بازگشت
گاه‌شمار فاجعه: چگونه فلسطينی بی‌خانه شد؟
عدالت عدالت

 

 

شصت سال پيش در ٢۹ نوامبر ١۹۴۷مجمع عمومی سازمان ملل با ۳۳ رأی موافق، ١۳ رای مخالف و ١٠ رأی ممتنع، طرح تقسيم فلسطين به دو دولت مستقل را تصويب کرد. مردم فلسطين پس از شش دهه مبارزه قهرمانانه هنوز آواره و بی‌خانه اند. گاه‌شمار زير مهم‌ترين رويدادهای سال‌های ١۹۴۷ و ١۹۴۸ را، که به تقسيم فلسطين و نخستين جنگ اعراب و اسرائيل انجاميد، در برمی‌گيرد و نشان می‌دهد که مسأله فلسطين قديمی‌تر از سياست‌های دولت بوش و يا پيدايش حماس در جامعه فلسطين است.


سال ١۹۴۷
ژانويه: کنفرانس «ميزگرد لندن» آغاز به کار کرد.

فوريه: ارنست بوين، وزير امور خارجه انگليس طرحی را که براساس نقشه فدرال موريسون-گرادی تهيه شده بود به کنفرانس لندن و به آژانس يهود ارايه کرد. هيأت‌های نمايندگی عرب و آژانس يهود آن پيشنهاد را رد کردند. بوين اعلام کرد که بريتانيا مسأله فلسطين را به سازمان ملل خواهد برد.

مارس: جامعه عرب، بريتانيا و ايالات متحده را به عنوان مسؤول اوضاع وخيم فلسطين محکوم کرد.

آوريل: نشست ويژه مجمع عمومی سارمان ملل پيرامون مسأله فلسطين، «کميته ويژه سازمان ملل برای فلسطين» (آنسکوپ) متشکل از يازده نفر را تعيين کرد.

ژوئن: گروه تروريستی اشترن مسؤوليت ارسال بمب‌های نامه‌ای به نشانی مقامات ارشد دولت انگليس در لندن را به عهده گرفت.

اوت: حمله تروريستی هاگانا به خانه يک کشاورز فلسطينی توليد کنندۀ پرتقال در نزديکی تل‌آويو موجب کشته شدن ١٢ نفر، منجمله مادر و ۶ کودک او شد.

۸ سپتامبر: گزاش آنسکوپ منتشر شد. اکثريت اعضاء کميته تقسيم فلسطين و اقليت راه‌حل فدرال را توصيه کرد.

١۶ تا ١۹ سپتامبر: جامعه عرب توصيه آنسکوپ برای تقسيم فلسطين را محکوم کرد و «کميته فنی نظامی» را برای نظارت بر احتياجات دفاعی فلسطين تشکيل داد.

٢۶ سپتامبر: آرتور کريچ جونز، وزير مستعمرات انگليس تصميم بريتانيا برای خاتمه دادن به قيموميت بر فلسطين را اعلام کرد.

٢۹ سپتامبر: «کميسيون عالی عرب برای فلسطين» تقسيم فلسطين را رد کرد.

٢ اکتبر: آژانس يهود پذيرش تقسيم را اعلام کرد.

١١ اکتبر: ايالات متحده بر تقسيم صحه گذاشت.

٢۹ اکتبر: بريتانيا اعلام کرد اگر توافقی حاصل نشود در عرض شش ماه فلسطين را ترک خواهد کرد.

٢۷ نوامبر: سرپرست «کميته فنی نظامی» نسبت به غيرممکن بودن مقابله نيروهای نامنظم با نيروهای صهيونيست هشدار داد؛ خواهان اقدام فوری اعراب در سازماندهی نيروهای نظامی و آموزش فلسطينی‌ها در دفاع از خود شد.

٢۹ نوامبر: مجمع عمومی سازمان ملل با ۳۳ رأی موافق، ١۳ رأی مخالف و ١٠ رأی ممتنع طرح آنسکوپ برای تقسيم فلسطين را با اندکی تغيير تصويب کرد. نمايندگان کشورهای عرب به اعتراض مجمع عمومی را ترک کردند.

۳٠ نوامبر: گروه تروريستی هاگانا از تمام يهوديان ساکن فلسطين که بين ١۷ و ٢۵ سال سن داشتند خواست برای خدمت نظام ثبت‌نام کنند.

دسامبر: هاگانا «طرح جيمل» را در جهت ايجاد بی‌ثباتی در ميان جمعيت فلسطين و اشغال مواضع استراتژيک در کشور به اجرا گذاشت. جامعه عرب «ارتش آزادی‌بخش عرب» را تشکيل داد. اين ارتش متشکل از نيروهای نامنظم داوطلبان عرب بود که تحت رهبری چريکی فوزی القاوقجی برای کمک به فلسطينی‌ها تشکيل شد.

٢ دسامبر: فلسطينی‌ها در اعتراض به قطع‌نامه سازمان ملل برای تقسيم فلسطين دست به يک اعتصاب سه روزه زدند. درگيری‌های گروهی منجر به کشته شدن ۸ يهودی و ۶ فلسطينی شد.

۵ دسامبر: وزارت امور خارجه ايالات متحده تحريم ارسال اسلحه و مهمات به فلسطين و کشورهای عربی را اعلام کرد.

۸ دسامبر: بريتانيا به سازمان ملل توصيه کرد که قيموميت بر فلسطين در روز ١۵ ماه مه ١۹۴۶ خاتمه يابد و دو هفته بعد از آن استقلال دولت‌های يهودی و فلسطينی اعلام شود.

۸ تا ١۷ دسامبر: جامعه عرب تقسيم فلسطين را غيرقانونی اعلام کرد و متعهد شد ١٠ هزار تفنگ، ۳ هزار داوطلب (شامل ۵٠٠ فلسطينی) و يک ميليون پاوند برای مقابله با آن اختصاص دهد.

١۵ دسامبر: بريتانيا امور پليسی و امنيتی در تل‌آويو و پتاتيکوا را به يهوديان و در يافا را به فلسطينی‌ها واگذار کرد.

١۷ دسامبر: مديرعامل آژانس يهود گزارش داد که از يهوديان آمريکا خواسته شده است ٢۵٠ ميليون دلار به جامعه يهوديان فلسطين کمک کنند.

١۹ دسامبر: گروه تروريستی هاگانا به روستای خيساس در منطقه صافد حمله کرد و ١٠ فلسطينی را کشت.

٢٠ دسامبر: هاگانا به روستای غزازا در منطقه رام‌الله حمله کرد.

دسامبر ١۹۴۷ تا ژانويه ١۹۴۸: کميسيون عالی عرب برای دفاع از شهرها و روستاهای فلسطينی ٢۷۵ کميته محلی تشکيل داد.

سال ١۹۴۸
ژانويه: دولت انگليس ٢٠ هواپيمای آستِر به مقامات يهودی در فلسطين فروخت. عبدالقادر الحسينی، رهبر چريکی فلسطينی بعد از ١٠ سال تبعيد برای سازماندهی مقاومت در برابر تقسيم، مخفيانه به فلسطين بازگشت.

۸ ژانويه: اولين گروه از داوطلبان ارتش رهايی‌بخش عرب وارد فلسطين شد.

١۶ ژانويه: گزارش دولت انگليس به سازمان ملل تخمين زد که از ۳٠ نوامبر ١۹۴۷ تا ١٠ ژانويه ١۹۴۸ حدود ١۹۷۴ نفر در فلسطين کشته يا زحمی شدند.

٢٠ ژانويه: دولت بريتانيا اعلام کرد که مناطق يهودی يا فلسطينی را به تدريج به گروهی که در هر محل اکثريت دارد، واگذار خواهد کرد.

٢١ و ٢۸ ژانويه: گروه‌های دوم و سوم ارتش آزادی‌بخش عرب، متشکل از ۳۶٠ و ۴٠٠ داوطلب نامنظم وارد فلسطين شدند.

ژانويه تا مارس: رهبران «فدراسيون ملی يهود» اخراج فلسطينی‌ها از روستاهای منطقه حيفا را توصيه کردند.

فوريه: دفاتر گروه تروريستی هاگانا در ايالات متحده تحت نام «زمين و کار» اقدام به ثبت‌نام پرسنل نظامی حرفه‌ای برای اعزام به فلسطين نمود.

١۴ فوريه: بن گوريون به فرمانده هاگانا در بيت‌المقدس فرمان داد کل شهر و مناطق اطراف آن را تصرف نمايد.

١۸ فوريه: هاگانا تمام زنان و مردان بين ٢۵ تا ۳۵ سال را به خدمت نظامی فراخواند.

٢٠ فوريه: کشتی استقلال با ٢۸٠ داوطلب تحت فرمان هاگانا وارد تل‌آويو شد و سياست مهاجرت غيرقانونی پرسنل نظامی به فلسطين رسماً به اجرا گذاشته شد.

٢۴ فوريه: هيأت نمايندگی ايالات متحده در سازمان ملل گفت نقش شورای امنيت در فلسطين بايد حفظ صلح باشد نه اعمال و اجرای تقسيم. هيأت نمايندگی سوريه پيشنهاد کرد کميته‌ای برای بررسی امکان توافق بين آژانس يهود و کميته عالی عرب تشکيل شود.

٢۷ فوريه: آژانس يهود اعلام کرد که حتا بدون پشتيبانی نيروهای بين‌المللی دولت تشکيل خواهد داد.

مارس: توفيق عبدالهدا، نخست‌وزير ماورای اردن مخفيانه با بوين وزير امور خارجه انگليس ملاقات کرد. آن‌ها توافق کردند که نيروهای ماوراء اردن در پايان قيموميت وارد فلسطين شوند ولی خود را به مناطق دولت عرب که در طرح تقسيم مشخص شده بود، محدود نمايند.

٢ مارس: هيأت نمايندگی ايالات متحده به شورای امنيت سازمان ملل گفت که خواهان تقسيم فلسطين تنها از «طرق مسالمت‌آميز» است.

۵ تا ۷ مارس: القواقجی وارد فلسطين شد و فرماندهی واحدهای ارتش آزادی‌بخش عرب در بخش مرکزی فلسطين را به عهده گرفت.

۶ مارس: هاگانا بسيج عمومی اعلام کرد.

١٠ مارس: مجلس عوام انگليس رأی به پايان قيموميت در ١۵ ماه مه داد.

١۹ تا ٢٠ مارس: هيأت نمايندگی ايالات متحده از شورای امنيت سازمان ملل خواست اجرای طرح تقسيم را تعليق نموده و در صورت موافقت يهوديان نشست ويژه مجمع عمومی برای کار بر روی قيموميت و آتش‌بس را آغاز کند. آژانس يهود موضوع قيموميت را رد کرد.

١۹ مارس: بن گوريون اعلام کرد که تشکيل دولت يهود به تصميم سازمان ملل پيرامون تقسيم فلسطين وابسته نبوده، بلکه به آمادگی نظامی يهوديان بستگی دارد.

٢۵ مارس: پرزيدنت ترومن محرمانه حيم وايزمن را در کاخ سفيد پذيرفت و حمايت دولت خود از اعلام تشکيل دولت يهودی در روز ١۵ ماه مه را به او اطلاع داد.

۳٠ مارس تا ١۵ مه: دومين عمليات «پاکسازی» مناطق ساحلی از طرف واحد الکساندرونی و ديگر واحدهای گروه هاگانا اجرا شد. قبل از خروج نيروهای انگليسی، حملات تروريستی و عمليات «پاکسازی» موجب خروج تقريباً تمام جوامع فلسطينی از مناطق ساحلی- از حيفا تا يافا- شد.

٢ آوريل: هاگانا روستای فلسطينی کاستل واقع در غرب بيت‌المقدس را به تصرف در آورد و تمام اهالی آن را اخراج کرد.

۵ آوريل: رهبران فلسطينی و صهيونيست پيشنهاد ايالات متحده به شورای امنيت برای موافقت‌نامه قيموميت موقت را رد کردند. هاگانا عمليات ناچشون (فاز اول طرح دالت) را به اجرا گذاشت؛ لشگر جيواتی هاگانا و ديگر واحد‌ها روستاهای مسير تل‌آويو- بيت‌المقدس را از دست ميليشای محلی فلسطينی خارج کردند.

۸ آوريل: هاگانا عمليات تهاجمی عليه شهر فلسطينی تايبرياس را آغاز کرد.

۹ آوريل: عبدالقادر الحسينی فرمانده برجسته ميليشای فلسطينی در منطقه بيت‌المقدس در جريان رهبری يک ضدحمله برای تصرف روستای کاستل کشته شد. باندهای تروريستی ايرگون و اشترن بيش از ٢٠٠ سکنه روستای دير ياسين در حومه بيت‌المقدس و در فاصله ۵ کيلومتری روستای کاستل را قتل‌عام کردند.

١٢ آوريل: شورای سراسری صهيونيستی تصميم گرفت در روز ١۶ ماه مه دولت مستقل يهود را در فلسطين تأسيس کند.

١۳ تا ٢٠ آوريل: عمليات هارتل در چارچوب طرح دالت در پايان عمليان ناچشون به اجرا گذاشته شد. روستاهای مسير بيت‌القدس مورد حمله واقع شده و ويران شدند. تمام عمليات هاگانا تا ١۵ مه در چارچوب طرح دالت صورت گرفت.

١۶ آوريل: انگليسی‌ها شهر صافد را تخليه کردند.

