گفت وشنود فضل الرحیم رحیم خبر نگار ازاد با ظاهر هویدا ، اواز خوان ، اهنگساز ، ممثل تیا تر وسینماو گوینده رادیو وتلویزیون سابق افغانستان .
ظاهر هویدا ، اواز خوان ، اهنگساز ، ممثل تیاتر وسینما و گوینده رادیو وتلویزیون سابق افغانستان که عشق و محبت اش به هنر وسرنوشت جالب زندگی هنریش که همراه با تلاش صادقانه در جهت اعتلای موسیقی کشورما بوده است، جایگاه ء بلندی در قلوب انسانهای وطنش به مثا به ء شخصیت هنری همیشه فعال به خود اختصاص داده است.
قریب یک ونیم ماه قبل ظاهر هویدا ، بنا بر دعوت انجنیر کریم تنویر، سینما گر پر تلاش کشور ما مقیم هالند ، بصیر حیدر چهره مطرح در عرصه سینما بیرون مرزی کشور ما و صبور طوفان یکی از چهره های شناخته شده سینما کشورما ، در کشور هالند در جریان فلمبرداری ، فلم پروفیسیور حضور یا فت و نقش مرکزی این فلم را با تمام احساس اجرا نمود. ممکن بسیاری از هموطنان ما در داخل و خارج از کشور بیشتر با کار های که ظاهر هویدا، در عرصه موسیقی ارایه داده است اشنا باشند، تا فعالیت های سینمائی و کار د ر تیاتر . به منظور اشنائی عزیز خواند با کار ها و فعالیت های ظاهر هویدا ، در عرصه سینما وتیاتر و تمثیل گفت وشنود اختصاصی با وی انجام داد ام که توجه شما را به خواندن ان معطوف میدارم .
- اقائی هویدا ، بیشتر شنا خت هموطنان ما از شخصیت هنر ی شما در عرصه هنر اواز خوانی و موسیقی است تا هنر پیشه سینما. مگر ایا انتخاب شما به مثابه کرکتر مرکزی فلم پروفیسیور ، بر می گردد به سابقه و تجربه کاری تا ن در عرصه سینما وتیاتر و یا اینکه این اولین کار سینمائی شما است ؟
- خدمت علاقمندان عزیز وگرامی باید عرض کنم در قسمت اینکه من وعزیز اشنا اولین موسس ارکستر اماتور در افغانستان بودیم. این که چی کسانی همکار ما بودند و موسیقی را از چه وقت اغاز کردیم در این باره گفت وگو ویا صحبت زیاد صورت گرفته . اما فعلا که مطرح نقش بازی کردن من در فلم پروفیسیور است می خواهم عرض کنم که این یک حادثه ء نو نیست .من سیزده سال داشتم و برادرم کبیر هویدا که یازده سال داشت شامل تیاتر استاد عبدالرشید جلیا که در بغل خند ق حمام مندوی بنام تیاتر شاروالی نامیده داشت شدیم. و زیر نظراقائی سید مقدس نگاه کار می کردیم.شاد روان سید مقدس نگاه مرد بزرگوارو واقعا مقدس بود .در این جا اقائی ببرک وسا که فعلا یکی از موزیسن های مطرح در سطح بین المللی است در وقفه ها اواز می خواند نیز حضور داشت . من با اجرای نقش های خورد و کوچک کار در تیا تر را اغاز نمودم. سپس نزد استاد رونق امدم در پوهنی تیاتر و در درامه ء میلیوف نقش کو چکی داشتم مدتی در پوهنی تیاتر کار کردم تا اینکه ارکستر اماتور را تشکیل نمودیم وقتیکه ارکستر اماتور با مطبوعات جنگی شد و در نتیجه ارکستر اماتور بیکار ماند .اقائی فیض محمد خیرزاده که مسوولیت موسسه هنری تیاتر را به عهده داشتند بعد از اجرای یک بر نامه رادیوئی که اقائی زلاند اتاق خود را در اختیار ما گذاشتند و ما یکسال تمرین کردیم و یک برنامه فوق العاده جالب را بدست نشر سپردیم که این برنامه فوق العاده مورد استقبال جوانان قرار گرفت. در همین جا بود که اقائی فیض محمد خیرزاده بصورت دسته جمعی ، ارکستر اماتور که بیکار شده بود و از حدود پنجاه نفر هفت نفرش باقی مانده بود به موسسه هنری تیاتر جذب نمود. در موسسه هنری تیاتر من به صفت موزیسن و اکتور کار می کردم . من چیز های زیادی را در عرصه تیاتر از همین موسسه فرا گرفتم .در همین جریان من نقش اول ، اولین فلم افغانی بنام ( مانند عقاب ) را بازی کردم . مدت یکسال در این موسسه کار کردم سپس به رادیو امد م و کار ارکستر رسمی رادیو را با مرحوم احمد ظاهر ، محسور جمال ، رحیم جهانی ، کبیر هویداو چترام تشکیل دادیم. من در کارهای ارکستر مصروف شد م .مدتی به خارج از کشور سفر کردم و بعد از بر گشت مصروف کار های خورد ریزه بودم سپس یکسال به ایران رفتم در انجا همکار تلویزیون جام جم و رادیو ء ایران با زنده یاد فریدون فرخزاد برادر فروغ فرخزاد شاعر نامدار فارسی همکار بودم .بعد یک سال به کابل برگشتم و تصمیم داشتم تا فاکولته ء ادبیات را در دانشگاهء تهران بخوانم تما م اسناد ها غرض شمولیت در فاکولته مذکور را اماده ساختم که بر اثر کودتای داود خان سلطنت بر افتاد . دوران جوانی بود من که دیدم در کشور سلطنت بر افتاد و نظام جمهوری امد از رفتن به ایران صرف نظر نمودم . برنامه نمایش رادیوئی را اغاز نمودم. و ضمنا در جمله ئ کار های سینمای ام موزیک متن فلم روز های دشوار به کارگردانی مرحوم رفیق یحیا ئی را ساختم که این اولین کار و اولین باری بود که موزیک متن فلم افغانی را یک افغان می ساخت یعنی نه کاپی شده بود و نه خارجی انرا را سا خته بود. بعدا با دوست بسیار عزیزم انجنیر صاحب لطیف در قسمت موزیک متن فلم و هم یک اهنگی ساختم که چندین رقم و چندین بار تکرار می شد برای فلم صبور سرباز . وقتیکه به اروپا امدم در فلم که کارگردانش یک خانم امریکائی بود و مسلهء کارو پرودکشن انرا تلویزیون های کشور بلجیم ، هالند ، المان و اتیالیا به عهده داشتند چند اهنگ خواندم و تقریبا موزیک متن فلم را ساختم . این فلم بین المللی که (داد کراسنگ ) نام داشت و نقش اول را بهروز وثوقی یکی از اکتورهای شناخته شده کشور سویس بازی نموده بود . در چهارده فیستیوال بین المللی رفت .زمانیکه فلم مذکور به فیستیوال هندوستان رفت موسیقی فلم ، نسبت به فلم مورد استقبال تماشاچیان هندوستانی واقع گردید.علت استقبال گرم مردم هند از موسیقی این فلم این بود که از تما م الات موسیقی غیر الکترونیکی در تهیه موزیک فلم استفاده شده بود .اقائی ببرک وسا پیا نو، نواخته بود پسر م تبله و من با ارمونیه اواز خوانده بودم. بعدا ما یک فلم نوزده دقیقه ء بدون صدا را در باره ء طالبان ساختیم که نان نام داشت . و موزیک متن فلم هجرت از ساخته های داکتر صاحب واحد نظری را ساختم . در فلم پروفیسیور بصورت جدی نقش بازی کردم هر چند که تیم فلم برادری در تشویش بودند که مبادا ظاهر هویدا به نسبت اینکه محل فلمبرداری جای مناسبی نیست از پذیرش نقش خوداری کند با عالمی از دلهره و تشویش به منزلم امد ند. زمانیکه سناریو و دیالوگ فلم را خواندم .برایم گفتند که در محلی که شما نقش بازی می کنید بسیار کثیف و متعفن است .من برایشان گفتم که مرا خیال کی کرده اید من یک غریب بچه هستم از همان کوچه و پس کوچه شوربازار ، کتابفروشی و افغانستان ، این دلهره و تشویش تا ن از چیست ؟ خلاصه نقش را بازی کردم ممکن سه چهار ماه بعد فلم اماده نشر شود .اینکه قضاوت بینده ها در مودر فلم چی خواهد بود و من چگونه نقش بازی نمودام ارتباط می گیرد به قضاوت انها .اما قبل از اینکه فلم نشر شود خواهش و تقاضا من از علاقمندانی که این فلم را میخرند و می بینند این است که لطفا به تغیر شکل این فلم نسبت به دیگر فلم های افغانی توجه کنند بخاطریکه در این فلم نه کله شینکوف است نه هیروئین و نه مورفین و نه سکس.این فلم از خود پیامی دارد و دیگر اینکه به دیالوگها و گفت گو ها مخصوصا بین نفش منفی را که بصیر حیدر بنام سکندر خان در مقابل من که نقش پروفیسیور را دارم دقت و توجه کنند. کار انجنیر صاحب کریم تنویر به صفت کارگردان این فلم جدا قابل تقدیر است .ولی فلم شبیه فلم های که دران تفنگچه کشی و کله شینکوف بازی و هیروئین است نیست به همین خاطر من حاضر شدم در این فلم نقش باز ی کنم .
- ایا قبل از فلم ( مانند عقاب) فلمی افغانی ساخته نشده بود با توجه به اینکه شما گفتید فلم ( مانند عقاب ) اولین فلم افغانی است ؟
- بسیاری ها به این باور هستند که اولین فلم افغانی ، فلم مشترک افغانستان و پاکستان است که کارگردان ان فلم استاد رشید لطیفی پدر تیاتر افغانستان بود .اما من می توانم بگویم که فلم ( مانند عقاب ) اولین فلم سینمایی افغانستان بود زیرا از فلم بردار تا کارگردان ، هنر پیشه ، سناریست همه وهمه ء این فلم ، افغان بودند و محصول سینمائی کشور ما بود.
- تبصره شما در مورد سرگذشت سینما کشور ما و نقاط نظر شما در مورد اینده سینما وطن ما چیست ؟
- در افغانستان سینما پا گرفته بود .سینما خصوصی ، سینما دولتی ، سینما سیاسی ، اکتور های بوجود امدن ، اکتور های قبلا در سینما ، تیاتر و تلویزیون وجود داشتند که اگر نامهای شانرا بگیرم از حوصله ء این مصا حبه بعید است به هر حال .ورود قد مهای مبارک سران تنظیم ها در افغانستان و به تعقیب ان ورود فرشته های طالبان تمام این همه را به خاکدان خاک مبدل ساخت . اینک کم ، کم سینما سر از خاک بیرون میکند اما سینما کشور ما غریب ترین سینما بشریت است از طرف دولت به هیج صورت کمک اقتصادی نمی شود از کمترین امکانات برخوردار است.انجنیر لطیف با تمام توانائی مسلکی که دارد به حیث مسوول به نسبت نبود امکانات با مشکلات مواجه است . شنید م که کمپنی ها یا استدیو های خصوصی و شخصی بوجود امده اند که شاید توانائی این را داشته باشند با سرمایه گذاری ویا شوقی حتا از مفاد خود صرف نظر نمایند کاری در این راستا انجام دهند . در بیرون از افغانستان هم سینما فعال بوده و فعال است .ولی سینما ما باید یک خط پیدا کند. خطی که سینما کله شینکوف و مافیائی دارد این خط سینما افغانستان نیست .این خط سینما هالیود است که بسیار مقبول درست می کنند که ما افغانها با ساختن این نوع فلم ها بسیار خیله معلوم می شویم . این مسله را من بار ها به همه کارگردانان که با من کار های سینمائی شانرا در میان گذاشته اند گفته ام و تذکر داده ام که ما باید یک خط برای سینما افغانستان پیدا کنیم . من مثل دیگران نمی گویم که ما باید فر هنگ افغانی خود را فراموش نکنیم ، عنعنات افغانی خود را فراموش نکنیم من نمی دانم تا حال که فرهنگ افغانی ما چیست و عنعنات افغانی ما چیست . همه ، همین گپ ها را می زنند اما هیچ کس تعریف نمی کند که فر هنگ افغانی چیست چقدر از این بدرد بخور است و چقدر دیگر ان بدرد بخور نیست .من تا به حال از کسی نشینید ام که فر هنگ افغانی را تعریف کند. این یک واقعیت است که فر هنگ پنچ هزار ساله ما مولوی ، سعدی ، ناصر خسرو و دیگران را در خود دارد اما چیز های دیگری هم است که نمی توانیم دیگر به ان به عنوان عنعنات و فر هنگ پسندیده بنگریم . به هر حال خط سینما کشور ما هم باید به اساس فر هنگ محبت ، دوستی و وحدت ملی ایجاد گردد .
اقائی ظاهر هویدا از شما به نسبت اینکه لطف نمودید به پرسش هایم پاسخ گفتید سپاسگزارم.
24.08.2007
August 26th, 2007
برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
- ماریا دارواســـد الله آرام هنرمند تیاتر افغانستان به جاویدانگی پیوست
- نویسنده و مرتب عبدالله « وفا»یادی از استاد حفیظ الله « وفا » نورستانی
- سید احمد ضیا نوری روان مطهر و بزرگ استاد ( بیسد) شاد
- میرعبدالواحد ساداتصدای آشنای کریم از ام البلاد قدیم
- ماریا داروبیسد کی بود؟
- زلمی رزمیدرسوگ ازدست دادن استادعبدالقیوم بیسد
- نگارنده: زلمی رزمییادی ازبلبل توده ها مومن جان (بیلتون)
- فرستنده: آصف بره کیفلم یوسف بره کی برندۀ عالی ترین جائزۀ جشنوارۀ جهانی 2013 فلم های کوتاه دانشجویی مونترآل شد
- آصف بره کیدیر کاندیدات
- امان معاشرآریانا سعید با هنر ستوده
- نگارنده : زلمی رزمیمروری برکارنامه هنری وحید قاسمی
- نکارنده : زلمی رزمییادی از رحیم مهریار(سلطان غزل) هنرموسیقی افغانستان
- نگارنده: زلمی رزمییادواره احمدظاهر آوازه خوان حنجره طلائی
- زلمی رزمییادی ازاستاد محمدحسین سرآهنگ سرتاج موسیقی افغانستان
- سید احمد ضیا نوری ستاره تابناک و بی بدیل هنر موسیقی افغانستان احمد ظاهر شهید
- امان معاشر ، خبرنگار آزادوحیدامید پیشقراول (راک ان رول)درموسیقی افغانستان
- سید احمد ضیا نوری ( مهریار) که مهرش بدل باقیست
- نگارنده : زلمی رزمییادی از نصرت پارسا
- زلمی نصرتتل پاتي ظاهر« هویدا«
- نگارنده: زلمی رزمی نگاهی به زندگی، شيوۀ کار وآثار زنده ياد ( نينواز )
- بشیر دژم یادی از مرحوم استاد ننگیالی(کارمند شایسته فرهنگ جمهوری افغانستان )
- بشیر دژم هفته تجلیل وقدر دانی از آوازخوان جوان ومحبو ب امُیــــــــــــدنظامی
- بشیر دژم (سرپرست اتحادیه هنرمندان موسیقی افغانستان )تجلیل وبزرگداشت از هنرمند ا ین هفته موسیقی ما (بشـــــــــیر احمـــــــــد کــــــــندهاری)
- زلمی رزمیاستاد جلیل زلاند و هفت دهه عشق با موسیقی
- سجیه الهه (احرار) انستیوت ملی موسیقی افغانستان
- نذیر احمد ظفر سالاران هنر در مهاجرت
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادعتیق مزاری ، صاحب صدای سحر انگیزی که به مطرح شدن نیاز دارد
- دکتر بیژن بارانربعه سینماگران: رهنما، غفاری، کاووسی، گلستان
- اتحادیه هنرمندان موسیقی افغانستان تجلیل وقدر دانی از هفته ای (استاد رحمت الله عامر، نغمه سرا )
- اتحادیه هنرمندان موسیقی افغانستان تجلیل از هفته ای (استاد حسن هاشمی)
- بشیر دژم یادی از استاد گرامی محمد حسین ارمان
- دکتر بیژن بارانفروغ و فیلم
- داکتر آرینیادی ازظاهر هویدا
- نگاهي اجمالي به زندگي نامه هنري احمد پرویزآهنگسازوترانه سرای جوان وخوش صدا
- شیرین نظیری فعال حقوق زنبانوافسانه ستاره هنرموسیقی افغانستان
- نگارنده: زلمی رزمیهمایون سخی نوازنده پنجره طلائی هموطن ما در یک نگاه
- عطا احمدىراجش كنا ستاره سينماى هند درگذست
- سید احسان " واعظی "استاد محمد حسین سر آهنگ( بخش دوم )
- سید احسان واعظی پایه های مستحکم خرابات کابل
- سید احمد ضیا نوری سلام به این مرد با وقار از روز ازل تا لحظهء غروب
- ماریا دارو الحاج عبدالمحمد همآهنگ
- نگارنده: زلمی رزمیشاخه گلی به احمدظاهر
- نگارنده : زلمی رزمیبه یادمان سومین سالگرد درگذشت خانم ژیلا آوازه خوان سابقه دار رادیو و تلویزیون کشور
- نوشته داکتر عارف پژمانهماهنگ ، صدايی کابليان، خاموش شد!
- ولی محمد« نورزی»د استاد هم آهنګ په یاد
- عطا احمدىبازهم صداى دلنواز ديگرى خاموش شد!
