پیش در آمد:
کتاب بلژیک و بمب در باره تاریخ بمب اتم
و انرژی اتمی در جهان و نقش بلژیک به عنوان اولین کشور تهیه کننده اورانیوم لازم و
یکی از عرضه کنندگان فناوری در این زمینه است. بنا به نوشتههای این نویسنده،
بلژیک از هنگام تهیه بمب های آمریکا و ریختن آنها بر سر مردم هیروشیما تا به
امروز که مساله هسته ای ایران آخرین آنها است، در برنامههای سلاح های هسته ای و
ساخت بمب های اتمی دست داشته است و شرکت های بلژیکی سودهای کلانی را از این راه به
جیب زده اند.
این کتاب دارای چندین بخش در باره وضعیت
هسته ای در آمریکا، اسرائیل، فرانسه، انگستان، آفریقای جنوبی، کره شمالی، هند و
پاکستان و ایران … است، اما بنا به اهمیتی که موضوع نیروگاه های اتمی و پایگاه های
سلاح های هسته ای ایران در روزگار کنونی دارند، نخست این بخش به پارسی برگردانده
شده و در دسترس ایرانیان صلح دوست و زیستگرایان گذاشته می شود.
برای اینکه خوانندگان خسته نشوند، این
نوشته در بخشهای گوناگون و کم کم پخش خواهد شد.
در اینجا بخش دوم آورده می شود.
برای کسانی که هنوز بخش نخست را ندیده
اند، آن هم در پایان آورده شده است.
به امید جهانی بدون انرژی هسته ای و
انواع بمب های هسته ای و شیمیایی!
نظرات شما در بهتر شدن برگردان های آتی،
مرا یاری و سپاسگزار شما خواهد ساخت.
به همه دوستانی که بخش یک را با دقت و
علاقه زیاد خوانده، آن را باز پخش کرده و برایم نامه نوشتند، سپاس می گویم.
انور میرستاری
۸ اکتبر ۲۰۱۳
بخش ۱
ایران،
کابوس دیپلمات های بینالمللی
کشور
تضادها
ایران
کشور تضادها است. اگر آن را با صادرات مواد نفتی و گازش بسنجیم، از یک سوی کشوری
بسیار نیرومند انرژی است، اما از سوی دیگر با این وجود باید بنزین وارد کند. با
اینکه از یک سوی سرشار از منابع انرژی است و دارای توانمندی کلان در زمینه انرژیهای
باز ساز می باشد، اما از سوی دیگر میلیاردها ارو در راه انرژی هسته ای سرمایهگذاری
می کند. در حالی که ناظرین فراوانی، کشور را از یک سوی مانند یک دیکتاتوری دینی می
بینند، اما از سوی دیگر از سال ۱۹۷۹،
انتخابات مرتبا برگزار می شود. از یک سوی کشور ایران به عشق وطنپرستی و ملی گرایی
زنده است، اما از سوی دیگر رژیم با کشمکش شدید بین گروههای گوناگون اداره می شود.
اصولاً از یک سوی کشوری شیعه مذهب با تعداد زیادی از مذاهب دیگر است، اما از سوی دیگر اکثریت مردم ایران را سنیها
تشکیل می دهند. از یک سوی رئیس جمهور بارها بر ضد اسرائیل موضع گیری کرده است، اما
از سوی دیگر جامعه کوچک یهودیان ایران از امتیازاتی برخوردارند که در کشورهای
منطقه، نظیرش وجود ندارد.
«تعارف»،
«غلو» و اورانیوم
«تعارف»
شکلی از رفتار مودبانه ایرانی است که برای غیر ایرانیان قابل فهم نیست و مذاکرات
سیاسی را شدیداً پیچیده می کند. روزی نزدیک به ظهر بود و با یکی از آشنایان ایرانی
چای می خوردیم. پس از آنکه چایمان را نوشیدیم، مرا به ناهار دعوت کرد. از آنجا که
وقت نداشتم، با پوزش فراوان پیشنهاد او را رد کردم. او در پاسخ حرف من چنین گفت: «
این یک مثال از تعارف ایرانی بود. من هم وقت ناهار خوردن با تو را ندارم، اما با
این وجود، تو را به نهار دعوت کردم. خوشبختانه، بخت یاریم کرد و تو وقت نداری!»
گاهی
در زندگی خصوصی «تعارف» آمد و نیامد دارد و به یک بازی می ماند که باعث خنده و
شوخی می شود، اما در کارهای همگانی کاملاً برعکس است. اساسا در آداب و رسوم
ایرانی، «تعارف» میتواند پدیدهای مهربانه و توجه ای مبالغه آمیز به چشم بیاید،
اما هم چنین میتواند دارای هدف پیش دستی کردن در برابر حرفهای مخاطب یا حالت گول
زنکی را نیز داشته باشد. «تعارف» میتواند مذاکرات برنامه هسته ای با ایران را از
آنچه که هست، دشوارتر کند. نیویورک تایمز مینویسد: «سخن گفتن در ایران عملکردی
جداگانه از عمل کرد همان سخن در غرب دارد»، میتوان این کار را از دانش ایرانیان
دانست. « در غرب، ۸۰٪
حرفها منطقی و ۲۰٪
آنها احساسی هستد؛ اما در ایران بر عکس است.
علاوه
بر «تعارف»، باید از «غلو» هم نام برد که
مفهوم گزافهگویی را می رساند. در سال ۲۰۰۹،
آژانس بینالمللی انرژی اتمی از ایران خواست تا ساخت کارخانه غنی سازی اورانیوم
خود را که چندی پیش از آن افشا شده بود، متوقف سازد. احمدی نژاد، رئیس جمهور وقت
ایران، اعلام کرد که به هیچوجه نباید حرفی از بستن این کارخانه به میان آید و
تازه، دهها کارخانه دیگر هم ساخته خواهد شد. این یکی از مثالهای بارز و زیبای «غلو»
بود. سراسر اروپا، در کلیت خودش، تنها ۴
کارخانه غنی سازی دارد و ایالات متحده بیش از یکی ندارد. برای کشوری هم چون ایران،
از لحاظ فنی و اقتصادی بی معنا خواهد بود که ده کارخانه غنی سازی داشته باشد. از
دید بیشتر دیپلمات ها و روزنامه نگاران خارجی، اعلان این خبر فقط یک عمل تحریک
آمیز خطرناکی از سوی احمدی نژاد بود. برای تعداد زیادی از ایرانیان، این حرف چیزی
به جز یک مثال خوب «غلو» نبود.
این
گفته احمدی نژاد، بلندپروازی هسته ای ایران را به ما نشان می دهد. فرانسوا
هیزبورگ، رئیس انستیتوی بینالمللی مطالعات راهبردی لندن و مرکز سیاست امنیت ژنو،
در کتاب خود، «ایران، انتخاب سلاح ها؟»، به طور کاملا روشنی می گوید:
«
صلح و جنگ هسته ای در جهان به آینده بلندپروازی هسته ای ایران بستگی دارد. اگر
ایران به سلاح هسته ای دسترسی پیدا کند، «بمب» داشتن به یک قاعده و نه استثناء در
خاورمیانه و در سطح جهانی تبدیل خواهد شد. دورنمای آن دیر یا زود، جنگ اتمی خواهد
بود. بر عکس، اگر ایران از برنامه ورود به آستانه هسته ای خود چشمپوشی کند، کره
خاکی ما بخت نجات از گسترش سلاح های اتمی همه گیر را خواهد داشت». او پرونده اتمی
ایران را به عنوان اولین مسأله مشغله فکری جهان از نظر سلاح های خوشه ای می داند. اگر
ایران دارای بمب شود، همه کشورهای جهان به ویژه کشورهای دیگر خاورمیانه نیز از او
پیروی خواهند کرد. از آن پس یک مسابقه نظامی در جریان خواهد بود که احتمالاً با
جنگ هسته ای همراه خواهد شد. بنا به نظریه هیزبورگ، اگر ایران از بمب اتم صرف نظر
کند، اقبالی برای قطع گسترش تولید هسته ای وجود خواهد داشت.
آیا
باید چنین نتیجهگیری کرد که ایران حق دستیابی به سلاح های هسته ای را ندارد، اما
اسرائیل، به نوبه خودش، این حق را دارد؟ ما به این پرسش درست و به جا برخواهیم گشت.
در
سالهای اخیر، پرونده هسته ای ایران در همه رسانه ها مطرح بوده است. سالن های زیر
زمینی مخفی پر از تأسیسات غنی سازی، عکسبرداری های ماهواره ای پایگاه های مخفی در
کوهستان ها، کشتار دانشمندان هسته ای ایرانیان و حمله یک ویروس کامپیوتری بر ضد
سیستم اطلاعاتی و کامپیوتری ایرانیان از جمله دهها سئوالات موجود است. در مجموع،
پرونده اتمی ایران دارای مطالبی به اندازه کافی برای نوشتن چندین کتاب و جزوه می
باشد.
در
مرحله اول به وضعیت سیاسی و اجتماعی در ایران خواهم پرداخت. در حقیقت، اگر ما سعی
نکنیم تا ایرانیان را بفهمیم و بشناسیم، نخواهیم توانست بدانیم که چرا ایرانیان
بمب میخواهند؟ و اگر آن را داشته باشند؟
میتوانم
صریح بگویم که آنچه مربوط به نقش و شرکت بلژیک در برنامه هسته ای ایران می باشد،
تقریباً محدود است. فقط تنها چیزی را که میتوان در باره بلژیک گفت آن است که این
قبیل کارها در سیاست های فدرال و منطقه
ای ما و در زمینه اقتصادی، تجاری و گسترش هسته ای، کاملا روشن و آشکار است. یکی از
این کارها موجب استعفای رئیس امنیت بلژیک شد و به سر تیتر خبری رسانههای جهانی
تبدیل شد، حادثهای که در تاریخ کشور بلژیک پیشینه نداشت.
شوکت
و حقارت
ایران،
مانند چین، خودش را یکی از باستانی ترین کشورهای دنیا می داند. تاریخ خویش را با
شکوه و تمدنش را درخشان ارزیابی می کند. چیزی که کاملاً درست هم هست. در زمانی که
اروپائیان هنوز از راه شکار و دانه و میوه چینی روزگار می گذراندند، ایرانیان به
کشاورزی و دامپروری می پرداختند و فرهنگ شکوفایی داشتند. ایران هم مانند چین،
دارای سالنمای ویژه خود می باشد که سالنمای جلالی نام دارد. شاعرانی هم چون حافظ و
مولوی، در سده های پیشین، سروده هایی را دارند که گواه بر سطح بسیار بالای تمدن
ایرانیان است و به دهها زبان دیگر برگردانده شده اند. بسیاری از جایگاه های
ایرانی، از سوی یونسکو به عنوان میراث های فرهنگی جهانی ثبت شده اند. ایران در
زمره کشورهای کمیاب در منطقه است که هرگز به استعمار در نیامده است. ولی با این
وجود، باز هم همانند چین، ایران هم نه از سوی کشورهای همسایه و نه از سوی دیگر
کشورهای جهان، جایگاهش به درستی به رسمیت شناخته نشده است. ایرانیان خشمگین و
ناراضی اند. « کشور ما با این همه عظمت و پیشینه درخشان، جایگاه راستین خود را که
شایسته اش باشد، در جهان امروزی ندارد». چین
در حال بازسازی مقام و منزلت خویش و دستیابی به پیروزی گام به گام است که بخشی از این راه را تا کنون پیموده است.
اما این امر در باره ایران صدق نمی کند.
ایران
سرشار از منابع انرژی نفتی و گاز طبیعی است. این منابع باید برای کشور، پول،
موقعیت و قدرت بیاورد. در واقع، فروش گاز و نفت تولید پول می کنند، اما در باره
موقعیت و قدرت ناشی از آن، چه میتوان گفت؟ ایران توانایی کافی برای پالایش بنزین
مورد نیاز خود در داخل کشور را ندارد و
باید بنزین را به خاطر تحریم های اقتصادی که بر دوش کشور سنگینی می کنند، وارد کند.
ایران موفق نمیشود تا صنایع پالایشگاه های نفتی خود را بازسازی کند. حقارت
وحشتناکی است. از آن بد تر، هنوز هیچ علایم پیشرفتی در راستای بازشناسایی منطقه ای
و جهانی منزلت ایران به چشم نمی خورد. شرایطی که موجب خشم کلان میشود و بار دیگر
نشان میدهد که اسرائیل، کشوری که ۷۵
بار از ایران کوچکتر است، به طور تبعیض آمیزی، هم چنان عزیز دردانه آمریکا و اروپا
است. در پایان، اسرائیل، مانند هند و پاکستان دارای سلاح های هسته ای می باشد. ایرانیان
خشمگین شده از خود می پرسند، «چرا اسرائیل، هند و پاکستان می توانند دارای سلاح
های هسته ای باشند و ما نمی توانیم؟» این عمل یک بام و دو هوایی، همواره سر چشمه
ناامیدی ها است.
یک
موضوع دیگری نیز همیشه ورد زبان ایرانیان و رسانه های آنان است که در هر گفتگویی
آن را بازگو میکنند، آن هم سرنگونی حکومت دکتر محمد مصدق در سال ۱۳۳۲ با سازمان دهی
اداره اطلاعات آمریکا و بریتانیا یعنی سازمان سیا و ام ۱۶ است. در یک انتخابات مردمی، محمد مصدق در سال ۱۳۳۱ به نخست وزیری
برگزیده شد. اما او با گزینش راه ملی کردن صنعت نفت و یک راه مستقل نسبت به غرب،
بریتانیایی ها و آمریکایی ها را دچار بهت زدگی زیادی کرد. یک کودتای نظامی، زیر
نظر سیا و ام ۱۶
به برنامههای او و کارنامه اش پایان داد. بدین ترتیب آمریکایی ها و انگلیسیها
دوباره افسار امور را با قرار گرفتن در کنار شاه، محمد رضا پهلوی، به دست گرفتند و
کشور ایران پس از اسرائیل، به متحدترین کشور آمریکا در خاورمیانه تبدیل شد. سیاست
استقلال خواهی ایران پایان گرفت. سرنگونی نخست وزیر انتخابی یک زخم عمیق در آگاهی
و شناخت همگانی برجای گذاشته است که حتی امروز با کینه توزی و نفرت نسبت به غرب و
به ویژه نسبت به انگلستان و آمریکا همراه است. در زمان گروگان گیری در سفارت
آمریکا در سالهای ۷۹
تا ۸۱، یکی از گروگان
گیرها به یک دیپلمات آمریکایی گفت: « شما که در سال ۱۳۳۲ تمام کشور ما را به گروگان گرفتید، حق ندارید شکوه و زاری کنید.» تنها
چیز مهم دیگری که هنوز برای گفتن مانده است، مسأله جنگ ایران و عراق است که
کشورهای غربی به آشکارا از عراق علیه ایران پشتیبانی کردند. رژیم دریافت که در
برابر همه کشورها تنهاست و فقط میتواند روی خودش حساب کند. « همه ضد ما هستند و
ما باید برای زنده ماندن در برابر آنها بایستیم.»
بخش ۲
برنامه
هسته ای ایران
سخنرانی
آیزنهاور با تیتر « اتم برای صلح»در سال ۱۹۵۳ مانند همه جای دنیا، در ایران نیز علاقه زیادی را ایجاد کرد. این
کشور چهار سال پس از آن، با ایالات متحده یک قرارداد هسته ای امضا کرد. از سال ۱۹۶۰ در دانشگاه تهران ساختمان سازی نخستین راکتور پژوهشی آغاز شد که
در سال ۱۹۶۷ شروع به کار کرد. راکتور
پژوهشی تهران در زیر نظر آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار گرفت. به دنبال آن،
تأسیسات اتمی دیگری نیز در سالهای بعد گشایش یافت و ایران پیمان نامه منع گسترش
هسته ای را امضا کرد. در سال ۱۹۷۱
رژیم شاه سالگرد ۲۵۰۰
ساله تاریخ ایران را جشن گرفت. او در ولخرجی پولی و کاری سنگ تمام گذاشت. دهها
پادشاه، رئیس جمهور و نخست وزیر حضور داشتند. احتمالاً این جشن یکی از جشن های
باشکوه جهانی در قرن گذشته است. یک سال پس از آن، رژیم برنامه انرژی هسته ای خود
را اعلام کرد. همه چیز در ۱۹۷۴ روشنتر شد: ایران
یک تولید برق هسته ای ۲۳۰۰۰
مگاواتی برای سال ۲۰۰۰
می خواهد. به عنوان مقایسه میتوان گفت که توانایی تولید برق بلژیک در پایان سال ۲۰۱۰ در کل، برابر با ۱۸۲۵۰ مگا وات بود. به
آلمان، فرانسه و آمریکا سفارشها با شتابزدگی داده شد. آلمانی ها پیشبینی میکردند
که در سال ۱۹۸۱ نیروگاه مرکزی
بوشهر را تمام کنند. حتی به ایران اجازه داده شد تا سهام دار شرکتی به نام «ارودیف»
شود که در نیروگاه شهر «تریکاستن» فرانسه کارخانه غنی سازی اورانیوم دارد. این
شرکت در سال ۱۹۷۳ توسط فرانسه،
بلژیک، اسپانیا و سوئد تاسیس شده است. در سال ۱۹۷۵، سهم سوئد که عبارت از ۱۰٪ بود، با رضایت فرانسه به ایران واگذار شد. بیشک فرانسه با این کار،
امکانات خیلی خوبی را برای خود در نزد شاه ایجاد نمود.
بلژیکی
ها هم از این راه فرصت خوبی یافتند. شرکت «بلگونوکلیر» با امید و خوش خیالی بازگشت
با چندین قرارداد در خورجین خود به جستجو در ایران می پردازد و بالاخره به اهدافش
رسیده و با دستان پر برمی گردد. از یک طرف، قرارداد پروژه ای مربوط به یک راکتور
کوچک ۵۰ مگاواتی شبیه
نیروگاه «ب ر ۳
در شهر مول ـ بلژیک» را در شهر اصفهان میبندد. از طرف دیگر، سمت مشاوره ای دو
نیروگاه بزرگ سفارشی فرانسوی را می گیرد. «بلگونوکلیر» در این چارچوب با شرکت « سوتر
و سوتر سویسی» همکاری می کند. این قراردادها بیش از صدها میلیون فرانک برای بلژیک
درآمد داشت. «بلگونوکلیر» به تعدادی از جوانان ایرانی اجازه داد تا برای کارآموزی
به بلژیک بیایند. بنابرین، در این دوران،
بازار هسته ای ایرانیان دورنمای خوشآیندی را به شرکت های بلژیکی نوید می دادند. ژاک
سیمونه، وزیر امور خارجه بلژیک، پیش از سفر خود به تهران در سال ۱۹۷۸ آموزشهای لازم را
در باره اهمیت منافع بلژیک در این سوداگریها به خوبی دیده بود. بنا به نوشتههای
داخلی شرکت «تراکسیون و الکتریسیته» به تاریخ اکتبر ۱۹۷۸، حتی «بودوئن»، پادشاه بلژیک، نیز فداکاری کرده و در راه بازگشت
از چین، در روزهای ۳۰
و ۳۱ اکتبر در تهران
توقف می کند. او با شاه ایران دیدار خصوصی می کند. این بولتن داخلی ادامه می دهد: ما
« با همکاری آقای لیرماکرس، وزیر امور خارجه، نوشتهای را آماده میکنیم که به شاه
بلژیک اجازه پیاده کردن برنامه عرضه خدمات در زمینه مهندسی هسته ای شرکت بلگاتم در
ایران را بدهد.» لازم به یادآوری است که بلگاتم یک شرکت تابعه از شرکت های مادر «بلگونوکلیر»،
«تراکسیون و الکتریسیته» و «الکتروبل» است که تلاش
میکند قراردادهایی در بخش هسته ای ببندد و سپس اجرای قرارداد توسط یکی از شرکت
های سهام دار و ناظر پروژه انجام می گیرد.
در آن سال پادشاه بلژیک از تهران نگذشت. احتمالاً «تراکسیون و
الکتریسیته» اشتباه می کند. اما توجه پادشاه به ایران
بود.
چند
ماه بعد، شاه ایران می باید از ایران بگریزد. جمهوری اسلامی بنیانگذاری میشود،
اوضاع در ایران کاملا از این رو به آن رو می شود. کشور های غربی همکاریهای هسته
ای خود را معلق
می
کنند. خمینی در ابتدای کار، با انرژی هسته ای و اهداف نظامی آن دشمنی می ورزید. بدین
ترتیب بوشهر پیش از بمباران عراقی ها، به حال خود رها شد. باضافه، رژیم مشغله
دیگری دارد و در جای دیگری گرفتار شده است، زیرا
از سال ۱۹۸۱
تا ۱۹۸۸ درگیر جنگ
وحشتناکی با عراق است. این پیکار صدها هزار قربانی در دو جبهه بر جای می گذارد. دهها
شهر ایران و عراق مورد اصابت موشک ها قرار گرفتند. ایران، پس از ژاپن، نخستین
کشوری میشود که قربانی سلاح های مرگبار و به عبارتی دقیقتر، قربانی سلاح های
شیمیایی می گردد. گازهای به کار برده شده به وسیله صدام حسین، دهها هزار سرباز و
غیرنظامی را می کشد. این گازهای مرگبار بدون همکاری شرکت های غربی نمی توانستند
تولید شوند. هر گز حملات با گازهای کشنده شمیایی از سوی سازمان ملل، نه در زمان
جنگ و نه پس از آن محکوم نشد. فرانسه و دیگر
کشورها بدون هیچ قید و شرطی از عراق پشتیبانی کردند و دادن سلاح از جمله آنها بود.
این رفتار، با توجه به این که عراق آغازگر
جنگ بود، هم چنان ایران و مردمانش را به شدت رنج می داد. شاید برای خیلی از
افراد بین شما، نام شهر حلبچه در عراق یاد آور چیزهایی باشد. در آنجا بود
که صدام حسین در سال ۱۹۸۸
گاز شیمیایی به کار برد. نزدیک به ۵۰۰۰
نفر کرد کشته و هزاران نفر دیگر شدیداً زخمی شدند. بیشتر قربانیان اشخاص عادی و
غیرنظامی بودند. این یک جنایت بربریت و ضد بشری بود. اما چه کسی از جنایت هولناک
فاو، شبه جزیره مرزی ایران و عراق خبر دارد؟ جایی که عراق از گاز خردل یا «هیپریت»
استفاده کرد و هزاران ایرانی را کشت. در حدود ۱۰۰۰۰۰ ایرانی در اثر حملات گازهای کشنده عراقی ها در طی دوران جنگ، جان
خود را از دست دادند. چه کسی در غرب این عمل را می داند؟ چه کسی گاز خردل را به
سربازان ایرانی که در باتلاق ها فرورفته بودند، می زد؟ ایران
به
خوبی دریافته است که این کشته ها در غرب خیلی کمنر از مردگان کشورهای دیگر به چشم
میآیند و همین موضوع موجب خشم و ناامیدی آنان به غرب می شود.
ایران
میداند که کشور شوروی در طی دوران جنگ، به همان اندازه غرب کاملاً از عراق
پشتیبانی کرد. در نتیجه، ایران خودش را نوعی قربانی احساس میکند و معتقد است که
با وی بد رفتاری شده و هیچکس به او یاری
نرسانده است.
احساس «دیگر هرگز چنین مباد!» دلبستگی به برنامه نظامی را که بی
برو برگرد یک راه هسته ای است، به شدت تقویت می کند. این شعار « دیگر هرگز چنین
مباد!» را در بخش بمب اسرائیلی هم بررسی کردیم. گرچه تفاوتهایی در دلایل دو کشور
ایران و اسرائیل در باره شعار مذکور وجود دارد، اما در دلایل هر دو آن ها، یک خواسته ریشهای و بسیار عمیقی وجود
دارد که رهبران جامعه را پیوسته در راستای
کاملاً مشخصی هدایت می کند.
اوایل
برنامه تسلیحاتی هسته ای ایران به کندی می گذشت. در واقع، در طی سالهای اولیه
جمهوری اسلامی، این کار در تضاد آشکار با حرفهای ایدئولوژیکی و مذهبی غالب بر
جامعه بود.
خمینی
دارای نیمه خصلت فناوری ـ گریزی داشت و فناوری هسته ای نیز درست در میان همین وحشت
زایی های او قرار گرفته بود. باید گفت که از سال ۱۹۸۴، وقتی که عراق دست به سلاح های گازهای مرگبار برد، دکترین اسلامی
به مرحله دوم برنامه ها پرتاب شد. آیا ایران هم به «سلاح های مرگبار دست جمعی» نیاز
نخواهد داشت؟ آیا ایران نباید اقدامات تازهای برای متوقف ساختن تهاجم عراق بکند؟
دو سال بعد، ایران تماس هایش را با عبدل قادر خان در باره برنامه ملی هسته ای، از
نوع نظامی آن را می گیرد. کار زیادی به پیش نمی رود. تماس با چینیها خیلی کار
سازتر می شود. این کار به ایران کمک میکند تا از مرحله سخت راستای چرخه سوختی
هسته ای خودش، پا پیش بگذارد. در سال ۱۹۹۳،
ایران از رابطه خود با عبدل قادر خان و آمادگی وی به فروش چندین سانتریفوژ به
ایران پرده بر داشته، میگوید که خان اطمینان داده است مهارت و دانش لازم کار را
با آموزش کارشناسان ایرانی در پاکستان به ایران بدهد. بنابر این، پایههای برنامه
غنی سازی ایرانیان، از طریق تماس های پنهانی با عبدل قادر خان و در کمال بیخبری
آژانس بینالمللی انرژی اتمی ریخته می شود. باید دقیقاً گفت که این کارها، تخطی
انکار ناپذیر از پیمان منع هسته ای بود.
چند
دمی به سال ۱۹۷۹، سال انقلاب
ایرانیان برگردیم که به دو پروژه بزرگ هسته ای پایان می دهد. ایران با فرانسه
قرارداد تحویل سوخت هسته ای داشت. فرانسه به طور یکجانبه آن را معلق کرد. تصمیمی
که موجب سالها کشمکش دیپلماتیک بین آن دو شد. در تمام دوران جنگ ایران و عراق،
فرانسه بدون کوچکترین درنگی در کنار عراق قرار گرفت. در نتیجه روابطش با ایران
بیشتر خراب شد. فقط در سال ۱۹۹۱
بود که بالاخره توافقنامه ای در باره سوخت هسته ای حاصل شد. فرانسه پذیرفت که مبلغ
هنگفتی به عنوان تاوان به ایران بپردازد. مسلما، رژیم ایران دوران قطع معاملات
کشورهای غربی را فراموش نکرده بود و هر گونه پیشنهاد فروش سوخت هسته ای از سوی
کشورهای ثالث نیز با بی اعتمادی ایرانیان در آن شرایط بحرانی، روبرو می شد.
دومین
پرونده، نیروگاه هسته ای بوشهر بود که آلمانی ها قرار داد آن را در سال ۱۹۷۵ امضا کرده بودند. پس
از انقلاب سال ۱۳۵۷
کارها معلق شد. نیروگاه در آستانه بهره برداری بود. آلمانی ها آن را تمام نکردند. در
سال ۱۹۹۵، بالاخره ایران
موافقت روس ها را جلب کرد تا یکی از دو راکتور را به کار اندازند. بنا به پیمان
نامهای، قرار شد که روس ها سوخت هسته ای بدهند و سپس پسمانده های آن را پس بگیرند. کارها به دلیل مشکلات فنی، مالی و سیاسی به
سختی و کندی به پیش میرفت. روس ها نیز کارهای ساختمانی نیروگاه را به دلیل واکنش
منفی ایرانیان در برابر نخستین پیشنهاد پوتین برای بازسازی پسمانده های هسته ای در
محل، کندتر کردند. غرب به روس ها فشار میآورد تا پروژه را به پایان نرسانند، اما
آنان تا ته برنامه خود رفتند. رسما نیروگاه در ۱۲
سپتامبر ۲۰۱۱ گشایش یافت. بدین سان، بوشهر اولین شهر با راکتور هسته ای برای
تولید برق در خاورمیانه شد. نیروگاه تحت نظارت سازمان بینالمللی انرژی اتمی قرار
گرفت و از لحاظ گسترش هسته ای هیچ نگرانی نداشت. رژیم
ایران با افکار عمومی جهانی بازی میکند تا موقعیت خود را تثبیت کند و به بقیه کشورهای جهان پز بدهد که مثلاً عضو
باشگاه کشورهای دارنده انرژی هسته ای می باشد.
ساختن
بمب یک چیز است و بردن آن به جایی که میخواهند منفجرش کنند، چیز دیگری است. ایران
با همکاری پاکستان و کره شمالی، تمام انواع موشک های میان برد، مانند شهاب را با
برد بین ۳۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلومتر ساخته است.
تل آویو در ۱۶۰۰ کیلومتری تهران قرار
دارد. این موشک ها میتوانند با شارژ کلاسیک یا هسته ای کار کنند.
برنامه
هسته ای ایران از پشتیبانی وسیع مردم کشور برخوردار است(؟؟؟!!! ـ مترجم). بد نیست
که لحظه ای در باره تظاهرات هایی که پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۹ صورت گرفت، مکثی
بکنیم. میرحسین موسوی، مرد سیاسی و اصلاح طلب، انتخابات را به رئیس جمهور وقت،
محمود احمدی نژاد باخت. بسیاری از ایرانیان فکر میکردند که در انتخابات تقلب
بزرگی صورت گرفته و به خیابانها ریختند. این تظاهرات ها هفتهها به درازا کشید و
خیلی با خشونت همراه بود. حتی عدهای از آن به نام « انقلاب سبز» نام می برند. رژیم
بطور بی رحمانه، اعتراضات را قلع و قمع کرد. با این وجود، هنوز همه مخالفان روی
حرف خود هستند. این کشمکش ها، اختلافات درونی را به خوبی نشان می دهند. اگر احمدی
نژاد جای خود را به موسوی می داد، این کار میتوانست در راه بهتر شدن وضعیت حقوق
بشر، یک گام به جلو باشد. اما ایران با «دموکراسی آیت اله ها» باقی میماند و هیچ
تغییری در برنامه هسته ای روی نمی داد. خاتمی، رئیس جمهور پیشین و یکی از سرسخت
ترین منتقدین احمدی نژاد، در سال ۲۰۱۱
اعلام کرد که در صورت حمله اسرائیل به پایگاه هسته ای ایران، مخالفین پشت حکومت را
خالی نخواهند کرد.
ادامه
دارد
October 20th, 2013
برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
- مترجم: پیامفصلهایی از کتاب «نقابزدایی از چهرهٔ اقتصاد: از قدرت و آز تا همدردی و منفعت عامه»
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل دهم)
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل نهم) ــ ۲
- مترجم: پیامفصلهایی از کتاب: «نقابزدایی از چهرهٔ اقتصاد: از قدرت و آز تا همدردی و منفعت عامه»
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست سرمایه اثر کارل مارکس (فصل نهم) ــ ۱
- انتشارات تهران ترجمه سومین رمان خالد حسینی با عنوان «و کوهها طنین انداختند» منتشر شد
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل هشتم)
- خسرو باقریپیر پرنیاناندیش
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل هفتم)
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل ششم)
- بر گردان از انور میرستاریکتاب بلژیک و بمب
- عزیزه عنایت مروری براثرگرانبهای نمک درشعر فارسی !
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصل پنجم)
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصلهای سوم و چهارم)
- برگردان از متن فرانسه: م. پیگیرچکیدهٔ جلد نخست «سرمایه»، اثر کارل مارکس (فصلهای اول و دوم)
- ناصر اصغریدر سالگرد قتل تروتسكی، معرفی یك شاهكار
- برگردان، تلخیص و تحلیل از داکتر خلیل ودادخوشحالخان ختک آغازگر ادبیات ملی شعری ( پشتو)
- جميله پلوشهحقوق زن در گذرتاريخ
- ناصر اصغریلنین: معرفی یك كتاب
- Sumaia Frotan افغانی
- اسدالله شفاییماموریت سقوط
- پوهندوی شیما«غفوری»رنگها و برداشت های من
- لنیندربارۀ مبارزۀ مسلحانۀ جدا از توده
- امیر کشفیبرتراند راسل در مقام فیلسوف
- ترجمه محسن فریدنی و ا. صادقینشریات و تشکیلات کارگری
- نگارش از: نذیر ظفرپرستو های شاعرانه
- لنیننامه به کمونیستهای : آلمان ، اتریش و لهستان
- مجموعه آثار لنینبه جمهوریهای شوروی قفقاز
- مجموعه آثار لنین، جلد ۲۴، ص ۵۴-۴۲نامههایی دربارۀ تاکتیکها [1]
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)امنیت ملی
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)پلیسان نواحی مطمئین ترین حافظان جان ومال مردم (محافظت عامه)
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)قوای مسلح پلیس:همکار شاروال درتنظیم شهرها(نظم عامه)
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت) قوای مسلح- فصل دوم - پلیس ترافیک
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت) قوای مسلح- بخش دوم (پلیس وسارندوی)
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل هجده همقوای مسلح
- گزیدۀ مقالات از ولادیمیر ایلیچ لنیندر برخورد به خرده بورژوازی
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل چهاردهم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت) فصل سیزدهم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت) فصل نهم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)قوای مسلح فصل هشتم
- کمونیستهای انقلابیقهرمانان فریب و اشتباهات بلشویکها [1]
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل ششم و فصل هفتمقوای مسلح
- اثر جان پرکینزاعترافات جنايتكار اقتصادي
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل چهارم و فصل پنجم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل سوم (قوای مسلح)
- برگردان: شيرين روشارمارکس و قرن بيست و يکم
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)فصل دوم قوای مسلح
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)قوای مسلح
- پراودای. ج. تسره تلی و مبارزۀ طبقاتی
- کمیتۀ از زندان تا تبعیدمدخلی بر جلد یک سرمایه
- ک. کائوتسکی نیروهای محرکه و چشم اندازهای انقلاب روسیه
- شاپور احمديبادهپيمايي با اژدها در تموز
- دگر وال انجینر نصرالله( نصرت)قوای مسلح
- شاپور احمديشعر بيقهرمان
- محمدنبی عظیمی نگاهی به برگردان دوباره کتاب تلک خرس
- شاپور احمديگزيدهي هفتگانه
- پيام پرتوىفلسطين و اسراييل- تجزيه و تحليل از نگاه چپ
- برگردان از عارف عرفانکتاب افغانستان درعقب پرده دود
- شاپور احمديدر حاشیهی متن الف
- امان معاشرروحنامه
- شاپور احمدياندامهاي نقرهاي ما چند نفر
- برگردان- محمدعارف عرفانافغانستان درعقب پردۀ دوُد)بخش ششم)
- شاپور احمديبندهاي پيشكشي فرشتهها
- برگردان- محمدعارف عرفان افغانستان درعقب پردۀ دوُد
- برگردان از عارف عرفانافغا نستان درعقب پرده دود-پی دی اف چهارم
- برگردان از عارف عرفانافغانستان درعقب پرده دود
- شاپور احمديدر پوكههاي زمهرير
- برگردان از عارف عرفانافغانستان درعقب پردۀ دود-دوم
- برگردان از عارف عرفانافغانستان عقب پردۀ دود-اول
- برگردان شاپور احمدیروبن داريو
- پوهندوی شیما غفوریمن و «لبخند شیطان»
- سید محمد اشرف فروغ سگ ها می جنگند
- شاپور احمديگاهي خاطرهي عشقي اندوهناك از زمانهاي اكنون
- امان معاشرافغانستان تخته خیز استعمار
- امان معاشر«ابرها بر شانه»
- امان معاشرسرزمین دسایس
- اسدالله جعفری امام صادق،برهان عرفان- عرفان برهان
- شیرین نظیری فعال حقوق زندخت غروب مجموعه شعر ازبانوعزیزه عنایت
- محمد عالم افتخارموفقیت بزرگ تازه برای کتاب و تئوری گوهر اصیل آدمی
- سلیمان راوشسکوت فرهنگیان { بخش 5}
- امان معاشراندمه ها اثر خلیل حیفی از چاپ برآمد
- شاپور احمديديوها و دلبندگونيپوشم
- داکتر عزیز فاریابینیمی نگاه به ( گلزمین وفا )- مجموعۀ اشعار شادروان استاد سید محمد ( دروگر )
- سلیمان راوشسکوت فرهنگیان
- محمد عوض نبی زادهجلداول کتاب مجموعه ی مقالات
- گزارنده: عزیز آریانفرخاستگاه و پرورشگاه تاجیک ها
- برگردان: ا. م. شیریدوره استالین بگواهی آمار و ارقام بخش چهارم (آخر)
- بقلم دکتر محمود صفریانسفر نامه ی دنیای ارواح پرتوی دیگری از فانوس خرد
- نگاه گر: صدیق رهپو طرزینگاهی به خاطرات محمود طرزی
- نوشته گنادی زیوگانوفدوره استالین بگواهی آمار و ارقام(بخش سوّم)
- نوشته گنادی زیوگانوفدوره استالین بگواهی آمار و ارقام
- ماریا دارومجموعه ء از اشعار دلنشین شاعر جوان محترم « نذیر ظفر » تحت عنوان « شب یلدا » تازه از طبع برآمد
- اثراستثنائی عبیدالله «حبیب»
- سلیمان راوشخُراسان (خوراسان)فصل سوم کتاب نام و ننگ
- عزیز آریانفرنگاهی به کتاب «میراث ایران»ِ ریچارد نلسون فرای
- امان معاشرمعرفی کتاب
- سلیمان راوشخُراسان (خوراسان)بخش دوم
- مصلح سلجوقینگاهی کوتاه به مجموعۀ شعر حسین وفا سلجوقی
- رضا اغنمیسفرنامه دنیای ارواح
- سلیمان راوشخُراسان (خوراسان) فصل سوم کتاب نام و ننگ
- گزارنده عزيز آريانفركتاب تذكر الانقلاب
- صدیق رهپو طرزیآخرین اثر محمود طرزی
- کوچی مسافردروغهای شاخدار
- دوکتور سید احمد جهشدر بارهء کتاب گوهر اصیل آدمی و نظریات محترمه ماریا دارو
- از قلم : ماریا دارونگاهی بر کتاب «گوهر اصیل آدمی» و فهم و هضم آن
- تهیه و نگارش: میر عبدالواحد سادات افغانستان در چنبره یی جيو اکونومی امريکا قسمت پنجم
- لیلا فرجامیرودخانه ای که از ماه می گذرد
- محمود فاضلی بیرجندیآشنایی با برگردانی تازه از یک کتاب
- سلیمان کبیر نوریجایزه ای بالاتر از « نوبل» و « اسکار»... برای کتاب گوهر اصیل آدمی
- میرعبدالواحد ساداتافغانستان در چنبره یی جيو اکونومی امريکابخش چهارم
- تهیه و نگارش: میرعبدالواحد ساداتافغانستان در چنبرۀ جیو اکونومی امریکا
- پروفیسر عبدالواسع لطیفیپا برهنه باز کشت
- فهیمی تجدید تعریف و شناخت انسان در اثر« گوهر اصیل آدمی »
- Translated from Dari by Mir Hekmatuallah SadatAfghanistan: The Land of Epics and Tragedy
- نویسنده اسپندکوهیمشوره های دوستانه
- داکتر سرگی کورگینیان بعد از سرمایه داری مانیفستِ جُنبشِ «ماهیتِ زمان»
- امان معاشرافغانستان اؤزبیکلري خلق قؤشیقلري
- گلن ال. کارلسازمان سیا به روایت بازجوی سیا-11
- میرعنایت الله ساداتآشنایی با سایه روشن
- غلام نبی اوسپرین ــ یورشدافغانستان د ادبیاتو ځلانده« غمي »
- برتراند راسلشناخت ما از جهان بیرونی
- جين هيرشفيلدلابهلاي تيغههاي زمردين
- نوشتۀ ر.رخشانیسرچشمه های مدرنیته
- قیوم بشیرقزلباش و هزاره در لابلای تاریخ افغانستان
- بنیاد عبدالرحمان برومندکشتار زندانیان سیاسی ایران در سال ۱۳۶۷
- برگردان شاپور احمديروبن داريو
- اثر جان پرکینزاعترافات جنایتکار اقتصادی
- امیلیا اسپارتکمکثی کوتاه در مورد کتاب «گردنبند مروارید»
- برگردان: ا. م. شیریفصلی از کتاب «پیراهن سیاهان و سرخها: فاشیزم عقلانی و سقوط کمونیسم»قسمت پایانی
- برگردان: ا. م. شیریفصلی از کتاب «پیراهن سیاهان و سرخها: فاشیزم عقلانی و سقوط کمونیسم»قسمت سوّم
- ترجمه از فرانسه به فارسی توسط حمید محوینقد مارکسیسم دربارۀ نظریۀ روانکاوی
- برگردان: ا. م. شیریفصلی از کتاب «پیراهن سیاهان و سرخها: فاشیزم عقلانی و سقوط کمونیسم»قسمت دوم
- برگردان: ا. م. شیریفصلی از کتاب «پیراهن سیاهان و سرخها: فاشیسم عقلانی و سقوط کمونیسم»
- سید نبیل شمیمناله های پناهجویان
- نوشتۀ ایو میشو سنجه های زیبایی شناسی و داوری سلیقه
- نجیبه آرش عجایب هفتگانهء جهان در سده های میانه
- فريدون گيلانیدر باره سه کتاب آخرم
- رضا اغنمیوصیت نامه خدا
- نگارش: ش. بامدادکودکان درجنگ
- مشعل حریردر شگفتی یک گمنام
- گزینۀ نبشته های نیلاب موج سلامگردنبند مروارید
- عبدالحسیب شریفیچاپ و انتشار دو مجموعهي شعر و يك مجموعهي داستان در تخار
- محمداسحاق فیاضیاد گل سرخ
- بزرگترین چالش در مقابل بشریتآینده طلایی
- دکتر عبدالحسین زرین کوبدوقرن سکوت
- سراج الدین ادیب«کتابخانه سیار با صدها آثار کلیدی ماندگار »
- محمود صفریانکتاب وصیت نامه خدا
- حمید محوینقدی دربارۀ : «بادام های زمینی» اثر رضا بی شتاب
- محمد اسحاق ثنا رومان پا برهنه باز گشت
- سلیمان کبیر نورییک پیغام ملی و وطنی و یک دعوت تاریخی و انسانی
- عزیز آریانفرپیرامون کتاب دولت و اپوزیسیون در افغانستان از 1919 تا 1953
- مترجم : حمید محویسومین جنگ جهانی آماده می شود: هدف، ایران
- مترجم : حمید محویسومین جنگ جهانی آماده می شود : هدف ایران
- نوشته هوشنگ معین زادهوصیت نامه خدا
- مترجم : حمید محویتأملاتی در باره ی تاریخ مسیحیت نخستین
- گزارنده به دری: عزیز آریانفردولت و اپوزیسیون در افغانستان
- عبدالو کیل کوچی کتاب ، یادی ازسر زمین شمالی قدیم
- نیلاب موج سلام« پرندگان بیبال » در آبهای سیال
- محمد یعقوب هادییادداشت های «تصویری ازگوانتانامو» تبرئه جنایات مشابه
- شباهنگ رادجنگ و اوضاع افغانستان
- آشیل بخاراییکتابی ؛ همسنگ آثار رهبران کبیر تحولات تاریخ
- سلیمان راوشسه واکنش - تکاوران تیزپوی خرد در خراسان
- نویسنده:عبدالسلام ضعیفعبور از خط سرخ [در گوانتامامو ]
- مـتـرجـــم: ابراهیم شیریاستالین و تجدد بخش پایانی
- ایرینا کورشونوفنیلوفر و آتش
- مـتـرجـــم: ابراهیم شیریاستالین و تجدد بخش پنجم
- مـتـرجـــم: ابراهیم شیریاستالین و تجدد بخش چهارم
- نوشته: گوالیم رابرتس قوهء فکری کودک تانرا بلند ببرید
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرنبرد افغانی استالین
- گزارنده : عزیز آریانفراسناد محرم تازه افشا شده بایگانی های شوروی پیشین در باره افغانستان بخش دوم
- گزارنده : عزیز آریانفراسناد محرم بایگانی های شوروی در باره افغانستان
- ی.بیدار سر نوشت خانواده در جوامع غربی
- امان معاشرراز هستی
- میر عبدالواحد ساداتآشنایی با «مکاتیب افغانی»
- مـتـرجـــم: ابراهیم شیریاستالین و تجدد بخش سوم
- شمس حیدریاردو وسیاست در سه دهه اخیر به زبان انگلیسی
- دکتر بیژن باراننقد کتاب: آنتالوژی صدای اعتراض قلم- تابستان 2009 ایران
- مسعود حنیفخانه وخانواده ،کانون خوشبختی وسعادت
- گنادی زیوگانفاستالین و تجدّد بخش دوّم
- ژرژ پولیتزرفلسفۀ عصر روشنایی و تفکر مدرن
- گنادی زیوگانف استالین و تجدّد
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرمهمان ناخوانده در کابل
- گزارنده به دری: عزیز آریانفربحران اعتماد سال های 1940-1941 در آسیای میانه
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرعملیات «امان الله» و «تبت»
- گزارنده: عزیز آریانفرماجرای پیر شامی [گیلانی]
- گزارنده: عزیز آریانفرواپسین پیروزی نادر خان
- گزارنده: عزیز آریانفرخون های تازه بر زمین نوار قبایل «آزاد»
- نویسنده : مهرالدین مشید "گذرگاۀ بسته" * فریادی در دل سنگین تاریخ
- گزارنده: عزیز آریانفراشغال کابل از سوی قبایل مرزی [هند بریتانیایی] و به پادشاهی رسیدن نادر
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرسرنگونی امان الله خان
- گزارنده: عزیز آریانفرانتقام نافرجام کمینترن در «دهلیز افغانستان»و سرنگونی امان الله خان
- میم -میهن فدا(( جنگ های کابل (( زرافهء قشنگ
- میم -میهن فداجنگ های کابل (( زرافهء قشنگ((
- عزیز آریانفربر گرفته از کتاب نبرد افغانی استالین: سیاست قدرت های بزرگ در افغانستان و قبایل پشتون
- خلیل الله عالم جنگ قصابان نبرد نابرابر
- نویسنده : دکتورغلام حیدریقینسخنی چندپیرامون کتاب « لیلی ومجنون »اثرابوبکریقین (قسمت سوم)
- دوکتورغلام حیدریقینسخنی چندپیرامون کتاب « لیلی ومجنون » اثرابوبکریقین ) قسمت دوم(
- نویسنده : دکتورغلام حیدریقینسخنی چندپیرامون کتاب « لیلی ومجنون » اثرابوبکریقین
- گزارنده: عزیز آریانفرنبرد افغانی استالین(سیاست قدرت های بزرگ در افغانستان وقبایل پشتون)