١۷ آوريل: قطع‌نامه‌های شورای امنيت خواهان اعلام آتش‌بس نظامی و سياسی شد. هاگانا عمليات تهاجمی عليه شهر صافد را آغاز کرد.

٢٠ آوريل: ايالات متحده طرح قيموميت فلسطين را به سازمان ملل تسليم کرد.

٢١ آوريل: انگليسی‌ها به طور ناگهانی مناطق مسکونی حيفا را تخليه کردند.

٢٢ آوريل: هاگانا عمليات ميسپارايم را برای حمله به حيفا و تصرف آن آغاز کرد. مقاومت ميليشای محلی فلسطينی در حيفا فرو ريخت. جمعيت فلسطينی حيفا زير بمباران و حمله زمينی شهر را ترک کردند.

٢۵ تا ۳١ آوريل: عمليات چامنز برای تصرف يافا شروع شد. هاگانا حملات عليه روستاهای تل ريش، يازور و سلامه را آغاز کرد.

٢۶ آوريل: هاگانا در جريان عمليات يوُسی برای تصرف کل بيت‌المقدس به منطقه مسکونی فلسطينی شيخ جراح در شرق بيت‌المقدس حمله کرد، شهر را از سمت شمال در محاصره گرفت، اما مجبور شد آن را به انگليسی‌ها تحويل دهد. تلاش هاگانا برای قطع بيت‌المقدس از اريحا شکست خورد.

٢۷ آوريل: هاگانا هماهنگی عملياتی با ايرگون را اعلام کرد.

٢۸ تا ۳٠ آوريل: ارتش آزادی‌بخش عرب تحت رهبری ميشل عيسی موفق شد برای درهم شکستن محاصره هاگانا تا يافا پيش برود.

۳٠ آوريل: تمام مناطق فلسطينی در غرب بيت‌المقدس به تصرف هاگانا درآمدند و سکنه آن‌ها اخراج شدند.

١ مه: لبنان و سوريه تصميم گرفتند در پايان قيموميت در روز ١۵ مه، به فلسطين سرباز بفرستند.

٢ مه: عراق به شهر مفراق واقع در ماوراء اردن نيرو فرستاد تا بعد از ١۵ مه به فلسطين گسيل شوند. سه هواپيمای حامل تسيلحات برای هاگانا از فرانسه رسيد.

۳ مه: بين ١۷۵ هزار تا ٢٠٠ هزار آواره فلسطينی از مناطقی که به تصرف صهيونيست‌ها درآمده بود، گريختند. ساکنين شهرک يهودی‌نشين گوش اتزيون واقع در جنوب بيت‌المقدس در جاده‌ای که به شهر منتهی می‌شد به ترافيک حمله کردند.

۴ مه: واحد ماوراء اردن لژيون عرب، که تحت فرماندهی انگليسی در فلسطين فعاليت می‌کرد، به تلافی گوش اتزيون را به گلوله بست. انگليسی‌ها اعلام کردند يک رژيم قيموميت موقت برای فلسطين را تحت بررسی دارند.

۵ مه: ارتش آزادی‌بخش عرب تحت فرماندهی ميشل عيسی از يافا عقب نشست، و مقاومت شهر پايان يافت.

١٠ مه: هاگانا وارد يافا شد.

١١ و ١٢ مه: گروه تروريستی هاگانا شهر صافد و روستاهای اطراف آن را تصرف کرد.

١٢ مه: در تمام کشورهای عرب وضعيت فوق‌العاده اعلام شد و از ورود مردان فلسطينی سالم به آن کشورها جلوگيری شد. پارلمان مصر تصميم گرفت در پايان قيموميت نيرو به فلسطين بفرستد.

١۳ مه: يافا رسماً به هاگانا تسليم شد.

١۴ مه: در ساعت ۴ بعدازظهر در تل‌آويو تأسيس حکومت اسرائيل اعلام شد. هاگانا برای تصرف بخش قديمی بيت‌المقدس، عمليات شفيفون را آغاز کرد.

١۵ مه: قيموميت بريتانيا بر فلسطين پايان يافت. اعلام حکومت اسرائيل رسميت يافت. پرزيدنت ترومن حکومت اسرائيل را به رسميت شناخت. اولين واحدهای نظامی مصر از مرز گذشته، وارد فلسطين شده و به شهرک‌های يهودی‌نشين کفار داروم و نيريم حمله کردند. سه لشگر لژيون ماوراء اردن عرب از رودخانه اردن عبور کرده و وارد فلسطين شدند. نيروهای لبنانی روستاهای لبنانی ملکيه و قداس را که قبلاً به تصرف هاگانا درآمده بود، پس گرفتند.


October 12th, 2011


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی