بازگشت
یادی از پروفیسور غلام محمد میمنگی
آصفه آصفه"صبا "

یادداشت : قرار بود در مجلس یاد بود پروفیسور غلام محمد میمنگی در کابل اشتراک ورزم ولی در لحظه اخیر فاجعهء عظیمی در کوتل سالنگ به وقوع پیوست تعداد زیاد از هموطنان ما شهید گردیدند و راه سالنگ مسدود شد . از این سبب نتوانستم در این محفل این یادداشت های خود را قرائت نمایم ، از این سبب آن را به سایت  شما فرستادم.

 

  

یاد بود از پرفیسور غلام محمد میمنگی،نقاش بزرگ و چیره دست, و تصویر گر بی همتا ارجگذاری به فرهنگ و هنر و خدمات بی شایبهء این سردار بزرگ علم و معرفت میباشد.پرفیسورغلام محمد میمنگی طفل هفت ساله ی بیش نبوده است حکام حیله گر,با تزویرو نیرنگ پدرش  عبدالباقی مینگ باشی را به کابل دعوت و خلاف عهد و قول داده شده اورابا تن چند از امرا محلی ان دیار,به کشتارگاه میبرند،پسر هفت ساله او با مادرش درکابل تحت نظارت همان جلادان وقاتلین پدرقرارداده میشود.پرفیسور با درک ازاین وضعیت ,تلاش جهت بازگشت به وطن را در همان آوان کودکی آغازمینماید،ولی موفق به این امرنمیگردد،امابه اثر استعداد وتوانایی خدا دادش به هنرتصویرگری ونقاشی درداخل دربارسلطنت قهارومستبد عبدالرحمن خان اغازمینماید که دراین راه به موفقیت چشم گیری دست میابد.وی درهنرنقاشی شخصیت وهنرمند بی بدیل بوده که همگان به این واقعیت واقف اند،جناب پرفیسورداکترعنایت الله شهرانی که خود نیزدرفنون نقاشی ید طولای دارند درقسمت هنر وهنرمندی این فرزانه مردهنر،وصنعت نقاشی پرفیسورغلام محمد میمنگی اثرارزشمند را تالیف ودراختیارعلاقه مندان گذاشته اند,همچنان استاد برهان الدین "نامق"  نیزدرزمینه تحقیق و اثارماندگارراخدمت هنردوستان و رهروان راه غلام محمد میمنگی به چاپ رسانیده اند.من به تایید نظریات فرزانه مردان سخن،هنر چون پرفیسورعنایت الله شهرانی ومحترم برهان الدین نامق , میخواهم بعد دیگرزندگی پرفیسورغلام محمد میمنگی،که مبازره عادلانه وی برعلیه استبداد قرون اوسطایی امیران وحکام مستبد چون امیر عبدالرحمن خان وامیرحبیب الله خان میباشد, یاداوری نمایم.شرح احوال این تصویرگر مبارزنشان میدهد  ،زمانی که اگاهی میابد پدرش به کشتارگاه فرستاده شده نخستین تلاش ونافرمانی وی درهمان آوان طفولیت درکسب اجازه ازامیر قهار جهت بازگشت به میمنه وطن ابای اش میباشد, که موفق نمیگردد,بعدا جهت  اموزش هنرنقاشی هدایت شفاهی امیر را جدی نگرفته ازآمدن به دربار ابا میورزد,تااینکه فرمان امیربه خط وقلم خودش صادر میگردد,تا  در  داخل درباروظایف  محوله را به حکم امیر اجرانماید.

پروفیسور با پشت کاروجدیت تمام به کسب دانش متداول آن عصر پرداخت به زودی در هنر نقاشی ,تصویرگر چیره دست گردید ,که مورد احترام تمام روشنفکران ودرباریان قرار گرفت, درک پرفیسوراز اوضاع ناهنجار,ان زمان اوراشخصیت مبارزوتلاش گرجدی جهت تامین عدالت اجتماعی باراورد ,ازاین سبب گرایشات قوی مشروطه خواهی در ذهن پژوهشگرش تداعی یافت ,ومبارزه سیاسی راجهت آزادی انسان ازبنده گی وبرده گی  اغازنمود ,ودراین راه آمادهء پذیرش هرنوع قربانی شد, مشروطه خواهان با تلاش های جدی جهت تغیررژیم ازاستبداد ومطلق العنانی , به اصلاح وریفورم اجتماعی اغازنمودند, پرفیسورنیز دراین حلقه انقلابی عضویت داشت ودرراه تحقق آرمان های انسانی دموکراسی و ازادی تلاش مینمود.همکاری جناب پروفیسور بامشروطه خواهان به عقیده بنده تا کتیک جهت  

