بازگشت
یکصدوپنجمین سال تولد فرقه مشرفتح محمد خان میر زاد یکی از پیش قراولان جنبش مشروطیت کشور فرخنده باد!
محمد عوض نبی زا ده محمد عوض نبی زا ده

سر زمین مرد خیز و قهرمان پرور افغانستان علی الرغم طبیعت خشن و کوهستانی خویش مردانی برزگی را در دامن خود پرورده است مردانی که کار نامه زندگی شان سر شار از غرور ,شکوه مندی , عزت و سر فرازی و جوانمردی و قهرمانانی به سر بلندی و استواری کوه های بابا - هندوکش و پامیر با خصوصیات روحی رزمی و اخلاقی منحصر به فرد خویش شفاف مانند چشمه ساران ذلال این سر زمین است. تاریخ استبداد زده افغانستان شاهد مبارزات و قربانی میلیون ها تن از مبارزین راه آزادي بصورت جمعی و انفرادی اند که زنده تر از هر زنده اي، در ذهن و ضمير مردم کشور، جايگاه فراموش ناشدني دارند هر یک از ین مبارزین ملی در ادوار گو ناگون تاریخ خونین کشور ما قهر مانانه در مبارزه علیه ا ستبداد وبی عدالتیهای حکام مستبد رزمیده و این چهره های شا خص جنبش های ضد استبدادی هر کدام نقش ورسالت فدا کارانه وجا نبازانه خود ها را ایفا ء نموده اند.ا ستبد اد در افغا نستان یک حقیقت خونبار تا ریخی است که برای سرکوب مشروطه خواهان اول – دو م وسوم که بصورت بی رحمانه برای تار وما رنمودن این نهضت های وطنپرستانه ازآن  کار گرفته شده است  .استبداد در افغانستان همواره از جلوه قومى برخوردار بوده  ودرطول سه صد سال ،  وحدت ملي مردم کشور  نثار و قرباني برتري جوئي هاي خانداني و  قبيلوي گرديده است . با ابعاد گسترده درطول ساليان متمادي تبعيض قومي ، زباني و منطقوي ، استبداد و بيعدالتي ناشي از برتري جوئي ها ی خاندانی و قومی  متجلي بوده است . درمورد جنایت و جفا ی که بر مردم افغانستان تا هنوزانجام شده است هر چه بنویسیم کم است؛  ولی در این اواخر ازمیان تعدادی از روشنفکران و قلم بدستان  مسئولیت پذیر کشور مان بانوی بادرد و احساس ملی محترمه فرشته حضرتی واقعا با  جرئت و شهامت تابو شکنی نموده اند. که مقالاتش حاوی مطالبی برای درهم  شکستن سکوت تلخ تاریخ - فریاد و اعتراضیست  روشنگرانه  وهوشیارانه بر استبداد تاریخی کشور وجامعه مان - نوشته او نقدیست برعمق فاجعه های تاریخ سه قرن اخیر افغانستان و نوشته او  خنجریست بر اعماق قلب پا سداران استبداد و ار تجاع . بانو ی فرزانه فرشته حضرتی با  تحریر و نشر مقالات خویش  تهدابی را گذاشت تا در آینده  حوادث و جریانات تاریخ  کشور و مملکت مان  ریشه یابی و کالبد شگافی واقع بینانه گردد.

شاد روان فرقه مشرفتح محمد خان میر زاد ویارانش نيز بدون شک يکي از بزرگمرداني است که گردش ايام نمي تواند، مبارزات فداکارانه او را دربرابر بی عدالتی و استبداد خاندانی از خاطره ها محو نمايد .

 زنده یاد فرقه مشر میر فتح محمد خان میرزاد در سال- 1282- شمسی در قریه منگسگ ولسوالی مرکز بهسود ولایت وردک دیده به جهان گشود و ازخانواده  معرو ف و سر شناس مردم هزاره ولسوالی مرکز بهسود ولایت وردک میدان کنونی از طایفه قبتستان و شاخه قوم راموز است  که نیاکانش سا لیان متمادی چندین پشت به رهبری قوم خویش قرار داشته اند.  میر حیدر بیگ پدر کلان شهید فرقه مشرچندین سا ل برضد لشکر متجاوز امیر عبدالرحمن  خونخوار فدا کارانه جنگید تا سر انجام با 53 تن ازاعضای فامیل ویاران نزدیکش درجنگ علیه  لشکر سفاک امیر کابل  به  شهادت رسیدند. صرف دوتن از مجموع خاندانش برحسب تصادف نجات یافته بودند. یک دختر خورد سا ل  که بعد ها بنام عمه کربلائی شهرت یافت و یک پسر خورد سا ل بنام  میرغلام حسن بیگ  که پدر شهید فرقه مشر میر فتح محمد خان میرزاد بوده است .در زمان امیر امان الله خان میرغلام حسن بیگ از نفوذ و اعتبار فراوانی در میان مردم هزاره جات و دولت امانی برخوردار بوده اند .شهید فرقه مشر میر فتح محمد خان میرزاد تحصیلات خصوصی را درمکتب  محلی  زاد گاهش  فراگرفت وحافظ خوب قرآن کریم بود ه است .در سال -1307. شدر زمان حکومت امیر حبیب الله کلکانی برای مدت نه ماه به حمایت وپشتیبانی از دولت شاه امان الله در راس مردم هزاره جات درکوتل اونی دربرابر امیر  قوای حبیبالله کلکانی با مهارت جنگید و از سرزمین هزاره جات دفاع نمود واز آن به بعد بنام فاتح اونی شهرت یافت ودر سا ل شمسی - 1308 تحصیلات نظا می را در رشته پیاده فرا گرفت و در سال – 1312 شمسی به مقام جنرالی نایل شد در سا ل -1325 – شمسی به قند هار تبعید سیاسی ودر سال -1326- شمسی از تبعید آزاد شده وبه شهر کابل اقامت گزید. در سال 1330 –شمسی جزء اعضای ارشد و موسیس حزب وطن سابق قرار گرفت و درسال 1331-شمسی مجدآ محبوس سیاسی شد و بعد از یازده سال حبس در سال 1342- شمسی از زندان سیاسی آزاد گردید واز آن به بعدبه هیچ ما موریت رسمی اشتغال نکرده است. مرحوم فتح محمد خان فرقه مشر که میر زاد تخلص میکرد یکی ازشخصیت های برجسته ملی و مبارز ضد استبداد بود  که بخاطر احیای حقوق مردم کشور مبارزات خستگی نا پذیری را انجام داده است. شهید فرقه مشر میر فتح محمد خان میرزاد ، همراه  با  غلام  محمد غبار، سرور جويا، مير محمد صديق فرهنگ، ، نورالحق هيلمندی و عبدالحی عزيز در ۱۶ جدی ۱۳۲۹  شالوده و بنیاد  سازمان سياسی واحد را  بر مبنای انديشه و هدف مشترک  بنام  حزب وطن گذاشتند.  شهیدفرقه مشر میر فتح محمد خان میرزاد در جمله سیز ده تن از رهبران و فعالان طراز اول حزب وطن بازداشت و زندانی گردید. از آن جمله پنج تن از اعضای رهبری آن حزب برای یک سال و پنج تن دیگر برای چهار سال زندانی باقی ماندند. سه تن از زندانیان حزب وطن، یعنی سرور جویا، برات علی تاج و شهید (فرقه مشر)  فتح محمد خان  میرزاد بیش از ده سال در زندان بسر بردند و از جمله شادروان سرور جویا، به عنوان یک تن از آگاه ترین و سرسپرده ترین مبارزان آن دوران، در سال نهم، در زندان وفات یافت. درمرام حزب وطن مطالب زیر درج شده بود.-حفظ تمامیت ارضی – استقلال – تعمیم دموکراسی در کلیه شوءن اجتماعی – تقویت وحدت ملی- رفع مفاسداجتماعی – ترقی معارف عمومی واقتصاد افغانستان.

 طوریکه ، یکی از پیشگامان جنبش مشروطیت ، در هنگام که در دهن توپ قرارش میدادند ، میگفت که  :-

                              ترک جان و ترک ما ل و ترک سر         در ره ء آزاده گی ا ول منزل است

در زمان حکومت دکتور محمد یوسف، هیئت بزرگی در تحت ریاست عبدالحی عزیز، وزیر پلانگذاری راه مسافرت بسوی هزاره جات را در پیش گرفت تا به اصطلاح دموکراسی تبلیغ گردد و از حا ل مردم آگاهی حاصل شود شهید  فرقه مشر فتح محمد خان میر زاد ،برات علی تاچ، سلطانعلی کشتمند -  دکتور عبدالواحد سرابی و غلام علی معین معادن به حیث نمایندگان مردم هزاره و تشیع جزء اعضای هیئت بودند. ولی متاسفانه برات علی تاچ که یک تن از بزرگان و رهبران مردم  هزاره و یک تن از بنیاد گذاران حزب وطن، مبارز، دموکرات و آزادیخواه معروف بود، در نیمه راه مسافرت، در بهسود داعی اجل را لبیک گفت.

زنده یاد فرقه مشر بعد از رهائی از زندان در یک حویلی محقر گروی در قلعه شاده شهر کابل زیست داشت ومنزل ایشان بر روی همه مردم باز بود وبه محل ملا قات شخصیت های سیاسی –علمی-مذهبی ومحصلین دانشگا ه ها ومکاتب تبدیل شده بود ایشان زنده گی خود را وقف خدمت به مردم نموده بود و بخاطر تعمیم دموکراسی وتحقق آرمانهای حزب وطن که وی یکی از موسیسین برجسته وفعال آنحزب بود سعی وتلاشداشت.شهید فرقه مشر میر فتح محمد خان میرزاد در حدود بیست و پنج سال را در زندان و تبعید نظام مستبد خاندان آل یحیی  سپری نمود ه  است.

شهید فرقه مشر میر فتح محمد خان میرزاد یکی از پیش آهنگان نهضت مشروطیت و از اعضای برجسته حزب وطن وقت بود  که هموار ه بخاطر رهائی و نجات مردم و آآبادانی افغانستان  می اندیشید و در خدمت مردمش قرار داشت نگارنده دراوائیل سا ل 1359 شمسی با ایشان معرفت پیدا نموده و چندین بار در باره مسایل عمده سیاسی کشور از نظریا ت سازنده و خیر خواهانه ایشان مستفد شدم . در ماه حمل سال 1359- شمسی داکتر عبدالواحد سرابی  را به من معرفی نمود  و به من توصیه کرد که از آقای داکتر  واحد سرابی در برابربرخی از حزبی های تند رو  که با داکتر سرابی  نظر و دیدگاه خوب نداشتند حمایت و پشتیبانی نمایم .و بعد ازآن من براساس توصیه ایشان تا اخرین روز های حاکمیت حزب  دموکراتیک خلق در هنگام ضرورت از آقای سرابی پشتیبانی و حمایتم را دریغ نکردم که به بلند ترین موقف و مقام عالی  دولتی رسید ند . در ماه جوزای همان سال انجینر محمدعلی , انجینر در وزارت معادن وصنایع و محمد امیر ,معلم در مکتب چهار قلعه وزیر آباد شهر کا بل را نیز برای من معرفی نمودند  که این دوتن ازطرفداران جریان شعله جاوید بودند  . شهید فرقه مشر درباره این دونفر به من سفارش کرده و گفتند  نباید به این دو نفر مشکلات و صدمه واردگردد من نیز توصیه و سفارش ایشان را در نظر گرفته  با وجود فعالیت های تخریبی ایندو تن  در همه مواقع از آنان حمایت و محا فظت  نمودم که هردو تن الی سقوط حاکمیت وقت به وظایف دولتی شان ادامه میدادند . باوجود آن که این افراد  هیچگونه قرابت و نزدیکی فامیلی با شهید میر زاد نداشتند صرف احساس غمخوارانه و دلسوزانه شان نسبت به آینده کشور و حمایت شان از روشنفکران و افراد تحصیلکرده جامعه این توصیه و کمک انسان دوستانه و خیر خواهانه را بعمل می آوردند.

 گرچه از شهید فرقه مشر چندین نواسه پسری  از فرزندان ایشان باقی مانده است  که هر کدام در حوادث سیاسی سه دهه اخیر نقش و سهم فداکارانه  و وطنپرستانه را در امور سیاسی اجتماعی – فرهنگی و نظامی برای خیر و صلاح افغانستان  و شکوفا ئی وطن ایفا نموده اند که از آن جمله میتوان ازکار کرد  سنا تورمیر محمد سلام فرزند میر محمد اسلام نواسه پسری مرحوم میر زاد و یکی از شخصیت های با نفوذ ملی وهمیشه یار ومددگار وهمراز پدر کلا نش بوده است  تذ کر داد . سنا تور میرسلام  فارغ  دار المعلمین عالی روشان کابل است وبرای مدت 38 سا ل در مکا تب مختلف شهر کابل به حیث معلم آمر مکتب وسر معلم ایفای وظیفه کرده است.بعد از هفت ثور سال 1357 مدت بیش از یک سال زندانی شده است وی دو دوره از سا ل 1367-1370 شمسی  سنا تور انتخابی ولایت وردک بوده اند و به نماینده گی از مردمش در دو لویه جرگه حکومت های قبل از دولت اسلامی وجرگه سراسری  ملیت هزاره اشتراک داشت ودر ماه حمل سال 1375 شمسی نظر به تقاضای مردمش عضو شورای مر کزی حزب وحدت اسلامی افغانستان انتخاب شد و قبل از عضویت درشورای مرکزی ح-و – ا- ا -به هیچ یک از احزاب سیاسی عضویت نداشته است سنا تور میرسلام فعلا درکشور استرالیا زیست مینما ید. وی یکی از شخصیت ها ی ملی ومردمی کشور ما و یگانه نشانی و خاطره زنده خا نواده  شهید فرقه مشر میر زاد میباشد طول عمر دراز برایش آرزومینما ئیم وهمچنان مرحوم وکیل محمد اسلم فرزند ارشد شهید فرقه مشر که در زمان سلطنت ظاهر شاه وکیل پارلمان بود  و از سال 1364- الی 1368 – عضو رهبری شورای مرکزی ملیت هزاره بود ه است و بعدا بنا بر مریضی که عائید حال شان بود وفات نمود .  شهید میرمحمد اسلام - پدر سناتور میر محمد  سلام که فرزند و همکار نزدیک به شهید فرقه مشر دانسته میشد  نیز بوسیله عناصر تروریست در شهر کابل مانند زنده یاد فرقه مشر پدر ایشان به شهادت رسانیده شد روحش شاد و یادش گرامی باد .