- همایون باختریانیغلام محمد مصور میمنه گی پیشاهنگ هنر نقاشی مصور
- رسول پویاندر مجلس استاد محد علی عطار هروی
- دکتر بیژن بارانوزن هجایی سرود سراومد زمستون
- اسماعیل هوشیارفاصله فتوای دیروز تا به امروز !
- امان معاشر،خبرنگار آزاد فلم برقع در فستیوال بین المللی فلم های مستند درونکوور کانادا
- دکتر بیژن بارانگویشهای ترانه و سرود
- نگارنده : زلمی رزمیسینمای افغانی درکجا ایستاده است؟
- نوشته : ماریا دارو آنکه هویدا بود ناپیدا شد مگر طنین صدایش که آخرین بار شینیدم در گوشهایم ظنین انداز است
- عبدالو کیل کوچی ظاهر هویدا به جا ودانگی پیوست
- ولی محمد نورزیدافغانستان نامتو سندرغاړی ظاهرهویدا په آلمان کي په حق ورسیدې
- نگارنده : زلمی رزمیمرگ هنرمند درغربت
- عطا احمدىظاهر هويدا آوازخوان نسلهاى ديروز،امروز و فردا ى كشور درگذشت
- حمید محویبرتولت برشت دربارۀ سینما (1931-1933)
- نقدی از همایون کریمپورهمسایه
- دکتر بیژن بارانمحبوبترین سرود ایرانی- سراومد زمستون
- نگارنده : زلمی رزمینگرش کوتاهی دربارهٔ شخصیت هنری نجیب رستگار
- سیامک ستودهگلشیفته فراهانی خراشی بر پوست شب
- نگارنده: زلمی رزمیاستادهماهنگ چهره سرشناس و بنام هنرموسیقی سرزمین ما دربستربیماری
- سید احمد ضیا نوریضایعهء فرهنگی
- نگارنده : زلمی رزمیتواب وهاب هنرمندچیره دست و قابل افتخار برای جامعه افغانی
- کریم پوپلصفدر توکلی
- نیلاب موج سلامفریدا کالو، لیوتروتسکی، اندری برتون، نمایشگاه پاریس
- برگردان میم حجرییوهانای مقدس کشتارگاه ها (2)
- صالحه رشیدیدر حقيقت فلم مدرسه افتتاح شد !
- برگردان میم حجرییوهانای مقدس کشتارگاه ها (1)
- عطا احمدىجگجيت سينگ شهنشاه غزل خاموش شد
- ارسالی ش اسحاق زیدرگذشت شهنشاۀ غزل، جگجیت سنگ
- باز گل بدخشیکریم پوپل
- برای ویکتور خارا یازده سپتامبر
- نگارنده : زلمی رزمی تبصره ای پیرامون ( تبصره گذرا بر تدویر نشست فرهنگی کشورهالند) و جوایز سینمایی شهر فرانکفورت
- شبی در پای نوای دلنواز موسیقی با حبیب قادری فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد
- ارسالی شین میم شینفرزند «وین سرخ»
- زلمی رزمییادمان اولین سالگرددرگذشت رحیم مهریار
- زلمی رزمینگاهی به ویدیوهای افغانی و ویدیوسازان
- محمدرضا راثی پورسردسته ابلهان تهران
- ازکریم پوپلبابه قِران
- ماریا داروتداوی جناب امانی هنرمند خوش آواز آغاز گردید
- نوشته نذیر ظفربلبلی که ترانه ندارد
- فرشید رویاییکمانکشی های مروت
- نگارنده : زلمی رزمی امیرجان صبوری هنرمندی که با دختر(هری) بدنیا آمد
- مکی عارفیادبود درگذشت زنده یاد عارف جهش
- برگزیده نقاشی هایبرگزیده نقاشی های
- برگردان شین میم شینپابلو پیکاسو ـ نقاش توده ها
- فرامرز دادرسخرسی که دو گروگان آلمانی را در ایران نجات داد
- منیر سپاسصدای خراباتیان کابل
- همت الله امین زینازيه اقبال دپښتوژبې غزلبوله سندرغاړې
