پيوست به گذشته
روزنامهْ: Die Welt
شماره 8 مورخ 25/2/1993
نويسنده: Brigit Ceria
"در پايتخت افغانستان زورگوئى و بى نظمى حكمفرماست
استقرار صلح به مشاهده نميرسد"
پشتون ها بار ديگر براى تصاحب قدرت فشار وارد ميكنند
مهاجرين كه (تازه) از كابل (اّمده اند) حكايت از قساوت و بيرحمى مينمايند. در طول يك دهه ترور شوروى اشغالگر و سيزده سال جنگ با مهاجمين و افغان هاى تحت الحمايه اّن، باشندگان پايتخت در كابل، شاهد وقوع چنان يك وحشت و تحمل مظالمى نبودند، اّن طوريكه در ماه گذشته صورت گرفت.
پروفيسور فليكس ارماكورا (Felex Ermacora) گزارشگر خاص كميسيون حقوق بشر ملل متحد براى افغانستان كه خود نيز از كشور كوهى در اّسياى مركزى (افغانستان) عودت نموده، ياد اّور شد: "وضع در شهر وحشت اّور است." نظريات و (خاطرات) او با محتواى گفتگوهائيكه با اّوارگان تازه وارد از پايتخت بدون ارتباط با دنياى خارج، بعمل اّمده كاملاً مطابقت دارد و به اتكاى معلومات حاصله از نمايندگان سازمان هاى خيريه بشرى، بيشتر تقويت ميابد.
هنگاميكه احمد شاه مسعود رهبر مجاهدين سابق و وزير دفاع فعلى بتاريخ نزدهْ فبرورى ضربهْ فيصله كن را بر ضد رقيب خود گلبدين حكمتيار در جنگ بخاطر حصول قدرت در كابل وارد اّورد، بنابر تخمين ها حدود 3000 الى 5000 نفر اكثراً اهالى ملكى كشته شدند. راكت هاى حكمتيار مرد 42 ساله بنياد گرا و جنگجوى خدا با سرعت (زياد) بالاى شهر پرتاب ميگرديد. پنج باب بيمارستان ديگر توانائى اّنرا ندارند كه زخمى ها را بپذيرند. علاوه بر اّن ادويه كاملاً موجود نيست. صرف در طى چهار هفتهْ گذشته به تعداد 5000 فاميل از شهر كابل فرار نموده اند. كسانيكه در شهر باقى مانده اند بنابر گفتهْ ارماكورا فاقد مركزگرمى و برق ميباشند و اّب مورد نياز هم به مقدار ناچيز موجود است. چون حكمتيار خود را با قواى 25000 نفرى جنگجويان حزب اسلامى مجهز با تسليحات پيشرفته در عقب كوه هاى اطراف كابل پنهان ساخته، بناً در ماه اگست با شليك شديد راكت و مسلسل بداخل شهر حدود 50 هزار نفر را مجبور به ترك وطن نمود، همچنان از ماه ها بدين سو با در پيش گرفتن عمل محاصرهْ اقتصادى، مردم (بى گناه) را ترور ميكند. اين محاصرهْ (اقتصادى) منجر به كمبود دراماتيك مواد غذائى و محروقاتى و ادويه شده و قيم اجناس مايحتاج مردم را بصورت سرسام اّور بلند برده كه اكثريت اهالى قدرت پرداخت اّنرا ندارند.
زمانيكه اتحاد بين گروپ هاى مجاهدين و قطعات ازبك جنرال عبدالرشيد دوستم كه از تيم نجيب الله بريده بود، بوجود اّمد و مورد پشتيبانى قرار گرفت، دو ماه پيشتر افغانستان خود را (از زير سلطهْ) رژيم كمونيستى (در افغانستان هيچگاه رژيم كمونيستى استقرار نيافته، زيرا اساسات مادى و معنوى يعنى پايگاه سياسى و اقتصادى بمنظور برقرارى يك چنين حاكميت در كشور موجود نبود - م) اّزاد ساخت، خلاى قدرت بوجود اّمد و اين مساله مملكت اّسيب ديده را در انارشى عميق و دايمى فرو برد و در صحنهْ بين المللى منزوى گردانيد. تنها پنج نمايندگى خارجى دفاتر خود را در كابل باز نگهداشته اند، سازمان هاى كمك رسانى بين المللى كارمندان خارجى خود را (از شهر) بيرون كشيده اند. زيرا به قول ارماكورا "ملل متحد خيلى نگران است". ملل متحد بعد از ناكامى پلان انتقال صلح اّميز قدرت، از لحاظ سياسى خود را از افغانستان كاملاً بيرون كشيده است و حالا كه چهار نفر كارمند ادارهْ مهاجرين در ماه فبرورى به قتل رسيدند، بايست ناچار كمك هاى بشر خواهانهْ خود را در بعضى قسمت هاى كشور محدود سازد. ارماكورا چنين گلايه دارد: "سيزده سال جنگ خصلت و (انديشهْ) مردم را تغيير داده است، اّنها امروز در حالتى قرار ندارند كه مشتركاً بدور يك ميز بنشينند"، رهبران افغانستان تنها مصروف پيشبرد مسايل سياسى و مذهبى قبل از همه رقابت هاى شخصى خود هستند و اشخاص ديگر بخصوص روشنفكران "كسانيكه داراى نفوذ ميانه و اعتدال پسند ميباشند، تقريباً همه در امريكا و يا اروپا در مهاجرت زندگى ميكنند، اّينده بسيار تاريك است."
افغان ها بعد از خروج قطعات شوروى بود كه يگانه شانس را بدست اّوردند تا بعد از مدت ها سرنوشت خود را بدست خويش بگيرند (در لحظهْ حاضر) چنين معلوم ميشود كه اين جايگاه (افغانستان) نمايش (زور اّزمائى سيستم هاى جهانى) در دوران جنگ سرد، با موجوديت تنها يك ابر قدرت، در نظم نوين جهانى، مفهوم خود را از دست داده باشد. هنگاميكه مجاهدين فاتح با نيرومند ترين شخصيت خود، مسعود تاجك داخل كابل شدند، پشتون ها يعنى مليت فرمانرواى افغانستان اولين بار طى 250 سال خود را از سكوى قدرت بيرون يافتند. با بوجود اّمدن چنين يك توازن قوا كه اّنها را به عقب كشيد، رهبرى اّنها (پشتون ها) حكمتيار كه از نظر نظامى بسيار نيرومند است، مايل نيست احساس حقارت نمايد. ليكن ادامهْ جنگ يكماهه كدام برنده را مشخص كرده نتوانست. فعلاً با حكمتيار شش فركسيون مجاهدين مشتركاً بر ضد رژيم برهان الدين ربانى تاجك و تحصيل يافته اسلام، متحد شده اند. اّنها در تحت عنوان "اّغاز جديد سياسى باهم متفق گرديده اند و قانونيت شورا "مجلس كبير" (شوراى حل و عقد - م) را برسميت نمى شناسند كه در اخير ماه دسمبر ربانى را به مدت دو سال ديگر بحيث رئيس دولت انتخاب نمود. زيرا اكثريت اشتراك كنندگان شورا اعضاى حزب جمعيت اسلامى رئيس جمهور بودند.
فعلاً افغان ها تمام اميد خويش را به ميانجيگرى پاكستان بسته اند. با اين كار بايست ربانى صرف بمدت يكسال در مقام خود ابقا شود. به تعقيب اّن انتخابات جديد سازماندهى گردد كه بنابر اعتقاد حكمتيار در زير بيرق او مطميناً پشتون ها بقدرت ميرسند. به مساله كه مسعود و حكمتيار دشمنى سرسختانهْ خود را كنار بگذارند و يا اينكه يكجا با ديگران در بارهْ كانديدهاى مشترك بمقام رياست جمهورى موافقت كنند و بدين شكل پروسهْ تخريب افغانستان را بدست خود متوقف سازند، هرگز نميتوان به اّن اطمينان داشت.
درين ميان ارماكورا ناراحتى عميق خويش را از ناحيهْ نامعلوم بودن اوضاع سياسى و قانونى كشور اينطور تبارز داد: "اقليت هاى نژادى (قومى) و مذهبى در معرض خطر تعقيب خونين قرار دارند."، با وجود اينكه با سقوط نجيب الله كشتارهاى دسته جمعى رخ نداده است، باّنهم عدهْ بى شمار مردم در نتيجهْ انتقام جوئى هاى فردى به قتل رسيده اند. عموماً بر فرق قربانيان ميخ كوبيده شده است. همچنان پراتيك بى روحيه ساختن مخالفين با بريدن بينى و گوش ها وسيعاً تطبيق يافته و تعداد زياد افراد منسوب به (حكومت) نجيب الله ناپديد گرديده اند. عدهْ از مردم بر طبق عدالت اسلامى با برپائى پروسه ناقص (حقوقى) مجرم دانسته شده و اعدام گرديدند.
در حاليكه در كابل خونريزى جريان دارد در اكثر مناطق ديگر كاملاً اّرامى برقرار ميباشد. در جلال اّباد (در شرق) و غزنى (در جنوب) شوراى ولايت يعنى ادارهْ رسمى امروز در اّن ولايات بدون مشوره با كابل حكومت ميرانند و جريان كنترول بر حمل سلاح توسط افراد را تطبيق مينمايند. در شمال افغانستان در اراضى خشك و هموار، جنرال دوستم "اّتيلاى جديد" شش ولايت را زير حاكميت خود در اّورده و يك اتحاد از اقليت هاى قومى را در ضديت با اكثريت پشتون ها (اين ارزيابى از ريشه غلط ميباشد، زيرا در مزار شريف و ساير نقاط تحت حاكميت دوستم پشتون ها يكجا با ديگر گروپ هاى مردم در صلح و صفا زندگى ميكنند و تعداد زياد از روشنفكران از مليت پشتون در اّنجا پناهگاه يافته اند. م) تشكيل داده است. او (دوستم) پاداش سهمگيرى خويش را در سقوط نجيب الله دريافت كرد و بحيث معاون وزير دفاع كه (وزارت) در محاصر قرار دارد، تعين شد. او (دوستم) يكصدوبيست هزار نفر مليشه هاى ازبك خود را عليه حكمتيار سوق داد كه با اين كار در كابل توازن قوا قاطعانه به نفع حكومت ربانى تغير پيدا نمود.
به پيروى از شمال (كشور)، زمامدارن در قندهار زادگاه پادشاه سابقه افغان در جنوب (افغانستان) مردم را به جلو انداخته تا از كابل فاصله بگيرند. با وجود اينكه اّنها (مجاهدين) از طرف پاكستان، عربستان سعودى و قبل از همه سازمان استخبارات امريكا (CIA) قوياً پشتيبانى ميشدند، باّنهم هيچگاهى طالع مند نبودند، فعلاً ميخواهند خود بر خويشتن كنترول داشته باشند. بدين طريق جنگ رهائى بخش نه تنها اختلافات عنعنوى را از بين برده نتوانست، بلكه اّنرا نيرومندتر ساخت. مخالفت ها بين قوماندان ها و نظاميان، سياستمدارن احزاب جلاى وطن، اتحاديه هاى بزرگ قومى (پشتون ها، تاجك ها، ازبك ها، تركمن ها، هزاره ها) و سه گروپ اسلامى اكثريت سنى، شيعه ها و اسماعليه ها اوج گرفته است.
هر قدر كه در پايتخت بى نظمى و زورگوئى حكمفرما باشد، به همان پيمانه اين خطر بالا ميگيرد كه ولايات پايگاه استقلاليت خويش را اعمار نمايند. ارماكورا چنين عقيده دارد: با وجود اينكه (زمامدارن) كابل هرگز قدرت مركزى را در اختيار (قدرت مركزى را تمثيل نمى نمايد - م) ندارد، ولى (كابل) امروز سمبول وحدت افغانى بحساب مياّيد. اگر جنگ ها سر از نو اّغاز گردد، ميتواند اين جنگ خود را همانند "ساحهْ كه در اّن اّتش افروخته شده" گسترش دهد. امكان دارد افغانستان پارچه پارچه شود كه اين امر همراه با خود نتايج نامعلوم را به تمام منطقه به بار خواهد اّورد.
بدين منوال اين كشور بعد از بيرون رفتن روس ها و امريكائى ها از صحنهْ بازى (در سياست) يعنى مملكتى كه ميتواند هستهْ مركزى اقتصادى را در اّسياى ميانه بسازد، امروز بار ديگر به ميدان جنگ و اختلافات قدرت هاى منطقوى تبديل شده است. سعودى ها خواهان وسعت دادن اسلام وهابيت هستند تا باين روش قوياً بر ايرانى ها غلبه حاصل بدارند و يا جمهوريت هاى مسلمان اّسياى ميانه اتحاد شوروى سابق در پى دستيابى تمايلات خود ميباشند. پاكستان كه ثبات خود را تقريباً با سرنوشت افغانستان گره خورده مى بيند، مخصوصاً اسلام اّباد هراس از بروز نااّرامى ها در بين بيست مليون (؟) پشتون در قلمرو خود دارد. هرگاه برادران قومى اّنها در همسايه شمالى (افغانستان) از قدرت (سياسى) كنار گذاشته شوند، (اّهنگ) نغمهْ ايجاد يك پشتونستان مستقل با عبور از سرحد زنده باقى خواهد ماند.
هكذا در شمال كه بنابر داشتن مواد خام (منابع طبيعى) فراوان از لحاظ اقتصادى مستقل تر به نظر ميرسد، تلاش ها در اّنجا در راه استقلاليت قابل درك ميباشد. دوستم قبلاً به اين تهديد كرده بود كه اگر دشمن سرسختش حكمتيار در كابل بقدرت برسد، شمال (كشور) را از اتحاد دولتى جدا ميسازد. دوستم گفته بود: "ما تساوى (حقوق) ميخواهيم نه به شكل سابق حاكميت پشتون ها را." رهبران اّسياى ميانه در تركمنستان و تاجكستان تا كنون خيلى اندك به تامين ارتباط سياسى با شمال افغانستان تمايل نشان داده اند. اين امر ميتواند بار سنگين اقتصادى را ثابت كند. هر قدر كه ازبكستان بطور اّشكارا از جنرال حمايت بعمل اّورد، باّنهم دوستم هرگز مايل نيست كه ساحهْ حاكميت خود را در درون كشور همسايهْ بزرگ (ازبكستان) حل سازد. در مرحلهْ اول معلوم نميگردد كه چگونه (تحكيم) قدرت در اّسياى ميانه به عقب مى افتد هرگاه سرزمين چند مليتى افغانستان پارچه پارچه شود.
منطقه شناسان را عقيده بر اّنست كه بصورت قطع يك راه حل صلح اّميز دوامدار وقتى ميسر شده ميتواند، هرگاه پاكستان، ايران، عربستان سعودى و تركيه كه به تازگى در منطقه ساحهْ نفوذ كمائى كرده، با هم مشتركاً كار نمايند.
از زمان تهاجم شوروى بدين سو در افغانستان در حدود دو مليون انسان كشته شده است. دونيم مليون نفر به ايران و سه مليون نفر ديگر به پاكستان مهاجر شده اند. ارماكورا تاكيد نمود: "ساختار هاى اقتصادى و سياسى، زراعت، منازل و جاده ها و همچنان ترانسپورت عمومى تقريباً همه تخريب گرديده اند. سيستم بهداشتى كاملاً از بين رفته و علاوتاً زمستان سخت شرايط تامينات را مشكلتر ساخته است." يك كارمند سازمان خيريه انگليسى (Oxfam) گزارش داد: "در سال گذشته يك و نيم مليون مهاجر به كشور خود باز گشته اند، بسيارى اّنها هيچ چيزى در دسترس ندارند."، "اين ها پول ندارند تا خانه هاى مخروبهْ خويش را دوباره اعمار نمايند." اّنها از ملل متحد كمى گندم بدست مى اّورند "ولى اّنها نسبت به اين كمك ها، نياز به مساعدت هاى دارند كه بوسيله اّن بتوانند زراعت را مجدداً به تحرك در اّورند"، اكثريت كانال هاى اّبيارى شديداً اّسيب ديده، در ساحهْ وسيع اراضى زراعتى ماين فرش شده كه همه روزه (از ميان مردم) قربانى ميگيرد. جهت رهائى مردم از اين تلك مرگ و فراهم اّورى شرايط اعمار مجدد به عودت كنندگاه، ضرورت به عملكرد گستردهْ متخصصين بين المللى احساس ميشود.
در زمستانى كه فرا ميرسد، سردى و گرسنگى حيات سه مليون انسان را تهديد ميكند. در مناطق مركزى هشتاد فيصد اطفال از سوء تغذى رنج ميبرند. بدون دريافت كمك از خارج، افغانستان قادر نخواهد بود از زير بار ويرانى هاى جنگ سر بالا نمايد. هزينهْ كمك به مجاهدين در دههْ هشتاد به سازمان (CIA) سه مليارد دالر تمام شد كه با استفاده از اّن توانستند شوروى را از افغانستان بيرون برانند. عربستان سعودى و ساير مخالفين (نظام) كمونيستى در پروسهْ تاديهْ اين كمك ها اشتراك داشتند. اين (كمك ها) اساسات زندگى مردم را در كام خود فرو برد، (ليكن در حال حاضر) ملل متحد موفق نگرديد كه مبلغ 138 مليون دالر كمك پيشبينى شده را بدست اّورد تا بواسطهْ اّن بدترين حالت زندگى فقير ترين مردمان را (حد اقل چاره جوئى) بدارد. در سال 1992 صرف نصف اين مبلغ به بودجه ملل متحد بمنظور (مساعدت به مردم افغانستان) انتقال يافته است.
مجلهْ هفتگى: Focus
شماره 41 مورخ 7/10/1996
"قرآن و مخدرات"
چرا ايالات متحده امريكا رژيم طالبان را با احتياط مثبت ارزيابى ميكند و چرا روسيه در پى رد اّن است؟
تمام جهان را ترس بزرگى ناشى از وحشيگرى اشغالگران كابل فرا گرفته است.
معاون وزير خارجه جديد (طالبان) با اّرامش اطمينان داد: "اين سياست ما نيست كه مردم را بدون برگزارى محاكمه اعدام نماييم." رئيس جمهور (سابقه) "پيش از اين كه شوراى ما" شوراى رهبرى حكومت بكابل بياّيد، از طرف مردم اعدام شده است. معاون وزير خارجه (ستانكزى) به ژورناليستان خارجى تذكار داد: نجيب الله تعداد زياد مردم ما را بدار زد. در تحت رهبرى او كشور ما تخريب شد، قهر ملت ما او را كشت.
وزير خارجه طالبان (ملا محمد غوث) كه در عين زمان عضو شوراى رهبرى طالبان نيز ميباشد در مصاحبه با Focus گفت: "ما راه حل را در مذاكرات با نيروهاى شمال پيدا ميكنيم اّنها به تحريك طالبان احترام داشتند و دارند." زيرا طالبان به دوستم منحيث متحد خويش ضرورت دارند تا بر ضد احمدشاه مسعود شخص سوم در مثلث قدرت افغانى فايق اّيند.
ستانكزى چنين اظهار داشت: "ما تصميم گرفته ايم تا مسعود را از درهْ پنجشير بيرون برانيم."
دوستم نيروهاى خود را در قسمت شمالى تونل سالنگ در مسير راه مهم ارتباطى با كشورهاى اّسياى ميانه در بلندى هاى سه هزار مترى متمركز ساخته است.
از ديوار هاى هندوكش باد سردى به پائين ميوزد در اّنجا كه قطعات جنرال چارى اخذ موقع كرده اند. چارى اينگونه ياد اّورى نمود: "طالبان در پائين هستند" و با دست خود مسير راكت انداز را در امتداد دره نشان داد: "ما بلندى ها را در اختيار داريم، ليكن تا كنون جنگ صورت نگرفته است." جنرال (چارى) رشتهْ سخن را در دست داشت و به صحبت خود چنين ادامه داد: "ما نميخواهيم جنگ كنيم، اما از خود دفاع خواهيم نمود." بدين معنى كه اگر جريان مذاكرات با طالبان بى نتيجه باقى بماند، دوستم حاكم شمال، مجهز است.
جنرال چارى قواى تقويتى از قطعات برهان الدين ربانى رئيس جمهور كه توسط طالبان از كابل بركنار گرديد، بدست مياّورد. رئيس جمهور از طريق تيليفون ماهواره ئى از كوه هاى شمال (افغانستان)، جهانيان را به اين امر فرا خواند تا "حاكمان غير قانونى و اجنت هاى خيانتكار را در كابل" برسميت نشناسند: "اجنت هاى ملوث خارجى يعنى طالبان از باداران خود مادهْ امحاى جمعى بدست اّورده اند. بالاى كشور ما از طرف پاكستان تجاوز صورت گرفته است." ربانى نظريات خويش را به Focus چنين بيان كرد: "ما فعلاً مجبور هستيم تا روى استراتژى خود دوباره فكر كنيم و قوت هاى خويش را سازماندهى مجدد نماييم. زيرا ما براى بار دوم به جنگ رهايبخش ملت خود در يك نسل اّمادگى ميگيريم."....
داود مير مجاهد سابقه و ديپلمات فعلى (در نمايندگى سياسى افغانستان در پاريس) به اين نظر ميباشد: "يگانه اميد افغانستان مسعود است." همسايه بزرگ شمالى (روسيه) نيز اين نظريه را تائيد ميكند. مشاور امنيتى رئيس جمهور يلسين، (الکساندر) ليبد تقاضا نمود تا از مخالفين طالبان حمايت صورت گيرد. بوريس گرومووف (Gromow) جنرال سابقه و نماينده كنونى پارلمان روسيه با ذكر عبارت اّتى گناه را بگردن مسكو انداخت: زمانيكه حمايت از حكومت ربانى قطع گرديد، افغانستان به طالبان تسليم داده شد.
در نشست مشترك رهبران روسيه با سران كشورهاى اّسياى ميانه در پايتخت (قبلى) قزاقستان شهر الماتا روى اين مطلب بحث صورت گرفت كه چگونه از سرحدات با افغانستان بشكل بهتر محافظت بعمل اّيد. ياغيان تاجك از قبل طالبان را "برادران اسلام" ناميده اند.
نظريات:
- Rafik Sajfulin دانشمند ازبك ميگويد: "ما در پوست خود شعله هاى اّتشى را لمس ميكنيم كه در كابل وسعت ميابد، بى ثباتى به تاجكستان كشيده ميشود."
- Subhan Koschonow دانشمند تاجك ميگويد: "ما مجبور هستيم تا در سطح منطقه بطور مشترك كار نماييم و با قوت هاى متحد افغانستان يك زون غير نظامى را بوجود اّوريم."
- Umirsek Kosenow مشاور رئيس جمهور قزاقستان ميگويد: "افغانستان ميتواند به گروپ هاى قومى پارچه پارچه شود. اين موضوع به تاجكستان نيز سرايت مى نمايد و از اّن كشور به تمام منطقه اّسياى ميانه وسعت ميابد."
توصيه كنندگان (مشوره دهندگان) طالبان:
در اطلاعيه وزارت خارجه امريكا اّمده است: "ما فعلاً اميدوار ميباشيم كه اداره چيان جديد در كابل يك حكومت عبورى را متشكل از نمايندگان مردم تاسيس نمايند. اعدام رئيس جمهور سابقهْ افغانستان، نجيب الله تاسف اّورست."
- طالبان در ضديت با ايران و كمونيست ها قرار دارند.
- طالبان مايل به صدور انقلاب اسلامى نيستند.
- افغانستان بيش ازين مجاز نيست كه پايگاه تروريستان بين المللى كه (امريكا و متحدين عربى اّن يعنى مصر و عربستان سعودى را تهديد كند) همچنان منطقه كشت خاشخاش باشد.
- صدراعظم (سابقهْ) پاكستان بينظير بوتو:
"ما به اين اميد هستيم تا تاثير و نفوذ معتدل خود را انجام دهيم. هرگاه در افغانستان يك حكومت ساخته شود، ما مجبوريم با اّن حكومت كار مشترك نمائيم. ما بزودى خواهيم ديد كه اّيا طالبان حركت يك گروپ مردم اند و يا تجسم خواهش مردم به صلح."
- محمد ظاهر، شاه اسبق افغانستان ميگويد:
"من تصميم گرفته ام تا به كشور خود افغانستان بازگردم و صلح و وحدت ملى را دوباره احيا بدارم."
- مولوى شيخ الحديث رئيس شوراى پيران ميگويد:
"در تحت قيادت پادشاه (سابق) ما هديه خداوندى وحدت ملى را داشتيم. اّن نظم با طالبان دوباره اّمده است."
- Rafik Saifulin دانشمند ازبك نظريات خود را به Focus اينطور بيان نمود:
"انسان در غرب فكر نمى كند كه ما با دادن هوشدارها ناشى از خطر بنيادگرايان اسلامى مبالغه ميكنيم"، "ليكن ما در اّسياى مركزى مستقيماً با افغانستان سروكار داريم و نه اروپائى ها، يعنى جائيكه از گذشته ها تند باد چنين خطر را بدين سو كشانيده است. بخاطرى كه درين جا تمام پرابلم هاى اجتماعى حل ناشده باقى مانده اند، بناً تمامى بنيادگرايان در يك سرزمين حاصل خيز سرازير ميشوند."
- يك سخنگوى حكومت (امريكا) كه نخواست نامش افشا شود چنين اظهار عقيده كرد:
"ايالات متحدهْ امريكا دقيقاً اين خطر را احساس نميكند. "ما همه درين جا توافق نظر داريم كه طالبان در بعضى موارد بقدر كافى سختگير و بيرحم هستند."، "ليكن اّنها در يك نقطهْ مهم از ديگر مسلمانان فرق دارند: اّنها نمى خواهند انقلاب اسلامى را صادر نمايند." طوريكه در واشنگتن گفته ميشود روبين را فائل (Robin Rafhael) سكرتر دولتى و مسوول شعبهْ اّسياى شرقى (در وزارت خارجه امريكا - م) قبلاً چندين بار با مسوولين طالبان ديدو بازديد بعمل اّورده است.
- معاون وزير خارجه طالبان شير محمد ستانكزى چنين اطمينان داد: "ما بنيادگرائى را صادر نمى نمائيم، ما همچنان از تروريستان حمايت نمى كنيم، ما خواهان روابط با تمام كشورهاى دنيا ميباشيم."
طوريكه ملاحظه ميگردد يك هدف استراتژيك ايالات متحده امريكا بر اّورده شد. هدف ديگر: كشت و تجارت مواد مخدر بايست زدوده شود. طالبان چند نفر قاچاقچى مواد مخدر را اعدام كردند. قرار محاسبهْ كارشناسان در سال 1995 به ارزش 75 مليارد دالر هيروئين از افغانستان به ماركيت هاى اروپائى و امريكائى سرازير شده است. بخش اعظم ترياك از اراضى تحت تسلط طالبان بدست اّمده كه درين ارتباط نمايندهْ طالبان به Focus چنين اطمينان داد: "اقدامات ضرورى را بر ضد اين مساله اتخاذ ميداريم."
صلح به اين زودى ها اعاده نمى گردد، تمام جوانب درگير به اين حرف موافق هستند. نظر به معلوماتى كه Focus دارد، اّنها با محمد ظاهر شاه (سابق) كه در روم در مهاجرت بسر ميبرد، داخل مذاكره ميباشند. موصوف ميتواند بمثابهْ يگانه فرد قابل قبول براى همه، اثر گزار واقع شود. او ميخواهد بزودى به افغانستان برگردد. ليكن ظاهرشاه نيروهاى مسلح در اختيار ندارد، بناً وابستگى به قوتى پيدا ميكند كه پادشاه ساز (تاج بخش) باشد. بسيارى ها اين قوت پادشاه را در وجود رهبر ازبك ها، دوستم مى بينند. جهت گيرى او فيصلهْ نهائى را بدست مى دهد.
داود مير ديپلمات (در نمايندگى سياسى افغانستان در پاريس - م) به اين عقيده است: "هرگاه او (دوستم) به مسعود بپيوندد ما ميتوانيم طالبان را متوقف سازيم"، "هرگاه دوستم با طالبان يكجا شود، انفجار بوجود مياّيد."....
روزنامهْ: Die Rheinpfalz
شماره 237 مورخ 11/10/1996
نويسنده: Gabriele Venzky
"اتحاد هدفمندانه
بر ضد طالبان"
مسكو فعلاً در افغانستان بالاى مخالفين جنگى سابقه اتكا مى نمايد
الكساندر ليبد (Alexander Libed) مشاور امنيت ملى يلتسين رئيس جمهور روسيه، شكر گزار دورهْ اشتراك خويش در جنگ افغانستان ميباشد. او در اّنجا به لقب قهرمانى نايل اّمد. طبعاً به موفقيت دست نيافت. سبب عدم حصول نتيجه از تلاش هايش، احمد شاه مسعود بود كه سرانجام از درهْ پنجشير خروج روس ها را امر جبرى ساخت. مسعود دشمن خشمگين كريملين بود تا اينكه فرد ديگرى روى صحنه ظاهر شد: عبدالرشيد دوستم، فرمانده نظامى ازبك تحت حمايت كسى قرار داشت كه شوروى ها او را منحيث نمايندهْ خود نصب كرده بودند و (بالاخره) تنهايش گذاشتند: رئيس جمهور نجيب الله. هنگاميكه دوستم در سال 1992 تغير جهت داد و همراه با مجاهدين به عمل مشترك پرداخت، اّنها (مجاهدين) توانستند كابل را اشغال نمايند و نجيب الله را سقوط دهند. خواب روسى رهيابى به (اّب هاى گرم) در اوقيانوس هند برباد رفت. دوستم او را با ضربه (محكم) به مرگ رسانيد.
اين ديگر به خندهْ پنهانى (Ironie) تاريخ مربوط ميشود كه روسيه حالا با دشمن خشمگين خود در افغانستان جبهه مشترك را ميسازد يعنى با مسعود و دوستم. فيگور كليدى درين موضوع باز هم الكساندرليبد است. اشغال كابل توسط افراطيون اسلامى طالبان و تسلط شاگردان مذهبى بر 4/3 حصهْ كشور، روس ها و همچنان نظام هاى سابق كمونيستى اّسياى ميانه را كه اهالى مسلمان دارند، به اين پلان كشانيد. اولويت ها مسايل اّتى هستند: پيشروى طالبان متوقف گردد؛ توجه بخرج داده شود تا "ويروس بنياد گرائى" در قلمرو اّنها سرايت نكند. يگانه كسانيكه خواسته هاى ياد شده را براّورده ساخته ميتوانند، مسعود و دوستم هستند. اين دو نفر (مسعود و دوستم) كه اصلاً با همديگر مخالف اند، بايست قبلاً دو مرتبه بمنظور انجام مذاكرات به مسكو رفته باشند.
شهر كوچك مزار (شريف) در اّسياى ميانه (در افغانستان) كه در گذشته خسته و دلتنگ بود، امروز به مركز تجارتى مترو پول ميلونى تبديل شده است. نصف (مردم) كابل درين شهر پناهگاه يافته اند يعنى در منطقهْ زير حاكميت كمونيست سابقه دوستم كه بطور مقايسوى (نسبت به ساير نقاط) اّزاد تر است و همين اكنون دهها هزار مهاجر جديد به اينجا (مزار شريف) مياّيند.
صدها كشته و زخمى:
در شمال كابل، در مدخل خروجى تونل سالنگ، تقسيم كشور بدو قسمت اّغاز ميشود. در انجا دوستم نيروهاى خود را تمركز داده و هنوز در حالت انتظار بسر ميبرد. در سمت شرقى در ساحهْ وسيع جائيكه درهْ پنجشير واقع است، مسعود با سلاح هاى سنگين خود مواضع اختيار كرده است. در همين جا در سالنگ ميتواند سرنوشت طالبان از لحاظ نظامى و روانى تعين گردد. در ضربهْ اول (نوبت اول) جنگجويان خدا كه اين نام را خود شان بالاى خويش گذاشته اند، در مقابله با قوت هاى مسعود و نيروهاى دولتى فرارى از كابل، شكست خوردند. اّنها (طالبان) بعد از جنگ هاى روز جهارشنبه و پنج شنبه صدها نفر كشته و زخمى خود را انتقال دادند.
وليك مزيد به (مسايل متذكره) اهالى در (اين مناطق) نسبت به شرق (كشور) نمى خواهند چيزى از (طرز رفتار) طالبان بدانند. زيرا درين جا مردم بر قرارى حاكميت صلح غير عادى (بدور و جدا از عادات، رسوم، عنعنات و كلتور زندگى - م) را براى خود و افغانستان قبولدار نيستند. همچنان اّنها پشتون ها، يعنى جمعيت بيشتر افغانستان را كه در گذشته دايماً در كابل حكمروائى ميكردند، در(اين مناطق) كشور نمى پذيرند. در شمال اقليت هاى قومى ازبك و تاجك زندگى مينمايند. مقاومت اّنها بر عليه متعصبين فعلاً حاكم بر كابل (طالبان) نه تنها دلايل مذهبى، بلكه قبل از همه انگيزه اتنيكى (قومى) نيز دارد.
نگرانى ها از ناحيهْ افراط اسلامى:
در حاليكه طالبان در لحظهْ حاضر در راه شناسائى سياسى خويش در تلاش اند، نگرانى ها از ناحيهْ حاكميت افراط اسلامى رو به افزونى ميگيرد، يعنى اّن (روش و عملكرد) كه با زور سلاح ، مردان را به مساجد ميبرند و خانم ها را از كار و زندگى خارج از منزل محروم داشته اند. در خود ايالات متحدهْ (امريكا) كه تا كنون ظهور كامل و اعجاز انگيز طالبان را بسود اّنها (طالبان) همرائى مى نمود، كنون با لحن اّهسته خبردار (هوشدار) ميگويند. در واشنگتن اّشكارا كار درين عرصه اّغاز يافته تا بدانند كه چه چيزى نو و غير عادى را در اّنجا (در افغانستان) بوجود اّورده اند.
امروز صادرات عمدهْ افغانستان را مواد مخدر و دهشت افگنى تشكيل ميدهد. 4/3 حصهْ تمام مزارع كشت خاشخاش در قلمرو تحت حاكميت طالبان قرار دارد كه با (ما حصل از مدرك فروش) كوكنار جنگ مقدس خويش را تمويل مالى ميكنند. در سال جارى ريكارد جديد برداشت حاصلات قايم گرديد. اّنچه به ترور مربوط ميشود، امريكائى ها شخصاً شاهد اّن بودند، به چه معنى: (سازماندهى و اجراى) انفجار در مركز تجارت بين المللى در نيويارك راه خود را تا به افغانستان مى پيمايد. دهشت افگنان (تروريست ها) تعليم ديده در افغانستان، در سراسر جهان مخفيانه فعال هستند.
March 13th, 2006
برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
- علی رستمینقش پیش نهاده هایی تاریخی وسامان یابی های بعدی قدرت درتأسیس وافول حزب دموکراتیک خلق افغانستان(حزب وطن)
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادجهاد و جنگ در افغانستان قبل از آمدن قطعات شوری به حمایت پاکستان و رهبری امریکا آغاز شد
- سیداحسان واعظیبخش دوم نقش سازنده و ماندگارببرک کارمل در مسیر تاریخ
- سیداحسان واعظینقش سازنده و ماندگارببرک کارمل در مسیر تاریخ
- داکتر حمیدالله مفیدفرود دو ستاره درخشان از کهکشان اندیشه وخرد
- علی رستمی ببرک کارمل بااندیشه عدالت خواهانه به خاموشی رفت
- گزارنده به پارسی دری: عزیز آریانفرآریایی ها یا تورک ها؟
- عبدالو کیل کوچی دسامبردر آیینهء تاریخ
- عبدالو کیل کوچیمحمود بریالی ابر مرد جنبش چپ وترقی خواه افغانستان
- محمد عوض نبی زادهنا یب سالارمحمد حسین خان پیکارجوی رزمگاه میوند وغزنیگک
- خلیل وداد چگونه س.د.ج.ا. به س.خ. ج.ا. تعویض شد
- مترجم: ا. م. شیریانقلاب اکتبر! استالین. نوسازی- کودتای لیبرالی
- نویسنده: نجیب سرغندوی نهضت خدایی خدمتگاری و نقش آن دربیداری پشتونها
- گزارنده به پارسی دری: عزیز آریانفرتوران
- حسن پیمانامیرتیمورموئسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنگ ومدنیت آسیای وسطی قسمت-6
- حزب کارایران(توفان)انقلاب اکتبر ناقوس مرگ سرمایه داری بود
- ظهو رالدين دبرېالي انقلاب دکاليزې په وېاړ
- زمان هوتکبمناسبت هفدهمین سالشهادت داکترنجیب الله
- رحمت اله رواندشهید داکتر نجیب اله داوولسم تلین په یاد
- جلال بايانی کاوشگرشـــهيد داکتر نجيب الله
- جلال بايانی کاوشگرهفده سال قبل درقلب افغانستان کابل حماسه تاريخ رخ داد
- نصیراحمد – مهمند پیړی،پیړی زغم او پیچ دی وګالل شی
- داکتر حبیب منګل دافغانستان دخپلواکۍ غورزنګ ته لنډه کتنه
- نویسنده : مهرالدین مشیدروزی که زمامداران ناکاره در سایۀ آن صرف احساس فربهی کرده اند
- حسن پیمانامیرتیمور موئسس سبک اصیل هنر معماریوحامی فرهنگ ومدنیت آسیای وسطی5
- برگردان و تبصره از دکتر خلیل ودادحقایقِ تلخِ جنگِ 1979-1991 افغانستان از زبان نظامیان شوروی پیشین
- عبدالوکیل کوچی نگاه مختصری به تاریخ کوشانی ها
- انجنیر فضل احمد افغان شاه امان الله غازی و خط سیاه دیورند
- میر عنایت الله سادات معضلۀدیورند
- تتبع ونگارش؛تلخیص وترجمه: ازحسن پیمانامیر تیمور موسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنگ ومدنیت آ سیای وسطی قسمت(4)
- امان معاشر؛ خبرنگار آزادهشت ثور آوردن مجاهدین رو بزوال از کوه ها به قدرت جنرال دستم
- ا. م. شیریزادروز لنین، روز شرمندگی ما
- عتیق الله مولویزادهاز دین پروری، تا دین فروشی!!
- حسن پیمان امیرتیمور موسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنک ومدنیت آسیای وسطی قسمت 3
- نوشته کریم پوپل تاریخ نوروز کهن
- نجم کاويانیيادی از نوروز در کابل قديم
- تتبع ونگارش-ترجمه وتلخیص: ازحسن پیمانامیرتیمور موسس سبک اصیل هنرمعماری وحامی فرهنگ ومدنیت اسیای وسطی-2-
- دوکتور امین برین زوریدوکتور امین برین زوری
- برگردان و تبصره از دکتر خلیل ودادیهودیت در افغانستان
- ارسالی صمیمیبازگشت «لنین» به «خجند»
- حسن پیمانشمۀ ازخدمات وکارنامه های امیرتیموردرأئینۀ تأریخ
- سلیمان راوشجشن سده
- حسن پیمانتأریخ وخدمات زنده ومشهود امپراتوری تیموریان محال است به فراموشی سپرده شود
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادمناسبات سابق دولت افغانستان و اتحاد شوروی آمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی در ششم جدی به افغانستان
- سرلوڅ مرادزی برتانوي هند او برتانوي پنجاب، د پښتنو د ویښتیا دښمنان !
