پيوست به هفته های پيشين
روزنامهْ: Die Rheinpfalz
شمارهْ 249 مورخ 26/10/2001
"بم هاى خوشه ئى يك ميراث مهلك"
مهمات انفجار ناكرده، سالهاى زيادى
خطر را در پى دارند
f مهمات انفجار ناكرده از بقاياى بمباردمان افغانستان توسط ايالات متحده، بنابر اعتقاد كارشناسان سالهاى مديدى، زندگى افراد بى گناه ملكى را با خطر مواجه ميسازند. اين مطلب به گفتهْ اّقاى Peter Le Sueur كارمند سازمان غير حكومتى پروگرام عمليهْ ماين روبى در افغانستان "Mine Action Program Afghanistan (MAPA) قبل از همه در مورد بم هاى خوشه ئى صدق ميكند.
"Coladosen mit pep = قوطى هاى كوكاكولا داراى قوهْ محركه"
يك واحد بمب كلوستر "Cluster Bomb Unit (CBU)"([1]) متشكل از چندين گلوله انفجارى در يك بم ميباشد. يك بمب كلوستر در اّغاز مثل يك جعبه و يا ظرف كوزه مانند از هوا پيما پرتاب ميگردد. اين جعبه در ارتفاع معينهْ خود را باز كرده و اضافه از 200 بم كوچك ديگر را به هر طرف پراگنده مينمايد و ميتواند يك محيط 350 مترى ضرب عدد 150 را بطور دقيق انفجار دهد. بر اساس اظهارات اّقاى Le Sueur حدود ده فيصد اين بم هاى انفجارى قوطى شكل، بمثابهْ مهمات انفجار ناشده پايان مياّيند. به همين سبب اّنها را در اصطلاح مخصوص نظامى، اجرام كوچك ظريف ويا قوطى هاى كوكاكولا داراى قوهْ محركه "Coladosen Mit Pep" مينامند.
مهمات انفجار ناكرده بعداً در روى زمين زنگ زده ميشوند و يا در زير يك قشر خاكى سبك جا ميگيرند. بم ها از يك ميكانيزم منفلقهْ نهايت حساس برخوردار اند. بدين لحاظ مهمات انفجار ناكرده ميتوانند در نتيجهْ يك تماس خفيف منفجر گردند. مشاور پروگرام عمليه ماين پاكى در افغانستان (MAPA) ميگويد: "متاسفانه بواسطهْ اين مهمات اهالى ملكى به قتل ميرسند." يك بم خوشه ئى ميتواند به مدت 50 سال در ريگ هاى صحرا كشف ناشده باقى بماند، "پيش از اينكه يك دهقان و يا يك طفل با اّن برخورد كند". مشكل ديگرى كه در زمينه در افغانستان به اّن افزون ميگردد اينست كه يك چنين نوع سلاح را كسى يكبار نديده است. ناشى از رنگ تيز و نفوذ كننده، اين اجرام انفجارى بر علاوه تاثير جاذب بالاى اطفال مصروف بازى (هاى كودكانه) ميگذارد.
مطابق سخنان اّقاى Le Sueur، قوطى هاى انفجارى داراى پوش الماس گونه با ضخامت 6 ملى متر بخصوص خطرناك ميباشند. در صورت انفجار اين اجسام به صدها پارچه چون تيغ تيز و برنده پاش پاش شده كه بعداً به سرعت مرمى تفنگ به انسان اصابت كرده ميتواند. كار شناسان (مسلكى) تاثير اين سلاح را بگونهْ ذيل توصيف ميدارند: "اين بم قادر است يك انسان را به فاصلهْ صد متر دور تر از محل انفجار از بين ببرد."
بر اساس اظهارات، هواپيماهاى ناتو در زمان جنگ كوسوو (Kosovo) درسال 1999 حدود 220000 بم خوشه ئى را بالاى اهداف در صربستان پرتاب نمودند. اضافه تر از 15000 عدد از اين بم ها در صف مهمات انفجار ناكرده قرار گرفتند. بنابر گفتهْ اّقاى
Le Sueur پس از پايان جنگ در حوزهْ بالكان بيشتر از 150 نفر شهروند ملكى در نتيجهْ انفجارات "فراموش شده ها" تلف گرديدند(afp).
روزنامهْ: Frankfurter Allgemeine Zeitung
مورخ 30/10/2001
نويسنده: Dr. Friedemann Muller
"بازى بزرگ"
امريكا، افغانستان و نفت
پيوسته راجع به اين حرف شايع ميشود كه اّيا به علاقنمدى هاى اقتصادى "علاقمندى هاى نفت" در حملات نظامى امريكا بر ضد افغانستان (تكيه كرد) و تاكيد قاطعانه روى اين مساله بود كه دارد به اجراى اّن (قوت) بخشد. اين اتهام (بدگمانى) از هوا بدست نياّمده است. در دههْ نود قرن گذشته يك سخن (گفته ئى كهن، Mythos) بالا گرفت كه در سدهْ نوزده بكار ميرفت در اّنزمان افغانستان بحيث منطقهْ حايل ميان قدرت بحرى سلطنت برتانوى و قدرت زمينى (تزار) روسى قرار داشت. در اّنوقت موضوع بسيار بالاى منابع نفت و ازقبل شناخته شده در بحيرهْ كسپين نمى چرخيد. لاكن رمان (Rudyard Kipling) پيرامون بازى بزرگ "Great Game" كه به چند و چون اين مسابقه جهت حصول ساحهْ نفوذ بيشتر ميپردازد، پس از انحلال اتحاد شوروى يك لغت به ثبت رسيده را مبنى بر توصيف (بيان) بافت علاقمندى ها در زمينه راه يابى به ذخاير انرژى در بحرهْ كسپين،تحويل ميدهد. (فلم) جمز باند (James Bond) بخودى خود اين تركيب سحر اّميز را عرضه كرد كه متشكل است از بازار شرقى، علاقمندى هاى قدرت بزرگ، اقدامات فعال بين المللى و اعتقاد بر اين امر كه كسى بر جهان حاكميت ميراند كه راه گذر (عبور) به سوى اين منابع انرژى را در اختيار داشته باشد. مواد براى تهيهْ يك فلم.
واقعيت بشكل مقايسوى مأيوس كننده است. در منطقهْ با بنيادهاى اسلامى بخصوص در سمت غربى افغانستان دو محل گاز و نفت خيز داراى اهميت بين المللى است: منطقهْ اطراف خليج فارس و بحيرهْ كسپين. منطقهْ خليج، 64 فيصد ذخاير شناخته شده نفت را احتوا ميدارد. پنج دولت همسايه در خليج قلب سازمان اوپك را ميسازند. از جمله چهار كشور يعنى ايران، عراق، كويت و امارات متحدهْ عربى هر كدام حدود ده فيصد ذخاير معروف نفتى را در سراسر جهان مالك ميباشند. عربستان سعودى در مقابل به تنهائى 25 فيصد منابع نفت را در اختيار دارد.
ذخيرهْ نفتى با تضمين، در بحيرهْ كسپين بسيار ناچيز بوده و بالغ بر دو فيصد منابع جهانى را در بر ميگيرد. اما تاسيسات توليد (نفت) كه در چندين دهه خدمات انجام داده اند (توليد نفت صورت گرفت) فروكش نموده اند، اّنطوريكه تصور در اين مورد اشتباه اّميز (غلط) نيست، تعداد زياد پايگاه هاى بهره بردارى از نفت تا كنون توقف نيافته اند. اين احتمال نيز وجود ندارد كه ذخاير اّشنا و نا اّشنا اضافه تر از يك بر دهم منابع نفتى را در خليج تشكيل ميدهد، پس از حدود 6 فيصد ذخاير جهانى ميگذرد. باّنهم ذخاير نفت بحيرهْ كسپين مهم هستند. اين اهميت بيشتر به اروپا نسبت به ايالات متحده (قابل لمس است).
در رابطه به گاز طبيعى وزنهْ مناطق بگونهْ ديگر تجمع كرده اند. در خليج فارس و بحيرهْ كسپين مشتركاً نزديك به 40 فيصد ذخاير اّشناى جهان موجود اند. انسان ، ايران را بحساب مياّورد، دولتى كه هردو منطقه را با هم پيوند ميزند و خودش به تنهائى 17 فيصد ذخاير دنيا را در اختيار دارد، بطرف خليج مناسبت چنان است كه هردو منطقه تقريباً يك بر پنج را بسود خليج احتوا ميكند. ساير ذخاير نفت و گاز برخوردار از اهميت بين المللى در مناطق بعدى بين بوسپوروس (Bosporus) و هند و يا چين، شناخته شده ويا موجوديت اّن تصور ميرود، واقع شده اند. اين امر در ارتباط به افغانستان و چچين نيز صدق مينمايد.
منطقهْ خليج از چندين دهه بدين سو براى كشورهاى صنعتى غربى داراى مفهوم استراتيژيكى بوده است، در اين ميان ليكن زيادتر به دولت هاى جنوب و شرق اّسيا و همچنان به ممالك روبه انكشاف مهم جلوه مينمايد. سازمان اوپك كه در سال 1960 ايجاد گرديد و يكى از كارتل هاى با اهيمت در كرهْ زمين است، دولت هاى ديگرى مثل ونزويلا، ليبيا و اندونزيا به اّن مربوط هستند. لاكن 85 فيصد ذخاير اوپك از (ذخاير نفتى) پنج كشور حوزهْ خليج پر ميشود. در سال 1973 اعضاى اين سازمان بوسيله محدود ساختن مقدار توليد دول صنعتى را از لحاظ سياسى و اقتصادى به مبارزه طلبيدند. در اّنوقت 3/2 حصهْ نفت حوزهْ خليج به امريكاي شمالى و اروپاى غربى سرازير ميشد. امروز 3/2 حصهْ نفت بسوى جنوب و شرق اّسياى تحويل ميگردد، (تنها) عدد، ده فيصد به اروپا و امريكاى شمالى اختصاص داده شده است. با وجود اين سرازير سازى اّشكارا، ايالات متحدهْ امريكا پيوسته با كشتى هاى جنگى در خليج حضور دارد تا در صورت امكان انتقال نفت را از مسير جاده (تنگى) هرمز تضمين نمايد.
هرگاه ناوگان پنجم نيروى دريائى امريكا در خليج راه بحرى را امنيت بگيرد، باّنهم ثبات سياسى (دول) مولد نفت را ضمانت كرده نميتواند. عربستان سعودى درين باره داراى وزنهْ مخصوص ميباشد، زيرا اين كشور نه تنها ذخاير بزرگ نفت را در اختيار داشته، بلكه از دههْ هفتاد تا كنون وظيفهْ "Zwing Suppliers = نمايندگى تحميل فشار" را بعهده گرفته است. هنگاميكه سطح توليد نفت خود را ثابت نگهميدارد، عربستان سعودى نسبت به ساير ممالك عضو اوپك، نوسانات ميان عرضه و تقاضا را در مقياس جهانى مساويانه حفظ ميكند. ازين بابت رژيم حاكم اّل سعود ميتواند بر حمايت ايالات متحدهْ امريكا اعتماد داشته باشد. اما اين امكانات نفوذ امريكائى ها محدود نيست. سقوط خاندان شاهى بدست قوت هاى اسلامى يك فاجعه به اقتصاد جهانى از كلفورنيا گرفته الى شرق اّسيا بحساب مياّيد و همين طور به كشورهاى جنوب مصيبت بار است. به اين شكل ضروريست نه تنها علاقمندى هاى ايالات متحده و اروپا رعايت گردد، بلكه چين، جاپان، هند، تعداد زياد دولت هاى روبانكشاف، اوپك و شهروندان حكومات حوزهْ خليج را نيز نبايد ازنظر انداخت، پيش از اينكه يك قضاوت فورى راجع به بازيگران "خوب" و "زشت" در منطقه صادرنموده باشيم.
زمانيكه (حس) خود مختارى در بين جمهوريت هاى اتحاد شوروى در دورهْ گرباچف بيدار گرديد، تعداد زياد شركت هاى بين المللى سعى نمودند تا از استخراج ذخاير نفت در بحيرهْ كسپين به مانند بسيارى محلات ديگر در دنيا، بهره بردارى نمايند. در سال 1993 كمپنى (Chevron) پس از پنج سال مذاكرات بمثابهْ نخستين شركت يك قرارداد را مبنى بر استخراج منابع نفت حوزهْ (Tengiz) در حاشيهْ شمال شرق بحيرهْ كسپين با دولت مستقل قزاقستان به امضا رسانيد. يك قرارداد با اهميت تر ديگر در سال 1994 بين جمهورى اّذربايجان و يك انحصارات چند مليتى با اشتراك يازده شركت نفتى عقد شد. اولين بار در همين وقت حكومت امريكا در تقسيم رقابت مداخله نمود. قبل از همه ادارهْ كلينتن به حق بخصوص روسيه در "مرزهاى خارج نزديك" اّنكشور احترام گذاشت. به صحنه در اّمدن تلاش هاى (سعى و كوشش) شديد ايالات متحدهْ امريكا بخاطر اّرزوى دست زدن به استخراج نفت در اّنجا نبوده است. اصل قاطع اين بود كه تصور ميشد، ايران قادر ميشود از تغيرات بوجود اّمدهْ سياسى به نفع خود بهره گيرى كند و خويشتن را در فضاى انكشاف پر تحرك سازگار سازد.
دولت خدا (اسلامى) تشيع ايران بايست از پيشى گرفتن از قرارداد فورمولبندى شدهْ سال 1996 و نو اّورى اّن تحت عنوان "تائيد جلوگيرى از اقدام (نفوذ) ايران - ليبيا = Iran - Libya Sanction Act" مبنى بر اينكه اّنها از پروسهْ انتقال نفت بحيرهْ كسپين بدور نگهداشته شوند.
اولين قربانى اين سياست شركت امريكائى Chevron بود كه ميخواست نفت خود را بوسيلهْ پايپ لاين قبلاً به توافق رسيده از حوزه نفتى (Tengiz) با عبور دادن از قلمرو ايران بسوى خليج فارس برساند. دو واريانت "روسى" پيشنهاد (عرضه) گرديد: احداث پايپ لاين موافقت شده بطرف بندر بحيرهْ سياه Noworossisk و يا انتقال نفت حوزه Tengiz با استفاده از سيستم انتقالى موجود شوروى سابق. اّخرين انتخاب (بديل) را روسيه بى نهايت محدود پنداشت، در مورد واريانت اول روسيه بدليل بدست اّوردن موقعيت انحصارى جديد با عجله خود را در معرض روز نمى گذارد. درين ميدان به مانند كشمكش پيرامون حيثيت حقوقى بحيرهْ كسپين تقسيم سكتورگونه و يا حاكميت مشترك چند دولت (Kondominium) همه كشور هاى همسايه در اّب هاى داخلى، سياست روسيه در نيمهْ دوم دههْ نود، تغيير يافته است. از حفظ روش سد شدن، بسود سياست در مسير رقابت بر پايهْ قواعد جهانى كردن "Globalisierung" دست برداشت.
ايالات متحدهْ امريكا در زير نفوذ "Elder Statesmen = گفتار، بيان، ترتيبات، نمايش كهنه تر" كه در دهه هاى هفتاد و هشتاد سياست بر روى اّن تشكيل يافته بود و بعداً منحيث "مشاور" از اّن كار گرفته شد، يك سياست مالامال از تناقض گوئى را به پيش برد. به اين هدف كه ايران را در انزوا قرار دهد، اين اّرزو بسر اّمد تا تركيه را بمثابهْ قدرت منطقوى اّباد نمايد. به اين گونه تمديد يك لوله با عبور دادن از خاك تركيه پلان شود (Baku Ceyhan) تا دوباره با تمام خرد اقتصادى و برخلاف پرنسيب هاى شرح گرديده درين زمينه، يك سيستم پايپ لاين چند مليتى را در منطقه احداث بدارد. حتى الامكان كليه نفت منطقه بايست غذاى اين شاه لوله گردد تا اّنرا اقتصادى و سود اّور ساخته باشند. بدين شكل بمنظور اينكه نفت قسمت شرقى بحيرهْ كسپين را نيز انتقال دهند، انديشه تمديد شاه لولهْ انتقالاتى كسپين زاده شد، با وجود اينكه، اين پايپ لاين هم از لحاظ اقتصادى در راه انحرافى بوده و از ناحيهْ محيط زيست خطرناك و شايان تفكر بحساب مياّيد. با وجود عقد قرارداد هاى داراى تاثير در رسانه هاى گروهى از بابت كمبود سرمايه گذارى اولين كارهاى ساختمانى تا به امروز اّغاز نيافت. در مقابل پايپ لاين با ظرفيت بزرگ كه قبلاً از طرف ايالات متحدهْ امريكاپلان شده بود، يعنى از حوزه نفتى (Tengiz) الى بندرگاه شهر Noworossisk در تابستان سال 2001 به فعاليت شروع نمود: يك پيروزى انديشه هاى اقتصادى كه روسيه دنبال ميكند بربد چانسى (بدبختى) تاكتيكى ايالات متحدهْ امريكا كه به تعقيب اّن براّمد.
همچنان در سكتور گاز طبيعى ايالات متحده با عدم موفقيت (بابى طالعى) عمليات انجام داد. تركمنستان كه در منطقهْ كسپين بزرگترين ذخيره را در اختيار دارد و در زمان اتحاد شوروى حدود 15 فيصد توليد (گاز طبيعى) را مساعدت مينمود (سهم گيرى ميكرد) در تلاش حصول راه ترانزيت از قسمت جنوبى روسيه است تا از وابستگى قديمى رهائى يابد. راه اقتصادى تربسوى بازار (فروش) تمديد پايپ لاين از قلمرو ايران به تركيه بود. درين باره سه كشور در سال 1996 به يك توافق دست پيدا كردند، بخصوص توجه (باز پرسى) نسبت به تركيه بسرعت بالا گرفت و خطر وابستگى به روسيه افزايش يافت. لاكن ايالات متحدهْ امريكا بالاى تركيه فشار وارد اّورد تا از (تمديد شاه لوله) از اين مسير صرف نظر نمايد. دو پروژهْ پر ماجرا ميبايست بعوض توافقات قبلى گاز طبيعى تركمنستان را به (كمپنى) هاى تسليم گيرنده برساند.
پروژهْ نخستين، بازارهاى اّسياى جنوبى را احتوا ميدارد، در گام اول پاكستان در اّن مد نظر است. اين بايد امتحانى باشد مبنى بر توانائى اشتراك مساعى بين دو همسايهْ باهم دشمن، همچنان انتقال مادهْ انرژتيك بطرف هند نيز خدمات انجام دهد. با اين كار كه ايران بمثابهْ كشور ترانزيت از صحنه بيرون كشيده شود، افغانستان در اين زمينه در معرض علاقمندى واقع شد. در زير چتر حمايت حكومت امريكا بتاريخ 23 جولاى سال 1997 يك قرارداد راجع به احداث يك شاه لولهْ انتقال گاز طبيعى به فاصلهْ 1500 كيلو متر از دولت اّباد (تركمنستان) با عبور از قندهار (افغانستان) به سمت كويته و ملتان (پاكستان) در اسلام اّباد به امضاء رسيد. ادامهْ تمديد لوله الى دهلى جديد منحيث انتخاب اّزاد وياالترناتيف (Option) (انتخاب مناسب) بيان گرديد. شركاى قرارداد حكومات پاكستان و تركمنستان و همچنين كمپنى نفتى امريكائى يونيكال و كمپنى دلتا (Corp) عربستان سعودى بودند. يك نماينده از دولت ترانزيت افغانستان در جريان امضاء قرارداد حضور نداشت. طرفين قرارداد اميد مى بردند كه تا زمان اّغاز كار احداث پايپ لاين در ختم سال 1998 ثبات در افغانستان باز گردد. هنگاميكه اين اميدوارى به ياس مبدل شد، سرمايه گذاران مشترك ازين پروژه پاى خود را بيرون كشيدند. برعلاوه در ايالات متحده نيز در ضديت با احداث پايپ لاين انتقال گاز مقاومت موجود بود. قبل از همه اتحاديه هاى زنان بر عليه حصول توافق با رژيم زن ستيز طالبان به اعتراضات دست زدند. پس از پايان حاكميت شاگردان مدارس قراّن و با ثبات ساختن افغانستان ميتوان به اين قرارداد اتكا كرد. فقط چيزى كه در اين جا خارج از اهميت پنداشته ميشود، اينست كه اين مسئله در راه علاقمندى هاى استراتژيكى و اقتصادى ايالات متحده منحيث پروژهْ رديف سوم تاثير قابل ملاحظه ئى بالاى ضربات نظامى بر ضد رژيم طالبان انجام داده است.
پروژهْ دوم روى تلاش هاى تكيه دارد تا در احداث پايپ لاين انتقال گاز از تركمنستان بطرف اّذربايجان و از اّنجا با عبور از خاك گرجستان به تركيه موافقه بدست اّيد. اين پايپ لاين از نظر ايالات متحده داراى ارزش مقدم ميباشد كه قلمرو ايران و روسيه را احتوا ميكند و تركيه را راضى سازد. طبعاً هيچ سرمايه گذارى وجود ندارد تا با در نظرداشت عدم وضاحت حيثيت حقوقى بحيره كسپين، احداث شاه لوله را خلاف حق اولويت ايران و روسيه به زيان اقتصادى خويش در پيش گيرد. مزيد بر اّن اّذربايجان در اّغاز سال 2000 ميدان گازى بزرگى را (شامل قرادادهاى مورد نظر ايالات متحدهْ امريكا نيست) كشف نمود و از همين جهت فروش گاز طبيعى خود را با پذيرش عبور شاه لولهْ انتقال گاز از قلمرو اش، وابسته ساخت. بالاخره رئيس جمهور قدرتمند تركمنستان اّقاى نيازوف مصمم شد تا به تحويلدهى شبكهْ اتحاد شوروى سابق حق اوليت دهد. روسيه پس از سال 1990 با توليد گاز هميشه در حالت عقب مانى (پلان)، تعهدات خود را مبنى بر تسليمدهى گاز عملى نمى كند و در تركمنستان رقباى خود را بطور متداوم نمى بيند، بلكه به اّن بمثابهْ كسيكه در تحويلدهي گاز به بازارهاى اروپائى پيشى گرفته نگاه مينمايد.
حكومت جديد امريكا برهبرى رئيس جمهور بوش علناً اّماده است تا سياست برهم و درهم و بسيار اندك موفقيت اّميز كلينتن را كنار بگذارد. وضعيت اجراى وظيفه (نقش) در منطقهْ كسپين تنزل يافته و همچنان علاقمندى به پروژه هاى تمديد شاه لوله ها پائين اّمده است. اّنچه كه فعلاً در بخش صنايع نفت و گاز رخ داده، بوش به تلاش هائيكه خلف اّن (كلينتن) در پيش گرفته بود، خاتمه داد و بوسيلهْ كار برد هاى سياسى زيان هاى را كه متوجه سرمايه گذاران ميشود، برطرف گرداند. لاكن (بوش) به اين موفقيت دست پيدا نكرد تا تحريم (اقتصادى) وضع شده عليه ايران را، بر ضد كمپنى هاى انرژى امريكائى، بشكل طوفانى بكار بندد و در تابستان سال 2001 بسوى اّنها جارى گرداند. يك نمايش قدرت را با كنگره، پيرامون اين سوال، بوش نمى خواهد . بدين گونه ايالات متحده رسماً به ادامه ميكوشد تا ايران را منزوى سازد و از تركيه حمايت بعمل اّورد. موضوع جدى تلقى كردن منابع جديد و يا موجود گاز (ريزرف) در بحيرهْ كسپين و در قسمت شرقى اّن از اهميت اولى برخوردار نيست.
سهم منطقهْ خليج در ماركيت ها مجلهْ هفتگى: Focus شمارهْ 46 مورخ 12/11/2001 نويسنده: Christian Liebig امريكائى ها بمباردمان ساحوى منفردانه را انجام ميدهند تا با اين كار به اتحاد شمال در زمينهْ دستيابى به موفقيت كمك كرده باشند تصاوير تلويزيون تقريباً هر روز خود را يكسان نمايان ميسازند: اّسمان اّبى ناشى از خطوط غليظ گاز و بخار كه از قسمت بدنهْ عقبى بم افگن B-52 هشت موتوره به بيرون مى براّيد، به پارچه ها تقسيم ميشود. پس از اّن يك سلسله جبال و تپه هاى بهم پيوسته دودى و خاكى در افغانستان تشكيل ميگردد. ناگهان چنين به نظر ميرسد كه تمام محله انفجار مينمايد، ستون هاى دود سياه به هوا بلند ميشود، انفجارات هوا و فضا را مى لرزاند. اّيا افغانستان تا سرحد ويرانى و خاكدان شدن بمبارد خواهد شد؟ كارشناسان امور نظامى به اين امر اشاره ميدارند كه تصوير بمباردمان شديد ساحوى فريبنده است. "حملات با ريختن بم ها بدون انتخاب صورت نمى گيرد"، اين حرف را اّقاى Nick Cook كارشناس نيروى هوائى در مطبعهْ نظامى برتانوى (Jane's) بيان داشت. "هر هدف را دقيق انتخاب ميكنند." در اين مورد رقم پائين حملات بطور مقايسوى نيز سخن ميگويد. از اّغاز ضربات هوائى از پنج هفته پيش، امريكائى ها حدود بيشتر از 2000 حمله را انجام داده اند. به اندزهْ همين رقم در جريان جنگ خليج بعضاً در يك روز، بم ريخته بودند. بمباردمان ساحوى بنابر اظهارات (مقامات) ايالات متحده تنها در خطوط جبهه با طالبان، جائيكه بايست شرايط را به حملات اتحاد شمال ممكن گرداند، محدود ميباشد. نخستين موفقيت: به روز جمعه جنرال ازبك عبدالرشيد دوستم، تصرف شهر مهم و استراتژيك مزار شريف را به اطلاع رسانيد. (دليل اصلى) پيشروى، بمباردمان شديد امريكائى ها بود. اين (پيروزى) به مفهوم تامين بلامانع اتحاد شمال از ازبكستان و تاجكستان (با سلاح و مهمات و مواد لوژستيكى) پنداشته ميشود. در اخير هفته قواى شمال ميخواستند به كابل به پيش روند. در شهر ها نيروهاى نظامى ايالات متحده تلاش ميورزند تا با بمباردمان هاى هوائى هدفمندانه رهبران طالبان را نشانه گيرند. تا كنون با اندك موفقيت همراه بوده است برعكس طالبان بشكل دوامدار در رابطه به قربانيان در ميان اهالى ملكى گزارش ميدهند. مطابق به اطلاعات پخش شده از سوى اّنها شمار قربانيان بايست به تعداد 1500 نفر باشد، اّژانس خبر رسانى AIP (اّژانس خبر رسانى اسلامى نزديك به طالبان مقيم شهر پشاور پاكستان - م) از حدود 600 نفر قربانى سخن ميگويد. در كوه ها، جائيكه مخفيگاه هاى سازمان تروريستى اسامه بن لادن تصور ميگردد، امريكائى ها بم هاى تخريب كنندهْ ساختمان ها و تاسيسات زير زمينى محافظوى را به كار مى برند. بمباردمان ساحوى در اين مناطق موْثر نيست. در جنگ افغانستان امريكائى ها از سلاح هاى ديگر نيز استفاده ميكنند كه اّنها امروز كهنه شده اند و تاثير (مهم) نمى گذارند. بم افگن هاى برد طويل (B-52) قبلاً در جنگ ويتنام سلاح استراتژيك فيصله كن بودند و همچنان بم هاى سنگين وزن 7000 كيلوئى از نوع "Daisy Cutter"، "Ganseblumchen Maher = درو گرويا قطع كنندهْ انواع گلها و نباتات" در اّنوقت توسط هواپيماى نظامى B-52 پرتاب گرديد. كاربرد سر از نو اين سلاح كه در چهار اطراف خود در فاصلهْ چند صد مترى براى زنده جانى چانس زندگى را نمى گذارد، از سوى معاون ستاد مركزى نيروهاى مسلح (امريكا) اّقاى Peter Pace به اين دليل موجه پنداشته شد: "قصد اين است، تا انسان ها كشته شوند."
"بم ها براى پيروزى"
February 11th, 2007
برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
- علی رستمینقش پیش نهاده هایی تاریخی وسامان یابی های بعدی قدرت درتأسیس وافول حزب دموکراتیک خلق افغانستان(حزب وطن)
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادجهاد و جنگ در افغانستان قبل از آمدن قطعات شوری به حمایت پاکستان و رهبری امریکا آغاز شد
- سیداحسان واعظیبخش دوم نقش سازنده و ماندگارببرک کارمل در مسیر تاریخ
- سیداحسان واعظینقش سازنده و ماندگارببرک کارمل در مسیر تاریخ
- داکتر حمیدالله مفیدفرود دو ستاره درخشان از کهکشان اندیشه وخرد
- علی رستمی ببرک کارمل بااندیشه عدالت خواهانه به خاموشی رفت
- گزارنده به پارسی دری: عزیز آریانفرآریایی ها یا تورک ها؟
- عبدالو کیل کوچی دسامبردر آیینهء تاریخ
- عبدالو کیل کوچیمحمود بریالی ابر مرد جنبش چپ وترقی خواه افغانستان
- محمد عوض نبی زادهنا یب سالارمحمد حسین خان پیکارجوی رزمگاه میوند وغزنیگک
- خلیل وداد چگونه س.د.ج.ا. به س.خ. ج.ا. تعویض شد
- مترجم: ا. م. شیریانقلاب اکتبر! استالین. نوسازی- کودتای لیبرالی
- نویسنده: نجیب سرغندوی نهضت خدایی خدمتگاری و نقش آن دربیداری پشتونها
- گزارنده به پارسی دری: عزیز آریانفرتوران
- حسن پیمانامیرتیمورموئسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنگ ومدنیت آسیای وسطی قسمت-6
- حزب کارایران(توفان)انقلاب اکتبر ناقوس مرگ سرمایه داری بود
- ظهو رالدين دبرېالي انقلاب دکاليزې په وېاړ
- زمان هوتکبمناسبت هفدهمین سالشهادت داکترنجیب الله
- رحمت اله رواندشهید داکتر نجیب اله داوولسم تلین په یاد
- جلال بايانی کاوشگرشـــهيد داکتر نجيب الله
- جلال بايانی کاوشگرهفده سال قبل درقلب افغانستان کابل حماسه تاريخ رخ داد
- نصیراحمد – مهمند پیړی،پیړی زغم او پیچ دی وګالل شی
- داکتر حبیب منګل دافغانستان دخپلواکۍ غورزنګ ته لنډه کتنه
- نویسنده : مهرالدین مشیدروزی که زمامداران ناکاره در سایۀ آن صرف احساس فربهی کرده اند
- حسن پیمانامیرتیمور موئسس سبک اصیل هنر معماریوحامی فرهنگ ومدنیت آسیای وسطی5
- برگردان و تبصره از دکتر خلیل ودادحقایقِ تلخِ جنگِ 1979-1991 افغانستان از زبان نظامیان شوروی پیشین
- عبدالوکیل کوچی نگاه مختصری به تاریخ کوشانی ها
- انجنیر فضل احمد افغان شاه امان الله غازی و خط سیاه دیورند
- میر عنایت الله سادات معضلۀدیورند
- تتبع ونگارش؛تلخیص وترجمه: ازحسن پیمانامیر تیمور موسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنگ ومدنیت آ سیای وسطی قسمت(4)
- امان معاشر؛ خبرنگار آزادهشت ثور آوردن مجاهدین رو بزوال از کوه ها به قدرت جنرال دستم
- ا. م. شیریزادروز لنین، روز شرمندگی ما
- عتیق الله مولویزادهاز دین پروری، تا دین فروشی!!
- حسن پیمان امیرتیمور موسس سبک اصیل هنر معماری وحامی فرهنک ومدنیت آسیای وسطی قسمت 3
- نوشته کریم پوپل تاریخ نوروز کهن
- نجم کاويانیيادی از نوروز در کابل قديم
- تتبع ونگارش-ترجمه وتلخیص: ازحسن پیمانامیرتیمور موسس سبک اصیل هنرمعماری وحامی فرهنگ ومدنیت اسیای وسطی-2-
- دوکتور امین برین زوریدوکتور امین برین زوری
- برگردان و تبصره از دکتر خلیل ودادیهودیت در افغانستان
- ارسالی صمیمیبازگشت «لنین» به «خجند»
- حسن پیمانشمۀ ازخدمات وکارنامه های امیرتیموردرأئینۀ تأریخ
- سلیمان راوشجشن سده
- حسن پیمانتأریخ وخدمات زنده ومشهود امپراتوری تیموریان محال است به فراموشی سپرده شود
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادمناسبات سابق دولت افغانستان و اتحاد شوروی آمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی در ششم جدی به افغانستان
- سرلوڅ مرادزی برتانوي هند او برتانوي پنجاب، د پښتنو د ویښتیا دښمنان !
- سرلوڅ مرادزی برتانوي هند او برتانوي پنجاب، د پښتنو د ویښتیا دښمنان !
- عتیق الله مولوی زادهزندگی از کاخ تا کا نتینر!
- سرلوڅ مرادزیبرتانوي هند او برتانوي پنجاب دواړه، د پښتنو د ویښتیا ضد !
- سرلوڅ مرادزیډیورنډ کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون
- نویسنده : مهرالدین مشیدبالاخره امریکایی ها سر به بالین بیمار نظامیان پاکستانی این بازوی زرهی تروریزم جهانی نهادند
- عبدالوکیل کوچید سامبر نقطه عطف درتاریخ جنبش داد خواهانه مردم افغانستان
- سرلوڅ مرادزی ډیورڼد کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون دوهمه برخه
- انجنیر فضل احمد افغانخط سیاۀ دیورند مولود دسایس انګلیس و روسیه
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه، څپڅپاند دریځونه او پنځم ستون
- فرزاد رمضاني بونششناسايي يا عدم شناسايي ديورند؟
- انجینر محمود صافی دافغانستان دتاریخ ځلانده ستوری احمد خان « احمد شاه بابا » درانی کال
- سید ذا کر شاه ( ســــــــــادات) (( د ډیورند کرښې غندل یا د پاکستان ســـــــره دښمنی))
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او څرګند دریځونه
- بیداربمناسبت کنفرانس بین المللی لندن و عدم پذیرش دیورند خط فاصل
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او روستۍ پراختیاوې
- عزیز آریانفرنیاز تاریخی به بازگشت به توافقات ژنو
- سرلوڅ مرادزی ډیورنډ کرښه او روستۍ پراختیاوې
- سرلوڅ مرادزید ډیورند کرښې پریکړه به، لروبر افغانان خپله کوي
- ارسالی صمیمیبرگی از تاریخ جنگ جهانی دوم/ چگونه مسکو تسلیم آلمان ها نشد
- میر عنایت الله سادات نگاهی به تاریخ آریانا
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد بخش آخر
- جلال بايانیبزرگ مردان تاریخ
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش دوازدهم
- شبيراحمد طالب وزيران اوخاطرې
- رسول پويانجايگاه هرات در مدنيت خراسان
- محمدنبی عظیمیسفر دیگر به جلال آباد
- عزیزه عنایت خامۀ درفرا راه آزادی !
