بازگشت
آرزوهای بزرگِ جان کری
ارسالی صمیمی ارسالی صمیمی

afp2-83.jpg

"جان کری در چهار ماهی که وزیر امور خارجه آمریکاست قول‌های بسیاری داده و اکنون زمان ‌آن رسیده که به وعده‌های خود عمل کند."

 خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس در گزارشی درباره عملکرد وزیر خارجه آمریکا نوشته است: «جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، در خاورمیانه امیدها را برانگیخته که تلاش تک نفره دیپلماتیک وی می‌تواند باعث پیشرفتی تاریخی شود که به شش دهه درگیری بین اعراب و اسرائیل پایان دهد.

او متعهد شده دولت بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، را وادار به اطاعت کرده و با روسیه در پایان دادن به جنگ داخلی در سوریه همکاری کند.

کری هم‌چنین پیشنهاد داده اگر چین بتواند کره شمالی را از سلاح‌های هسته‌ای پاکسازی کند، سیستم دفاع موشکی آمریکا را در اقیانوس آرام به عقب براند. وی همچنین به گفت‌وگوهای یک به یک بین آمریکا و "کیم جونگ اون"، رهبر منزوی کره شمالی در صورت کارساز بودن اشاره کرده است.

کری از زمان جانشینی هیلاری رودهام کلینتون، وزیر امور خارجه سابق آمریکا، تاکنون وعده‌های دست نیافتنی یکسان به حامیان و رقبایش داده است که این منشأ نگرانی تیم سیاسی باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا شده است.

کاخ سفید بلافاصله خود را از اظهارات کری در مورد کره شمالی دور نگاه داشته و از زمان دیدار چند روز گذشته باراک اوباما با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور سوریه در ایرلند شمالی شاهد شدت مقاومت مسکو در برابر استراتژی کری در خصوص سوریه بوده‌ایم.

جن پساکی، سخنگوی وزارت خارجه ‌آمریکا می‌گوید: کری بر این باور است که این لحظه دشوار در جهان احتیاج به تمایل برای پرداختن به موضوعات پیچیده دارد. او معتقد است ریسک دیپلماسی شخصی مخاطره‌آمیز بسیار کمتر از ریسک رها کردن موقعیت‌های سخت است تا بدتر شوند یا به صورت مارپیچی غیرقابل کنترل در بیایند. به همین علت بود که او به تلاش‌های ما در حوزه‌های سرنوشت‌ساز مانند کره شمالی، سوریه و فرآیند صلح خاورمیانه جان تازه‌ای بخشید و شخصا زمان و تلاش خود را به کار گرفت تا توپ را به جلو ببرد.

به نشانه تغییر رهیافت محتاطانه دوره اول ریاست جمهوری اوباما، کری اعلام کرد، نخستین سفر خارجی وی بر تغییر عقیده اسد درخصوص حاکمیت نظامی و وادار کردن او به کناره‌گیری از قدرت در آخر کار متمرکز خواهد شد. هر چند از آن زمان تاکنون جنگ، تنها، بدتر شده است. در حالی که اسد تسلط خود را بر بیشتر کشور مستحکم کرده هزاران نفر دیگر جان خود را از دست داده‌اند و آمریکا حتی تمام کمک خود در قالب تجهیزات غیرکشنده را که کری قول آن را به مخالفان سوریه داده بود تحویل نداده است، چه برسد به سلاح‌ها و مهماتی که اوباما اخیرا اجازه صدور آن را داده است. کری که موفق نشد شکل جنگ را تغییر دهد، با رفتن به مسکو راهبرد خود را تغییر داد تا فرآیند صلح دیگری برای سوریه ایجاد کند؛ فرآیندی که کلینتون آن را در ژوئن 2012 مهندسی کرده بود اما از آن زمان تاکنون به فراموشی سپرده شده بود. در مسکو، کری این را ستود که دشمنان پیشین جنگ سرد تنها کارهای بزرگی را در زمانی که دنیا به ‌آن نیاز داشت به انجام رسانیدند و تصمیم گرفت در پایان ماه مه یک کنفرانس بین‌المللی تشکیل دهد که دولت و مخالفان سوریه نیز در آن باشند. دیپلماسی تک نفره کری در سوریه از بعضی جهات نشانگر خواست و علاقه اوست.

مقامات گفته‌اند وی در جریان دیدار با "سرگئی لاوروف"، وزیر امور خارجه روسیه تصمیم گرفت تا راهبرد آمریکایی- روسی را برای دولت انتقالی سوریه احیا کند و مشاوران را تنها پس از تصمیمش مطلع ساخت. پس از آن وی اصرار ورزید که زمان به عقب برنمی‌گردد، زیرا آمریکا و روسیه قصد دارند راه‌هایی پیدا کنند تا این طرح را به راه بیندازند.

این طرح تا بیش از دو ماه بعد هیچ پیشرفتی نداشت.

