بازگشت
جنگ جلال آباد
محمدنبی عظیمی محمدنبی عظیمی

چند روز پیش ( 31 جنوری 2012 ) ایملی ازدوست و رفیق گران ارج محمد عمر هژیر که نویسندهء با احساس ، صاحب نظر و پویایی است ودراین روزهای پسین مطلب انتقادی وی را درارتباط به زبان نزیه درنقد دربرخی از سایت ها خواندیم، درارتباط به نقش خانه برانداز وتباه کن ستنگر برایم رسید. نامه یی که به شدت متأثرم ساخت واندوه ورنج هزاران خانواده را درآن سال های دشوار دربرابر چشمانم یک بار دیگر مجسم نمود. آقای هژیر چنین نوشته بود :

" سلام رفیق ارجمند عظیمی!

به  ادامه داستان ستنگر خدمت شما به عرض می رسانم :

سال 1364 خورشیدی  تاریخ سیزده سنبله روز چهار شنبه بود . حوالی ساعت 11:15 قبل از ظهر یک بال ( فروند ) هواپیمای مودل ان -26 روسی که از کابل به مقصد فراه رفته بود، هنگام باز گشت از میدان هوایی قندهاربه مقصد فراه درفضای قندهار مورد اصابت یک فروند راکت از نوع ستنگر قرار گرفت . سرنشینان طیاره به شمول عمله پروازی که جمعاً 54 نفر بودند به شهادت رسیدند. درجمله سرنشینان طیاره پدرم وسه تن خویشاوندان نزدیکم هم به شهادت رسیدند:

یک : حاجی محمد اکبر لفتانی ازقریهء لفتان ولسوالی لاش وجوین ولایت فراه.

دو : مامور عبدالغفور خان کارمند وزارت مخابرات وقت از قریهء لفتان ولسوالی لاش وجوین فراه.

سه : محمد نور خان مشهور به غاری خان از قریهء ورق ولسوالی لاش وجوین ولایت فراه.

چهار: حفیظه بنت محمد نورخان مشهور به غازی خان از قریهء ورق ولسوالی لاش وجوین ولایت فراه.

پنج : دوکتور محمد ظریف باخانم ودو فرزند خردسالش از قریهء واج ولایت فراه. اینک جهت معلومات مزید خدمت شما ارسال شد. سرفراز باشید.

    محمد عمر هژیر "

  وبدینسان ستنگر بیداد می کرد، درگرفتن جان وهستی هزاران انسان بیگناهی که هیچ پیوندی با جنگ و جنگ افروزان نداشتند. بنابر ارقامی که به دسترس است تلفات طیاره های مسافربری ان- 26 وان- 32 تنها درخوست به تعداد 51 فروند می رسد: 7 بال طیاره ان- 26 و 44 فروند طیارهء ان- 32

جناب انجنیر حمایت عزیزی استاد دانشگاه کابل نیزبرخی از ویژه گی های تخنیکی این جنگ افزار مهیب را برایم فرستاده اند که با اظهار سپاس فراوان اینک پیشکش می شود :

           FIM-92 Stinger

 " نوعیت : قابل انتقال به صورت انفرادی.

موقعیت اصلی : ایالات متحده امریکا.

تاریخ خدمت و زمان خدمت : از 1981 الی حال.

استفاده کننده گان: جنگ فولکلند ( جزایر ارژانتین ) ، مجاهدین افغانستان ، جنگ میهنی انگولا، جنگ کارگیل( کشمیر هند) جنگ های یوگوسلاویا، تصرف گرینادا

سال طرح : 1967

 Raytheon Missile Syestems تولیذ کننده قیمت فی واحد : 38000 $ امریکایی 

سال تولید : 1978

FIM-92A, FIM-92B,FIM-92C, FIM-92D, FIM-92Gانواع :

وزن : 15.2کیلو گرام

طول 1.5متر

قطر: 70 ملی متر.      

حمل کننده یک نفر.

منزل مؤثر : 8 کیلومتر     

کلاهک 3 کیلو گرام

انجن : راکت موتور جامد "

درسایت انکلوپیدیا می خوانیم که راکت نوع اف – ام – 92 ستنگر که قابلیت انتقال را توسط یک شخص دارد، وابسته به شعاع مادون قرمز زمین به هوا ( اس. ای. ام ) است که توانایی به آتش کشیدن وسایط نقلیه زمینی و هلیکوپتر ها ( مانند یک - ای - ای – ام ) را دارا می باشد که در ایالات متحده امدیکا انکشاف داده شده ودرسال 1981 درخدمت ارتش قرار داده شده است. این راکت توسط نظامیان ایالات متحده و29 کشور دیگر تا به امروز توانسته است 270 هواپیما را سقوط دهد.   موشک ستنگر توسط سیستم های راکت ریتبون وتحت جـــــــواز (آی.ای..دی.اس.)  المان با 70000 (راکت برای پرتاب) تولید گردیده است. همچنان این راکت با سیستم دفاع فردی قابل انتقال هوا ( ام. ای. ان. پی.ای.دی. اس.) طبقه بندی می گردد.

توضیحات بیشتردرمورد ویژه گی های تخنیکی وتاکتیکی ستنگر : 

( اف آی. ام- 92 ) یک راکت کم وزن برای انتقال ، سهل الاستفاده ومؤثر زمین به هوا بوده، ا زبالای شانه آتش می شود وتوسط یک استفاده کننده حمل شده می تواند؛ اما درتعریف نامه آن مرتبات این راکت ( افراد نمبر )  دونفر ثبت شده است. راکت ( اف.. آی. ام -92 بی ) که مودل انکشاف یافتهء ستنگر ( اف. آی، ام. 92 ای. ) است قادر به قرار دادن از ( خول ستنگر هومووی ) که قابل استفاده نیروهای پراشوتی است، می باشد. هرگاه این راکت از یک چرخبال شلیک گردد، درآن صورت آن را می توان ستنگر هوا به هوا نامید.

یکی ا زرزمنده گان مجاهدین پیشین درحال شلیک ستنگر

 این موشک 1.52متر طول و70 سانتی متر قطر داشته و پره یا دُم آن 10 سانتی متر می باشد. وزن خالص خود موشک10.1کیلوگرام بوده ووزن آن با راکتی که پرتاب می شود، 15.2 کیلوگرام است. راکت ستنگر توسط یک موتور بیرون زنی که ان را به یک فاصله ایمنی از استفاده کننده قبل از گماشتن به دو مرحله جامد- سوخت، هدایت کرده به یک سرعت اعظمی 750 متر فی ثانیه سرعت می بخشد. سرگلوله این راکت سه کیلوگرام وزن دارد.

برای شلیک کردن اسلحه ، یک بی. سی . یو ( واحد سردکننده باتری ) داخل دستگیر شده است که قابلیت سنجش فشار و چارج شدن باتری ها را دارند. باتری ها تا حدی با یک مقدار محدود گاز حساس هستند؛ اما قبل از زمان معین وبدون نگهداری مناسب غیر قابل استفاده شده می توانند . چنانچه پس از فروکش کردن جنگ در برابر دولت جمهوری افغانستان، یک تعداد زیادی ازاین باتری ها از استفاده خارج شده بود و آی اس.آی تعدادی از آن ها را دوباره چارج نموده دراختیار مجاهدین قرار داد. برای این منظور آنان بااستفاده از سیستم آی. اف. اف یک باتری چارج شده برق را به دست آورده وباتری هایی را که چارج خود ها را از دست داده بودند، دوباره قابل استفاده ساختند

  ستنگر با راکت

   تاریخچه :

نخستین بار این موشک توسط شرکت جنرال دینامیکس سازندهء هواپیمای مشهور فایتنگ فالگن یا ( اف-16 )  درسال 1967 به نوع ( رید آی -2 ) ساخته شد وبرای توسعه بیشترآن اردوی ایالات متحده درسال 1971 توظیف شد وپس از تولید درسال 1972 به اسم ستنگر مسمی ساخته شد. به خاطر مشکلات تخنیکی که ریسک کردن و قبول خطر کردن درآزمایش آن بود، نخستین پرتاب سرشانه یی درسال 1975 صورت گرفت. تولید ( اف. آی. ام -92 آی ) درسال 1978 آغاز گردید  بعد یک ستنگر انکشاف یافته با یک جستجو گر جدید یعنی موشک ( اف.آی.ام. 92 بی ) درسال 1983 تولید شد وسپس الی سال 1987 انواع دیگر آن یعنی ( سی و جی و دی ) انکشاف داده شد. موشک های نوع سی با یک سیستم الکترونیکی پروگرام شونده مجدد که توانایی وامکانات بیشتر داشت انکشاف یافت. گفتنی است که بعد از سال 1984 ستنگر در بسیاری ازناو های جنگی ایا لات متحده امریکا مورد استفاده قرار گرفته است.

  درفرجام  از برید جنرال عبدالمنیر  فیضی پیلوت طیاره شکاری میگ 21 که اسمای برخی از پیلوتانی را که بعد ازاصابت موشک ستنگ به طیاره های شان جام شهادت نوشیده اند، برایم فرستاده اند، اظهار تشکر می کنم. همچنان از عبدالسمیع فیضی که برخی از عکس های ستنگر را فرستاده وبرمن منت گذاشته اند، سپاسگزاری کرده و عجالتاً این بخش از جنگ جلال آباد را می بندم ؛ اما این دریچه به روی دوستداران تاریخ پرافتخار قوای هوایی ومدافعه هوایی افغانستان همیشه گشوده خواهد بود تا اگر دریاد مانده های ذهن شان نام های افسران دیگری که جان های شیرین شان رابه خاطر دفاع از شرف و هستی مردم شان قربان کردند، پیدا شود، بدون درنگ جهت غنی ساختن این مطلب فرستاده و برمن منت گذارند

برعلاوهء شهادت محمد حکیم قوماندان غند میگ -21 و شهادت محمد نسیم پیلوت طیاره ء سو -22 بمبارد درجنگ جلال آباد این پیلوتان نیز در اثر اصبت موشک ستنگر به هواپیما های شان، جام شهادت را نوشیده وبه جاودانه گی پیوسته اند.

   طیاره های محاربوی :

 دگروال مختارگل

دگروال عطیم خان

دگرمن رحیم خان

دگروال حمید

دگروال سلام جان

دگرمن عزیز

جگتورن عبدالقدیر

تورن شیر علی

تورن امین قهرمان

تورن عبدالحفیظ

دگرمن عبدالجلیل

طیاره های ترانسپورتی

قادر خان با عمله

دگروال سید نجیب الله با برخی از اعضای هیأت رهبری قوای هوایی .

     بخش سوم  

   درمحل قومانده جبهه شرق :

ادامه دارد

 


February 17th, 2012


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل تاریخی