- امان معاشر مصاحبۀ تلفونی خبرنگار مجلۀ نشریۀ زن با خانم پرستو بلبل خوش آواز کشور ما
- نگارنده : زلمی رزمی خانم پرستو مهریار ستاره همیشه محبوب هنرموسیقی بانوان کشور
- دکترحمید مفیدحمید جلیا مردیاز تبار هنر و خرد
- متن کامل دفاعیه جعفر پناهی تاریخ برخورد با هنرمندان را فراموش نمیکند
- حمید محویتأملاتی دربارۀ مفهوم سینمای ایران
- الف - محشور چشمان آبی چهره گلابی
- نو شته نذیر ظفرهنر مل ؛ هنر مل بود
- فضل الرحیم رحیم ممثل ، دایریکتر و صورتگری با جاذبه ئ از عشق و ا مید جهان فانی را وداع گفت
- دکتر بیژن بارانتطور موسیقی ایرانی
- نگارنده : زلمی رزمی نگاهی گذرا بزندگی وکارنامه های جلیل احمدمسحورجمال
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد گفت و شنود با محترم منیر سپاس ، آوازخوان با استعداد کشور ما مقیم المان
- امان معاشرستار صابری هنرمند نقاش، نویسنده، و کارتونیست مستعد کشور
- امان معاشر،خبرنگار آزادسخنی چند با یک تن از جوهر شناسان
- نوشته : انجنیر صدیق قیام تال و لی یا ریتم
- نکارنده : زلمی رزمی مرگ رحیم مهریارآوازخوان خوش آواز وسابقه دار رادیوتلویزیون کشور
- همت الله امین زیله سندرغاړې نازيې اقبال سره ادبي مرکه
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد گفت و شنود با محترم ببرک وسا ، موسیقیدان افغان مقیم المان
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد اینک سی و یک سال ازمرگ احمد ظاهر ، آوازخوان نسلها می گذرد او هنوز هم محبوب قلبهاست
- نگارنده : زلمی رزمیبیاد استاد فقید محمدحسین سرآهنگ
- فضل الرحیم رحیم گفت وشنود با ممثل ورزیدهء تیاتر و سینما کشورما آقای زبیرپاداش مقیم المان
- انجنیر صدیق قیام انواع موسیقی در جهان
- انجنیرعبدالقادرمسعود ارواښاد استاد اولمیر زموږ د هیواد ویاړلي اوبرمیاله هنري څیره
- سید احمد ضیا (نوری) چراغ دیگری خاموش شد
- نوشته : انجنیر صدیق قیام راگ و تات
- نيلاب سلامبدرود « رودگر » با رود زندگی
- عبدالوکیل کوچیهنر وهنر مند
- نو شته نذیر احمد (ظفر)خنده ای اشکریز
- فضل الرحیم رحیم انیسه وهاب ، هنربیشه ء ممتاز کشورما جهان فانی را وداع گفت
- مرکچی: انجنیرعبدالقادرمسعود د خوږغږلرونکی سندرغاړی استادیارمحمدسره ځانګړی مرکه
- حمید محوینقدی در بارۀ «انجمن هنر در تبعید»
- فضل الرحیم رحیم گفت وشنود با احمد پرویز آهنگساز و آواز خوان خوش صدا و با ذوق
- نوشته : انجنیر صدیق قیام مبدأ موسیقی و فولکولور
- فضل الرحیم رحیم گفت و شنود با محترم بشیر دژم ، هنرمند با سابقه عرصهء موسیقی افغانستان
- نوشته : انجنیر صدیق قیامدرک موسیـــــــــــــقی
- آصفه"صبا "یادی از پروفیسور غلام محمد میمنگی
- انجنــــــــــــیر صدیق قیام فراز ونشیب موسیقی در سر زمین ما
- مرکه کونکی انجنیر زلمی نصرتد محترم فرهاد «دولت زی» سره لنډه مرکه!
- نگارنده : زلمی رزمی جشنواره بزرگ موسیقی افغانی درشهرهامبورگ یک استثنا بود
- میهن فدا -- محشوربه بهانه هشتاد سالگی لتا منگیشکر بخش سوم
- میهن فدا -- محشوربه بهانه هشتاد سالگی لتا منگیشکر بخش دوم
- انجنیر صدیق قیام سرقت آثار ادبی دیگران گناه نابخشودنی است
- میهن فدا -- محشور به بهانه هشتاد سالگی لتا منگیشکر
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادچهارمین جشنواره ء اهدای جوایز تلویزیون آریانا، به بهترین های هنر موسیقی افغانستان، در شهر هامبورک المان
- رزمیآشیانه
- فضل الرحیم رحیمآیندهء درخشان در انتظار جوانی بنام احمد پرویز ، آواز خوانی با صدای سحر انگیز
- انجنير سيد احسان واعظی خرابات و نقش آن درسيمای فرهنگی کشورمان
- داکتر خاکستر تکه تکه تکه میشم
- زلمی رزمی دنیای هنروهنرمندان
- نگارنده : زلمی رزمیزما درهمه مرگ را زاد ایم
- رستم پیمانعلل "جاوید"انگی آمدظاهر
- هـ. دوستگُرمانی، یا شاگرد شدن نزد استاد موسیقی،رسم پسندیدۀ نگهداشتنی
- سيد مرتضي حسيني شاهترابينگاشتهاي برای "آخرین ملکهی زمین"
- نگارنده : زلمی رزمی به مناسبت درگذشت ( بلبل بدخشان )
- امان معاشر خبر نگار ازادگیتار نواز یما شپون در شهر وانکوور کانادا
- امان معاشر خبرنگار ازادسخنی با مجید قیام رییس مرکز فرهنگی و خانه مولانا در شهر وانکوور کانادا
- امان معاشر نمایشگاه نقاشی ستار صبوری در کنفرانس صلح جهانی در کانادا
- عبدالقدیر میرزاییگزارش از اهدای جوایز به هنرمندان موسیقی افغانستان در کالیفورنیا
- فضل الرحیم رحیم حشمت خان ،با همه ارزو ها نیکی که برای شگوفانی سینمائی کشورما داشت چشم از جهان بست
- فضل الرحیم رحیم داکتر واحد نظری ، دایرکتر ، سناریست و طنز نویس موفق کشور ما در بلجیم
- فضل الرحیم رحیم حفیظ کروندگر ، اواز خوان پرتلاش و با استعداد
- دوکتور بشير افضلي وخانم ايلزا افضليسلطان و چهار دزد(پردهُ سوم)
- امان معاشرموسیقی میراثمز گنجینه سی
- دوکتور بشير افضلي وخانم ايلزا افضليسلطان و چهار دزد( پردهٌ دوم)
- امان معاشرتنبوره بابه قیران
- دوکتور بشير افضلي وخانم ايلزا افضليسلطان و چهار دزد
- امان معاشر ستاره هنری از سمنگان در اسمان هنر موسیقی ما درخشید
- دوکتوربشير افضلي وخانم ايلزا افضلي روباه مکار پر د ۀ پنجم
- فضل الرحیم رحیماستاد جلیل زلا ند ، شخصیت سرامد و ماندگار در موسیقی افغانستان
- فضل الرحیم رحیم فلم سیاسی و انتباهی پروفیسور روی صحنه امد
- دوکتوربشير افضلي وخانم ايلزا افضلي روباه مکار پردهّ سوم و چهارم
- نوشته : امید آذرخشپروفیسور امان الله " حیدرزاد"هنرمند والایی از تبار "مانی" و "بهزاد"
- فضل الرحیم رحیم حفیظ بخش ، غنچهء پرباری دست پرودهء شهنشاه غزل ، زنده یاد استاد رحیم بخش
- دوکتور بشير افضلي و خانم ايزا افضليپر د ه د و م
- فر ستنده : نذ یر ظفر نما یشگاه آثار تا ریخی افغا نستان سوال بر انگیز است
- دوکتور بشير افضلي و خانم ايزا افضلير و با ه مکا ر
- عبدل نصرت یک لحظه خاموشی
- ماريا دارو راحًیً چی وژارؤ په چیغو چیغو
- ترجمه از فرانسه توسط حمید محوی اتورانک هنر و هنرمند
- نويسنده: سيد مرتضي حسيني شاهترابينقد فيلم بادبادكباز يا گديپرانباز
- مترجم: انجنیرحفیظ اللــه زریـــر گنجینۀ در کابل
- زلمي رزمينگاهی به زندگی، شيوۀ کار وآثارزنده ياد ( نينواز)
- فضل الرحیم رحیم البوم " مادر" اولین کار هنری پیمان حبیب زی
- نو شته نذ یر (ظفر)سفیر دلها
- پشتون – ص – نبردموسيقي ،نوروزورسالت هاي ملي وميهني
- برگردان از یوسف آرینتا" تکسی در تاریکی" برنده اوسکاربهترین فلم مستند
