بازگشت
راگ و تات
نوشته : انجنیر صدیق قیام نوشته : انجنیر صدیق قیام

 

در نوشته های گذشته  تذکر داده  بودم که قبل از سال 1936 در هندوستان وبعضی از  کشورها همجوار آن، یک تسمیه یا صنف بندی  شش راگ  مذکر یا  اصلی، مانند ( مالکونس ، هندول ، دیپک ، میگه ،بیهرو ، شری )  که هر کدام آنها  دارایی پنج راگنی یا راگ های  مونث و هشت  راگ های ضغیر بودند ، مروج بود  یا استفاد ه میگردید ،  که مجموعه تعداد  آنها به 84 راگ میرسید . یعنی 6+(5x6) +( 6x8)= 84. هشتاد و چهار میرسید.

مذکر و مونث بودن راگ ها کدام جنبه علمی نداشت و ندارد . صرف راگ های که باهم قرابت آهنگی داشتند به شکل مذکر و مونث یا راگ ضغیر از طرف موسیقیدانان تخیل و تنظیم  گردیده بو د.

اما شخصی بنام ( ویشنو  نارایان  بهاتاکاندی ) که بین سال های( 1860تا 1936) زنده گی مینمود یک صنف بندی جدید راگ ها  را معرفی نمود که تا حال مروج است . قابل تذکر است که بهاتاکاندی خود یک حقوق دان از شهر بمبیی بود و به نسبت علاقه شدیدی که به موسیقی داشت بالای صنف بندی موسیقی تحقیقاتی را انجا م داد که نتیجه آن  ده  تات  رابه شکل  ده سکیل   معرفی نمود که عبارت بودند:

( بلاول ، کلیان ، بهروی ، کافی ، تودی ، آساوری ، پوربی ، ماروه ، کهماج ، بیهرو ) .

 نظر به  صنف بندی بهاتا خاندی تمام راگ های که قرابت آهنگی به یکی از تات ها یا سکیل های  فوق داشته باشد از جمله  راگ های همان تات شمرده میشود .  به طور استثنی از جمله  شش راگ اصلی سابق صرف راگ بهیرو به صفت تات باقی ماند ،اما متباقی داخل شاخه های تات یا سکیل های ده گانه  آورده شد ند ، طور مثال راگ مالکونس که سابق از جمله راگهای اصلی بود حالا از تات بیهروی شناخته میشود ، یعنی اگر از تات بهروی سُر های رکهب یا( ری )و پنچم یا (په) را حذف کنیم راگ مالکونس بدست می آید یا همین طور  راگ هندول از تات کلیان شناخته میشود و غیره .

اما تقسیم بندی بهاتاخاندی هم تکمیل نیست و نواقص جدی  دارد   که خود بهاتا خاندی این موضوع را می دانست . به این معنی که بعضی از راگ داخل تشکیل ده  تات سکیل های  متذکره شده نمی تواند . طور مثال : راگ پدیپکی که  گندار آن کومل است ، یا راگ اهیر بهرو که  رکهب و نکاد آن کومل است ، راگ مدونتی که گندارکومل و مدهم شده یا تیوراست ، راگ للت ، یا راگ های  موجوداست ا که بین دوتات خود را نشان میدهد مانند میاکی تودی ، بلاسخانی تودی . که تشخیص آن بطور دقیق مشکل است .ولی نقطه جالب اینجاست که بعد از بهاتاخاندی استادان موسیقی  و تیورسن های مشهور هندوستان هم نتوانستند این موضوع را حل نماید .

 برای علاقه مندان موسیقی، ده تات به دو سیستم نوتیشن غربی و هندی ذیلا ً معرفی گردیده است .  کسانیکه به نوت غربی بلدیت دارند  بدون کدام مشکل سرگم تات ها را خوانده یا نواخته  میتوانند . 

اما کسانیکه به نوییشن  بین المللی آشنایی ندارند، در بالای خصوط ستاف ، سرگم تات ها  به حروف انگلیسی تحریر گردیده است . به این معنی که سا یا کهرچ به S، ری یا رکهب به  R ،گه یا گندار به G ،مه یا مدهم به M، په یا پنچم بهP  ، دهه یا دهیوت به، D  ، نی یا نکاد به N.

علایم یا اشارات در نوتیشن هندی :

·       خطک عمودی بالای مدهم یا مه ، مدهم شده یا تیور را نشان میدهد .

·       خطک افقی پایین هر سُری که دیده میشود، نت  کومل یا سُر خفیف را نشان مندهد.

·       تیور، نت یا سُر ثقیل .

·       کومل نت یا سُر خفیف .

·       نقطه سیا بالای نت  (سا)  یا پور یا ( سا) بالا را نشان میدهد . 

تات بلاول که معنی آن طبعی است بنام Natural tone  هم یاد می شود ،اگر از پرده یا نت سفید پهلوی چپ دو پرده سیا که کهرچ بین المللی هم گفته می شود به نواختن شروع کنیم تمام نت های تات بلاول پرده های سفید در هارمونیه یا پیانو استعمال می شود  .

قابل ذکر است که راگ ها نباید از پنج سُر کم باشد و هر راگ باید سُر های ( پنچم و مدهم ) یا حد اقل یکی از سُر های فوق را داشته باشد . راگ های کمتر از پنج سُر منسوخ شده است گرچه در قدیم راگ های کمتر از پنج سُر مروج  بوده ،اما موسیقدانان براین عقیده اند که فقط راگ های پنج سُر یا بالاتر برای شنونده یک حالت روانی خوب میدهد و از طرف دیگر راگ های کمتر از پنج سُر بسیار قید اند .

 

نوت : اگر ذوقمندان محترم در خواندن سکیل ها یا تات های ذیل مشکل داشته باشند میتوانند بنویسند.

 


 

Jتات÷تانی

 

2-  تات کلیان

1-    تات بلاول یا طبعی

 


 

                                                                                                                            

 

4- تات آساوری

5- تا ت کافی

6-  تات تودی

7 – تات پوربی

 

3- تات بهروی

 


 

8-  تات بهرو

9- تات ماروه

10 – تات کهماج

 

 


April 26th, 2010


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسايل هنری