نامه به کمونیستهای اتریشی [1]
حزب کمونیست اتریش تصمیم گرفته که انتخابات
پارلمان بورژوا - دمکراتیک را تحریم کند. کنگرۀ دوم انترناسیونال کمونیستی که
اخیراً پایان یافت، شرکت کمونیستها در انتخابات و فعالیت در پارلمانهای
بورژوائی را تاکتیک درستی تشخیص داد.
چنانکه از گزارشهای نمایندگان حزب کمونیست اتریش
برمی آید، هیچ شکی ندارم که حزب مزبور تصمیم متخذه توسط انترناسیونال کمونیستی را
بالاتر از تصمیم یکی از احزاب در نظر خواهد گرفت. شکی هم نمی توان داشت که سوسیال
دمکراتهای اتریش، این خائنین به سوسیالیسم که به طرف بورژوازی رفتهاند، بخاطر
تصمیم انترناسیونال کمونیستی که با تصمیم تحریم حزب کمونیست اتریش تفاوت دارد،
نیشخند خواهند زد. ولی کارگرانی که از نظر سیاسی آگاه هستند البته هیچ اعتنائی به
نیشخند کسانی مثل سوسیال دمکراتهای اتریش، این هم پیمانهای شیدمان ها، نوسکه ها، توماس
ها و گامپرس ها نخواهند کرد. نوکری رنرها نسبت به بورژوازی به اندازۀ کافی خود را
آشکار کرده است، و در تمام کشورها خشم کارگران نسبت به قهرمانان انترناسیونال دوم
زرد بیش از پیش اوج و گسترش می یابد.
سوسیال دمکراتهای اتریش، مثل تمامی حوزههای
«کارشان» که شامل مطبوعاتشان هم می شود، در پارلمان بورژوائی به شیوۀ دمکراتهای
خرده بورژوا عمل می کنند که فقط استعداد نوسان کردن دارند، در حالی که در واقع
کاملا به طبقۀ سرمایه دار وابستهاند. ما کمونیستها به پارلمانهای بورژوائی وارد
می شویم که از پشت کرسی های خطابۀ آنها، اقداماتی را که این نهادهای کاملا فاسد
سرمایه داری برای فریب کارگران و تمامی مردم زحمتکش انجام می دهند افشا کنیم.
یکی از استدلالهای کمونیستهای اتریشی برعلیه شرکت
در پارلمان بورژوائی شایستۀ توجه دقیق تری است. این استدلال چنین است:
« پارلمان برای کمونیستها فقط به عنوان پلاتفرمی
برای تبلیغات مهم است. در اتریش ما شورای نمایندگان کارگران را به عنوان پلاتفرمی
برای تبلیغات داریم. بنابراین ما شرکت در انتخابات پارلمان بورژوائی را رد می
کنیم. در آلمان هیچ شورای نمایندگان کارگران وجود ندارد که بتوان آن را جدی قلمداد
کرد. به این دلیل است که کمونیستهای آلمانی تاکتیکهای متفاوتی را دنبال می کنند.»
به نظر من این استدلال اشتباه است. تا مادامی که
نتوانیم پارلمان بورژوائی را منحل کنیم، باید علیه پارلمان هم در درونش و هم از
بیرونش کار کنیم. تا مادامی که تعداد کم و بیش محسوسی از زحمتکشان (نه فقط
پرولترها، بلکه همچنین نیمه پرولترها و دهقانان کوچک) هنوز به ابزار بورژوا -
دمکراتیک اعتماد داشته باشند، ابزاری که بورژوازی از آنها برای فریب دادن کارگران
استفاده می کند، ما باید این فریب دادن را از خود همین پلاتفرم افشا کنیم،
پلاتفرمی که از نظر اقشار عقب ماندۀ کارگران، بخصوص زحمتکشان غیرپرولتر، مهم ترین
و مقتدرترین است.
تا مادامی که ما کمونیستها قادر نیستیم که قدرت
دولتی را به دست آوریم و انتخاباتی را برگزار کنیم که تنها زحمتکشان به شوراهای خودشان
علیه بورژوازی رأی بدهند؛ تا مادامی که بورژوازی قدرت دولتی را اعمال می کند و از
طبقات مختلف مردم می خواهد که در انتخابات شرکت کنند، ما وظیفه داریم که در
انتخابات شرکت کنیم با این هدف که تبلیغات را در میان تمامی زحمتکشان، و نه فقط در
بین پرولتاریا انجام دهیم. تا مادامی که پارلمان بورژوائی وسیلهای برای فریب دادن
کارگران باقی مانده و از عباراتی راجع به «دمکراسی» استفاده می شوند تا کلاهبرداری
مالی و هر نوع ارتشاء را بپوشانند (نوع بخصوص «ظریف» رشوه دادن که بورژوازی در
خصوص نویسندگان، اعضای پارلمان، وکلا و دیگران بکار می برد، در هیچ جای دیگر به مقیاس
وسیعی که در پارلمان بورژوائی بکار می رود، نیست)، ما کمونیستها وظیفه داریم که در
این نهاد باشیم (که پنداشته می شود قرار است خواست مردم را بیان کند، ولی
در واقع فریب مردم توسط ثروتمندان را می پوشاند) تا بطور خستگی ناپذیری این
فریب دادن و تک تک موارد فرار رنرها و شرکاء به طرف سرمایه داران و علیه کارگران
را افشاء کنیم. در پارلمان است که روابط بین احزاب و گروههای بورژوائی خودشان را
مکرراً نشان می دهند و روابط بین تمامی طبقات جامعۀ بورژوائی منعکس می شود. به این
دلیل از پارلمان بورژوائی، از درون این پارلمان است که ما کمونیستها باید به مردم حقیقت
را دربارۀ روابط بین طبقات و احزاب، و نظر زمینداران نسبت به کارگران مزرعه، نظر
دهقانان غنی نسبت به دهقانان فقیر، نظر سرمایههای بزرگ را نسبت به کارمندان و
مالکان خرده پا و غیره بگوئیم.
پرولتاریا باید تمامی اینها را بداند، یاد
بگیرد که دوز و کلکهای پست و ظریف سرمایه داران را ببیند، و یاد بگیرد که بر تودههای
خرده بورژوا، تودههای غیرپرولتری زحمتکشان تأثیر گذارد. بدون این «کسب دانش»
پرولتاریا نمی تواند به نحو موفقیت آمیزی از عهدۀ وظایف دیکتاتوری پرولتاریا
برآید، زیرا حتی آن زمان هم بورژوازی، که از موضع جدیدش عمل می کند (موضع یک طبقۀ
خلع ید شده)، به اشکال مختلف و در حوزههای مختلف به سیاست خود مبنی بر فریب
دهقانان، رشوه دادن و ترساندن کارمندان، پوشاندن آرزوهای خودخواهانه و نفرت آور
خود با عباراتی دربارۀ «دمکراسی» ادامه خواهد داد.
نه، کمونیستهای اتریشی از نیشخند رنرها و نوکران
مشابه بورژوازی وحشت نخواهند کرد. کمونیستهای اتریشی ترسی نخواهند داشت که پیروی
آشکار و صریح خود را از انضباط بین المللی پرولتری اعلام کنند. ما افتخار می کنیم
که مسائل بزرگ مبارزۀ کارگران برای آزادیشان را به وسیلۀ تسلیم شدن به انضباط بین
المللی پرولتاریای انقلابی، با در نظر گرفتن درست تجربۀ کارگران در کشورهای مختلف،
با به حساب آوردن دانش و خواست آنها حل می کنیم، و در نتیجه در عمل (و نه در حرف،
مثل رنرها، فریتز آدلرها و اتو بائرها) به وحدت مبارزۀ طبقۀ کارگر برای کمونیسم در
سراسر جهان ترتیب اثر می دهیم.
ن. لنین
15 اوت 1920
منتشر شده به آلمانی در Die Rote
Fahne (وین)
شمارۀ 396، 31 اوت 1920
منتشر شده برای اولین بار به روسی در 1925
مجموعه آثار لنین، جلد 31، ص 69-267
توضیحات
1- نامه به کمونیستهای اتریشی توسط لنین
در رابطه با تصمیم حزب کمونیست اتریش دائر بر تحریم انتخابات پارلمان نوشته شد. در
اول سپتامبر 1920 کنفرانس حزبی تصمیم گرفت در انتخابات پارلمان شرکت کند. کارزار
انتخاباتی حزب تحت شعار وحدت انقلابی طبقۀ کارگر به پیش برده شد.
نامه ای به کمونیستهای آلمانی
رفقای عزیز،
قصد داشتم که نظرم را دربارۀ درسهای سومین کنگرۀ
انترناسیونال کمونیستی در یک مقالۀ مفصل بیان کنم. متأسفانه، به علت بیماری، هنوز
نتوانستهام این کار را شروع کنم. این واقعیت که کنگرۀ حزب شما، حزب متحد کمونیست
آلمان (V.K.P.D.)[1] برای 22 اوت فراخوانده
شده است، مرا مجبور می کند که در نوشتن این نامه عجله کنم، که اگر قرار است که در
فرستادن آن به آلمان تأخیری رخ ندهد، باید آن را در عرض چند ساعت تمام کنم.
تا آنجائی که من می توانم قضاوت کنم، موقعیت حزب
کمونیست در آلمان بخصوص موقعیت دشواری است. این قابل درک است.
اولا و بطور عمده، از پایان سال 1918، موقعیت بین
المللی آلمان خیلی سریع و سخت بحران انقلابی داخلیش را تشدید و پیشاهنگ پرولتاریا
را به اتخاذ مشی گرفتن سریع قدرت مجبور کرد. در عین حال، بورژوازی آلمان و کل
بورژوازی بین المللی، که به نحوی عالی مسلح و سازمان یافته و از «تجربۀ روسیه» درس
گرفته بود، با تنفر دیوانه وار به پرولتاریای آلمان حمله آورد. دهها هزار از
بهترین افراد آلمان – کارگران انقلابیش – کشته شدند یا تا حد مرگ شکنجه شدند، توسط
بورژوازی، قهرمانانش نوسکه و شرکاء، نوکرانش شیدمان ها و غیره، و توسط همدستان
غیرمستقیم و «زیرک» (و بنابراین به ویژه پر ارزشش) او یعنی شوالیههای
«انترناسیونال دو و نیم» با بی تصمیمی، نوسانات، فضل فروشی و بی فرهنگیشان. سرمایه
داران مسلح برای کارگران غیرمسلح تله گذاشتند؛ آنها کارگران را یکجا کشتند،
رهبرانشان را به قتل رساندند، آنها را یکی یکی در دام انداختند، و برای این منظور
عالی ترین استفاده را از زوزههای ضدانقلابی هر دو شبح سوسیال دمکراتها یعنی
شیدمانی ها و کائوتسکیستها کردند. به هر حال، وقتی که بحران شروع شد، کارگران
آلمانی فاقد یک حزب انقلابی اصیل بودند، به دلیل این واقعیت که انشعاب خیلی دیر انجام
شد، و به دلیل بار سنت نفرین شدۀ «اتحاد» با دار و دستۀ نوکران فاسد (شیدمان ها،
لگین ها، داویدها و شرکاء) و متزلزل (کائوتسکی ها، هیلفردینگ ها و شرکاء) سرمایه.
قلب هر کارگر شریف و از نظر طبقاتی آگاه که بیانیۀ 1912 بازل[2] را نه به عنوان
«ژستی» از طرف اراذل درجات «دو» و «دو و نیم»، بلکه به خاطر ارزشش پذیرفته بود، با
تنفر تند باورنکردنی نسبت به اپورتونیسم سوسیال دمکراتهای قدیم آلمان پر شده بود،
و این تنفر – که نیرومندترین و شریف ترین احساس در میان بهترین افراد تودههای ستم
دیده و استثمار شده است – مردم را کور کرد و مانع شد که آنها خونسردی خود را حفظ
کنند و یک استراتژی صحیح را طرح بریزند که با آن به استراتژی عالی سرمایه داران
آنتانت، که مسلح، سازمان یافته و از «تجربۀ روسیه» تعلیم یافته بودند و توسط
فرانسه، انگلستان و آمریکا حمایت می شدند، پاسخ بدهند. این تنفر آنها را به سمت
طغیانهای زودرسی سوق داد.
به این دلیل است که تکامل جنبش انقلابی طبقۀ
کارگر در آلمان از پایان 1918 تا به حال راه به ویژه دشوار و دردناکی را پیموده
است. ولی این جنبش پیش رفته و پیوسته به جلو حرکت می کند. این واقعیت مسلم وجود
دارد که نوسان تدریجی به طرف چپ در میان تودههای کارگران، اکثریت واقعی مردم
زحمتکش و استثمار شده در آلمان، چه آنهایی که در اتحادیههای قدیمی منشویکی متشکل
شدهاند (یعنی اتحادیههایی که در خدمت بورژوازی هستند) و چه آنهایی که کاملا، یا
تقریباً بطور کامل غیرمتشکل هستند، وجود دارد. آنچه که پرولتاریای آلمان باید
انجام بدهد و انجام خواهد داد – و این ضامن پیروزی است – اینست که خونسردی خود را
حفظ کند؛ بطور سیستماتیک اشتباهات گذشته را اصلاح کند؛ پیوسته تودۀ کارگران، هم در
درون و هم در بیرون اتحادیهها را به سوی خود جذب کند؛ با صبر یک حزب کمونیست قوی
و با تدبیر بسازد که بتواند رهبری حقیقی اش را در هر چرخش حوادث به تودهها عرضه
کند؛ و استراتژی ای را طرح ریزی کند که با بهترین استراتژی بین المللی پیشرفته
ترین بورژوازی که از تجربۀ طولانی بطور عام و «تجربۀ روسی» بطور خاص «روشن» شده
است، همتراز باشد.
از طرف دیگر، موقعیت دشوار حزب کمونیست آلمان در
لحظۀ حاضر به علت جدایی کمونیستهای نه خیلی خوب در طرف چپ (حزب کارگران کمونیست
آلمان – K.A.P.D.) و در طرف راست (پل لوی و
مجلۀ کوچکش Unser Weg یا Sowjet [3]) بدتر شده است.
در آغاز دومین کنگرۀ انترناسیونال کمونیستی، «چپ
گراها» یا «ک.آ.پ.- ایستها» به اندازۀ کافی از طرف ما در صحنۀ بین المللی اخطار
دریافت کردند. تا وقتی که، حداقل در کشورهای عمده، احزاب کمونیست به قدر کافی قوی،
با تجربه و پرنفوذ ایجاد نشدهاند، باید شرکت عناصر شبه آنارشیست را در کنگرههای
بین المللی مان تحمل کرد، و این تا حدی حتی مفید هم هست. مفید است تا آنجایی که
این عناصر به عنوان «اخطار» روشن و واضح برای کمونیستهای بی تجربه هستند، و همچنین
تا آنجایی که آنها خودشان هنوز هم می توانند چیز یاد بگیرند. در سراسر جهان،
آنارشیسم – نه از دیروز، بلکه از شروع جنگ امپریالیستی 18-1914 – به دو گرایش
تقسیم شده است: یکی طرفدار شوروی، و دیگری ضد شوروی؛ یکی موافق با دیکتاتوری
پرولتاریا و دیگری مخالف آن. ما باید اجازه دهیم که این روند تجزیه در میان
آنارشیستها ادامه یابد و به اوج خود برسد. در اروپای غربی به زحمت کسی از چیزی
شبیه یک انقلاب بزرگ تجربه داشته است. در آنجا، تجربۀ انقلابهای بزرگ تقریباً بطور
کلی به فراموشی سپرده شده است، و انتقال از تمایل به انقلابی بودن و صحبت (و قطعنامهها)
دربارۀ انقلاب به کار انقلابی واقعی خیلی مشکل، دردناک و کند بوده است.
ولی ناگفته پیداست که عناصر شبه آنارشیست را می
توان و باید فقط در محدودۀ خاصی تحمل کرد. در آلمان، ما آنها را برای مدت درازی
تحمل کردهایم. کنگرۀ سوم انترناسیونال کمونیستی به آنها التیماتوم داد و یک
محدودیت زمانی مشخصی را تعیین کرد. اگر آنها الان بطور داوطلبانه از انترناسیونال
کمونیستی کناره گیری کنند، که چه بهتر. اولا، آنها ما را از زحمت اخراجشان خلاص
کردهاند. دوم، اینک به قطعی ترین و برجسته ترین نحو نشان داده شده، و با واقعیات دقیق
به تمام کارگران متزلزل و همۀ آنهایی که به علت تنفرشان از اپورتونیسم سوسیال
دمکراتهای قدیمی به آنارشیسم گرایش پیدا کردهاند، ثابت شده است که انترناسیونال
کمونیستی شکیبایی به خرج داده است، که آنارشیستها را فوراً و بدون قید و شرط اخراج
نکرده است، و اینکه به حرفهای آنها با دقت گوش کرده و به آنها کمک کرده که
بیاموزند.
ما اینک باید توجه کمتری به ک.آ.پ.- ایستها
بنماییم. ما با مجادله کردن با آنها فقط برایشان تبلیغ می کنیم. آنها خیلی کودن
هستند؛ غلط است که آنها را خیلی جدی بگیریم؛ و ارزش ندارد که از دست آنها عصبانی
بشویم. آنها هیچ نفوذی در بین تودهها ندارند، و هیچ نفوذی کسب نخواهند کرد، مگر
اینکه ما اشتباه بکنیم. بگذارید که این گرایش کوچک را رها کنیم تا به مرگ طبیعی
بمیرد، خود کارگران درک خواهند کرد که این گرایش بی ارزش است. بیایید با تأثیر
بزرگتری تصمیمات سازمانی و تاکتیکی کنگرۀ سوم انترناسیونال کمونیستی را ترویج دهیم
و بکار ببریم، بجای اینکه با بحث کردن با ک.آ.پ.- ایستها بنماییم. برایشان تبلیغ
کنیم. بی نظمی بچه گانۀ «چپ گرایی» گذرا است و با رشد جنبش نابود می شود.
به همین
گونه ما الان داریم بطور غیرضروری به پل لوی کمک می کنیم، داریم بطور غیرضروری به
وسیلۀ مجادله کردن با او، برایش تبلیغ می کنیم. اینکه ما باید با او بحث کنیم،
دقیقاً آن چیزیست که او می خواهد. حالا، پس از تصمیمات کنگرۀ سوم انترناسیونال
کمونیستی، ما باید او را فراموش کنیم و تمامی توجه خود، تمامی کوششهای خودمان را
وقف کار مسالمت آمیز، عملی و سازنده با روح تصمیمات کنگرۀ سوم کنیم (بدون هیچ داد
و بیداد، مجادله، یا مطرح کردن نزاعهای دیروز). این اعتقاد من است که مقالۀ رفیق
ک. رادک «کنگرۀ جهانی سوم دربارۀ عمل ماه مارس، و تاکتیکهای آینده» (در Die Rote Fahne [4]، ارگان مرکزی حزب متحد کمونیست آلمان، شمارههای
14 و 15 ژوئیۀ 1921) به نحو کاملا قابل ملاحظهای برعلیه این تصمیم کلی کنگرۀ سوم
که به اتفاق آراء پذیرفته شده، مرتکب گناه می شود. این مقاله که یک نسخه از آن به
وسیلۀ یکی از کمونیستهای لهستانی برای من فرستاده شد، به نحوی کاملا غیرضروری – و
به نحوی که برای کار ما مسلماً مضر است – نه فقط برعلیه پل لوی (این خیلی بی اهمیت
است)، بلکه همچنین علیه کلارا زتکین است. با این حال کلارا زتکین خودش در طول
کنگرۀ سوم در مسکو با کمیتۀ مرکزی («Centrale») حزب متحد کمونیست آلمان،
«قرارداد صلحی» را به شرط کار مشترک، و به دور از دسته بندیها منعقد ساخت! و ما
همه این قرارداد را تأیید کردیم. رفیق ک. رادک در تعصب جدلی نابجای خودش به تفصیل
راجع به چیزی صحبت کرده که مسلماً درست نیست، و به زتکین ایدۀ «کنار گذاشتن» (verlegt) «هر کار کلی
توسط حزب» Aktion der Partei) (jede allgemeine «تا روزی که تودههای عظیم برخیزند» den Tag, wo die grossen Massen aufstehen werden) (auf را نسبت داده است. ناگفته پیداست که با چنین
روشهایی رفیق ک. رادک به پل لوی بهترین خدمتی را که لوی می توانست بخواهد، می کند.
چیز دیگری نیست که پل لوی آنقدر بخواهد بجز یک مباحثه که بطور پایان ناپذیری طول
بکشد، و تا آنجایی که ممکن است افراد زیادی درگیر در آن باشند، و کوششهایی برای
اینکه زتکین را به وسیلۀ نقض جدلی «قرارداد صلح» که او خودش منعقد کرده و توسط کل
انترناسیونال کمونیستی تأیید شد، از حزب دور کند. مقالۀ رفیق ک. رادک یک نمونۀ
بارز از چگونگی کمک «چپ» به پل لوی است.
در اینجا باید برای رفقای آلمانی توضیح بدهم که
چرا در کنگرۀ سوم من آنقدر از پل لوی دفاع کردم. اولا به این دلیل که من از طریق
رادک با لوی در سوئیس در 1915 یا 1916 آشنا شدم. در آن زمان لوی یک بلشویک بود. من
نمی توانم از ابراز درجۀ معینی بی اعتمادی نسبت به کسانی که بلشویسم را فقط پس
از پیروزیش در روسیه، و پس از اینکه در صحنه بین المللی به پیروزیهایی دست
یافته بود، پذیرفتند، خودداری کنم. ولی البته این دلیل نسبتاً غیرمهم است، زیرا که
روی هم رفته اطلاعات شخصی من از پل لوی بسیار اندک است. دلیل دوم بطور غیرقابل
مقایسهای مهم تر بود، یعنی اینکه اساساً بیشتر انتقادات لوی دربارۀ عمل
ماه مارس در آلمان در 1921 صحیح بود (البته، نه وقتی که می گفت که این قیام
یک «توطئۀ کودتا» بود؛ این ادعای او بی اساس بود).
درست است که لوی احتمالا هر چه که می توانست، و
خیلی بیش از آن را انجام داد که انتقادش را ضعیف و ضایع کند و با آوردن مقدار
زیادی از جزئیات که در آنها آشکارا اشتباه می کرد، برای خودش و دیگران فهمیدن جوهر
موضوع را دشوار سازد. لوی انتقاد خود را به نحوی ناروا و زیانبخش ادا کرد، در حالی
که لوی به دیگران اصرار می کرد که از یک استراتژی محتاطانه که جوانب امر را خوب در
نظر گرفته باشد، پیروی کنند، خودش بدتر از یک بچه مدرسهای مرتکب اشتباههای احمقانهای
شد، بدین گونه که آنقدر بی موقع، آنقدر ناآماده، و آنقدر بی معنی و بی هدف وارد میدان
شد که مسلم بود در هر «نبرد» شکست خواهد خورد (که در نتیجه کارش برای سالهای زیاد ضایع
یا متوقف خواهد شد)، اگر چه «نبرد» را می توانست و باید می برد. لوی، بجای اینکه
مثل یک عضو متشکل انترناسیونال کمونیستی پرولتری عمل کند، مثل یک «روشنفکر
آنارشیست» عمل کرد (اگر اشتباه نکنم عبارت آلمانی این کلمه Edelanarchist است). لوی انضباط را نقض
کرد.
لوی به علت این اشتباهات بزرگ که به نحو
باورنکردنی احمقانه بودند، عطف توجه به جوهر موضوع را مشکل کرد. و جوهر موضوع،
یعنی ارزیابی و اصلاح اشتباهات بی شماری که حزب متحد کمونیست آلمان در طول
عمل ماه مارس 1921 انجام داد، اهمیت عظیمی داشته و دارد. به منظور توضیح و اصلاح
این اشتباهات (که عدهای اینها را به عنوان جواهرات تاکتیکهای مارکسیستی تقدیس
کردند) لازم بود که در طول سومین کنگرۀ انترناسیونال کمونیستی در جناح راست
بود. در غیر این صورت مشی انترناسیونال کمونیستی، مشی غلطی می شد.
من از لوی دفاع کردم و باید می کردم، تا آنجایی
که در مقابل خودم مخالفانش را می دیدم که فقط دربارۀ «منشویسم» و «سانتریسم» فریاد
می زدند و از دیدن اشتباهات عمل ماه مارس و نیاز به توضیح و اصلاح آنها سر باز می
زدند. این افراد از مارکسیسم انقلابی کاریکاتوری ساختند و مبارزه علیه «سانتریسم»
را به بازی تبدیل کردند. ممکن بود که آنها بزرگترین زیان را به کل هدف وارد کنند
زیرا که «هیچ کس در دنیا نمی تواند با مارکسیستهای انقلابی سازش کند، اگر آنها
خودشان سازش نکنند».
من به این آدمها گفتم: فرض کنید که لوی منشویک
شده باشد. از آنجا که من شخصاً معلومات بسیار کمی از او دارم، اگر این نکته بر من
ثابت شود، اصرار نخواهم کرد. ولی این هنوز ثابت نشده است. تمامی آنچه که تابحال
ثابت شده است اینست که او رشتۀ افکارش را از دست داده است. به نحو بچه گانهای
احمقانه است که فردی را صرفاً بر این اساس منشویک بخوانیم. تربیت و آموزش رهبران
حزبی با تجربه و پرنفوذ کار طولانی و سختی است. و بدون این دیکتاتوری پرولتاریا و
«وحدت نظر»ش فقط یک عبارت توخالی است. در روسیه 15 سال (17-1903) طول کشید تا ما
گروهی از رهبران را به وجود آوریم – 15 سال مبارزه با منشویسم، 15 سال تعقیب و
آزار تزاری، 15 سالی که شامل سالهای انقلاب اول (1905) هم می شد، یک انقلاب کبیر و
نیرومند. معهذا ما موارد غم انگیز خودمان را هم داشتهایم، مواقعی که رفقای خوب ما
«رشتۀ افکارشان را از دست دادهاند». اگر رفقای اروپای غربی تصور می کنند که
برعلیه چنین «موارد غم انگیزی» تضمین شدهاند، این بچگی محض است، و ما باید با آن
بجنگیم.
لوی باید بخاطر نقض انضباط اخراج می شد. تاکتیکها
باید بر اساس دقیق ترین توضیح و اصلاح اشتباهاتی که در طول عمل مارس 1921
رخ داد، تعیین می شدند. اگر پس از اینها، لوی بخواهد که به نحو قدیمی عمل
کند، نشان خواهد داد که اخراجش موجه بوده است؛ و به کارگران دودل یا مردد قوی ترین
و متقاعد کننده ترین دلیل دربارۀ درستی مطلق تصمیمات کنگرۀ سوم دربارۀ پل لوی داده
خواهد شد.
پس از
اینکه در کنگره نسبت به ارزیابی اشتباهات لوی برخورد محتاطانهای کردم، حالا می
توانم با اطمینان بیشتری بگویم که لوی برای تأیید کردن بدترین انتظارات عجله کرده
است. در پیش رویم شمارۀ 6 مجلهاش User Weg (15 ژوئیۀ 1921) را دارم.
از سرمقاله که در بالای مجله چاپ شده، آشکار است که پل لوی از تصمیمات کنگرۀ سوم
با خبر است. جواب او به اینها چیست؟ تکیه کلامهای منشویکی مثل «طرد بزرگ» (grosser Bann)، «قانون مربوط به تصمیمات»
Recht) (kanonisches، و اینکه او «کاملا آزادانه» (in voll
standiger Freiheit) راجع به این تصمیمات «بحث» خواهد کرد. فرد اگر از عنوان عضو حزب
و عضو انترناسیونال کمونیستی بودن آزاد شده باشد، دیگر چه آزادیی از این بزرگتر می
تواند داشته باشد! و خواهش می کنم توجه داشته باشید که او انتظار دارد که اعضای
حزب برای او، برای لوی، به صورت بی امضاء مطلب بنویسند!
اول – او حقۀ کثیفی به حزب می زند، از پشت به حزب
ضربه می زند و در کارش اخلال می کند.
سپس – او دربارۀ جوهر تصمیمات کنگره بحث می کند.
این با شکوه است.
ولی لوی با این کار خودش را نابود می کند.
پل لوی می خواهد به نزاع ادامه دهد.
برآوردن خواست او یک اشتباه استراتژیک بزرگ خواهد
بود. من به رفقای آلمانی توصیه می کنم که تمامی بحث و مجادله را با لوی و مجلهاش
در ستونهای مطبوعات روزانۀ حزب ممنوع کنند. برای او نباید تبلیغ کرد. به او نباید
اجازه داد که توجه حزب مبارز را از موضوعات مهم به موضوعات غیرمهم منحرف سازد. در
مواردی که ضرورت حادی وجود دارد، می توان بحث را در مجلههای هفتگی یا ماهانه، یا
در جزواتی انجام داد و تا آنجایی که ممکن است باید مراقب بود که به ک.آ.پ.- ایستها
و پل لوی آن لذتی را نداد که آنها وقتی که اسمشان برده می شود، این لذت را حس می
کنند؛ باید اشاره به آنها صرفاً اشاره به «عدهای منتقد نه خیلی زیرک که به هر
قیمتی شده می خواهند خودشان را کمونیست بدانند» باشد.
من اطلاع دارم که در آخرین گردهم آیی کمیتۀ مرکزی
توسعه یافته (Ausschuss) حتی فریسلند جناح چپی مجبور شد که حمله تند و تیزی به ماسلو بکند،
که خودش را به بازی چپ گرایی مشغول کرده و می خواهد که مشغول «شکار سانتریستها»
بشود. بی منطقی (اگر بخواهیم بطور ملایمی بیان کنیم) این رفتار ماسلو همچنین در
اینجا، در مسکو آشکار شد. واقعاً حزب آلمان باید این ماسلو و دو یا سه نفر از
حامیان و هم پیمانهایش را که آشکارا نمی خواهند «قرارداد صلح» را رعایت کنند و
بیشتر تعصب دارند تا منطق، به مدت یک یا دو سال به روسیۀ شوروی بفرستد. ما برای
آنها کار مفید پیدا خواهیم کرد. ما آنها را آدم می کنیم. و جنبش بین المللی و
آلمان از این طریق حتماً سود خواهند برد.
کمونیستهای آلمانی باید به هر قیمتی شده به اختلاف
درونی پایان بدهند، از عناصر فتنه جو در هر دو طرف خلاص شوند، پل لوی و ک.آ.پ.- ایستها
را فراموش کنند و به کار واقعی دست بزنند.
کارهای زیادی است که باید انجام شوند.
***
به نظر من قطعنامههای تاکتیکی و سازمانی کنگرۀ
سوم انترناسیونال کمونیستی قدم بزرگی به جلو را نشان می دهند. هر اقدامی بدین
منظور که هر دو قطعنامه را به مرحلۀ عمل درآورد باید انجام شود. این موضوع مشکلی
است، ولی می توان و باید آن را انجام داد.
در ابتدا، کمونیستها مجبور بودند که اصول خود را
به دنیا اعلام کنند. این در کنگرۀ اول انجام شد. این قدم اول بود.
قدم دوم این بود که به انترناسیونال کمونیستی شکل
سازمانی و متشکل داد و شرایطی را برای پیوستن به آن تنظیم کرد – شرایطی برای جدایی
واقعی از سانتریستها، از عمال مستقیم و غیرمستقیم بورژوازی در درون جنبش طبقۀ
کارگر. این در کنگرۀ دوم انجام شد.
در کنگرۀ سوم لازم بود که کار عملی و سازنده را
شروع کرد و با در نظر گرفتن تجربۀ عملی مبارزۀ کمونیستی که دیگر شروع شده بود،
بطور مشخص تعیین کرد که در رابطه با تاکتیکها و سازمان، خط فعالیت بعدی دقیقاً
چه باید باشد. ما این قدم سوم را برداشتهایم. ما ارتشی از کمونیستها در سراسر
جهان داریم. این ارتش هنوز از تربیت و تشکیلات شایستهای برخوردار نیست. فوق
العاده مضر خواهد بود که این حقیقت را فراموش کنیم یا از پذیرفتن آن بترسیم. ما در
حالی که خودمان را مورد دقیق ترین و سخت ترین امتحانها قرار می دهیم، و تجربۀ جنبش
خودمان را بررسی می کنیم، باید این ارتش را بطور کارآمد و مؤثر تربیت کنیم؛ باید
آن را به نحو صحیحی سازمان دهیم و آن را در تمامی انواع مانورها، در تمامی انواع
کارزارها، در حمله و در عقب نشینی امتحان کنیم. ما بدون این آموزش طولانی و سخت
نمی توانیم پیروز شویم.
«معما»ی وضعیت جنبش بین المللی کمونیستی در
تابستان 1921 این بود که عدهای از بهترین و پرنفوذترین بخشهای انترناسیونال
کمونیستی، به نحوی کاملا صحیح این وظیفه را درک نکردند؛ آنها حتی دربارۀ «مبارزه
علیه سانتریسم» کمی غلو کردند؛ کمی به آن سوی خط مرزی رفتند که در
آن این مبارزه به بازی تبدیل می شود و مارکسیسم انقلابی شروع به سازش می کند.
این «معما»ی کنگرۀ سوم بود.
این غلو کردن چندان زیاد نبود؛ ولی خطری که از آن
ناشی می شد، خیلی عظیم بود. مشکل بود که با این غلو کردن جنگید زیرا از سوی واقعاً
بهترین و وفادارترین عناصر صورت گرفت، که بدون آنها تشکیل انترناسیونال کمونیستی
شاید غیرممکن می بود. در مواد اصلاحی تاکتیکی که در روزنامۀ Moskau [5] به آلمانی، فرانسوی و
انگلیسی منتشر شد و توسط نمایندگان آلمانی، اتریشی و ایتالیایی امضا شد، این غلو
بطور قاطعانه آشکار شد – بیشتر به این دلیل که این مواد اصلاحی برای پیش نویس
قطعنامهای پیشنهاد شده بودند که قبلا به صورت نهایی درآمده بود (پس از آماده سازی
طولانی و همه جانبه): رد این مواد اصلاحی، درست کردن خط انترناسیونال
کمونیستی بود؛ این غلبه بر خطر غلو بود.
این غلو اگر تصحیح نمی شد حتماً انترناسیونال
کمونیستی را از میان می برد. زیرا که «هیچ کس در جهان نمی تواند با مارکسیستهای
انقلابی سازش کند، اگر آنها خودشان سازش نکنند». هیچ کس در جهان قادر نخواهد بود
که از پیروزی کمونیستها بر انترناسیونال دوم و دو و نیم جلوگیری کند (و تحت شرایط
متداول در قرن بیستم در اروپای غربی و آمریکا، پس از اولین جنگ امپریالیستی، این
به معنای پیروزی بر بورژوازی است)، مگر اینکه خود کمونیستها جلوی آن را
بگیرند.
غلو، هر چقدر هم اندک باشد، به معنای جلوگیری از
پیروزی است.
غلو دربارۀ مبارزه علیه سانتریسم به معنی حفظ
سانتریسم، به معنای تحکیم موضع آن و نفوذ آن بر کارگران است.
در فاصلۀ بین کنگرههای دوم و سوم، ما یاد گرفتیم
که به مبارزۀ موفقیت آمیزی علیه سانتریسم در مقیاس بین المللی دست بزنیم. این را
واقعیت ثابت کرده است. ما به این مبارزه (اخراج لوی و حزب سراتی) تا به آخر ادامه
خواهیم داد.
ولی ما هنوز یاد نگرفتهایم که در مقیاس
جهانی برعلیه غلوهای غلط در مبارزه علیه سانتریسم بجنگیم. ولی ما، آنطوری که در
جریان و نتیجۀ کنگرۀ سوم ثابت شده است، از این نقص آگاه شدهایم. و دقیقاً به علت
اینکه ما از نقص خود آگاه شدهایم، خود را از شر آن خلاص خواهیم کرد.
و آنگاه ما شکست ناپذیر خواهیم شد، زیرا که
بورژوازی بدون حمایت از درون پرولتاریا (از طریق عوامل بورژوای انترناسیونال های
دو و دو و نیم) در اروپای غربی و آمریکا نمی تواند قدرت را نگهدارد.
تدارک دقیق تر و کامل تر برای مبارزات تازه و
قطعی تر، هم تدافعی و هم تهاجمی – این است موضوع بنیادی و اصلی در تصمیمات کنگرۀ
سوم.
«... کمونیسم در ایتالیا یک نیروی تودهای خواهد
شد اگر که حزب کمونیست ایتالیا بدون انقطاع و پیوسته برعلیه سیاست اپورتونیستی
سراتیسم بجنگد و در عین حال قادر باشد که تماس نزدیکی با تودههای پرولتری در
اتحادیهها، در طول اعتصابات، در طول برخورد با سازمانهای فاشیستی ضدانقلابی،
داشته باشد؛ و اگر قادر باشد که جنبشهای تمامی سازمانهای طبقۀ کارگر را یکی کند و
طغیانهای خودبخودی طبقۀ کارگر را به نبردهایی که با دقت آماده شدهاند، تبدیل کند
...»
«حزب متحد کمونیست آلمان هر چه بهتر قادر باشد
شعارهای مبارزه خود را با وضعیت حقیقی در آینده وفق دهد، کامل تر موقعیت را بررسی
کند و اقداماتش هماهنگ تر و منضبط تر باشند، بهتر می تواند اعمال تودهای را پیش
برد ...»
چنین هستند مناسب ترین قسمتهای قطعنامۀ تاکتیکی
کنگرۀ سوم.
جلب اکثریت پرولتاریا به طرف خودمان – چنین است
«وظیفۀ اصلی» (تیتر مادۀ 3 قطعنامه دربارۀ تاکتیکها).
البته ما از جلب اکثریت یک تفسیر رسمی نمی کنیم،
آنطور که شوالیههای «دمکراسی» بی فرهنگ انترناسیونال دو و نیم می کنند. وقتی که
در رم، در ژوئیۀ 1921، تمامی پرولتاریا – پرولتاریای رفرمیست اتحادیهها و
سانتریستهای حزب سراتی – از کمونیستها برعلیه فاشیستها تبعیت کردند، این جلب
اکثریت طبقۀ کارگر به طرف خودمان بود.
این از جلب آنها بطور قطعی دور و خیلی دور بود؛
این جلب فقط تا اندازهای، فقط بطور لحظهای، فقط بطور محلی صورت گرفت. ولی این جلب
اکثریت بود، و این ممکن است حتی اگر بطور رسمی، اکثریت پرولتاریا از رهبران
بورژوائی، یا رهبرانی که از یک سیاست بورژوائی پیروی می کنند (آنطوری که تمامی
رهبران انترناسیونال های دو و دو و نیم می کنند) تبعیت کنند یا اگر اکثریت
پرولتاریا متزلزل باشد. این جلب اکثریت دارد پیوسته به هر طریق ممکن در سراسر دنیا
پیشرفت می کند. بیایید برای این کار آماده سازیهای کامل تر و دقیق تری انجام دهیم؛
بیایید نگذاریم که حتی یک فرصت جدی هم از دست برود وقتی که بورژوازی پرولتاریا را
مجبور می کند که مبارزهای را برعهده بگیرد؛ بیایید بیاموزیم که چطور به طرز صحیحی
آن لحظه را مشخص کنیم که تودههای پرولتاریا نمی توانند همراه ما
برنخیزند.
آنگاه پیروزی تضمین شده است، دیگر مهم نیست که
بعضی از شکستها و انتقالها در مبارزۀ عظیم ما چقدر سخت باشند.
روشهای تاکتیکی و استراتژیک ما (اگر آنها را در
مقیاس بین المللی در نظر بگیریم) هنوز پشت سر استراتژی عالی بورژوازی می لنگند، که
از مثال روسیه چیزها آموخته و به خودش اجازه نخواهد داد «غافلگیر شود». ولی
نیروهای ما عظیم ترند، به نحو بی کرانی عظیم ترند؛ ما داریم تاکتیک و استراتژی می
آموزیم؛ ما این «علم» را بر اساس اشتباهات عمل ماه مارس 1921 ترقی دادهایم. ما
کاملا بر این «علم» مسلط خواهیم شد.
در اکثریت عظیم کشورها، احزاب ما از آنچه که
احزاب کمونیستی حقیقی باید باشند، خیلی دورند؛ آنها از این موضوع که پیشاهنگ حقیقی
طبقۀ انقلابی اصیل و تنها طبقۀ انقلابی باشند، و اینکه هر عضو حزب در مبارزه، در
جنبش، در زندگی روزمرۀ تودهها شرکت داشته باشد، خیلی دورند. ولی ما از این نقص
آگاهیم، ما آن را به برجسته ترین نحو در قطعنامۀ کنگرۀ سوم دربارۀ کار حزب مطرح
کردیم. و ما بر این نقص غلبه خواهیم کرد.
رفقا، کمونیستهای آلمانی، به من اجازه بدهید که
نامهام را با بیان این آرزو تمام کنم که کنگرۀ حزب شما در 22 اوت با عزمی راسخ یک
بار و برای همیشه بر مبارزۀ غیراصولی علیه آنهایی که از چپ و راست جدایی گزیدهاند،
نقطۀ پایانی بگذارد. مبارزات درون حزبی باید متوقف شوند! لعنت بر کسی که بخواهد
این مبارزات را چه مستقیم و چه غیرمستقیم، کش دهد. ما امروز وظایف خود را واضح تر،
مشخص تر و کامل تر از آنچه که دیروز می دانستیم، می دانیم؛ ما نمی ترسیم که آشکارا
به اشتباهاتمان اشاره کنیم به این منظور که آنها را اصلاح کنیم. ما اینک تمامی کوششهای
حزب را برای بهبود سازمانش، برای غنی ساختن کیفیت و محتوای کارش، برای ایجاد تماس
نزدیک تر با تودهها، و برای دست یافتن به تاکتیکها و استراتژی بیش از پیش صحیح و
دقیق طبقۀ کارگر اختصاص خواهیم داد.
با درودهای کمونیستی
ن. لنین
14 اوت 1921
به آلمانی در Die Rote
Fahne شمارۀ 384، 22 اوت 1921 منتشر شد.
به روسی در بولتن کمیتۀ اجرائی انترناسیونال
کمونیستی،
شمارۀ 3، 21 اکتبر 1921 منتشر شد.
مجموعه آثار لنین، جلد 32، ص 23-512
توضیحات
1- V.K.P.D. (Vereinegte
Kommunistische Partie Deuchlands) – حزب متحد کمونیست آلمان – در کنگرۀ اتحاد حزب کمونیست آلمان و
جناح چپ حزب سوسیال دمکرات مستقل آلمان تأسیس شد. این کنگره در برلین بین 4 و 7 دسامبر 1920 تشکیل شد. حزب سوسیال دمکرات
مستقل هنگامی که اکثریت اعضایش در کنگرۀ هال در اکتبر 1920، خواستار الحاق فوری به
کنگرۀ انترناسیونال سوم و شناسایی کامل 21 شرط ورود به کمینترن شدند که توسط کنگرۀ
دوم انترناسیونال کمونیستی مطرح گشته بودند، دچار انشعاب شد. جناح راست حزب کنگره
هال را ترک کرد و حزب جداگانهای را تحت نام قدیمی تأسیس کرد که در سپتامبر 1922 به
حزب سوسیال دمکرات پیوست.
کنگرۀ حزب متحد کمونیست آلمان، که نامۀ لنین خطاب
به آن است در ینا بین 22 و 26 اوت 1921 تشکیل شد. موضوعات در دستور کار کنگره
عبارت بودند از: کنگرۀ سوم کمینترن؛ وظایف فوری حزب؛ فعالیت در اتحادیهها کارگری؛
قحطی در روسیۀ شوروی و راههای کمک به آن و غیره. کنگره با اکثریت قاطع قطعنامهای
را تصویب کرد که تصمیمات کنگرۀ سوم کمینترن را تأیید می کرد و صحت انتقاد موجود در
تزهای کنگرۀ سوم دربارۀ اشتباهاتی که حزب در طول قیام مارس 1921 مرتکب شده بود را
پذیرفت. حزب اسم قدیمیش را دوباره به خود گرفت: حزب کمونیست آلمان.
2- بیانیۀ بازل در 1912 دربارۀ جنگ توسط کنگرۀ
فوق العادۀ انترناسیونال سوسیالیستی در بازل که در 25-24 سال 1912 تصویب شد. این
بیانیۀ به مردم دربارۀ جنگ جهانی امپریالیستی هشدار می داد، اهداف غارتگرانۀ آنرا
افشا می کرد و کارگران را فرا می خواند تا برای صلح مبارزه کنند و با «امپریالیسم
سرمایه داری با همبستگی بین المللی پرولتاریا» مقابله نمایند. بیانیه بند پیشنهاد
شده توسط لنین را دربر می گرفت که از قطعنامۀ کنگرۀ اشتوتگارت (1907) گرفته شده
بود، مبنی بر اینکه در صورت آغاز جنگ امپریالیستی سوسیالیستها باید بحران اقتصادی
و سیاسی که توسط جنگ پدید می آید را بکار گیرند تا سرنگونی حاکمیت طبقۀ سرمایه دار
را تسریع و برای یک انقلاب سوسیالیستی مبارزه کنند.
3- Sowjet (شورا) – ماهنامهای که در
برلین از 1919 تا ژوئیۀ 1921 منتشر می شد. سردبیری آن برعهدۀ پل لوی بود و هنریته
رلاند - هلست، پل فرولیچ، آدلف ماسلو، فریتز گیر و عدۀ دیگری از جمله همکاران
نشریه بودند. از 1 ژوئیۀ 1921، هنگامی که پل لوی از حزب متحد کمونیست آلمان اخراج
شد، مجله چهرۀ سیاسی خود را تغییر داد و نام User Weg (راه ما) را اتخاذ نمود.
این مجله در پایان 1922 بسته شد.
4- Die Rote
Fahne (پرچم سرخ) –
نشریهای که توسط کارل لیبکنخت و روزا لوگزمبورگ به عنوان ارگان مرکزی اتحادیۀ
اسپارتاکوس منتشر شد؛ بعدها به ارگان مرکزی حزب کمونیست آلمان تبدیل شد. در برلین
از 9 نوامبر 1918 منتشر می شد ولی پیوسته توسط مقامات مورد آزار قرار گرفته و
مکرراً بسته شد.
