ،  در  زیر ساخت  اقتصادی - اجتماعی  و  فرهنگی- سیاسی ،  روانی وغیره  جامعه  از آغاز  زمینه  تکامل  تاریخ  اجتماعی  تا کنون  مورد انتقاد خردمندانه قرار نداده است ؟

    از زمانیکه جنس مؤنت چشم به جهان می گشاید  و تا لب گور ، چرا  مظلومیت  و اسارت نصیب  زن است ؟  و  در  تمام مناسبات جامعه به خوبی درک می گردد که زن مظلوم  بوده  و مرد  ظالم  است .  مظلومیت ،  محکومیت  و اسارت  زنان ناشی  از بیداد گری  و استبداد  مرد  سالاران  در نظام  اجتماعی-  سیاسی  جامعه است . در این  مورد  آیا  زن  بخاطر اسارت  و محکومیت  خود « ناقص العقل » بوده و یا اینکه اصلا  مرد  به  سبب ظلم  و جبر خود  بالای  زن « ناقص العقل » می باشد ؟

   با حکم خدا ، گوهر بینش و دانش ، رسالت  منطق  وعقل این  مرد  سالار مستبد « ناقص العقل »  واقعی  است  که  اصل « لا اکراه فی الدین »   را  با  جهالت  و توحش  خود  زیر پا  کرده  و  خود  را  میراث دار  فرعون ها ،  خلفای  اموی  و عباسی ، امیر عبدالرحمن خانی ها ، ملا عمر خانی ها و  خلاصه  در زمرهء  تمام  مستبدین  و جباران روی زمین می داند. آیا بازهم زن را « ناقصل العقل» میدانیم؟

 

تصنيف عاميانه لهجهء دری هزارگی :

سر سنگجيل نشی که مار داره  

   زن لخشوم نگير که يار داره

امی ره از دل صد پاره موگوم     

 زن پشتل بگير که کار داره   ( 9 )

  

 اين شاعر هزاره مانند ديگران سنگ و چوب و بالاخيره حتا  زمين و آسمان  را هم بر فرق  زنان  نه کوفته است و  بلکه زن قشنگ  و کم  صورت  را  با همديگر به مقايسه  گرفته  و  بی اعتمادی خود   را  صرفا  نسبت  به  زن  زيبا  تبارز داده  و  مردان  را   توصيه  می نمايد  که  با  زن  زيبا  و مقبول  ازدواج  نکنند .  زيرا  او حتما رفيق مرد  داشته و  يا دارد  و عفت  اورا  مرد  ديگر صاحب  شده است . و يا اينکه  زن مقبول هميشه طرف توجه مردان ( به ويژه مردان  شهوت پرست » بوده ،  و خواهی و يا  نخواهی زن  مقبول  ولو  که  در قيد  نکاح  مرد هم  باشد ، بناء برعقب  ماندگی  اجتماعی و فکری خود ،  فريب اغيار را  خورده  و منحرف  می گردد . و از جانبی هم  زن  مقبول  کيفيت  کاری  ندارد و همچنان  زن  قشنگ  همواره  مورد  وسوسه  و توجه  شهوانی  مردان  ضعيف النفس  قرار  می گيرد .  در اين  راستا   شاعر  چشم   اندازی  شهوانی  و منافقت  برخی  از مردان  سست عنصر و بی ايمان را نسبت  به  زنان  در کل  و زنان  زيبا  را به صورت  خاص  افشاء   نموده   و غير مستقيم   چنين  روش  مردان  را  به  نقد  هم  می کشاند .  و بالاخره  شاعر با  تجربه  از جامعه خود  پيشنهاد  می کند  که  با زن  کم  حسينه ،  پاک  دامن  و  کارگر که  اغلبا   مورد  توجه  مردان  نبوده ،  همسری  را  اختيار  کنيد   که  کانون  خانوادگی  شکننده  و  بحرانی  نخواهد شد !  اين  چنين  نگرش  نيز يک  نوع  توهين  به  مقام انسانی زنان  به  شمار می آيد .

   ناگفته نماند  که  زنان  جامعه  هزاره  با  وجود  کشيدن  زجرهای  فرسايشگر ، مظلوميت  و محکوميت سه  قرن اخير ، نسبت به زنان جامعه  پشتون  کمتر مورد ضرب و شتم ، توهين و تحقير ، خرید  و  فروش ،  حق تلفی  و ظلم و ... از سوی مرد سالاران شان  مواجه اند . در میان زنان  کشور ما  به  گمان  اغلب  که  زنان  پشه ِِِِیی  و نورستانی  در  برابر بیشترین  فشار و ظلم مرد سالاران قرار دارند . و افزون بر آن ، زنان جامعه تاجيک ما  نسبت  به  تمام  زنان  افغانستان کمتر مورد  تظلم ،  جبر ،  حق تلفی ،  بی انصافی و ... مردان  سالاران  جامعه  خويش  قرار می گيرند .