- نویسنده : پیکارجونکاتی چند پیرامون کتاب « تولدی دیگر»
- میرزا آقا عسگری (مانی)«ظهور»، کتابی برای برونرفت از خرافات
- دوکتور خلیل الله وداد بارشزمامداری امیر حبیب الله کلکانی
- نویسنده : سید عبدالقدوس سیدکتاب جنگ های کابل ۱۳۷۱ – ۱۳۷۵ خورشیدی زیر چاپ رفت
- امان معاشر اعیادمغان
- شریفیچند کوچه دورتر
- ابراهیم سهارکتاب سرنوشت غم انگیز درافغانستان
- امان معاشر بیدلستان و گلدسته
- از دکتر شعاع الدین شفا *ظهور، حکایت من و امام زمان
- رضا اغنمیبشارت
- امان معاشرشگوفه های احساس
- صدیق رهپو طرزینگاهی به کتاب آینده افغانستان
- محمد نبی عظیمیسگ شریر همسایه
- گزارنده به دری: عزیز آریانفر امير امان الله و آسياي ميانه شوروي
- ص.وفانگاهی کوتاه بر يکی دو اثر وکار کردهايی احمد فريد طهماس
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرتاریخ در سیما ها:هنگامه انور پاشا درآسیای میانه و بازتاب آن در افغانستان
- بهرام معصومى كشور ايران، كشور كوروش و داراست
- فضل الرحیم رحیمنام عتیق رحیمی ، در فهرست برنده گان صدوپنچ سال فعالیت جایزه ادبی گنکور فرانسه
- فاطمه سعيدی (مادر شايگان)برای فرزندان من اشک تمساح نريزيد!
- صبورالله ســياه سـنگ"آوای مــاندگار زنان"
- فضل الرحیم رحیم جادوگران و مداریان
- هوشنگ معین زادهظهور
- امان معاشر خاطرات یک کارتونیست
- گزارنده به دری: آریانفر «جمهوری هراتٍ» عبدالرحیم خان [نایب سالار]
- گزارنده به دری: عزیز آریانفر«کابلستانٍ» بچه سقاء (جنوری– اکتبر سال 1929)مشی سیاست داخلی و خارجی
- ديپلوم انجنير عبدالقادر مسعودمژده به علاقه مندان کتاب
- صدیق رهپو طرزیکتابشناسی«محمود طرزی»
- نو شته نذ یر ظفرتاریخ مطبو عات افغانستان یا ضرورت ژور نا لیستان
- محمدنبي عظيمي واهمه های زميني (بخش فرجامین)
- گزارنده به دری: عزیز آریانفر نخستین نبرد سپاهیان شوروی در افغانستان در سال 1929
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش 24)
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرمبارزه دیپلماتیک قدرت ها در افغانستان در سال های 1919- 1921
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش 23)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش 22)
- صدیق رهپو طرزی«طرزی و سراج الاخبار»
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش بيست ويکم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش بيستم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش نزدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش هژدهم)
- نوشته: محمد اسحاق فياض پشتونستان چالش سياسي افغانستان و پاكستان
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش هفدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش شانزدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش پانزدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش چهاردهم)
- مشعلازســـُـکر تا صَـــــحو
- م.نبی.عظیمی نام وننگ
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش سيزدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش دوازدهم)
- محمدنبي عظيمي واهمه های زميني (بخش يازدهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش دهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش نهم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش هشتم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش هفتم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش ششم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش پنجم)
- محمدنبي عظيمي واهمه های زميني (بخش چهارم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش سوم)
- محمدنبي عظيميواهمه های زميني (بخش دوم)
- خالد اشککم بود والی شوم
- محمدنبي عظيميواهمه های زمینی
- مشعلازسايه های هول تا واهمه های زميني
- بیرنگ کوهدامنی سایه ناظمی ، حافظ ، شاملو وفروغ درسایه های هول
- نوآم چامسکیاندر بایستنی های امپراتوری قدرت و اعتبار
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- دکتر محمد هاشم فقیریتاریخ در ادبیات
- سليمان راوشنام و ننگ
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- داکترغلام حيدر« يقين »سخنی چندپیرامون کتاب « تخمیس غزلیات حافظ » اثرالحاج ابوبکریقین
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمد عوض نبی زا دهرمان گودی پران باز, بازگوئی گوشهء ازظلم وستم بر مردم هزاره
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميســــــــــایه های هــَـــــــول
- محمدنبي عظيميسايه های هول
- محمدنبي عظيميکنزالمهملات والاکاذيب ( بخش هفتم و پاياني)
- محمدنبي عظيميازســـُـکر تا صَـــــحو
- سیامک زینلیخاک حاصلخیز برای کشت انواع تروریسم
- محمدنبي عظيميازســـُـکر تا صَـــــحو
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- ويرايش، تهيه وبرگردان (ناهيد) نگاهي به کتاب جنگ بدون مرز، استعمار جدید جهان
- مشعـلتاجـيکـان در قـرن بـيستـم
- ارسالي فريدون يماسرنوشت غم انگيز در افغانستان
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- مترجم: غفار عريفجنگ هاى خاندان بوش؟!
- نويسنده: غفار عريفبه آّن به چه عنوانى بايد قضاوت كرد!؟
- فرزاد بهنامدر تاريكي راه مي رويم
- عبدالولي منگلد افغانستان په ادبي کتابتون کې يوه بله شعري ټولګه ورزياته شوه
- احمد وحید صادقی نگرشی کوتاهی بر گوشه های از زنده گی و اندیشه های فلسفی – عرفانی مولانا جلال الدین محمدبلخی
- محمدنبي عظيمينگاهی به مجموعه ؛ داستانی : رازهای قلعهء قرمز
- سلیم سلیمیچند حرفی در باره پايان رمان « سايه های هول
- فرزاد کنزالمهملات والکاذیب
- محمدنبي عظيمي"نیم نگاهی بر ائتلاف های تنظیمی در افغانستان"
- محمدنبي عظيميواهمه های زمیني
- اکرام کمالدر اشراق نيلوفر
- چند کتاب تازه از میرزاآقا عسگری (مانی)
- کمانگيربخشی از خاطرات جنرال تامی فرانکس : فرمانده پيشين نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان
- جواد نصرياندو قرن با مطبوعات فارسي زبان خارج از كشور در قاره آسيا