بازگشت
خود آمريكا را چه كسى خلع سلاح مى كند
محبوب رزمنده محبوب رزمنده


در روزگارى كه تروريسم و جنگ هاى پارتيزانى غوغا مى كند، آيا «سلاح هسته اى» گزينه اى مبتنى بر واقعيات به شمار مى آيد؟ آيا برخوردارى از اين قبيل سلاح ها ما را بيشتر از هر زمان ديگرى ايمن خواهد ساخت؟ واقعيت آن است كه سلاح هسته اى هيچگاه قادر نبوده است تا بمب گذاران انتحارى يا خرابكارهاى مسلح را از انجام برنامه هاى مورد نظر خويش باز دارد.اين قبيل سلاح ها در جنگ ها نيز قابل استفاده نيستند، زيرا كاربرد آنها معادل توليد مقادير فراوانى ذرات راديواكتيو در جهان و در نتيجه به خطر افتادن سلامتى ميليون ها انسان بى گناه است. شايد سلاح هاى هسته اى براى بازداشتن برخى حكومت هاى متخاصم از انديشيدن به شيوه هاى تهاجم به ايالات متحده مفيد باشند، اما نبايد فراموش كرد كه اين هدف (تضمين امنيت آمريكا) با توسل به روش هاى كمتر ويرانگر نيز تحقق پذير است.دو ابر قدرت جنگ سرد هنوز صاحب زرادخانه هاى عظيم هسته اى هستند كه افزون بر ۹۰ درصد سلاح هاى هسته اى جهان را در خود جاى داده اند. ايالات متحده آمريكا به تنهايى ۱۰ هزار بمب و كلاهك هسته اى در اختيار دارد كه نيمى از آنها با نصب روى زيردريايى ها، موشك هاى قاره پيما، بمب افكن ها و موشك هاى كروز آماده شليك هستند و نيم ديگر براى كاربرد احتمالى در آينده در انبارها ذخيره شده اند. روسيه نيز به عنوان اصلى ترين وارث اتحاد جماهير شوروى سابق در سال ۲۰۰۴ تعداد ۷۸۰۰ جنگ افزار هسته اى آماده شليك و ۹۲۰۰ جنگ افزار از رده خارج يا ذخيره شده در انبار را در اختيار داشت (كه البته امنيت آنها به هيچ وجه تضمين شده نيست). هر يك از اين جنگ افزارها در صورت شليك مى تواند شهرى را به نابودى بكشاند.
• شهر فرنگ از همه رنگ «باشگاه دارندگان فناورى هسته اى» امروزه هشت عضو (شامل آمريكا، روسيه، فرانسه، چين، انگلستان، پاكستان، هند و اسرائيل) دارد كه با اضافه كردن نام كوريای شمالى و ايران مى توان از آن به عنوان يك باشگاه كامل ده عضوى ياد كرد. اين در شرايطى است كه دولت «جورج دبليو بوش» رئيس جمهور آمريكا رسماً از نمايندگان كنگره (مجلس نمايندگان آمريكا) خواسته است تا بودجه لازم براى توليد «مواد هسته اى منهدم كننده سنگرهاى زير زمينى» را در اختيار مقامات مسئول قرار دهند. اين نوع بمب ها در صورت توليد قادر خواهند بود تا بيش از يك ميليون ساكن شهر مورد تهاجم را بسته به نوع محصول مورد استفاده به هلاكت رسانند. البته كار به همين جا ختم نمى شود، زيرا «بوش» درخواست توليد كلاهك هاى جديد هسته اى را نيز ارائه كرده است و اين در شرايطى است كه مقامات دولت آمريكا طى ساليان اخير همواره از لزوم پرهيز كشورهاى ديگر از وارد شدن به قلمرو توليد جنگ افزارهاى هسته اى سخن به ميان آورده اند. براى بيشتر اعضاى كنگره، زرادخانه سلاح هاى هسته اى آمريكا يك زرادخانه نامرئى به شمار مى رود كه گويا نياز نيست ابعاد آن مورد موشكافى دقيق قرار داده شود. در اين بين، اما «ديو هابسون» نماينده جمهوريخواه و محافظه كار كنگره از ايالت اوهايو يك استثنا به شمار مى آيد. او به عنوان رئيس كميته فرعى تخصيص بودجه انرژى و آب در كنگره آمريكا تلاش هاى دولت «بوش» را براى طراحى يك جنگ افزار هسته اى كه قادر به نفوذ به سنگرهاى عميق زير زمينى و تخريب آنها باشد ناكام گذاشته است. بنابر اصرار مقامات وزارت دفاع، آقاى «هابسون» يك روز از وقت خود را در پايگاه نيروى هوايى Offutt در نبراسكا گذراند تا بدين وسيله اطلاعات لازم از سوى «فرماندهى استراتژيك هوايى» در اختيار وى قرار داده شود. در نهايت تعجب، اما «هابسون» طى يك سخنرانى در ماه فبروري خطاب به اعضاى «انجمن كنترل تسليحات» اعلام كرد: «به من هرگز چيزى پيرامون ماموريت ويژه پنتاگون براى توليد سلاح هاى هسته اى تخريب كننده تاسيسات زيرزمينى گفته نشد.» • بازدارندگى كافى نيست؟! با تمام اين اوصاف، هنوز افراد بسيارى در ايالات متحده به اين قضيه مى انديشند كه چطور مى توان از سلاح هاى مخرب هسته اى براى تحصيل موفقيت در جنگ ها استفاده كرد، نه فقط براى بازداشتن مهاجمان احتمالى از حمله به آمريكا. براى كسب اطمينان لازم از اينكه همه شرايط به دقت مورد بررسى قرار داده شده اند، پنتاگون (وزارت دفاع آمريكا) علاوه بر موارد فوق سرگرم فعاليت بر روى طرح يك بمب متعارف ۳۰ هزار پاوندى (حدوداً ۱۴ تنى) است كه هدف از ساخت آن تخريب «ساختمان هاى چندطبقه با سنگرها و تاسيسات زيرزمينى مستحكم» خواهد بود. «هابسون» همچنين در لابه لاى سخنان خويش خاطرنشان ساخت كه «دستيابى به جنگ افزارهاى جديد براى برآوردن نيازهاى غير ضرورى در آينده چيزى نيست كه آمريكا در برهه فعلى به آن نياز داشته باشد. چيزى كه امروز نياز است و وجود آن ضرورى به نظر مى رسد رهبرى مقتدر و تواتر انديشه هاى نوين براى تضمين امنيت هسته اى و آينده زرادخانه ايالات متحده در قرن حاضر است.» • نقض غرض در رفتار آمريكا مشهود است رهبرى مقتدر و تواتر انديشه هاى راهگشا، آنگونه كه «هابسون» از لزوم وجود آنها سخن مى گويد، هيچگاه براى طولانى مدت نزد زمامداران كاخ سفيد مشاهده نشده است. تلاش پيگير مقامات دولت «بوش» براى توليد جنگ افزارهاى هسته اى جديد عملاً روح پيمان منع گسترش سلاح هاى هسته اى (NPT) را به سخره گرفته است. اين در حالى است كه امضا كنندگان اين پيمان بين المللى متعهد شده اند تا خلع سلاح هسته اى را به عنوان يك هدف همگانى تعقيب كنند. از سوى ديگر تلاش مشهود مقامات آمريكايى براى تحقق دستيابى به جديدترين فناورى هاى نظامى هسته اى باعث شده است تا تاكيدات دائمى پرزيدنت «بوش» مبنى بر لزوم چشم پوشى جهانيان از اين قبيل جنگ افزارها عملاً با استقبال چندانى در سراسر جهان مواجه نشود. «بوش» ادعا مى كند كه «تهديد اصلى» آنگاه صورت واقعى به خود خواهد گرفت كه تروريست ها به سلاح هاى هسته اى دسترسى پيدا كنند. بنابراين لازم است كه همگان در تلاش گسترده آمريكا براى جلوگيرى از قاچاق فناورى هسته اى سهيم شوند. اما طبق اظهارات «هابسون»، ايالات متحده بيشتر از آن كه به فكر تضمين امنيت جنگ افزارهاى هسته اى رها شده در قلمرو اتحاد جماهير شوروى سابق باشد تلاش خود را در زمينه ساخت جديدترين سوپركامپيوتر براى هدايت اين قبيل سلاح ها صرف مى كند. «بوش» تاكنون از امضاى پيمان منع جامع آزمايش هاى هسته اى (CTBT) طفره رفته است. براساس مفاد اين پيمان، انجام هرگونه آزمايش هسته اى زيرزمينى ممنوع است زيرا توسعه جنگ افزارهاى هسته اى به مدد انجام اين قبيل آزمايش ها تسهيل خواهد شد.دولت «بوش» كه عملاً بر سر نحوه رفتار با پرونده هسته اى كره شمالى دچار چنددستگى شده بود سرانجام از كشاندن مقامات اين كشور به پاى ميز مذاكرات معنادار غفلت ورزيدند تا اينكه پيونگ يانگ چندى پيش رسماً اعلام كرد كه سلاح هسته اى در اختيار دارد.
• پاك كردن صورت مسئله دولت «بوش» در برخورد با پرونده فعاليت هاى هسته اى ايران نيز خود را به كلى كنار كشيده و ماموريت سنگين حل اين مناقشه را به متحدان اروپايى خويش واگذار كرده است. صحبت از «تغيير رژيم» نيز تاكنون نه تنها نتيجه اى در پى نداشته است، بلكه اعتماد جهانيان را نسبت به علاقه مندى آمريكايى ها براى دستيابى به راه حل هاى صلح آميز در قبال پرونده ايران سلب كرده است.دولت آمريكا امروزه خود را فقط به يك موافقتنامه پابند مى داند: معاهده مسكو. «پوتين» و «بوش» روساى جمهور فعلى روسيه و آمريكا موافقت كرده اند تا به تعهد تاريخى «بيل كلينتن» و «بوريس يلتسين» روساى جمهور پيشين دو كشور مبنى بر لزوم كاهش تعداد جنگ افزارهاى هسته اى آماده شليك هر يك از دو طرف به ۲۲۰۰ فروند تا سال ۲۰۱۲ پايبند باقى بمانند اما در اين معاهده هيچ توضيحى پيرامون سلاح هاى هسته اى ذخيره شده در انبارها ارائه نشده است. بنابراين من فكر مى كنم كه معاهده ياد شده در عمل هيچگاه به خلع سلاح هسته اى نخواهد انجاميد. • پرسشى براى ابد مردم آمريكا دائماً ارزش نگهدارى جنگ افزارهاى هسته اى را مورد پرسش قرار مى دهند. اخيراً يك نظرسنجى انجام شده توسط آسوشيتدپرس - ايپسوس نشان داد كه «دوسوم پرسش شوندگان آمريكايى لازم نمى دانند كه هيچ كشورى در دنيا سلاح هسته اى در اختيار داشته باشد.» اگرچه لغو برنامه هاى هسته اى اكنون در دستور كار هيچ دولتى نيست، اما گزينه هاى كاربردى متعددى در دسترس ايالات متحده قرار دارند كه عبارتند از دست رد زدن به سينه جنگ افزارهاى هسته اى جديد، برقرار ساختن سيستم هشدار سريع، شتاب بخشيدن به اجراى موافقتنامه هاى هسته اى دو جانبه با روسيه و محدود ساختن تعداد جنگ افزارهاى موجود در انبار، گردن نهادن به معاهده منع جامع آزمايش هاى هسته اى، مخاطب قرار دادن دغدغه هاى امنيتى ناشى از فعاليت هسته اى مشكوك برخى كشورها نظير كوريای شمالى به موازات تلاش براى وادار ساختن آنها به صرف نظر كردن از سلاح هاى هسته اى و بالاخره همراه ساختن اعضاى باشگاه دارندگان فناورى هسته اى در تصميم گيرى هاى حساس و سرنوشت ساز بين المللى. تنها در اين صورت است كه روياى مردم آمريكا براى زيستن در «جهانى عارى از سلاح هاى هسته اى» تحقق خواهد يافت. *«سنفورد گوتليب» در فاصله سال هاى ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۳ در استخدام سازمان هاى غير دولتى فعال در زمينه كنترل تسليحات بوده است. وى همچنين مدير اجرايى «كميته ملى سياستگزارى معقول هسته اى» بوده و كتابى را نيز تحت عنوان «اعتياد دفاعى: آيا آمريكا قادر به ترك اين عادت خواهد بود؟» به رشته تحرير درآورده است.
منبع: كريستين ساينس مانيتور
July 31st, 2005


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی