بازگشت
برگی از تاریخ جنگ جهانی دوم/ چگونه مسکو تسلیم آلمان ها نشد
ارسالی صمیمی ارسالی صمیمی

مسکو - پایتخت روسیه این روزها هفتاد و یکمین سالگرد مقاومت خود در برابر نیروهای آلمان نازی در جنگ جهانی دوم را که در نزدیکی دروازه های پایتخت شوروی سابق اردو زده و برای تصرف آن آماده شده بودند، برگزار می کند.

 ماجرا از آنجایی آغاز شد که اکتبر سال 1941 نیروهای ارتش شوروی سابق به دنبال شکست های پی در پی از ارتش آلمان تا یکصد کیلومتری غرب مسکو عقب نشینی کردند.

نیروهای آلمانی توانستند در منطقه ˈویازمˈ چهار لشکر ارتش شوروی را به محاصره درآورند و پس از محاصر دو لشکر دیگر ارتش سرخ در منطقه

ˈبریانسکˈ، جبهه غرب شوروی در برابر آلمان فرو ریخت.

این شرایط، برای پیشروی نیروهای آلمانی به سوی مسکو مساعد بود، به طوری که تا سیزدهم ماه اکتبر شهرهای ˈموژاییسکˈ، ˈمالویاروسلاوتسکˈ ، ˈکالوگاˈ به تصرف ارتش آلمان درآمده و واحدهای نظامی شوروی در این مناطق پس از نبردهای شدید تار و مار شدند.

متلاشی شدن ارتش سرخ در برابر نیروهای ˈورماختˈ (ارتش آلمان) باعث شد که وضعیت پایتخت شوروی بحرانی شود و شورای وزیران تصمیم به انتقال پایتخت از مسکو به شهر ˈکویبیشفˈ گرفت. طبق حکم شورای وزیران، تمام نهادهای دولتی و امنیتی باید به این شهر منتقل می شدند.

از روز دهم اکتبر تخلیه مراکز اقتصادی و اداری شهر مسکو آغاز شد و قطارهای باری انتقال وسایل و محمولات این مراکز را به پایتخت موقت آغاز کردند.

شهر مسکو در آن روزها وضعیت بحرانی داشت و پناهندگان شهرهای غربی حومه پایتخت که به اشغال ارتش آلمان در آمده و یا در تیررس واحدهای آن قرار گرفته بودند، به این شهر سرازیر شدند و وضعیت متشنجی بر پایتخت حاکم شد.

گفته می شود واحدهای ˈاس.اسˈ (دستگاه جاسوسی نازی ها) آلمان هم در شهر مسکو نفوذ کرده و در نقاط مختلف پایتخت به تحریک مردم می پرداختند به گونه ای که روز 16 ماه اکتبر مسکو شاهد ناآرامی گسترده و زد و خورد با نیروهای پلیس مخفی موسوم به ˈن.ک.و.دˈ بود.

بر اساس اطلاعات آرشیو سازمان ˈکا.گ.بˈ عوامل آلمانی در برپایی آشوب های خیابانی مسکو نقش مرکزی ایفاء می کردند اما با هشیاری نیروهای امنیتی این توطئه ها خنثی شد.

یکی از گسترده ترین ناآرامی های سازمان داده شده توسط عوامل جاسوسی آلمان در نزدیکی جاده ˈانتوزیاستفˈ در شرق مسکو رخ داد و در آنجا گروهی آشوب برپا کرده و شب نامه هایی علیه حکومت شوروی پخش کردند.

حضور نیروهای آلمانی در غرب مسکو باعث شد تا ساکنان بخش های غربی شهر به مناطق شرقی پناه آورند و این مساله بر تشنج اوضاع پایتخت افزود.

در شهرهای تصرف شده در غرب مسکو نیز مردم کارت های عضویت در حزب کمونیست و تصاویر لنین و استالین و نمادهای شوروی را از ترس جان خود از آلمانی ها نابود کردند.

جبهه نبرد با ارتش آلمان در آن زمان در شعاع یک تا 10 کیلومتری غرب مسکو گسترش یافته و مناطق ˈخیمکیˈ، ماتوییفسکˈ، ˈکونتسووˈ و ˈنیکولسکˈ در حومه مسکو در خط مقدم قرار گرفت.

به نوشته پایگاه اینترنتی روسی ˈاسترانا روˈ، در آن زمان برای جلوگیری از سلطه بی چون و چرای آلمان ها بر مسکو و دستیابی شان به امکانات پایتخت واحدی از سازمان ˈان.ک.و.دˈ (وزارت کشور شوروی سابق) به نام

ˈاو.ام.اس.ب.او.انˈ که اکثر اعضای آن را متخصصین خارجی کمونیست تشکیل می داد و تیپ مکانیزه این سازمان محسوب می شد، مسئولیت بمب گذاری در مراکز حیاتی و راهبردی پایتخت شوروی را برعهده گرفت.

بر اساس اطلاعات موجود، این واحد بیش از 100 تن مواد منفجره در مراکز مهم مسکو مانند متروی شهری کار گذاشت تا در صورت اشغال شهر توسط نیروهای آلمانی، آنها را منفجر کنند.

تیپ ˈاو.ام.اس.ب.او.انˈ بعدها در نبردهای پارتیزانی و بمب گذاریها در پشت جبهه آلمان ها شرکت فعالی داشت و در مجموع 20 هزار مین ضد تانک و ضد نفر کار گذاشته و 70 کیلوکتر شاهراه و 19 پل مورد استفاده آلمانها را نابود کرد.

شکست های پی در پی ارتش شوروی و پیشروی های نیروهای آلمانی باعث ناامیدی ˈژوزف استالینˈ رهبر شوروی سابق شد و اعلام کرد که مسکو در برابر دشمن بی دفاع ماند و هیچکس از آن دفاع نمی کند.

گفته می شود قرار بود استالین در آن زمان از مسکو به کویبیشف پایتخت جدید شوروی در منطقه اورال منتقل شود اما به شکلی غافلگیر کننده و ناگهانی از این تصمیم صرف نظر کرد و ترجیح داد در پایتخت بماند.

به دستور استالین، واحدهای مسلح روز هفتم ماه نوامبر در میدان سرخ مسکو رژه رفته و این اقدام نظامی روحیه ای تازه به مدافعین پایتخت بخشید و هزاران نفر که اکثرا از داوطلبان مردمی تشکیل شده بود، برای مقابله با ارتش آلمان به غرب مسکو شتافتند.

مقام های کمونیست برای جلوگیری از بمباران رژه نیروهای نظامی در میدان سرخ در اقدامی تاکتیکی تصمیم گرفتند که آیین رژه در یک روز ابری برگزار شود.

این واقعه نقطه عطفی در نبردهای شوروی و آلمان نازی در جنگ دوم جهانی شد تا اینکه چهار سال پس از آن در 9 ماه می 1945 ارتش آلمان پس از تحمل شکست های سنگین و تصرف برلین توسط نیروهای متفقین تسلیم شد.


October 17th, 2012


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل تاریخی