 


فخرالدين اسعد گرگانی می گويد :

زنان  نازک دلند   و سست   رايند

به  هر خو   چون    برآريشان   برآيند

زنان گفتار مردان  راست    داريد

به   گفت    تن    ايشان    را    سپارند

زن ارچه  زيرک  و هشيار   باشد

زبون   مرد     خوش    گفتار     باشد

بلای  زن  در آن  باشد که   گويي

تو چون خور روشنی چون مه نکويي

زعشقت  من  نژند  و   بی قرارم

ز   درد    دل     هميشه     زار   وارم

به زاری روز و شب فرياد  خوانم

چو  ديوانه   به   دشت   و   که   دوانم

اگر   رحمت   نياری   من   بميرم

در آن  گيتی   تو   را    دامن    بگيرم

ز من بستان  ز   بی مهری  روانم

که  چون  تو  مردمم   چون  تو  جوانم

زن ارچه خسرو است ارشهرياری

و  يا    چون    زاهدی   پر هيز کاری

بر  آن   گفتار   شرين   رام  گردد

نينديشد     گز    آن     بد    نام    گردد    ( 10 )

 

    اين شاعر هم  به  صورت  ديگری  بر  ضعف  زنان مهر تأکيد  را  گذاشته  و  آنان  را سست  عنصر  و ساده لوح  معرفی می کند  که کاملا  واقعیت دارد . ولی بازهم عوامل اجتماعی- سياسی وغيره آنرا مبهم  می گذارد  و از طرف  ديگر اين شاعر  از ديگران  يک  قدم  را  پا  فرا تر نهاده  و ابراز می دارد  که  زن هر چه  زيرک  و هشيار هم  باشد  باز هم  زبون است .  بدين  معنا  که  زن  اگر از نعمت  علم ،  دانش  و تعليم  هم  برخوردار گردد و زيرک ،  پرهيزگار ، خسرو ، هشيار هم  باشد ، با آنهم  ذليل  بوده  و قابل اعتماد  و ارزش  نيست و فریب می خورند  .   يعنی با تعبير شاعر اينکه  مرد  از اثر دانش ،  تعليم  و تربيه  زيرک و هشيار می گردد  و  او کار ساز  و  قابل  پذيرش  است .  و برعکس  که  زن  ولو  زيرک  و هشيار هم باشد ،  باز هم  نسبت  به  مرد کمتر بوده  و سازنده  نيست . آيا  با  کدام  منطق  زن  را  از لحاظ  کسب   دانش   وغيره  باز هم  نسبت  به  مرد  ناچيزتر ،  نازل تر  می دانيم ؟  آيا  چنين  برداشت ناقص ، غير اسلامی  و ضد علمی  نسبت  به  کرامت والای انسانی  زن ، جز از تأثير پذيری  فرهنگ  تمدن کش  قبيلوی  و تفکر  جمود  فکران  و  نظام   واپسگرای  اجتماعی- سياسی  جامعه  نظام  ملوک الطوايفی ، چيزی ديگر شده   می تواند ؟

 

 

سعدی در تحت تأثير باورهای عاميانه :

چه نغز آمد اين يک سخن زان دو تن  

   که  بودند  سرگشته از  دست زن

يکی  گفت  کس  را   زن    بد    مباد  

   دگر گفت زن در جهان خود مباد   (11)

    دو مردی که بناء  بر عقب مانی  اجتماعی  جامعه  ،  شکوه ای   را  از  کاستی  زنان  سر داده  و  فرد  آخری  حتا خواهان نابودی  زن در جهان  بشريت  نيز می شود . اين خود  بيانگرعقده بی مورد  و خشونت  در قسمت زن است که حتا سعدی هم به تأييد  از  گفتارهای  عاميانه  بر خاسته  و علت اصلی  اين  گونه  مسايل  در انظار  جامعه   باز هم   ناپديد  میماند . چر اشاعر  در  پی عوامل   زيربنايي عقب مانی  جامعه  بصورت  کل  و  در مورد   زنان  بطور خاص  عشق  سفری  کرده نتوانسته است؟ چرا این شاعر دانشمند تحت تأثیر فرهنگ مرد سالاران رفته است ؟

 


 سعدی در ضد خنديدن زن گفته است :

چو در  روی  بيگانه  خنديد  زن  

    دگر  مرد  گو  لاف  مردی  مزن    (   12 )