 رسیدن به آرمان های نهانی انقلابی که در ضمیرش ازاوان کودکی  جوانه زدن را آغاز نموده بود , بارور گردیدوبه رویش آغازنمود, پرفیسوردرراهی که جهت رهایی مردما ن مظلوم وزحمتکش افغانستان انتخاب نموده بودبا اعتقادقوی اندیشه وتفکرات خلل ناپذیربامشروطه خواهان ویارانش مبارزه راادامه داد.آنها جهت اصلاح وریفورم اجتماعی برمبنای مشروطیت, با  مقابله با رژیم مطلق العنانی مبارزه رااغازمینمایند.وپرفیسورغلام محمد میمنگی که عضوفعال جنبش انقلابی مشروطیت بود, مردانه درراه تحقق آرمان های انسانی دیموکراسی وازادی تلاش مینمود.اوکشتارامرای محلی زادگاهش راهمیش درذهن واندیشه خود داشت, که پدربزرگوارش رادرزمانکه اوطفل خوردسال بوده به کشتارگاه سوق داده وبه شهادت رسانده بودند.این عمل ظالمانه درضمیرناخوداگاه اودرجوش وخروش بود,وانگیزهء قوی دراووجود داشت تادرجهت گسیستن زنجیرهای اسارت به  اقدام متهورانه  دست یازد,, ازاین سبب اوموظف گردید که با شهامت و دلیری طرح درخواست مشروطه خواهی رابه امیرمستبد,ارایه نماید,وتقاضا ریفورم اصلاحات سیاسی واجتماعی رانماید, ولی عکس العمل امیرحبیب الله توام باخشونت با ظلم ومطلق العنانی همراه بود, پرفیسورراگرفتارباغل و زنجیروزولانه, ازجلال اباد به کابل انتقال دادند اودرمحبس و شکنجه گاه قرون اوسطایی به سربرد,ومردانه مقاومت نمود.ولی جایگاه ومقام شامخ ارزشمندهنری اش سبب رهای ازاعدام  گردید, تعدادزیادی ازهمقطاران مشروطه خواهش به اعدام گاه ها فرستاده شدند, وجنبش مشروطیت اول با شکست سختی مواجه گردید.

 بعدا  قتل امیرحبیب الله منتج به پیروزی مشروطه خواهان شده و استقلال سیاسی کشور به دست امد.پرفیسور جایگاه ومقام ارزشمند رادردولت امانی احرازنموده وجهت تحصیل بیشتربه جرمنی اعزام شد.بعد ازبازگشت ازتحصیل با حلقات روشنفکری درکشورارتباط وروابط ناگسیتنی خود را حفظ نموده, درمسیرتغیروتحول اجتماعی  سیاسی و هنری گام های استواری برداشت,بعد از سقوط نهضت امانی که با شکست مشروطه خواهان همراه بود پروفیسور غلام محمد میمنه گی مدتی از کار بر کنار گردید ،ولی احتیاج به هنر و هنرمندی اش امیر حبیب الله خادم دین رسول الله را وا داشت که واپس به وظیفهء اصلی اش ادامه دهد  پروفیسور تا آخرین رمق زندگی در خدمت هنر و هنردوستان از نگاه فکری در خدمت مردمان محروم  مستعضف بود, بعد از وفات پروفیسور میمنه گی خانواده آل یحیی به کار نامه های وی ارزشی علمی و هنری  قایل نبودند, و سیاست های آنها تحت تاثیر شیونیزم قبیله قرار گرفته ازین سبب به کار های هنری آن مرد بزرگ با تعصب برخورد میگردید, ژرف نگری و موضوع روشن فکرانه غلام محمد میمنه گی برای نادر شاه عوام و انصارش قابل پذیرش نبوده, ازین رو آنها به این هنرمند بزرگ برخورد دشمنانه  نموده و میخواستند فعالیت های هنری و کار نامه های انقلابی او را در پرده غبار و ابهام قرار دهند, ولی گذشت روزگار اهمیت و ارزش این رجل روشن فکر و مشروطه خواه را عریان تر و آشکارا ساخت اندیشه ها و آثار هنری او چون آفتاب درخشش بیشتر یافت ,یاد بود از پروفیسور غلام محمد میمنه گی ارجگذاری به هنر و احترام به اعثقادات روشن فکرانه ی مشروطه خواهی اوست, او در دوران زندگی خود مرد سازش و معامله نبود, به اعتقادات خود و اندیشه های ناب مردمی پابند بوده, لحظه ی موضع انقلابی را ترک نگفت او چون آفتاب روشن در هنر تصویر گری بود, ولی مقام انقلابی و روشن فکری وی را در کنار سایر مشروطه خواهان چون ولی محمد خان دروازی ، غلام نبی خان چرخی ، عبدالرحمن خان لودین و سایر مشروطه خواهان قرار میدهد, به عقیده بند ه کارنامه های سیاسی پروفیسور غلام محمد میمنه گی مبدا و محراق توجه روشن فکران ملیت های محروم و مظلوم کشور ما ست  . یاد این سلطان هنر  زنده وجاوید باد  

 

 

 

                                                                   

 


February 10th, 2010


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسايل هنری