- سعدشصت ساله گي ظاهرهويدا مبارک باد
- نگارنده: زلمی رزمیحضورزنان افغان درصحنه های تياتر
- سيد مرتضي حسيني شاه ترابينفوذ باليوود در افغانستان
- ترجمه ونوشته از :ظاهر دقیقجنگ چارلي ويلسون
- فضل الر حیم رحیم درسوگ و اندوهء شخصیت فرهنگی کشورما مرحوم ضیا قاریزاده
- نویسنده ظا هر دقیق تبصره وانتقاد یک هزاره مهاجر افغان از فلم گدی پرانباز
- فضل الر حیم رحیم گنجینه و پُند ک،اثر استثنائی هنر موسیقی کشور ما
- فضل الر حیم رحیم بصیر حید ر ، سینما گر موفق کشور ما
- فضل الرحیم رحیم مريم شريفي هنرپيشه موفق سينما
- اسد بودافرشتهاي با ناخنهاي سبز
- اسد بودا نسلكشي و منظره
- گزارشگر: ماریا یقینفیلم کوچه نارنجی
- فضل الر حیم رحیم گفت وشنود با دوشیزه رویا مالک، هنر پیشه سینماء خارج از کشور ما
- فضل الرحیم رحیم ظاهر هویدا ، با گامهای استوار از هنر موسیقی تا هنر هفتم ( سینما)
- فضل الر حیم رحیم با فريدون نيازی آشنا شويد
- فضل الر حیم فلم سیاسی و انتباهی پروفیسور
- فضل الر حیم رحیم بزرگداشت از شصت ویک سالگی صاحب صدای سحرانگیز ، هنر مند نسلها احمد ظاهر و بیست هشتمین سالروز مرگ ان سرود گر جاویدان
- مهدی حق وردی طاقانکِیتحلیل سریال جواهری در قصر
- سید احمد ضیا نوریبه یاد نابغه و پروفیسور هنر موسیقی و آواز خوانی در افغانستان
- فضل الرحیم رحیم سخنان چند پيرامون موسيقي تکنو
- اسدالله کشتمند امیر جان صبوری «نیک مردی از تبار نیکان»
- تهيه وترتيب - صباحاول مي سرود هاي جاودانه
- فضل الرحيم رحيمبه ياد بود از استاد رفيق صادق فقيد
- فضل الر حیم رحیمفیروزه نشانهء از مقاومت در برابر غم و درد روزگار
- فضل الر حیم رحیم آشنايي با کارتونيست چيره دست کشورما
- نیلاب سلامتأملی بر "عطر" یا "سرگذشت یک جنایتکار"
- فضل الر حیم رحیمهنر کهکشانی
- فضل الرحیم رحیم شب موسیقی رپ
- فضل الر حیم رحیم پنجه های سحرآميز شيفته محشر مي کند
- فضل الر حیم رحیمساربان به زادگاهش برگشت
- حضرت ظریفی 60مین سالگرد تولدو 27 مین سال روز وفات احمد ظاهر
- فضل الرحیم رحیمبه بهانهء بیست وهفتمین سال مرگ بلبل شوریدهءکشور
- فضل الرحیم رحیم طنین آوازی که بارور شدن موسیقی کشور را نوید میدهد
- گزارشگر مشعلخبر فرهنگي
- فضل الرحیم رحيم ياد نصرت پارسا را گرامی ميداريم
- ساجدهازدرياي آرام شعرتاموج نوازشگر موسيقي
- فضل الرحیم رحیم آشنايي با کارگردان فلم گل محمد و درمحمد
- فضل الر حیم رحیم با سخي رحيمي آواز خوان خوب آشنا شويد
- زریر راوش سرود باستان
- فضل الرحیم رحیم اميد هنری فردای ميهن ما
- ارسالي سمسورهنر، حقيقت و سياست
- ارسالي سپيده صدفبابانوئل شخصيت جذاب سينماي جهان
- منيرسپاس بلخيتراوش اصالت ترنم و اسرار عشق
- زهره يوسفيرفيق ِ صادق ِ مردم
- ارسالي بنفشه ميتراگوگوش در گفتگو با روزنامه اينترنتى «روز»: از زندان تهران تا قفس لس آنجلس
- تهيه و تدوين از عبدالعزیزجهت نگاه مختصری به سير موسيقي در افغانستان
- استادصباحهنر و خلا قيت هنری
- آزمونچارلی چالین
- تهيه و تدوين از استاد صباحهنرشرقي وغربي دربرگ هاي تاريخ
- زهره يوسفيپژواک در لايتناهي عشق و احساس
- ارسالي فرزاد ساحلسه جنبه نقد هنری
- ا ستا د صبا ح احمد ظاهرجا ودا نه مرد موسيقي کشو رما
- زهره يوسفيو بازهم ضايعه ی و اينبار هم جبران ناپذير
- تلخيص ا ز داکتر صيقلمروري برفيلم «اسكندر كبير» ساخته اليور استون
- تهيه و تدوين از استاد صباحهنربي مانند ، نامه چارلي چاپلين به دخترش وجالبترين مصا حبه پسرچارلي چاپلين
- رستاخيزامروزما را با ارثـيه سياه خود تباه کرديد فردا يمان را به خو د ما وا گذ ا ريد !!!