در فرآیند صلح خاورمیانه نیز کری اعتبار خود را در معرض خطر قرار داده است. در حالی که کری کمکی به جلوگیری از یکی از دشوارترین درگیری‌های دنیا نکرد، چهار سفر به منطقه خاورمیانه داشت تا با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، محمود عباس، رئیس‌جمهور فلسطین و مقامات ارشد دولتی هر دو طرف دیدار کند. کری طی چند روز آینده بار دیگر از منطقه دیدار خواهد کرد تا دو طرف را وادار کند به مذاکره برگردند، علیرغم اینکه تاکنون تلاش‌های او نتایج کمی در برداشته است.

کری بر این نکته پا فشاری می‌کند که دیپلماسی آرام او به پیش می‌رود، ادعایی که تنها او، نتانیاهو و عباس می‌توانند آن را ثابت کنند زیرا بیشتر بحث‌ها یک به یک است.

جان کری در مساله صلح خاورمیانه، تنها، در حال جنگ است. وی از زمان دیدار اوباما از اسرائیل در ماه مارس تقریبا هیچ نشانی از حمایت رئیس‌جمهور دریافت نکرده است و به نظر می‌رسد کاخ سفید تمایلی برای به خطر انداختن واشنگتن، در تلاشی که اغلب یأس به دنبال دارد، نداشته باشد.

این در حالی است که بن رهودز، معاون مشاور امنیت ملی اوباما از تلاش‌های کری تاکنون تمجید می‌کند.

وی می‌گوید: هیچ کدام از اینها موضوعاتی نیستند که بتوان در چند ماه ‌آنها را حل کرد. این حقیقت که او همه اینها را با انرژی به عهده گرفته موهبت بزرگی برای دولت است. این‌ها دشوارترین چالش‌هایی است که ما داریم.

رهیافت فرد گرایانه کری درخصوص سیاست خارجی تا حدودی بسته به شرایط و تا اندازه‌ای عمدی است.

وزیر امور خارجه آمریکا در حالی که در وزارت خارجه مقامات ارشد خیلی کمی که سنا آنها را تایید کرده سر جای خود دارد، با کمبود مشاور در سطوح عالی مواجه است؛ مشاورانی که در غیاب او به عنوان نمایندگانی برای به پیش بردن برنامه‌های او فعالیت کنند. از میان این مشاوران "کلینتون" و "جرج میشل" برای فشار به صلح خاورمیانه و "ریچارد هالبروک" در افغانستان و پاکستان هستند. کری با فقدان چنین شخصیت‌های برجسته‌ای روبروست.

کری بر دوستی‌های طولانی مدت در سراسر جهان تاکید کرده و شبکه تماس‌های او ممکن است نقشی در تنها امتیاز ملموسی که او تاکنون در خاورمیانه به دست آورده بازی کند: یعنی تصمیم کشورهای عرب برای شیرین‌تر کردن پیشنهاد جامع به اسرائیل برای صلح با فلسطینیان.

بعضی مقامات آمریکایی از دیگر میراث سال‌هایی که کری در سنا بود عصبانی هستند. این میراث علاقه شدید وی به گفت‌وگوهای نامنسجم و نادرست است. او، در موضوعات اساسی‌تر سیاست آمریکا، ادعاهای سوال برانگیز درخصوص هر چیز، از خط مشی پهپادهای آمریکا گرفته تا تغییر اوضاع، دارد.

در مواقع دیگر مقامات خویشتنداری او را مورد سوال قرار می‌دهند؛ مانند وقتی که او "رابطه خاص" نوظهور با چین کمونیست را ستود، یعنی کری برای یکی از دشمنان اصلی ژئوپلتیک آمریکا از عبارات دیپلماتیکی استفاده کرد که به متحدان سفت و سخت آمریکا مانند انگلیس و اسرائیل اختصاص دارد.

او همچنین برای آرام کردن تنش‌ها به یکباره پیشنهادهای غیرمجاز شامل موضع نظامی تعدیل شده به چین و تعامل با کره شمالی را داد.

او در جریان سفر به ترکیه، با مقایسه قربانیان ماراتن بوستون با ترک‌هایی که در عملیات کماندویی سال 2010 اسرائیل به کشتی ترکیه‌ای کشته شدند حامیان اسرائیل را خشمگین کرد.

مقامات آمریکایی گفته‌اند به دیگر دولت‌هایی که واشنگتن به مدت طولانی ‌آنها را خود سر می‌پنداشته - از کوبا گرفته تا زیمبابوه- باید نگاه تازه‌ای شود.

در حالی که کری خود را در آغاز راه می‌بیند و به خاطر وجهه‌اش در نگاه مردم نیز هیچ نگرانی‌ای ندارد، این باعث شده تا خیلی بلندپروازانه فکر کند. هر چند او به زودی مجبور خواهد بود این آرزوها را محقق کند.»






June 23rd, 2013


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی