بخش هفتم
پس ازآن روز، دیگراین عشق یک طرفه نبود، دوطرفه شده بود. سیمین هم عاشق شده بود ورحمت به خاطر می آورد که شامگاهان همین که حاجی شمس الدین برای ادای نماز شام به مسجد می رفت ، سیمین گلعذار، دربرج جنوبی قلعهء پدرش نمایان می شد. اوبا چادرحریر آسمانی رنگی که کناره ها وستاره های زرین داشت ، ازاین طرف برج به آن طرف برج راه می رفت . چشم به سوی بازار می دوخت ومنتظر می بود تا پهلوان عارف در زیر برج پیدا شود. لبخندی بزند ولبخندی تحویل بگیرد. پس از آن دستمالی به عمد از دستش به پایین بیفتد ویا گل سرخی رها شود، پهلوان آن ها را از هوا بقاپد، به چشمانش بمالد ، بوسه زند وپس از چند کلمهء عاشقانه ، راهش را بگیرد وبرود.
اما آن قدر که " بدرالدین " کــَل ، همان چرسی سرگردان ده که مردم اورا بری کل می گفتند، از راز ورمز این عشق وآن عاشق ومعشوق خبر داشت ، رحمت الله خبر نداشت. اگر رحمت شامگاهان ، سیمین را دربرج مشرف به کوهسار قلعهء حاجی شمس الدین منتظر پهلوان می یافت ، درعوض بری کل، نیمه شب ها سیمین را دربرج مهتابی قلعه که بالای یکی ازباغهای پدرش حاکم بود ، منتظرمی دید وبیتا ب وبی قرار می یافت.
بدر الدین روزها می خوابیدوشبها راه می رفت. عصر که می شد، درپشت دیوار های قلعهء هندو می رفت. وبه سایه ء درخت توت کهنسالی تکیه می داد وبه دوردست ها خیره می شد تا " غلام رسول " چرسی و"حسین" تـــُـتله ازراه برسند وآتشی بر افروزند. بدرالدین تلی چرس را بالای سنگ نازک وهمواری می گذاشت.چرس را مانند خمیربرروی سنگ هموار می کرد ومراقب می بود تا نسوزد ولی پخته شود. چرس که پخته می شد ، غلام رسول از نهانگاه درخت ، چلم چرس را بیرون می کرد. در جویچهء کنار صفه آن را ازآب پر می کرد . در سرخانه اش قوغ آتش می گذاشت ، چلم را به دست بدرالدین می داد . بدرالدین، به چلم پک می زد. پک ها می زد. آب دهنش را تف می کرد، سرفه اش می گرفت. گلو صاف می کرد. باز هم پک می زد، سرفه می کرد، سرفه ها می کرد، سرفه هایش غلیظ تر وپر سرو صدا تر می شد. چندان که آدم فکر می کرد، شش هایش می ترکندودل وجگرش بیرون می افتند. چشمانش هم سرخ می شدند ، آب از دیده گانش جاری می شد وپس از همین حالت می بود که چلم را به غلام رسول رد می کرد واین دور باطل ادامه می یافت، تا آن که نشوهء ( نشه ) شان تخت می شد. نشوه ء شان که تخت می شد، از هر دری سخن می زدند، گاه پادشاه وقت وپدرغدارش را از کون سگ می کشیدند وگاهی ملای مسجد را . حرف های جزیی وپیش پا افتاده ، آنان را به خنده می انداخت. آن قدر می خندیدند تا مانده می شدند. مانده که می شدند ، روی صفه دراز می کشیدند وستاره های آسمان را در روزروشن حساب می نمودند.
یاران چرسی اش که می رفتند ، بدرالدین به دیوار های قلعهء حاجی شمس الدین چشم می دوخت. زل می زد، آن قدر تا جان محمد، مزدور حاجی بیاید ودر ازای کشیدن یک چلم ، غذای خود را با اوتقسیم کند. غذا را که می خورد وجان محمد که می رفت ، عرقچین سرخرنگش را ازسرش بر می داشت. سَر شوره زده اش پیدا می شد، شوره هایش را می خارید ، می خندید ومی گفت :
- بابه قوی مستان ، دور قبرت گلستان !
سپس لحاف ژنده وپاره پوره اش را از شکم درخت برمی داشت ، بالای صفه دراز می کشید ومی خوابید. دو سه ساعتی که می گذشت ، بیدار می شد. خمار می بود. بار دیگر چلم چرسش را پر می کرد. به چلم پک می زد. پک ها می زد. سرفه می کرد ، سرفه ها می کرد، به زمین وزمان فحش می داد ، تا خمارش می شکست. خمارش که می شکست ونشوه اش که باردیگر تخت می شد، به راه می افتید . همه جا می رفت. اول به طرف قبرستان می رفت ، بالای قبری ایستاده می شد، لحظه یی می گریست وبعد بند ازارش را باز می کرد، می شاشید وبه راه می افتاد. تا صبح بالای کوچه ها وکرت ها گردش می کرد. همیشه سر گردان می بود. در مسجد جایش نمی دادند. ملای مسجد گفته بود ، او نجس است. کافر است. بالای قبر ها می شاشد. به خداوند دشنام می دهد. پادشاه اسلام را ناسزا می گوید ودرعوض بابه قوی مستان را می ستاید. ملا می گفت ، سر ش از زدن است. بگذارید، یخ بزند. بگذارید مثل سگ بمیرد.
اما میرزاعبدالله به این آدم چرسی با نظر دیگری می نگریست. با نظر ترحم. دلش برای او می سوخت. برای آدمی که محصول جامعهء طبقاتی بود. برای کسی که هیچ گناهی نداشت. برای کسی که هیچ کسی در این جهان به او توجهی نداشت. آخرکسی نبود که از دستش بگیرد وکاری به عهده اش بگذارد. تجدید تربیتش کند واز این سر گردانی نجاتش دهد. دلش می سوخت برای کسی که خانه نداشت. بستر نداشت ، غذا نداشت ، کار ومشغولیتی نداشت . برای کسی که معلوم نبود چه گذشته یی دارد وچرا به این حال واین روز افتاده است . به همین خاطر بود که میرزا بار ها برایش بشقاب غذایی می فرستاد یا درمشتش سکه یی می گذاشت ویا در زمستان های سرد ، در جوار کاهدان منزلش ، اتاقکی با منقل پر از خوریج در اختیارش قرار می داد. در عوض بدرالدین نیز میرزا را دوست می داشت وبه هر رازی که پی می برد ، بلافاصله میرزا را خبر می کرد. مثلاً می گفت :
- مدیر صاحب برق ، دیشب نا وقت های شب پهلوان عارف را دیدم که از دیوارباغ حاجی شمس الدین بالا شد وبه باغ رفت. من هم بالا شدم تا ببینم چه می کند؟اوه خدا ، پهلوان را دیدم که درکرت های گل پتونی وفلاکس خود را انداخت. گل ها را در بغل گرفت ، بو کرد وبه سروروی خود مالید . گلها را ماچ کرد وشروع کرد به گریه کردن. فکر کردم که بچهء خانگل مثل من دیوانه شده یا چرس کشیده ویا شراب خورده ، زیرا باورم نمی شد که آن پهلوان با آن زور بازو ، مثل زن ها گریه کند وفِق بزند. در همین فکر ها بودم ، دلم می خواست بروم وبگویم که اگر خمار هست ، با هم برویم به صفه و دودی بزنیم. اما در همین وقت یک دفعه دربرج قلعه ، مهتاب برآمد. مهتاب نبود ، سیمینو بود مثل مهتاب . سیمینو که پیدا شد ، پهلوان دویده دویده رفت ، درزیر برج ، ایستاده شد. سیمینو ریسمانی را پایین انداخت و پهلوان به یک چشم زدن خود را به برج رسانید. راست بگویم ، من بسیارترسیدم . از حاجی شمس الدین وبچه اش ونوکر هایش. اگر خبر می شدند، خدا می داند چه می شد ؟ شاید دنیا را خون می گرفت. هین طور نیست مدیر صاحب برق ؟
میرزاعبدالله از قصهء این عشق خبر داشت. حاجی شمس الدین هم بوبرده بود. مردم قریه نیز حرف هایی شنیده و حرف هایی می گفتند. ولی هیچ کس فکر نمی کرد که حاجی شمس الدین به پسر یک قصاب ، یگانه دختر نازنینش را بدهد. به همین سبب میرزاعبدالله چندین بار، پهلوان را خواسته واو را نصیحت کرده بود که از این عشق بگذرد وپا را از گلیمش بیشتر دراز نکند. ولی ای کاش دل به فرمان عقل عمل می کرد وپهلوان عارف حد واندازهء خود را در آن نظام می شناخت .
مدتی گذشت ، عارف وسیمین ، دیگر در فکر رسوایی نبودند. آب از سر آن ها گذشته بود وهرچه دل می گفت ، همان طور عمل می کردند. حالا که عصرها حاجی شمس الدین ، برای ادای نماز شام به مسجد می رفت، سیمین دروازهء قلعه اش را باز می گذاشت. عارف دریک چشم به هم زدن ، داخل می شد. درراهرو تاریک قلعه ، سیمین را در آغوش می گرفت ، لب برلبش می نهاد، هدیه یی برایش می داد ، هدیه یی می گرفت وپس از لحظه یی همان طور که شتاب زده آمده بود ، شتاب زده می گریخت.
آن روز عصر، همین که حاجی از قلعه اش بیرون شدوعارف وسیمین به هم رسیدند، ناگهان دروازهء قلعه به شدت باز شد . حاجی شمس الدین درحالی که از شدت غضب می لرزید و چشمانش را خون گرفته بود، داخل قلعه شد وعاشق ومعشوق را در سر بزنگاه بغل در بغل یکدیگر ، گیر آورد در پشت سر حاجی سه نفراز مزدوران قسم خورده و وفادارش، جان محمد و " ذکریا " و " سرور" که چوب های کلفت وقطوری در دست داشتند ، ایستاده بودند. حاجی با صدای غضبناکی فرمان داد :
- بزنید ، این بی شرف بی ناموس را. حرامزادهء لچک را ، آن قدر بزنید که مردار شود. بکشیدش، چوب را در کونش بزنید. جوابش را من می دهم.
با دیدن پدر ومزدوران آماده به فرمانش ، سیمین چیغ زد وخود را سپر پهلوان ساخت وگفت :
--نزنید ، برای خدا اورا نزنید. مرا بزنید. پدر جان او گناهی ندارد. ظالم ها می کشندش...
حاجی شمس الدین که خونش به جوش آمده بود وعقل از سرش رفته ، با شنیدن این سخنان، بیشتر از پیش غضبناک شده و به پلنگ زخم خورده یی شباهت یافته بود ، از موهای دخترش گرفته واورا کشان کشان به طرف حویلی اندرونی برده ومی گفت :
- فا حشه ، ماچه خر! آخر چه کرده بودم که آبروی مرا به یک پیسه سیاه فروختی . می کشمت ، می کشمت ، یا تو زنده می مانی یامن .. این لکه ننگ فقط با خون تو شسته می شود..
اما حاجی شمس الدین که ازحرمسرایش بر گشت، اندکی آرام شده بود. شاید سر وصدا وافتضاحی را که پس از پخش این خبر پیدا می شد ، در نظر گرفته بود ومی دانست که پهلوان عارف از محبوبیت زیادی در قریه بر خوردار است وحامی سرسختی مانند میرزاعبدالله دارد، شایدهم به خاطر این که موجبات رسوایی خانواده اش را فراهم نکرده باشد ، تصمیم گرفته بود که با خونسردی عمل کند. پس، با صدای آرامی به پهلوان عارف که هنوز هم دهقانانش اورا می زدند وخون از سر وصورتش جاری بود، گفت :
- تو یک بار دخترم را ازمرگ نجات بخشیدی ، اینک من نیز ترا می بخشم ورها می کنم ؛ ولی اگر در ظرف دو سه روز آینده ، قریه را ترک وخود را گم نکنی ، به ذات پروردگار قسم است که هم تو وهم دخترم را می کشم. حالا اگر او را دوست داری گورت را گم کن وهرچه زودتر ازاین جا برو.
شام شده بود که مزدوران حاجی لاشهء خونین وپیکر زخمی پهلوان را از قلعه برون کردند وبه روی صفه یی که پاتوق بدرالدین کل بود ، انداختند ورفتند. بدرالدین با شنیدن سر وصدا بیدار شد وچون پهلوان را شناخت وحال زار او را دید ، دوان دوان به نزد حاجی عبدالله رفت وجریان را به وی قصه نمود.
پهلوان عارف بیشتر از یک هفته در منزل میرزا عبدالله پنهان بود. مادررحمت که عارف را مانند فرزندش دوست می داشت ، دراین مدت ازوی تیمارداری می کرد. زخم هایش را می شست ، چرب می کرد، بسته می کرد، هریره تیارمی کرد ودرحلقش فرومی ریخت. شیر گرم وعسل وزردی تخم مرغ را مخلوط می کرد وبه او می خورانید، آش ولیتی پخته می کرد ، یخنی مرغ تیار می نمود وبا اصرار وابرام به اومی خورانید تا قوت پیدا کند وزخم هایش التیام یابد. از اثرهمین دلسوزی ومراقبت مادرانه بود که آهسته آهسته ،پهلوان شفا یافت ودر نیمه شبی پس از خدا حافظی با پدرش خانگل قصاب وخانواده اش قریه را ترک گفت، ورحمت ندانست که آیا آن جوان عیاربه خاطر حفظ جان خود قریه را ترک گفت ویا به خاطر زنده گی سیمین ؟
پس ازناپدید شدن پهلوان عارف ، دیگر نه رحمت ونه بدرالدین ، هیچ کدام سیمین را ندیدند. دیگر از برج های قلعه ء حاجی شمس الدین وپیشانی دیوار های قلعه اش آیات درد خوانده می شد. انگار از آن چه در آن روز ها دراندرون قلعه می گذشت ، گریان بودند. وبه هر عابری که به آن دیوار ها وبرج ها می نگریست ، شکوه می کردند ویک سینه سخن داشتند.
***
August 26th, 2007
برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
- مترجم: پیامفصلهایی از کتاب «نقابزدایی از چهرهٔ اقتصاد: از قدرت و آز تا همدردی و منفعت عامه»
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل دهم)
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل نهم) ــ ۲
- مترجم: پیامفصلهایی از کتاب: «نقابزدایی از چهرهٔ اقتصاد: از قدرت و آز تا همدردی و منفعت عامه»
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست سرمایه اثر کارل مارکس (فصل نهم) ــ ۱
- انتشارات تهران ترجمه سومین رمان خالد حسینی با عنوان «و کوهها طنین انداختند» منتشر شد
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل هشتم)
- خسرو باقریپیر پرنیاناندیش
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل هفتم)
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل ششم)
- بر گردان از انور میرستاریکتاب بلژیک و بمب
- عزیزه عنایت مروری براثرگرانبهای نمک درشعر فارسی !
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل پنجم)
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصلهای سوم و چهارم)
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصلهای اول و دوم)
- ناصر اصغریدر سالگرد قتل تروتسكی، معرفی یك شاهكار
- برگردان، تلخیص و تحلیل از داکتر خلیل ودادخوشحالخان ختک آغازگر ادبیات ملی شعری ( پشتو)
- جميله پلوشهحقوق زن در گذرتاريخ
- ناصر اصغریلنین: معرفی یك كتاب
- Sumaia Frotan افغانی
- اسدالله شفاییماموریت سقوط
- پوهندوی شیما«غفوری»رنگها و برداشت های من
- لنیندربارۀ مبارزۀ مسلحانۀ جدا از توده
- امیر کشفیبرتراند راسل در مقام فیلسوف
- ترجمه محسن فریدنی و ا. صادقینشریات و تشکیلات کارگری
- نگارش از: نذیر ظفرپرستو های شاعرانه
- لنیننامه به کمونیستهای : آلمان ، اتریش و لهستان
- مجموعه آثار لنینبه جمهوریهای شوروی قفقاز
- مجموعه آثار لنین، جلد ۲۴، ص ۵۴-۴۲نامههایی دربارۀ تاکتیکها [1]
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)امنیت ملی
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)پلیسان نواحی مطمئین ترین حافظان جان ومال مردم (محافظت عامه)
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)قوای مسلح پلیس:همکار شاروال درتنظیم شهرها(نظم عامه)
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت) قوای مسلح- فصل دوم - پلیس ترافیک
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت) قوای مسلح- بخش دوم (پلیس وسارندوی)
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل هجده همقوای مسلح
- گزیدۀ مقالات از ولادیمیر ایلیچ لنیندر برخورد به خرده بورژوازی
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل چهاردهم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت) فصل سیزدهم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت) فصل نهم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)قوای مسلح فصل هشتم
- کمونیستهای انقلابیقهرمانان فریب و اشتباهات بلشویکها [1]
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل ششم و فصل هفتمقوای مسلح
- اثر جان پرکینزاعترافات جنايتكار اقتصادي
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل چهارم و فصل پنجم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل سوم (قوای مسلح)
- برگردان: شيرين روشارمارکس و قرن بيست و يکم
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل دوم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)قوای مسلح
- پراودای. ج. تسره تلی و مبارزۀ طبقاتی
- کمیتۀ از زندان تا تبعیدمدخلی بر جلد یک سرمایه
- ک. کائوتسکی نیروهای محرکه و چشم اندازهای انقلاب روسیه
- شاپور احمديبادهپيمايي با اژدها در تموز
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)قوای مسلح
- شاپور احمديشعر بيقهرمان
- محمدنبی عظیمی نگاهی به برگردان دوباره کتاب تلک خرس
- شاپور احمديگزيدهي هفتگانه
- پيام پرتوىفلسطين و اسراييل- تجزيه و تحليل از نگاه چپ
- برگردان از عارف عرفانکتاب افغانستان درعقب پرده دود
- شاپور احمديدر حاشیهی متن الف
- امان معاشرروحنامه
- شاپور احمدياندامهاي نقرهاي ما چند نفر
- برگردان- محمدعارف عرفانافغانستان درعقب پردۀ دوُد)بخش ششم)
- شاپور احمديبندهاي پيشكشي فرشتهها
- برگردان- محمدعارف عرفان افغانستان درعقب پردۀ دوُد
- برگردان از عارف عرفانافغا نستان درعقب پرده دود-پی دی اف چهارم
- برگردان از عارف عرفانافغانستان درعقب پرده دود
- شاپور احمديدر پوكههاي زمهرير
- برگردان از عارف عرفانافغانستان درعقب پردۀ دود-دوم
- برگردان از عارف عرفانافغانستان عقب پردۀ دود-اول
- برگردان شاپور احمدیروبن داريو
- پوهندوی شیما غفوریمن و «لبخند شیطان»
- سید محمد اشرف فروغ سگ ها می جنگند
- شاپور احمديگاهي خاطرهي عشقي اندوهناك از زمانهاي اكنون
- امان معاشرافغانستان تخته خیز استعمار
- امان معاشر«ابرها بر شانه»
- امان معاشرسرزمین دسایس
- اسدالله جعفری امام صادق،برهان عرفان- عرفان برهان
- شیرین نظیری فعال حقوق زندخت غروب مجموعه شعر ازبانوعزیزه عنایت
- محمد عالم افتخارموفقیت بزرگ تازه برای کتاب و تئوری گوهر اصیل آدمی
- سلیمان راوشسکوت فرهنگیان { بخش 5}
- امان معاشراندمه ها اثر خلیل حیفی از چاپ برآمد
- شاپور احمديديوها و دلبندگونيپوشم
- داکتر عزیز فاریابینیمی نگاه به ( گلزمین وفا )- مجموعۀ اشعار شادروان استاد سید محمد ( دروگر )
- سلیمان راوشسکوت فرهنگیان
- محمد عوض نبی زادهجلداول کتاب مجموعه ی مقالات
- گزارنده: عزیز آریانفرخاستگاه و پرورشگاه تاجیک ها
- برگردان: ا. م. شیریدوره استالین بگواهی آمار و ارقام بخش چهارم (آخر)
- بقلم دکتر محمود صفریانسفر نامه ی دنیای ارواح پرتوی دیگری از فانوس خرد
- نگاه گر: صدیق رهپو طرزینگاهی به خاطرات محمود طرزی
- نوشته گنادی زیوگانوفدوره استالین بگواهی آمار و ارقام(بخش سوّم)
- نوشته گنادی زیوگانوفدوره استالین بگواهی آمار و ارقام
- ماریا دارومجموعه ء از اشعار دلنشین شاعر جوان محترم « نذیر ظفر » تحت عنوان « شب یلدا » تازه از طبع برآمد
- اثراستثنائی عبیدالله «حبیب»
- سلیمان راوشخُراسان (خوراسان)فصل سوم کتاب نام و ننگ
- عزیز آریانفرنگاهی به کتاب «میراث ایران»ِ ریچارد نلسون فرای
- امان معاشرمعرفی کتاب
- سلیمان راوشخُراسان (خوراسان)بخش دوم
- مصلح سلجوقینگاهی کوتاه به مجموعۀ شعر حسین وفا سلجوقی
- رضا اغنمیسفرنامه دنیای ارواح
- سلیمان راوشخُراسان (خوراسان) فصل سوم کتاب نام و ننگ
- گزارنده عزيز آريانفركتاب تذكر الانقلاب
- صدیق رهپو طرزیآخرین اثر محمود طرزی
- کوچی مسافردروغهای شاخدار
- دوکتور سید احمد جهشدر بارهء کتاب گوهر اصیل آدمی و نظریات محترمه ماریا دارو
- از قلم : ماریا دارونگاهی بر کتاب «گوهر اصیل آدمی» و فهم و هضم آن
- تهیه و نگارش: میر عبدالواحد سادات افغانستان در چنبره یی جيو اکونومی امريکا قسمت پنجم
- لیلا فرجامیرودخانه ای که از ماه می گذرد
- محمود فاضلی بیرجندیآشنایی با برگردانی تازه از یک کتاب
- سلیمان کبیر نوریجایزه ای بالاتر از « نوبل» و « اسکار»... برای کتاب گوهر اصیل آدمی
- میرعبدالواحد ساداتافغانستان در چنبره یی جيو اکونومی امريکابخش چهارم
- تهیه و نگارش: میرعبدالواحد ساداتافغانستان در چنبرۀ جیو اکونومی امریکا
- پروفیسر عبدالواسع لطیفیپا برهنه باز کشت
- فهیمی تجدید تعریف و شناخت انسان در اثر« گوهر اصیل آدمی »
- Translated from Dari by Mir Hekmatuallah SadatAfghanistan: The Land of Epics and Tragedy
- نویسنده اسپندکوهیمشوره های دوستانه
- داکتر سرگی کورگینیان بعد از سرمایه داری مانیفستِ جُنبشِ «ماهیتِ زمان»
- امان معاشرافغانستان اؤزبیکلري خلق قؤشیقلري
- گلن ال. کارلسازمان سیا به روایت بازجوی سیا-11
- میرعنایت الله ساداتآشنایی با سایه روشن
- غلام نبی اوسپرین ــ یورشدافغانستان د ادبیاتو ځلانده« غمي »
- برتراند راسلشناخت ما از جهان بیرونی
- جين هيرشفيلدلابهلاي تيغههاي زمردين
- نوشتۀ ر.رخشانیسرچشمه های مدرنیته
- قیوم بشیرقزلباش و هزاره در لابلای تاریخ افغانستان
- بنیاد عبدالرحمان برومندکشتار زندانیان سیاسی ایران در سال ۱۳۶۷
- برگردان شاپور احمديروبن داريو
- اثر جان پرکینزاعترافات جنایتکار اقتصادی
- امیلیا اسپارتکمکثی کوتاه در مورد کتاب «گردنبند مروارید»
- برگردان: ا. م. شیریفصلی از کتاب «پیراهن سیاهان و سرخها: فاشیزم عقلانی و سقوط کمونیسم»قسمت پایانی
- برگردان: ا. م. شیریفصلی از کتاب «پیراهن سیاهان و سرخها: فاشیزم عقلانی و سقوط کمونیسم»قسمت سوّم
- ترجمه از فرانسه به فارسی توسط حمید محوینقد مارکسیسم دربارۀ نظریۀ روانکاوی
- برگردان: ا. م. شیریفصلی از کتاب «پیراهن سیاهان و سرخها: فاشیزم عقلانی و سقوط کمونیسم»قسمت دوم
- برگردان: ا. م. شیریفصلی از کتاب «پیراهن سیاهان و سرخها: فاشیسم عقلانی و سقوط کمونیسم»
- سید نبیل شمیمناله های پناهجویان
- نوشتۀ ایو میشو سنجه های زیبایی شناسی و داوری سلیقه
- نجیبه آرش عجایب هفتگانهء جهان در سده های میانه
- فريدون گيلانیدر باره سه کتاب آخرم
- رضا اغنمیوصیت نامه خدا
- نگارش: ش. بامدادکودکان درجنگ
- مشعل حریردر شگفتی یک گمنام
- گزینۀ نبشته های نیلاب موج سلامگردنبند مروارید
- عبدالحسیب شریفیچاپ و انتشار دو مجموعهي شعر و يك مجموعهي داستان در تخار
- محمداسحاق فیاضیاد گل سرخ
- بزرگترین چالش در مقابل بشریتآینده طلایی
- دکتر عبدالحسین زرین کوبدوقرن سکوت
- سراج الدین ادیب«کتابخانه سیار با صدها آثار کلیدی ماندگار »
- محمود صفریانکتاب وصیت نامه خدا
- حمید محوینقدی دربارۀ : «بادام های زمینی» اثر رضا بی شتاب
- محمد اسحاق ثنا رومان پا برهنه باز گشت
- سلیمان کبیر نورییک پیغام ملی و وطنی و یک دعوت تاریخی و انسانی
- عزیز آریانفرپیرامون کتاب دولت و اپوزیسیون در افغانستان از 1919 تا 1953
- مترجم : حمید محویسومین جنگ جهانی آماده می شود: هدف، ایران
- مترجم : حمید محویسومین جنگ جهانی آماده می شود : هدف ایران
- نوشته هوشنگ معین زادهوصیت نامه خدا
- مترجم : حمید محویتأملاتی در باره ی تاریخ مسیحیت نخستین
- گزارنده به دری: عزیز آریانفردولت و اپوزیسیون در افغانستان
- عبدالو کیل کوچی کتاب ، یادی ازسر زمین شمالی قدیم
- نیلاب موج سلام« پرندگان بیبال » در آبهای سیال
- محمد یعقوب هادییادداشت های «تصویری ازگوانتانامو» تبرئه جنایات مشابه
- شباهنگ رادجنگ و اوضاع افغانستان
- آشیل بخاراییکتابی ؛ همسنگ آثار رهبران کبیر تحولات تاریخ
- سلیمان راوشسه واکنش - تکاوران تیزپوی خرد در خراسان
- نویسنده:عبدالسلام ضعیفعبور از خط سرخ [در گوانتامامو ]
- مـتـرجـــم: ابراهیم شیریاستالین و تجدد بخش پایانی
- ایرینا کورشونوفنیلوفر و آتش
- مـتـرجـــم: ابراهیم شیریاستالین و تجدد بخش پنجم
- مـتـرجـــم: ابراهیم شیریاستالین و تجدد بخش چهارم
- نوشته: گوالیم رابرتس قوهء فکری کودک تانرا بلند ببرید
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرنبرد افغانی استالین
- گزارنده : عزیز آریانفراسناد محرم تازه افشا شده بایگانی های شوروی پیشین در باره افغانستان بخش دوم
- گزارنده : عزیز آریانفراسناد محرم بایگانی های شوروی در باره افغانستان
- ی.بیدار سر نوشت خانواده در جوامع غربی
- امان معاشرراز هستی
- میر عبدالواحد ساداتآشنایی با «مکاتیب افغانی»
- مـتـرجـــم: ابراهیم شیریاستالین و تجدد بخش سوم
- شمس حیدریاردو وسیاست در سه دهه اخیر به زبان انگلیسی
- دکتر بیژن باراننقد کتاب: آنتالوژی صدای اعتراض قلم- تابستان 2009 ایران
- مسعود حنیفخانه وخانواده ،کانون خوشبختی وسعادت
- گنادی زیوگانفاستالین و تجدّد بخش دوّم
- ژرژ پولیتزرفلسفۀ عصر روشنایی و تفکر مدرن
- گنادی زیوگانف استالین و تجدّد
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرمهمان ناخوانده در کابل
- گزارنده به دری: عزیز آریانفربحران اعتماد سال های 1940-1941 در آسیای میانه
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرعملیات «امان الله» و «تبت»
- گزارنده: عزیز آریانفرماجرای پیر شامی [گیلانی]
- گزارنده: عزیز آریانفرواپسین پیروزی نادر خان
- گزارنده: عزیز آریانفرخون های تازه بر زمین نوار قبایل «آزاد»
- نویسنده : مهرالدین مشید "گذرگاۀ بسته" * فریادی در دل سنگین تاریخ
- گزارنده: عزیز آریانفراشغال کابل از سوی قبایل مرزی [هند بریتانیایی] و به پادشاهی رسیدن نادر
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرسرنگونی امان الله خان
- گزارنده: عزیز آریانفرانتقام نافرجام کمینترن در «دهلیز افغانستان»و سرنگونی امان الله خان
- میم -میهن فدا(( جنگ های کابل (( زرافهء قشنگ
- میم -میهن فداجنگ های کابل (( زرافهء قشنگ((
- عزیز آریانفربر گرفته از کتاب نبرد افغانی استالین: سیاست قدرت های بزرگ در افغانستان و قبایل پشتون
- خلیل الله عالم جنگ قصابان نبرد نابرابر
- نویسنده : دکتورغلام حیدریقینسخنی چندپیرامون کتاب « لیلی ومجنون »اثرابوبکریقین (قسمت سوم)
- دوکتورغلام حیدریقینسخنی چندپیرامون کتاب « لیلی ومجنون » اثرابوبکریقین ) قسمت دوم(
- نویسنده : دکتورغلام حیدریقینسخنی چندپیرامون کتاب « لیلی ومجنون » اثرابوبکریقین
- گزارنده: عزیز آریانفرنبرد افغانی استالین(سیاست قدرت های بزرگ در افغانستان وقبایل پشتون)
- نویسنده : پیکارجونکاتی چند پیرامون کتاب « تولدی دیگر»
- میرزا آقا عسگری (مانی)«ظهور»، کتابی برای برونرفت از خرافات
- دوکتور خلیل الله وداد بارشزمامداری امیر حبیب الله کلکانی
- نویسنده : سید عبدالقدوس سیدکتاب جنگ های کابل ۱۳۷۱ – ۱۳۷۵ خورشیدی زیر چاپ رفت
- امان معاشر اعیادمغان
- شریفیچند کوچه دورتر
- ابراهیم سهارکتاب سرنوشت غم انگیز درافغانستان
- امان معاشر بیدلستان و گلدسته
- از دکتر شعاع الدین شفا *ظهور، حکایت من و امام زمان
- رضا اغنمیبشارت
- امان معاشرشگوفه های احساس
- صدیق رهپو طرزینگاهی به کتاب آینده افغانستان
- محمد نبی عظیمیسگ شریر همسایه
- گزارنده به دری: عزیز آریانفر امير امان الله و آسياي ميانه شوروي
- ص.وفانگاهی کوتاه بر يکی دو اثر وکار کردهايی احمد فريد طهماس
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرتاریخ در سیما ها:هنگامه انور پاشا درآسیای میانه و بازتاب آن در افغانستان
- بهرام معصومى كشور ايران، كشور كوروش و داراست
- فضل الرحیم رحیمنام عتیق رحیمی ، در فهرست برنده گان صدوپنچ سال فعالیت جایزه ادبی گنکور فرانسه
- فاطمه سعيدی (مادر شايگان)برای فرزندان من اشک تمساح نريزيد!
