در دو سال گذشته هر چند در برخی از بخش های کردنشین سوریه خیزش ها و اعتراض های شکل گرفت اما نوع اعتراض ها و برخورد دولت سوریه با این مخالفان تا حدودی از دیگر مناطق سوریه متمایز بود. در این حال از سال گذشته نیروهای اسد از بیشتر بخش ها و مناطق کردنشین عقب نشینی کرده و یا اینکه از نقش آنها در این مناطق به شدت کاسته شده است. این امر از نگاه بسیاری توافقی اعلام نشده از سوی ارتش سوریه و حزب اتحاد دمکراتیک کرد سوریه بود. یعنی دولت سوریه در زمانی که در مناطق حساس دیگر تحت فشار حملات و قدرت گیری اوپوزیسیون مسلح بود با خروج نیروهایش از کردستان سوریه، نیروهایش را در مناطق حساس تر متمرکز کرد. البته سوری ها با این اقدام خود به یک هدف سوم نیز دست یافتند و آن تبدیل کردستان سوریه به منطقه ای حائل و تقریباً مخالف اوپوزیسیون مسلح سوری، که این امر باعث نوعی کندی و اخلال در کار نفوذ و حملات این اپوزیسیون تحت حمایت ترکیه و متحدین عربی –غربی در سوریه می شده است. کردهای سوری نیز از این فرصت استفاده کرده اند تا برای نخستین بار پس از تاسیس سوریه به نوعی آزادی عمل بی نظیر و به تعبیری دیگر نوعی خودمختاری غیر رسمی و موقت در شهرها و مناطق خود دست یابند. این امر از نگاه ترکیه نوعی تهدید عمده تلقی شد و ترکیه با ابزارها و رویکردهای گوناگون تلاش کرده تا در این زمینه موضع گیری کند. در این نوشتار تلاش میشود به رویکردهای ترکیه در قبال حزب اتحاد دمکراتیک پرداخته شود:

تحلیل رخداد:
در رخدادهای دو ساله گذشته سوریه، احزاب کرد بویژه قدرتمندترین و تاثیرگذارترین این احزاب یعنی حزب اتحاد دموکراتیک، خود را از درگیریهای گسترده‌ سوریه دور نگاه داشته است. یعنی نه به نبرد با دولت سوریه پرداخته و نه درصدد حمایت کامل از آن برآمده است. این نگاه از سوی مخالفان سوریه هر چند با اتهام تبانی با نظام مواجه بوده است، اما واقعیت آن است که حزب اتحاد دمکراتیک که حزبی با سازماندهی مناسب، آموزش دیده با همکاری برخی دیگر از احزاب وابسته به خود با خروج کامل و یا محدود نیروهای امنیتی سوریه از بیشتر بخش های کردنشین اقدام به تثبیت نفوذ امنیتی و سیاسی خود در کردستان سوریه کرده است. این رویکرد حزب اتحاد دمکراتیک و افزایش نقش آن در کردستان سوریه در حالی است که ترکیه عملا این حزب را با وجود انکار همکاری با پ ک ک متهم اصلی همکاری با آن دانسته و هر گونه افزایش نقش این حزب در کردستان سوریه را برخلاف منافع ملی و امنیتی خود تلقی می کند.یعنی هر چند مقامات حزب اتحاد دموکراتیک ارتباط خود را با پ ک ک رد می‌کنند، اما از نگاه ترکیه حزب اتحاد دمکراتیک همکار پ ک ک بوده و پیوند محکمی با حزب کارگران کردستان دارد. در همین راستا قدرت گیری این حزب همکار با پ ک ک در سوریه و تلاش‌های حزب اتحاد دموکراتیک جهت یافتن پایگاهی قدرتمندتر در سوریه موجب افزایش خطر تمایلات جدایی‌طلبانه در ترکیه شده و به نوعی توان و قدرت مانور پ ک ک در ترکیه را افزایش خواهد داد. در این شرایط کردستان سوریه به پایگاهی امن در نبرد علیه ترکیه بدل میشود. بنابراین این وضعیت امری نیست که آنکارا با آن کنار آید. لذا باید گفت در ماه های گذشته ترکیه تلاش کرده است تا با بهره گیری از ابزارهای گوناگون از نقش حزب اتحاد دمکراتیک در سوریه بکاهد.
گذشته از این از نگاه ترکیه روابط حزب اتحاد دموکراتیک با دولت اسد بیشتر امنیتی است تا سیاسی و هنوز در بخش های عمده ای از منطقه کردستان سوریه یا نیروهای امنیتی دولت بشار اسد حضور دارند و یا حزب اتحاد دموکراتیک به حفظ آنها کمک کرده است. همچنین بنا به توافق نانوشته میان صالح مسلم و دولت اسد، اتحاد دموکراتیک درصدد گسترش نفوذ نظامی خود بر بخش های کردنشین است. این امر به معنای آن است که در حالی که ترکیه و مخالفین دولت اسد در حال کمک به قدرت گیری ارتش آزاد و ائتلاف مخالفان سوریه هستند همکاری امنیتی و سیاسی بین حزب اتحاد دموکراتیک با دولت اسد ادامه دارد. بنابراین باید برای گسترش مخالفت در بخش های کردنشین و تقویت همکاری کردها با مخالفان اسد در اندیشه کاهش عمده قدرت حزب اتحاد دمکراتیک بود. یعنی تا زمانی که این حزب قدرت اصلی و میدان دار کردستان سوریه باشد عملا جایگاه سیاسی سایر احزاب کرد مخالف اسد رشد نکرده و همچنین گروه های دیگر همکار با ائتلاف مخالفان سوریه نقش روز افزونی در کردستان سوریه نخواهند داشت. لذا تصور همراهی بیشتر کردهای سوریه با مخالفان دولت و سرنگونی سریع نظام اسد نیز سخت تر میگردد.