     سعدی  شاعر  شهير  ،   خنديدن   زن    را   به   روی   مرد   ديگری   باعث  « نامردی »  مرد  پنداشته و بعد هم  مرد  را  چنان   سرزنش  و  مورد   نکوهش  قرار  می دهد  که   ديگر لاف  « مردی »   را   سر نزند .  زيرا ،  که  زنش  در  پيش  روی غير  شوهرش يعنی مردم  نامحرم  خنديده است .  اينگونه   نگرش  از يک طرف  بی اعتمادی  مرد  سالاران    را   نسبت   به   زنان   می رساند   و از  سوی هم ،  جوهر  انسانيت  مرد   را   با   سنت های   خرافاتی   فرهنگ   قبيلوی  پنهان  نموده  و مرد را هم  با  ابزارهای  خشونت ،  تظلم ، وحشت  و تنفر  بيشتر نسبت به زنان  مورد  تشويق  قرار می هد. چرا انسان را آگاهانه  ويا غير شعوری به استبداد دعوت می نماييم ؟  آیا با جلوگیری خندیدن زن « مردی» ثابت میشود ؟

     در حقيقت از نظر فرهنگ  قبيله  سالاران  انسان  ستيز و تمدن  گريز که  اگر يک  زن  در مقابل  کدام  مرد بنا  بر هر عللی  که  باشد ،  تبسم  و يا  خنده  کند ؛  اينگونه  تعبير و تفسيرغلط  صورت  می گيرد  که خندهء  زن غير شعوری  باعث وسوسه  و تحريک  شهوانی   مرد   بسوی  زن  می شود . و  يا  عمدتا  اين  طور سفسته بافی می شود که زن با خندهء  خود   مرد   را  مستقيما  به  عشق  بازی  و تقارب  جنسی  به  طرف خود  دعوت  می کند . خلاصه  خندين زن  را در  برابر  مرد  و  يا مردان  بناء  بر هر انگيزهء  که  باشد ،  آنرا وسيله  فحشاء ،  گمراهی وغيره  با  منطق  طالبان  و  همفکر انشان  تعبير  و  تفسير غلط   می نمايند . اگر کسی جويا گردد  که  خندهء  مرد  به  روی  زن  همين گونه  تعبير  می گردد  و يا طوری  ديگری  می باشد ؟  چرا  در مورد بد چشمی ، زن بارگی ،  تجاوز جنسی  و استبداد  مردان مرد سالاران  نسبت به  زنان ، جنگ  افروزی ،  فساد  پیشگی و هزاران جنایت و خطای مردان قبیله سالار و مردان ستمگر عصر جدید  شکوهء و انتقاد  به مشاهده  نمی رسد ؟ برای اینکه مردان از قهر دریا ها و بحرها  گرفته تا  زمین و آسمان با  انحصار مردانه ء  خودها  در سراسر گیتی  حکومت  می کنند .  قضاوت ،  تمام  وسایل مادی و معنوی  هم در دست  مردان بوده  و مرد سالاران  خودها  را   نه   تنها   در همه  امور  تبریه   می نمایند  ،  بلکه  زمین  و آسمان  را  بر  سر زنان  بی دفاع  و بی پشتوانه  می کوبند .

    خلاصه هر  تبسم  و خندهء زن  با منطق زن  ستيزان  جوامع عقب  نگهداشتهء  اسلامی  بيانگر  گويا  روابط  جنسی ،  فاحشه  گری ،  گمراهی ،  بی دينی وغیره زنان   تعبير  نادرست  شده   که  قشر  ملا  عمری   طالبان  و ساير اسلا مگرايان سياسی( نه اسلام محمدی ) عملا آنرا  در افغانستان به نمايش گذاشتند و با اين گونه اعمال خودها ، لکهء  ننگ تاريخ  را  نيز  با  افتخار قبيله سالاری  و  زن  ستیزی خودها  در پيشانهء خويش حک نمودند .

 

ناصر خسرو غيرعاقلانه بر زنان می تازد :

زنان چون ناقصان عقل و دينند 

    چرا مردان رهء آنان گزينند   (13) 

    ناصر خسرو هم مانند جامی ،  زنان  را درعقل و دين ناقص  پنداشته  و مردان  را  مورد استهزاء قرار می دهد که چرا به  رهء زنان صحه گذاشته  و آنرا انتخاب می نماييد ؟   آيا  کسی  نمی پرسد که بر اساس کدام آئين و  دين  ، منطق و تفکر ؛  زنان در دين  و عقل «  ناقص » اند و پس  تنها  مردان  در دين  و عقل « عاقل و سالم »  هستند ؟   آيا  در اين جا  اين  دو  شاعر ناخاسته  وغیر شعوری  در برابر  ذات  و جوهر  قرآن  ، اصل دانش بشری  و موازين  پذيرفته  شدهء  بين المللی  و اعلاميه  جهان  حقوق بشر  قرار نگرفته اند ؟

 


فخرالدين اسعد گرگانی حتا زنان را در خلقت  ناقص می پندارد :

زنان  در آفرينش نا تمام  اند  

   ازيرا خويش کام و زشت نامند  ( 14)

    اين شاعر باور دارد  که  زنان در آفرينش خود  ناقص خلق  شده  و  زشت  نام  هستند . شاعر با  اين  نگرش غير آگاهانه  خود در جنگ عليه خالق  يکتا  و خلقت طبيعی انسان  قرار گرفته است . در اين  زمينه  از سفسته بافی  شاعر اين  پرسش  به  ميان آمده می تواند  که آيا با  زيربنای  کدام  تفکر و فرهنگ ، زنان در آفرينش  خود « ناتمام »  تولد  گرديده   و پس  این  تنها  مردان  در آفرينش  خود  « تمام »  خلق  شده اند  ؟ آيا  چنين  برداشت  ناقص و غيرقرآنی  و غير علمی  را به جز از سوی  خرد  ستيزان ،  جهل  پروران  و حاميان  نظام  تمدن ستيز و قبيله  سالاران  و استبداد  حاکمیت  سیاسی  قلدران  چيزی  ديگری شده  می تواند ؟

     چرا این شاعر با سایر همفکرانش از پاد زهر تفکر جهل ورزان  کاملا  خودها  را  نجات  داده   نتوانسته اند ؟  آیا  کلا  ما  مردان ( بدون  پیغمبران الهی ،  خلفای راشدین ، امامان  برحق  و صالح  و  پیروان   راستین   دین خدا  و انسان  دوستان  واقعی  و امثالهم  )  عامل  هرگونه  اسارت   زنان ،  جنگ  افروزی ها ،  توطئیه ها ،  خشونت ها ،  فساد  اخلاقی ،  تجاوز  بر نوامیس  ملی مردم ،  وطن فروشی ، اختلاس  ،  قانون  شکنی  ،   دین  فروشی ،  زایشگری  هرگونه  استبداد ، عوام  فریبی ،  ستمگری  ،  فقر معنوی ،  بی رحمی ،  قتل های  دسته  جمعی نسل  بشر ،  سرقت ،  دروغ گویی   ،   بی بندو باری  ،   شهوت  پرستی  ،   می خوارگی ، غمزه کشی ، قاچاقبری ،  طفل  ربایی ،  دختر  فروشی ،  چرس  کشی ،   لواطت ،   روز گویی ،   توحش ،  زرا ندوزی   نا  مشروع  ،   حق تلفی ،   بی ایمانی  ،   بی عدالتی  ،  خیانت ،  جهل   روزی  ، رشوت  ستانی ،  تمدن کشی ها  و میلیون ها جنایات  دیگری  پس  از فردای  سقوط    نظام   مادر سالاری  و با نطفه گیری  و  سلطهء    نظام های   خشن    مرد  سالاری ،   استقرار  پی در پی  سیستم های  ظالمانهء    بردگی ،   فئودالی  ،    بورژوازی  ،   سوسیالیستی  ،  سرمایه  داری انحصاری  و مافیای  بزرگ  جهانی  مرد  سالاران  عصر  کمپیوتر  و انترنت  تا کنون  در نظام   اجتماعی   جوامع   بشری   نشده ایم   و حال   نیستیم ؟  آیا  چنین  اوصاف عملا  در  میان  جنس  مذکر (  جای  فرستادگان  خدا  ،  چهار یار کبار ،  امامان راسیتن  ،  مردان بیگناه ،  خداپرستان  بی ریا ، عادل ، تمدن  پرور ،  بشر دوست ،   دموکرات  و امثالهم   محفوظ   باشد )  از آغاز  تا  کنون  در  جوامع  و کشورهای مختلف جهان به خصوص در جوامع اسلامی عینیت ندارند  و  یا  اینکه خصایل فوق غیر اسلامی  و غیر  انسانی  در بین  جنس  مؤنث  در جوامع  بشری  صحت  دارند  ؟   آیا   تمام    جاهلان   تاریخ  ،   اسلا میستان   زن  ستیز ،  تمدن ستیزان  و همفکران   ملا عمر  قندهاری   مطلقا  از  جنس   مذکر  دارای  صفات  فوق با  ناانسانی ترین  و خشن  ترین  شیوه  نبودند  و  نیستند  که  حتا  انسان های بیگناه  و تمام  تمدن  مردم افغانستان  را  به  خاک و خون یکسان  کردند  و عرش خدای لایزال را به لرزه  درآوردند ؟

 

 


 آفرينش و خلقت انسان در جوهر قرآن :

خداوند آفرنيش انسان را در قرآن چنين بيان فرموده است :

« ای مردمان ! ما ، شما را از مرد و زنی آفريده ايم .» ( الحجرات / 13 ) ( 15 )  

    با  فرمودهء   ايزد  متعال  انسان در آفرينش  خود  از يک زن و مرد تولد  يافته  و  از  اين  نگاه  هيچ  برتری  ذاتی  را يکی بر ديگری نيست  و ماهيت  و کرامت انسانی زن با  مرد يکسان است.  به  خوبی درک  می گردد که  کرامت  و  ماهيت  انسانی زن هرگز جدا از مرد  نبوده  و نيست . خداوند  در قرآن  نفرموده است  که  زن  را « ناقص عقل و دين ، ناتمام و ... » خلق  کرده  و مرد  را « عاقل العقل و با  تمام   جمال  و کمال و ... » آفريده است . پس  از اين نيز معلوم  می گردد  که  اينگونه شعرای کرام  به  عنوان  مسلمانان  خردمند  و صاحب  تفکر زمان خويش از جوهر کتاب  خدا ،  علم  متداول  روز  وغيره  آگاهی  چندانی  نداشته اند . اگر اینها  آگاهی  لازم  را  از  گوهر  و ذات  کلام   وحی الهی  و ارشادات   خداوندی  از  قرآن عظیم الشان  ،  گفتارهای پیغمبران ، امامان راستین ، علمای اهل خرد  و  دانش  میداشتند  ؛  هرگز این  چنین  به  نقض  خلقت ،  حیثیت ،  شرف ،  کرامت والای انسان  و انسانیت  زنان  نمی پرداختند .

ايزد متعال به انسان چنين خطاب می کند :

   « خدا از جنس خود تان همسرانی برای شما ساخت .» ( النحل / 72 ( 16) 

    اين  کلام  خداوند  هم  زن   و مرد  را  از  يک  جنس  يعنی  انسان  می داند و هچيگونه  تفاوتی  ميان  شان  قايل نيست و خدا به کرامت انسان چه زن و چه مرد باشد ،  ارج ناياب را گذاشته است . به  قول  نغز علامه سعدی که  گوید :

بنی آدم اعضای یکد یگرند    

  که در آفرینش ز یک  گوهرند 

     آيا  پس باز هم  اين  تکامل  تاريخی  جوامع  بشری  و نظام  اجتماعی- سياسی استبدادی  و امثال آن  در جامعه نبوده  و نيست که زن را مادون ،  مظلوم ، اسير،  فرمان بردار ،  محکوم ، بی سواد ،  برده  و ... مرد  را سلطان،  فرعون،  فرمان دار ،  برتر ،  حاکم ،  خودکام  و...  به  زايش  و  پیدایش  گرفته  و  انسان را  در  رابطه جنسيت هم از لحاظ  طبقاتی  به  مظلوم  و  ظالم  ،  فرودست  و  فرادست ،  برده  و  برده دار  و  نظاير آن  تبديل  نموده است ؟

 

فردوسی با عقدهء تمام و بی خودی بر زنان چنين خشميده است:

زنان را ستايي سگان را ستاي     

   که يک سگ به از صد زن پارساي   ( 17)

    کلا در فرهنگ شرق  و به خصوص در  جوامع اسلامی ،  حيوان  سگ  خيلی  نفرين  شده است . وقتی  که  کسی کار ناپسند می کند و يا جرمی را  مرتکب  شده  باشد ،  اورا  مورد  نکوهش   و  ملامتی  قرار  می دهد ؛  به  او  می گويد که :  «  تو سگ هستی ! »  فردوسی  عزيز  در اين   کلام   خود   چنان   به  حيثيت  و شخصيت انسانی  زنان  بی مورد تاخته  است  که  زنان  را نه تنها  با سگان  تشبه نموده و حتا ارزش يک  سگ  را  بهتر از صد  زن  پارسا ، زاهده  و پرهيزگار و سازنده  هم  تلقی نموده است .

    آيا چنين برخورد  نسبت  به مقام  والای انسانی  زن ،  مغاير کلام   وحی  الهی  و گوهر قرآنی  نبوده  و  در  ضديت   دانش  و  شأن  انسانيت  قرار  ندارد  ؟   آيا   فردوسی   بزرگ  و خرد مند  با  اينگونه   نگرش  خود   نسبت   به  زنان ،   تمام  خدمات   و  ارزش های  والای  فرهنگی  و ادبی  خود   را  نسبت  به  زبان  دری فارسی  دفن  گورستان  نکرده است ؟  آیا فردوسی دانشمند با اینگونه برخوردهای  نادرست  خویش  نسبت  زنان غیر شعوری  به کرسی زن ستیزان و تمدن  ستیزان  تکیه نکرده است ؟    آیا علامه فردوسی با این برخورد اشتباه آمیز خود  نسبت  به  زنان ،  زنده   و  مرده  همه  اربابان  شعر و ادب  ،  دانش   و تمدن  و ... مربوط  به  جهان بشریت را که در این  زمینه  آنها  شریک  این  جرم   فردوسی  نیستند  ،  یکجا  در  قهر کرهء   سوزان  آتش  فرو نبرده  است ؟

 

فردوسی جهان را از وجود زن خالی می خواهد :

زن   و  اژدها  هر دو  در  خاک  به   

  جهان  پاک   از  اين  هردو  ناپاک   به

به اختر کسی دان که دخترش نيست   

   چو  دختر  بود   روشن  اخترش  نيست

که   را  از   پس   پرده   دختر  بود   

   اگر    تاج     دارد     بد     اختر    بود     ( 18)

     فردوسی در اين  شعر  خود  استدعا   می نمايد  که  زن  و اژدها  هردو  دفن  گورستان  گردند  تا  جهان  از  وجود  اين دو موجود انسانی و طبیعی  پاک شود . و همچنان زن و  اژدها   را  همرديف  می داند   و دختر  را  مانند عصر جاهلیت عرب قبل از ظهور اسلام  بد اختر می پندارد .

     فردوسی  بزرگ  با  تمام  محبوبيت  و همچنان  خدمات  قابل  قدر و  فراموش  ناشدنی  خویش  که   در  مورد  تحفظ  و گسترش  زبان   دری  فارسی انجام  داده است ، متأسفانه  باز هم انگيزه ها  و عوامل  محروميت ،  مظلوميت ،  محکوميت و ... زنان  را  از نگاه  دينی  و علمی ،  جامعه  شناسی ،  خرد  سياسی  و  منطق  روز  درک   کرده   نتوانسته  و  بی رحمانه   بر حيثيت   و کرامت  انسانی  زنان  تاخت  و تاز نموده است. دردا که  هنوز هم  فضای غبار آلود از تفکر زن  ستيزان   و  فرهنگ  جهل   پروران  نظام   قبيلوی  عصر جاهلیت  عرب  و قبیله  سالاران  در  گوشهء  از اذهان   چنين ادباء   و شعرای  بزرگ ،  خردمند  و دوست داشتنی  نيز  باقی مانده است !

 

اسدی طوسی اينگونه به کرامت زنان می تازد :

زن ارچه دلير است و با زور و دست   

   همان نيم مرد است هرچه  که  هست

زنان   چون   درختند    سبز   آشکار    

   وليک   از   نهان   زهر دارند   بار  ( 19)

     در منطق  اين  شاعر،  زنان هر چند  شجاع  و  قدرتمند  نیز  باشند  به  نصف مردان نمی رسند و از همه بدتر اينکه می گويد  که زنان اصلا  در جوهر و  خلقت  خود  گويا  « زهردار » اند .  باز هم  این گونه  برداشت  نسبت  به  زنان  نه  تنها  هرگز بر مبنای  کتاب  خدا ، دانش ،  تعقل  و خرد  عصر  مدرنیته  سازگار نیست ،  بلکه  در  بهترین   وصف  خود   معرف   جوهر نظام های   بدوی ،  بردگی  و فرهنگ مسلط  قبیلوی و حتا ماقبل و مابعد آن تا کنون نیز می باشد .

 

فخرالدين اسعد گرگانی خلقت انسانی زنان ناتمام می پندارد :

زنان    در   آفرينش    ناتمام   اند   

  ازيرا زشت کام  و  زشت  نامند

دوکيهان گم کنند از بهر  يک  کام    

   چو کام آيد نجويند  از  خرد نام

بود  مهر   زنان  همچون   دم  خر    

  نگردد  آن  ز پيمودن  فزون  تر  ( 20)

  

  شاعر در اين  شعر خود  زنان را  مانند چند  تنی  ديگری درخلقت « ناقص» پنداشته  و برعلاه  از بی مهری و خيره سری زنان داد سخن می زند . آيا چنين ديدگاه  دلالت  بر بی خبری شاعر از دين ، انسانيت  و علم نمی کند ؟

    آیا این گونه  شاعران  که زن  را   در  آفرینش  « ناتمام »  و « ناقص »  می پندارند ، قوانین   تکامل  همه  پدیده های جهان مادی ، اجتماعی  و معنوی  را  از روی   بی خبری  و غیر آگاهانه  نقض  نکرده اند ؟

