قسمت هفتم
در مورد هفت وهشت ثور
مرحله ًششم جدی وپيامد های آن
غرض معلومات بشما می خواهم متذکر گردم که بالای لیست تقريبا ً کامل قربانيان دورهً امين ، کار جريان دارد وحتماً يک روزی باطلاع عموم خواهد رسيد.
در بخش های قبلی اين نوشته در مورد اينکه اکثريت قاطع مردم وطن ما ، از چپی ها تا راست ها ی مذهبی ، خاصتا ً گروه های رنگارنگ شامل جنگ مسلحانه ،عليه حاکميت سالهای اول ودوم انقلاب ثوروحتا مردمان عادی طرفدار پروسه های مفيد وعدالت گستر آن تحولات بخاطر فشاری که بالای شان از سوی دشمنان حاکميت وارد میگرديد ومخالفين مذهبی ،مجاهد وچپی گويا انقلابی ،هزاران تن شان راکه همان دهقانانی بودند که ازدولت زمين دريافت نموده ويا در يکی ازصندوقهای تعاونی ثبت نام کرده ويا حد اقل از امکانات ومساعدتهای دولت بهره مند شده بودند ،سرمی بريدند واعدام میکردند،بخاطر نجات جانهای خودشان واولاد های شان از آن انتقام جويی های خونين وظالمانه، طرفدار سقوط دولت امين شده بودند . لذا حمايت از آن دولت بنا بر همين دلايل روزبروز کاهش می يافت وطرفداران با لفعل وبا لقوهً سقوط دولت در اکثريت قرار گرفته بودند.
يکی ازعلل ديگر و اساسی تسريع پروسهً قوت يابی مخالفت با دولت حفيظ اله امين وناگزيری سقوط آن ، بروزاختلافات شديد درداخل حزب حاکم وفرار تعدادی ازنخبگان وشخصيت های ارشد آن دولت بعد قتل فجيع رهبر حزب شهيد نورمحمد تره کی، در راس محمد اسلم وطنجار، اسد اله سروری ، سيد محمد گلاب زوی وزندانی شدن شيرجان مزدوريار، داکترزرغون،عبد الرحمان بسام ، حنيف يرغل وسايرين که تعدادی بجوخه های مرگ سپرده شدند ونزديکی وتقارب شان با بخش قوتمند ترمخا لفين قبلاً داخل حزبی که در آنوقت به يگانه چشم اميد همه آنانيکه در سقوط دستگاه جور وظلم امين ، منافع وبقای زنده گی خود وفاميلهای شان را می ديدند تبديل شده بودند (پرچمی ها ) برای سقوط دادن امين زمينه سازگرديده وباعث يک نوع توافق طبيعی ، خود جوش وناشی از دردهای مشترک جمعی گرديده بود که سر انجام در وجود امکانات داخلی وخارجی گروه پرچمی ها وافراد ناراض خلقی دست بدست هم داده زمينه ًسقوط امين را طوری باعث گرديد که با کمال تاً سف دست نيروی نظامی شوروی، در آن نقش اساسی را ايفا کرد.
برای توضيح دقيق تر تحولات شش جدی لازم است که پيرامون يک سلسله مسايل از جمله شخصيتها واهداف حقيقی، برجسته گيها ، توان ها ، استعدادها نواقص وکمبودها ی بعضی از چهره های مهم حاکميت حزبی ودولتی آن دوران وشخصيت های خبر ساز آن روزگار ، مفاد ومضار قوای شوروی وساير مطالب ومسايل ضروری، اندکی توضيحات داده شود . از اين رو نوشته ًخودرا از ببرک کارمل منشی عمومی کميتهً مرکزی ح.د.خ.ا ، رييس شورای ج.د.ا وچهرهً اساسی وکليدی تحولات آن زمان آغاز می کنم وساير موارد را عند الضرورت به تفسير وتحليل می کشانم.
اول * ببرک کارمل *
شش جدی با سقوط امين بدست نيروی اکثرا ً شوروی ولی با اشتراک تعدادی از افراد حزبی داخل وخارج حاکميت به پيروزی رسيد و ببرک کارمل شخصيت شناخته شده ، مبارز قديمی ضد استبداد ،ضد ارتجاع ، ضد امپرياليزم غارتگر جهانی ومخالف سرسخت ارتجاع سياه داخلی ومنطقوی در راس قدرت قرار گرفت . اوکه سالها ی متمادی را درنبرد های دشوار بر ضد حکومتهای مختلفهً ستمگر،با دشواری های فراوان گذشتانده بود فکر می کرد که دوران تحقق آن همه آرزوهای انسانی او، رفقا وهمرزمانش وهمهً زحمت کشان وترقی خواهان فرا رسيده است که درراه تحقق آنها قربانی های بيشماری پرداخته شده وزحمات فراوانی کشيده شده است.
ببرک کارمل که سالها بحيث بهترين مبلغ ، سخنگو ونطاق چيره دست ونترس وبا شهامت درافشاگری ظلم ها ، خيانتها ودسايس پشت پرده ً حکومات و حلقات مردم ستيز نقش اساسی را بصفت محصل فاکولتهً حقوق ، زندانی سياسی ، چهرهً سياسی وطن پرست ومترقی ، معاون منشی عمومی ح.د.خ.ا رهبر توانای پرچمی ها ، نمايند هً شهريان کابل دردو دورهً پارلمان ، قبلا ً موفقانه ايفا نموده بود وسالها باسخنان پرشورش ، گرمی دهندهً هر ميتنگ و مظاهرهً محصلان وکارگران در مبارزه عليه نابرابری های طبقاتی واجتماعی بود ،سقوط امين جلاد را با همان سخنان آشنا برای همه عاشقان عدالت وبرابری ، اعلان نمودومليونها قلب را در گوشه گوشهً وطن بوجد آورد ،به تپيدن های جديد واداشت وتخم اميد واطمينان را حتا در وجود آنانی که زنده گی را برای شان ختم شده می دانستند کاشت واشک شادی را در چشمان مليونها انسان وطنی جاری ساخت که خودش بخاطر دفاع از آنان روزهای بدی را سپری نموده وبنام های مختلف ونا جايز از طرف دشمنان قسم خورده ويا دوستا ن خوش باور ، ابن الوقت وياران نيمه راه وجفا کارياد شده بود. ببرک کارمل در آن روزگار بمانند سابق از اعتماد رفقا ، سياسيون وطنپرست وترقيخواهان منطقه وجهان برای آن برخوردار بود که در طول سالهای مبارزات وطنپرستانهً وانقلابی حزب برای پيروزی انقلاب ملی ودموکراتيک وياهرتحول وتغيير ترقی خواهانه وعدالت طلب ، از شهرت ونام نيک برخوردار گرديده بود ونيروهای سياسی، خاصتا ًچپی منطقه با ايشان روابط نزديک وتفاهم رفيقانه داشتند.
بسيار خنده آور است آنانيکه امروز با نوشتن مقالات ، طنزها ،تحريف ها ،تفسير ها وتحليلهای سياسی غرض آلود ودشمنانهً شا ن در مورد ببرک کارمل با کل بی شرمی آن مبارز دلير ،سخنور بی همتا ،عاشق ترقی وشگوفايی وطن ومفتون سعادت انسان زحمت کش وطن وسمبول تقوا وپاکيزه گی نفس را به شاه شجاع پدر کلان خود شان تشبيه میکنند وعدهً ديگراز بد ترين شاه شجاعان واقعی ومزدورترازشاه شجاع درانی که رهبران ، آمرين وولينمعمتان شان می باشند ، ودربرابر نفس اماره زبون وحقير شده اند وکاسه های رسوايی چور ،غارت ،چپاول ووطن فروشی های مکرر شان زبان زد خاص وعام گرديده چشم پوشی می کنند وذره ای عدل وانصاف را درنظر نگرفته ،هميشه دروغ می گويند وتهمت می کنند وبه نرخ نان وضخامت بندلهای برگ های سبز دريافتی قلم می زنند وتمام دنيا را ازعينکهای دودين وتاريخ زدهً خود می بينند ونمی دانند که آن ديد ها وقضاوت های کورکورانه حتا بوسيلهً حاميان قبلی ومبلغين سابقه اش کهنه ، عقب مانده ، غير عملی ودر دشمنی با فرهنگ وتمدن بشريت قيمت داده شده است.
اما اینکه ببرک کارمل با وجود داشتن فضايلی که در بالابه آن اشاره شد ، آيا شخصيتی بود بی عيب، کامل ، بی نقص ،بی اشتباه ،کاملا ً برحق ودر کليه موارد ومراحل حق بجانب ،من شخصا ً با کل حرمتی که به ايشان داشتم ودارم می گويم ، نی ،ودلايل فراوانی نيز در اين زمينه دارم وبدون ذيدخل ساختن احساسات شخصی وسياسی ام می خواهم در مورد آن نقاطی که در تقابل با محاسن شان قرار داشت اشاره کنم واين اشاره به به هيچ وجه از مقام وعزت هميشگی شان چيزی را درنزد هيچ کدام ازوطنپرستان وترقی خواهان کم نمی کند.اين مسايل جدی وقابل بحث وضروری را دربخشی ازاين نوشته ها که بعدا ًپيرامون کليه شخصيتهای کليدی واساسی حزب ،انقلاب ودولت های دموکراتيک خلق افغانستان ازظهورتا افول خاصتاًعلت سقوط حاکميت بصورت ناگهانی ورستاخيزحتمی،متحدانه، ناگزيرودوباره ًحزب بزرگ، وسيع ،دموکراتيک وفارغ از هر نوع جاه طلبی وگول زدن ياران ، دور از انضباط های خشک عسکری قديمی اختصاص داده ام ، توضيح وتحليل خواهم کرد وباطلاع خواننده گان عزيز خواهم رساند.
ببرک کارمل وتمام پرچمیها ومتحدين شان در اولين روزهای آغاز مرحلهً جديد انقلاب ثور ، بيش ازحد برای پيروزی نهايی، نه تنها عليه دشمنان مرتجع وعقب گرای داخلی وخارجی حاکميت، بلکه پيروزی برجهالت ، عقب مانده گی ، بی عدالتی ، فقر ، تنگدستی ، بی سوادی ، مرض ، بيکاری ،تبعيضات مختلفهً طبقاتی، قومی، جنسی ، زبانی ،مذهبی ،سمتی وغيره خوشبينی پيدا کرده وفکرمیکردند که درمقام ناجی عمل کرده اند ودوست ودشمن حد اقل پاس نقشی را که پرچمی ها در امر آزادی آنها اززندانهای امين ادا کرده اند ، خواهند داشت وبرای نجات مردم از جنگ وبرادرکشی به نداها وفريادهای صلح جويانه وآشتی طلبانه ً آنها جواب آری خواهند گفت ، ولی با صد افسوس که هدف اکثريت تفنگداران قبل از شش جدی وبعد از آن سقوط خونين حاکميت بود ،نه اخوت اسلامی ،نه سعادت وخوشبختی امت اسلامی ونه آرامی ورفاه مردمان افغانستان، بلکه اهداف شان انحصار طلبی بود ، يکه تازی وعدم مشارکت سايرين درقدرت که حقانيت اين ادعا بعد سالها در دوران حاکميت مجاهدين باثبات رسيد که باثر رقابت های تنظيمی وجنگ های قدرت مدعيان اسلام ومسابقات راکت پرانی های آنانی که هدف شان را اعلای کلمة اله وبرقراری عدل اسلامی اعلان نموده بودند ،چه خرابیهای بيشماری وچه تلفات عظيم بشری ای که نصيب مردم ووطن ما نگرديد.!!
حزب دموکراتيک خلق افغانستان برهبری ببرک کارمل درشرايطی کار خودرا دوباره آغاز کرد که از يکطرف روحيهً انتقام جويی دربين عذاب ديده گان پرچمی وغيرپرچمی از شکنجه گران امينی زبانه میکشيد وهزاران شکايت نامه ازسراسر کشور، تسليم مراجع زيربط گرديده وهمه خواهان تامين عدالت ومحاکمهً ناقضين قانون وعدالت بودند واز سويی حزب بايد وحدت دوبارهً خودرا برای مقابله با دشمنان ديروزه وجديدی که تحت نا م تهاجم واشغال گری شوروی ها ،بوسيلهً پاکستان ، ايران ،چين ، امريکا ،عربستان سعودی واکثريت کشورهای عربی ،غربی واسلامی وسعت بيش ازحد پيدا کرده بود دوباره بدست می آورد وآن تهاجمات شوم وخونين خود يکی از عوامل عدم تطبيق عدالت در مورد شکنجه گران وقاتلان رژيم امين گرديد.
بهرصورت کل تلاشهای داخلی وعلاقمندی وپافشاری شوروی ها برای تامين دوبارهً وحدت باعث آن گرديد که وحدت ميکانيکی حزب دوباره تامين گردد وبزودی آنهاييکه در دوران امين مرتکب خيانت های صريح نه تنها در حق مردم ،بلکه در حق هم حزبی ها وهم گروهی های خود شده بودند، وضع را مناسب ديده ،اظهار بی گناهی کردند ، تقاضای مشارکت در دولت، نی، بلکه دعوای حقوق مساوی با پرچمی هارا نمودند وپروگرام وحدت حزبی وايتلاف دولتی ناکار آمد، بی روح ،غير مفيد ومضری شکل گرفت که باثر آن تعداد زيادی از بی کفايت ترين افراد واشخاص در مقامات عالی دولتی بدون داشتن حد اقل فهم اداری ،مسلکی وتجربهً کاری تعين گرديده و زمينه برای جذب وجلب متخصصين وافراد با تجربهً دولتی بوسيله ً دشمنان خارجی غرض فرار دادن شان از وطن ،با نشان دادن باغهای سرخ وسبز ،کاملا ً آماده گرديد.
عامل ديگر ضعف حزب ودولت در آن بود که حتا صادق ترين خلقيها برای کسب امتيازدرسيستم حزب سازی ودولت سازی بر اساس قاعدهً پنجاه فيصد پنجاه فيصد که بين هردو جناح توافق شده بود ،بدترين افراد را بنام اعضای حزب به کميسيونهای مربوطهً وحدت ،معرفی کردند وبرای آنها مقامات مهم حزبی ودولتی ايرا کمايی کردند که هرگز صلاحيت ، شايسته گی وارزش آن مقامات را نداشتند ودرحوادث منفی بعدی ، بد ترين نقش را درتعميق جنجال ها واختلافات همين حزبی های عاريتی ادا کردند .
پرچمی ها که همه زده وزخمی بودند ، تعدادی ازمحابس بعد شکنجه ها وظلمهای فراوان زنده ويا نيمه جان بيرون شده بودند وتعدادی ديگراز مخفيگاه ها وزير زمينی ها بعد مدتها مخفی کاری طاقت فرسا بيرون آمده بوده وتعدادی بعد اهانت ها ، تخريبات وتبليغات منفی در حق شان از کشورهای خارجی داخل وطن شده ومی خواستند اعضای گروه خودرا سرشماری کنند ، دريافتند که در حدود دوهزار از بهترين وباشرف ترين همرزمان نظامی ، ملکی و شخصيتهای دانشمند مسلکی ،علمی وفرهنگی شان ، باشکال مختلف کشته شده ونابود گرديده اند که از محل دفن تعدادی از آنها نسبت بزير خاک ساختن شان با بلدوزر ويا پرتاب شان از ارتفاعات بلند از طريق طياره در کوه های هندوکش وپامير ويا غرق ساختن شان در دريای آمو از طريق بستن سنگ ويا فلز در کمرهای شان اطلاعی نمی توانست در دست باشد.
روی اين ملحوظ کادرهای پرچمی سازماندهندهً نام نويسی اعضای حزب ، برای آنکه تعداد شان در برابر خلقيها کم نباشد وامتيازات زيادی را از دست ندهند ، بسياری از کسانی را که در دوران مخفی با ايشان باصطلاح وطنی (سلام وعليک) داشتند ويا برای شان درد سر ايجاد ننموده وآنها را در گير گشتاپوهای امين نداده بودند ويا در زندان درک کرده بودند که آنها اشخاص بی طرف ووطنخواه بوده ويا حد اقل مضر نبودند ، شامل ليست ساخته وآنهارا رفيق حزبی ومخفی خود معرفی وبرای شان تعرفهً حزبی دادند. وباين ترتيب در جملهً آن افراد غير حزبی که ازميان شان بهترين وبا شرف ترين حزبيها سربلند کردند وتا پای جان برای پيروزی اهداف حزب رزميدند، تعدادی ابن الوقت ، استفاده جووچاپلوسان هردم خيال ونامردی نيزداخل حزب شده بودند که با وجود رسيدن بمقامات خيلی بلند وبا ارزش حزبی ودولتی ، بمثابهً ستون پنجم عمل کردند وتا حال بد ترازهردشمن معلوم دار،به آن حزب ورهبران آن نامردانه خنجر می زنند ، تهمت می بندند ودروغ می گويند وشرم نمی کنند.
بهرصورت دولت جديد ، درشرايطی کارومبارزه میکرد، که ازيکطرف فشار امريکاييان، غرب ، کشورهای اسلامی ،چين ،ايران وبدرجهً اول پاکستان بالای حاکميت جديد، تحت بهانهً موجوديت اردوی شوروی وخطر کمونيزم وگويا جلو گيری ازدستيابی شورویها به آب های گرم ،روز بروز شديد تر می شد ومداخلات نظامی شا ن درامورداخلی وطنما ابعاد وسيعتر را بخود اختيار میکرد وگروه های خرابکاربيشتری را ازکورسهای قصيرالمدت خرابکاری آتش زدن بمکاتب ، مساجد ،عمارات دولتی ووسايط ترانسپورتی عامه وخصوصی ، انفجار دادن وترور شخصيتهای وطنپرست وترقیخواه، کمين نمودن عليه نيروهای حزبی ومدافعين داخلی وخارجی دولت ،فارغ میساختند وروانهً وظايف شرم آوری میکردند که دگروال يوسف پاکستانی اين خاين وجنايت کار، گوشه های از آن را در کتا ب (تلک خرس) افشاکرده است . اوچيزهايی را افشا نموده واعتراف کرده است که بسياری از بزرگترين افرادیکه اکنون دعوای شخصيت ، وطندوستی وافغانيت ناب میکنند ، بحيث آلهً دست استخبارات پاکستان ومتحدين آن،در بدل مشتی پول وسايرامتيازاتی که بعدا ً نصيب شان شد ، وطن مارا به آتش کشيدند وخون صدها هزارانسان بیگناه را ريختاندند وهنوزبه آن فخر(!) نيز می کنند ولی امروزبخاطرمنافع خود شان همان متجاوز قبلی را که برادر وکمک کنندهً بی مثال وسمبول برادری واسلاميت می گفتند ، متجاوز می خوانند .!!
دولت جديد ، برهبری ببرک کارمل دست به يک سلسله اصلاحات جدی زد، تلاش فراوان نمود تا به بهانه طلبی های داخلی ،منطقوی وبين المللی پايان دهد ويا آن را تقليل بخشد واز آنجاييکه موجوديت قوای شوروی عامل جنگ وجهاد وانمود می گرديد ، دولت خروج قوای شوروی را با قطع مداخلات خارجی مرتبط ساخت که خواستی بود قانونی ومطابق به عادی ترين نورمها وقوانين مروج دلتمداری ، دفاع از تماميت ارضی وحق حاکميت ملی که با کمال تاسف نه تنها طرف قبول پاکستان غير قانونی قرار نگرفت بلکه امريکا وغرب که سالهاست بنام احترام به قوانين بين المللی ، نظم جهانی ،مبارزه عليه تروريزم وخودسری کشورها وسازمانها ،گوش بشريت را کرساخته ولشکريان زيادی را درگوشه وکنارجهان برای مبارزه عليه رژيمهای خودسر(!) اعزام کرده اند، به آن خواست معقول که می توانست از خرابی ها وبربادی های زيادی جلو گيری کندوباعث شود که افغانستان به مرکز تربيه ،پرورش وصدور تروريستان وکشت وقاچاق مواد مخدر تبديل نگردد ،ارزش واهميت نداده وبرخلاف بمداخلات خود افزودند وباعث سقوط دولتی گرديدند که اگر ارتجاع جهانی برای سقوط دادن آن ، گروه های مختلفهً جهادی وطالبی را خلق ،تمويل ، تسليح وبيدريغ حمايه نمی کرد ، اکنون در ضمن اينکه مردم ما از امکانات بهتر تر زنده گی مادی ومعنوی برخوردار می بودند وما فرهنگ پيشرفته وشگوفانی را صاحب میبوديم ،امريکاييان واروپاييان نيز فرزندان ناز پروردهً مردم غرق دررفاه وآسايش شان را در کوه ها وجنگلات وطن ما ودرساير کشورها ازدست نمی دادند وبحران مشروعيت برای خود شان در وطن های خودشان بوجود نمی آمد وباعث ُافت وسقوط اعتبارشان در خانه های شان ودر بين مردمانی که برای شان رای داده بودند وآنها را به قدرت رسانيده بودند نيز نمی گرديد . راست گفته اند: هرچه کشت کنی همان بدرويی . !!
دولت تمام موارد واجراات دولت قبلی را مورد غور وبررسی جدی قرار داد تا باشد به اساس ضرورت ، مفيديت وانتظارات مردم وجامعهً جهانی از تداوم بخشيدن به آن بخشهای از اهداف سياسی ودولتی ايکه جنجال آفرين گرديده وفتوا دهنده گان جهادی ومافوق شان آنها را عامل اساسی نا رضايتی مردم ما وانمود می کردند، در تغيير ويا تعديل آنها اقدام نمايد ولی درعمل تمام اقدامات تعديلی در قوانين ،ايجاد نرمشهای بالاترازانتظارمخالفين خاصتاً در مورد تقسيم اراضی ، مسترد نمودن دارايی های ضبط شدهً مخالفين ومردمان مهاجر شده ودر حالت التوا قرار دادن وبی اعتبار اعلان نمودن بسياری از فيصله ها ، احکام واوامر سابقه در موارد متعدد نتوانست که گروهای مخالف مسلح را وادار وتشويق به تقليل خون ريزی وبربادی وطن سازد.
در آن زمان اردوی مجهز وتوانمند شوروی نخواست ويا نتوانست که سرحدات شرقی وطن مارا مسدود سازد تا جلو مداخلات خارجی گرفته می شد وخرابکاران وابسته به پاکستان نمی توانستند آزادانه بين افغانستان وآنسوی سرحد رفت وآمد داشته باشند . شوروی ها تلفات می دادند ولی طوری عمل می کردند که خود می خواستند ولی اين فرزندان معصوم وبی تجربهً حزبما در امور جنگی، بودند که لشکر، لشکر به قوماندهً مسوولين ويا منشیهای کميته های بزرگ حزبی بسوی جنگ با آبديده ترين وظالم ترين مليشه های پاکستانی ودست پرورده های شان اعزام می شدند وتابوتهای خوشبخت های شان بخانه های شان می رسيد . ما صدها رييس وده ها معين وتعدادزياد کادرهای مسلکی ايرا از دست داديم که بزور وبقوماندهً بعضی از مسوولينی که فقط می خواستند که اوامر خودشان تعميل گردد وحرف منطقی را نمی شنيدند ، درجنگ از دست داديم ،چون آنها (کادرهای مسلکی )ما قبلاًتفنگ را نمی شناختند وهرگز با کسی پرخاش نکرده بودند چه رسد به جنگ وجبهه وتفنگ،حيف شان. تعدادی از آنها باثر معامله های مخفی بين تعدادی از سربازان شوروی وقوماندانان جهادی بدام می افتادند وقربان می شدند . روح همهً شان شاد باد.!
02/06/06
ادامه دارد
June 12th, 2006
برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
- علی رستمینقش پیش نهاده هایی تاریخی وسامان یابی های بعدی قدرت درتأسیس وافول حزب دموکراتیک خلق افغانستان(حزب وطن)
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادجهاد و جنگ در افغانستان قبل از آمدن قطعات شوری به حمایت پاکستان و رهبری امریکا آغاز شد
- سیداحسان واعظیبخش دوم نقش سازنده و ماندگارببرک کارمل در مسیر تاریخ
- سیداحسان واعظینقش سازنده و ماندگارببرک کارمل در مسیر تاریخ
- داکتر حمیدالله مفیدفرود دو ستاره درخشان از کهکشان اندیشه وخرد
- علی رستمی ببرک کارمل بااندیشه عدالت خواهانه به خاموشی رفت
- گزارنده به پارسی دری: عزیز آریانفرآریایی ها یا تورک ها؟
- عبدالو کیل کوچی دسامبردر آیینهء تاریخ
- عبدالو کیل کوچیمحمود بریالی ابر مرد جنبش چپ وترقی خواه افغانستان
- محمد عوض نبی زادهنا یب سالارمحمد حسین خان پیکارجوی رزمگاه میوند وغزنیگک
- خلیل وداد چگونه س.د.ج.ا. به س.خ. ج.ا. تعویض شد
- مترجم: ا. م. شیریانقلاب اکتبر! استالین. نوسازی- کودتای لیبرالی
- نویسنده: نجیب سرغندوی نهضت خدایی خدمتگاری و نقش آن دربیداری پشتونها
- گزارنده به پارسی دری: عزیز آریانفرتوران
- حسن پیمانامیرتیمورموئسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنگ ومدنیت آسیای وسطی قسمت-6
- حزب کارایران(توفان)انقلاب اکتبر ناقوس مرگ سرمایه داری بود
- ظهو رالدين دبرېالي انقلاب دکاليزې په وېاړ
- زمان هوتکبمناسبت هفدهمین سالشهادت داکترنجیب الله
- رحمت اله رواندشهید داکتر نجیب اله داوولسم تلین په یاد
- جلال بايانی کاوشگرشـــهيد داکتر نجيب الله
- جلال بايانی کاوشگرهفده سال قبل درقلب افغانستان کابل حماسه تاريخ رخ داد
- نصیراحمد – مهمند پیړی،پیړی زغم او پیچ دی وګالل شی
- داکتر حبیب منګل دافغانستان دخپلواکۍ غورزنګ ته لنډه کتنه
- نویسنده : مهرالدین مشیدروزی که زمامداران ناکاره در سایۀ آن صرف احساس فربهی کرده اند
- حسن پیمانامیرتیمور موئسس سبک اصیل هنر معماریوحامی فرهنگ ومدنیت آسیای وسطی5
- برگردان و تبصره از دکتر خلیل ودادحقایقِ تلخِ جنگِ 1979-1991 افغانستان از زبان نظامیان شوروی پیشین
- عبدالوکیل کوچی نگاه مختصری به تاریخ کوشانی ها
- انجنیر فضل احمد افغان شاه امان الله غازی و خط سیاه دیورند
- میر عنایت الله سادات معضلۀدیورند
- تتبع ونگارش؛تلخیص وترجمه: ازحسن پیمانامیر تیمور موسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنگ ومدنیت آ سیای وسطی قسمت(4)
- امان معاشر؛ خبرنگار آزادهشت ثور آوردن مجاهدین رو بزوال از کوه ها به قدرت جنرال دستم
- ا. م. شیریزادروز لنین، روز شرمندگی ما
- عتیق الله مولویزادهاز دین پروری، تا دین فروشی!!
- حسن پیمان امیرتیمور موسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنک ومدنیت آسیای وسطی قسمت 3
- نوشته کریم پوپل تاریخ نوروز کهن
- نجم کاويانیيادی از نوروز در کابل قديم
- تتبع ونگارش-ترجمه وتلخیص: ازحسن پیمانامیرتیمور موسس سبک اصیل هنرمعماری وحامی فرهنگ ومدنیت اسیای وسطی-2-
- دوکتور امین برین زوریدوکتور امین برین زوری
- برگردان و تبصره از دکتر خلیل ودادیهودیت در افغانستان
- ارسالی صمیمیبازگشت «لنین» به «خجند»
- حسن پیمانشمۀ ازخدمات وکارنامه های امیرتیموردرأئینۀ تأریخ
- سلیمان راوشجشن سده
- حسن پیمانتأریخ وخدمات زنده ومشهود امپراتوری تیموریان محال است به فراموشی سپرده شود
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادمناسبات سابق دولت افغانستان و اتحاد شوروی آمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی در ششم جدی به افغانستان
- سرلوڅ مرادزی برتانوي هند او برتانوي پنجاب، د پښتنو د ویښتیا دښمنان !
- سرلوڅ مرادزی برتانوي هند او برتانوي پنجاب، د پښتنو د ویښتیا دښمنان !
- عتیق الله مولوی زادهزندگی از کاخ تا کا نتینر!
- سرلوڅ مرادزیبرتانوي هند او برتانوي پنجاب دواړه، د پښتنو د ویښتیا ضد !
- سرلوڅ مرادزیډیورنډ کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون
- نویسنده : مهرالدین مشیدبالاخره امریکایی ها سر به بالین بیمار نظامیان پاکستانی این بازوی زرهی تروریزم جهانی نهادند
- عبدالوکیل کوچید سامبر نقطه عطف درتاریخ جنبش داد خواهانه مردم افغانستان
- سرلوڅ مرادزی ډیورڼد کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون دوهمه برخه
- انجنیر فضل احمد افغانخط سیاۀ دیورند مولود دسایس انګلیس و روسیه
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون
- فرزاد رمضاني بونششناسايي يا عدم شناسايي ديورند؟
- انجینر محمود صافی دافغانستان دتاریخ ځلانده ستوری احمد خان « احمد شاه بابا » درانی کال
- سید ذا کر شاه ( ســــــــــادات) (( د ډیورند کرښې غندل یا د پاکستان ســـــــره دښمنی))
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او څرګند دریځونه
- بیداربمناسبت کنفرانس بین المللی لندن و عدم پذیرش دیورند خط فاصل
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او روستۍ پراختیاوې
- عزیز آریانفرنیاز تاریخی به بازگشت به توافقات ژنو
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او روستۍ پراختیاوې
- سرلوڅ مرادزید ډیورند کرښې پریکړه به، لروبر افغانان خپله کوي
- ارسالی صمیمیبرگی از تاریخ جنگ جهانی دوم/ چگونه مسکو تسلیم آلمان ها نشد
- میر عنایت الله سادات نگاهی به تاریخ آریانا
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد بخش آخر
- جلال بايانیبزرگ مردان تاریخ
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش دوازدهم
- شبيراحمد طالب وزيران اوخاطرې
- رسول پويانجايگاه هرات در مدنيت خراسان
- محمدنبی عظیمیسفر دیگر به جلال آباد
- عزیزه عنایت خامۀ درفرا راه آزادی !
- نصیراحمد - مهمنددافغانستان دخپلواکی دبیرته اخیستلو دشهیدانواوغازیانوپه یاد
- دوکتور جلال بايانی « روح شاه غازی امان الله شاد و پر نور باد »
- انجنیر ظهو رالدین اندیشپراو دا
- محمدنبی عظیمیتعرض متقابل قوای مسلح افغانستان
- نوشته کریم پوپل اشغال و تاراج کابل از زمان تاسیس الی امروز
- سلیمان راوششهروندان شهر (جندان)
- محمدنبی عظیمی درحاشیه تعرض متقابل
- رسول پویاننقش استعمار در تخریب تمدن خراسان
- رسول پویانخراسان بعد از فروپاشی امپراتوری تيموريان
- رسول پویان ریشه های خراسان کهن
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش هشــــــــــــــــتم
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخـــش هفتـــــــــــــم
- ا. م. شیریپراودا در ۱۰۰ سالگی: زنده و رزمنده
- اسدالله جعفریمیلاد گل سرخ
- عبدالحی نزهت افزودن دشواری کارعاقلانه نیست
- فوادشاه امان الله خان غازى از نظر احمد شاه مسعود كى بود؟
- انجنېر ظهو رالدین اندېشپر فا شیزم د بري ورځ یعنی دامپرېا لیزم دنیمی تنی ښخول په شوري سوسېا لیستي هېواد کی
- نویسنده : مهرالدین مشید نباید بیش از این بهایی برای ویرانی این سرزمین پرداخت
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش ششم
- نوشته صوفی کریم فیضانی حملات اعراب در افغانستان
- انجنیر ظهورالدین اندیشد افغا نستان د خلک دمو کراتیک گوند داد شهیدا نو او اتلانو دسور گوند ټولو غړو ته له پو رته نه تر کښته پو رې
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بقیه بخش پنجم
- نبی حیدری معلم جنک یا صلح
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد بقیه بخش چهارم
- تهیه وترتیب:میرمحمدشاه رفیعیچهره امروزی تپه مرنجان ورازهای تاریخی آن
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد -- 4
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد - 3-
- سلیمان راوشتندیس های بامیان مجسمه های بودا نیستند
- حسن پیمانبیادبودسلسال وشهمامه تندیسهای بودا دو همبزم ودو همسنگ
- حسن پیمانافشارخونین وقتلهای زنجیره یی انگیزۀ اتحادخلقهای تحت استبداد
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد
- رحمت اله رواند روسانو يرغل او وتل دواړه تېروتني وې
- احمدولي بدخشياداي ديني به قربانيان فاجعة افشار
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد
- عتیق گلشمه ازجنایات بعضی گروه های ماوئیستها درافغانستان
- محمد نبی عظیمیچرا از مرگ می ترسید ؟
- جمعه خان صوفيلر وبر دوه افغان که يو افغان؟ (يوولسمه او آخري برخه)
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟ (اتمه برخه)
- عبدالو کیل کوچی فرخنده باد چهل وهفتمین سالگرد تاسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، حزب قهرمانان وشهیدان !
- حمید محویتآتر بی نوایان
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادآمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی به افغانستان
- تهیه کننده : عبدالقدیر میرزاییسقوطِ یک امپراتوری!
- محمد عارف عرفان رازهای حقیقی دعوت ارتش شوروی
- حمید محویدر بارۀ [کشته شدن پلخانوف(؟)]
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد
- صدیق رهپو طرزیما و نو آوری، تجدد و مدرنیزم
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟ (پنځمه برخه)
- داکترآریننام ببرک کارمل جاویدانه است زیرا توده های مردم آنرا ستوده اند
- عبدالو کیل کوچیپنجمین سالگرد وفات محمود بریالی را گرامی میداریم
- صدیق رهپو طرزیدیورند: سر و صدا برای هیچ
- محمدنبی عظیمیسپیده ها این جا آرام انــد
- محمد عوضازمكتب مبارزهء رفيق ببرك كارمل بياموزيم
- علی رستمیببرک کارمل ستارهء درخشان مبارزِ عدالتخواهء کشور
- عبدالو کیل کوچیببرک کارمل بزرگ مرد تاریخ
- دوکتور نثار احمد صدیقینام ببرک کارمل جاودان و روانش شاد باد
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟(٢ مه برخه)
- عزیز آریانفرچگونه دهلیز واخان ایجاد و به زور به افغانستان داده شد
- جمعه خان صوفيلر و بر: دوه افغان که يو افغان؟
- انجنېر ظهورالدين اندېشبه افتخار سالګرد انقلاب پېروزمند و زنجير شکن سوسياليستی اکتبر
- گزارشگر از انگلیسی به پارسی: صدیق رهپو طرزیده اسطوره در مورد افغانستان
- انجنېر ظهورالدين انديشبمناسبت سالمرګ انقلابی دلير وانديشمند خلل ناپذير
- از کریم پوپل روش سیاسی دولتها وملیتهای افغانستان در طول تاریخ
- عدالتدشمن هرگز وارد شهر لنين نخواهد شد!
- عبدالو کیل کوچی ماندگاران تاریخ
- نصیراحمد – مهمنددافغانستان دخپلواکی دبیرته اخیستلو
- سليمان راوش به پیشواز 28 ـ اسد
- انجنېر ظهورالدين اندېشدافغانستان دخلکو دملی_ازادی بخښونکي انقلاب دکاليزی په وياړ
- گزارنده: عزیز آریانفرمقاله دوم نقش دولت «کیرپاند» در با هم آمیزی فرهنگ های آسیای میانه
- عزیز آریانفرشاهنشاهی پنج صد ساله تاجیکی- ایرانی کیرپاند در مرزهای باختری چین
- حامدعلمیرساله روزشمار وقایع افغانستان از سال 1747 الی اخیر سال 2010
- نوشته کریم پوپلظهور وزوال اردوهای افغانستان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش دوازدهم وپایانی
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش 11
- گزارشگر از زبان انگلیسی به پارسی صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دوران تیموریان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش دهم
- سرلوڅ مرادزیلندن کې ډيورند جرګه د پنجاب پر سر کلک ګوزار
- تهیه کننده:امان معاشر نامه ی خواجه حافظ شیرازی برای امیر تیمور
- عبدالصمد ازهرخود کشی یا قتل بخش نهم
- محمدنبی عظیمی لحظاتی با ازهر بزرگوار
- محمدنبی عظیمی آیا روزی تاریخ حــــرب کشور ما نوشته خواهد شد؟
- عبدالصمد ازهر اسرار مرگ میوندوال بخش نهم
- ازهر عبدالصمداسرار مرگ میوندوال بخش هشتم
- محمد همایون سرخابی شهر غلغله در ماتم نبود بودای بزرگش هنوز میگرید
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوالبخش هفتم
- محمدنبی عظیمیتا لحظهء انــــتقال مسؤولیت
- گزارش از انگلیسی به پارسی صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دوران تیموریان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش ششم
- اسدالله جعفریآیاافشار باردیگر تکرار خواهد شد؟
- سید عبدالقدوس «سید»جنگ افشار
- خلیل الله سکندریواقعیت های پنهان در ماجرا های عیان افغانستان
- محمد همایون سرخابی نگاه مختصری پیرامون زندگی پرافتخار ظهیرالدین محمد بابر
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش پنجم
- محمد عالم افتخارسید جمال الدین افغانی ؛ اَبَر انسانی که از نو باید شناخت !
- سرلوڅ مرادزی پاچاخان د بهرنیو پوهانو په نظر کې
- صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دور تیموریان
- میرعنایت الله سادات نظری بر موافقتنامه ای دیورند
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا قتل؟ بخش چهارم
- نویسنده : مهرالدین مشیدامریکا و بازی بزرگ در کشوری که دشنۀ مقاومت گلوی هر مهاجمی را شگافته است
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا مرگ بخش های دوم و سوم
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزاد آمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی به افغانستان
- ا. م. شیریبمناسبت زادروز استالین
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا مرگ
- نویسنده: ولادیمیر پلاستون ببرک کارمل تا آخرین نفس های خود به حقانیتِ راهی که خود انتخاب نموده بود باور داشت
- ع.رستمی ببرک کارمل نماد وحدت!
- ر. حسنهفته اول دسامبر یاد آور روز های فقدان دو شخصیت مبارز نستوه کشور
- نوشته از ع. بصیر دهزادبخاطر 14چهاردهمین سالگرد وفات شادروان ببرک کارمل
- عبدالو کیل کوچی گرامی وجاویدان باد نام وخاطره تابناک زنده یاد ببرک کارمل
- عبدالو کیل کوچی چهارمین سالروز وفات زنده یاد محمود بریالی را گرامی میداریم
- احمدشاه سرخابییادی از جاودان یاد ببرک کارمل و برادر و همرزم فقید ش محمود بریالی!
- سرورددیورند کرښه دتکړه پوهانو وځیړ نو ته ضرورت لري
- عزیز آریانفردرنگی بر سر نام کشور ما- افغانستان
- عزیز آریانفرراز نهانی نامه دوست محمد خان به نیکلای یکم- امپراتور روسیه
- عزیز آریانفرآیین نامه داخلی انقلابیون جوان افغان (جوانان افغان)
- شباهنگ راددر یادمان کمونیست رزمنده «ارنستو چه گوارا»
- دکتر بیژن بارانکوچ آریاییها از شمال خزر
- سرلوڅ مرادزی د تاریخ پاڼه : کوز پښتانه او د افغانستان خپلواکي
- سليمان راوش تجاوزانگليس ، روس و امريکا بر افغانستان يا يک دروغ بزرگ
- اکادمیسن دستگیر پنجشیریحملات بر نیروهای چپ و پیامد های آن
- عزیز آریانفرگستره «اروآسیای میانه بزرگ»
- احسان لمر یادی از خانوادهء ناظر صفر
- داکتر . و .ع . خاکسترفراز های از زند ه گی یهودان در افغانستان
- نوشته صدیق رهپو طرزیتمدن «سند ـ هلمند» آغاز گر تاریخ ما
- انجنیر زلمی نصرت مهمندافغانستان د«جواهر لعل نهرو»له نظره!
- لیکونکی : نجم الدین « سعیدی »دعلامه دوکتورمحمد سعید « سعید افغانی»د «۲۵» تلین په ویاړ !
- سيد احسان " واعظی"تمدن های آريانای کهن و خراسان باستان
- آصفه صبابه مناسبت سی امین سال شهادت شاد روان محمدطاهربدخشی
- عبدالوکیل کوچیفرخنده باد چهل و پنجمین سالگرد تاسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، حزب قهرمانان وشهیدان !
- مرادزیستر پاچا خان : ملي هویت ، خپلواکي ، ملي ژبه او تعلیم
- علی رستمی چهل وپنجمین سالکرد حزب دموکراتیک خلق افغانستا ن را گرامی داشت !
- داود کرنزی بمناسبت سومین سالگرد وفات رفیق بریالی
- یعقوب هادینام و نیکوئی های رفیق ببرک کارمل جاودان باد
- سید احسان واعظی شخصیت نام اوری که باتاریخ زیست
- ترجمه و تحشیه از خلیل وداداز انقلاب اکتوبر تا انقلاب ثور
- سيد احسان " واعظی"تمدن هاي آرياناي كهن و خر اسان باستان
- احسان واعظی جايگاه والا و ارزشمند فيض محمد کاتب هزاره دربازتاب رويدادهای سياسی و تاريخ نگاری کشور
- رحمت اله رواند سنبلی نهمه نیټه د پښتنو اوبلوڅو د پیوستون د ورځی په یاد
- مرادزئ د وږي ۹ مه د پښتونستان ورځ
- نوشته : میرمحمد شاه "رفیعی"آرزوهای فراموش ناشده شهدای به خون خفته
- صديق وفا لويَه جَرگه ها ونقش ارزشمند آن در ساختار اجتماعی- سياسی وقانون گذاری افغانستان
- صديق وفا لويَه جَرگه ها ونقش ارزشمند آن در ساختار اجتماعی- سياسی وقانون گذاری افغانستان
- پژوهش: ظاهردقیق ماسترعلوم سیاسیحکومت مجاهدین(!)وبرکناری نقابهای تقدس آنان
- محمد عوض نبی زا د ه سی ومین سالروز شهادت علامه محمد اسمعیل مبلغ فرخنده و گرامی باد
- دکتورخلیل وداد (بارش)خاطرات مهندس هُلندی فان لوتسنبورگ ماس
- محمد عوض نبی زا دهدرويش علي خان هزاره اولین نایب الحکومهءهرات دردولت درانیها
- میرعبدالواحد ساداتسخنی چند پیرامون شخصیت والای غبار
- محمد عوض نبی زا ده بنیادعلیخان هزاره مبارزهمیشه درسنگرو یکی ازمدافعین راستین استقلال کشور
- محمد عوض نبی زا دهشیرمحمدخان هزاره جنگاورقهرمان و یکی از فاتحین اصلی معرکهءمیوند
- ترجمه و تحشیهء دکتور خلیل وداد نخستین مداخلهء نظامی شوروی به افغانستان
- سیدحسن رشاددو یاد و دو خاطره
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرافغانستان در مراحل نخست توسعه مستقل (سال های دهه 1920)
- محمد عوض نبی زا ده میر یزدان بخش بهسودی نماد ازایمان و مقاومت ،قربانی توطیه و پیمان شکنی
- محمد عوض نبی زا د ه یکصد وپا نزدهمین سا لیا د شهادت میرمحمدعظیم بیگ سه پای
- نسیم جویا جویاــ پرچم شجاعت و نبرد مردم افغانستان به خاطر ازادی,عدالت وترقی
- محمد عوض نبی زا دهچهل و سومین سا لگرد وفات زنده یاد برات علی تا ج یکی ازپیشآهنگان ، نهضت مشروطه خواه و دموکرات گرامی باد
- محمد عوض نبی زا دهیکصدوپنجمین سال تولد فرقه مشرفتح محمد خان میر زاد یکی از پیش قراولان جنبش مشروطیت کشور فرخنده باد!
- محمد عوض نبی زا دهبیست و ششمین سا لیا د وفات محمد ابراهیم گا و سواریکی ازپیشگامان نهضت دهقا نی وضد استبداد گرامی با د!
- جنرال محمد یاسین امیریهشتاد سال از تولد ببرک کارمل شخصیت استثنایی تاریخ معاصرکشورمی گذرد
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- محمدعوض نبي زاده نقش و مقام مردم هزاره دردولت و جامعه طی دوونیم قرن اخیر
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟(قسمت ششم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- مشعلشخصيتي که با تاريخ عمر خواهد کرد
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت پنجم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت چهارم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- محمدعوض نبی زاده یادی ازمبارزقهرمان عبدالخالق شهید
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)تاريخ سخن ميگويد: چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ )قسمت سوم (
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت دوم )
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)تاريخ سخن ميگويد: چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- دپلوم انجنیر خلیل الله معروفی جوانمرد لک بخش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- نصرت شاد يادي از “ مولانا “ ملانصرالدين !
- محمدعوض نبی زاده معرفی مختصریکعده ازمبارزین شاخص مردم هزاره درجنبیشهای ضد استبدادی و استعماری
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- ويرايش وگردآورنده جانبازنبردنخستين سلطنت يک زن ازسلاله غزنويان در جهان اسلام
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- ظريفيبه بها نهء هشتا دهفتمین سالگرد استرداد استقلال افغانستان
- آتوسا سلطان زاده فيلسوفاني كه پيامبر شدند !
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- دوکتور.م. پکتیا وا ل بمنا سبت هشتا دو هفت مین سا لګر د استر دا د استقلا ل ملی افغانستا ن
- محمدعوض نبی زاده هزاره جات یا هزارستان ازدیدگاه ونظر مورخین
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- نصرت شاد توماس هابس متفكر و فلسفه سياسي دولت
- عليشاد لربچه ژان ژاك روسو
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- عليشاد لربچه زنون ؛ اهل كيتون
- نوشتهء: زمری کاسی شناسنامهء يکتن ازمشروطه خواهان، يک مبارز گمنـــام و افشای يک ترورسياسی ديگر؛
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پرشوردرمورد هفت وهشت ثور
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پر شوردر مورد هفت وهشت ثور
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پرشور در مورد هفت و هشت ثور(بخش شـشم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- جليل پرشور در مورد هفت وهشت ثور بخش چهارم
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- جليل پرشوردر موردهفتم وهشتم ثور
- جليل پرشوردر مورد هفتم وهشتم ثور
- جليل پرشوردر موردهفتم وهشتم ثور
- سراج الدین ادیبروز جهانی کارگر وتشکیل سازمان بینالمللی کار
- سراج الدین ادیب جهان در آیینه ء رویداد های تاریخ (اول تا 31 می )
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمد وليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمد وليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمدوليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- کريم حقوقابونصر فارابي ارسطوی شرق
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش سوم
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش دوم
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش نخست
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رضا شادابهویت قومی هزاره ها و سادات هزاره
- ارسالي آرش فروزی با مبارز آتشين راه نجات مردم داکتر محمودی آشنا شويم
- سراج .اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخ
- دوکتورمحمد شعيب مجددیمسابقه تير اندازی در زمان تيموريان هرات
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش سوم
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش دوم
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش نخست
- اسکاریحسن صباح وجنبش اسماعيليه
- دستگيرصادقيغارت ميراثهای فرهنگي و تاريخي
- صباحچگونه ابوریحان بیرونی قاره آمريکا را کشف کرد؟
- داکتر وفاهوشی مین مردی که تاريخ را رقم زد
- صباحاولين سفير زن درتاريخ کابل زمين
- صباحگوشه ي ا ززندگي جاودانه مرد خراسان
- استادصباحابوالفضل بيهقی مورخ امپراتوري غزنويان
- سراج الدين اديببمناسبت 86 مین سال استقلال افغانستان
- تهيه و تدوين از بصيرشررتاريخ ، آزادي ،صلح واستقلا ل
- عينيسيرتاريخي فاجعه ملي ومجرمين جنگي
- رسالتروزا زن بحث انگيزتاريخ
- استادصباحميمنه د راورا ق تاريخ
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحچهل سال اسماعیلیه بعد از وفات حسن صباح
- استادصباحتاريخ عمومي اسماعیلیه هاواوضاع خراسا ن
- نبشهءايشرداسالاحمدالله هندوی افغانستانیم؟!
- تهيه و ترتيب از اشرف بهروزفشرده اي از تاريخ فرانسه
- انجنيرغلام سخي ارزگانيبه بهانه يي گرامي داشت از روز جهاني مادر
- ارسالي جواد نصريانزن در آنسوي تاريخ
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحيعقوب ليث صفاري مرد خرد وپيکا ر
- ارسالي صيقلرويدادها ي تاريخي
- ارسالي بنفشه ميتراآخرين تغييرات سياسي جهان در دهه پسين سده دوهزار عيسايي
- ارسالي فرحت شکوهمندگفتار بزرگان
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- ارسالي بنفشه ميترامجموعه ای از دانستنی ها
- گردآورنده وتلخيص استادصباحسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحگسترش فرقه اسماعیلیه در قرن اخیر
- نسرین مفیدردپای زن افغان در تاریخ
- نسرين مفيدهشتم مارچ روز جهاني زن در پهنای تاريخ
- ارسالي محبوب شاملعقايد اسماعيليه
- ارسالي ميلاد بهزادتاریخچه کتاب و کتابخانه در عهد با ستا ن
- ارسالي نسترن نيلابمروري برآيين کا تو ليک
- ارسالي شامل سالارد رمورد زرتشت و زرتشتیا ن چه میدانیم؟
- ارسالي فريدون کيومرثمهاتما گاندی منجی صلح وپيام آورآزادي
- ارسالي بکتاش نهيردرباره اصطلاح شيعه
- استاد صباحکمي ازحقا يق ناگفته وتاريخي سرزمين خراسان
- ارسالي جواد نصريانتاريخ ظهور و مؤسس مذهب معتزله
- ارسالي اميد برهاناهل حديث و حنابله
- ارسالي جواد نصريانوهابيت چگونه بوجودآمد؟
- استاد صباحتاريخ مذ هب اسماعيليه
- ارسالي دانش آرزوتاریخ اروپا
- ارسالي اميد آهنگربابل درکجا واقع بود؟
- ارسالي جواد نصريانپنج دهه از تصویب اعلاميه جهاني حقوق بشر ميگذرد
- ارسالي اميد آهنگرامپراتوری اسکندر چه وسعت داشت ؟
- ارسالي عمران مهربانچه نيرويي ملتها را به حرکت در مي آورد؟
- ارسالي ميلاد دوستچه کسی می تواند تاریخ بنو یسد؟
- ارسالي مشهيد مهوشبِنِدِتو كروچه
- ارسالي اميد آزموننظرمن در باره تاريخ
- ارسالي مشهيد اميلسا ما نيان
- ارسالي داکتر بصيرجنگ نفت
- ارسالي احمد منصور آگاهنهروآزاده مرد آزادي
- ارسالي وليد نصرياندرتاريخ ا مريکا چه گذشته است؟
- استاد صباحلحظه يي دردهليزهاي تاريخ
- ارسالي سالار هوشمندبه بها نه، سالروز ترور مهاتما گاندی
- ارسالي داکتربصيرتاريخ و هويت ملي ما
- ارسالي شامل صباحلحظه يي با تاريخ
- دستگير صادقيگراميداشت از مبارزات قهرمانانهً مردم با شهامت افغانستان در حفظ استقلال کشور