این نشریه نقش مهمی در تبدیل کردن حزب کمونیست به
حزبی حقیقتاً پرولتری و انقلابی، رها از تمام انواع اپورتونیستها داشت. از اقدام
متحد طبقۀ کارگر برعلیه میلیتاریزه کردن کشور و شیوع نازیسم حمایت نمود. ارنست
تالمان، صدر کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست آلمان، یکی از نویسندگان فعال نشریه بود. پس
از برقراری دیکتاتوری نازی، نشریه تعطیل شد اما بطور غیرقانونی انتشار آن ادامه
یافت. از 1935 در پراگ و از اکتبر 1936 تا پایان 1939 در بروکسل انتشار یافت.
5- مسکو – روزنامه، ارگان کنگرۀ سوم انترناسیونال
کمونیستی که در مسکو به سه زبان منتشر می شد: آلمانی تحت عنوان Moskau (شمارههای 1 تا 50)،
فرانسوی تحت عنوان Moscou (شمارۀ 1 تا 44) و انگلیسی
تحت عنوان Moscow (شمارههای 1 تا 41).
نامه ای به کمونیستهای لهستانی
19 اکتبر 1921
رفقای عزیز،
اگر از روی اطلاعات پراکنده دربارۀ رشد جنبش
کمونیستی در لهستان که به روزنامههای ما می رسد، و اگر (بیشتر) از روی گزارشهای
بعضی از رفقای لهستانی بسیار برجسته، قضاوت کنیم، در لهستان انقلاب دارد به اوج می
رسد.
یک انقلاب کارگری در حال تکوین است: سرنگونی کامل
P.P.S. [1] (در روسیه اس آرها و
منشویکها، در اروپا انترناسیونال های 2 و 5/2). اتحادیهها یکی پس از
دیگری دارند به کمونیستها ملحق می شوند. رشد تظاهرات و غیره. ورشکستگی مالی قریب
الوقوع و اجتناب ناپذیر. شکست بزرگ دمکراسی بورژوایی (و خرده بورژوایی) در لهستان
در مورد رفرم ارضی، شکستی که مقدر، اجتناب ناپذیر و محکوم بود به اینکه اکثریت
جمعیت روستایی – کل قشر فقیر دهقانان – را به طرف کمونیستها بکشاند.
ورشکستگی مالی و غارت بی شرمانۀ لهستان توسط
سرمایههای آنتانت (فرانسه و سایر کشورها) افشای عملی توهمات ملی و عظمت طلبانه را
همراه دارند، افشایی که برای تودهها، برای کارگران عادی، برای دهقانان
عادی به نحو خیره کنندهای واضح و ملموس است.
اگر چنین باشد، پس انقلاب (انقلاب شوروی) در
لهستان باید پیروز شود و به زودی پیروز می شود. حال که وضع چنین است، باید از
اینکه دولت و بورژوازی انقلاب را به وسیلۀ سرکوب خونین یک قیام زودرس خفه
کنند، جلوگیری کرد. شما نباید تحریک بشوید. شما باید منتظر باشید که مد به
بالاترین حد خود برخیزد: مد همه چیز را جارو خواهد کرد و کمونیستها را به پیروزی
می رساند.
اگر بورژوازی 100 تا 300 نفر را بکشد، این جنبش
را نابود نخواهد کرد. ولی اگر بتواند قتل عامی به راه اندازد که 10 تا 30 هزار
کارگر را بکشد، این ممکن است انقلاب را حتی برای سالها به تأخیر اندازد.
اگر برای دولت مهم است که انتخابات Sejm را برگزار کند، آنگاه کوشش باید کرد که به وسیلۀ موج انقلاب
کارگران و نارضایتی دهقانان Sejm را به
دست آورد.
تسلیم تحریک نشوید.
باید اجازه داد که انقلاب تا رسیدن کامل
میوه رشد کند. پیروزی نیروی شوروی در درون لهستان یک پیروزی غول آسای بین
المللی خواهد بود. به نظر من اگر اینک قدرت شوروی تا حدود 20 تا 30 درصد
پیروزی بین المللی به دست آورده باشد، آنگاه با پیروزی نیروی شوروی در درون
لهستان، ما 40 تا 50، شاید حتی 51 درصد پیروزی بین المللی انقلاب کمونیستی
را خواهیم داشت. زیرا که لهستان همسایۀ آلمان، چکسلواکی و مجارستان است، و یک
لهستان شوروی تمامی رژیمی که بر اساس صلح ورسای بنا شده است را تحلیل خواهد
برد.
به این دلیل است که کمونیستهای لهستانی مسئولیتی
در برابر تمامی جهان دارند – مسئولیت اینکه تسلط محکمی بر سکان کشتی خود داشته
باشند و به دور از تحریکات کشتی را برانند.
آیا ارزش دارد کتک زدن دابل به وسیلۀ دازینسکی و
شرکاء را تلافی کرد؟ اگر بناست تلافی شود باید از راه کوبیدن دازینسکی، درست مانند
آن، بدون هیچ تیراندازی یا زخم کردن، باشد. ممکن است این کار ارزشش را داشته باشد
اگر تأثیرش این باشد که به یک شخص گستاخ به دست کارگران درسی داده شود، و روحیۀ
کارگران را به قیمت قربانی کردن 5 تا 10 نفر آنها (به وسیلۀ زندانی کردن یا اعدام)
محکم تر بکند. ولی شاید ارزشش را نداشته باشد: آیا این واقعیت که دابل ما بی
رحمانه کوبیده شده، برای هدف تبلیغ در بین دهقانان سودمندتر نخواهد
بود؟ آیا این در کسب هم دردی و همفکری دهقانان عقب مانده نسبت به ما مؤثرتر
نخواهد بود تا اینکه دازینسکی را بزنیم؟ این را باید با دقت
بیشتری سنجید.
با درودهای کمونیستی
لنین
اولین بار در 22 آوریل 1962
در پراودا شمارۀ 112 منتشر شد.
مجموعه آثار لنین، جلد 42، ص 55-354
توضیحات
1- P.P.S. – حزب
سوسیالیست لهستانی – یک حزب ناسیونال رفرمیستی که در 1892 تأسیس شد.
کمونیستهای انقلابی
July 4th, 2013
برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
- مترجم: پیامفصلهایی از کتاب «نقابزدایی از چهرهٔ اقتصاد: از قدرت و آز تا همدردی و منفعت عامه»
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل دهم)
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل نهم) ــ ۲
- مترجم: پیامفصلهایی از کتاب: «نقابزدایی از چهرهٔ اقتصاد: از قدرت و آز تا همدردی و منفعت عامه»
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست سرمایه اثر کارل مارکس (فصل نهم) ــ ۱
- انتشارات تهران ترجمه سومین رمان خالد حسینی با عنوان «و کوهها طنین انداختند» منتشر شد
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل هشتم)
- خسرو باقریپیر پرنیاناندیش
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل هفتم)
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل ششم)
- بر گردان از انور میرستاریکتاب بلژیک و بمب
- عزیزه عنایت مروری براثرگرانبهای نمک درشعر فارسی !
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل پنجم)
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصلهای سوم و چهارم)
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصلهای اول و دوم)
- ناصر اصغریدر سالگرد قتل تروتسكی، معرفی یك شاهكار
- برگردان، تلخیص و تحلیل از داکتر خلیل ودادخوشحالخان ختک آغازگر ادبیات ملی شعری ( پشتو)
- جميله پلوشهحقوق زن در گذرتاريخ
- ناصر اصغریلنین: معرفی یك كتاب
- Sumaia Frotan افغانی
- اسدالله شفاییماموریت سقوط
- پوهندوی شیما«غفوری»رنگها و برداشت های من
- لنیندربارۀ مبارزۀ مسلحانۀ جدا از توده
- امیر کشفیبرتراند راسل در مقام فیلسوف
- ترجمه محسن فریدنی و ا. صادقینشریات و تشکیلات کارگری
- نگارش از: نذیر ظفرپرستو های شاعرانه
- لنیننامه به کمونیستهای : آلمان ، اتریش و لهستان
- مجموعه آثار لنینبه جمهوریهای شوروی قفقاز
- مجموعه آثار لنین، جلد ۲۴، ص ۵۴-۴۲نامههایی دربارۀ تاکتیکها [1]
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)امنیت ملی
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)پلیسان نواحی مطمئین ترین حافظان جان ومال مردم (محافظت عامه)
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)قوای مسلح پلیس:همکار شاروال درتنظیم شهرها(نظم عامه)
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت) قوای مسلح- فصل دوم - پلیس ترافیک
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت) قوای مسلح- بخش دوم (پلیس وسارندوی)
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل هجده همقوای مسلح
- گزیدۀ مقالات از ولادیمیر ایلیچ لنیندر برخورد به خرده بورژوازی
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل چهاردهم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت) فصل سیزدهم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت) فصل نهم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)قوای مسلح فصل هشتم
- کمونیستهای انقلابیقهرمانان فریب و اشتباهات بلشویکها [1]
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل ششم و فصل هفتمقوای مسلح
- اثر جان پرکینزاعترافات جنايتكار اقتصادي
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل چهارم و فصل پنجم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل سوم (قوای مسلح)
- برگردان: شيرين روشارمارکس و قرن بيست و يکم
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل دوم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)قوای مسلح
- پراودای. ج. تسره تلی و مبارزۀ طبقاتی
- کمیتۀ از زندان تا تبعیدمدخلی بر جلد یک سرمایه
- ک. کائوتسکی نیروهای محرکه و چشم اندازهای انقلاب روسیه
- شاپور احمديبادهپيمايي با اژدها در تموز
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)قوای مسلح
- شاپور احمديشعر بيقهرمان
- محمدنبی عظیمی نگاهی به برگردان دوباره کتاب تلک خرس
- شاپور احمديگزيدهي هفتگانه
- پيام پرتوىفلسطين و اسراييل- تجزيه و تحليل از نگاه چپ
- برگردان از عارف عرفانکتاب افغانستان درعقب پرده دود
- شاپور احمديدر حاشیهی متن الف
- امان معاشرروحنامه
- شاپور احمدياندامهاي نقرهاي ما چند نفر
- برگردان- محمدعارف عرفانافغانستان درعقب پردۀ دوُد)بخش ششم)
- شاپور احمديبندهاي پيشكشي فرشتهها
- برگردان- محمدعارف عرفان افغانستان درعقب پردۀ دوُد
- برگردان از عارف عرفانافغا نستان درعقب پرده دود-پی دی اف چهارم
- برگردان از عارف عرفانافغانستان درعقب پرده دود
- شاپور احمديدر پوكههاي زمهرير
- برگردان از عارف عرفانافغانستان درعقب پردۀ دود-دوم
- برگردان از عارف عرفانافغانستان عقب پردۀ دود-اول
- برگردان شاپور احمدیروبن داريو
- پوهندوی شیما غفوریمن و «لبخند شیطان»
- سید محمد اشرف فروغ سگ ها می جنگند
- شاپور احمديگاهي خاطرهي عشقي اندوهناك از زمانهاي اكنون
- امان معاشرافغانستان تخته خیز استعمار
- امان معاشر«ابرها بر شانه»
- امان معاشرسرزمین دسایس
- اسدالله جعفری امام صادق،برهان عرفان- عرفان برهان
- شیرین نظیری فعال حقوق زندخت غروب مجموعه شعر ازبانوعزیزه عنایت
- محمد عالم افتخارموفقیت بزرگ تازه برای کتاب و تئوری گوهر اصیل آدمی
- سلیمان راوشسکوت فرهنگیان { بخش 5}
- امان معاشراندمه ها اثر خلیل حیفی از چاپ برآمد
- شاپور احمديديوها و دلبندگونيپوشم
- داکتر عزیز فاریابینیمی نگاه به ( گلزمین وفا )- مجموعۀ اشعار شادروان استاد سید محمد ( دروگر )
- سلیمان راوشسکوت فرهنگیان
- محمد عوض نبی زادهجلداول کتاب مجموعه ی مقالات
- گزارنده: عزیز آریانفرخاستگاه و پرورشگاه تاجیک ها
- برگردان: ا. م. شیریدوره استالین بگواهی آمار و ارقام بخش چهارم (آخر)
- بقلم دکتر محمود صفریانسفر نامه ی دنیای ارواح پرتوی دیگری از فانوس خرد
- نگاه گر: صدیق رهپو طرزینگاهی به خاطرات محمود طرزی
- نوشته گنادی زیوگانوفدوره استالین بگواهی آمار و ارقام(بخش سوّم)
- نوشته گنادی زیوگانوفدوره استالین بگواهی آمار و ارقام
- ماریا دارومجموعه ء از اشعار دلنشین شاعر جوان محترم « نذیر ظفر » تحت عنوان « شب یلدا » تازه از طبع برآمد
- اثراستثنائی عبیدالله «حبیب»
- سلیمان راوشخُراسان (خوراسان)فصل سوم کتاب نام و ننگ
- عزیز آریانفرنگاهی به کتاب «میراث ایران»ِ ریچارد نلسون فرای
- امان معاشرمعرفی کتاب
- سلیمان راوشخُراسان (خوراسان)بخش دوم
- مصلح سلجوقینگاهی کوتاه به مجموعۀ شعر حسین وفا سلجوقی
- رضا اغنمیسفرنامه دنیای ارواح
- سلیمان راوشخُراسان (خوراسان) فصل سوم کتاب نام و ننگ
- گزارنده عزيز آريانفركتاب تذكر الانقلاب
- صدیق رهپو طرزیآخرین اثر محمود طرزی
- کوچی مسافردروغهای شاخدار
- دوکتور سید احمد جهشدر بارهء کتاب گوهر اصیل آدمی و نظریات محترمه ماریا دارو
- از قلم : ماریا دارونگاهی بر کتاب «گوهر اصیل آدمی» و فهم و هضم آن
- تهیه و نگارش: میر عبدالواحد سادات افغانستان در چنبره یی جيو اکونومی امريکا قسمت پنجم
- لیلا فرجامیرودخانه ای که از ماه می گذرد
- محمود فاضلی بیرجندیآشنایی با برگردانی تازه از یک کتاب
- سلیمان کبیر نوریجایزه ای بالاتر از « نوبل» و « اسکار»... برای کتاب گوهر اصیل آدمی
- میرعبدالواحد ساداتافغانستان در چنبره یی جيو اکونومی امريکابخش چهارم
- تهیه و نگارش: میرعبدالواحد ساداتافغانستان در چنبرۀ جیو اکونومی امریکا
- پروفیسر عبدالواسع لطیفیپا برهنه باز کشت
- فهیمی تجدید تعریف و شناخت انسان در اثر« گوهر اصیل آدمی »
- Translated from Dari by Mir Hekmatuallah SadatAfghanistan: The Land of Epics and Tragedy
- نویسنده اسپندکوهیمشوره های دوستانه
- داکتر سرگی کورگینیان بعد از سرمایه داری مانیفستِ جُنبشِ «ماهیتِ زمان»
- امان معاشرافغانستان اؤزبیکلري خلق قؤشیقلري
- گلن ال. کارلسازمان سیا به روایت بازجوی سیا-11
- میرعنایت الله ساداتآشنایی با سایه روشن
- غلام نبی اوسپرین ــ یورشدافغانستان د ادبیاتو ځلانده« غمي »
- برتراند راسلشناخت ما از جهان بیرونی
- جين هيرشفيلدلابهلاي تيغههاي زمردين
- نوشتۀ ر.رخشانیسرچشمه های مدرنیته
- قیوم بشیرقزلباش و هزاره در لابلای تاریخ افغانستان
- بنیاد عبدالرحمان برومندکشتار زندانیان سیاسی ایران در سال ۱۳۶۷
- برگردان شاپور احمديروبن داريو
- اثر جان پرکینزاعترافات جنایتکار اقتصادی
- امیلیا اسپارتکمکثی کوتاه در مورد کتاب «گردنبند مروارید»
- برگردان: ا. م. شیریفصلی از کتاب «پیراهن سیاهان و سرخها: فاشیزم عقلانی و سقوط کمونیسم»قسمت پایانی
- برگردان: ا. م. شیریفصلی از کتاب «پیراهن سیاهان و سرخها: فاشیزم عقلانی و سقوط کمونیسم»قسمت سوّم
- ترجمه از فرانسه به فارسی توسط حمید محوینقد مارکسیسم دربارۀ نظریۀ روانکاوی
- برگردان: ا. م. شیریفصلی از کتاب «پیراهن سیاهان و سرخها: فاشیزم عقلانی و سقوط کمونیسم»قسمت دوم
- برگردان: ا. م. شیریفصلی از کتاب «پیراهن سیاهان و سرخها: فاشیسم عقلانی و سقوط کمونیسم»
- سید نبیل شمیمناله های پناهجویان
- نوشتۀ ایو میشو سنجه های زیبایی شناسی و داوری سلیقه
- نجیبه آرش عجایب هفتگانهء جهان در سده های میانه
- فريدون گيلانیدر باره سه کتاب آخرم
- رضا اغنمیوصیت نامه خدا
- نگارش: ش. بامدادکودکان درجنگ
- مشعل حریردر شگفتی یک گمنام
- گزینۀ نبشته های نیلاب موج سلامگردنبند مروارید
- عبدالحسیب شریفیچاپ و انتشار دو مجموعهي شعر و يك مجموعهي داستان در تخار
- محمداسحاق فیاضیاد گل سرخ
- بزرگترین چالش در مقابل بشریتآینده طلایی
- دکتر عبدالحسین زرین کوبدوقرن سکوت
- سراج الدین ادیب«کتابخانه سیار با صدها آثار کلیدی ماندگار »
- محمود صفریانکتاب وصیت نامه خدا
- حمید محوینقدی دربارۀ : «بادام های زمینی» اثر رضا بی شتاب
- محمد اسحاق ثنا رومان پا برهنه باز گشت
- سلیمان کبیر نورییک پیغام ملی و وطنی و یک دعوت تاریخی و انسانی
- عزیز آریانفرپیرامون کتاب دولت و اپوزیسیون در افغانستان از 1919 تا 1953
- مترجم : حمید محویسومین جنگ جهانی آماده می شود: هدف، ایران
- مترجم : حمید محویسومین جنگ جهانی آماده می شود : هدف ایران
- نوشته هوشنگ معین زادهوصیت نامه خدا
- مترجم : حمید محویتأملاتی در باره ی تاریخ مسیحیت نخستین
- گزارنده به دری: عزیز آریانفردولت و اپوزیسیون در افغانستان
- عبدالو کیل کوچی کتاب ، یادی ازسر زمین شمالی قدیم
- نیلاب موج سلام« پرندگان بیبال » در آبهای سیال
- محمد یعقوب هادییادداشت های «تصویری ازگوانتانامو» تبرئه جنایات مشابه
- شباهنگ رادجنگ و اوضاع افغانستان
- آشیل بخاراییکتابی ؛ همسنگ آثار رهبران کبیر تحولات تاریخ
- سلیمان راوشسه واکنش - تکاوران تیزپوی خرد در خراسان
- نویسنده:عبدالسلام ضعیفعبور از خط سرخ [در گوانتامامو ]
- مـتـرجـــم: ابراهیم شیریاستالین و تجدد بخش پایانی
- ایرینا کورشونوفنیلوفر و آتش
- مـتـرجـــم: ابراهیم شیریاستالین و تجدد بخش پنجم
- مـتـرجـــم: ابراهیم شیریاستالین و تجدد بخش چهارم
- نوشته: گوالیم رابرتس قوهء فکری کودک تانرا بلند ببرید
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرنبرد افغانی استالین
- گزارنده : عزیز آریانفراسناد محرم تازه افشا شده بایگانی های شوروی پیشین در باره افغانستان بخش دوم
- گزارنده : عزیز آریانفراسناد محرم بایگانی های شوروی در باره افغانستان
- ی.بیدار سر نوشت خانواده در جوامع غربی
- امان معاشرراز هستی
- میر عبدالواحد ساداتآشنایی با «مکاتیب افغانی»
- مـتـرجـــم: ابراهیم شیریاستالین و تجدد بخش سوم
- شمس حیدریاردو وسیاست در سه دهه اخیر به زبان انگلیسی
- دکتر بیژن باراننقد کتاب: آنتالوژی صدای اعتراض قلم- تابستان 2009 ایران
- مسعود حنیفخانه وخانواده ،کانون خوشبختی وسعادت
- گنادی زیوگانفاستالین و تجدّد بخش دوّم
- ژرژ پولیتزرفلسفۀ عصر روشنایی و تفکر مدرن
- گنادی زیوگانف استالین و تجدّد
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرمهمان ناخوانده در کابل
- گزارنده به دری: عزیز آریانفربحران اعتماد سال های 1940-1941 در آسیای میانه
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرعملیات «امان الله» و «تبت»
- گزارنده: عزیز آریانفرماجرای پیر شامی [گیلانی]
- گزارنده: عزیز آریانفرواپسین پیروزی نادر خان
- گزارنده: عزیز آریانفرخون های تازه بر زمین نوار قبایل «آزاد»
- نویسنده : مهرالدین مشید "گذرگاۀ بسته" * فریادی در دل سنگین تاریخ
- گزارنده: عزیز آریانفراشغال کابل از سوی قبایل مرزی [هند بریتانیایی] و به پادشاهی رسیدن نادر
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرسرنگونی امان الله خان
- گزارنده: عزیز آریانفرانتقام نافرجام کمینترن در «دهلیز افغانستان»و سرنگونی امان الله خان
- میم -میهن فدا(( جنگ های کابل (( زرافهء قشنگ
- میم -میهن فداجنگ های کابل (( زرافهء قشنگ((
- عزیز آریانفربر گرفته از کتاب نبرد افغانی استالین: سیاست قدرت های بزرگ در افغانستان و قبایل پشتون
- خلیل الله عالم جنگ قصابان نبرد نابرابر
- نویسنده : دکتورغلام حیدریقینسخنی چندپیرامون کتاب « لیلی ومجنون »اثرابوبکریقین (قسمت سوم)
- دوکتورغلام حیدریقینسخنی چندپیرامون کتاب « لیلی ومجنون » اثرابوبکریقین ) قسمت دوم(
- نویسنده : دکتورغلام حیدریقینسخنی چندپیرامون کتاب « لیلی ومجنون » اثرابوبکریقین
- گزارنده: عزیز آریانفرنبرد افغانی استالین(سیاست قدرت های بزرگ در افغانستان وقبایل پشتون)
- نویسنده : پیکارجونکاتی چند پیرامون کتاب « تولدی دیگر»
- میرزا آقا عسگری (مانی)«ظهور»، کتابی برای برونرفت از خرافات
- دوکتور خلیل الله وداد بارشزمامداری امیر حبیب الله کلکانی
- نویسنده : سید عبدالقدوس سیدکتاب جنگ های کابل ۱۳۷۱ – ۱۳۷۵ خورشیدی زیر چاپ رفت
- امان معاشر اعیادمغان
- شریفیچند کوچه دورتر
- ابراهیم سهارکتاب سرنوشت غم انگیز درافغانستان
- امان معاشر بیدلستان و گلدسته
- از دکتر شعاع الدین شفا *ظهور، حکایت من و امام زمان
- رضا اغنمیبشارت
- امان معاشرشگوفه های احساس
- صدیق رهپو طرزینگاهی به کتاب آینده افغانستان
- محمد نبی عظیمیسگ شریر همسایه
- گزارنده به دری: عزیز آریانفر امير امان الله و آسياي ميانه شوروي
- ص.وفانگاهی کوتاه بر يکی دو اثر وکار کردهايی احمد فريد طهماس
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرتاریخ در سیما ها:هنگامه انور پاشا درآسیای میانه و بازتاب آن در افغانستان
- بهرام معصومى كشور ايران، كشور كوروش و داراست
- فضل الرحیم رحیمنام عتیق رحیمی ، در فهرست برنده گان صدوپنچ سال فعالیت جایزه ادبی گنکور فرانسه
- فاطمه سعيدی (مادر شايگان)برای فرزندان من اشک تمساح نريزيد!
- صبورالله ســياه سـنگ"آوای مــاندگار زنان"
- فضل الرحیم رحیم جادوگران و مداریان
- هوشنگ معین زادهظهور
- امان معاشر خاطرات یک کارتونیست
- گزارنده به دری: آریانفر «جمهوری هراتٍ» عبدالرحیم خان [نایب سالار]
- گزارنده به دری: عزیز آریانفر«کابلستانٍ» بچه سقاء (جنوری– اکتبر سال 1929)مشی سیاست داخلی و خارجی
- ديپلوم انجنير عبدالقادر مسعودمژده به علاقه مندان کتاب
- صدیق رهپو طرزیکتابشناسی«محمود طرزی»
- نو شته نذ یر ظفرتاریخ مطبو عات افغانستان یا ضرورت ژور نا لیستان
- محمدنبي عظيمي واهمه های زميني (بخش فرجامین)
- گزارنده به دری: عزیز آریانفر نخستین نبرد سپاهیان شوروی در افغانستان در سال 1929
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش 24)
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرمبارزه دیپلماتیک قدرت ها در افغانستان در سال های 1919- 1921
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش 23)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش 22)
- صدیق رهپو طرزی«طرزی و سراج الاخبار»
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش بيست ويکم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش بيستم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش نزدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش هژدهم)
- نوشته: محمد اسحاق فياض پشتونستان چالش سياسي افغانستان و پاكستان
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش هفدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش شانزدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش پانزدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش چهاردهم)
- مشعلازســـُـکر تا صَـــــحو
- م.نبی.عظیمی نام وننگ
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش سيزدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش دوازدهم)
- محمدنبي عظيمي واهمه های زميني (بخش يازدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش دهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش نهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش هشتم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش هفتم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش ششم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش پنجم)
- محمدنبي عظيمي واهمه های زميني (بخش چهارم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش سوم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش دوم)
- خالد اشککم بود والی شوم
- محمدنبي عظيميواهمه های زمینی
- مشعلازسايه های هول تا واهمه های زميني
- بیرنگ کوهدامنی سایه ناظمی ، حافظ ، شاملو وفروغ درسایه های هول
- نوآم چامسکیاندر بایستنی های امپراتوری قدرت و اعتبار
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- دکتر محمد هاشم فقیریتاریخ در ادبیات
- سليمان راوشنام و ننگ
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- داکترغلام حيدر« يقين »سخنی چندپیرامون کتاب « تخمیس غزلیات حافظ » اثرالحاج ابوبکریقین
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمد عوض نبی زا دهرمان گودی پران باز, بازگوئی گوشهء ازظلم وستم بر مردم هزاره
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميسايه های هول
- محمدنبي عظيميکنزالمهملات والاکاذيب ( بخش هفتم و پاياني)
- محمدنبي عظيميازســـُـکر تا صَـــــحو
- سیامک زینلیخاک حاصلخیز برای کشت انواع تروریسم
- محمدنبي عظيميازســـُـکر تا صَـــــحو
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- ويرايش، تهيه وبرگردان (ناهيد) نگاهي به کتاب جنگ بدون مرز، استعمار جدید جهان
- مشعـلتاجـيکـان در قـرن بـيستـم
- ارسالي فريدون يماسرنوشت غم انگيز در افغانستان
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- نويسنده: غفار عريفبه آّن به چه عنوانى بايد قضاوت كرد!؟
- فرزاد بهنامدر تاريكي راه مي رويم
- عبدالولي منگلد افغانستان په ادبي کتابتون کې يوه بله شعري ټولګه ورزياته شوه
- احمد وحید صادقی نگرشی کوتاهی بر گوشه های از زنده گی و اندیشه های فلسفی – عرفانی مولانا جلال الدین محمدبلخی
- محمدنبي عظيمينگاهی به مجموعه ؛ داستانی : رازهای قلعهء قرمز
- سلیم سلیمیچند حرفی در باره پايان رمان « سايه های هول
- فرزاد کنزالمهملات والکاذیب
- محمدنبي عظيمي"نیم نگاهی بر ائتلاف های تنظیمی در افغانستان"
- محمدنبي عظيميواهمه های زمیني
- اکرام کمالدر اشراق نيلوفر
- چند کتاب تازه از میرزاآقا عسگری (مانی)
- کمانگيربخشی از خاطرات جنرال تامی فرانکس : فرمانده پيشين نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان
- جواد نصرياندو قرن با مطبوعات فارسي زبان خارج از كشور در قاره آسيا