بخش هشـتم
ششم جدی ابتکارات ودشواریها
دولت جديد با دشواری های جدی مواجه گرديد، از يکطرف فرياد های اعضای پرچمی حزب برای انتقام گيری از آن تعداد افرادی که در شکنجه وآزار آنها وقتل هزاران رفيق شان دست داشتند وهنوز در ادارات دولتی کار می کردندبلند گرديده بود واز طرف ديگرتوقعات وانتظارات شديد گروه ها ، اقوام وفاميل های قربانی دادهً مذهبی، سياسی ،متنفذ ين محلی ومردمان عادی، درهمين زمينه ازدولت بحدی بود که تعدادی انتظاربدارآويخته شدن بعضی ازچهره های مشهور سازمان های استخباراتی رژيم را در ميدان های شهر ها می کشيدند وبا عرايض وتومارهای طويل شکايت نامه های خودرا تسليم مقامات حکومت جديد مینمودند ولی حاکميت جديد در شرايطی قرارداشت که حتا نتوانست خونهای ريخته شدهً اصيل ترين فرزندان خود بدست جلادان را بازخواست کند وتحقيق نمايد.
رهبری جديد که خود قلبی پرخون وپر از داغهای فراوان داشت،درجام زهری خشم خودرا بسرکشيد وازهمه اعضايش خواست که برای عدم سقوط دولت وتامين اتحاد با خلقی ها ،بنابر ضرورت جدی وحياتی ايکه وجود دارد، انتقام جويی را فراموش کنند وبا مصالحه وآشتی بين هم ، بمبارزه ومقاومت مشترک عليه دشمنان مشترک که ازحمايت بزرگ دول مداخله گرمنطقه وجهان برخوردار گرديده بودند بپردازند. آن هدايت های حزبی در مواردی با کراهيت وابراز غضب بالاخره عملی شد وتعدادی ازخلقيهای وابسته به افراد وشخصيتهای اعدام شده ومخالف حفيظ اله امین که دراوايل بمانند پرچمیها وسايرين ، خواهان انتقام بودند بنابرتوصيهً بخش رهبری خلقی بخاطرحفظ توازن نيرودرداخل حزب ودولت وگرفتن امتيازهای لازم در پستها ومقامات،آرام شدند وازاقامهً دعوا برای آن صرف نظر کردند که اسداله سروری خود در راس خلقیها بصفت معاون شورای انقلابی ومعاون صدراعظم نصب وچندی قبل درمخالفت با امين به سفارت اتحاد شوروی در همراهی با يکی دونفر ديگر فرار نموده بود.
در آن روزهای دشوارتمام چشم های حزبیها وغير حزبیها به ببرک کارمل دوخته شده بود ، زيرا يکی ازدلايل مخالفت پرچمی ها با حکومت امين ، دفاع ازموضع ، شخصيت واستحقاق ببرک کارمل درسيستم ادارهً دولتی وحزبی بود وحال که اوشخصيت اول سياسی ودولتی وطن گرديده بود،باومیديدند وتنها سخنان اوبود که طرف قبول واحترام همگان درآن روزگار قرار می گرفت. اينکه مخالفين ايشان ودشمنان حزب ما چه نوع تفسير وتحليل میکنند کارخودشان است ولی اينرا با صراحت می توانم بگويم که در دوره هايی که من بياد دارم هيچ شخصيت حزبی ، دولتی ، مذهبی وقومی ای در ميان هوادارانش ومردم وطنش باندازهً ببرک کارمل محبوب نبوده وطرف احترام قرار نگرفته است.
دليل برجستهً آن حرمت گذاری را می توان در مراسم تشييع شاندار جنازهً ايشان در ريگستانهای حيرتان ، جاييکه در آن محلات داغ تابستانی وخشک وسرد زمستانی وتوام با طوفانهای ريگ ، ببرک کارمل آخرين فصل زنده گی خودرا در بين مردم ومحبت کم نظيررفقا ودوستانش سپری کرد وبه اساس وصيت خودشان در قبرستان گمنام آن منطقه مدفون گرديد مشاهده کرد که هزاران تن از بهترين فرزندان ودوستان حزب ، بزرگان اقوام وشخصيتهای ملی ومذهبی، برای وداع با ايشان واشتراک در مراسم جنازه ًشان از سراسر وطن ، در بد ترين شرايط سياسی افغانستان گردهم آمده بودند واکنون که سالها ازفقدان ايشان میگذرد ،گروه ها وشخصيتهای متعدد حزبی دارای سابقهً پرچمی درعقب نام وافتخارات ايشان سنگر گرفته وهر کدام در وقت ضرورت خودرا ادامه دهندهً راه ببرک کارمل برای آن وانمود می کنند که اعتماد وباور تعداد بيشتر رفقای قبلی مارا کمايی وبدست آورند.
اعضای تيم کاری حزبی ودولتی جديد در تحت رهبری ببرک کارمل ، با عشق وتقوا کار می کردند وزحمت شبانه روزی می کشيدند. دولت پروگرام های مختلفهً سياسی ،اقتصادی واجتماعی را برای بهبود شرايط زنده گی مادی ومعنوی زحمت کشان روی دست گرفت وعملی می کرد ولی مخالفتها نيز روزبروزشديد تر می شد وموجوديت قوای شوروی برای آن عده ازمخالفين ودشمنان آشتی ناپذير،بهترين بهانه بود وتحت نام جهاد عليه کفرخارجی (شورویها) وکفر داخلی(پرچمی ها وخلقي ها) برشدت عمليات خود افزودند وبا مورال ومعنويتی که ازاثرحمايت بيدريغ تسليحاتی معنوی ، مالی ولوژستيکی خارجی نصيب شان شده بود، دولت را بمصاف فرا خواندند وحملات وسيعی را عليه مراکز امنييتی دولت ازجمله درسوم حوت 1358درچنداول وجادهً ميوند آغازوباعث قتل وکشتاربيرحمانهً افراد پوليس وغارت اسلحهً مراکزامنيتی گرديدند که با جواب بالمثـل مواجه شدند. واکنش دولت درآن روزتاهمين اکنون درجملهً کارنامه های سياه(!) آن حاکميت بوسيلهً آنانی که ازکشته شدن افراد حزبی وپوليس وچور شدن اسلحه ومهمات جنگی دولت به وسيلهً مجاهدين وچهره های مشکوک حمايت می کنند ،مورد نکوهش قرارمیگيرد، درحاليکه دولت برای دفاع از خود مجبور به واکنش گرديده بود. چطور ميتوانند بقتل رسانيدن افراد دولت را قانونی واسلامی بدانند ولی دفاع از نفس را خيانت وظلم وکفر جابزنند ، در حاليکه بايد بهمه حق زنده گی کردن و ادامهً حيات بايد قايل شد.
قيام وبلوای مشترک نيروهای ضد ترقی در سوم حوت تحت نام جنگ مقدس عليه شوروی ها وخطر کمونيزم، مانع برگزاری کنفرانس کشت بهاری در موقع مقرر شد که قرار بود واليان همه ولايات ومسوولين حزبی در آن اشتراک می کردند وشنوندهً نظريات وطرحهای دولت برای ارتقای سطح حاصلات زراعتی می بودند که بوسيلهً ببرک کارمل ارايه می گرديد> آن کنفرانس بالاخره در جو ملتهب امييتی برگزار گرديد وهمه مسوولين حزبی ودولتی مرکز وولايات دساتير ورهنمودهای لازم را در اين زمينه وساير موارد دريافت کردند.
اردوی شوروی ماه های اول اقامت بدون تلفات خودرا پشت سر گذاشت وزمان قصابی آنها نيزآغاز گشت. ولی آنها که هنوز درتحت تاثيربرخوردهای صميمانهً روزهای اول ورود به وطن ما ازطرف گروه های مختلفهً مردم ما درهمه جا قرار داشتند وبرای شان گفته شده بود که بکمک مردم افغانستان به آنجا میروند وخبرنبودند که بخشی ازآن جنگ خونين بين گروه ها واحزاب ومنافع مختلفهً داخلی وطن براه افتيده است وکل مشکلات ناشی از مداخلهً خارجيها نيست، تغيير ناگهانی وضع حيرت آور وگيچ کننده بود. آنها بساده گی نتوانستند که با شرايط جديد خودرا وفق دهند وازينرو در دام ها وکمينها علنی ،مخفی گير ماندند ،تلفات دادند ويا اسير گرديدند وعاجل به پاکستان انتقال داده شدند تا از طريق شبکه های حامی مجاهدين درتمام جهان بروی پردهً تلويزيونها ،برای آن نشان داده شوند تا عظمت وقدرت مجاهدين بنمايش گذاشته شود وحمايت جهانی نسبت به آنها از پهنا وگسترده گی بيشتر برخوردارگردد . بايد اعتراف کرد که آن پلانها ی پر مصرف برای غرب وعرب وکشنده ونکبت باربرای مردم ووطنما ، کاملا ًمطابق به اهداف جيزگران عملی وتمويل کننده گان اصلی و اساسی جنگ وجهاد به پيروزی رسيد وتحقق يافت.
حاکميت بعد ششم جدی ، آنچه را می توانست برای حد اقل رفاه وبی نيازی طبقات مظلوم جامعه انجام داد . توزيع مواد اوليهً طرف ضرورت مردم برای تمام پرسونل دولتی وبرای اولين باردر تاريخ وطن برای بخش مشغولين امورمساجد تکايا ، زيارتگاه ها وخانقاه ها وعرضهً ارزان قيمت اين مواد برای ساير مردمان کم درآمد جامعه، يکی از اولين ومهم ترين خدماتی بود که دولت برای رفع گرسنگی ومحتاجی مردم ماودفاع از کرامت وشخصيت فقرا که در نتيجهً فقر وگرسنگی ودرازکردن دست برای دريافت کمک وقرضه بهر کس وناکس ، صدمه می بيند انجام داد وبقول خود مردم مستفيد شده از آن کمکها ، دولت آن وقت از طريق توزيع روغن بمقادير زياد باعث آن شد که ديگهايی که سالها روی روغن را نديده بود نه تنها چرب شود بلکه از روغن لبريز گردد. راستی چقدر شرم آور بود واست که مردمی در اين عصر وزمان قادر به تهيهً روغن نباتی برای طبخ غذاهای معمولی در خانه های شان نبودند واکنون نيستند ولی حکام از خودراضی داد از غرورملی واسلاميت ناب محمدی می زدند ومی زنند وخود بی نيازازتمام امکانات عيش وعشرت اند ولی مردم در کاسهً گدايی ودر فقر وگرسنگی ونداشتن لقمهً نان خشک بسر می بردند ومی برند.
حاکميت بعد ششم جدی ،تحت رهبری ببرک کارمل ، رفقا وحزب قهرمانش، که سالها انعکاس دهندهً دردها ورنجهای بيکران خلقهای ستمديدهً افغانستان بودند ،مسالهً اشتغال ، تقليل بی سوادی ، تهيهً خانه های ارزان قيمت برای کارگران ومامورين ملکی ونظامی دولت ،ارتقای سطح مهارت های تخنيکی وعلمی جوانان، توجه به همه زبانها وفرهنگهای هموطنان ، جذب فرزندان زحمت کشان در وزارتهای قبلاً ممنوع برای فقرا ومليت های از نظر افتاده ، اعزام ده ها هزار ازفرزندان وجوانان همه ًاقوام ومليتها بخارج غرض تحصيل وکسب تخصص ، گسترده ساختن شبکه های صحی ودرمانی، کمک به کارگران ودهقانان وساير موارد ضروری وعام المنفعه را در اولويتهای کاری خودقرار داد.ولی با کمال تاسف که در عوض تعمير يکباب تعمير ويا اپارتمان ،دوسه تعمير وبنای باارزش تاريخی بوسيلهً مجاهدين انفجار داده میشد ويا تخريب می گرديد وبموازات دانشمند شدن جوانان ما در خارج وداخل وطن ، تعداد بيشتر شان در کمين ها ،اختطافها وترورها ويا در جبهات جنگ کشته می شدند واين يکی از اهداف رذيلانهً استخبارات پاکستان بود که بايد بزنده گی افراد تحصيل يافته وچيزفهم وطن ما پايان دهد که با کمال تاسف بوسيلهً خود افغانان کوتاه نظروبی احساس آن اهداف شوم تحقق پيدا می کرد.
سربازان انترناسيوناليست شوروی، که وارد کشوری شرقی شده بودند ودر ترکيب شان نماينده گان مليتها ومذاهب مختلفه شامل بودند ، کم کم از ذوقها وسليقه های گوناگون ومتضاد برخوردار گرديد ند وتعدادی از مسلمان بچه های آنها ،با مجاهدين تاجک، ازبيک وترکمن وطن ما زبان حد اقل مشترک پيدا کردند وروح پدری واجدادی ضديت با روسها واوايل حکومت شوروی ، در وجود تعدادی از ايشان قوت يافت که چندان رغبتی بمقابله وجنگ از خودنشان نمی دادند زيرا برای آنها همزبانی از ارزش خاص برخوردار بود. اين گروه محدود آهسته آهسته دست به تجارت سلاح زده وبحدی در اين کار پيش رفتند که عدهً بيشتر به دادو ستد با مردمان عادی ومجاهدين مشغول گرديدند .عامل اصلی اين انکشاف غير مثبت ، محروميت های اقتصادی ونيازمندی های پولی سربازان بود که حين برگشت بوطن شان ،میخواستند تحايفی ازافغانستان خريداری نموده وبا خود بهمراه ببرند که متاسفانه درفروشگاه های جامعهً بشدت محافظه کارسوسياليستی آن روزشوروی که صدها مليارد دالر غرض کمکهای بلا عوض ويا قرضه های طويل المدت بی بهره به مردمان جهان سومی ، تخصيص داده می شد، پيدا نمی شد. آن محروميت های فيشنی بعدا ً برای شوروی ها بسيار قيمت تمام شد ،ازينرو جواب رد دادن به خواسته های انسانها وبی پروايی نسبت به نيازمندیهای مختلفهً مردم عواقب خطر ناکی را در قبال خود دارد.
وضع روز بروز خراب تر می شد ، تلفات انسانی در هر دوطرف جنگ گراف صعودی خودرا می پيمود ، بهترين روشنفکران ، دانشمندان ، رجال وشخصيت های ملی ، قومی ،مذهبی، متخصصين ، محصلان ومتعلمان ، اهل کسبه وبازاريان،دريوران و راکبين وسايط نقليه ،مسافران ،علما وملا امامان مساجد متعاطف با دولت ، افسران ،سربازان و تبنگفروشان باثر انفجار ها ، آتش سوزی ها ، اختطافها ، کمينها وراکت پرانی های مجاهدين کشته میشدند وناپديد می گرديدند . اين درحالی بود که باثرجواب های بالمثل وقوتمند ترنيروهای مسلح ج.د.ا وقوای شوروی تلفات افراد ملکی ومخالفين مسلح بيشترازتلفات جانب دولت بود .در آنوقت به نداهای صلح طلبانه وآشتی جويانهً دولت گوش داده نمی شد وپافشاری بر پيروزی جنگی ومحو فزيکی کفر داخلی(!) وخارجی متحد آن صورت می گرفت ، همه جا بوی خون می داد واز صلح واخوت برادر ی خبری نبود چون طرفداران حکومت ويا دقيقتر گفته شود مجاهدين، حزبی ها را با وجودهموطن بودن ومسلمان بودن، برادر نمی دانستند ودشمن وکفر خطاب می کردند ومیگفتند که اخوت وبرادری فقط شامل حال مسلمان ها می گردد ومسلمان بودن نيز بوسيلهً خودشان مشخص می گرديد. اما حوادث وجنگهای خونين تنظيمی جهادی ، چه در دوران جهاد وچه بعد تشکيل دولت اسلامی وجهادی ثابت کرد که اخوت اسلامی مورد نظر ايشان ، شامل برادران و ياران دورهً جهاد شان نيز نمی گردد وهر گروه ،گروه ديگر را می تواند تکفير ، تخريب ونابود سازد وبرایکسب قدرت از انسانهای زنده در کانتينر ها شوربا وتنوری تهيه نمايند ويا بخاطر محبت وبرادری ميخ های دوازده انچه را بر فرق برادران جهادی شان برای ياد گاری جاويدانه بکوبند ويا مخالفين شان را زنده پوست کنند.
شوروی ها برخلاف انتظاراتی که مدعوين شان داشتند ، قبل از شش جدی وبعد از آن مطابق پلان های خود عمل می کردند واين يکی از مشکلات جدی دولت بود. چون شکل وشيوهً موثر نبرد با گروه های سريعاً متحرک دشمن را خود نيروها ورزمنده گان وطن بهتر تر از شورویها می فهميدند وبسياری ها را عقيده براين بود که با نسخه های جنگ جبهوی وقديمی نمی توان به مصاف افراد وگروهک های راکت بدوش ودايماً در حرکت رفت ومحل فير راکت های شان را مرمی باران کرد . ولی هر نيروی خارجی چه دعوت شده وچه (په خپل سر) آمده ، هميشه توام با جاه طلبی ، خودخواهی وغرور بی جا وبی پروايی عمل می کند ونيازمندی های حکومت وکشور محل فعاليت خودرابه هيچ وجه درک واحساس نمی تواند واز هر نوع خودسری کار می گيرد . ديروز شورویها اين کار را کردند وامروز امريکايی ها وناتويی ها دست به آن می يازند وگرنه هم ديروز وهم امروز شوروی ها وامريکايیِ ها می توانستند ومی توانند که تمام توجه شان را برای مسدود کردن سرحدات پاکستان ، اين منطقهً وسيع وطويل مرزی ما که دايماً پر آشوب، محل اصلی صدور هر بدی وزشتی وتجاوز وخرابکاری بوطن ما بوده واست، مبذول می داشتند ومانع رفت وآمد خرابکاران ديروزی وامروزی می شدند که نشدند که رمز آنرا کمتر می توان درک کرد.؟؟؟
جمهوری دموکراتيک افغانستان، زمينه های عملی وسيعی را برای شکل گيری قانونی فعاليت بخش های مختلفهً حيات سياسی ، فرهنگی ، اقتصادی واجتماعی، مساعد ساخت وبرای هرچه بهتر شدن وقانونيت يافتن اين تلاشها ، قوانين لوايح ، مقرره ها ومصوبات دولتی را تدوين ونافذ ساخت وبه اهل کار، فرهنگ ،هنر وعلوم امکان آن را ميسر ساخت تا سازمان های صنفی ومسلکی شان را بصورت دلخواه وکاملاً دموکراتيک ايجاد ومقامات رهبری خودرا انتخاب وبه فعاليت بپردازند .
ح.د.خ.ا ودولت ج.د .ا تلاش کردند که مطابق به اهداف وعده داده شدهً قبلی وبرای سهم گيری تمام گروه ها ، طبقات واقشار اجتماعی جامعه در ادارهً دولت ونظام ازطريق جبههً ملی پدر وطن که شکلی از همان وعده ها وپروگرامهای قبلی حزب برای تشکيل جبههً ملی ودموکراتيک بود اقدامات خودرا تسريع کردند و بزرگترين شخصيت های ملی ومبارزوطن را که در جز مبارزان سرشناس ، وطن خواهان نامدار وبزرگان قومی ودينی بودند ، ازجمله عبد الهادی داوی، فرقه مشرفتح محمد خان ، عبد الرحيم هاتف ،مولانامحمد سالم علمی ، استاد سرآهنگ، محمود حبيبی،وکيل نظر تخاری، شيخ محمد ابراهيم محسنی ، سيد محمد علی شاه توکلی ، محمد اکبر شور ماچ ، داکتر سعيد افغانی ، دکتور جلال الدين صديقی ، سناتور شاه علی اکبر شهرستانی ، دکتور محمد یعقوب واعظی ، دکتور محمد لطيف جاغوری ، سناتور شاه نظر هلمندی ، محمد اشرف احمد زی کوچی ، محمد سرور نورستانی ، شيخ علی حسين نطاق ،مولوی محمد هاشم کامه وال ، حميد اله طرزی ،مولوی غلام سرور منظور، محمد ابراهيم گاو سوار، سرجنگ جاجی ،عوض علی غرجی ، سناتور غلام حضرت ابراهيمی ، محمد موسی آتش ، هلال الدين بدری ، نعيم شايان ، سيد طاهر اکبری احمد علی کهزاد ، سيد منصور نادری ، مولانا فضل الحق کنری ، وکيل سيد ظاهر شاه ، وکيل شجاع الدين شريفی ،محمد افضل مير گازر گاه ، حاجی غلام سرور پنجشيری ،عبد الجميل نورستانی ، خلقی بابا ، شيخ احمد علی فکور وصدها تن ديگر از بهترين فرزندان نامداروطن را که نامهای شانرا برای جلوگيری از طولانی شدن اين يادداشت ذکر نکردم ، از طريق اشتراک فعال وداوطلبانهً شان در کنگرهً موسس جبههً ملی پدر وطن متحد ساخت تا نه تنها با موضع گيری های علنی وباشهامت شان از حاکميت آن زمان دفاع کنند بلکه زمينه را برای اشتراک فعال ساير گروه ها وافراد در دولت مساعد سازند .
حزب ما می خواست که دولت آن وقت دولت وحدت ملی باشد وجبههً ملی پدر وطن رهبر سياسی ودولتی گردد ولی باکمال تاسف که بد خواهان وکينه توزان مجال تحقق آن اهداف بزرگ وانسانی را از ما گرفتند وتعدادی از شخصيت های بزرگ ملی از جمله فرقه مشر فتح محمد خان ، يگانه جنرال معروف قوم هزاره ، بدست متعصبين وتنگ نظرا ن همان قوم با کل بی رحمی وبی مسووليتی دربرابر خدمات آن بزرگ مرد به وطن وقوم خودش کشته شد. جبههً ملی پدر وطن که آرزوهای زيادی به عمل کردها ودست آوردهای سياسی واجتماعی آن وجود داشت ، آهسته آهسته به يک سازمان بی نقش وصرفا ًاداری مبدل گرديد که چند نفری فقط در آن مشغول کار بودند وبس . واين يکی از جمله بی توجهی های رهبران حزبی ودولتی ما بود که نتوانستند از آن استفادهً مطلوب نمايند.
اگر قضاوت سالم صورت گيرد ،تنها مشارکت همين افراد وشخصيتهای نام برده شده دراين نوشته کافيست که در مورد مردمی بودن دولت وطرف حمايت قرار داشتن آن بوسيلهً گروه ها ،اقوام وبزرگان نقاط مختلفه ً وطن سخن زده شود وادعا گردد که درهيچ جلسه وگرد هم آيی بعد از سال 1371 ، حتا در جلسات اهل حل وعقد وجلسات پرکميت ديگری که در دورهً طالبان وماقبل ومابعد آن داير گرديده بود ، چنان شخصيتهای مهم ملی وقومی اشتراک نداشتند. لذا تبليغات ميان تهی مخالفين مبنی بر عدم حمايت مردم از حاکميت وقت ، خود بی اساس وغرض آلود بوده وفاقد اعتبار است.
حملات مخالفين مسلح ومداخلات علنی غرب وپاکستان روز بروز شديد تر می شد وسالهای 1361 -1363 اوج جنگ قتل وکشتار ، حريق وسايط ترانسپورتی ، آتش زدن مکاتب وکتب درسی، راکت باران شهر کابل ، قتل وغارت اموال دولتی وشخصی مردم ، انفجار پل ها وپلچک ها ، اختطاف وترور حزبی ها وغير حزبی های دريشی پوش وسرلچ ومکتبی وزنان بی حجاب (!) بود . در آن سالها جنگهای خونينی رخ داد ، صدها عراده از موتر های بزرگ باربری صدها عراده وسايط حربی وطيارات ترانسپورتی ، مسافربری وحربی بوسيلهً ماين های ايتالوی ، راکت های چينايی وسيستم های پيش رفتهً هوايِی قابل حمل بوسيلهً افراد پياده منفجر وسقوط داده شد وما بسياری از رفقايِ را از دست داديم که بی جوره بودند وهرگز مانند شان پيدا نمی شود. آنها افراد بی توقع ، فروتن وفرزندان حقيقی وطن وحزب ما بودند که در اوج جوانی ، به فرمان حزب شان در جبهات مختلفه بدون حداقل خبرهً جنگی اعزام شدند وبر نگشتند وتعدادی قبل از مراسم عروسی ، در حاليکه لباس های مخصوص را نيز آماده کرده بودند ، بروی زنده گی به روی نامزادها ، همسران ، رفقا وهمرزمان وخانواده های نجيب شان چشمان شان را بستند وجاويدانه شدند.
دشمنی امريکايی ها با نظام شوروی سبب گرديد که در رويارويی دوابر قدرت، شيادی وابليس منشی مداخله گران وخرابکاران پاکستانی وساير تند روان مذهبی منطقه وجهان ، مردم ما ، رفقای ما ودشمنان ما که همه اهل يک وطن بوديم وهستيم متحمل تلفات عظيم بشری گرديم وتا اکنون دردهاو رنجش های خونين آن دوران در ذهن وروان هردوطرف جنگ بقوت تمام باقی مانده ومعلوم نيست که آيا زمينه وشرايط آن مساعد خواهد شد که سازش ، صلح وآشتی با آن بخش دارای احساس حداقل وطنی مخالفين بعمل آيد يا خير ؟ چون دشمنان اتحاد وتفاهم مردم ما هرگز طرفداراين امر خير نيستند.
بهر صورت در نتيجهً اقدامات جنگی مخالفين که سازمانها وگروه های مختلفهً فکری وعقيدتی اسلامی وسيکولار را در ترکيب خود داشت ، باطرف دولت درنتيجهً جنگ وکارهای وسيع تبليغاتی ، گذشتها و درک حقانيت دولت بوسيلهً تعداد زيادی از مخالفين ، خاصتاًدهقانان وتهيدستان که سنگر حقيقی خودرا اشتباهی گرفته ودر صف پاکستانی ها وستمگران عليه حاکميت خود شان می جنگيدند درجريان سال 1363 گروه های مخالف مسلح توانايی های بزرگ جنگی خودرا از دست دادند ومجبورشدند که درطی آن سال وسال بعدی صدها گروه جهادی ومسلح با جانب دولت وادارات اطلاعاتی وامنييتی آن ، پروتوکول های همکاری ، ترک مخاصمت امضا نموده ودر تر کيب قوای مليشايی دولت شامل ومعاشات وامتيازات شان را تا اخير ماه حمل 1371 از ادارات مربوطه اخذ نموده بودند . اين بخش داستان های جالب وخواندنی ای دارد که بموقع از طرف افراد خبير وآگاه آن حتماً معلومات داده خواهد شد.
خلاصه اينکه تا اواخر سال1364 تعداد گروپ های مسلح شامل جنگ به حد اقل رسيده بود وآن انکشاف مثبت به نفع وطن وآرامش مردم باعث خشم مداخله گران منطقوی وجهانی شده بود. اما باکمال تاسف تعدادی از مسوولين ادارات امنييتی که با تقوا وبی نفسی خدا حافظی نموده بودند باثر سازش با قوماندانان تسليمی ، تعداد افراد تسليم شده را چند بار بيشتر از رقم اصلی گزارش می دادند تا از يکطرف از درآمد پولی آن ، درهمکاری با قوماندان مجاهد تسليمی به قدر کافی استفاده نمايند واز طرفی در تحليل های اوپراتيفی برای پلان گذاری های عملياتی وسياسی خودشان ويا شخصيت های مورد حرمت شان استفاده ً نا جايز نمايند.
اين زدوبند های نا جايز در وجود افراد محدود و معينی در امنيت دولتی ووزارتخانه های داخله ودفاع وجوداشت ودر يک مورد دولتی های استفاده جو وغارت گر با دشمنان جانی شان که همان قوماندانان جهادی وافراد مسلح گروپ آنها بود متحد بودند وبرادرانه عمل میکردند وازاخوت وبرادری برخوردار بودند وآن دزدی وفريبکاری بود وضلع سومی آن مثلث خيانت را بعضی از افراد نظامی شوروی تشکيل میدادند. اينها بهترين وسايل جنگی ، مواد لوژيستيکی ، سامان آلات طبی ومواد تعميراتی را به قيمت های ناچيز ازطریق دوبدنهً ديگر مافيايِی می فروختند.اکنون وظايف آن ضلع سوم ( بعضی از شوروی ها) را نظاميان امريکايی با کل صداقت واخلاص انجام می دهند ، طوريکه گفته می شود بازار کارخانوی پشاور از مواد لوژيستيکی ، اسلحه ومهمات جنگی ، سيستمهای پيشرفتهً کمپييوتر ووسايل با اهميت ديگر نظامی امريکايِِی انباشته است. در حاليکه همهً آن مواد ووسايل بنام افغانستان از امريکا وساير مراکز امريکايِی به بندر کراچی تخليه می گردد که بايد داخل افغانستان شود ولی نظاميان امريکايیِ آنها را با دوستان پاکستانی شان در بازار کارخانو آب می کنند .
ادامه دارد
12/06/06
June 18th, 2006
برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
- علی رستمینقش پیش نهاده هایی تاریخی وسامان یابی های بعدی قدرت درتأسیس وافول حزب دموکراتیک خلق افغانستان(حزب وطن)
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادجهاد و جنگ در افغانستان قبل از آمدن قطعات شوری به حمایت پاکستان و رهبری امریکا آغاز شد
- سیداحسان واعظیبخش دوم نقش سازنده و ماندگارببرک کارمل در مسیر تاریخ
- سیداحسان واعظینقش سازنده و ماندگارببرک کارمل در مسیر تاریخ
- داکتر حمیدالله مفیدفرود دو ستاره درخشان از کهکشان اندیشه وخرد
- علی رستمی ببرک کارمل بااندیشه عدالت خواهانه به خاموشی رفت
- گزارنده به پارسی دری: عزیز آریانفرآریایی ها یا تورک ها؟
- عبدالو کیل کوچی دسامبردر آیینهء تاریخ
- عبدالو کیل کوچیمحمود بریالی ابر مرد جنبش چپ وترقی خواه افغانستان
- محمد عوض نبی زادهنا یب سالارمحمد حسین خان پیکارجوی رزمگاه میوند وغزنیگک
- خلیل وداد چگونه س.د.ج.ا. به س.خ. ج.ا. تعویض شد
- مترجم: ا. م. شیریانقلاب اکتبر! استالین. نوسازی- کودتای لیبرالی
- نویسنده: نجیب سرغندوی نهضت خدایی خدمتگاری و نقش آن دربیداری پشتونها
- گزارنده به پارسی دری: عزیز آریانفرتوران
- حسن پیمانامیرتیمورموئسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنگ ومدنیت آسیای وسطی قسمت-6
- حزب کارایران(توفان)انقلاب اکتبر ناقوس مرگ سرمایه داری بود
- ظهو رالدين دبرېالي انقلاب دکاليزې په وېاړ
- زمان هوتکبمناسبت هفدهمین سالشهادت داکترنجیب الله
- رحمت اله رواندشهید داکتر نجیب اله داوولسم تلین په یاد
- جلال بايانی کاوشگرشـــهيد داکتر نجيب الله
- جلال بايانی کاوشگرهفده سال قبل درقلب افغانستان کابل حماسه تاريخ رخ داد
- نصیراحمد – مهمند پیړی،پیړی زغم او پیچ دی وګالل شی
- داکتر حبیب منګل دافغانستان دخپلواکۍ غورزنګ ته لنډه کتنه
- نویسنده : مهرالدین مشیدروزی که زمامداران ناکاره در سایۀ آن صرف احساس فربهی کرده اند
- حسن پیمانامیرتیمور موئسس سبک اصیل هنر معماریوحامی فرهنگ ومدنیت آسیای وسطی5
- برگردان و تبصره از دکتر خلیل ودادحقایقِ تلخِ جنگِ 1979-1991 افغانستان از زبان نظامیان شوروی پیشین
- عبدالوکیل کوچی نگاه مختصری به تاریخ کوشانی ها
- انجنیر فضل احمد افغان شاه امان الله غازی و خط سیاه دیورند
- میر عنایت الله سادات معضلۀدیورند
- تتبع ونگارش؛تلخیص وترجمه: ازحسن پیمانامیر تیمور موسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنگ ومدنیت آ سیای وسطی قسمت(4)
- امان معاشر؛ خبرنگار آزادهشت ثور آوردن مجاهدین رو بزوال از کوه ها به قدرت جنرال دستم
- ا. م. شیریزادروز لنین، روز شرمندگی ما
- عتیق الله مولویزادهاز دین پروری، تا دین فروشی!!
- حسن پیمان امیرتیمور موسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنک ومدنیت آسیای وسطی قسمت 3
- نوشته کریم پوپل تاریخ نوروز کهن
- نجم کاويانیيادی از نوروز در کابل قديم
- تتبع ونگارش-ترجمه وتلخیص: ازحسن پیمانامیرتیمور موسس سبک اصیل هنرمعماری وحامی فرهنگ ومدنیت اسیای وسطی-2-
- دوکتور امین برین زوریدوکتور امین برین زوری
- برگردان و تبصره از دکتر خلیل ودادیهودیت در افغانستان
- ارسالی صمیمیبازگشت «لنین» به «خجند»
- حسن پیمانشمۀ ازخدمات وکارنامه های امیرتیموردرأئینۀ تأریخ
- سلیمان راوشجشن سده
- حسن پیمانتأریخ وخدمات زنده ومشهود امپراتوری تیموریان محال است به فراموشی سپرده شود
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادمناسبات سابق دولت افغانستان و اتحاد شوروی آمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی در ششم جدی به افغانستان
- سرلوڅ مرادزی برتانوي هند او برتانوي پنجاب، د پښتنو د ویښتیا دښمنان !
- سرلوڅ مرادزی برتانوي هند او برتانوي پنجاب، د پښتنو د ویښتیا دښمنان !
- عتیق الله مولوی زادهزندگی از کاخ تا کا نتینر!
- سرلوڅ مرادزیبرتانوي هند او برتانوي پنجاب دواړه، د پښتنو د ویښتیا ضد !
- سرلوڅ مرادزیډیورنډ کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون
- نویسنده : مهرالدین مشیدبالاخره امریکایی ها سر به بالین بیمار نظامیان پاکستانی این بازوی زرهی تروریزم جهانی نهادند
- عبدالوکیل کوچید سامبر نقطه عطف درتاریخ جنبش داد خواهانه مردم افغانستان
- سرلوڅ مرادزی ډیورڼد کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون دوهمه برخه
- انجنیر فضل احمد افغانخط سیاۀ دیورند مولود دسایس انګلیس و روسیه
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون
- فرزاد رمضاني بونششناسايي يا عدم شناسايي ديورند؟
- انجینر محمود صافی دافغانستان دتاریخ ځلانده ستوری احمد خان « احمد شاه بابا » درانی کال
- سید ذا کر شاه ( ســــــــــادات) (( د ډیورند کرښې غندل یا د پاکستان ســـــــره دښمنی))
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او څرګند دریځونه
- بیداربمناسبت کنفرانس بین المللی لندن و عدم پذیرش دیورند خط فاصل
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او روستۍ پراختیاوې
- عزیز آریانفرنیاز تاریخی به بازگشت به توافقات ژنو
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او روستۍ پراختیاوې
- سرلوڅ مرادزید ډیورند کرښې پریکړه به، لروبر افغانان خپله کوي
- ارسالی صمیمیبرگی از تاریخ جنگ جهانی دوم/ چگونه مسکو تسلیم آلمان ها نشد
- میر عنایت الله سادات نگاهی به تاریخ آریانا
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد بخش آخر
- جلال بايانیبزرگ مردان تاریخ
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش دوازدهم
- شبيراحمد طالب وزيران اوخاطرې
- رسول پويانجايگاه هرات در مدنيت خراسان
- محمدنبی عظیمیسفر دیگر به جلال آباد
- عزیزه عنایت خامۀ درفرا راه آزادی !
- نصیراحمد - مهمنددافغانستان دخپلواکی دبیرته اخیستلو دشهیدانواوغازیانوپه یاد
- دوکتور جلال بايانی « روح شاه غازی امان الله شاد و پر نور باد »
- انجنیر ظهو رالدین اندیشپراو دا
- محمدنبی عظیمیتعرض متقابل قوای مسلح افغانستان
- نوشته کریم پوپل اشغال و تاراج کابل از زمان تاسیس الی امروز
- سلیمان راوششهروندان شهر (جندان)
- محمدنبی عظیمی درحاشیه تعرض متقابل
- رسول پویاننقش استعمار در تخریب تمدن خراسان
- رسول پویانخراسان بعد از فروپاشی امپراتوری تيموريان
- رسول پویان ریشه های خراسان کهن
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش هشــــــــــــــــتم
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخـــش هفتـــــــــــــم
- ا. م. شیریپراودا در ۱۰۰ سالگی: زنده و رزمنده
- اسدالله جعفریمیلاد گل سرخ
- عبدالحی نزهت افزودن دشواری کارعاقلانه نیست
- فوادشاه امان الله خان غازى از نظر احمد شاه مسعود كى بود؟
- انجنېر ظهو رالدین اندېشپر فا شیزم د بري ورځ یعنی دامپرېا لیزم دنیمی تنی ښخول په شوري سوسېا لیستي هېواد کی
- نویسنده : مهرالدین مشید نباید بیش از این بهایی برای ویرانی این سرزمین پرداخت
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش ششم
- نوشته صوفی کریم فیضانی حملات اعراب در افغانستان
- انجنیر ظهورالدین اندیشد افغا نستان د خلک دمو کراتیک گوند داد شهیدا نو او اتلانو دسور گوند ټولو غړو ته له پو رته نه تر کښته پو رې
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بقیه بخش پنجم
- نبی حیدری معلم جنک یا صلح
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد بقیه بخش چهارم
- تهیه وترتیب:میرمحمدشاه رفیعیچهره امروزی تپه مرنجان ورازهای تاریخی آن
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد -- 4
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد - 3-
- سلیمان راوشتندیس های بامیان مجسمه های بودا نیستند
- حسن پیمانبیادبودسلسال وشهمامه تندیسهای بودا دو همبزم ودو همسنگ
- حسن پیمانافشارخونین وقتلهای زنجیره یی انگیزۀ اتحادخلقهای تحت استبداد
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد
- رحمت اله رواند روسانو يرغل او وتل دواړه تېروتني وې
- احمدولي بدخشياداي ديني به قربانيان فاجعة افشار
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد
- عتیق گلشمه ازجنایات بعضی گروه های ماوئیستها درافغانستان
- محمد نبی عظیمیچرا از مرگ می ترسید ؟
- جمعه خان صوفيلر وبر دوه افغان که يو افغان؟ (يوولسمه او آخري برخه)
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟ (اتمه برخه)
- عبدالو کیل کوچی فرخنده باد چهل وهفتمین سالگرد تاسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، حزب قهرمانان وشهیدان !
- حمید محویتآتر بی نوایان
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادآمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی به افغانستان
- تهیه کننده : عبدالقدیر میرزاییسقوطِ یک امپراتوری!
- محمد عارف عرفان رازهای حقیقی دعوت ارتش شوروی
- حمید محویدر بارۀ [کشته شدن پلخانوف(؟)]
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد
- صدیق رهپو طرزیما و نو آوری، تجدد و مدرنیزم
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟ (پنځمه برخه)
- داکترآریننام ببرک کارمل جاویدانه است زیرا توده های مردم آنرا ستوده اند
- عبدالو کیل کوچیپنجمین سالگرد وفات محمود بریالی را گرامی میداریم
- صدیق رهپو طرزیدیورند: سر و صدا برای هیچ
- محمدنبی عظیمیسپیده ها این جا آرام انــد
- محمد عوضازمكتب مبارزهء رفيق ببرك كارمل بياموزيم
- علی رستمیببرک کارمل ستارهء درخشان مبارزِ عدالتخواهء کشور
- عبدالو کیل کوچیببرک کارمل بزرگ مرد تاریخ
- دوکتور نثار احمد صدیقینام ببرک کارمل جاودان و روانش شاد باد
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟(٢ مه برخه)
- عزیز آریانفرچگونه دهلیز واخان ایجاد و به زور به افغانستان داده شد
- جمعه خان صوفيلر و بر: دوه افغان که يو افغان؟
- انجنېر ظهورالدين اندېشبه افتخار سالګرد انقلاب پېروزمند و زنجير شکن سوسياليستی اکتبر
- گزارشگر از انگلیسی به پارسی: صدیق رهپو طرزیده اسطوره در مورد افغانستان
- انجنېر ظهورالدين انديشبمناسبت سالمرګ انقلابی دلير وانديشمند خلل ناپذير
- از کریم پوپل روش سیاسی دولتها وملیتهای افغانستان در طول تاریخ
- عدالتدشمن هرگز وارد شهر لنين نخواهد شد!
- عبدالو کیل کوچی ماندگاران تاریخ
- نصیراحمد – مهمنددافغانستان دخپلواکی دبیرته اخیستلو
- سليمان راوش به پیشواز 28 ـ اسد
- انجنېر ظهورالدين اندېشدافغانستان دخلکو دملی_ازادی بخښونکي انقلاب دکاليزی په وياړ
- گزارنده: عزیز آریانفرمقاله دوم نقش دولت «کیرپاند» در با هم آمیزی فرهنگ های آسیای میانه
- عزیز آریانفرشاهنشاهی پنج صد ساله تاجیکی- ایرانی کیرپاند در مرزهای باختری چین
- حامدعلمیرساله روزشمار وقایع افغانستان از سال 1747 الی اخیر سال 2010
- نوشته کریم پوپلظهور وزوال اردوهای افغانستان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش دوازدهم وپایانی
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش 11
- گزارشگر از زبان انگلیسی به پارسی صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دوران تیموریان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش دهم
- سرلوڅ مرادزیلندن کې ډيورند جرګه د پنجاب پر سر کلک ګوزار
- تهیه کننده:امان معاشر نامه ی خواجه حافظ شیرازی برای امیر تیمور
- عبدالصمد ازهرخود کشی یا قتل بخش نهم
- محمدنبی عظیمی لحظاتی با ازهر بزرگوار
- محمدنبی عظیمی آیا روزی تاریخ حــــرب کشور ما نوشته خواهد شد؟
- عبدالصمد ازهر اسرار مرگ میوندوال بخش نهم
- ازهر عبدالصمداسرار مرگ میوندوال بخش هشتم
- محمد همایون سرخابی شهر غلغله در ماتم نبود بودای بزرگش هنوز میگرید
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوالبخش هفتم
- محمدنبی عظیمیتا لحظهء انــــتقال مسؤولیت
- گزارش از انگلیسی به پارسی صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دوران تیموریان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش ششم
- اسدالله جعفریآیاافشار باردیگر تکرار خواهد شد؟
- سید عبدالقدوس «سید»جنگ افشار
- خلیل الله سکندریواقعیت های پنهان در ماجرا های عیان افغانستان
- محمد همایون سرخابی نگاه مختصری پیرامون زندگی پرافتخار ظهیرالدین محمد بابر
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش پنجم
- محمد عالم افتخارسید جمال الدین افغانی ؛ اَبَر انسانی که از نو باید شناخت !
- سرلوڅ مرادزی پاچاخان د بهرنیو پوهانو په نظر کې
- صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دور تیموریان
- میرعنایت الله سادات نظری بر موافقتنامه ای دیورند
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا قتل؟ بخش چهارم
- نویسنده : مهرالدین مشیدامریکا و بازی بزرگ در کشوری که دشنۀ مقاومت گلوی هر مهاجمی را شگافته است
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا مرگ بخش های دوم و سوم
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزاد آمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی به افغانستان
- ا. م. شیریبمناسبت زادروز استالین
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا مرگ
- نویسنده: ولادیمیر پلاستون ببرک کارمل تا آخرین نفس های خود به حقانیتِ راهی که خود انتخاب نموده بود باور داشت
- ع.رستمی ببرک کارمل نماد وحدت!
- ر. حسنهفته اول دسامبر یاد آور روز های فقدان دو شخصیت مبارز نستوه کشور
- نوشته از ع. بصیر دهزادبخاطر 14چهاردهمین سالگرد وفات شادروان ببرک کارمل
- عبدالو کیل کوچی گرامی وجاویدان باد نام وخاطره تابناک زنده یاد ببرک کارمل
- عبدالو کیل کوچی چهارمین سالروز وفات زنده یاد محمود بریالی را گرامی میداریم
- احمدشاه سرخابییادی از جاودان یاد ببرک کارمل و برادر و همرزم فقید ش محمود بریالی!
- سرورددیورند کرښه دتکړه پوهانو وځیړ نو ته ضرورت لري
- عزیز آریانفردرنگی بر سر نام کشور ما- افغانستان
- عزیز آریانفرراز نهانی نامه دوست محمد خان به نیکلای یکم- امپراتور روسیه
- عزیز آریانفرآیین نامه داخلی انقلابیون جوان افغان (جوانان افغان)
- شباهنگ راددر یادمان کمونیست رزمنده «ارنستو چه گوارا»
- دکتر بیژن بارانکوچ آریاییها از شمال خزر
- سرلوڅ مرادزی د تاریخ پاڼه : کوز پښتانه او د افغانستان خپلواکي
- سليمان راوش تجاوزانگليس ، روس و امريکا بر افغانستان يا يک دروغ بزرگ
- اکادمیسن دستگیر پنجشیریحملات بر نیروهای چپ و پیامد های آن
- عزیز آریانفرگستره «اروآسیای میانه بزرگ»
- احسان لمر یادی از خانوادهء ناظر صفر
- داکتر . و .ع . خاکسترفراز های از زند ه گی یهودان در افغانستان
- نوشته صدیق رهپو طرزیتمدن «سند ـ هلمند» آغاز گر تاریخ ما
- انجنیر زلمی نصرت مهمندافغانستان د«جواهر لعل نهرو»له نظره!
- لیکونکی : نجم الدین « سعیدی »دعلامه دوکتورمحمد سعید « سعید افغانی»د «۲۵» تلین په ویاړ !
- سيد احسان " واعظی"تمدن های آريانای کهن و خراسان باستان
- آصفه صبابه مناسبت سی امین سال شهادت شاد روان محمدطاهربدخشی
- عبدالوکیل کوچیفرخنده باد چهل و پنجمین سالگرد تاسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، حزب قهرمانان وشهیدان !
- مرادزیستر پاچا خان : ملي هویت ، خپلواکي ، ملي ژبه او تعلیم
- علی رستمی چهل وپنجمین سالکرد حزب دموکراتیک خلق افغانستا ن را گرامی داشت !
- داود کرنزی بمناسبت سومین سالگرد وفات رفیق بریالی
- یعقوب هادینام و نیکوئی های رفیق ببرک کارمل جاودان باد
- سید احسان واعظی شخصیت نام اوری که باتاریخ زیست
- ترجمه و تحشیه از خلیل وداداز انقلاب اکتوبر تا انقلاب ثور
- سيد احسان " واعظی"تمدن هاي آرياناي كهن و خر اسان باستان
- احسان واعظی جايگاه والا و ارزشمند فيض محمد کاتب هزاره دربازتاب رويدادهای سياسی و تاريخ نگاری کشور
- رحمت اله رواند سنبلی نهمه نیټه د پښتنو اوبلوڅو د پیوستون د ورځی په یاد
- مرادزئ د وږي ۹ مه د پښتونستان ورځ
- نوشته : میرمحمد شاه "رفیعی"آرزوهای فراموش ناشده شهدای به خون خفته
- صديق وفا لويَه جَرگه ها ونقش ارزشمند آن در ساختار اجتماعی- سياسی وقانون گذاری افغانستان
- صديق وفا لويَه جَرگه ها ونقش ارزشمند آن در ساختار اجتماعی- سياسی وقانون گذاری افغانستان
- پژوهش: ظاهردقیق ماسترعلوم سیاسیحکومت مجاهدین(!)وبرکناری نقابهای تقدس آنان
- محمد عوض نبی زا د ه سی ومین سالروز شهادت علامه محمد اسمعیل مبلغ فرخنده و گرامی باد
- دکتورخلیل وداد (بارش)خاطرات مهندس هُلندی فان لوتسنبورگ ماس
- محمد عوض نبی زا دهدرويش علي خان هزاره اولین نایب الحکومهءهرات دردولت درانیها
- میرعبدالواحد ساداتسخنی چند پیرامون شخصیت والای غبار
- محمد عوض نبی زا ده بنیادعلیخان هزاره مبارزهمیشه درسنگرو یکی ازمدافعین راستین استقلال کشور
- محمد عوض نبی زا دهشیرمحمدخان هزاره جنگاورقهرمان و یکی از فاتحین اصلی معرکهءمیوند
- ترجمه و تحشیهء دکتور خلیل وداد نخستین مداخلهء نظامی شوروی به افغانستان
- سیدحسن رشاددو یاد و دو خاطره
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرافغانستان در مراحل نخست توسعه مستقل (سال های دهه 1920)
- محمد عوض نبی زا ده میر یزدان بخش بهسودی نماد ازایمان و مقاومت ،قربانی توطیه و پیمان شکنی
- محمد عوض نبی زا د ه یکصد وپا نزدهمین سا لیا د شهادت میرمحمدعظیم بیگ سه پای
- نسیم جویا جویاــ پرچم شجاعت و نبرد مردم افغانستان به خاطر ازادی,عدالت وترقی
- محمد عوض نبی زا دهچهل و سومین سا لگرد وفات زنده یاد برات علی تا ج یکی ازپیشآهنگان ، نهضت مشروطه خواه و دموکرات گرامی باد
- محمد عوض نبی زا دهیکصدوپنجمین سال تولد فرقه مشرفتح محمد خان میر زاد یکی از پیش قراولان جنبش مشروطیت کشور فرخنده باد!
- محمد عوض نبی زا دهبیست و ششمین سا لیا د وفات محمد ابراهیم گا و سواریکی ازپیشگامان نهضت دهقا نی وضد استبداد گرامی با د!
- جنرال محمد یاسین امیریهشتاد سال از تولد ببرک کارمل شخصیت استثنایی تاریخ معاصرکشورمی گذرد
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- محمدعوض نبي زاده نقش و مقام مردم هزاره دردولت و جامعه طی دوونیم قرن اخیر
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟(قسمت ششم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- مشعلشخصيتي که با تاريخ عمر خواهد کرد
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت پنجم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت چهارم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- محمدعوض نبی زاده یادی ازمبارزقهرمان عبدالخالق شهید
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)تاريخ سخن ميگويد: چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ )قسمت سوم (
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت دوم )
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)تاريخ سخن ميگويد: چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- دپلوم انجنیر خلیل الله معروفی جوانمرد لک بخش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- نصرت شاد يادي از “ مولانا “ ملانصرالدين !
- محمدعوض نبی زاده معرفی مختصریکعده ازمبارزین شاخص مردم هزاره درجنبیشهای ضد استبدادی و استعماری
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- ويرايش وگردآورنده جانبازنبردنخستين سلطنت يک زن ازسلاله غزنويان در جهان اسلام
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- ظريفيبه بها نهء هشتا دهفتمین سالگرد استرداد استقلال افغانستان
- آتوسا سلطان زاده فيلسوفاني كه پيامبر شدند !
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- دوکتور.م. پکتیا وا ل بمنا سبت هشتا دو هفت مین سا لګر د استر دا د استقلا ل ملی افغانستا ن
- محمدعوض نبی زاده هزاره جات یا هزارستان ازدیدگاه ونظر مورخین
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- نصرت شاد توماس هابس متفكر و فلسفه سياسي دولت
- عليشاد لربچه ژان ژاك روسو
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- عليشاد لربچه زنون ؛ اهل كيتون
- نوشتهء: زمری کاسی شناسنامهء يکتن ازمشروطه خواهان، يک مبارز گمنـــام و افشای يک ترورسياسی ديگر؛
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پرشوردرمورد هفت وهشت ثور
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پر شوردر مورد هفت وهشت ثور
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پرشور در مورد هفت و هشت ثور(بخش شـشم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- جليل پرشور در مورد هفت وهشت ثور بخش چهارم
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- جليل پرشوردر موردهفتم وهشتم ثور
- جليل پرشوردر مورد هفتم وهشتم ثور
- جليل پرشوردر موردهفتم وهشتم ثور
- سراج الدین ادیبروز جهانی کارگر وتشکیل سازمان بینالمللی کار
- سراج الدین ادیب جهان در آیینه ء رویداد های تاریخ (اول تا 31 می )
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمد وليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمد وليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمدوليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- کريم حقوقابونصر فارابي ارسطوی شرق
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش سوم
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش دوم
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش نخست
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رضا شادابهویت قومی هزاره ها و سادات هزاره
- ارسالي آرش فروزی با مبارز آتشين راه نجات مردم داکتر محمودی آشنا شويم
- سراج .اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخ
- دوکتورمحمد شعيب مجددیمسابقه تير اندازی در زمان تيموريان هرات
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش سوم
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش دوم
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش نخست
- اسکاریحسن صباح وجنبش اسماعيليه
- دستگيرصادقيغارت ميراثهای فرهنگي و تاريخي
- صباحچگونه ابوریحان بیرونی قاره آمريکا را کشف کرد؟
- داکتر وفاهوشی مین مردی که تاريخ را رقم زد
- صباحاولين سفير زن درتاريخ کابل زمين
- صباحگوشه ي ا ززندگي جاودانه مرد خراسان
- استادصباحابوالفضل بيهقی مورخ امپراتوري غزنويان
- سراج الدين اديببمناسبت 86 مین سال استقلال افغانستان
- تهيه و تدوين از بصيرشررتاريخ ، آزادي ،صلح واستقلا ل
- عينيسيرتاريخي فاجعه ملي ومجرمين جنگي
- رسالتروزا زن بحث انگيزتاريخ
- استادصباحميمنه د راورا ق تاريخ
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحچهل سال اسماعیلیه بعد از وفات حسن صباح
- استادصباحتاريخ عمومي اسماعیلیه هاواوضاع خراسا ن
- نبشهءايشرداسالاحمدالله هندوی افغانستانیم؟!
- تهيه و ترتيب از اشرف بهروزفشرده اي از تاريخ فرانسه
- انجنيرغلام سخي ارزگانيبه بهانه يي گرامي داشت از روز جهاني مادر
- ارسالي جواد نصريانزن در آنسوي تاريخ
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحيعقوب ليث صفاري مرد خرد وپيکا ر
- ارسالي صيقلرويدادها ي تاريخي
- ارسالي بنفشه ميتراآخرين تغييرات سياسي جهان در دهه پسين سده دوهزار عيسايي
- ارسالي فرحت شکوهمندگفتار بزرگان
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- ارسالي بنفشه ميترامجموعه ای از دانستنی ها
- گردآورنده وتلخيص استادصباحسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحگسترش فرقه اسماعیلیه در قرن اخیر
- نسرین مفیدردپای زن افغان در تاریخ
- نسرين مفيدهشتم مارچ روز جهاني زن در پهنای تاريخ
- ارسالي محبوب شاملعقايد اسماعيليه
- ارسالي ميلاد بهزادتاریخچه کتاب و کتابخانه در عهد با ستا ن
- ارسالي نسترن نيلابمروري برآيين کا تو ليک
- ارسالي شامل سالارد رمورد زرتشت و زرتشتیا ن چه میدانیم؟
- ارسالي فريدون کيومرثمهاتما گاندی منجی صلح وپيام آورآزادي
- ارسالي بکتاش نهيردرباره اصطلاح شيعه
- استاد صباحکمي ازحقا يق ناگفته وتاريخي سرزمين خراسان
- ارسالي جواد نصريانتاريخ ظهور و مؤسس مذهب معتزله
- ارسالي اميد برهاناهل حديث و حنابله
- ارسالي جواد نصريانوهابيت چگونه بوجودآمد؟
- استاد صباحتاريخ مذ هب اسماعيليه
- ارسالي دانش آرزوتاریخ اروپا
- ارسالي اميد آهنگربابل درکجا واقع بود؟
- ارسالي جواد نصريانپنج دهه از تصویب اعلاميه جهاني حقوق بشر ميگذرد
- ارسالي اميد آهنگرامپراتوری اسکندر چه وسعت داشت ؟
- ارسالي عمران مهربانچه نيرويي ملتها را به حرکت در مي آورد؟
- ارسالي ميلاد دوستچه کسی می تواند تاریخ بنو یسد؟
- ارسالي مشهيد مهوشبِنِدِتو كروچه
- ارسالي اميد آزموننظرمن در باره تاريخ
- ارسالي مشهيد اميلسا ما نيان
- ارسالي داکتر بصيرجنگ نفت
- ارسالي احمد منصور آگاهنهروآزاده مرد آزادي
- ارسالي وليد نصرياندرتاريخ ا مريکا چه گذشته است؟
- استاد صباحلحظه يي دردهليزهاي تاريخ
- ارسالي سالار هوشمندبه بها نه، سالروز ترور مهاتما گاندی
- ارسالي داکتربصيرتاريخ و هويت ملي ما
- ارسالي شامل صباحلحظه يي با تاريخ
- دستگير صادقيگراميداشت از مبارزات قهرمانانهً مردم با شهامت افغانستان در حفظ استقلال کشور