بازگشت
شهر غلغله در ماتم نبود بودای بزرگش هنوز میگرید
محمد همایون سرخابی محمد همایون سرخابی

لندن 14 مارچ 2011

 

به مناسبت دهمین سال روز تخریب تندیسه های بودا در بامیان

   

از روز های وا پسین سال 1379 خورشیدی تا کنون شهر غلغله در ماتم نبود بودای بزرگش   اشک میریزد . ده سال قبل از امروز مردم کشور عزیز ما افغانستان و همه مردم جهان شاهد درامه تلخ و ننگین فرهنگ ستیزی طالبان وحشی این نوکران گوش به فرمان ای ، اس ، ای پاکستان بودند .                                                                                                        

نابودی تندیسه های بودا در بامیان که از سوی اداره یونسکو جنایت فرهنگی قرن بیست و یک نامگذاری شده ، نتنها وسیله سرافکندگی همه افغانان در سطح ملی و بین المللی گردید ، بل نفرت و انزجار عمیق اکثریت مردم جهان را نیز برانگیخت و به جاهلیت گروه فرهنگ ستیز طالبان  اجیر و هواداران همسان شان  چه در داخل و چه در خارج کشور مهر تائید گذاشت .                 

به قول شاد روان شیخ طنطاوی استاد دانشگاه جامع الظهر مصر که گفته بود : طالبان این پاده های وحشی با انجام این جنایت نا بخشیدنی شیطانی و ضد فرهنگی خویش در تلاش اند تا پرده بر روی جنایات هولناک قتل عام های مردم بی دفاع افغانستان انداخته و انظار جهانیان را از کشت ، تولید  و قاچاق سرسام آور مواد مخدر و تجمع تروریست های جهان دور نگهدارند .                  

آثار با ارزش تاریخی و باستانی موزیم ملی بخصوص تندیسه های بودا در بامیان که در نوع خود در جهان کم نظیر بود ، نتنها بیانگر فرهنگ متعالی و معرف تاریخ درخشان و کهن این خطه باستان بود بلکه بحیث یکی از گنجینه های با اهمیت و میراث های بی بدیل فرهنگی جهان نیز به شمار میرفت .                                                                                                         

پیکره های بودا در بامیان مظهر اندیشه و اراده هنر آفرینی مردم ما بود که ، قبل از نشر دین مبین اسلام به دستان توانای شهروندان با فرهنگ و متعهد این مرز و بوم ساخته شده و یک نمونه بارز از قدرت و عظمت باشند گان با فرهنگ این خطه باستان شناخته شده بود .                              

سلسله کوشانی های بزرگ و بخصوص کنیشکاه کبیر که از شکوه خاص و جلال چشمگیری در ساحه قلمرو امپراطوری خود برخوردار بود مصمم گردید ، توان بشری و برتری فرهنگی مردمش را در وجود این پیکره های عظیم و بی بدیل تاریخی در جهان به نمایش بگذارد و آن را به حیث سمبول از قدرت و توانایی کلتوری مردمش ، عظمت و رفعت امپراطوری اش در منطقه جلوه گر سازد ، تا الگوی بی همتا و نمونه بارز و ماندگاری از هنر آفرینی رزم آوران روئین تنش در تاریخ منطقه و جهان باشد .                                                                              

این تندیسه ها که بیشتر از 2000 سال قبل در قلب کشور ما شهر تاریخی بامیان یکی به ارتفاع 55 متر و دیگری 38 متر که از سنگ سخت و زیبا با دستان توانای صنعت گران ، مهندسان ، نقاشان و معماران فرهنگ دوست کشور ما که از ظرافت فوق العاده برخوردار بود جاودانگی یافته بود ، مظهر اراده مردم ، قدرت امپراطوری سلسله کوشانی ها و غنامندی فرهنگی باشند گان میهن ما بود . در پائین تندیسه بودا معبد بزرگی نیز وجود داشت که بیش از 2000 راهب بو دایی در آن جا عبادت میکردند .                                                                                         

اگر در ساختار طبیعی و نقشه جغرافیایی کشور های آسیایی با دقت نظر اندازی گردد مناطق مساعد تری از نظر اقلیمی ، با کمیت بیشتر نیروی انسانی وجود داشته و دارد . ولی باشند گان آن مناطق هرگز قادر به ایجاد چنین دست آورد بی بدیل فرهنگی در آن زمانه ها نشده اند ، که البته این حقیقت خود زبان گویایی از عظمت مدنی و برتری فرهنگی مردم میهن ما در منطقه میباشد .

این تندیسه ها نتنها از نظر هنری ، فرهنگی و تاریخی بلکه از نقطه نظر مذهبی و اقتصادی نیز همواره در خور توجه بوده و طی قرون متمادی ده ها قصه و حکایت در باره شهر غلغله و بت های صلصال و شمامه در سروده های شعرا و دانشمندان منطقه زمزمه گردیده و در غنامندی فرهنگی کشور ما و منطقه جایگاه خاصی بخشیده بود .                                                      

این پیکره ها طی سده های متوالی توجه صدها باستان شناس و هزاران جهانگرد را به خود جلب نموده و بینندگان را در ابهت هنری و عظمت فرهنگی خویش غرق میکرد .                           

دردا و دریغا که شهر غلغله بعد از گذشت هزاران سال شکوهمندی و افتخار اکنون فاقد بودای بزرگش شده و در ماتم نبودش اشک میریزد و به این عمل ضد فرهنگی طالبان اجیر نفرین  ابدی میفرستد .                                                                                                               

ملا محمد عمر رهبر بی خرد طالبان با صدور فرمان تخریب گنجینه های باستانی بودا نتنها فرمان زوال و نابودی خود را و گروه بدنام خود را نیز صادر نمود ، بلکه با لجاجت و جاهلیت به خواست اکثریت کشور های جهان اسلام ، موسسات بین المللی ، صد ها عالم دینی و مذهبی جهان اسلام ، هزاران محقق ، دانشمند و باستان شناس و صد ها هزار هموطن افغان و ملیون ها پیروان مذهب بودا با بی شرمی و وقاهت پشت کرد و با تخریب آن سرافگنئگی تاریخی را نصیب خود و هواداران بی فرهنگ خویش نمود .                                                                               

صفوف طالبان وحشی به شکرانه فروپاشی این جاذبه بزرگ توریستی جهان صد ها گاو و گوسفند را قربانی نمودند و چنانچه آقای عبدالوکیل متوکل وزیر خارجه طالبان به محترم فرانسس وندرال نماینده سازمان ملل متحد با سر افگندگی اظهار نمود که ( آثار متروکه جز افتخارات ما نیستند ) یک سال قبل از تخریب بت های بامیان رهبر طالبان با صدور اعلامیه ای از حراست همه آثار با ارزش فرهنگی بخصوص آثار قبل از اسلام به جهانیان اطمینان داده بود . ولی این تحریک بدنام که فاقد تصمیم گیری شخصی بوده و در گرو انحصار ای ، اس ، ای پاکستان است ، جهت فعال نگاهداشتن ماشین جنگی خود قبلاً یک تعداد مجسمه های قابل انتقال موزیم کابل را به راهنمایی دلالان پاکستانی به کلکسیونر های شخصی جهان طور حفیه به فروش رسانیده و جهت کتمان این معامله دست به تخریب تندیسه های غیر قابل انتقال از جمله بت های بامیان زدند .                    

طالبان اجیر این عمل قبیح و چرکین خود را شکل مذهبی و دینی داده و لطمه بزرگی به جهان اسلام نیز وارد آوردند و حیات هزاران اقلیت مذهبی مسلمان را در مناطق مختلف جهان به مخاطره قرار دادند .                                                                                                 

 تخریب و نابودی بت های بامیان و سایر آثار تاریخی قبل از اسلام کشور ما که در زمان هیچیک از جهانگشایان و امپراطوران  مسلمان آسیب ندیده بود ، به مثابه نابودی هویت باستانی و ملی مردم ما است . کشور پاکستان با عمر شصت ساله خود که حامی درجه اول طالبان است ، هرگز آرزو ندارد سرزمینی با آن عظمت تاریخی و ابهت فرهنگی گذشته در کنارش باقی بماند . بنا بران سعی و تلاش دارد توسط گروه جاهل و عقب گرای طالبان در تطبیق و عملی نمودن پلان های قبلاً تنظیم شده و غیر انسانی خویش گام به گام به پیش رود و کشور عزیز و باستانی ما را فاقد همه داشته های مادی و معنوی اش سازد .                                                                      

تخریب آثار باستانی و تاریخی در کشور ما متاسفانه سابقه تاریخی نیز دارد . آثار باستانی هرات این قلب پر تپش خراسان ، آنچه که در مدت یک صد سال حکم روایی ترکان تیموری بنا یافته بود برای بار نخست توسط سردار شاهنواز خان برادر زاده امیر دوست محمد خان حاکم هرات و بعداً در زمان حکومت امیر عبدالرحمن میرغضب ، اکثر خانقاه ها ، رصد خانه ها ، دارالشفا ها و مصلا ها زیر شعار مبارزه با اشرار یک سره ویران گردید . متاسفانه در زمان حکم روایی بابای ملت ، نتنها از تخریب و ویرانی بیشتر آن آثار تاریخی جلو گیری به عمل نیامد بلکه اکثر بنا های نیم ویران باقی مانده نیز توسط اصیل خان فرقه مشر تخریب گردیده و از خشت های آن در جهت آبادی قشله عسکری زلمی کوت هرات استفاده به عمل آمده است .                                        

اداره بین المللی یونسکو به تاریخ دوم ماه مارچ سال 2011 از دهمین سالگرد نابودی تندیسه های بودا در بامیان افغانستان طی نشستی در مقر آن اداره در پاریس با تاثر فراوان همایش بزرگی را برپا و دایر نمود . محترم ایرنابوکا مدیر عمومی یونسکو در پاریس یک بار دیگر نفرت و انزجار عمیق خویش را نسبت نبود این میراث بزرگ فرهنگی بشری ابراز نموده و به محترم سید مخدوم رهین وزیر اطلاعات و فرهنگ افغانستان که در این همایش اشتراک ورزیده بود وعده سپرد تا در باز سازی آن تندیسه ها اقدام موثر انجام بدهد .                                                            

ومن الله التوفیق                                                          


March 16th, 2011


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل تاریخی