راهکارهای مد نظر ترکیه برای فشار بر حزب اتحاد دمکراتیک
فشارهای سیاسی و اقتصادی غیر مستقیم:ترکیه هر چند مشکلاتی اساسی با حزب اتحاد دمکراتیک دارد، اما در شرایط کنونی به نظر میرسد رویارویی غیر مستقیم و مهار حزب اتحاد دمکراتیک مهم تر است. در این شرایط باید توجه داشت که در واقع رقبای اصلی حزب اتحاد دمکراتیک در سوریه در شرایط فعلی گروهی از احزاب کوچکتر کرد بوده که برخی از آنها دارای روابط نزدیکی با احزاب و گروه‌های کرد عراقی هستند. یعنی تنها رقیب سیاسی موثر حزب اتحاد دمکراتیک این احزاب محسوب می‌شوند. در این حال هر چند در شرایط کنونی در بخش ها کردنشین موجب افزایش رقابت میان این دو جریان عمده شده است، اما هنوز حزب اتحاد دمکراتیک نقش اصلی را در کردستان سوریه بر عهده دارد. در این بین ترکیه تلاش میکند تا منافعش با منافع اربیل در کردستان سوریه تعارضی پیدا نکند. یعنی آنکارا می کوشد با بهره گیری از نفوذ مسعود بارزانی و حزب وی در کردستان سوریه از نقش سیاسی و امنیتی حزب اتحاد دمکراتیک در این منطقه بکاهد. در همین راستا نیز فشارهایی به اربیل وارد شده است. در بعد دیگری نیز رویکرد فشار اقتصادی بر حزب اتحاد دمکراتیک نیز مد نظر بوده است. چنانچه این رویکرد ترکیه (که چندین گذرگاه مرزی رسمی با سوریه را بسته و علنا وضعیتی مشابه محاصره اقتصادی علیه کردستان سوریه اعمال کرده و فشارهایی را در مورد این رویکرد بر مسعود بارزانی نیز وارد کرده است) موجب شده است برخی از شخصیتهای کرد ترکیه ای حتی سخن از مقایسه کردستان سوریه با غزه کنند. جدا از این نیز باید توجه داشت که ترکیه کوشیده است تا با افزایش شکاف بین حزب اتحاد دمکراتیک و حکومت اقلیم کردستان فشار بر این حزب را افزایش دهد. چنانچه در هفته های اخیر نیز انتقادهای آشکاری از سوی حزب اتحاد دمکراتیک سوریه و حزب دمکرات کردستان عراق از یکدیگر شنیده شده است.
تهدید نظامی غیر مستقیم و حتی حمله نظامی: در واقع در شرایط کنونی ترکیه تلاش میکند تا جدا از راهکارهای گوناگون دیپلماتیک و سیاسی از ابزارهای امنیتی و سیاسیهم بر ضد حزب اتحاد دمکراتیک کرد سوریه بهره برد. یعنی ترکیه آشکار و نهان تلاش میکند تا با تقویت نفوذ و گسترش نهادهای امنیتی و سیاسی مخالفان اسد در بخش های کردنشین سوریه از دامنه قدرت و نفوذ صالح مسلم و حزبش بکاهد. در همین راستا باید گفت تهدیدهای مستقم و غیر مستقیمی بر ضد جریانات کردی در شمال سوریه در چند ماه گذشته وارد شده است و در یک ماه اخیر نیز این تهدید نمود بیشتری یافته است. چنانچه ترکیه عملا تلاش میکند تا با فعال نمودن جریان هایی همچون ارتش آزاد سوریه و حتی گروههای اسلامی همگرا با خود عملا بر حزب اتحاد دمکراتیک فشار نظامی وارد آورد. در همین راستا حمله به شهر مرزی "سری کانی" در کردستان سوریه را می توان با تحریک و حمایت ترکیه مورد بررسی قرار داد. در بعد دیگری نیز با توجه به تلاش ترکیه برای مین روبی بخش وسیعی از اراضی خود در مرز سوریه (به طول 877 کیلومتری) باید منتظر تغییر تدابیر امنیت مرزی ترکیه و تحول آرایش سیاسی و نظامی این کشور و حتی ایجاد دالان هایی برای حملات محدود نظامی به کردستان سوریه بر ضد حزب اتحاد دمکراتیک از راه زمینی و هوایی نیز بود.

چشم انداز پیش رو
آنچه که مشخص است متغیرهای گسترده ای در آینده نگاه ترکیه به حزب اتحاد دمکراتیک نقش دارد و همین امر مانع از آن می شود تا وضعیت و چشم انداز پیش رو به خوبی پیش بینی گردد لذا می توان گفت مسائل موجود همچنان سیال و تا اندازه قابل توجهی پیش بینی ناپذیر باقی خواهند ماند. البته می توان انتظار داشت که در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات موجود میان ترکیه و اوجالان، تبعات و تاثیراتی بر کردهای سوریه و بخصوص حزب اتحاد دموکراتیک که دنباله روی پ.ک.ک محسوب می شود به دنبال خواهد داشت. تلاش های میانجیگرایانه مسعود بارزانی رهبر حکومت اقلیم کردستان عراق هم می تواند تا حدودی چالش ترکیه با حزب مذکور را تحت الشعاع قرار داد اما نامشخص بودن سرنوشت سوریه و دولت بشار اسد باعث شده است تا همه این موارد در سطح گمانه زنی و احتمال باقی بمانند؛ پس می بایست منتظر ماند و دید که سرانجام بحران سوریه و نیز گفتگوی کرد –ترک در داخل ترکیه به کدامین سمت و نتیجه حرکت خواهند کرد؟