بازگشت
وزيرستان شمالي، جنگ مهمان و ميزبان
بهسودی بهسودی

پرويز مشرف رئيس جمهور پاكستان در يك سخنراني اعلام كرده است كه ارتش پاكستان  نيروهاي قبايل را در وزيرستان عليه ازبك ها ياري رسانده و اين جنگ با حمايت دولت پاكستان در اين منطقه شروع شده است. هنوز درگيري هاي وزيرستان در پرده اي از ابهام باقي است و پاكستان سعي دارد براي برون رفت از فشار هاي بين المللي از آن بهره برداري نمايد. سئوال اساسي اين است كه آيا سران قبايل به دستوردولت پاكستان اين جنگ را آغاز كرده يا يك اختلاف دروني ميان مهمان و ميزبان بوده است؟   

وزيرستان شمالي و جنوبي در ايالت سرحدپاكستان از مناطق خود مختاري است كه اداره محلي آن از زمان انعقاد خط ديورند تا حال در اختيار سران محلي قبايل اين منطقه است، وزيرستان سرزميني است  كه هميشه بحراني و پراز آشوبها وبا جنگ هاي متعدد بوده است، اين منطقه در واقع به كوره هاي از آتش مي ماند كه در مقاطع مختلف تاريخي شعله ورشده و با جنگ ها و مبارزات متعدد تاريخ خونين اين منطقه را رقم زده است. دراين سرزمين قرن هاست كه سنت ها وباورهاي قومي و قبيله اي حكومت مي كند و تا كنون هيچ نيرويي آنان وادار به تسليم نكرده است. با آن كه عبد الرحمان با امضاي معاهده خط ديورند مناطق وزيرستان شمالي و جنوبي و ديگر مناطق پشتون نشين را به استعمار انگليس فروخت و جزء امپراتوري استعمارشده هند قرار گرفت و لي اين مردم هيچ گاه از قوانين استعمار انگليس اطاعت نكردند. وزيرستان در دوران استعمار انگليس ازپرآشوب ترين مناطق استعمار شده هند به شمار مي رفت و اين مردم جنگ هاي طولاني و متعدد را برعليه سربازان انگليسي سامان دادند. از زماني كه پاي استعمار به مناطق پشتون نشين ايالت سرحدي پاكستان كشانده شد، آشوب و قيام دروزيرستان به اندازه اي ادامه پيدا كرد كه يك فرقه از نيروهاي انگليسي دايم در اين منطقه مصروف جنگ و يا حفظ امنيت در اين منطقه بودند.

بعد از تشكيل كشورپاكستان نيزاين سرزمين به عنوان يكي از مراكز بسيار مهم استقلال طلبي و پشتون خواهي به شمار مي رفت و با استفاده از خود مختاري كه داشت، منطقه امن براي آزادي خواهان  پشتون بود.اما  رشدگرايش هاي مذهبي در ميان پشتون ها و تشكيل ايالت سرحد، پشتون خواهان تضعيف گرديد و احزاب اسلامي در ميان اين مردم ريشه هاي عميقي پيدا كرد. اين گرايش ها در زمان جهاد و اشغال افغانستان توسط شوروي سابق به اوج خود رسيد و وزيرستان يكي از مهترين مراكز نظامي و سازماندهي احزاب جهادي افغاني به شمار مي رفت و به مهترين مركز خريد و فروش سلاح هاي سبك و سنگين و مواد مخدر نيز تبديل گرديد. جهاد افغانستان سبب گرديد كه قبايل پشتون پاكستاني تا بن دندان مسلح شوند و تفكرات افراط گرايي ديني در ميان آنان رواج گسترده يابد، گسترش روز افزون مدارس ديني كه افراطيت وخشونت هاي مذهبي را در ميان جوانان تبليغ و ترويج مي كردند، زمينه فعاليت هاي القاعده و طالبان را در اين مناطق هموار كرد و قبايل اين مناطق به صورت همه جانبه از افراد خارجي گروهاي القاعده( كه ازكشور هاي مختلف جهان به اين گروه جذب شده بودند) حمايت كردند، در دوران حاكميت طالبان وزيرستان يكي از مناطق بسيار مهم تجهيز نيرو و تسليحات براي  گروه طالبان و القاعده به شمار مي رفت و چنان دژ محكمي براي اين گروهها به شمار مي رفت كه  پس از حمله امريكا به افغانستان در سال 2001  گروههاي تروريستي تمامي پايگاهها و مراكز خود را از دست دادند، اما مناطق وزيرستان همچنان پا برجا و مستحكم براي نيروهاي القاعده و طالبان  باقي ماند. آنان پس از شكست از افغانستان به سوي اين مناطق سرازير شدند و در روستاهها و مدارس ديني اين مناطق لانه گزيدند و پس از مدت زماني دوباره تشكيلات تروريستي شان را فعال ساختند و امنيت و ثبات را در افغانستان برهم زدند. وزيرستان يگانه عامل اساسي ظهور مجدد گروه هاي طالبان و القاعده در افغانستان و پاكستان به شمار مي رود، سران و طراحان كاركشته عمليات هاي تروريستي  القاعده و طالبان در اين منطقه زندگي مي كنند و طرح هاي تروريستي در اين منطقه برنامه ريزي مي گردد و افراد انتحارگر در اين مناطق شستشوي مغزي داده مي شوند و براي انجام عمليات انتحاري آماده شان مي كنند. از آن جايي كه پاكستان اجازه عمليات هوايي در اين منطقه را توسط نيروهاي خارجي نمي دهند، آنان فارغ البال از اين تهديد ها و خطرات به طرح ها و برنامه هاي تروريستي شان ادامه مي دهند.

 پاكستان در برابر فشار هاي بين المللي معاهده اي را سال گذشته با سران قبايل وزيرستان شمالي و جنوبي امضا كرد كه از جمله مواد آن اين بود كه  سران قبايل به نيروهاي خارجي القاعده اجازه فعاليت هاي تروريستي در اين مناطق را ندهند. ماده اي كه هرگز جامه عمل نپوشيد و گروههاي القاعده و طالبان آزادانه در اين مناطق به فعاليت شان ادامه دادند. اما تحولي جديدي كه در اين منطقه در آغاز سال جديد شمسي رخ داد، اين بود كه نيروهاي قبايل وزيرستان به صورت ناگهاني با نيروهاي ازبك وابسته به القاعده درگيرشدند و اين درگيري نزديك به يك ماه است ادامه دارد وقرار گزارش ها تاكنون حدود300 نفردراين درگيري ها كشته شده اند. هنوز عامل اين درگيري مشخص نيست سران قايل ادعا دارند كه نيروهاي ازبك دراين منطقه خود سري كرده اند، اما اين ادعا قابل قبول نيست زيرا  نيروهاي ازبك كه از مخالفان دولت ازبكستان به شمارمي روند، سال هاست كه دراين منطقه زندگي كرده اند و در كنار طالبان در افغانستان جنگيده اند و متحد سران قبايل آزاد بوده اند، با آن كه اين در گيري ها خونين ترين در گيري در سالهاي اخير در اين منطقه بوده است، در ابتدا دولت پاكستان به  سادگي از كنار آن گذشت و اعلام كرد كه اين مسئله مشكل قبايل آزاد با جنگ جويان خارجي در وزيرستان است. اما پس از چند روز كه از اين در گيري ها گذشت و تعداد زيادي نيرو هاي ازبك وابسته به القاعده كشته شدند، جنرال مشرف اعلام كرد كه ارتش پاكستان سران قبايل را در جنگ با نيروهاي ازبك در اين منطقه ياري رسانده است. مقامات ارتش پاکستان نيز می گویند به مردم محلی برای بیرون راندن خارجیان که در بین آنها جنگجویان وابسته به القاعده و طالبان قرار دارند، کمک می کند. مقامات پاكستاني  پروسه مبارزه قبايل با نيروهاي ازبك را موافقتنامه سال گذشته اين دولت با سران قبايل وزيرستان مي خواند و ادعا دارد كه دولت پاکستان موافقتنامه های صلحی با وزیرستان شمالی و جنوبی امضا کرده که بر اساس آن بزرگان قبایل منطقه، با خلع سلاح و بیرون راندن خارجیان از منطقه موافقت کرده و پذیرفته اند که مانع از این شوند که پیکارجویان برای جنگ با نیروهای ائتلاف وارد افغانستان شوند.

اما بسياري از كار شناسان سياسي بدين باورند كه پاكستان اكنون سعي دارند كه اختلاف بوجود آمده ميان نيروهاي ازبك و سران قبايل را  بزرگ جلوه دهد تا از فشار هاي بين المللي كه با آن مواجه هستند بيرون آيند، زيرا كارشناسان و خبرنگاران، جنگ ميان ازبك ها و قبايل را اختلافات داخلي مي دانند  و ازاين نوع اتفاقات بارها در اين منطقه رخ داده است  و پس از مدت زماني فرونشسته است. اگر واقعا  سران قبايل راضي به برون راندن نيروهاي تروريستي خارجي از وزيرستان هستند، پس چرا  بالاي ديگر جنگجويان خارجي كه  در اين منطقه به سر مي برند حمله نمي كنند؟ در حالي كه نيروههاي زياد خارجي از كشورهاي مختلف عربي، فليپين، چچن،كشورهاي اروپايي، قاره امريكا  و.... در اين منطقه زندگي مي كنند وجزو نيرهاي القاعده هستند، اما آنان درامنيت كامل در اين منطقه به سرميبرند  و نيروهاي قبايل متعرض آنان نمي شوند. نكته ديگر قابل توجه در اين قضيه اين است،اگر چنانچه  نيرهاي خارجي احساس مي كردند كه  نيروهاي قبايل در صدد بيرون راندن آنان از وزيرستان است به حمايت از نيروهاي ازبك مي شتافتند، در حالي كه هيچ يك از نيروهاي خارجي ازبك ها را در اين جنگ ياري نكرده اند و بي طرف باقي مانده اند.

   بنا براين در گيري نيروهاي ازبك  با قبايل يك اختلاف دورني ميان مهمانان و ميزبان است و هيچ ارتباطي با معاهده سال گذشته سران قبايل با دولت پاكستان ندارد، هر چند كه دولت پاكستان تلاش دارد از اين حوادث بهره برداري سياسي نمايد  و چنين وانمود كنند كه نيروهاي قبايل با اشاره اين دولت جنگ رابا نيروهاي ازبك آغاز كرده اند.                             

 

 


April 22nd, 2007


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی