روزنامهْ: Suddeusche Zeitung
مورخ 11/10/2001
نويسنده: Rolf Henkel (گزارشگر روزنامه در برلين)
"اّلمان از يك رول كليدى برخوردار است"
كارشناسان مصروف (طرح پلان) اعمار مجدد افغانستان پس از سقوط طالبان هستند
بعد از سقوط رژيم طالبان رول كليدى در زمينهْ بازسازى افغانستان متوجه اّلمان ميشود. "از اّن جائيكه اّلمان منحيث يك نيروى بى طرف در اختلافات منطقوى محسوب ميگردد و در بين قدرت هاى درگير در داخل افغانستان و همچنان دول همسايه از علاقمندانى برخوردار است، بناً ميانجيگرى با ظرافت اّن بسيار زياد مورد تقاضا قرار ميگيرد." اين مطلب درج يك سند استراتژيك موْسسهْ علم و سياست ميباشد كه ديروز در وزارت خارجه توسط گروهى از كارشناسان تحت بحث و بررسى واقع شد. بر مبناى وزنهْ سياسى اّلمان در اتحاديهْ اروپا "در سطح بين المللى انتظار اّن ميرود كه حكومت اّلمان مسووليت بزرگى را بدوش بگيرد"، اين حرف را خانم "Citah Mab" كارشناس بخش جنوب شرق اّسيا در اّن انستيتوت، تحليل نمود. در سند تحليلى اّمده است: در عمليهْ بزرگ انساندوستانه رول رهبرى كننده كه نقطهْ مركزى اّنرا عرصهْ غير نظامى تشكيل ميدهد، به اّلمان تعلق پيدا ميكند.
اجراى اين وظايف فوراً پس از سقوط رژيم طالبان اّغاز مييابد. زيرا به زودى اين محاسبه وجود دارد كه بايست همين حالا در توقفگاه ها در نزديكى هاى سرحدات افغانى، مراكز مجهز با كمپل ها، خيمه ها، مواد اوليهْ غذائى و داروئى تاسيس گردند. نكتهْ مركزى ديگر اين است كه حدود هشت الى ده مليون ماين برچيده شوند. اّلمان از اين امتياز برخوردار است "بصورت عنعنوى در بين ملت افغان اّنهم ميان تمام گروپ هاى قومى، محبوب (سمپتى دارد) است." بر علاوه در اّلمان به تعداد 90000 افغان هاى مهاجر زندگى مينمايند كه ميتوان اّنها را در پروسهْ سياسى و اعمار مجدد كشانيد.
در (سند) تحليلى كه به ادارهْ روزنامه در برلين ارائه شده است، با اين محتوا كه رژيم طالبان در اّيندهْ نزديك "پارچه پارچه" ميشود، ارزيابى صورت گرفته است. "همانگونه كه در لحظهْ فعلى وضعيت دراماتيك است، بدان سان يك چانس تاريخى را عرضه ميدارد: فقر مردم در سرزمين تخريب شده ناشى از جنگ ميتواند خاتمه پذيرد، به مليون ها افغان مهاجر يك ديدگاه (اّينده) جديد باز ميگردد، يكى از مهم ترين مركز سرو ساماندهى تروريزم بين المللى از بين ميرود و خطرات امنيتى براى دول اروپائى نيز پايين مياّيد"، كار شناس (علم و سياست خانم Citah MaB به گونهْ فوق تحليل خود را) نوشته است. در عين وقت موصوفه از ناحيهْ اعتقاد نادرست مبنى بر اين كه اتحاد شمال با سمت گيرى غربى خود، پس از سقوط طالبان، كشور را با ثبات ساخته ميتواند، هوشدار داد اين اتحاد كه به شكل ظاهرى نمايندهْ برسميت شناخته شدهْ "دولت اسلامى افغانستان" ميباشد، صرف يك بخشى از گروپ هاى قومى را نمايندگى ميكند. بر اين اساس بايست (اتحاد شمال) بالاى اين مساله محدود گردانيده شود كه از لحاظ نظامى راه را جهت ايجاد يك رژيم فرا گير هموار سازد.
(اتحاد شمال) تجهيز شده با تسليحات توسط ايالات متحدهْ امريكا، روسيه و دولت هاى همسايه مجبور است، مليشه هاى طالبان را در جنوب به عقب زند. موازى به اّن بايد در سراسر كشور فرماندهان محلى "بازخريد" گردند و بزرگان اقوام محلى را مخفيانه اّمادهْ مقاومت اّشكارا بر ضد طالبان ساخت. اين مقاومت بايد به شكل غير متمركز در چندين جاى و يا بطور منطقوى با حملات بروز نمايد. خانم Citah MaB نوشته است: "بر پايهْ ارزيابى من از اوضاع، اقدامات پيشبينى شده كافيست كه بدون حملات نظامى ايالات متحده در يك وقت كوتاه رژيم طالبان را از مسير راه بردارند." حمله هاى نظامى ميتوانند غير موْثر باشند، هرگاه پيشروى اتحاد شمال را سرعت بخشيد و بى اعتمادى پشتون ها را بر ضد يك "رژيم كوكى" (دست نشاندهْ) ايالات متحدهْ امريكا بشوراند.
مرحلهْ دوم متشكل است از يك عمليهْ بزرگ بشر خواهانه كه بايست اّمادگى ها پيرامون تامين مالى و سازماندهى اّن از همين حالا اّغاز يابد. تنها به اين شيوه ميتوان جلو "بروز يك بى نظمى" را گرفت. مرحلهْ سوم با ماموريت صلح ملل متحد (فرستادن قواى حافظ صلح) زير پوشش در اّيد. به اين وسيله بايد پادشاه سابق ظاهرشاه از روم محل مهاجرت خود يك گردهماّئى بزرگ (لويه جرگه) را به اشتراك كليه گروپ هاى قومى دعوت كند. ناظران و قواى ملل متحد از اّتش بس نظارت بعمل اّورند، در جريان اّن با يك "پلان مارشال" كه هزينهْ مالى اّنرا بايد جامعهْ بين المللى فراهم سازد، اعمار مجدد كشور شروع گردد.
در پايان بايست يك حكومت عبورى "اّشتى ملى" بوجود اّيد كه در برگيرندهْ همه گروپ هاى قومى باشد. در مرحلهْ چهارم انتخابات صورت گيرد.
روزنامهْ: Berliner Zeitung
مورخ 13/10/2001
نويسنده: Katja Tichomirowa
"هريك از ريزف ها و وسايل كمكى، هرنوع سلاح و هر وسيله و ابزار"
برلين مورخ 12 اكتوبر: در جنگ هوائى بر ضد طالبان افغان و پشتيبان شان، اسامه بن لادن، ايالات متحدهْ امريكا بنابر اظهارات مراجع خودش در شب پنجشنبه اولين بار بم هاى خوشه ئى را بكار گرفت. اّنها (بم هاى خوشه ئى) در "شمار تعداد زياد بم ها" محسوب ميشوند كه بر اهداف نظامى رژيم طالبان پرتاب شده اند، اّنگونه كه اطلاعات وزارت دفاع امريكا ميرساند. پس از اّنكه در نخستين روزهاى عمليات نظامى از راكت هاى Cruise Missile از نوع Tomahawk استفاده بعمل اّمدتا دافع هواى مليشه هاى طالبان را از كار اندازد و راه را به راكت هاى درازبرد امريكائى از نوع (B-52 و B-1) باز سازد، اهداف حملات دور دوم را اساساً تاسيسات نظامى و قطعات زمينى (پياده نظام) طالبان تشكيل ميدهند.
زخم هاى عميق:
بم هاى خوشه ئى را در جهت مبارزه بر عليه "اهداف ساحوى (اراضى)" بكار ميگيرند. اين هدف ها ميتوانند قرارگاه ها، مواضع توپخانه و همچنان خود اردو باشند. جورج بوش رئيس جمهور امريكا در جريان يك محفل توضيحي بروز پنجشنبه شرح داد كه هر گونه سلاح ها در اختيار اردوى ايالات متحده قرار داده ميشود تا بر تروريزم غالب اّيد: "در ماموريتى كه در پيش روى ارتش است، اّنها حق دارند تمام چيزها را داشته باشند كه به اّن ضرورت احساس ميگردد. هريك از ريزف ها و وسايل كمكى، هر نوع سلاح ، هر وسيله و ابزار، تا پيروزى كامل ايالات متحدهْ امريكا و مسالهْ اّزادى را تضمين نمايد."
اّيا اينكه با يك عمليات نظامى كه از سوى حكومت ايالات متحده تحت عنوان "صلح دايمى و پايدار" مد نظر است، هدف خود را با استفاده از هر وسيله و ابزار بدست مياّورد، مجاز است به اّن به شك و ترديد نگاه كرد. بم هاى خوشه ئى به مانند ماين هاى ضد نفر به سلاح هاى تعلق ميگيرند كه بصورت عموم استفاده از اّنها جايز نيست. ليكن ارتش هاى جهان به اّن پابندى نشان نميدهند، بم ها را به ذخاير سلاح هاى خويش ميشمارند و در حالت نيازمندى بكار مى بندند. قواى مسلح اّلمان نيز بم هاى خوشه ئى در اختيار دارد.
ارتش ايالات متحده بم خوشه ئى را در جنگ خليج بكار برد، اردوى روسيه در جنگ چچين، همين طور پيمان ناتو در يوگوسلاويا و ارتش اسرائيل در جنوب لبنان از اّن استفاده نمودند. تاثير بم خوشه ئى وحشتناك است: انسان ها در ساحهْ پراگنده شدن پارچه هاى چنين بمى واقع ميشوند، چره هاى اّن زخم هاى عميق را بوجود اّورده و سبب معيوبيت ميگردد و قربانيان اّن دفعتاً نه، بلكه پس از چند روز از بين ميروند. بم هاى خوشه ئى كه در انگليسى اّنرا "Cluster Bomb Units" ميگويند و ميتواند زمينهْ قتل عام را فراهم سازند. اينكه استعمال اّن با چنان جرأت و دست اّزاد مورد تائيد ميباشد، اّنگونه كه كنون وزارت دفاع امريكا انجام ميدهد، بدين جهت ندرتاً بملاحظه ميرسد. برعكس بم هاى نام نهاد "Intelligenten Bomber " بم هاى خوشه ئى ارزان هستند و در مقياس وسيع خيلى اندك با صرفه جوئى استعمال ميگردند، نسبت به اّنكه هميشه نظاميان ميخواهند اّنرا باورمند جلوه دهند. بم هاى خوشه ئى در بين جعبه به پائين پرتاب شده و در يك ارتفاع معين باز ميشود و به تعداد 200 پارچهْ كوچك و يا بيشتر از اّنرا از خود بجا ميگذارد. همچنان بم هاى شكننده (به قطعه هاى كوچك تقسيم ميشود) كه هزارها گلولهْ كوچك به مانند گلولهْ فولادى و يا تيرهاى فولادى را در خود دارد، و هم ماين ها قادر اند در ساحهْ بزرگ متشكل از چند صد متر مربع تقسيم گردد (كه با بم هاى خوشه ئى مقايسه شده ميتوانند).
در اّنجا چيزى نه كمتر از 600 فير بم جداگانه انفجار نكرده باقيمانده است. خانم مارى رابنسون Mary Robinson كميسار حقوق بشر ملل متحد از ناحيهْ پرتاب بم هاى خوشه ئى در جنگ كوسوو پس از اّنكه او در يوگوسلاويا اطفال در حال بازى را در ميان بم هاى منفجر نشده كلوستر (خوشه ئي)مشاهده نمود، انتقاد شديد بعمل اّورد.
بعد از تجارب جنگ كوسوو كه در جريان اّن پيمان ناتو اضافه تر از يك هزار بم خوشه ئى را بالاى يوگوسلاويا پرتاب كرد، كميتهْ بين المللى صليب سرخ تقاضا داشت تا از استعمال اين گونه سلاح صرف نظر گردد. در حقيقت يك تقاضاى زايد، زيرا در اسناد كنوانسيون (فيصله هاى) ژنيو اّمده است: "مجاز نيست اّن سلاح ها، مهمات و مواد و همچنان ميتود ها به مقصد پيشبرد جنگ بكار گرفته شوند كه باين امر مناسب باشند كه زخم (اّسيب) هاى بيش از حد و يا رنج هاى غير ضرورى را باعث گردند." (پروتوكول اضافى كنوانسيون ژينو،
مادهْ 35/2).
مجلهْ هفتگى: Der Spiegel
شمارهْ 42 مورخ 15/10/2001
نويسنده: Jorg R. Mettke
"رفقاى بيگانه"
با تقاضاى كلان اتحاد شمال انتظار سلاح از ذخاير روسى را دارد تا پس از اّن در ساحهْ حمايت بم هاى امريكائى كابل را به تصرف خود در اّورد. با تجهيزات فرسودهْ قابل ذخيره در گدام اشياى از كار رفته قوت هاى شان به پيش نمى روند، علاوتاً اّنها در بين خود پارچه پارچه هستند و به همكار جديد اعتماد ندارند
تا اينكه در قله هاى كوه نامتصل و مشكل گذر، بنام جبال فرا در نيم دايره ها جاى خود را عوض نمايند، يواش - يواش شب ميرسد. در سمت جنوبى جائيكه در فاصلهْ 60 كيلو متر دور تر از پايتخت شهر كابل يك صبح مشكوك ميدمد، يك فير منفرد از ميلهْ توپ به خاموشى ميگرايد.
هنگاميكه او (مرمى توپ رها شده به هوا) فقط انتظار ظهور اين نشانه (دميدن صبح) را در اّسمان ميكشيد، بر فراز بام هاى گلى خاك اّلود ، مؤذن، شروع به اّذان دادن (نماز صبح) نمود. "تمام كسانيكه خداوند را منحيث يگانه پروردگار خود مى پرستند"، ملا فاورات الله (Fawratullah) بعدتر در جريان روز موعظه ميكرد كه موْمنين و غير موْمن "وظيفه دارند تا با يكديگر خود در صلح زندگى كنند."