با تآ سف شهید فرقه مشر میر فتح محمد خان میرزاد  در– ماه سرطان سال 1360-شمسی در پیش روی دروازه منزل خود در هنگام خارج شدن از خانه توسط عناصر تروریست به شهادت رسید.گرچه مرگ يک پديدهً طبيعی است و خواه مخواه به سراغ هر انسان می آيد. ولی شهادت شخصیت های با اعتبار در میان جامعه ، خدمتگار مردم و مرگ آنانی که آرمانهای مقدسی برای زيستن شرافتمندانه درجامعه دارند و برای برپايی نظام عدل وانصاف تلاش ميورزند تکان دهنده بوده و اثرات ناگواری درخاطره ها برجای ميگذارد. ﺪﺮﮔﺬﺸت ﺍﻴﻦ ﺸﺨﺼﻴﺖ ﺒﺰﺮﮔﻤﻨﺶ ﻨﻪ ﺘﻨﻬﺎ ﺘﮐﺎﻦ ﺪﻫﻨﺪﻩﺒﺮﺍﻯ خانواده ﻮﺪﻮﺴﺘﺎﻨﺶﺒﻮﺪﻩ ،بلکه ﻫﻤﭽﻮﻦ ﻀﺎيعه جبران ناپذير ﺮﻮﺤﻰ ﺒﺭﺍﻯ  مبارزان ملی ، دوستان  شان و  ﻨﻴﺯ ﺨﺪﻤﺎﺖﺒﻰ ﺸﺎﻴﺒﻪ، ﺨﺎﻂﺮﺍﺖ ﭙﺮﻨﺸﺎﺖ ﻮﻤﺒﺎﺮﺰﺍﺖ ﻤﻴﻬﻦ ﺪﻮﺴﺘﺎﻨﻪﺀ ﻤﺮﺤﻮمی ﺪﺮﻗﻠﻮﺐﻮﺍذﻫﺎﻦجامعه قدر شناس افغا نستان و ﻫﻤﻪ طرفداران عدل و انصاف ﺠﺎﻴﮔﺎﻩﺀ ﺨﻮﺪ ﺮﺍ داشته ﻮﺠﺎﻮﻴﺪﺍﻦ ﺨﻮﺍﻫﺪ ﻤﺎﻨﺪ. شاد روان فرقه مشر بمثابه شخصیتی با اعتبار و مورد احترام درمیان دوستان، همرزمان و فعالان سیاسی کشور شناخته میشد. ایشان یکتن از شخصیت های مبارز و پاک نفس و با تقوای و اهل سیاست در کشوربود، ولی پیوسته بعنوان دوست، غمخوار و دلسوز مردم نیازمند در خدمت مردمش قرار داشت. 

 شادروان فرقه مشرفتح محمد خان میر زاد دارای شايستهء مقام والا در تاريخ معاصر افغانستان است. وی بمثابه يکی از بنيا ن گذاران جنبش مشروطيت با زندگی پر حماسه اش برای هميش ثبت تاريخ شده است.                      

                                             روانش شاد، ياد ش زنده و خاطره اش گرامی باد !

 

 رویکردها

- افغانستان در مسیر تاریخ جلد اول و دوم  نویسنده :- مرحوم غلام محمد غبار.

- یاد داشتها ی در با ره سر ز مین و ر جا ل هزاره جات  نوشته :- حسین نا یل سا ل 1379 شمسی .

سایت آریائی زیر عنوان مبا رزینشاخص مردم هزاره درجنبیشهای ضد استبدادی نویسنده :- صاحب این قلم.

     -     سیمای قهرمانان ملی افغانستان- نوشته :-   حاجی کاظم یزدانی

-  یا دداشت های شخصی صاحب این قلم .        - 4 -   ماه – جنوری– سا ل – 2009 – میلادی


January 4th, 2009


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل تاریخی