خدايا ! نگرش  زن  ستيزی  چه قدر عميق ،  قاجعه آفرين و انسان برانداز است ؟

 

ناصر خسرو قباديانی می گويد :

به گفتار زنان  هرگز  مکن کار

      زنان را  تاتوانی مرده انگار

زنان چون ناقصان عقل و دينند     

 چرا مردان ره آنان گزينند ؟    ( 21)

 

     شاعر به مخاطب توصيه می کند که به گفتار زنان هرگز عمل نه  کند  که  آنها « ناقصان عقل و دين» اند  و تا  می توانی آنها  را  مرده  بشمارند . و همچنان اين شاعر با خشم و خيره سری می پرسد  که  چرا  مردان  رهء  زنان  را  انتخاب می کنند ؟    خوب !   گيرم   که  اگر فرض  گردد   و با  نگرش  چنين  شعرا ،  زنان  «  ناقصان عقل و دين »  اند ،  آيا  پس  در اين  صورت  با همين  منطق  و اساس  تنها  مردان  را « عاقلان  و بالغان  عقل  و دين  »  می پندارد ؟  آيا  بعد از  زوال نظام عادلانه  مادر سالاری ، اين  مرد  سالاران  نبودند که  نه  تنها باعث هرگونه  ظلم ،  کشتار ،  اسارت ،  حق تلفی ،   سياه  روزی  ،  در کل   نظام های  جوامع  بشری   بودند  و  تاکنون  نيز هستند ،  بلکه   مشخصا   فجيع  ترين  ظلم  از سوی  نظام  مرد سالاری  در  قسمت  زنان  و اطفان   صورت  نگرفته  و اکنون  نيز در افغانستان  مخروبه انجام  نمی گيرد ؟

     خوب ! وقتی که مردان غيرخردمند ، بی سواد ، نادان ، غير سياسی ، ناآگاه و مثل آنها  به  زنان  ظلم  می کنند ،  زنان  را  مورد توهين و آزار قرار می دهند ، به شرافت و کرامت  انسانی  زنان  حمله می برند و ... قابل  توجيه است که  علت آن همانا جهل و نافهمی مردان بی خرد  و کلا  فقر عمومی  جامعه  و استبداد  می باشند . اما  اينکه  ادباء ، شعرا  که  يگانه  چشم   و  چراغ   جامعه  خود ها  بودند  و نيز هستند  ؛ هنوز هم  در  گوشهء  از  تفکر  شان  ،  نگرش  و  ديدگاه   تاريک  نسبت  به کرامت  انسانی  زنان  وجود  دارد  که  جای  بس  تعجب است .  با  تمام شاهکاری ها   و  خدمات  ارزشمند  ادباء   و شعرای   کرام   برای   تمام  بشريت  باز هم  تأثيرات افکار و فرهنگ قبيله سالاری و مرد سالاری  نظام های   پرسوده  و  خرافاتی  در کنج  و کنار تفکر برخی از شعرای عزيز زبان دری&nb

ديدگاه قرآن در مورد کرامت انسان :

    خداوند می فرمايد:« ما فرزندان آدم  را  کرامت  بخشيديم . » ( الاسراء / 70 ) (22 ) 

 خداوند بدون امتياز با صراحت فرموده است که به فرزندان آدم  يعنی  زن  و مرد کرامت بخشيده  است . در اين آيه  قيد  نشده  است  که  خدا  تنها  برای جنس مذکر کرامت بخشيده و برای جنس مؤنث  کرامت  نداده  است . و خدا   ميان زن  و مرد  تبعيض قايل نشده است . آيا اين کلام الهی  پاسخی  کامل  و قطعی  و قناعت  بخش  برای  تمدن ستیزان و زن ستيزان نبوده و نيست ؟ 

    و همچنان  در  منشور قرآن  نيامده  است  که  زن  «  ناقصل العقل  »  و  مرد  «  عاقل العقل  و  يا  سالم العقل »  است .

   پس  در  منطق  قرآن  کاملا   ثابت  است  که  هيچ  تفاوتی  در  کرامت  انسانی  فی  مابين  زن   و  مرد  نيست . از نگاه  علمی   و  خرد  سياسی هم  ، عامل  اين  تبعيض  و اهانت  و  تجاوز  به   کرامت  انسانی   زنان  را   بايد   در  انگيزهای  اجتماعی  و نظام های سياسی  مستبدانه در ميان خود  انسان ها  توسط  خود  افراد بشر سراغ نمود ، نه چيزی  ديگری .  