- نصیراحمد - مهمنددافغانستان دخپلواکی دبیرته اخیستلو دشهیدانواوغازیانوپه یاد
- دوکتور جلال بايانی « روح شاه غازی امان الله شاد و پر نور باد »
- انجنیر ظهو رالدین اندیشپراو دا
- محمدنبی عظیمیتعرض متقابل قوای مسلح افغانستان
- نوشته کریم پوپل اشغال و تاراج کابل از زمان تاسیس الی امروز
- سلیمان راوششهروندان شهر (جندان)
- محمدنبی عظیمی درحاشیه تعرض متقابل
- رسول پویاننقش استعمار در تخریب تمدن خراسان
- رسول پویانخراسان بعد از فروپاشی امپراتوری تيموريان
- رسول پویان ریشه های خراسان کهن
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش هشــــــــــــــــتم
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخـــش هفتـــــــــــــم
- ا. م. شیریپراودا در ۱۰۰ سالگی: زنده و رزمنده
- اسدالله جعفریمیلاد گل سرخ
- عبدالحی نزهت افزودن دشواری کارعاقلانه نیست
- فوادشاه امان الله خان غازى از نظر احمد شاه مسعود كى بود؟
- انجنېر ظهو رالدین اندېشپر فا شیزم د بري ورځ یعنی دامپرېا لیزم دنیمی تنی ښخول په شوري سوسېا لیستي هېواد کی
- نویسنده : مهرالدین مشید نباید بیش از این بهایی برای ویرانی این سرزمین پرداخت
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بخش ششم
- نوشته صوفی کریم فیضانی حملات اعراب در افغانستان
- انجنیر ظهورالدین اندیشد افغا نستان د خلک دمو کراتیک گوند داد شهیدا نو او اتلانو دسور گوند ټولو غړو ته له پو رته نه تر کښته پو رې
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد بقیه بخش پنجم
- نبی حیدری معلم جنک یا صلح
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد بقیه بخش چهارم
- تهیه وترتیب:میرمحمدشاه رفیعیچهره امروزی تپه مرنجان ورازهای تاریخی آن
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد -- 4
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد - 3-
- سلیمان راوشتندیس های بامیان مجسمه های بودا نیستند
- حسن پیمانبیادبودسلسال وشهمامه تندیسهای بودا دو همبزم ودو همسنگ
- حسن پیمانافشارخونین وقتلهای زنجیره یی انگیزۀ اتحادخلقهای تحت استبداد
- محمدنبی عظیمی جنگ جلال آباد
- رحمت اله رواند روسانو يرغل او وتل دواړه تېروتني وې
- احمدولي بدخشياداي ديني به قربانيان فاجعة افشار
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد
- عتیق گلشمه ازجنایات بعضی گروه های ماوئیستها درافغانستان
- محمد نبی عظیمیچرا از مرگ می ترسید ؟
- جمعه خان صوفيلر وبر دوه افغان که يو افغان؟ (يوولسمه او آخري برخه)
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟ (اتمه برخه)
- عبدالو کیل کوچی فرخنده باد چهل وهفتمین سالگرد تاسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، حزب قهرمانان وشهیدان !
- حمید محویتآتر بی نوایان
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزادآمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی به افغانستان
- تهیه کننده : عبدالقدیر میرزاییسقوطِ یک امپراتوری!
- محمد عارف عرفان رازهای حقیقی دعوت ارتش شوروی
- حمید محویدر بارۀ [کشته شدن پلخانوف(؟)]
- محمدنبی عظیمیجنگ جلال آباد
- صدیق رهپو طرزیما و نو آوری، تجدد و مدرنیزم
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟ (پنځمه برخه)
- داکترآریننام ببرک کارمل جاویدانه است زیرا توده های مردم آنرا ستوده اند
- عبدالو کیل کوچیپنجمین سالگرد وفات محمود بریالی را گرامی میداریم
- صدیق رهپو طرزیدیورند: سر و صدا برای هیچ
- محمدنبی عظیمیسپیده ها این جا آرام انــد
- محمد عوضازمكتب مبارزهء رفيق ببرك كارمل بياموزيم
- علی رستمیببرک کارمل ستارهء درخشان مبارزِ عدالتخواهء کشور
- عبدالو کیل کوچیببرک کارمل بزرگ مرد تاریخ
- دوکتور نثار احمد صدیقینام ببرک کارمل جاودان و روانش شاد باد
- جمعه خان صوفيلر و بر دوه افغان که يو افغان؟(٢ مه برخه)
- عزیز آریانفرچگونه دهلیز واخان ایجاد و به زور به افغانستان داده شد
- جمعه خان صوفيلر و بر: دوه افغان که يو افغان؟
- انجنېر ظهورالدين اندېشبه افتخار سالګرد انقلاب پېروزمند و زنجير شکن سوسياليستی اکتبر
- گزارشگر از انگلیسی به پارسی: صدیق رهپو طرزیده اسطوره در مورد افغانستان
- انجنېر ظهورالدين انديشبمناسبت سالمرګ انقلابی دلير وانديشمند خلل ناپذير
- از کریم پوپل روش سیاسی دولتها وملیتهای افغانستان در طول تاریخ
- عدالتدشمن هرگز وارد شهر لنين نخواهد شد!
- عبدالو کیل کوچی ماندگاران تاریخ
- نصیراحمد – مهمنددافغانستان دخپلواکی دبیرته اخیستلو
- سليمان راوش به پیشواز 28 ـ اسد
- انجنېر ظهورالدين اندېشدافغانستان دخلکو دملی_ازادی بخښونکي انقلاب دکاليزی په وياړ
- گزارنده: عزیز آریانفرمقاله دوم نقش دولت «کیرپاند» در با هم آمیزی فرهنگ های آسیای میانه
- عزیز آریانفرشاهنشاهی پنج صد ساله تاجیکی- ایرانی کیرپاند در مرزهای باختری چین
- حامدعلمیرساله روزشمار وقایع افغانستان از سال 1747 الی اخیر سال 2010
- نوشته کریم پوپلظهور وزوال اردوهای افغانستان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش دوازدهم وپایانی
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش 11
- گزارشگر از زبان انگلیسی به پارسی صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دوران تیموریان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش دهم
- سرلوڅ مرادزیلندن کې ډيورند جرګه د پنجاب پر سر کلک ګوزار
- تهیه کننده:امان معاشر نامه ی خواجه حافظ شیرازی برای امیر تیمور
- عبدالصمد ازهرخود کشی یا قتل بخش نهم
- محمدنبی عظیمی لحظاتی با ازهر بزرگوار
- محمدنبی عظیمی آیا روزی تاریخ حــــرب کشور ما نوشته خواهد شد؟
- عبدالصمد ازهر اسرار مرگ میوندوال بخش نهم
- ازهر عبدالصمداسرار مرگ میوندوال بخش هشتم
- محمد همایون سرخابی شهر غلغله در ماتم نبود بودای بزرگش هنوز میگرید
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوالبخش هفتم
- محمدنبی عظیمیتا لحظهء انــــتقال مسؤولیت
- گزارش از انگلیسی به پارسی صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دوران تیموریان
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش ششم
- اسدالله جعفریآیاافشار باردیگر تکرار خواهد شد؟
- سید عبدالقدوس «سید»جنگ افشار
- خلیل الله سکندریواقعیت های پنهان در ماجرا های عیان افغانستان
- محمد همایون سرخابی نگاه مختصری پیرامون زندگی پرافتخار ظهیرالدین محمد بابر
- عبدالصمد ازهراسرار مرگ میوندوال بخش پنجم
- محمد عالم افتخارسید جمال الدین افغانی ؛ اَبَر انسانی که از نو باید شناخت !
- سرلوڅ مرادزی پاچاخان د بهرنیو پوهانو په نظر کې
- صدیق رهپو طرزیباستانشناسی افغانستان از کهن ترین روزگار تا دور تیموریان
- میرعنایت الله سادات نظری بر موافقتنامه ای دیورند
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا قتل؟ بخش چهارم
- نویسنده : مهرالدین مشیدامریکا و بازی بزرگ در کشوری که دشنۀ مقاومت گلوی هر مهاجمی را شگافته است
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا مرگ بخش های دوم و سوم
- تتبع و نگارش امان معاشر، خبرنگار آزاد آمدن قوت های نظامی اتحاد شوروی به افغانستان
- ا. م. شیریبمناسبت زادروز استالین
- عبدالصمد ازهرخودکشی یا مرگ
- نویسنده: ولادیمیر پلاستون ببرک کارمل تا آخرین نفس های خود به حقانیتِ راهی که خود انتخاب نموده بود باور داشت
- ع.رستمی ببرک کارمل نماد وحدت!
- ر. حسنهفته اول دسامبر یاد آور روز های فقدان دو شخصیت مبارز نستوه کشور
- نوشته از ع. بصیر دهزادبخاطر 14چهاردهمین سالگرد وفات شادروان ببرک کارمل
- عبدالو کیل کوچی گرامی وجاویدان باد نام وخاطره تابناک زنده یاد ببرک کارمل
- عبدالو کیل کوچی چهارمین سالروز وفات زنده یاد محمود بریالی را گرامی میداریم
- احمدشاه سرخابییادی از جاودان یاد ببرک کارمل و برادر و همرزم فقید ش محمود بریالی!
- سرورددیورند کرښه دتکړه پوهانو وځیړ نو ته ضرورت لري
- عزیز آریانفردرنگی بر سر نام کشور ما- افغانستان
- عزیز آریانفرراز نهانی نامه دوست محمد خان به نیکلای یکم- امپراتور روسیه
- عزیز آریانفرآیین نامه داخلی انقلابیون جوان افغان (جوانان افغان)
- شباهنگ راددر یادمان کمونیست رزمنده «ارنستو چه گوارا»
- دکتر بیژن بارانکوچ آریاییها از شمال خزر
- سرلوڅ مرادزی د تاریخ پاڼه : کوز پښتانه او د افغانستان خپلواکي
- سليمان راوش تجاوزانگليس ، روس و امريکا بر افغانستان يا يک دروغ بزرگ
- اکادمیسن دستگیر پنجشیریحملات بر نیروهای چپ و پیامد های آن
- عزیز آریانفرگستره «اروآسیای میانه بزرگ»
- احسان لمر یادی از خانوادهء ناظر صفر
- داکتر . و .ع . خاکسترفراز های از زند ه گی یهودان در افغانستان
- نوشته صدیق رهپو طرزیتمدن «سند ـ هلمند» آغاز گر تاریخ ما
- انجنیر زلمی نصرت مهمندافغانستان د«جواهر لعل نهرو»له نظره!
- لیکونکی : نجم الدین « سعیدی »دعلامه دوکتورمحمد سعید « سعید افغانی»د «۲۵» تلین په ویاړ !
- سيد احسان " واعظی"تمدن های آريانای کهن و خراسان باستان
- آصفه صبابه مناسبت سی امین سال شهادت شاد روان محمدطاهربدخشی
- عبدالوکیل کوچیفرخنده باد چهل و پنجمین سالگرد تاسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، حزب قهرمانان وشهیدان !
- مرادزیستر پاچا خان : ملي هویت ، خپلواکي ، ملي ژبه او تعلیم
- علی رستمی چهل وپنجمین سالکرد حزب دموکراتیک خلق افغانستا ن را گرامی داشت !
- داود کرنزی بمناسبت سومین سالگرد وفات رفیق بریالی
- یعقوب هادینام و نیکوئی های رفیق ببرک کارمل جاودان باد
- سید احسان واعظی شخصیت نام اوری که باتاریخ زیست
- ترجمه و تحشیه از خلیل وداداز انقلاب اکتوبر تا انقلاب ثور
- سيد احسان " واعظی"تمدن هاي آرياناي كهن و خر اسان باستان
- احسان واعظی جايگاه والا و ارزشمند فيض محمد کاتب هزاره دربازتاب رويدادهای سياسی و تاريخ نگاری کشور
- رحمت اله رواند سنبلی نهمه نیټه د پښتنو اوبلوڅو د پیوستون د ورځی په یاد
- مرادزئ د وږي ۹ مه د پښتونستان ورځ
- نوشته : میرمحمد شاه "رفیعی"آرزوهای فراموش ناشده شهدای به خون خفته
- صديق وفا لويَه جَرگه ها ونقش ارزشمند آن در ساختار اجتماعی- سياسی وقانون گذاری افغانستان
- صديق وفا لويَه جَرگه ها ونقش ارزشمند آن در ساختار اجتماعی- سياسی وقانون گذاری افغانستان
- پژوهش: ظاهردقیق ماسترعلوم سیاسیحکومت مجاهدین(!)وبرکناری نقابهای تقدس آنان
- محمد عوض نبی زا د ه سی ومین سالروز شهادت علامه محمد اسمعیل مبلغ فرخنده و گرامی باد
- دکتورخلیل وداد (بارش)خاطرات مهندس هُلندی فان لوتسنبورگ ماس
- محمد عوض نبی زا دهدرويش علي خان هزاره اولین نایب الحکومهءهرات دردولت درانیها
- میرعبدالواحد ساداتسخنی چند پیرامون شخصیت والای غبار
- محمد عوض نبی زا ده بنیادعلیخان هزاره مبارزهمیشه درسنگرو یکی ازمدافعین راستین استقلال کشور
- محمد عوض نبی زا دهشیرمحمدخان هزاره جنگاورقهرمان و یکی از فاتحین اصلی معرکهءمیوند
- ترجمه و تحشیهء دکتور خلیل وداد نخستین مداخلهء نظامی شوروی به افغانستان
- سیدحسن رشاددو یاد و دو خاطره
- گزارنده به دری: عزیز آریانفرافغانستان در مراحل نخست توسعه مستقل (سال های دهه 1920)
- محمد عوض نبی زا ده میر یزدان بخش بهسودی نماد ازایمان و مقاومت ،قربانی توطیه و پیمان شکنی
- محمد عوض نبی زا د ه یکصد وپا نزدهمین سا لیا د شهادت میرمحمدعظیم بیگ سه پای
- نسیم جویا جویاــ پرچم شجاعت و نبرد مردم افغانستان به خاطر ازادی,عدالت وترقی
- محمد عوض نبی زا دهچهل و سومین سا لگرد وفات زنده یاد برات علی تا ج یکی ازپیشآهنگان ، نهضت مشروطه خواه و دموکرات گرامی باد
- محمد عوض نبی زا دهیکصدوپنجمین سال تولد فرقه مشرفتح محمد خان میر زاد یکی از پیش قراولان جنبش مشروطیت کشور فرخنده باد!
- محمد عوض نبی زا دهبیست و ششمین سا لیا د وفات محمد ابراهیم گا و سواریکی ازپیشگامان نهضت دهقا نی وضد استبداد گرامی با د!
- جنرال محمد یاسین امیریهشتاد سال از تولد ببرک کارمل شخصیت استثنایی تاریخ معاصرکشورمی گذرد
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- محمدعوض نبي زاده نقش و مقام مردم هزاره دردولت و جامعه طی دوونیم قرن اخیر
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟(قسمت ششم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- مشعلشخصيتي که با تاريخ عمر خواهد کرد
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت پنجم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت چهارم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- محمدعوض نبی زاده یادی ازمبارزقهرمان عبدالخالق شهید
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)تاريخ سخن ميگويد: چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ )قسمت سوم (
- تهيه ، تدوين وپژوهش (راد مرد)چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟ (قسمت دوم )
- تهيه ، تدوين وپژوهش )راد مرد)تاريخ سخن ميگويد: چگونه آمريکا شکارافراطيون شد؟
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- دپلوم انجنیر خلیل الله معروفی جوانمرد لک بخش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در كوچه هاى خون و اّتش (جلد دوم)
- نصرت شاد يادي از “ مولانا “ ملانصرالدين !
- محمدعوض نبی زاده معرفی مختصریکعده ازمبارزین شاخص مردم هزاره درجنبیشهای ضد استبدادی و استعماری
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- ويرايش وگردآورنده جانبازنبردنخستين سلطنت يک زن ازسلاله غزنويان در جهان اسلام
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- ظريفيبه بها نهء هشتا دهفتمین سالگرد استرداد استقلال افغانستان
- آتوسا سلطان زاده فيلسوفاني كه پيامبر شدند !
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- دوکتور.م. پکتیا وا ل بمنا سبت هشتا دو هفت مین سا لګر د استر دا د استقلا ل ملی افغانستا ن
- محمدعوض نبی زاده هزاره جات یا هزارستان ازدیدگاه ونظر مورخین
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- نصرت شاد توماس هابس متفكر و فلسفه سياسي دولت
- عليشاد لربچه ژان ژاك روسو
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- عليشاد لربچه زنون ؛ اهل كيتون
- نوشتهء: زمری کاسی شناسنامهء يکتن ازمشروطه خواهان، يک مبارز گمنـــام و افشای يک ترورسياسی ديگر؛
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پرشوردرمورد هفت وهشت ثور
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پر شوردر مورد هفت وهشت ثور
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رستاخيزمروري برواژه تاريخ
- جليل پرشور در مورد هفت و هشت ثور(بخش شـشم)
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- جليل پرشور در مورد هفت وهشت ثور بخش چهارم
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- جليل پرشوردر موردهفتم وهشتم ثور
- جليل پرشوردر مورد هفتم وهشتم ثور
- جليل پرشوردر موردهفتم وهشتم ثور
- سراج الدین ادیبروز جهانی کارگر وتشکیل سازمان بینالمللی کار
- سراج الدین ادیب جهان در آیینه ء رویداد های تاریخ (اول تا 31 می )
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمد وليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمد وليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- محمدوليبرگ های از تاريخ روابط خارجي افغانستـــــــــــــــــــان
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- سراج الدين اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخي
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- کريم حقوقابونصر فارابي ارسطوی شرق
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش سوم
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش دوم
- سراج الدين اديبجهان در آيينهء رويدادهای تاريخ بخش نخست
- گرد اّورنده و مترجم: غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- غفار عريفگذر در کوچه هاي خون و آتش
- رضا شادابهویت قومی هزاره ها و سادات هزاره
- ارسالي آرش فروزی با مبارز آتشين راه نجات مردم داکتر محمودی آشنا شويم
- سراج .اديبجهان در آئينهء رويدادهای تاريخ
- دوکتورمحمد شعيب مجددیمسابقه تير اندازی در زمان تيموريان هرات
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش سوم
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش دوم
- سراج الدين اديبجهان در آیینه ء رویداد های تاریخ بخش نخست
- اسکاریحسن صباح وجنبش اسماعيليه
- دستگيرصادقيغارت ميراثهای فرهنگي و تاريخي
- صباحچگونه ابوریحان بیرونی قاره آمريکا را کشف کرد؟
- داکتر وفاهوشی مین مردی که تاريخ را رقم زد
- صباحاولين سفير زن درتاريخ کابل زمين
- صباحگوشه ي ا ززندگي جاودانه مرد خراسان
- استادصباحابوالفضل بيهقی مورخ امپراتوري غزنويان
- سراج الدين اديببمناسبت 86 مین سال استقلال افغانستان
- تهيه و تدوين از بصيرشررتاريخ ، آزادي ،صلح واستقلا ل
- عينيسيرتاريخي فاجعه ملي ومجرمين جنگي
- رسالتروزا زن بحث انگيزتاريخ
- استادصباحميمنه د راورا ق تاريخ
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحچهل سال اسماعیلیه بعد از وفات حسن صباح
- استادصباحتاريخ عمومي اسماعیلیه هاواوضاع خراسا ن
- نبشهءايشرداسالاحمدالله هندوی افغانستانیم؟!
- تهيه و ترتيب از اشرف بهروزفشرده اي از تاريخ فرانسه
- انجنيرغلام سخي ارزگانيبه بهانه يي گرامي داشت از روز جهاني مادر
- ارسالي جواد نصريانزن در آنسوي تاريخ
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحيعقوب ليث صفاري مرد خرد وپيکا ر
- ارسالي صيقلرويدادها ي تاريخي
- ارسالي بنفشه ميتراآخرين تغييرات سياسي جهان در دهه پسين سده دوهزار عيسايي
- ارسالي فرحت شکوهمندگفتار بزرگان
- ارسالي بنفشه ميتراسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- ارسالي بنفشه ميترامجموعه ای از دانستنی ها
- گردآورنده وتلخيص استادصباحسفر تاريخي وهنري د ردنياي باستا ن
- استادصباحگسترش فرقه اسماعیلیه در قرن اخیر
- نسرین مفیدردپای زن افغان در تاریخ
- نسرين مفيدهشتم مارچ روز جهاني زن در پهنای تاريخ
- ارسالي محبوب شاملعقايد اسماعيليه
- ارسالي ميلاد بهزادتاریخچه کتاب و کتابخانه در عهد با ستا ن
- ارسالي نسترن نيلابمروري برآيين کا تو ليک
- ارسالي شامل سالارد رمورد زرتشت و زرتشتیا ن چه میدانیم؟
- ارسالي فريدون کيومرثمهاتما گاندی منجی صلح وپيام آورآزادي
- ارسالي بکتاش نهيردرباره اصطلاح شيعه
- استاد صباحکمي ازحقا يق ناگفته وتاريخي سرزمين خراسان
- ارسالي جواد نصريانتاريخ ظهور و مؤسس مذهب معتزله
- ارسالي اميد برهاناهل حديث و حنابله
- ارسالي جواد نصريانوهابيت چگونه بوجودآمد؟
- استاد صباحتاريخ مذ هب اسماعيليه
- ارسالي دانش آرزوتاریخ اروپا
- ارسالي اميد آهنگربابل درکجا واقع بود؟
- ارسالي جواد نصريانپنج دهه از تصویب اعلاميه جهاني حقوق بشر ميگذرد
- ارسالي اميد آهنگرامپراتوری اسکندر چه وسعت داشت ؟
- ارسالي عمران مهربانچه نيرويي ملتها را به حرکت در مي آورد؟
- ارسالي ميلاد دوستچه کسی می تواند تاریخ بنو یسد؟
- ارسالي مشهيد مهوشبِنِدِتو كروچه
- ارسالي اميد آزموننظرمن در باره تاريخ
- ارسالي مشهيد اميلسا ما نيان
- ارسالي داکتر بصيرجنگ نفت
- ارسالي احمد منصور آگاهنهروآزاده مرد آزادي
- ارسالي وليد نصرياندرتاريخ ا مريکا چه گذشته است؟
- استاد صباحلحظه يي دردهليزهاي تاريخ
- ارسالي سالار هوشمندبه بها نه، سالروز ترور مهاتما گاندی
- ارسالي داکتربصيرتاريخ و هويت ملي ما
- ارسالي شامل صباحلحظه يي با تاريخ
- دستگير صادقيگراميداشت از مبارزات قهرمانانهً مردم با شهامت افغانستان در حفظ استقلال کشور