وليك از صلح در شمال افغانستان، اّنجا كه يك اتحاد نظامى از مليت هاى تاجك و ازبك انتظار پيشروى بالاى قرارگاه مركزى طالبان را در جنوب كشور، دارند، هيچكسى حرف نمى زند. از دريچهْ باز شده از درهْ پنجشير بسوى كابل اّنگونه كه مخالفين ادعا مينمايند، يك وضعيت منتظرهْ حركت به پيش حاكم است، و اين هم دقيق يكماه پس از انفجارات چند مليونى (Mega) بالاى مركز تجارتى جهانى و پنتاگون (وزارت دفاع امريكا) ميباشد.
انجنير شاه مير از قبل نمرهْ تليفون خود را كه در پايتخت صاحب اّن ميشود، به اّشناهاى جديد خود ميدهد، او اميد ميكند كه فردا و يا ديرتر از اّن پس فردا در اّنجا (دركابل) همه سالم و بدون رسيدن اّسيب بعد از اضافه تر از شش سال رانده شدن از اّنجا، يكديگر را ملاقات نمايند. جنگجويان ريشدار در موترهاى باربرى مالامال بسوى جبهه حركت ميدارند، به رفقاى خود كه در مرحلهْ بازگشت هستند به علامهْ موفقيت (Victory) سلام ميگويند.
اولين بار درين شب هواپيماهاى (جنگى) امريكائى مواضع طالبان را در شمال كابل بمبارد كردند كه به فاصلهْ 70 كيلومتر تا كنون راه به پايتخت بروى اتحاد (شمال) بسته بود. به تعداد 40000 نفر مرد مسلح طالبان در امتداد همين خط تجمع نموده اند، منجمله تنها در تقاطع بگرام (دو سركه) به تعداد 300 نفر اجير (خارجى هاى تروريست كه يكجا با طالبان بر ضد خاك و مردم افغانستان مى جنگند - م) جابجا شده اند.
"اين قطعات مربوط بن لادن است"، اين مطلب را محمد ظاهر معاون قوماندان نيروهاى مخالف (طالبان) در منطقهْ بگرام شرح ميداد، "غلامان متعصب از دول عربى، از پاكستان و چچين، ميباشند." از زمانيكه رهبر طالبان ملا محمد عمر به داماد (اصلاً خسر ملا عمر است) خود دست باز در راه جهاد يعنى جنگ مقدس داد "اين بيگانگان به ترور مردم وطن ما در اّن طرف ديگر (در ساحهْ تحت تسلط طالبان) مى پردازند."
همزمان بعد از اولين حملات هوائى امريكا بالاى كابل در اّغاز هفتهْ گذشته، طالبان جبههْ شمال خويش را شديداً تقويت نمودند. "اّنها عصبانى شده اند"، اّنطوريكه ظاهر از راپور هاى اجنت هاى كشاف خود ميشنود. "ما در فاصلهْ راه 40 دقيقه رفتن با موتر در پيش مركز اّنها قرار داريم، اينكه به كدام استقامت رخنه وارد اّوريم، بزرگترين پرابلم ما را ميسازد."
ميدان هوائى نظامى بگرام را شوروى ها در دههْ هشتاد به پايگاه نشست هاى هوائى خود در مقياس بزرگ براى قطعات تهاجمى خويش وسعت داده بودند و پسانتر بعد از خروج تا حدود زياد بدون خرابى واگذاشتند.امروز اين ساحه يك ويرانه ئى بيش نيست: خانه هاى بمبارى شده، هنگرهاى سوخته، وسايط و هواپيماهاى نظامى پارچه پارچه و شكسته و ريخته باقى مانده است. از تاور (ميدان) بقاياى تكه تكه و پلتفورم هوائى از كار رفته بجا مانده است. يك اّنتن به درازى يكنيم متر مربوط به دوران باستان بايست به كشف اهداف به توپخانه غير مدرن باقيمانده از شوروى ها خدمت كند. اين اّنتن از ناحيهْ گرد و خاك هميشگى كور شده است.
به اّغاز حملات خود اتحاد شمال با 6000 نفر مرد مسلح در محدودهْ بگرام، بالاى دشمن كه در فاصلهْ دو كيلومترى قرار گرفته، در حال حاضر فكر نمى نمايد، با وجود اينكه رهبرى اّنها دايماً از اّغاز يك حمله صحبت بعمل مياّورد. "واحدهاى ما در حالت احضارات عالى ميباشند"، محمد ظاهر اطمينان داد، "ليكن ما سرباز هستيم و مجبوريم انتظار بكشيم تا هدايت حمله داده شود."
زيرا هنوز وسايط باربرى با تانك - توپخانه و مهمات روسى از شمال، از سرحدات تاجكستان با سرعت قدم به قدم از كوتل انجمن به ارتفاع 4000 متر به سوى درهْ پنجشير به زحمت در حركت اند اكثراً اين تداركات نظامى پرقيمت روزها بنابر خرابى موتر (ماشين) و يا اكسل وسايط توقف مييابد. "ما ميدانيم كه رسيدن ما به اّغاز حملات چقدر مهم است" اين مطلب را يك دريور كه موتر اش در توقف است، شرح داد، "ولى وسايط كهنه بعضى اوقات توانائى بالا شدن را ندارند."
در امتداد سرك كه يك بار هم علامه گذارى ترافيكى نشده، گاه گاهى تخنيك نظامى روسى را از دورهْ جنگ اخير كه مورد اصابت فير قرار گرفته بودند و قابل تحويلدهى به قبرستان وسايط بيكاره ميباشند، موريانه ميخورد. اما دشمنى تلخ سابقه به فراموشى سپرده شده است. خود احمدشاه مسعود كه اّنها او را "شير پنجشير" گفته اند و مجاهدين او سالهاى زياد بر ضد قطعات كمكى روسى موفقانه از خود دفاع بعمل اّوردند، سرانجام با مسكو قرارداد صلح بست. او (احمد شاه مسعود) از لحاظ فقر و كمبود سلاح به كمك هاى تسليحاتى روس ها وابسته بود.
هيچ موتر نيست كه دريوران تصوير رهبر خود (احمد شاه مسعود) را كه چند روز قبل از انجام سوْ قصد ها بر ضد ايالات متحدهْ امريكا، به شهادت رسيد در شيشهْ حفاظوى در مقابل باد، نصب نكرده باشند. هيچ كلبهْ فقيرانهْ وجود ندارد كه بيرق سياه سوگوارى را در پهلوى رنگ هاى سبز - سفيد - سياه افغانى بلند نداشته باشند.
"او يك قهرمان بود" انجنير شاه مير با چشمان پر از اشك چنين گفت. "انسان به اّرامى ميتواند او را با ناپليون مقايسه نمايد، نمونهْ اين گونه انسان در ميان خلق هاى جهان بسيار به ندرت پيش مياّيد (پيدا ميشود)" در اّخرين مرتبه ظاهر شدن علنى خود، مسعود كلاه گرد تاجكى خود را از سر پائين اّورد و به پوش مدور اّن اشاره نمود و سوگند خورد: "هرگاه برايم به اندازهْ همين مساحت، قلمرو باقى نمانده بود، باز هم بخاطر حفظ اّن ميجنگيديم."
انتقامگيرى از قتل مسعود "ً انگيزهْ اساسى افراد من بوده است" اين حرف را جنرال بابه جان يك فرمانده محلى تائيد كرد. هرگاه تعداد زياد وسايط ترانسپورتى پر از سلاح و مهمات بياّيد و اگر اّنها هر چه زودتر به حركت دراّيند و اگر امريكائى ها راه رسيدن به كابل را به اّنها با بمباردمان اّزاد سازند (هدف ما بزودى بر اّورده ميشود).
دو پشته كوه در سمت جنوبى بگرام و همچنان يكباب فابريكهْ خشت در 25 كيلو مترى شمال كابل را افراد كشف جنرال بابه جان در صدر جدول (لست) خود كه اّرزوى بمبارى اّنها را دارند، جا داده اند. اّنها تضمين نمودند كه در اّنجا طالبان وسيعاً جمع ميباشند و خطر تلفات در ميان اهالى ملكى "كاملاً و كاملاً پائين است."
از سالهاى گذشته بدين طرف 4/3 حصهْ ميدان هوائى بگرام از جانب واحد هاى بابه جان كنترول ميشد. ليكن تا كنون هرگز اّنها به اين موفقيت دست نيافتند تا دشمن را از كوه هاى مقابل بيرون رانند.
اگر اين مطلب در روزهاى اّينده بوقوع بپيوندد، جنرال 45 ساله كه در زمان رئيس جمهور نجيب الله متفق مسكو، در اردوى افغان خدمت انجام داده است، اطمينان داد - بعداً ميتواند "در جريان روز بزودى پرواز صورت گيرد." تنها براى پرواز و نشست در شب ، جنرال بابه جان با نا باورى گفت "حد اكثر اّمادگى ده روزه ضرورت است، به شرطى كه تخنيك مورد نياز درين عرصه دفعتاً بدسترس گذاشته شود."
اّيا "دوستان جديد" كه بابه جان از بابت اّنها "بسيار خوشحال" است، حقيقتاً چنين محتاط هستند يا خير، او نمى داند. "بهر حال ما به امريكائى ها گفتيم كه اّنها وظايف خود را در افغانستان بسر رسانيده نميتوانند، هرگاه عملكرد خودها را با ما هماّهنگ و منسجم نسازند."
تا كنون رهبرى اتحاد شمال ميخواهد باور كند كه اخراج طالبان بنيادگرا يگانه هدف جنگ امريكا است. "به اّن زودى كه يك رژيم وحدت ملى جانشين بوجود اّيد" يكى از رهبران اتحاد شمال اظهار داشت "بايست امريكائى ها دوباره (به وطن خود) بروند." ولى اين مساله به فوريت رخ نمى دهد. اين اتحاد عميقاً بى اتفاق ميباشد. تپ و تلاش هاى متفاوت، حسد وكينه، شروط مقيد به ديدگاه هاى قومى ميان شان بوسيلهْ اميدهاى پيشروى متحدانه تنها بنابر ضرورت هاى عاجل، پنهان گرديده است.
بابه جان به اّينده دور نگاه ميدارد و واضحاً تشريح مينمايد: "هرگاه امريكائى ها بدنبال اهداف ديگرى بگردند، ما با تمام وسايل بر ضد اّنها ميجنگيم." درين زمينه متحدين جديد ما مجبور اند "فقط تاريخ ما را بخوانند، بعداً ميدانند كه اين چگونه ميشود."
در اطراف ميدان پرواز كه قبلاً (در جنگ هاى تنظيمى) در فواصل نسبتاً دور تر از يكديگر هميشه يك فير درين سو و اّن سوى اّن به صدا در اّمده بود،اّدم هاى سابق (مجاهدين) در زير سايهْ درخت چنار روى سنگچل ها جمع شده اند. اّنها در اّنجا انتظار ميكشند تا تاريكى فرا برسد و روشنائى اّتش راكت هاى ايالات متحده بر فراز كابل افق تاريك را روشن بسازد.
چرا، دوكتور امام الدين، طبيب دوران جنگ ميپرسد: "امريكائى ها بسيار ناوقت بيدار شدند؟ (احمد) شاه مسعود ما سالهاى زياد تمام جهان را از خطرناك بودن طالبان اّگاه ساخت." يك نفر ديگر داراى ريش خاكى (بور) دفعتاً با ارائهْ جواب استندرد سهم خود را ادا كرد: "اّنها (امريكائى ها) تا اّخرين لحظه از كانال هاى پاكستانى اين جنايتكاران را غذا دادند، زيرا اّنها معتقد بودند تا به كمك اّنها افغانستان ما را بدست اّورند. امريكائى هاى فريبكار، فريب خورده اند - اميد است امريكائى ها ازين مساله اّموخته باشند."
بى اعتمادى عميق با وجود سوگند خوردن هاى رسمى بين متحدين مسلح جديد در جريان است. هر تاجك نسبتاً اّموزش ديده از پنجشير ميداند كه پشتون ها گروپ قومى بزرگ را در كشور ميسازند. و همچنان با اطمينان اعتقاد دارند و مى فهمند كه بنابر عقب ماندگى اجتماعى، اّنها پليت هاى (هموارى هاى) اند بدون اينكه از خود مقاومت نشان دهند در امر تشكيل بنيادگرائى اسلامى مساعدت ميكنند.
پس از سقوط سلطنت ، زبان رسمىاكثراً فارسى بوده كه با تاجك ها در پيوند تنگاتنگ ميباشد (اين ارزيابى و طرز ديد از ريشه نادرست است، زيرا با برچيده شدن نظام شاهى از افغانستان، در تمام اسناد و مدارك دولتى منجمله قانون اساسى درج گرديده كه از جملهْ زبان هاى ملى مردم افغانستان، پشتو و درى زبان رسمى شمرده ميشوند - م). "پشتون هاى ما نميتوانند به تنهائى در دولت، حكومت نمايند" چنين يك ارزيابى را با بى توجهى نسبى يكى از نظاميان اتحاد شمال نمود، "هرگاه اسلام اّباد در اين كار دست اّنها را نگيرد و رهبرى نكند." جنرال بابه جان نيز به واشنگتن توصيه ميدارد - بعد از مارش موفقيت اّميز به كابل "فشار، فشار و باز هم فشار بر پاكستان." در غير اّن "اّرامش در منطقه" بدست اّمده نميتواند.
در شب يك عراده سرويس مرسدس بنز نهايت كهنه در جادهْ موتر رو كه راكبين اّن داوطلبان به جبهه ميباشند، اّهسته و تكان خورده در حركت است. كلاشنكوف هاى اّنها از كلكين هاى فاقد شيشه به پائين روى نوشتهْ "Time is many ( وقت سرمايه (پول) است )" اّويزان است. خرابى موقف اسعار سرمايه دارى البته شعارهاى جنگى هوشمندانه به مخالفين طالبان نيست: ديگر وقت زياد باقى نمانده، شايد هم خيلى اندك در اختيار داشته باشيم.
رمضان، ماه مقدس مسلمين در حال نزديك شدن است. و زمستان سخت نيز ميرسد. در طى يكماه ميتواند تعداد زياد كوتل هاى كوهى افغانستان را با برف بپوشاند و غير قابل عبور و مرور سازد و بدين وسيله به مناطق بزرگ دسترسى مشكل ميشود.
January 29th, 2007
برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
- علی رستمینقش پیش نهاده هایی تاریخی وسامان یابی های بعدی قدرت درتأسیس وافول حزب دموکراتیک خلق افغانستان(حزب وطن)
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادجهاد و جنگ در افغانستان قبل از آمدن قطعات شوری به حمایت پاکستان و رهبری امریکا آغاز شد
- سیداحسان واعظیبخش دوم نقش سازنده و ماندگارببرک کارمل در مسیر تاریخ
- سیداحسان واعظینقش سازنده و ماندگارببرک کارمل در مسیر تاریخ
- داکتر حمیدالله مفیدفرود دو ستاره درخشان از کهکشان اندیشه وخرد
- علی رستمی ببرک کارمل بااندیشه عدالت خواهانه به خاموشی رفت
- گزارنده به پارسی دری: عزیز آریانفرآریایی ها یا تورک ها؟
- عبدالو کیل کوچی دسامبردر آیینهء تاریخ
- عبدالو کیل کوچیمحمود بریالی ابر مرد جنبش چپ وترقی خواه افغانستان
- محمد عوض نبی زادهنا یب سالارمحمد حسین خان پیکارجوی رزمگاه میوند وغزنیگک
- خلیل وداد چگونه س.د.ج.ا. به س.خ. ج.ا. تعویض شد
- مترجم: ا. م. شیریانقلاب اکتبر! استالین. نوسازی- کودتای لیبرالی
- نویسنده: نجیب سرغندوی نهضت خدایی خدمتگاری و نقش آن دربیداری پشتونها
- گزارنده به پارسی دری: عزیز آریانفرتوران
- حسن پیمانامیرتیمورموئسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنگ ومدنیت آسیای وسطی قسمت-6
- حزب کارایران(توفان)انقلاب اکتبر ناقوس مرگ سرمایه داری بود
- ظهو رالدين دبرېالي انقلاب دکاليزې په وېاړ
- زمان هوتکبمناسبت هفدهمین سالشهادت داکترنجیب الله
- رحمت اله رواندشهید داکتر نجیب اله داوولسم تلین په یاد
- جلال بايانی کاوشگرشـــهيد داکتر نجيب الله
- جلال بايانی کاوشگرهفده سال قبل درقلب افغانستان کابل حماسه تاريخ رخ داد
- نصیراحمد – مهمند پیړی،پیړی زغم او پیچ دی وګالل شی
- داکتر حبیب منګل دافغانستان دخپلواکۍ غورزنګ ته لنډه کتنه
- نویسنده : مهرالدین مشیدروزی که زمامداران ناکاره در سایۀ آن صرف احساس فربهی کرده اند
- حسن پیمانامیرتیمور موئسس سبک اصیل هنر معماریوحامی فرهنگ ومدنیت آسیای وسطی5
- برگردان و تبصره از دکتر خلیل ودادحقایقِ تلخِ جنگِ 1979-1991 افغانستان از زبان نظامیان شوروی پیشین
- عبدالوکیل کوچی نگاه مختصری به تاریخ کوشانی ها
- انجنیر فضل احمد افغان شاه امان الله غازی و خط سیاه دیورند
- میر عنایت الله سادات معضلۀدیورند
- تتبع ونگارش؛تلخیص وترجمه: ازحسن پیمانامیر تیمور موسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنگ ومدنیت آ سیای وسطی قسمت(4)
- امان معاشر؛ خبرنگار آزادهشت ثور آوردن مجاهدین رو بزوال از کوه ها به قدرت جنرال دستم
- ا. م. شیریزادروز لنین، روز شرمندگی ما
- عتیق الله مولویزادهاز دین پروری، تا دین فروشی!!
- حسن پیمان امیرتیمور موسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنک ومدنیت آسیای وسطی قسمت 3
- نوشته کریم پوپل تاریخ نوروز کهن
- نجم کاويانیيادی از نوروز در کابل قديم
- تتبع ونگارش-ترجمه وتلخیص: ازحسن پیمانامیرتیمور موسس سبک اصیل هنرمعماری وحامی فرهنگ ومدنیت اسیای وسطی-2-
- دوکتور امین برین زوریدوکتور امین برین زوری
- برگردان و تبصره از دکتر خلیل ودادیهودیت در افغانستان
- ارسالی صمیمیبازگشت «لنین» به «خجند»
- حسن پیمانشمۀ ازخدمات وکارنامه های امیرتیموردرأئینۀ تأریخ
- سلیمان راوشجشن سده
- حسن پیمانتأریخ وخدمات زنده ومشهود امپراتوری تیموریان محال است به فراموشی سپرده شود
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادمناسبات سابق دولت افغانستان و اتحاد شوروی آمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی در ششم جدی به افغانستان
- سرلوڅ مرادزی برتانوي هند او برتانوي پنجاب، د پښتنو د ویښتیا دښمنان !
- سرلوڅ مرادزی برتانوي هند او برتانوي پنجاب، د پښتنو د ویښتیا دښمنان !
- عتیق الله مولوی زادهزندگی از کاخ تا کا نتینر!
- سرلوڅ مرادزیبرتانوي هند او برتانوي پنجاب دواړه، د پښتنو د ویښتیا ضد !
- سرلوڅ مرادزیډیورنډ کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون
- نویسنده : مهرالدین مشیدبالاخره امریکایی ها سر به بالین بیمار نظامیان پاکستانی این بازوی زرهی تروریزم جهانی نهادند
- عبدالوکیل کوچید سامبر نقطه عطف درتاریخ جنبش داد خواهانه مردم افغانستان
- سرلوڅ مرادزی ډیورڼد کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون دوهمه برخه
- انجنیر فضل احمد افغانخط سیاۀ دیورند مولود دسایس انګلیس و روسیه
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون
- فرزاد رمضاني بونششناسايي يا عدم شناسايي ديورند؟
- انجینر محمود صافی دافغانستان دتاریخ ځلانده ستوری احمد خان « احمد شاه بابا » درانی کال
- سید ذا کر شاه ( ســــــــــادات) (( د ډیورند کرښې غندل یا د پاکستان ســـــــره دښمنی))
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او څرګند دریځونه
- بیداربمناسبت کنفرانس بین المللی لندن و عدم پذیرش دیورند خط فاصل
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او روستۍ پراختیاوې
- عزیز آریانفرنیاز تاریخی به بازگشت به توافقات ژنو
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او روستۍ پراختیاوې
- سرلوڅ مرادزید ډیورند کرښې پریکړه به، لروبر افغانان خپله کوي
- ارسالی صمیمیبرگی از تاریخ جنگ جهانی دوم/ چگونه مسکو تسلیم آلمان ها نشد
- میر عنایت الله سادات نگاهی به تاریخ آریانا
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد بخش آخر
- جلال بايانیبزرگ مردان تاریخ
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش دوازدهم
- شبيراحمد طالب وزيران اوخاطرې
- رسول پويانجايگاه هرات در مدنيت خراسان
- محمدنبی عظیمیسفر دیگر به جلال آباد
- عزیزه عنایت خامۀ درفرا راه آزادی !
- نصیراحمد - مهمنددافغانستان دخپلواکی دبیرته اخیستلو دشهیدانواوغازیانوپه یاد
- دوکتور جلال بايانی « روح شاه غازی امان الله شاد و پر نور باد »
- انجنیر ظهو رالدین اندیشپراو دا
- محمدنبی عظیمیتعرض متقابل قوای مسلح افغانستان
- نوشته کریم پوپل اشغال و تاراج کابل از زمان تاسیس الی امروز
- سلیمان راوششهروندان شهر (جندان)
- محمدنبی عظیمی درحاشیه تعرض متقابل
- رسول پویاننقش استعمار در تخریب تمدن خراسان
- رسول پویانخراسان بعد از فروپاشی امپراتوری تيموريان
- رسول پویان ریشه های خراسان کهن
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش هشــــــــــــــــتم
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخـــش هفتـــــــــــــم
- ا. م. شیریپراودا در ۱۰۰ سالگی: زنده و رزمنده
- اسدالله جعفریمیلاد گل سرخ
- عبدالحی نزهت افزودن دشواری کارعاقلانه نیست
- فوادشاه امان الله خان غازى از نظر احمد شاه مسعود كى بود؟
- انجنېر ظهو رالدین اندېشپر فا شیزم د بري ورځ یعنی دامپرېا لیزم دنیمی تنی ښخول په شوري سوسېا لیستي هېواد کی
- نویسنده : مهرالدین مشید نباید بیش از این بهایی برای ویرانی این سرزمین پرداخت
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش ششم
- نوشته صوفی کریم فیضانی حملات اعراب در افغانستان
- انجنیر ظهورالدین اندیشد افغا نستان د خلک دمو کراتیک گوند داد شهیدا نو او اتلانو دسور گوند ټولو غړو ته له پو رته نه تر کښته پو رې
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بقیه بخش پنجم
- نبی حیدری معلم جنک یا صلح
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد بقیه بخش چهارم
- تهیه وترتیب:میرمحمدشاه رفیعیچهره امروزی تپه مرنجان ورازهای تاریخی آن
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد -- 4
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد - 3-
- سلیمان راوشتندیس های بامیان مجسمه های بودا نیستند
- حسن پیمانبیادبودسلسال وشهمامه تندیسهای بودا دو همبزم ودو همسنگ
- حسن پیمانافشارخونین وقتلهای زنجیره یی انگیزۀ اتحادخلقهای تحت استبداد
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد
- رحمت اله رواند روسانو يرغل او وتل دواړه تېروتني وې
- احمدولي بدخشياداي ديني به قربانيان فاجعة افشار
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد
- عتیق گلشمه ازجنایات بعضی گروه های ماوئیستها درافغانستان
- محمد نبی عظیمیچرا از مرگ می ترسید ؟
- جمعه خان صوفيلر وبر دوه افغان که يو افغان؟ (يوولسمه او آخري برخه)
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟ (اتمه برخه)
- عبدالو کیل کوچی فرخنده باد چهل وهفتمین سالگرد تاسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، حزب قهرمانان وشهیدان !
- حمید محویتآتر بی نوایان
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادآمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی به افغانستان
- تهیه کننده : عبدالقدیر میرزاییسقوطِ یک امپراتوری!
- محمد عارف عرفان رازهای حقیقی دعوت ارتش شوروی
- حمید محویدر بارۀ [کشته شدن پلخانوف(؟)]
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد
- صدیق رهپو طرزیما و نو آوری، تجدد و مدرنیزم
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟ (پنځمه برخه)
- داکترآریننام ببرک کارمل جاویدانه است زیرا توده های مردم آنرا ستوده اند
- عبدالو کیل کوچیپنجمین سالگرد وفات محمود بریالی را گرامی میداریم
- صدیق رهپو طرزیدیورند: سر و صدا برای هیچ
- محمدنبی عظیمیسپیده ها این جا آرام انــد
- محمد عوضازمكتب مبارزهء رفيق ببرك كارمل بياموزيم
- علی رستمیببرک کارمل ستارهء درخشان مبارزِ عدالتخواهء کشور
- عبدالو کیل کوچیببرک کارمل بزرگ مرد تاریخ
- دوکتور نثار احمد صدیقینام ببرک کارمل جاودان و روانش شاد باد
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟(٢ مه برخه)
- عزیز آریانفرچگونه دهلیز واخان ایجاد و به زور به افغانستان داده شد
- جمعه خان صوفيلر و بر: دوه افغان که يو افغان؟
- انجنېر ظهورالدين اندېشبه افتخار سالګرد انقلاب پېروزمند و زنجير شکن سوسياليستی اکتبر
- گزارشگر از انگلیسی به پارسی: صدیق رهپو طرزیده اسطوره در مورد افغانستان
- انجنېر ظهورالدين انديشبمناسبت سالمرګ انقلابی دلير وانديشمند خلل ناپذير
- از کریم پوپل روش سیاسی دولتها وملیتهای افغانستان در طول تاریخ
- عدالتدشمن هرگز وارد شهر لنين نخواهد شد!
- عبدالو کیل کوچی ماندگاران تاریخ
- نصیراحمد – مهمنددافغانستان دخپلواکی دبیرته اخیستلو
- سليمان راوش به پیشواز 28 ـ اسد
- انجنېر ظهورالدين اندېشدافغانستان دخلکو دملی_ازادی بخښونکي انقلاب دکاليزی په وياړ
- گزارنده: عزیز آریانفرمقاله دوم نقش دولت «کیرپاند» در با هم آمیزی فرهنگ های آسیای میانه
- عزیز آریانفرشاهنشاهی پنج صد ساله تاجیکی- ایرانی کیرپاند در مرزهای باختری چین
- حامدعلمیرساله روزشمار وقایع افغانستان از سال 1747 الی اخیر سال 2010
- نوشته کریم پوپلظهور وزوال اردوهای افغانستان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش دوازدهم وپایانی
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش 11
- گزارشگر از زبان انگلیسی به پارسی صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دوران تیموریان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش دهم
- سرلوڅ مرادزیلندن کې ډيورند جرګه د پنجاب پر سر کلک ګوزار
- تهیه کننده:امان معاشر نامه ی خواجه حافظ شیرازی برای امیر تیمور
- عبدالصمد ازهرخود کشی یا قتل بخش نهم
- محمدنبی عظیمی لحظاتی با ازهر بزرگوار
- محمدنبی عظیمی آیا روزی تاریخ حــــرب کشور ما نوشته خواهد شد؟
- عبدالصمد ازهر اسرار مرگ میوندوال بخش نهم
- ازهر عبدالصمداسرار مرگ میوندوال بخش هشتم
- محمد همایون سرخابی شهر غلغله در ماتم نبود بودای بزرگش هنوز میگرید
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوالبخش هفتم
- محمدنبی عظیمیتا لحظهء انــــتقال مسؤولیت
- گزارش از انگلیسی به پارسی صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دوران تیموریان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش ششم
- اسدالله جعفریآیاافشار باردیگر تکرار خواهد شد؟
- سید عبدالقدوس «سید»جنگ افشار
- خلیل الله سکندریواقعیت های پنهان در ماجرا های عیان افغانستان
- محمد همایون سرخابی نگاه مختصری پیرامون زندگی پرافتخار ظهیرالدین محمد بابر
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش پنجم
- محمد عالم افتخارسید جمال الدین افغانی ؛ اَبَر انسانی که از نو باید شناخت !
- سرلوڅ مرادزی پاچاخان د بهرنیو پوهانو په نظر کې
- صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دور تیموریان
- میرعنایت الله سادات نظری بر موافقتنامه ای دیورند
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا قتل؟ بخش چهارم
- نویسنده : مهرالدین مشیدامریکا و بازی بزرگ در کشوری که دشنۀ مقاومت گلوی هر مهاجمی را شگافته است
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا مرگ بخش های دوم و سوم
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزاد آمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی به افغانستان
- ا. م. شیریبمناسبت زادروز استالین
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا مرگ
- نویسنده: ولادیمیر پلاستون ببرک کارمل تا آخرین نفس های خود به حقانیتِ راهی که خود انتخاب نموده بود باور داشت
- ع.رستمی ببرک کارمل نماد وحدت!
- ر. حسنهفته اول دسامبر یاد آور روز های فقدان دو شخصیت مبارز نستوه کشور
- نوشته از ع. بصیر دهزادبخاطر 14چهاردهمین سالگرد وفات شادروان ببرک کارمل
- عبدالو کیل کوچی گرامی وجاویدان باد نام وخاطره تابناک زنده یاد ببرک کارمل
- عبدالو کیل کوچی چهارمین سالروز وفات زنده یاد محمود بریالی را گرامی میداریم
- احمدشاه سرخابییادی از جاودان یاد ببرک کارمل و برادر و همرزم فقید ش محمود بریالی!
- سرورددیورند کرښه دتکړه پوهانو وځیړ نو ته ضرورت لري
- عزیز آریانفردرنگی بر سر نام کشور ما- افغانستان
- عزیز آریانفرراز نهانی نامه دوست محمد خان به نیکلای یکم- امپراتور روسیه
- عزیز آریانفرآیین نامه داخلی انقلابیون جوان افغان (جوانان افغان)
- شباهنگ راددر یادمان کمونیست رزمنده «ارنستو چه گوارا»
- دکتر بیژن بارانکوچ آریاییها از شمال خزر
- سرلوڅ مرادزی د تاریخ پاڼه : کوز پښتانه او د افغانستان خپلواکي
- سليمان راوش تجاوزانگليس ، روس و امريکا بر افغانستان يا يک دروغ بزرگ
- اکادمیسن دستگیر پنجشیریحملات بر نیروهای چپ و پیامد های آن
- عزیز آریانفرگستره «اروآسیای میانه بزرگ»
- احسان لمر یادی از خانوادهء ناظر صفر
- داکتر . و .ع . خاکسترفراز های از زند ه گی یهودان در افغانستان
- نوشته صدیق رهپو طرزیتمدن «سند ـ هلمند» آغاز گر تاریخ ما
- انجنیر زلمی نصرت مهمندافغانستان د«جواهر لعل نهرو»له نظره!
- لیکونکی : نجم الدین « سعیدی »دعلامه دوکتورمحمد سعید « سعید افغانی»د «۲۵» تلین په ویاړ !
- سيد احسان " واعظی"تمدن های آريانای کهن و خراسان باستان
- آصفه صبابه مناسبت سی امین سال شهادت شاد روان محمدطاهربدخشی
- عبدالوکیل کوچیفرخنده باد چهل و پنجمین سالگرد تاسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، حزب قهرمانان وشهیدان !
- مرادزیستر پاچا خان : ملي هویت ، خپلواکي ، ملي ژبه او تعلیم
- علی رستمی چهل وپنجمین سالکرد حزب دموکراتیک خلق افغانستا ن را گرامی داشت !
- داود کرنزی بمناسبت سومین سالگرد وفات رفیق بریالی
- یعقوب هادینام و نیکوئی های رفیق ببرک کارمل جاودان باد
- سید احسان واعظی شخصیت نام اوری که باتاریخ زیست
- ترجمه و تحشیه از خلیل وداداز انقلاب اکتوبر تا انقلاب ثور
- سيد احسان " واعظی"تمدن هاي آرياناي كهن و خر اسان باستان
- احسان واعظی جايگاه والا و ارزشمند فيض محمد کاتب هزاره دربازتاب رويدادهای سياسی و تاريخ نگاری کشور
- رحمت اله رواند سنبلی نهمه نیټه د پښتنو اوبلوڅو د پیوستون د ورځی په یاد
- مرادزئ د وږي ۹ مه د پښتونستان ورځ
- نوشته : میرمحمد شاه "رفیعی"آرزوهای فراموش ناشده شهدای به خون خفته
- صديق وفا لويَه جَرگه ها ونقش ارزشمند آن در ساختار اجتماعی- سياسی وقانون گذاری افغانستان
- صديق وفا لويَه جَرگه ها ونقش ارزشمند آن در ساختار اجتماعی- سياسی وقانون گذاری افغانستان
- پژوهش: ظاهردقیق ماسترعلوم سیاسیحکومت مجاهدین(!)وبرکناری نقابهای تقدس آنان
- محمد عوض نبی زا د ه سی ومین سالروز شهادت علامه محمد اسمعیل مبلغ فرخنده و گرامی باد
- دکتورخلیل وداد (بارش)خاطرات مهندس هُلندی فان لوتسنبورگ ماس
- محمد عوض نبی زا دهدرويش علي خان هزاره اولین نایب الحکومهءهرات دردولت درانیها
- میرعبدالواحد ساداتسخنی چند پیرامون شخصیت والای غبار
- محمد عوض نبی زا ده بنیادعلیخان هزاره مبارزهمیشه درسنگرو یکی ازمدافعین راستین استقلال کشور
- محمد عوض نبی زا دهشیرمحمدخان هزاره جنگاورقهرمان و یکی از فاتحین اصلی معرکهءمیوند
- ترجمه و تحشیهء دکتور خلیل وداد نخستین مداخلهء نظامی شوروی به افغانستان
- سیدحسن رشاددو یاد و دو خاطره
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرافغانستان در مراحل نخست توسعه مستقل (سال های دهه 1920)
- محمد عوض نبی زا ده میر یزدان بخش بهسودی نماد ازایمان و مقاومت ،قربانی توطیه و پیمان شکنی
- محمد عوض نبی زا د ه یکصد وپا نزدهمین سا لیا د شهادت میرمحمدعظیم بیگ سه پای
- نسیم جویا جویاــ پرچم شجاعت و نبرد مردم افغانستان به خاطر ازادی,عدالت وترقی
- محمد عوض نبی زا دهچهل و سومین سا لگرد وفات زنده یاد برات علی تا ج یکی ازپیشآهنگان ، نهضت مشروطه خواه و دموکرات گرامی باد
- محمد عوض نبی زا دهیکصدوپنجمین سال تولد فرقه مشرفتح محمد خان میر زاد یکی از پیش قراولان جنبش مشروطیت کشور فرخنده باد!
- محمد عوض نبی زا دهبیست و ششمین سا لیا د وفات محمد ابراهیم گا و سواریکی ازپیشگامان نهضت دهقا نی وضد استبداد گرامی با د!
- جنرال محمد یاسین امیریهشتاد سال از تولد ببرک کارمل شخصیت استثنایی تاریخ معاصرکشورمی گذرد
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- محمدعوض نبي زاده نقش و مقام مردم هزاره دردولت و جامعه طی دوونیم قرن اخیر
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟(قسمت ششم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- مشعلشخصيتي که با تاريخ عمر خواهد کرد
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت پنجم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت چهارم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- محمدعوض نبی زاده یادی ازمبارزقهرمان عبدالخالق شهید
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)تاريخ سخن ميگويد: چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ )قسمت سوم (
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت دوم )
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)تاريخ سخن ميگويد: چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- دپلوم انجنیر خلیل الله معروفی جوانمرد لک بخش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- نصرت شاد يادي از “ مولانا “ ملانصرالدين !
- محمدعوض نبی زاده معرفی مختصریکعده ازمبارزین شاخص مردم هزاره درجنبیشهای ضد استبدادی و استعماری
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- ويرايش وگردآورنده جانبازنبردنخستين سلطنت يک زن ازسلاله غزنويان در جهان اسلام
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- ظريفيبه بها نهء هشتا دهفتمین سالگرد استرداد استقلال افغانستان
- آتوسا سلطان زاده فيلسوفاني كه پيامبر شدند !
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- دوکتور.م. پکتیا وا ل بمنا سبت هشتا دو هفت مین سا لګر د استر دا د استقلا ل ملی افغانستا ن
- محمدعوض نبی زاده هزاره جات یا هزارستان ازدیدگاه ونظر مورخین
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- نصرت شاد توماس هابس متفكر و فلسفه سياسي دولت
- عليشاد لربچه ژان ژاك روسو
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- عليشاد لربچه زنون ؛ اهل كيتون
- نوشتهء: زمری کاسی شناسنامهء يکتن ازمشروطه خواهان، يک مبارز گمنـــام و افشای يک ترورسياسی ديگر؛
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پرشوردرمورد هفت وهشت ثور
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پر شوردر مورد هفت وهشت ثور
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پرشور در مورد هفت و هشت ثور(بخش شـشم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- جليل پرشور در مورد هفت وهشت ثور بخش چهارم
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- جليل پرشوردر موردهفتم وهشتم ثور
- جليل پرشوردر مورد هفتم وهشتم ثور
- جليل پرشوردر موردهفتم وهشتم ثور
- سراج الدین ادیبروز جهانی کارگر وتشکیل سازمان بینالمللی کار
- سراج الدین ادیب جهان در آیینه ء رویداد های تاریخ (اول تا 31 می )
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمد وليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمد وليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمدوليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- کريم حقوقابونصر فارابي ارسطوی شرق
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش سوم
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش دوم
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش نخست
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رضا شادابهویت قومی هزاره ها و سادات هزاره
- ارسالي آرش فروزی با مبارز آتشين راه نجات مردم داکتر محمودی آشنا شويم
- سراج .اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخ
- دوکتورمحمد شعيب مجددیمسابقه تير اندازی در زمان تيموريان هرات
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش سوم
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش دوم
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش نخست
- اسکاریحسن صباح وجنبش اسماعيليه
- دستگيرصادقيغارت ميراثهای فرهنگي و تاريخي
- صباحچگونه ابوریحان بیرونی قاره آمريکا را کشف کرد؟
- داکتر وفاهوشی مین مردی که تاريخ را رقم زد
- صباحاولين سفير زن درتاريخ کابل زمين
- صباحگوشه ي ا ززندگي جاودانه مرد خراسان
- استادصباحابوالفضل بيهقی مورخ امپراتوري غزنويان
- سراج الدين اديببمناسبت 86 مین سال استقلال افغانستان
- تهيه و تدوين از بصيرشررتاريخ ، آزادي ،صلح واستقلا ل
- عينيسيرتاريخي فاجعه ملي ومجرمين جنگي
- رسالتروزا زن بحث انگيزتاريخ
- استادصباحميمنه د راورا ق تاريخ
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحچهل سال اسماعیلیه بعد از وفات حسن صباح
- استادصباحتاريخ عمومي اسماعیلیه هاواوضاع خراسا ن
- نبشهءايشرداسالاحمدالله هندوی افغانستانیم؟!
- تهيه و ترتيب از اشرف بهروزفشرده اي از تاريخ فرانسه
- انجنيرغلام سخي ارزگانيبه بهانه يي گرامي داشت از روز جهاني مادر
- ارسالي جواد نصريانزن در آنسوي تاريخ
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحيعقوب ليث صفاري مرد خرد وپيکا ر
- ارسالي صيقلرويدادها ي تاريخي
- ارسالي بنفشه ميتراآخرين تغييرات سياسي جهان در دهه پسين سده دوهزار عيسايي
- ارسالي فرحت شکوهمندگفتار بزرگان
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- ارسالي بنفشه ميترامجموعه ای از دانستنی ها
- گردآورنده وتلخيص استادصباحسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحگسترش فرقه اسماعیلیه در قرن اخیر
- نسرین مفیدردپای زن افغان در تاریخ
- نسرين مفيدهشتم مارچ روز جهاني زن در پهنای تاريخ
- ارسالي محبوب شاملعقايد اسماعيليه
- ارسالي ميلاد بهزادتاریخچه کتاب و کتابخانه در عهد با ستا ن
- ارسالي نسترن نيلابمروري برآيين کا تو ليک
- ارسالي شامل سالارد رمورد زرتشت و زرتشتیا ن چه میدانیم؟
- ارسالي فريدون کيومرثمهاتما گاندی منجی صلح وپيام آورآزادي
- ارسالي بکتاش نهيردرباره اصطلاح شيعه
- استاد صباحکمي ازحقا يق ناگفته وتاريخي سرزمين خراسان
- ارسالي جواد نصريانتاريخ ظهور و مؤسس مذهب معتزله
- ارسالي اميد برهاناهل حديث و حنابله
- ارسالي جواد نصريانوهابيت چگونه بوجودآمد؟
- استاد صباحتاريخ مذ هب اسماعيليه
- ارسالي دانش آرزوتاریخ اروپا
- ارسالي اميد آهنگربابل درکجا واقع بود؟
- ارسالي جواد نصريانپنج دهه از تصویب اعلاميه جهاني حقوق بشر ميگذرد
- ارسالي اميد آهنگرامپراتوری اسکندر چه وسعت داشت ؟
- ارسالي عمران مهربانچه نيرويي ملتها را به حرکت در مي آورد؟
- ارسالي ميلاد دوستچه کسی می تواند تاریخ بنو یسد؟
- ارسالي مشهيد مهوشبِنِدِتو كروچه
- ارسالي اميد آزموننظرمن در باره تاريخ
- ارسالي مشهيد اميلسا ما نيان
- ارسالي داکتر بصيرجنگ نفت
- ارسالي احمد منصور آگاهنهروآزاده مرد آزادي
- ارسالي وليد نصرياندرتاريخ ا مريکا چه گذشته است؟
- استاد صباحلحظه يي دردهليزهاي تاريخ
- ارسالي سالار هوشمندبه بها نه، سالروز ترور مهاتما گاندی
- ارسالي داکتربصيرتاريخ و هويت ملي ما
- ارسالي شامل صباحلحظه يي با تاريخ
- دستگير صادقيگراميداشت از مبارزات قهرمانانهً مردم با شهامت افغانستان در حفظ استقلال کشور