 

 خداوند توانا در مورد اصل خلقت انسان چنين می فرمايد :

    «  يايهاالناس انا خلقنکم  من ذکر و انثی  و جعلنکم  شعوبأ  و قبايل  لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقکم ... »

« ای مردم  جهان ! ما ،  شما  را  از مرد  و زن آفريديم  و به  طوايف  و  قبايل و نژادهای رنگارنگ تقسيم کرديم تا شناخته شويد  و همديگر  را  بشناسيد . همانا که گرامی ترين شما نزد خدا پارساترين شما خواهد بود . » ( 23 )

    با توجه  جدی  به  فرمودهء  خداوندی  و نيز  از  نگاه علمی ، زن  و مردم  هر دو درخلقت خويش  يک سان آفريده شد  اند  که  هيچ  فرقی  ميان  شان  ديده  نمی شود . اگر زن نباشد ،   مرد  هم  نيست  و اگر مرد  نباشد ، زن هم  نخواهد  بود . يعنی  در نظام   جامعه  بشری  زن  و مرد هردو لازم   و ملزوم   يک  ديگر اند . همچنان  تکثير نسل بشر و  تداوم آن  قبل  از همه  به  وجود و نقش  مساويانه  زن و مرد  مربوط   می گردد  . از طرف  ديگر همين  تفکر  و  قانونمندی  در  مورد  تمام  جفت های  مؤنث  و مذکر منجمله در ميان حيوانات ،  پرنده گان ، حشرات و ساير موجودات طبيعيت  و ديگر مخلوقات  خداوندی  نيز  مصداق  پيدا  می کند .  و همچنين  وجود ،  تداوم  حيات  و تکامل  جفت های  مذکور  در ارتباط  يکديگر شان  مورد   پذيرش  قطعی  تمام   مراجع   اديان  سماوی ،  غير سماوی  ، علمی  وغير علمی و ... نيز هستند .

    آيا تا  به  کی  مردمان  جهان  به  خصوص  جوامع اسلامی  و  از آنهم  واجب  تر مردم  داغديده  و  جگر پارهء  افغانستان   را  از  نعمات  جوهر قرآن ،  خرد ، علم ، عصر جديد ،  ترقی ،  نهادهای  حقوقی  و  منجمله  اعلاميه   جهانی  حقوق در  مورد   تحفظ  کرامت  انسانی ،  تعقل گرايي ،  تمدن  پروری ،  بشر دوستی ،  عدالت  اجتماعی  ،  کثرتگرايي ،   دموکراسی ،  خرد ورزی   و  انسان  سالاری ؛  زِيست  مسالمت  آميز  شرافتمدانه  انسانی  بی خبر  و در جهل  و  تاريکی  نگه   بداريم  ؟

 

ارزش و کرامت انسانی در اين شعرعلامه سعدی بزرگ :

    آنچه سعدی بزرگ و برخی  ديگری  از شعرای  طراز اول  جهان  شعر و ادب که  در مورد  زنان  با تعصب واهانت و آنهم با  تأثير پذيری از فرهنگ  و  جامعه  مرد سالاری  و  قبيلوی سروده اند ،  يقينا  که اينگونه  نگرش قابل انتقاد هر انسان  به خصوص اهل خرد و تحقیق بوده که کرامت  انسانی  و مقام  والای  زن  را  از هر نگاه   زير سوال  برده  اند .  و اما غير  از اين  به  يکی از هزاران   ماحصل  گرانسنگ  ذهنی  و فکری علامه  سعدی بزرگ بر  می خوريم  که  يکی  از عالی ترين  و ناب ترين کشف را در وصف  مقام « انسان و کرامت انسانی » نيز داشته است که  چنين می خوانيم :

بنی  آدم    اعضای     يکد يگرند    

  که   در  آفرينش  ز  يک   گوهرند

چوعضوی به درد آورد روز گار    

  دیگر  عضو ها   را   نماند     قرار

تو  کز محنت  ديگران  بی غمی   

    نشايد    که     نامت     نهند   آدمی  

    جوهر اين بخشی از شعر سعدی نه  تنها  تفکر خود ش  و ساير شعرای  را  که با خصومت  نسبت  به  زنان  آنچه  در  بالا  به  طور اختصار ذکر  گرديد ،  قطعا  مردود  می شمارد ،  بلکه  همه  کسانی  را که  به  کرامت و ارزش  انسانی  زنان آگاهانه و يا غيرشعوری تاخته اند ، آنها را به محک و دادگاه بی طرفانه  و عادلانه  تاريخ بشر نيز  دعوت  می نمايد .

 

ادامه دارد


May 30th, 2005


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
شعر،ادب و عرفان