- سرلوڅ مرادزی برتانوي هند او برتانوي پنجاب، د پښتنو د ویښتیا دښمنان !
- عتیق الله مولوی زادهزندگی از کاخ تا کا نتینر!
- سرلوڅ مرادزیبرتانوي هند او برتانوي پنجاب دواړه، د پښتنو د ویښتیا ضد !
- سرلوڅ مرادزیډیورنډ کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون
- نویسنده : مهرالدین مشیدبالاخره امریکایی ها سر به بالین بیمار نظامیان پاکستانی این بازوی زرهی تروریزم جهانی نهادند
- عبدالوکیل کوچید سامبر نقطه عطف درتاریخ جنبش داد خواهانه مردم افغانستان
- سرلوڅ مرادزی ډیورڼد کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون دوهمه برخه
- انجنیر فضل احمد افغانخط سیاۀ دیورند مولود دسایس انګلیس و روسیه
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون
- فرزاد رمضاني بونششناسايي يا عدم شناسايي ديورند؟
- انجینر محمود صافی دافغانستان دتاریخ ځلانده ستوری احمد خان « احمد شاه بابا » درانی کال
- سید ذا کر شاه ( ســــــــــادات) (( د ډیورند کرښې غندل یا د پاکستان ســـــــره دښمنی))
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او څرګند دریځونه
- بیداربمناسبت کنفرانس بین المللی لندن و عدم پذیرش دیورند خط فاصل
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او روستۍ پراختیاوې
- عزیز آریانفرنیاز تاریخی به بازگشت به توافقات ژنو
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او روستۍ پراختیاوې
- سرلوڅ مرادزید ډیورند کرښې پریکړه به، لروبر افغانان خپله کوي
- ارسالی صمیمیبرگی از تاریخ جنگ جهانی دوم/ چگونه مسکو تسلیم آلمان ها نشد
- میر عنایت الله سادات نگاهی به تاریخ آریانا
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد بخش آخر
- جلال بايانیبزرگ مردان تاریخ
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش دوازدهم
- شبيراحمد طالب وزيران اوخاطرې
- رسول پويانجايگاه هرات در مدنيت خراسان
- محمدنبی عظیمیسفر دیگر به جلال آباد
- عزیزه عنایت خامۀ درفرا راه آزادی !
- نصیراحمد - مهمنددافغانستان دخپلواکی دبیرته اخیستلو دشهیدانواوغازیانوپه یاد
- دوکتور جلال بايانی « روح شاه غازی امان الله شاد و پر نور باد »
- انجنیر ظهو رالدین اندیشپراو دا
- محمدنبی عظیمیتعرض متقابل قوای مسلح افغانستان
- نوشته کریم پوپل اشغال و تاراج کابل از زمان تاسیس الی امروز
- سلیمان راوششهروندان شهر (جندان)
- محمدنبی عظیمی درحاشیه تعرض متقابل
- رسول پویاننقش استعمار در تخریب تمدن خراسان
- رسول پویانخراسان بعد از فروپاشی امپراتوری تيموريان
- رسول پویان ریشه های خراسان کهن
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش هشــــــــــــــــتم
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخـــش هفتـــــــــــــم
- ا. م. شیریپراودا در ۱۰۰ سالگی: زنده و رزمنده
- اسدالله جعفریمیلاد گل سرخ
- عبدالحی نزهت افزودن دشواری کارعاقلانه نیست
- فوادشاه امان الله خان غازى از نظر احمد شاه مسعود كى بود؟
- انجنېر ظهو رالدین اندېشپر فا شیزم د بري ورځ یعنی دامپرېا لیزم دنیمی تنی ښخول په شوري سوسېا لیستي هېواد کی
- نویسنده : مهرالدین مشید نباید بیش از این بهایی برای ویرانی این سرزمین پرداخت
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش ششم
- نوشته صوفی کریم فیضانی حملات اعراب در افغانستان
- انجنیر ظهورالدین اندیشد افغا نستان د خلک دمو کراتیک گوند داد شهیدا نو او اتلانو دسور گوند ټولو غړو ته له پو رته نه تر کښته پو رې
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بقیه بخش پنجم
- نبی حیدری معلم جنک یا صلح
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد بقیه بخش چهارم
- تهیه وترتیب:میرمحمدشاه رفیعیچهره امروزی تپه مرنجان ورازهای تاریخی آن
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد -- 4
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد - 3-
- سلیمان راوشتندیس های بامیان مجسمه های بودا نیستند
- حسن پیمانبیادبودسلسال وشهمامه تندیسهای بودا دو همبزم ودو همسنگ
- حسن پیمانافشارخونین وقتلهای زنجیره یی انگیزۀ اتحادخلقهای تحت استبداد
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد
- رحمت اله رواند روسانو يرغل او وتل دواړه تېروتني وې
- احمدولي بدخشياداي ديني به قربانيان فاجعة افشار
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد
- عتیق گلشمه ازجنایات بعضی گروه های ماوئیستها درافغانستان
- محمد نبی عظیمیچرا از مرگ می ترسید ؟
- جمعه خان صوفيلر وبر دوه افغان که يو افغان؟ (يوولسمه او آخري برخه)
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟ (اتمه برخه)
- عبدالو کیل کوچی فرخنده باد چهل وهفتمین سالگرد تاسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، حزب قهرمانان وشهیدان !
- حمید محویتآتر بی نوایان
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادآمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی به افغانستان
- تهیه کننده : عبدالقدیر میرزاییسقوطِ یک امپراتوری!
- محمد عارف عرفان رازهای حقیقی دعوت ارتش شوروی
- حمید محویدر بارۀ [کشته شدن پلخانوف(؟)]
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد
- صدیق رهپو طرزیما و نو آوری، تجدد و مدرنیزم
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟ (پنځمه برخه)
- داکترآریننام ببرک کارمل جاویدانه است زیرا توده های مردم آنرا ستوده اند
- عبدالو کیل کوچیپنجمین سالگرد وفات محمود بریالی را گرامی میداریم
- صدیق رهپو طرزیدیورند: سر و صدا برای هیچ
- محمدنبی عظیمیسپیده ها این جا آرام انــد
- محمد عوضازمكتب مبارزهء رفيق ببرك كارمل بياموزيم
- علی رستمیببرک کارمل ستارهء درخشان مبارزِ عدالتخواهء کشور
- عبدالو کیل کوچیببرک کارمل بزرگ مرد تاریخ
- دوکتور نثار احمد صدیقینام ببرک کارمل جاودان و روانش شاد باد
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟(٢ مه برخه)
- عزیز آریانفرچگونه دهلیز واخان ایجاد و به زور به افغانستان داده شد
- جمعه خان صوفيلر و بر: دوه افغان که يو افغان؟
- انجنېر ظهورالدين اندېشبه افتخار سالګرد انقلاب پېروزمند و زنجير شکن سوسياليستی اکتبر
- گزارشگر از انگلیسی به پارسی: صدیق رهپو طرزیده اسطوره در مورد افغانستان
- انجنېر ظهورالدين انديشبمناسبت سالمرګ انقلابی دلير وانديشمند خلل ناپذير
- از کریم پوپل روش سیاسی دولتها وملیتهای افغانستان در طول تاریخ
- عدالتدشمن هرگز وارد شهر لنين نخواهد شد!
- عبدالو کیل کوچی ماندگاران تاریخ
- نصیراحمد – مهمنددافغانستان دخپلواکی دبیرته اخیستلو
- سليمان راوش به پیشواز 28 ـ اسد
- انجنېر ظهورالدين اندېشدافغانستان دخلکو دملی_ازادی بخښونکي انقلاب دکاليزی په وياړ
- گزارنده: عزیز آریانفرمقاله دوم نقش دولت «کیرپاند» در با هم آمیزی فرهنگ های آسیای میانه
- عزیز آریانفرشاهنشاهی پنج صد ساله تاجیکی- ایرانی کیرپاند در مرزهای باختری چین
- حامدعلمیرساله روزشمار وقایع افغانستان از سال 1747 الی اخیر سال 2010
- نوشته کریم پوپلظهور وزوال اردوهای افغانستان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش دوازدهم وپایانی
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش 11
- گزارشگر از زبان انگلیسی به پارسی صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دوران تیموریان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش دهم
- سرلوڅ مرادزیلندن کې ډيورند جرګه د پنجاب پر سر کلک ګوزار
- تهیه کننده:امان معاشر نامه ی خواجه حافظ شیرازی برای امیر تیمور
- عبدالصمد ازهرخود کشی یا قتل بخش نهم
- محمدنبی عظیمی لحظاتی با ازهر بزرگوار
- محمدنبی عظیمی آیا روزی تاریخ حــــرب کشور ما نوشته خواهد شد؟
- عبدالصمد ازهر اسرار مرگ میوندوال بخش نهم
- ازهر عبدالصمداسرار مرگ میوندوال بخش هشتم
- محمد همایون سرخابی شهر غلغله در ماتم نبود بودای بزرگش هنوز میگرید
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوالبخش هفتم
- محمدنبی عظیمیتا لحظهء انــــتقال مسؤولیت
- گزارش از انگلیسی به پارسی صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دوران تیموریان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش ششم
- اسدالله جعفریآیاافشار باردیگر تکرار خواهد شد؟
- سید عبدالقدوس «سید»جنگ افشار
- خلیل الله سکندریواقعیت های پنهان در ماجرا های عیان افغانستان
- محمد همایون سرخابی نگاه مختصری پیرامون زندگی پرافتخار ظهیرالدین محمد بابر
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش پنجم
- محمد عالم افتخارسید جمال الدین افغانی ؛ اَبَر انسانی که از نو باید شناخت !
- سرلوڅ مرادزی پاچاخان د بهرنیو پوهانو په نظر کې
- صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دور تیموریان
- میرعنایت الله سادات نظری بر موافقتنامه ای دیورند
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا قتل؟ بخش چهارم
- نویسنده : مهرالدین مشیدامریکا و بازی بزرگ در کشوری که دشنۀ مقاومت گلوی هر مهاجمی را شگافته است
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا مرگ بخش های دوم و سوم
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزاد آمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی به افغانستان
- ا. م. شیریبمناسبت زادروز استالین
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا مرگ
- نویسنده: ولادیمیر پلاستون ببرک کارمل تا آخرین نفس های خود به حقانیتِ راهی که خود انتخاب نموده بود باور داشت
- ع.رستمی ببرک کارمل نماد وحدت!
- ر. حسنهفته اول دسامبر یاد آور روز های فقدان دو شخصیت مبارز نستوه کشور
- نوشته از ع. بصیر دهزادبخاطر 14چهاردهمین سالگرد وفات شادروان ببرک کارمل
- عبدالو کیل کوچی گرامی وجاویدان باد نام وخاطره تابناک زنده یاد ببرک کارمل
- عبدالو کیل کوچی چهارمین سالروز وفات زنده یاد محمود بریالی را گرامی میداریم
- احمدشاه سرخابییادی از جاودان یاد ببرک کارمل و برادر و همرزم فقید ش محمود بریالی!
- سرورددیورند کرښه دتکړه پوهانو وځیړ نو ته ضرورت لري
- عزیز آریانفردرنگی بر سر نام کشور ما- افغانستان
- عزیز آریانفرراز نهانی نامه دوست محمد خان به نیکلای یکم- امپراتور روسیه
- عزیز آریانفرآیین نامه داخلی انقلابیون جوان افغان (جوانان افغان)
- شباهنگ راددر یادمان کمونیست رزمنده «ارنستو چه گوارا»
- دکتر بیژن بارانکوچ آریاییها از شمال خزر
- سرلوڅ مرادزی د تاریخ پاڼه : کوز پښتانه او د افغانستان خپلواکي
- سليمان راوش تجاوزانگليس ، روس و امريکا بر افغانستان يا يک دروغ بزرگ
- اکادمیسن دستگیر پنجشیریحملات بر نیروهای چپ و پیامد های آن
- عزیز آریانفرگستره «اروآسیای میانه بزرگ»
- احسان لمر یادی از خانوادهء ناظر صفر
- داکتر . و .ع . خاکسترفراز های از زند ه گی یهودان در افغانستان
- نوشته صدیق رهپو طرزیتمدن «سند ـ هلمند» آغاز گر تاریخ ما
- انجنیر زلمی نصرت مهمندافغانستان د«جواهر لعل نهرو»له نظره!
- لیکونکی : نجم الدین « سعیدی »دعلامه دوکتورمحمد سعید « سعید افغانی»د «۲۵» تلین په ویاړ !
- سيد احسان " واعظی"تمدن های آريانای کهن و خراسان باستان
- آصفه صبابه مناسبت سی امین سال شهادت شاد روان محمدطاهربدخشی
- عبدالوکیل کوچیفرخنده باد چهل و پنجمین سالگرد تاسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، حزب قهرمانان وشهیدان !
- مرادزیستر پاچا خان : ملي هویت ، خپلواکي ، ملي ژبه او تعلیم
- علی رستمی چهل وپنجمین سالکرد حزب دموکراتیک خلق افغانستا ن را گرامی داشت !
- داود کرنزی بمناسبت سومین سالگرد وفات رفیق بریالی
- یعقوب هادینام و نیکوئی های رفیق ببرک کارمل جاودان باد
- سید احسان واعظی شخصیت نام اوری که باتاریخ زیست
- ترجمه و تحشیه از خلیل وداداز انقلاب اکتوبر تا انقلاب ثور
- سيد احسان " واعظی"تمدن هاي آرياناي كهن و خر اسان باستان
- احسان واعظی جايگاه والا و ارزشمند فيض محمد کاتب هزاره دربازتاب رويدادهای سياسی و تاريخ نگاری کشور
- رحمت اله رواند سنبلی نهمه نیټه د پښتنو اوبلوڅو د پیوستون د ورځی په یاد
- مرادزئ د وږي ۹ مه د پښتونستان ورځ
- نوشته : میرمحمد شاه "رفیعی"آرزوهای فراموش ناشده شهدای به خون خفته
- صديق وفا لويَه جَرگه ها ونقش ارزشمند آن در ساختار اجتماعی- سياسی وقانون گذاری افغانستان
- صديق وفا لويَه جَرگه ها ونقش ارزشمند آن در ساختار اجتماعی- سياسی وقانون گذاری افغانستان
- پژوهش: ظاهردقیق ماسترعلوم سیاسیحکومت مجاهدین(!)وبرکناری نقابهای تقدس آنان
- محمد عوض نبی زا د ه سی ومین سالروز شهادت علامه محمد اسمعیل مبلغ فرخنده و گرامی باد
- دکتورخلیل وداد (بارش)خاطرات مهندس هُلندی فان لوتسنبورگ ماس
- محمد عوض نبی زا دهدرويش علي خان هزاره اولین نایب الحکومهءهرات دردولت درانیها
- میرعبدالواحد ساداتسخنی چند پیرامون شخصیت والای غبار
- محمد عوض نبی زا ده بنیادعلیخان هزاره مبارزهمیشه درسنگرو یکی ازمدافعین راستین استقلال کشور
- محمد عوض نبی زا دهشیرمحمدخان هزاره جنگاورقهرمان و یکی از فاتحین اصلی معرکهءمیوند
- ترجمه و تحشیهء دکتور خلیل وداد نخستین مداخلهء نظامی شوروی به افغانستان
- سیدحسن رشاددو یاد و دو خاطره
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرافغانستان در مراحل نخست توسعه مستقل (سال های دهه 1920)
- محمد عوض نبی زا ده میر یزدان بخش بهسودی نماد ازایمان و مقاومت ،قربانی توطیه و پیمان شکنی
- محمد عوض نبی زا د ه یکصد وپا نزدهمین سا لیا د شهادت میرمحمدعظیم بیگ سه پای
- نسیم جویا جویاــ پرچم شجاعت و نبرد مردم افغانستان به خاطر ازادی,عدالت وترقی
- محمد عوض نبی زا دهچهل و سومین سا لگرد وفات زنده یاد برات علی تا ج یکی ازپیشآهنگان ، نهضت مشروطه خواه و دموکرات گرامی باد
- محمد عوض نبی زا دهیکصدوپنجمین سال تولد فرقه مشرفتح محمد خان میر زاد یکی از پیش قراولان جنبش مشروطیت کشور فرخنده باد!
- محمد عوض نبی زا دهبیست و ششمین سا لیا د وفات محمد ابراهیم گا و سواریکی ازپیشگامان نهضت دهقا نی وضد استبداد گرامی با د!
- جنرال محمد یاسین امیریهشتاد سال از تولد ببرک کارمل شخصیت استثنایی تاریخ معاصرکشورمی گذرد
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- محمدعوض نبي زاده نقش و مقام مردم هزاره دردولت و جامعه طی دوونیم قرن اخیر
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟(قسمت ششم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- مشعلشخصيتي که با تاريخ عمر خواهد کرد
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت پنجم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت چهارم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- محمدعوض نبی زاده یادی ازمبارزقهرمان عبدالخالق شهید
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)تاريخ سخن ميگويد: چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ )قسمت سوم (
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت دوم )
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)تاريخ سخن ميگويد: چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- دپلوم انجنیر خلیل الله معروفی جوانمرد لک بخش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- نصرت شاد يادي از “ مولانا “ ملانصرالدين !
- محمدعوض نبی زاده معرفی مختصریکعده ازمبارزین شاخص مردم هزاره درجنبیشهای ضد استبدادی و استعماری
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- ويرايش وگردآورنده جانبازنبردنخستين سلطنت يک زن ازسلاله غزنويان در جهان اسلام
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- ظريفيبه بها نهء هشتا دهفتمین سالگرد استرداد استقلال افغانستان
- آتوسا سلطان زاده فيلسوفاني كه پيامبر شدند !
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- دوکتور.م. پکتیا وا ل بمنا سبت هشتا دو هفت مین سا لګر د استر دا د استقلا ل ملی افغانستا ن
- محمدعوض نبی زاده هزاره جات یا هزارستان ازدیدگاه ونظر مورخین
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- نصرت شاد توماس هابس متفكر و فلسفه سياسي دولت
- عليشاد لربچه ژان ژاك روسو
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- عليشاد لربچه زنون ؛ اهل كيتون
- نوشتهء: زمری کاسی شناسنامهء يکتن ازمشروطه خواهان، يک مبارز گمنـــام و افشای يک ترورسياسی ديگر؛
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پرشوردرمورد هفت وهشت ثور
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پر شوردر مورد هفت وهشت ثور
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پرشور در مورد هفت و هشت ثور(بخش شـشم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- جليل پرشور در مورد هفت وهشت ثور بخش چهارم
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- جليل پرشوردر موردهفتم وهشتم ثور
- جليل پرشوردر مورد هفتم وهشتم ثور
- جليل پرشوردر موردهفتم وهشتم ثور
- سراج الدین ادیبروز جهانی کارگر وتشکیل سازمان بینالمللی کار
- سراج الدین ادیب جهان در آیینه ء رویداد های تاریخ (اول تا 31 می )
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمد وليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمد وليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمدوليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- کريم حقوقابونصر فارابي ارسطوی شرق
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش سوم
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش دوم
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش نخست
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رضا شادابهویت قومی هزاره ها و سادات هزاره
- ارسالي آرش فروزی با مبارز آتشين راه نجات مردم داکتر محمودی آشنا شويم
- سراج .اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخ
- دوکتورمحمد شعيب مجددیمسابقه تير اندازی در زمان تيموريان هرات
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش سوم
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش دوم
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش نخست
- اسکاریحسن صباح وجنبش اسماعيليه
- دستگيرصادقيغارت ميراثهای فرهنگي و تاريخي
- صباحچگونه ابوریحان بیرونی قاره آمريکا را کشف کرد؟
- داکتر وفاهوشی مین مردی که تاريخ را رقم زد
- صباحاولين سفير زن درتاريخ کابل زمين
- صباحگوشه ي ا ززندگي جاودانه مرد خراسان
- استادصباحابوالفضل بيهقی مورخ امپراتوري غزنويان
- سراج الدين اديببمناسبت 86 مین سال استقلال افغانستان
- تهيه و تدوين از بصيرشررتاريخ ، آزادي ،صلح واستقلا ل
- عينيسيرتاريخي فاجعه ملي ومجرمين جنگي
- رسالتروزا زن بحث انگيزتاريخ
- استادصباحميمنه د راورا ق تاريخ
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحچهل سال اسماعیلیه بعد از وفات حسن صباح
- استادصباحتاريخ عمومي اسماعیلیه هاواوضاع خراسا ن
- نبشهءايشرداسالاحمدالله هندوی افغانستانیم؟!
- تهيه و ترتيب از اشرف بهروزفشرده اي از تاريخ فرانسه
- انجنيرغلام سخي ارزگانيبه بهانه يي گرامي داشت از روز جهاني مادر
- ارسالي جواد نصريانزن در آنسوي تاريخ
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحيعقوب ليث صفاري مرد خرد وپيکا ر
- ارسالي صيقلرويدادها ي تاريخي
- ارسالي بنفشه ميتراآخرين تغييرات سياسي جهان در دهه پسين سده دوهزار عيسايي
- ارسالي فرحت شکوهمندگفتار بزرگان
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- ارسالي بنفشه ميترامجموعه ای از دانستنی ها
- گردآورنده وتلخيص استادصباحسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحگسترش فرقه اسماعیلیه در قرن اخیر
- نسرین مفیدردپای زن افغان در تاریخ
- نسرين مفيدهشتم مارچ روز جهاني زن در پهنای تاريخ
- ارسالي محبوب شاملعقايد اسماعيليه
- ارسالي ميلاد بهزادتاریخچه کتاب و کتابخانه در عهد با ستا ن
- ارسالي نسترن نيلابمروري برآيين کا تو ليک
- ارسالي شامل سالارد رمورد زرتشت و زرتشتیا ن چه میدانیم؟
- ارسالي فريدون کيومرثمهاتما گاندی منجی صلح وپيام آورآزادي
- ارسالي بکتاش نهيردرباره اصطلاح شيعه
- استاد صباحکمي ازحقا يق ناگفته وتاريخي سرزمين خراسان
- ارسالي جواد نصريانتاريخ ظهور و مؤسس مذهب معتزله
- ارسالي اميد برهاناهل حديث و حنابله
- ارسالي جواد نصريانوهابيت چگونه بوجودآمد؟
- استاد صباحتاريخ مذ هب اسماعيليه
- ارسالي دانش آرزوتاریخ اروپا
- ارسالي اميد آهنگربابل درکجا واقع بود؟
- ارسالي جواد نصريانپنج دهه از تصویب اعلاميه جهاني حقوق بشر ميگذرد
- ارسالي اميد آهنگرامپراتوری اسکندر چه وسعت داشت ؟
- ارسالي عمران مهربانچه نيرويي ملتها را به حرکت در مي آورد؟
- ارسالي ميلاد دوستچه کسی می تواند تاریخ بنو یسد؟
- ارسالي مشهيد مهوشبِنِدِتو كروچه
- ارسالي اميد آزموننظرمن در باره تاريخ
- ارسالي مشهيد اميلسا ما نيان
- ارسالي داکتر بصيرجنگ نفت
- ارسالي احمد منصور آگاهنهروآزاده مرد آزادي
- ارسالي وليد نصرياندرتاريخ ا مريکا چه گذشته است؟
- استاد صباحلحظه يي دردهليزهاي تاريخ
- ارسالي سالار هوشمندبه بها نه، سالروز ترور مهاتما گاندی
- ارسالي داکتربصيرتاريخ و هويت ملي ما
- ارسالي شامل صباحلحظه يي با تاريخ
- دستگير صادقيگراميداشت از مبارزات قهرمانانهً مردم با شهامت افغانستان در حفظ استقلال کشور