- صبورالله ســياه سـنگ"آوای مــاندگار زنان"
- فضل الرحیم رحیم جادوگران و مداریان
- هوشنگ معین زادهظهور
- امان معاشر خاطرات یک کارتونیست
- گزارنده به دری: آریانفر «جمهوری هراتٍ» عبدالرحیم خان [نایب سالار]
- گزارنده به دری: عزیز آریانفر«کابلستانٍ» بچه سقاء (جنوری– اکتبر سال 1929)مشی سیاست داخلی و خارجی
- ديپلوم انجنير عبدالقادر مسعودمژده به علاقه مندان کتاب
- صدیق رهپو طرزیکتابشناسی«محمود طرزی»
- نو شته نذ یر ظفرتاریخ مطبو عات افغانستان یا ضرورت ژور نا لیستان
- محمدنبي عظيمي واهمه های زميني (بخش فرجامین)
- گزارنده به دری: عزیز آریانفر نخستین نبرد سپاهیان شوروی در افغانستان در سال 1929
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش 24)
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرمبارزه دیپلماتیک قدرت ها در افغانستان در سال های 1919- 1921
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش 23)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش 22)
- صدیق رهپو طرزی«طرزی و سراج الاخبار»
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش بيست ويکم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش بيستم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش نزدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش هژدهم)
- نوشته: محمد اسحاق فياض پشتونستان چالش سياسي افغانستان و پاكستان
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش هفدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش شانزدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش پانزدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش چهاردهم)
- مشعلازســـُـکر تا صَـــــحو
- م.نبی.عظیمی نام وننگ
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش سيزدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش دوازدهم)
- محمدنبي عظيمي واهمه های زميني (بخش يازدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش دهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش نهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش هشتم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش هفتم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش ششم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش پنجم)
- محمدنبي عظيمي واهمه های زميني (بخش چهارم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش سوم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش دوم)
- خالد اشککم بود والی شوم
- محمدنبي عظيميواهمه های زمینی
- مشعلازسايه های هول تا واهمه های زميني
- بیرنگ کوهدامنی سایه ناظمی ، حافظ ، شاملو وفروغ درسایه های هول
- نوآم چامسکیاندر بایستنی های امپراتوری قدرت و اعتبار
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- دکتر محمد هاشم فقیریتاریخ در ادبیات
- سليمان راوشنام و ننگ
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- داکترغلام حيدر« يقين »سخنی چندپیرامون کتاب « تخمیس غزلیات حافظ » اثرالحاج ابوبکریقین
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمد عوض نبی زا دهرمان گودی پران باز, بازگوئی گوشهء ازظلم وستم بر مردم هزاره
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميسايه های هول
- محمدنبي عظيميکنزالمهملات والاکاذيب ( بخش هفتم و پاياني)
- محمدنبي عظيميازســـُـکر تا صَـــــحو
- سیامک زینلیخاک حاصلخیز برای کشت انواع تروریسم
- محمدنبي عظيميازســـُـکر تا صَـــــحو
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- ويرايش، تهيه وبرگردان (ناهيد) نگاهي به کتاب جنگ بدون مرز، استعمار جدید جهان
- مشعـلتاجـيکـان در قـرن بـيستـم
- ارسالي فريدون يماسرنوشت غم انگيز در افغانستان
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- نويسنده: غفار عريفبه آّن به چه عنوانى بايد قضاوت كرد!؟
- فرزاد بهنامدر تاريكي راه مي رويم
- عبدالولي منگلد افغانستان په ادبي کتابتون کې يوه بله شعري ټولګه ورزياته شوه
- احمد وحید صادقی نگرشی کوتاهی بر گوشه های از زنده گی و اندیشه های فلسفی – عرفانی مولانا جلال الدین محمدبلخی
- محمدنبي عظيمينگاهی به مجموعه ؛ داستانی : رازهای قلعهء قرمز
- سلیم سلیمیچند حرفی در باره پايان رمان « سايه های هول
- فرزاد کنزالمهملات والکاذیب
- محمدنبي عظيمي"نیم نگاهی بر ائتلاف های تنظیمی در افغانستان"
- محمدنبي عظيميواهمه های زمیني
- اکرام کمالدر اشراق نيلوفر
- چند کتاب تازه از میرزاآقا عسگری (مانی)
- کمانگيربخشی از خاطرات جنرال تامی فرانکس : فرمانده پيشين نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان
- جواد نصرياندو قرن با مطبوعات فارسي زبان خارج از كشور در قاره آسيا