عزیز آریانفر

(تحلیل بلند توصیفی از یک دهه حضور امریکا در افغانستان)

کتابواره آگاهی بخش انترنتی

در این اواخر، شمار بسیاری از کارشناسان و خبرگان مسایل افغانستان سخن از شکست استراتیژی امریکا در افغانستان و به بن بست رسیدن راهبرد کلان این کشور در سرتاسر منطقه در کل هم در خاور میانه و هم در آسیای میانه و پیش گیری «اکزیت پالیسی» (مشی برونبری سپاهیان)، احتمال بازگشت دو باره طالبان و حتا هم از فروپاشی افغانستان به دو بخش ... می زنند.

این گفته ها در پهلوی آوازه هایی چون حمله امریکا و اسراییل بر ایران و لبنان (و در پاسخ حمله ایران بر افغانستان، عراق، اسراییل و حتا سراسر گستره نفت خیز عربی) و یا تشدید حملات امریکا بر گستره پشتون نشین پاکستان، تشدید رقابت های جهانی و منطقه یی بر سر گنجینه های تریلیونی گویا تازه کشف شده کانی در افغانستان، افتادن مصر به دست اخوان المسلمین پس از مرگ حسنی مبارک و بروز بی ثباتی در عربستان پس از درگذشت پادشاه بیمار آن کشور، ظهور یک افغانستان دیگر در یمن و...چشم انداز بس تیره و تاری را در برابر ما پرداز می نمایند و به یک نوع شیزوفرینی (روانگسیختگی) گفتمانی در زمینه نتایج حضور نزدیک به یک دهه یی سنگین نظامی– سیاسی امریکا در افغانستان دامن می زند.

آینده افغانستان و منطقه در پرتو این پیش بینی ها چگونه رقم خواهد خورد؟

جا دارد به واکاوی این مساله و سایر مسایل مربوط بپردازیم، چه بحران افغانستان در اقیانوس سیاست های جهانی به آیسبرگی (کوه یخی) می ماند که تنها سر آن دیده می شود و تنه اصلی آن زیر آب پنهان بوده و برای هر کشتی یی که از نزدیک آن بگذرد، خطر مرگبار دارد.

در این کتابواره آگاهی بخش انترنتی به مسایل زیر پرداخته می شود:

أ‌-       بخش نخست:

بررسی بحران افغانستان در بعد خارجی- منطقه یی:

1-   تیرگی روابط امریکا و چین و تاثیر منفی آن بر اوضاع افغانستان

2-    تیرگی روابط امریکا و روسیه و تاثیر منفی آن بر اوضاع افغانستان

3-   تیرگی روابط امریکا و پاکستان و تاثیر منفی آن بر اوضاع  افغانستان

4-   تیرگی روابط امریکا و ایران و تاثیر منفی آن بر اوضاع افغانستان

5-   افغانستان- کارزار جنگ تندروان عرب و امريکا

6-   به بن بست رسیدن استراتیژی امریکا در افغانستان و راهیافتی برای بحران افغانستان در بعد سیاست خارجی

ب‌- بخش دوم:

 بررسی بحران افغانستان در بعد داخلی:

1- ناکامی امریکا در استحکام پایه های دولت دست نشانده و وابسته در افغانستان: نگاهی به سال های فرصت های برباد رفته

2       - راهیافتی برای بحران افغانستان در بعد سیاست داخلی

 

**********

 

بخش نخست

بررسی بحران افغانستان در بعد خارجی- منطقه یی

1-   تیرگی روابط امریکا و چین و تاثیر منفی آن بر اوضاع افغانستان:

ایالات متحده امریکا، که پس از فروپاشی شوروی پیشین، در دهه نود سده بیستم به تنها فرا قدرت (مگا پاور) جهانی مبدل گردیده بود، با پیش گیری مشی چیره شدن بر سراسر جهان و به ویژه پر کردن خلای استراتیژیک به میان آمده در خاور میانه و آسیای میانه، برآمد کرد. مگر، این مشی در اوایل هزاره دوم با چالش های جدی یی برخورد.

ظهور چین چونان یک ابر قدرت اقتصادی تازه نفس، تبارز دگر باره روسیه چونان یک ابر قدرت نظامی و انرژیتیک، گسترش جامعه اروپایی و به میان آمدن یورو- پول واحد اروپایی در برابر دالر، پدیدآیی هند و برازیل چونان ابر قدرت های جوان اقتصادی، و سر برآوردن نیمه ابر قدرت ها چونان ترکیه و ایران و ...گویای پدیدآیی یک جهان چند قطبی در آینده نه چندان دور بودند.  

پس از رویدادهای مشکوک یازدهم سپتامبر2001 نیویورک، با بر افراشتن درفش مبارزه با دهشت افگنی جهانی با متحدانش در افغانستان (و منطقه) حضور یافت و یک دولت هوادار خود را بر سرنوشت آن حاکم گردانید. البته، در ظاهر همه کارزار با کارگردانی سازمان ملل زیر چتر نیروهای ائتلاف بین المللی و راه اندازی کنفرانس بن کار سازی شد.

امروز پس از گذشت نزدیک به یک دهه در جایگاهی هستیم که به باور برخی از کارشناسان و آگاهان می توان گفت که امریکا نتوانسته است در کل، به اهدافی که در افغانستان و منطقه در بعد جیو استراتیژیک برابر خود گذاشته بود، دست یابد.

 به هر رو، آن چه مربوط به ناکامی امریکا یا حد اقل گرفتار آمدن آن کشور در افغانستان می گردد، هم در بعد جهانی و منطقه یی و هم در بعد درونی قابل تامل است.

در بعد خارجی، دلیل اصلی ناکامی امریکا، نداشتن و نیافتن متحدان و همپیمانان ارگانیک در جنگ افغانستان است که این امر ریشه در هژمونی بلند پروازانه و آزمندی لگام گیسخته آن کشور دارد که امریکا را در برابر تقریبا همه کشورهای جهان  قرار داده است.

در این جا نخست از جمهوری توده یی چین- همسایه در به دیوار افغانستان و ابر قدرت اقتصادی تازه نفس جهان در سده بیست و یکم و همچشمی های امریکا با آن کشور و تاثیر منفی آن بر رویدادهای افغانستان یاد می کنیم.

داکتر محمود واعظی- رییس مرکز تحقیقات استراتیژیک ایران- معاون پیشین وزیر امور خارجه ایران، در مقاله «جایگاه چین در استراتیژی کلان امریکا»[1] می نویسد:

«... سه نوع خاص ستیز را برای آینده جهان می توانیم پیش بینی کنیم:

-        ستیز میان منطقه اقتصادی یورو و دالر

-        ستیز میان اقتصاد چینی و امریکایی

-        ستیز و رقابت برای کنترل منابع استراتیژیک

... گرایش رایج در قبال چین- مکتبی است که در زمان بوش پسر به ویژه در پنتاگون رواج پیدا کرد که چین را به عنوان یک تهدید خاموش برای منافع امریکا در آسیای شرقی و رقیب قدرت امریکا در آینده می بیند. این دیدگاه چین را یک رقیب استراتیژیک محسوب می کند و خواهان این مساله است که امریکا باید بیشتر جلو چین را بگیرد و محدودیت های بیشتری بر این کشور اعمال کند.

این ایده بر آن است امریکا باید با بهره گیری از قدرت نظامی، بلندپروازی های چین را محدود کند و پکن را وادار نماید تا به قواعد بازی امریکا به ویژه در رابطه با مسایلی چون کنترل و گسترش جنگ افزارها، تجارت و حقوق بشر و...، تن در دهد. هدف این سیاست، در واقع وادار کردن چین به تسلیم شدن در برابر ایده لیبرالیزه کردن نظام سیاسی این کشور است. 

بر پایه نظریه رئالیسم تهاجمی برای قدرت های بزرگ، راه فایق آمدن بر معمای امنیت، حذف رقیبان و تبدیل شدن به قدرت هژمون است. در واقع، یک رئالیست تهاجمی این گونه فکر می کند که دنبال کردن قدرت هنگامی متوقف می شود که هژمونی به دست آید چرا که در غیر این صورت توسط دیگر قدرت های بزرگ از بین می رود.

آن چه مربوط می گردد به استراتیژی کلان هژمونیک امریکا، پس از پایان جنگ سرد، هدف آشکار امریکا تثبیت و گسترش هژمونی خود در نظام بین الملل بوده است. این موضوع در ابتدا در ماه مارچ 1992 با عنوان «طرح اولیه پنتاگون» (معروف به رهنمود طرح ریزی دفاعی پنتاگون) در نیویورک تایمز منتشر شد. این طرح نشان می داد که هدف استراتیژی کلان امریکا حفظ برتری این کشور به وسیله جلوگیری از ظهور یک رقیب قدرت مند است.

در 2001 نیز امریکا اعلام کرد که این کشور به دنبال حفظ موازنه قدرت مطلوب خود در مناطق کلیدی مانند آسیای شرقی، خلیج فارس و اروپا است و این هدف را با برتری نظامی قاطع خود تحقق خواهند بخشد و از آغاز یک رقابت نظامی برای به چالش کشیدن منافع امریکا در هر نقطه از جهان جلوگیری خواهد کرد.»[2]

به هر رو، به باور بسیاری از کارشناسان، یکی از دلایل حضور امریکا در افغانستان در پهلوی سایر دلایل، مهار کردن چین و جلوگیری از راهیابی آن کشور به گنجینه های افغانستان، ایران، آسیای میانه و خلیج فارس است که به ناکامی انجامیده است.

با توجه به این که بیشتر تاسیسات استراتیژیک هسته یی چین در استان سین کیانک در نزدیکی مرز افغانستان موقعیت دارد، پایگاه های هوایی امریکا در خاک افغانستان تهدید بزرگ راهبردی برای آن کشور به شمار می رود.

از سویی هم چین برنامه های بزرگی برای راهیابی به آسیای میانه دارد، و در واقع بر سر پر کردن خلای استراتیژیک پدید آمده پس از فروپاشی شوروی پیشین در آسیای میانه میان چین و امریکا رقابت هست که تا کنون چین برنده بی چون و چرای بازی بوده است. با این هم حضور امریکا در افغانستان و پیروزی این کشور می تواند چونان مانع بزرگی بر سر راه چین در دستیابی به گنجینه های دست نخورده آسیای میانه ارزیابی شود.

از سوي ديگر، چين متمايل است از راه پاكستان كريدوري به سوي خليج فارس بگشايد و اين امر از اولويت هاي سياست خارجي چين به شمار مي رود. ساختن بندر گوادر با هزينه چهار- شش ميليارد دالري به ياري چين از طرح هاي استراتيژيکي یی است که رقابتي را ميان امريکا و چين بر سر پاكستان به راه انداخته است كه مناسبات سنتي امريکا و پاكستان را به چالش مي کشد و زير سايه مي برد.

 

در اين ميان، نزديکي چين با نيروهاي مذهبي پاکستان از اهميت ويژه يي برخوردار مي باشد. آوازه هايي شنيده مي شود که محافل و حلقات ويژه يي در چين و همين گونه در روسيه، در پهلوي اعراب در پي بهره گيري ابزاري از تندروي اسلامي در برابر حضور درازمدت امريکا در منطقه بر آمده اند و برخي از گروه هاي تندرو را در نوار مرزي تمويل و پشتيباني مي نمايند.

 

کیرسانف در مقاله «بحران استراتیژی افغانی امریکا- بازتاب دهنده نهادهای دولتی امریکا» می نویسد: «کار به جایی رسیده است که کرزی حتا از چینی ها خواهش کرد تا زمینه برپایی تماس های مستقیم میان او گروه گلبدین حکمتیار را فراهم سازند. این امر دال بر موجودیت روابط تنگاتنگ میان چین و نفس این فاکت دال بر محبوبیت پس پایین رهبر افغانستان است که برای برپایی تماس با فرماندهان بومی کشورش به میانجی های خارجی آن هم چینی رو می آورد. و همچنان غیر موثر بودن سازمان اطلاعات و امنیت افغانستان و تجرید او در میان قبایل پشتون.»

 

با توجه به افزایش نفوذ چین در پاکستان در سال های اخیر، پاکستان ديگر نمي تواند مانند سال هاي دهه هاي شصت و هفتاد سده بيستم دربست در راستاي سياست هاي واشنگتن باشد، بل ناگزير است در ميان سه نيرو: امريکا، اعراب و چين عمل کند و پيوسته ميان اين سه عامل مانور نمايد که اين وضع از پيامدهاي جهاد افغانستان در سال هاي دهه هشتاد سده بيستم است که دست اعراب و چين را زير چتر مبارزه باهمي با خطر شوروي در پاکستان باز نمود.    

 

پيداست که پاکستان همو به همکاري چين بود که به بمب هسته يي دست يافت و  اکنون هم نيروگاه هاي هسته يي پاکستان به همکاري چين در دست احداث است. همه کارخانه هاي تانک سازي، هواپيما سازي و موشک سازي پاکستان و در يک سخن تقريبا همه کمپلکس نظامي- صنعتي پاکستان به همکاري کارشناسان چينی ساخته شده و اين عرصه تقريبا در انحصار چين درآمده است.

به هر رو، رقابت امریکا و چین در افغانستان و پاکستان به گونه روز افزونی رو به افزایش است. هر چند هم امریکا برای کند ساختن لبه تیز تیغ چین، امتیاز بهره برداری از کانسار مس عینک لوگر را  به رغم آن که در داوطلبی[3]پیشنهاد قزقستان بار ها به سود افغانستان بود، به چین واگذار نمود، با این هم، نتوانست جلو مخالفت چین را با حضور سنگین نظامی خود در افغانستان بگیرد.

همچنين چين در برنامه دارد تا در آينده گاز ايران را از راه پاکستان با لوله هاي بزرگ رسانايي به خاک خود ببرد. چیزی که امریکا به شدت با آن مخالف است و در راه آن با همه نیرو سنگ اندازی می کند.

 

گسترش پیوندهای راهبردی میان چین و ایران که بی توجه به تحریم های امریکا در برابر ایران، رو به افزایش دارد و تراز مبادالات بازرگانی میان دو کشور به سی میلیارد دالر رسیده است و در صورت ادامه روند کنونی ممکن است دو برابر هم شود، سخت برای امریکا آزار دهنده است.

با این همه، موضوع اصلی دشمنی چین با امریکا بر سر جزیره تایوان (فارموسا یا چین ملی) است که در این اواخر به دلیل فروش جنگ افزارهای پیشرفته امریکایی به آن، به شدت تیره شده است. چین، تایوان را بخش جدایی ناپذیر سرزمین خود می داند و بازگرداندن آن را به سرزمین اصلی چین، مهم ترین بند سیاست خارجی خود می شمارد و حضور نیروهای امریکایی را در آن- اشغال می پندارد و به شدت مخالف مسلح شدن آن از سوی امریکا است. این در حالی است که امریکا چندی پیش محموله بزرگی را به میزان 4/6 میلیارد دالر جنگ افزار به تایوان فروخت.

در عرصه اقتصادی رقابت شدید بازرگانی میان چین و امریکا روان است و تراز مثبت بازرگانی کالاهای چینی در تجارت با امریکا به یک درد سر مزمن برای دولت مردان امریکایی مبدل شده است. کشاکش های اقتصادی و بازرگانی دو کشور تنها به تراز بازرگانی محدود نیست. انباشت روز افزون بازارهای جهانی- از جمله بازارهای امریکای لاتین که به گونه سنتی در گستره اقتصادی امریکا بوده است، با کالاهای ارزان چینی و سرازیر شدن سرمایه چینی به کشورهای امریکای لاتین و و دیگر کشورها امریکا را با چالش جدی یی رو به رو گردانیده است.

در رویا رویی های جیو اکونومیک در آسیای میانه، امریکا به رغم صرف هزینه های کلان بازنده میدان بوده است. پروژه های دست پخت امریکا مانند «نابوکا» و «تراسیکا» با شکست رو به رو شده اند. در این زمینه شماری از آگاهان می نویسند: «به رغم تلاش های امریکا و اتحادیه اروپا روند اجرائی طرح خط لوله “نابوکا»” با کندی در حد توقف مواجه گردید و کشورهای آسیای مرکزی نیز سمت و سوی سیاست راهبردی خود را متوجه روسیه و چین کردند. در تاریخ ۱۴ دسامبرسال گذشته میلادی خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به چین با حضور سران کشورهای چین ، ازبکستان و قزاقستان به میزبانی” قربان قلی بردی محمد اف” همتای ترکمنی آنان به طور رسمی مورد بهره برداری قرارگرفت.

 

در هفته نخست سال جدید میلادی نیز خط لوله جدید انتقال گاز ترکمنستان به ایران که گاز میدان “دولت آباد” این کشور را به شهرسرخس ایران منتقل می کند ، افتتاح گردید. این دو واقعه در نزد کارشناسان انرژی به معنی شکست کامل غرب در بازی دستیابی به انرژی آسیای مرکزی ارزیابی گردید. از سوئی دیگر باید توجه داشت که بیش از این روسیه با انتقال گاز ترکمنستان به چین موافقت کرده بود و زمانی که” لادمیر پوتین” نخست وزیر روسیه در تاریخ ۳ دسامبر سال ۲۰۰۹ میلادی اعلام کرد ، مسکو با انتقال گاز ترکمنستان به شرق موافق می باشد ،کارشناسان این سخن” پوتین” را به عنوان توافق مسکو و پکن در جهت اتخاذ سیاست واحد انرژی در آسیای مرکزی و وارد نمودن ضربه به منافع غرب ارزیابی کردند.»

 

«اگر همکاری اقتصادی محدود شرکت های امریکا در قزاقستان را استثناء نماییم، ایالات متحده عملا در اقتصاد جمهوری آسیای میانه حضور ندارد. حال آن که داشتن روابط اقتصادی عامل مهم حفظ نفوذ و تاثیر هرکشور خارجی در آسیای میانه می باشد و کنون امریکا در این بازی از رقیبان خود عقب افتاده است. چرا که در شرایط ادامه بحران مالی جهانی و وجود مشکلات زیاد اقتصادی در کشورهای آسیای میانه، سرمایه گذاری خارجی در اقتصاد این جمهوری ها عامل اساسی حفظ ثبات و امنیت می باشد.»

 

 

افزون بر اين ها در بعد جیو استراتیژیک، در اقيانوس هند- در جزيره دييگو گارسيا، يکي از بزرگترين پايگاه هاي هوايي امريکا قرار دارد که در آن هواپيماهاي استراتيژيک ب- 52 مستقر است. همچنان نيروهاي بزرگي از ايالات متحده امريکا در منطقه اقيانوس هند و خليج فارس مستقر است. همه این ها برای بیجنگ خوشایند نیست.

 

در پهلوی همه این ها کشاکش ها و رویارویی های کوریای شمالی(متحد دیرین چین) و کوریای جنوی(همپیمان امربکا) هست که در این اواخر بیشتر از پیش تیره گردیده است.

فشرده سخن این که رقابت و همچشمی روز افزون میان امریکا و چین، افغانستان را به کارزار کشاکش های بی پایان این دو ابر قدرت مبدل نموده است که تاثیر بس منفی یی بر استقرار صلح و ثبات در کشور دارد.

 

2-   تیرگی روابط امریکا و روسیه و تاثیر منفی آن بر اوضاع افغانستان:

افغانستان به دليل موقعيت جيوپوليتيک و جيواستراتيژيک خود، در سراسر سده هاي نزدهم و بيستم، پس از راهيابي امپراتوري هاي بريتانياي کبير به هندوستان و لشکرکشي هاي روس ها به سوي آسياي ميانه، کارزار (آنچه که راديار کيپلينگ– سخنور انگليسي آن را بازي بزرگ ناميده بود)، رويارويي قدرت هاي بزرگ با هم رقيب(در آغاز روسيه تزاري و بريتانياي کبير و سپس هم شوروي و امريکا) و نيز قرباني اين جبر (دترمينيزم) جغرافيايي و رويارويي ها بوده است.

 

در سده بيست و يکم، مي شود از «بازي سترگ» سخن گفت. به اين تفسير که ديگر ابعاد بازي بسيار گسترده و چندپهلو شده است و شمار بازيگران از دو بازيگر سنتي به چند بازيگر افرايش يافته است. افغانستان ميدان مرکزي کارزار اين بازي است.

 

آن چه مربوط به روسيه مي گردد، سياست روسيه در محور جنوب را بهتر از هر کسي، براوين- نخستين نماينده تام الاختيار روسيه شوروي در کابل در يکي از نامه هاي خود به چيچرين- کميسار خلق در امور خارجي روسيه شوروي توضيح داده است. براوين در اوايل سده بيستم، در يکي از نامه هاي خود نوشته بود: «تاريخ روسيه ثبوت ترديد ناپذيري منبي بر تمايل راسخ و از پيش تعيين شده روسيه به سوي خاور و به ويژه به سوي آسياي ميانه و هند در دست ما مي دهد. دست سرنوشت روسيه تزاري را به سوي هند کشانيد و همان دست امروز روسيه شوروي را بدان سو مي کشاند. همو در هند بايد مسايل جهاني فيصله شود و اين مسايل با برخورد روسيه با انگليس حل مي گردد».[4]

 

از سوی دیگر سیاست روسیه در قبال افغانستان همواره فرصت طلبانه و ابزاری بوده و بر دو اصل استوار است:

1-   در صورت امکان اشغال آن و پیشروی به سوی آب های گرم با محاصره ایران

2-   در غیر آن، درگیر ساختن حریف (انگلیس و امریکا) در یک جنگ فرسایشی و سوهانی دراز مدت و توانفرسا با قبایل پشتون تا مرز از پا در آمدن و بیرون رفتن آن ها و باجگیری از حریف در سایر پهنه های سیاسی جهانی با بهره گیری از گرفتاری آن ها در تله افغانستان

 

در این حال، دستاویز روسیه پیوسته بهره گیری از برگ اولتراناسیونالیسم پشتون با هماهنگی هند، و بر انگیختن تند روان تبارگرای پشتون به ادعاهای ارضی بر پاکستان (دامن زدن به موضوع دیورند) و دامن زدن به اختلافات تباری در درون افغانستان با پشتیبانی از یک دولت پشتونیست هر چند هم وابسته به غرب  و بر انگیختن باشندگان شمال در برابر آن بوده است. 

 

  در آغاز سده بيستم، نخست آلماني ها و ترک ها در آستانه جنگ جهاني اول و سپس روس ها در فاصله ميان جنگ هاي جهاني اول و دوم در پي بهره  برداري ابزاري از درگير ساختن پشتون ها با انگليسي ها براي ضربه زدن بر آن ها بودند. براي نمونه، براوين- نخستين سفير شوروي در کابل در يکي از نامه هاي خود به وزارت خارجه روسيه شوروي نوشته بود: «سازماندهي خيزش نيرومند مسلحانه ضد بريتانيايي پشتون ها «آخرين تير در ترکش» بلشويک ها در خاور خواهد بود». هر چه بود، روس ها توانسته بودند با برانگيختن مسلمانان هند از جمله پشتون ها و با مسلح ساختن غير مستقيم آن ها زمينه را براي شورش و سپس انقلاب در هند فراهم سازند که در سر انجام منجر به بيرون رفتن انگليسي ها از هند در فرداي پايان جنگ جهاني دوم و آزادي هند گرديد.

 در سال هاي دهه هشتاد، انگليسي ها به کمک امريکا و اعراب توانستند با سرازير ساختن رودباري از دالرهاي بادآورده نفتي اعراب و ايدئولوژي هاي اخوانيسم و وهابيسم به نوار پشتون نشين پاکستان و افغانستان و با راه اندازي جهاد در برابر کمونيسم، شوروي را درگير يک جنگ فرسايشي خونين و مرگبار با پشتون ها نمايند و اين گونه انتقام خود را از روس ها بگيرند.

 

اين بار ديگر نوبت روس ها بود که با گستردانيدن دام بزرگ در گستره پشتون نشين افغانستان و پاکستان، با عقب نشيني تاکتيکي از افغانستان، امريکا و انگليس را درگير يک جنگ فرسايشي  «بي پايان» با پشتون ها نمايند که چنين هم شد.

 

به هر رو، محافل سیاسی روسیه حضور نظامی امریکا در افغانستان را چونان اشغال این کشور می پندارند. در آثار نوشته شده از سوي مراکز مطالعاتي و پژوهشي روسیه، مطالب بسياري در باره اهداف و نيات حضور امريکا در منطقه بازتاب يافته است. براي مثال؛ پروفيسور يوري کروپنف در گزارش تحليلي يي که از سوي «مرکز مطالعات دموگرافي، مهاجرت و توسعه منطقه يي روسيه» ارايه گرديد، اهداف استراتيژيک امريکا را در افغانستان در محورهاي زير خلاصه مي نمايد:

 

«آناليزهاي خبرگان برجسته کشورهاي جهان به گونه روشن نشان مي دهد که اهداف راستين ايالات متحده و ناتو در افغانستان در راستاي سازماندهي يک تخته پرش نظامي، جيو استراتيژيک، جيوپوليتيک و جيو اکونوميک در مرکز اروآسيا براي خود، تنيدن شبکه هاي پرشاخ و برگ پايگاه هاي نظامي در گستره افغانستان و سراسر خاور ميانه متوجه مي باشد. در اين حال، از جنگ با تروريزم به عنوان بهانه يي براي افزايش و توجيه حضور نامحدود زماني ماشين جنگي امريکا و ناتو در منطقه بهره گيري مي شود.

 

شالوده دکترينال حضور در منطقه، پروژه «خاور نزديک بزرگ» است که جهان مسلمان را از افغانستان تا مراکش و طرح «آسياي ميانه بزرگ» که کنترل سراسري بر اين مکرو منطقه را از سايبرياي روسيه تا شمال هند در بر مي گيرد.

 

به گونه يي که در نوشته زير نام «همکاري در آسياي ميانه بزرگ براي افغانستان و همسايگان آن» به قلم پروفيسور فريدريک استار در سال 2005  بازتاب يافته است، هدف دکترين زمين گستره يي آسياي ميانه بزرگ عبارت است از: «ارايه همکاري به تحول افغانستان و همه منطقه به زون امني از کشورهاي مستقل که به اصول پويايي و زيستاري اقتصاد بازار، سامانه هاي سکولار و نسبتا باز اداره و ارجگزار به حقوق مدني، پابند باشند، و داراي مناسبات مثبت با ايالات متحده امريکا». در اين دکترين افغانستان به عنوان کشور هسته يي آسياي ميانه بزرگ در نظر گرفته شده است.  

 

تحليل ها نشان مي دهند که سرشت دکترين استارت، آوردن همه کشورهاي آسياي ميانه زير چتر امريکا با کنار گذاشتن روسيه، چين و ايران خلاصه مي گردد. ايجاد آسياي ميانه بزرگ به ايالات متحده امريکا اجازه مي دهد نه تنها کشورهاي آسياي ميانه را از زير سايه روسيه و چين بربايد، بل به گونه نهايي در  اين گستره پا بر جا شود و منطقه را زير قيموميت خود در  بياورد و افغانستان را به ناو سترگ هواپيمابر زميني خود مبدل گرداند.

 

اين گونه، در نتيجه عمليات ضد تروريستي در افغانستان، به جاي سرکوب و نابودسازي پايگاه هاي دهشت افگني، بر اين کشور کنترل پهن گرديد و به بهانه حل منازعه، پايگاه هاي هوايي امريکايي و ناتو در کابل، قندهار، هرات شيندند و  بگرام استقرار يافتند. فرودگاه هاي بگرام و شيندند به پايگاه هاي هوايي يونورسالي مبدل گرديده اند که با سيستم هاي ديده باني هوايي و کيهاني مجهز اند که اجازه مي دهند سپهر ناوبري هوايي- کيهاني را بيخي در سراسر پهنه اروآسيا کنترل نمود.

 

اين گونه، امريکا و ناتو از ديدگاه جيو استراتيژيک در ارو آسياي مرکزي که ده سال پيش از اين بژيزنسکي رخنه در آن را «عمده ترين موهبت براي امريکا» خوانده بود، استحکام يافت.

 

امروزه ديگر آشکار است که امريکا و ناتو به بهانه مبارزه با تروريزم در آسياي ميانه و افغانستان، مسايل زير را حل مي کنند:

1-   کنترل گنجينه هاي نفتي کشورهاي عربي

2-   محاصره ايران  «مهار ناپذير»

3-   کنترل روسيه، چين و هند

4-   تامين حضور استراتيژيک در پشت جبهه چين.

5-   جلوگيري از روند هاي انتي گراسيوني يا همپيوندي هاي منطقه يي[5]

6-    تامين کنترل بر منابع انرژيتيک و شبکه هاي مواصلاتي سودمند براي رسانايي آن در گستره قفقاز- کسپين و آسياي ميانه

7-   يافتن امکان براي برانگيختن منازعات منطقه يي که مي توانند باالقوه بهانه يي براي آغاز اقدامات جهانشمول نظامي بدهند.»[6]

 

روشن است به اين فهرست مي توان بندهاي زير را نيز  افزود:

 

8-   کنترل پاکستان با متلاشي ساختن سازمان آي. اس.آي و روي کار آوردن يک دولت دست نشانده درآن کشور،

9-   جلوگيري از گسترش بيرون از کنترل نفوذ اعراب

10-   سد ساختن راه چين به راهيابي به گنجينه هاي نفت و گاز خليج فارس

11-   نزديک شدن به ذخاير يورانيوم قزاقستان و ديگر کشورهاي آسياي ميانه

12-   ايجاد پايگاه هاي هوايي براي رس رساني به افغانستان در کشورهاي آسياي ميانه

13-   زير نظر داشتن استخباراتي  سراسر گستره اروآسياي ميانه

14-   روي کار آوردن رژيم هاي «دمکرات» هوادار امريکا در منطقه

15-   کنترل بر منابع زیر زمینی خود افغانستان

 

در اين حال، به پندار بسياري از کارشناسان، حضور دراز مدت امريکا  و ناتو در افغانستان و گير ماندن آن در يک جنگ فرسايشي دراز مدت، يک سره به سود روسيه انجاميده است. اين کارشناسان آوندهاي زير را براي به کرسي نشانيدن  ديدگاه خود مي آورند:

1-   حضور دراز مدت امريکا در افغانستان موجب مي شود که در پهلوي  خطر بنيادگرايي و تندروي اسلامي، خطر «پهن ساختن دموکراسي طراز امريکايي در منطقه» در چهارچوب طرح «آسياي ميانه بزرگ» دمکراتيک با هدف تعويض رژيم هاي پسا مارکسيسيتي نيمه توتاليتار آسياي ميانه با راه اندازي انقلابات رنگي نيز پيوسته بر فراز آسمان اين کشورها سايه افگن باشد و اين کشورها از ترس رخنه تندرويي و بنيادگرايي اسلامي و راه افتادن انقلابات رنگي به آسياي ميانه، هر چه بيشتر به سوي روسيه گرايش داشته باشند و ماندن در گستره نفوذ روسيه را بر خطر تندرويي اسلامي و دموکراسي طراز امريکايي  ترجيح بدهند. اين تمايل ناخواسته، آن هم در اوضاع ضعف استراتيژيک روسيه، براي مسکو چونان عطيه آسماني به شمار مي رود.

 

در اين زمينه، امضاي قرار داد همکاري هاي استراتيژيک ميان امريکا و افغانستان که موجب بي اعتماد شدن شديد کشورهاي منطقه به امريکا و افغانستان و ارزيابي افغانستان چونان يک کشور دربند و تخته خيز پرش هاي بعدي امريکا در منطقه گرديد، بزرگترين لغزش  استراتيژيک امريکايي ها به شمار مي رود که در کنار بي اعتماد شدن امريکا نزد کشورهاي آسياي ميانه، بزرگترين عامل بي ثباتي در افغانستان هم گرديد.

 

تداوم وضعيت ناگوار کنوني در افغانستان، کشورهاي آسياي ميانه را (با توجه به ترس فزاينده اين کشورها از پهنايابي تندروي و بنيادگرايي اسلامي) از همگرايي طبيعي با کشورهاي افغانستان، ايران و پاکستان و ديگر کشورهاي اسلامي باز داشته و در نتيجه از دستيابي به استقلال اقتصادي و سياسي بيشتر باز مانده و موجب اين مي گردد که اين کشورها بار ديگر به دامان پر مهر روس ها پناه ببرند و زيستن زير سايه چتر حمايت روسيه را از افتادن به روز سياه افغانستان و پاکستان ترجيح دهند. برآيند اين وضعيت اين است که کشورهاي يادشده کماکان در وابستگي اقتصادي و امنيتي از روسيه بسر ببرند که با اين کار، زمينه براي بازپسگيري مواضع از دست رفته روسيه در پي فروپاشي شوروي در آسياي ميانه فراهم گرديده و يکسره به سود آن کشور بينجامد.

از اين رو مي توان گفت که امريکا به رغم اين که به شدت خواهان کمرنگ شدن نقش روسيه در اين کشورها است، با لغزش هايي که در افغانستان و پاکستان نموده و سياست هاي نادرستي که در قبال ايران داشته است، ناخواسته به سود روسيه عمل نموده و به دست خود استراتيژي خود در آسياي ميانه را با شکست محتوم رو به رو گردانيده است.

2-   حضور دراز مدت امريکا در افغانستان، موجب آن مي شود که چين به جاي رقابت با روسيه به ويژه در آسياي ميانه، به همکاري با آن بپردازد و از امريکا فاصله بگيرد. اين تمايل با توجه به پرتنش شدن اوضاع در تبت و سين کيانک و افزايش حضور امريکا در منطقه و نياز چين به تسليحات پيشرفته، مواضع آن کشور را بيشتر به روسيه نزديک کند و موجب تقويت بيشتر سازمان شانگهاي گردد. در نتيجه، امريکا باز هم ناخواسته زمينه را براي شگوفايي بيشتر سازمان شانگهاي فراهم آورده است.

3-    اين حضور باعث آن مي گردد که ايران به محاصره افتاده از سوي امريکا، به گونه روز افزون از غرب و به ويژه از امريکا فاصله گرفته و به روسيه و چين نزديک شود و به شدت منافع امريکا در جزيره نماي عرب و حتا در امريکاي لاتين و افغانستان را به چالش بکشاند. روشن است از رويارويي بي پايان ايران با امريکا، تنها جانبي که سود فراوان و باد آورده  مي برد، روسيه است.

4-    حضور دراز مدت امريکا در افغانستان و ادامه جنگ فرسايشي اين کشور در برابر تندروان طالبان- اعم از افغاني و پاکستاني و افغاني که بيشتر پشتون تبار اند، مي تواند از سوي پشتون ها به عنوان جنگ امريکا با پشتون ها ارزيابي گردد و چونان تداوم نبردهاي انگليس و افغان در سده هاي نزدهم و نيمه نخست سده بيستم پرداز گردد. هرگاه چنين باشد که هست، اين کار به معناي پيروزي استراتيژيک روسيه در رسيدن به آرمان تاريخي آن کشور مبني بر «در دادن جنگ بي پايان فرسايشي ميان پشتون ها و انگليسي ها» در سده بيستم ارزيابي گردد که کنون در سيماي جنگ امريکا و انگليس با پشتون ها تبارز نموده است. به ويژه، بمباران هاي پيوسته در گستره قبايل مرزي پشتون، آتش انزجار و تنفر تاريخي آنان را در برابر انگليسي ها و همپيمانان امريکايي شان را تازه مي سازد.

5-   حضور دراز مدت امريکا در افغانستان و جنگ هاي پيوسته با پشتون ها  که مستلزم پشتيباني آن کشور از يک حکومت تبارگراي پشتون در افغانستان است، در نهايت باشندگان شمال افغانستان را که پيکره اصلي باشندگان کشور (بيش از شصت درصد) را مي سازند، با امريکا رو در رو قرار داده و آنان را بيشتر به روسيه نزديک مي سازد.

6-   پشتيباني پيوسته امريکا از يک دولت واپسگرا و ضد ملي در افغانستان، موجب فراخ تر شدن شگاف هاي ساختاري اجتماعي در اين کشور، بدترشدن وضعيت زندگاني مردم، دامنه يابي تنش ها و چالش هاي دروني و دورتر شدن مردم  از حکومت گرديده و کشور را تا مرز انفجار اجتماعي و انقلاب توده يي پيش مي برد که همه اين ها در نهايت موجب افزايش تنفر و انزجار مردم افغانستان از امريکا چونان حامي اين رژيم و نزديک تر شدن شان به روس ها مي گردد.

7-   حضور دراز مدت امريکا در افغانستان و نبردهاي بي پايان با تندروان عرب، در فرجام مي تواند چونان جنگ امريکا با اعراب و در کل با جهان اسلام همانند جنگ هاي صليبي ارزيابي گرديده، موجب دوري اعراب از امريکا و گرايش آن ها به روسيه گردد.

8-   حضور درازمدت امريکا در افغانستان و رويارويي هاي پيوسته اين کشور با پاکستان به منظور روي کار آوردن يک دولت وابسته به امريکا در اين کشور، در درازمدت مي تواند پاکستان را يکسره به دامان سازمان شانگهاي بيندازد و يا زمينه ساز فاجعه روي کار آمدن يک دولت تندرو مذهبي در اين کشور گردد.

9-   جنگ دراز مدت افغانستان مي تواند چونان يک اهرم فشار ديپلماتيک نيرومند از سوي روسيه و ديگر کشورهاي مخالف امريکا در برابر اين کشور  در عرصه بين المللي کاربرد داشته باشد.  

10-   حضور درازمدت امريکا در افغانستان هزينه هاي سنگين و کمرشکني دارد که ناگزير اقتصاد آن کشور را با چالش هايي رو به رو خواهد گردانيد. 

11-   حضور دراز مدت امريکا و ناتو در افغانستان چالش ها ميان اروپا و امريکا را از يک سو و رقابت ها ميان امريکا و انگليس را از سوي ديگر ژرف تر مي گرداند و در نهايت مي تواند ناتو را اگر با خطر فروپاشي رو به  رو نگرداند، دست کم سخت لرزان بسازد.

12-   حضور  امريکا در افغانستان و درگير شدن آن کشور در يک جنگ فرسايشي در افغانستان، به روسيه اين امکان را مي دهد که در ازاي همکاري با امريکا در زمينه رس رساني از راه گستره کشورهاي همسود، از پيوستن گرجستان و اوکرايين به ناتو جلوگيري نمايد و جلو رخنه امريکا را در اين گستره بگيرد و در بسا از مسايل ديگر جهاني اهرم فشار نيرومندي در برابر امريکا داشته باشد.

13-    حضور درازمدت امريکا در افغانستان، به عنوان يک درد سر سياسي، مي تواند پيوسته دولت هاي امريکا را در پهنه سياست داخلي  با چالش هايي رو به کند.

14-   با توجه به اين که شماري از اهداف استراتيژيک امريکا در منطقه دسترسي ناپذير اند، در سر انجام کار، ناکامي امريکا در رسيدن به اين اهداف، آن هم پس از صرف هزينه هاي بزرگ، مي تواند چونان پيروزي روس ها در مرحله تازه بازي بزرگ در منطقه ارزيابي گردد.

15-   درگير ماندن امريکا در افغانستان مي تواند به پيمانه بسياري زمينه مانور امريکا در ديگر نقاط جهان از جمله امريکاي جنوبي را محدود گرداند و زمينه را براي رخنه روسيه و چين در اين گستره فراهم بسازد.

16-   حضور درازمدت امریکا در افغانستان امریکا را در افغانستان مصروف نگه داشته و بخشی از انرژی آن را در این کشور درگیر می سازد. در این حال، روسیه می تواند فارغ بال در آسیای میانه، امریکای جنوبی، اروپا، خاور دور و دیگر گستره ها با صرف نیرو و سرمایه کم برنامه های خود را پیاده نماید.

 

در واقع، حضور نيروهاي امريکايي افغانستان را به ميدان کشاکش هاي جهاني و منطقه يي مبدل ساخته و اين گونه منافع ملي آن را با مخاطره روبرو مي سازد. از اين جا بر مي آيد که منافع افغانستان و امريکا با آن که در بعد داخلي و جهاني با منافع ملي افغانستان گره مي خورد، در بعد منطقه يي با آن در تعارض واقع مي شود. يعني امريکا از ديدگاه شماري از کارشناسان، در پي بهره گيري از افغانستان به عنوان تخته پرش و خيز است و دستيابي به اهداف بلند پروازانه استراتيژيک در چهارچوب آسياي ميانه بزرگ.

 

گفتني است که افغانستان با شوروي پيشين که اکنون روسيه وارث آن است، چندين قرار داد و معاهده داشت (از زمان امان الله خان تا زمان مجاهدان) که بر اساس اين معاهدات حق ندارد براي يک جانب سومي در خاک خود پايگاه نظامي عليه آن کشور بدهد. اين کار ناقض تماميت ارضي افغانستان و تعهدات بين المللي آن به عنوان يک کشور مستقل است. اين در حالي است که افغانستان اخيرا با امريکا قرار داد همکاري هاي استراتيژيک امضاء نموده است.

 

به باور بسیاری از کارشناسان، مرحله سوم بازي با برگ پشتون، انتقال «مساله پشتون» به شمال- به نوار استراتيژيک شمال، روي کار آوردن يک دولت دست نشانده و وابسته در پاکستان با متلاشي ساختن آي. اس. آي. و تلاش براي يافتن زبان مشترک با پشتون هاي پاکستان و افغانستان، ايجاد يک دولت کليت گرا (توتاليتر) پشتون در کابل و پشتونيزاسيون شمال براي کشانيدن مرز علمي از هندوکش به رود آمو (مبدل ساختن «مرز استراتيژيک» آمو به «مرز علمي») براي رخنه به آسياي ميانه– در یک سخن ایجاد یک اسراییل دیگر در منطقه بود که در کنار آن، اهداف گسترده ديگر استراتيژيک در نظر بود که با ناکامی رو به رو گردیده است.

 

بسياري از آگاهان بر آن اند که حمله امريکا بر طالبان در واقع در چهارچوب يک استراتيژي بزرگ صورت گرفت که هدف آن پر کردن خلاي پديد آمده در منطقه پش از فروپاشي شوروي پيشين و شکستن کمربند نامنهاد «جنوب» بود. شوروي ها کوشيده بودند در سال هاي پس از جنگ جهاني دوم کمربندي متشکل از کشورهاي هند، افغانستان، ايران، عراق ، سوريه، لبنان و مصر در منطقه حجاب عاجز خود به عنوان سپر دفاعي بکشند. تنها کشوري که از اين کمربند بيرون مانده بود، پاکستان بود.

 

اگر نيک بنگريم، اين کمربند از يک سو، منابع نفت و گاز درياي کسپين و آسياي ميانه و يورانيوم قزاقستان و ازبيکستان را از رخنه کشورهاي پيمان ناتو حفاظت مي کرد و از سوي ديگر، در خود کمربند دو کشور بسيار بزرگ نفت و گاز خيز چون ايران و عراق قرار داشت. سومين نکته اين که در صورت لزوم، با پرش از اين کمربند شوروي مي توانست به آساني کشورهاي نفت خيز خليج فارس چون عربستان سعودي، کويت، قطر، بحرين و امارات را زير فشار  بگيرد.

 

 استراتيژي شوروي اين بود که با کشانيدن پاکستان به اين کمربند و تحکيم روز افزون آن، در پهلوي جلوگيري از راهيابي چين به خليج فارس و درياي عمان، زمينه رخنه خود را در سراسر منطقه خليج فارس فراهم نمايد. بر عکس، استراتيژي امريکا پيوسته اين بود که اين کمربند را بشکناند و از هم بگسلاند و بدراند و از يک سو، سيطره خود را بر آن پهن نمايد و از سوي ديگر، زمينه رخنه خود را بر کشورهاي آسياي ميانه و قفقاز  هموار سازد.

 

اين است که پس از فروپاشي شوروي، امريکا در پي تسلط بر کشورهاي واقع در کمربند مي برآيد.

 

آنچه مربوط مي گردد، به افغانستان؛  به باور کارشناسان، امريکا استراتيژي خود را در قبال اين کشور در چند مرحله پياده نمود:

1-   بي ثبات ساختن اين کشور از راه دامن زدن به بنيادگرايي اسلامي در دوره ظاهرشاه  به کمک کشورهاي عربي و پاکستان

2-   بر انگيختن شوروي به مداخلات در امور افغانستان که در راستاي دست يازي به اقدامات پيشگيرانه و متقابل که منجر به روي کار آوردن داوود خان و سپس نظام دمکراتيک خلق گرديد.

3-   کشانيدن پاي شوروي در باتلاق يک جنگ فرسايشي در افغانستان  

4-   راه اندازي کارزار گسترده نظامي- سياسي در برابر شوروي و تقويت همه جانبه مجاهدان که منجر به جنگ هاي خانمانسوز سال هاي دهه هشتاد و سر انجام بازگشت سپاهيان شوروي از اين کشور گرديد.

5-   راه اندازي جنگ هاي فرسايشي «سوهاني» ميان گروه هاي مجاهدان به منظور از ميان بردن توان رزمي آنان و  راندن آنان از صحنه سياسي-  نظامي افغانستان

6-   روي کار آوردن طالبان به عنوان جاده صاف کن و کمک به آنان براي تسلط بر سرتاسر افغانستان و تصفيه و خلع سلاح مجاهدان

7-   حمله بر طالبان و واژگونسازي دولت آنان به بهانه همکاري با تروريزم بين المللي

8-   حضور روزافزون و گسترده نظامي در افغانستان و پهن ساختن پايگاه هاي استراتيژيک در اين کشور و زمينه سازي براي رخنه در کشورهاي آسياي ميانه و ديگر اهداف استراتيژيک

به هر رو، سیاست روسیه در افغانستان در سال های بر چند پایه استوار بوده است:

1-   در گیر ساختن تدریجی هر چه بیشتر امریکا در مرداب افغانستان

2-   نگه داشتن امریکا در یک وضعیت بین پیروزی و شکست و بیم و امید

3-   تقویت پشتونیسم در افغانستان و رو در رو قرار دادن امریکا و پاکستان و دولت تبارگرای کابل با باشندگان شمال.

4-   باج ستانی هر چه بیشتر از امریکای در بند در سایر پهنه ها به ویژه در تئاتر اروپا

به هر رو، اختلافات روسیه و امریکا که بخش بزرگ آن ارثیه بازمانده از دوران جنگ سرد است، عرصه بسیار گسترده جهانشمولی را در بر می گیرد که از رویایی های نظامی – استراتیژیک گرفته تا رقابت در پهنه امریکای لاتین، اروپا، آسیای جنوبی و آسیای میانه و خاور میانه را در بر می گیرد.

کنون بزرگترین چالش ها در روابط دو کشور همکاری های تنگاتنگ امریکا با گرجستان، پیشروی ناتو به شرق به سوی مرزهای روسیه، استقرار سامانه پدافند موشکی در پولند و جمهوری چک، سنگ اندازی امریکا در راهیابی روسیه به سازمان تجارت جهانی، گسترش نفوذ روسیه در امریکای جنوبی، بالا رفتن تراز همکاری های اقتصادی میان ترکیه و روسیه که کنون به سی میلیارد دالر می رسد و شاید در آینده نزدیک به مرز صد میلیارد دالر برسد، نگرانی امریکا از افزایش پیوسته وابستگی انرژیتیک اروپا به روسیه، حضور امریکا در افغانستان و عراق و تمایل امریکا به رخنه در آسیای میانه و قفقاز و در گرفتن دو باره مسابقات تسلیحاتی میان دو کشور و ... می باشد.

به هر رو، اخیرا امریکا با گشایش قونسلگری ها در مزار شریف و هرات و گسیل سپاهیان خود به شمال افغانستان و تبارز  قصد خود مبنی بر ساختن پایگاه های نظامی در شمال افغانستان به ویژه در مزار شریف و کندز، آشکارا روس ها به چالش فرا خوانده اند.

از دیدگاه دیپلماسی، گشایش قونسلگری های امریکا در شمال افغانستان مغایر منافع ملی افغانستان بوده است. چه در گذشته دولت های بالنسبه مستقل افغانستان در دوره های امان الله خان، نادر خان، ظاهر خان و داوود خان و نیز دولت های چپی افغانستان هرگز اجازه چنین کاری را نمی دادند و همین گونه به شوروی ها اجازه گشایش قونسلگری ها را در قندهار و جلال آباد نمی دادند. چنین کاری نهایت خامی امریکایی ها و نادانی و کوته بینی گردانندگان سیاست خارجی کشور و بی اطلاعی آن ها را از تاریخ دیپلماسی افغانستان می رساند. طرفه این که سفارت امریکا در کابل تا یک سال پیش بخش قونسلی نداشت و تا جایی که روشن است، نمایندگی های قونسولی آن در کشور در مزار و هرات هم برای کسی ویزا نمی دهد. حال این که امریکایی ها برای چه قونسلگری های خود را در مزار شریف و هرات گشوده اند، پرسشی است که تا کنون پاسخی برای آن نداریم.

همچنین طرح گریز نیروهای امریکایی از جنوب پشتون نشین و استقرار پایگاه های آن ها در شمال، کشور را با مخاطرات مرگباری  رو به رو می گرداند. چه، جنوب به «چراگاه» و «پناهگاه» تروریزم و کارگاه مواد مخدر مبدل گردیده و شمال بیخی نا آرام خواهد گردید و بحران به شمال انتقال خواهد یافت. کما این که اکمالات نیروهای امریکایی و رس رسانی برای آن ها با دشواری بزرگی رو به رو شده و امریکا را گروگان روسیه خواهد گردانید. به ویژه هرگاه موضوع رساندن مواد نفتی را به شمال که در انحصار روسیه و متحدان آن در آسیای میانه در نظر بگیریم.  

یکی از درد سرهای بزرگ روسیه با امریکا در پیوند با مساله افغانستان، مشکل مواد مخدر است. روسیه امریکا را متهم می کند که یک جنگ تمام عیار تریاک را در برابر این کشور از افغانستان به راه انداخته است. روسیه بزرگترین قربانی مواد مخدر افغانستان است. بخش بزرگ هیرویین تولید شده در افغانستان به روسیه سرازیر می شود. این کار باعث می گردد تا سالانه میلیاردها دالر از روسیه خارج شود. شمار تلفات جانی مواد مخدر در روسیه سالانه به 30000 نفر می رسد که بیشتر آن ها را جوانان تشکیل می دهند.

روسیه پیوسته امریکا را به خاطر افزایش لگام گسیخته تولید مواد مخدر در افغانستانی که بیش از 150000 هزار سپاهی ناتو و ده ها هزار نفر غیر نظامی آن استقرار دارند، به باد نکوهش و سرزنش می گیرد. در این حال، این فاکت که درصدی بالای مواد مخدر در ولایات قندهار و هلمند که بخش بزرگ سپاهیان امریکایی و انگلیسی در آن مستقر هستند، تولید می گردد، خود گویای حرف های بسیاری است.

 در یک سخن، رویارویی ها روسیه و امریکا در افغانستان و منطقه مادامی که کانسپت گلوبالی برای امنیت جهانی تدوین نگردیده و دو کشور بر سر گستره منافع و تقسیم عادلانه منابع انرژی به توافق نسبی دست نیافند، کماکان ادامه خواهد یافت و پسلگد آن بر پیکر بیمار افغانستان وارد خواهد آمد.

 

تیرگی روابط امریکا با پاکستان و تاثیرات منفی آن بر افغانستان:

دید پاکستان به افغانستان (از دیدگاه نظامیان و سیاستمدران پاکستانی) یک دید استراتیژیک است که بیشتر در رویارویی سنتی هند و پاکستان ریشه دارد. پاکستان که در یک جبهه با هند در رویارویی شدید است و در برابر آن به شدت همه به لحاظ جغرافیایی و سرزمینی و هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ نظامی و جیو استراتیژیک احساس ضعف می نماید؛ به هیچ رو نمی خواهد از دو سو، زیر فشار گاز انبری قرار بگیرد. از همین رو است که هرگز حاکمیت یک دولت ناسیونالیست پشتون را در کابل که از حمایت ابر قدرت ها ( در گذشته شوروی و کنون امریکا) برخوردار و دعوی سه چهارم خاک پاکستان را داشته باشد، بر نمی تابد.

 

در این حال، تندروان پاکستانی- اعم از نظامی و مذهبی، پیوسته افغانستان را به آن متهم می نمایند که با هندوها همدست شده و با کشور همسایه و برادر خود دشمنی می ورزد و بر سه چهارم خاک آن ادعای بی جای ارضی دارد و در پی نابودی پاکستان است. در این حال، بر سر همین قمار خطرناک، استقلال و تمامیت ارضی و آبروی خود را در گرو گذاشته و منطقه و در کل جهان اسلام را با خطرات فاجعه باری رو به رو گردانیده است.

 

باری، ابر قدرت کمونیستی  شوروی را به جان پاکستان آورد که پاکستان با دادن قربانی ها و تقبل رنج های فراوان توانست برنامه های آن را با ناکامی رو به رو سازد. گذشته از آن، کشور خود را در راه رسیدن به سراب «سرزمین های از دست رفته» ویران ساخته، یک میلیون از باشندگان خود در این بازی کودکانه به کشتن داده و نزدیک به دو میلیون دیگر را زخمی و معلول و معیوب و بی خانمان و بیش از پنج میلیون نفر را آواره و در به در گردانید که بیشترین بار این خبط افغان ها را پاکستان به دوش کشید. 

 

  و این بار هم امریکا و انگلیس و اسراییل را با عین هدف شوم آورده است. در این حال، برای پاکستان راه دیگری نمی ماند جز این که با همه توان و نیرو و امکانات از خود دفاع نماید و برای بقا و پایداری و تمامیت ارضی خود دفاع نماید.

 

در پشت پرده این طرز دید محافل تند رو نظامی و مذهبی پاکستان، به رغم آن که حقایقی تلخی نهفته است، اهداف شیطانی و دیده درایانه نیز آشکارا دیده می شود.

 

این درست است که دولتمردان بی تجربه و نا آگاه افغانستان در دست کم شش دهه اخیر آله دست بیگانگان از جمله شوروی، هند، امریکا، انگلیس و اعراب و سر انجام هم اسراییل بوده اند و پیوسته کوشیده اند با پاکستان از در دشمنی و همچشمی بی جا و نابخشودنی پیش بیایند و پیوسته به دست آن کشور بهانه و دستاویز مداخله بدهند. مگر، از سوی دیگر، پاکستان هم با سوء استفاده از سیاست های نابخردانه رهبران افغانستان لمحه یی از مداخله و دست اندازی در امور افغانستان و کار در راستای مبدل ساختن این کشور به یکی صوبه های خود غافل نبوده اند.

 

پاکستان برای دستیابی به این اهداف شوم خود، از هیچ جنایتی در افغانستان رو گردانی ننموده و بی تردید گناه بخش بزرگی از تباهی هایی که در کشور رخ داده است، را بر دوش می کشد.   

راه حل منطقی از این تنگنا، روشن است پایان بخشیدن به مساله نام نهاد «خط دیورند» از سوی افغانستان در عوض تعهد پاکستان مبنی بر عدم مداخله در امور افغانستان و پایان بخشیدن به پشتیبانی از تند رویی و بنیادگرایی اسلامی است. این هنگامی میسر است که یک دولت مستقل ملی و واقعگرا در کابل روی کار بیایید که به راستی به این مهم باور داشته باشد.

افغانستان؛ پاکستان را با همین مرزهای شناخته شده بین المللی به رسیمت شناخته است. پاکستان هم، افغانستان را با هیمن مرزهای کنونی به رسمیت شناخته است. همه کشورهای جهان، هم پاکستان و هم افغانستان را با همین مرزهای بین المللی به رسمیت شناخته اند. از این رو، هیچگونه ادعای مرزی افغانستان بر پاکستان؛ حال چه رسد به راه انداختن دعوی بر سر سه چهارم خاک آن کشور نه تنها منطقی نیست، و از هیچ پایه و شالوده حقوقی و برخوردار نیست، بل حتا مطرح کردن آن هم راهی به دهی نمی برند. این سمفونی گوش خراش در هیچ جای جهان شنونده ندارد.

بایسته است به این موضوع زیانبار در کنفرانسی بین المللی زیر سرپرستی سازمان ملل نقطه پایان گذاشته شود. تاریخ یک بار دیگر درستی سخنان ارزشمند داکتر موسی شفیق- صدر اعظم فقید افغانستان را تایید می کند که زمانی گفته بود: «ما نباید افغانستان را قربانی پشتونستان نماییم.».

 

 تعارض منافع امريکا و پاکستان در افغانستان:

 يکي از پارادکس هاي جنگ امريکا در برابر تروريزم بين المللي اين است که اين کشور از يک سو با پاکستان در اين زمينه اتحاد استراتيژيک دارد- اتحادي که الترناتيف ندارد. چون بنا به هر دليلي که راه هاي شمال به روي نيروهاي ائتلاف بين المللي بسته شود، راه ديگري جز پاکستان به افغانستان نمي ماند[7] مگر، از سوي ديگر، منافع پاکستان و امريکا در افغانستان با هم در تقابل و تعارض و تناقض قرار مي گيرد. چون امریکا در نه سال گذشته مشی استقرار یک دولت تبارگرای اولتراناسیونالیست پشتون را در کابل پیش گرفته بود که به ناکامی انجامید. از همين رو است که امريکا ناگزير است در چنين بستر ناهمواري در محور افغانستان عمل کند. در اين جا به بررسي اين تعارض و تقابل و تناقض مي پردازيم.

 

کنفدراسيون افغانستان+ پاکستان:

در پاکستان، حلقه هايي در ميان گردانندگان آن کشور به جاي پايان بخشيدن به  بحران افغانستان و تقويت همگرايي و همپيوندي طبيعي اقتصادي، فرهنگي و سياسي با افغانستان و ايران و گسترش پيوندهاي همه جانبه با کشورهاي آسياي ميانه، با انديشه تشکيل نوعي کنفدراسيون ميان افغانستان و پاکستان و يا مسلط ساختن يک دولت دست نشانده در افغانستان که در واقع به معناي تسلط آن کشور بر افغانستان است، برآمد دارند.

 

اين انديشه، دنباله انديشه استراتيژيک جنرال ضياء است که در پي ايجاد يک امپراتوري بزرگ اسلامي در منطقه بود. جنرال يوسف در کتاب «تله خرس» اين انديشه جنرال ضياء را اين گونه پرداز مي نمايد: «به باور ماموران بلندپايه امريکايي، جنرال ضياء خواب يک اردوگاه نيرومند اسلامي متشکل از ايران، افغانستان و پاکستان را در سر مي پرورانيد که در آينده بتواند جمهوري هاي ازبيکستان، ترکمنستان و تاجيکستان شوروي را نيز ضم گرداند. نزد وزارت خارجه امريکا، چنين يک منطقه وسيع به روي نقشه با رنگ سبز نسبت به افغانستان داراي رنگ سرخ بارها ترسناکتر تلقي مي گرديد».

به پندار بسياري از آگاهان و تحليلگران، اين انديشه پان اسلاميستي از ريشه پندارگرايانه بود. با آن هم، در همين رهرو، شماري از استراتيژست هاي پاکستان از جمله جنرال نصر الله بابر- وزير پيشين کشور و جنرال حميدگل- رييس پيشين آي اس آي، در پي انديشه تشکيل کنفدراسيون افغانستان+پاکستان يا دست کم روي کار آوردن يک دولت دست نشانده در افغانستان برآمدند.

 

در ظاهر، پايه استراتيژيک اين طرح اين است که با ايجاد يک کشور بزرگ از يک سو در برابر هند به عنوان يک کشور همتراز ايستاد و از سوي ديگر، پاکستان را به تخته پرش مناسبي براي نفوذ در آسياي ميانه مبدل ساخت و از سويي هم در برابر ايران و چين به «چهره آرايي» دست يازيد و اين گونه، توازن استراتيژيکي را به ميان آورد که از يک سو براي امريکا و انگليس پذيرا باشد و از سويي ديگر براي اعراب و غرب براي رويارويي با ايران وسوسه انگيز و بتواند هر چه بيشتر اعراب و غرب را در دادن کمک هاي مالي به پاکستان ترغيب کند. همچنان راهيابي پاکستان را به خاستگاه هاي بزرگ نفت و گاز و يورانيوم و بازارهاي آسياي ميانه تامين نمايد. اين استراتيژي در واقع سر آغاز مرحله يي تازه يي در سمتگيري پيشامدها در منطقه گرديد.

 

هر چه هست، «دخالت ارتش پاکستان در بحران افغانستان تابع يک نگرش تاريخي- استراتيژيک به افغانستان است. از ديدگاه نظاميان پاکستان، افغانستان به چند دليل داراي نقشي تعيين کننده در استراتيژي هاي  پاکستان است:

نخست، بدان دليل که پاکستان در برابر هند از ضعف جغرافيايي و آنچه که محافل نظامي آن را «فقدان عمق استراتيژيک» مي نامند، رنج مي برد و استقرار  يک دولت دست نشانده در کابل و در واقع اشغال غير رسمي اين کشور، مي تواند به رفع نسبي اين ضعف کمک کند.

 

اين ضعف جغرافيايي از آن جا ناشي مي شود که ارتش پاکستان افزون بر ضعف تسليحاتي و انساني در برابر ارتش هند، به لحاظ موقعيت جغرافيايي نيز داراي يک مرزبندي نامتناسب بوده و به اصطلاح با ناهماهنگي سرزميني و مرزها رو به رو است. نگاهي به موقعيت جغرافيايي پاکستان نشان مي دهد که اين کشور نه تنها به لحاظ مرزهاي آبي و دريايي به شدت در مقابل هند به عنوان بزرگترين دشمن خود آسيب پذير است، بلکه در مرزهاي خاوري خود نيز در برابر هند از يک موقعيت نامتناسب به لحاظ نظامي رنج مي برد و فاقد عمق استراتيژيک و گستردگي زميني مي باشد.

 

از ديدگاه نظاميان پاکستان، اشغال غير رسمي افغانستان و استقرار يک دولت دست نشانده در کابل مي تواند تا حدودي اين نقيصه را برطرف کرده و به ارتش پاکستان کمک کند تا هنگام وقوع يک جنگ احتمالي با هند از مزاياي استقرار چنين دولتي در  افغانستان بهره جويد.

 

به طور کلي، تشکيل دولت تحت الحمايه در کابل و تقويت عمق استراتيژيک پاکستان در برابر هند در کنار حل مساله پشتونستان، سه هدف عمده سياسي و امنيتي اين کشور در قبال بحران افغانستان به شمار مي رود».[8]

 

هر چه باشد، اين گونه سياست بلندپروازانه در درازمدت و در گام نخست در اثر واکنش روسيه، هند و ايران، دامنه يابي تنش هاي تباري در افغانستان در سر انجام فروپاشي پاکستان و نابودي اين کشور خواهد گرديد. اين کار تعامل زنجيره يي را به دنبال خواهد داشت که پيامدهاي آن بسيار ترسناک است.

 

هر گونه اتحاد استراتيژيک دو جانبه ميان افغانستان و پاکستان بدون اشتراک ايران که مورد حمايت اعراب و غرب و ضد روسيه و هند باشد، نه تنها به سود دو کشور نخواهد بود، بل سر انجام هر دو کشور را در معرض خطرهاي بزرگي چون تباهي و فروپاشي حتمي قرار خواهد داد. اين کار، در گام نخست، مسابقات تسليحاتي را در منطقه به گونه بي سابقه دامن خواهد زد و هزينه نظامي پاکستان را دست کم چند بار بيشتر خواهد ساخت که اين کار منجر به انفجار اقتصادي در پاکستان که بي آن هم در آستانه ورشکستگي قرار دارد، خواهد گرديد.

 

پاکستان بزرگي که در محاصره دريايي از کشورهاي نيرومند از جمله سه قدرت اتمي قرار خواهد گرفت، روشن نيست چگونه اين بار را به پشت خواهد کشيد؟ اين گونه اتحاد استراتيژيک چه تشکيل کنفدراسيون باشد، چه استقرار يک دولت دست نشانده در افغانستان، بنا به سنجش هاي کارشناسان وضعيت استراتيژيک پاکستان را لرزان تر خواهد گردانيد. زيرا با رنگ باختن تندرويي هاي مذهبي و پاگيري انديشه هاي ناسيوناليستي در ميان قبايل پشتون و بلوچ در دو دهه آينده هنگامي که شمار پشتون ها در کنفدراسيون نزديک به پنجاه ميليون نفر برسد، تعاملات زنجيره يي بس خطرناکي را به دنبال خواهد داشت که سيماي منطقه را از ريشه تغيير داده و تنش هاي فراواني را به همراه خواهد آورد.

 

روی هم رفته، نگاه پاکستان به افغانستان از زیر داربست دشمنی آن کشور با هند افگنده می شود. هند، درست مانند شوروی پیشین در روی کار بودن یک دولت تند رو پشتون در کابل که بر پاکستان ادعای مرزی داشته باشد و یا حد اقل بر سر گستره قبایل پشتون با آن کشور مخالفت پیوسته داشته باشد، ذینفع است. در مقابل، پاکستان پیوسته در پی آن است تا یک دولت تند رو اسلامگرای وابسته به خود را در کابل داشته باشد.

 

از سوی دیگر، در هر گونه تحول اوضاع نیروهای تند رو اسلامی به سود پاکستان اند. چه از یک سو در برابر هند از پاکستان دفاع می نمایند و از سوی دیگر پیوسته استراتیژی های پاکستان را در افغانستان پیاده می سازند و از تحکیم یافتن پایه های یک دولت تند رو ناسیونالیست پشتون در افغانستان جلوگیری می نمایند. از این رو، نه تنها به سود پاکستان نیست که در برابر همچو نیروهایی مبارزه ننماید، بل برعکس در تقویت آن ذینفع است.[9]

 

دلايل مخالفت امريکا با کنفدراسيون افغانستان- پاکستان:

کنون بر مي گرديم به اين پرسش که مخالفت امريکا با کنفدراسيون پاکستان و افغانستان و تشکيل يک دولت بزرگ پاکستان بر سر چه است؟

1-  خطر افتادن اين کنفدراسيون به دست تندروان مسلمان در صورت بر سر کار آمدن يک دولت اسلامگراي تندرو در پاکستان که احتمال آن در پاکستان بسيار است و در صورت ايجاد کنفدراسيون از اين هم بيشتر مي شود. اين کار، در گام نخست منافع حياتي امريکا را در جزيره نماي عرب با خطر مرگباري روبه رو مي گرداند.

2-  کنترل پاکستان بر هيرويين افغانستان که منبع درآمد خوبي براي آن کشور گرديده و آن را بي نياز از کمک هاي امريکا خواهد گردانيد.

3-  خطر نفوذ چين در کنفدراسيون و افتادن آن به دست آن کشور که راهيابي آن را به گنجينه هاي نفتي خليج فارس محتوم خواهد گردانيد.

4-  گسترش بي رويه بنيادگرايي، تندروي و تروريزم در سراسر جهان و فراهم شدن عمق استراتيژيک براي تروريزم بين المللي

5-   از دست رفتن امکان پهن ساختن پايگاه هاي استراتيژيک در خاک افغانستان

6-   از دست رفتن امکان محاصره ايران و چين

7-   از دست رفتن امکان دستيابي به گنجينه هاي يورانيوم و نفت و گاز آسياي ميانه

8-   کاهش تاثير امريکا بر خود پاکستان

9-   ايجاد يک دولت نيرومند اسلامي که چونان پشتيبان کشورهاي عربي در برابر اسراييل برآمد خواهد نمود.

10-  برهم خوردن طرح هاي استراتيژيک آسياي ميانه و خاور ميانه بزرگ، کاهش تاثير امريکا با آسياي ميانه  و افزايش يافتن تاثير روسيه و چين در اين منطقه

 

روشن است همه اين مسايل بايد در تحولات سياسي و امنيتي منطقه از جمله در بازي با کارت طالبان به سنجش گرفته شود.

 

روشن است افغانستان به عنوان كشوري كه در خط نخست جبهه در همسايگي يكي از بزرگترين ذخاير يورانيم جهان – قزاقستان (که هفده درصد ذخاير تثبيت شده جهاني را دارد) و ازبيکستان (که چهار درصد ذخاير تثبيت شده جهان را دارد)، و در همسايگي دو حوزه بزرگ انرژيتيك خليج فارس و كسپين (خزر) واقع است، بيش از هر كشور ديگري آسيب پذيرتر است. از همين رو، انتظار مي رود كه اوضاع در آن به وخامت بگرايد.

 

هر چه است، انديشه «سيندرم پشتونستان» يعني به هم پيوستن بخش هاي پشتون نشين پاکستان و افغانستان به گونه دراماتيکي باژگونه از ديورند به آمو  سرايت نموده است. هرگاه به هر دليلي، چه با تجزيه پاکستان ( که به رغم اين که از ديدگاه تيوريک امکان آن مي رود مگر در عمل با توجه به اين که به سود هيچ يک از قدرت هاي بزرگ جهاني و در گام نخست امريکا[10] و کشور هاي منطقه از جمله هند و  افغانستان نيست) و چه با ايجاد کنفدراسيون ميان افغانستان و پاکستان ( که به همين پيمانه ناممکن مي باشد و به سود هيچ يک از قدرت هاي بزرگ و کشورهاي منطقه نيست)، پشتون هاي دو سوي خط ديورند با هم بپيوندند، ايجاد دولت پشتونستان و به هم پيوستن ازبيک ها، تاجيک ها و ازبيک هاي افغانستان با همتباران شان در آن سوي رود آمو امري اجتناب ناپذير و محتوم خواهد بود. چه، پيوستن پشتون هاي دو سوي خط ديورند به هم، تعادل و توازن  نسبي تباري در افغانستان را بر هم زده و زمينه ساز پديدآيي تحولات پيش بيني ناپذير شايد هم بس خونبار خواهد بود.   

 

از اين رو، بايسته است، سياستبازان بحث تلخ و ناگوار خط استعماري ديورند و «سرزمين هاي از دست رفته» را که يک بحث بسيار حساس و پيچيده تاريخي، حقوقي و سياسي است و در اوضاع جيوپوليتيکي سده نزدهم که از ريشه از واقعيات جيوپوليتيکي موجود تفاوت داشتند، بر ما تحميل شدند و سر دادن شعارهاي تجزيه پاکستان و ايجاد «افغانستان بزرگ» را که دردمندانه امروز بسي پيچيده تر از گذشته گرديده و ابعاد گسترده تر و خطرناکي به خود گرفته است، در اوضاع و احوال آشفته کنوني شکيبايي پيشه نموده و موضوع را براي سياست شناسان و کارشناسان مسايل سياسي[11] واگذار نموده و با پيشگيري رفتارهاي پراگماتيک در چهارچوب واقعيت هاي جيوپوليتيک کنوني عمل نمايند و ديگر بهانه يي براي محافل تندرو پاکستاني براي مداخلات آشکار بيشتر در کشور ما به دست ندهند.[12]   

 

همان گونه که در کتاب «افغانستان به کجا مي رود؟»، به تفصيل مطرح کرده ام، تنها راه حل آبرومندانه و خرد ورزانه و دادگرانه مسايل پيچيده يي چون خط ديورند، راهيافت همگرايي و همپيوندي منطقه يي است که يک راهيافت نرم ابزاري است. اين گونه مسايل را نمي توان و نيازي هم نيست که با روش هاي خونبار سخت ابزاري حل کرد.

 

آنچه که از تکرار آن خسته نمي شوم يادآوري اين نکته است که به باور بسياري از کارشناسان، خطر تجزيه و فروپاشي افغانستان امروز بيش از هر زماني بالا است. براي نمونه؛ در گزارش جديد انستيتوت اتنوگرافي، مهاجرت و توسعه منطقه يي روسيه زير نام «راه به سوي صلح و تفاهم در افغانستان مي خوانيم:

«تراز رويارويي تباري در افغانستان امروزي چنين است که حفظ افغانستان واحد عملا ناممکن است[13]... در صورت تضعيف آتيه دولت در افغانستان، بايسته است تقسيم افغانستان به دو کشور شمالي و جنوبي را در مرزهاي بود و باش جوامع گوناگون تباري در نظر داشت».[14]

 

شايد کمتر کسي از پژوهشگران و کارشناسان مسايل افغانستان نقشه چاپ شده جغرافياي سياسي آينده منطقه را که در مقاله «مرزهاي خونين» رالف پيترس- دانشمند امريکايي بازتاب يافته است، نديده باشد. انديشه اصلي رالف پيترسن اين است که منشاي همه تنش هاي منطقه يي را در خط کشي هاي استعماري و واحدهاي سياسي کنوني که در آن اقوام و اتنيک ها چند پارچه شده و در چهاچوب کشورهاي جداگانه به سر مي برند، مي بيند و براي حل آن  بازنگري در مرزهاي کنوني و ايجاد واحدهاي سياسي جديد را مبتني بر همپيوستگي تباري و آييني باشندگان منطقه را پيشنهاد مي کند.

 

هر چند از ديدگاه تيوريک انديشه او درست است. مگر، در اوضاع و احوال کنوني، هر گونه بازنگري در مرزها کار بس دشوار و خطرناک و آبستن رويدادهاي دراماتيک است که دشوار است پيامدهاي آن را پيش بيني کرد. از همين رو، با توجه به جدي بودن اين خطر، بايسته است با تمام نيرو بکوشيم از تحول دراماتيک اوضاع در اين راستا جلوگيري کنيم و توجه خود را گستره جغرافياي سياسي کنوني منطقه متمرکز سازيم.   

 

در پهلوی اختلاف امریکا و پاکستان بر سر مسایل افغانستان، بمباران و موشکباران گستره مرزی پاکستان از سوی هواپیماهای بی سرنشین امریکایی و فشار امریکا برای پویا تر شدن نیروهای پاکستانی در زمینه سرکوب تند روان مخالف امریکا در مناطق پشتون نشین به یک درد سر واقعی برای دولتمردان پاکستانی مبدل گردیده است.

 

نیچیتایلو- کارشناس روسی در مقاله «کراچی: پناهگاه طالبان و القاعده» می نگارد: یکی از مشکلات پاکستان این است که در اثر عملیات های نظامی شمار بسیاری از باشندگان خیبر پشتونخواه و مناطق قبیله یی به دیگر شهر های پاکستان می روند و سرازیر می شوند  و همراه با آن جنگجویان تحریک طالبان نیز رخنه می نمایند. این کار می تواند اوضاع را در سراسر پاکستان به ویژه در شهر 18 میلیونی کراچی که 25 درصد در آمد ملی و دو سوم ارز کشور را تامین می کند، تیره بسازد به ویژه این که در این شهر رویارویی های مذهبی و تباری و زبانی بسیار بالا است. در کراچی همین اکنون 3.5 میلیون پشتون بود و باش دارند. پنهان شدن طالبان که بخش اصلی قاچاق مواد مخدر را در دست دارند کار سازمان های اطلاعاتی را در کشور دشوار می سازد.

 

بنا به برخی از ارزیابی ها در کراچی نزدیک به 5000 رزمنده از گروه های رنگارنگ اسلامی بود و باش دارند. مانند: حرکت المجاهدون، لشکر جنگوی، حرکت الاجهاد الاسلام، سپاه صحابه، تحریک خلافت، جیش محمد، لشکر طیبه و تحریک طالبان پاکستان.

 

در این رابطه شمار عملیات دهشت افگنی در کراچی رو به افزطایش است. حمله به بانک ها بسته شدن فروشگاه های موزیکال، شعار های زنده باد طالبان و طالبان خوش آمدید! دیده می شود. در کراچی3000 مدرسه فعال است. مشهور ترین آن ها بینوری، جمعیت الرشید، احسان آباد، جمعیت اشرف المدارس، جمعیت انور القرآن، خالد بن ولید، دارالعلوم رحمانیه...این مدارس با القاعده روابط تنگاتنگی دارند و سرباز گیری می کنند. در برنامه درسی این مدارس دیدن دوره پراتیک جنگی در افغانستان نیز شامل است.

 

پارادکس دیگر این است که با بالا گیری عملیات نظامی در برابر طالبان در گستره قبایل اوضاع تیره شده و حملات بر کاروان های تدارکاتی ناتو  به افغانستان بالا می رود که تلفات و ضایعاتی به همراه دارد.  ن.آ.  زامارایوا  در مقاله «امکان عملیات نظامی امریکا در خاک پاکستان» در این باره به بررسی پرداخته است. در این پیوند دبیر کل حزب جمعیت علمای اسلام سناتور عبدالغفار حیدری اعلام نمود: «تهدید امریکا به حمله به خاک پاکستان بسیار جدی است چیزی که حکومت داران ما را مجبور می سازد که چشم های خود را باز نمایند. در این رابطه حزب جمعیت خواست بس رادیکال از دولت بخواهد: نخست، مشی سیاست خارجی کشور را بیخی تغییر بدهند. و همه انواع مناسبات با امریکا را برهم بزنند.

 

دو دیگر، این که بی درنگ ترانزیت بارهای ناتو به سوی افغانستان را از طریق خاک پاکستان پایان بدهند.

سه دیگر، چون پاکستان زیر تهدید قرارر دارد، ارتش ما باید به تهدیدات امریکا پاسخ بگوید و «همه مردم پاکستان زندگی خود را فدای امنیت و تمامیت ارضی کشور  شان نمایند».

 

یکی از بزرگترین خطرات برای امریکا افزایش نیروهای امریکایی ستیز در کشور است: که بیشتر در ایالت خیبر پشتونخواه و اداره فدرال اداری قبایل (فتا) بود و باش دارند. مگر، در این اواخر حتا به دیگر مناطق هم رخنه نموده اند. به گزارش روزنامه داون  تاریخی 17.10.2009  پویایی جنبش طالبان پنجاب گسترده است. روند طالبانیزاسیون تهدید بالقوه یی برای دیگر نواحی کشور است.

 

با توجه به همه این مسایل، به گفته یکی از کارشناسان روسی، می توان نتیجه گیری کرد که: امریکایی ها موفق نشده اند مساله اصلی را حل کنند: همراه با متحدان افغانی و پاکستانی خود اپارات موثر موثر کنترل عبور و مرور از مرز را ایجاد نمایند و سازماندهی اقدامات هماهنگ باهمی در نواحی مرزی. یعنی نتوانسته اند پایگاه اصلی طالبان را نابود کنند. و زیر ساخت های تعامل شورشیان را در کشور را بدون دستیابی به این هدف همه تعرضات سپاهیان امریکایی به پیمانه بزرگی چیز دیگری از «نمایش قدرت» نخواهد بود.

 

بر گردیم به استراتیژی امریکا در قبال پاکستان. به باور شماری از کارشناسان، مشی امریکا در نه سال گذشته پیوسته این بوده است که بتواند پاکستان را متقاعد به کوتاه آمدن در برابر استراتیژی این کشور (که مغایر با استراتیژی پاکستان است)، یعنی ایجاد یک اسراییل دیگر در سیمای دولت اولتراناسیونالیست حاکم بر کابل نماید. در این راستا، تغییر رهبری در دولت پاکستان، زمینه سازی برای نابود ساختن سازمان اطلاعات و امنیت این کشور و در یک سخن روی کار  آوردن یک دولت دست نشانده در پاکستان بوده است که به ناکامی انجامیده است. بزرگترین ضربه را در زمینه بر استراتیژی امریکا کشته شدن بانو بی نظیر بوتو زد که روزنامه های لندن مرگ وی را چونان «مرگ دمکراسی» در پاکستان برجسته ساختند. 

 

مصاحبه سپهبد حمید گل در شماره اول جون اشپیگل بارز ترین نماد این اختلافات است. در مصاحبه حمید گل هیچ نشانه یی از احتمال گرایش های مسالمت جویانه وجود نداشت. وضعیت افغانستان در حوزه امنیت، بیش از هر زمان دیگر علیه دولت این کشور و جامعه بین الملل می باشد.

 

آخرین حرف هم سخنان زرداری در لندن بود که بی پرده اظهار داشت که دولت افغانستان (در واقع جامعه جهانی– امریکا) در مبارزه با دهشت افگنی شکست خورده است. چیزی که بی درنگ از سوی وحید عمر سخنگوی کرزی رد شد.

 

صرف نظر از همه این ها، افشای نزدیک به 92000 سند محرم از بایگانی های جنگ افغانستان، روابط  امریکا و پاکستان را زبر داربستی از پرسش های گوناگون کشانید. تا جایی که آغاز به بستن اتهام بر یک دیگر نمودند.

 

در یک سخن، کشاکش های روز افزون امریکا با پاکستان که بیشتر در بازی با کارت پشتون خلاصه می گردد (امریکا با کارت اولتراناسیونالیسم پشتون و پاکستان با تند روی و بنیادگرایی اسلامی که در سیمای جنگجویان پشتون تبارز می نماید)، در کنار کشاکش های سنتی هند و پاکستان در افغانستان، یکی از عوامل  زمینه ساز برای بی ثباتی و ناآرامی در کشور است.

 

مشکل اصلی در این است که امریکا در نه سال گذشته می خواسته است از عامل پشتون چونان یک تیغ دو سر بهره گیری نماید. یعنی از یک سو، با نزدیک ساختن طالبان و اولتراناسیونالیست های پشتون کابل، پاکستان را پیوسته زیر فشار و کنترل داشته باشد و از سوی دیگر، با ایجاد نیروهای مسلح اجیر زیر فرمان پشتون ها بتواند افغانستان را کنترل نماید. و در عین حال از این ارتش بزرگ در صورت نیاز در آینده ها با تسلیح آن ایران و آسیای میانه را مهار نماید.

 

در مقابل پاکستان توانسته است با داغ نگه داشتن تنور تند روی و بنیاد گرایی اسلامی در برابر بازی پشتونی واشنگتن مقابله و آن را خنثی نماید.

 

راه برونرفت از این بن بست، اعاده حیثیت بیطرفی افغانستان، تشکیل یک دولت فرا گیر ملی در کابل به جای دولت اولتراناسیونالیست کنونی است. البته، مشکلی در این نخواهد بود که در راس چنین دولتی یک پشتون آگاه، روشنفکر و بیطرف قرار گیرد. روشن است در چنین دولتی پشتون ها می توانند نزدیک به 35 درصد قدرت را با توجه به این که بزرگترین گروه تباری در کشور هستند، در دست داشته باشند. متفاوت از حالت کنونی که تقریبا همه قدرت را در دست دارند و مشارکت سایر باشندگان کشور که 65 درصد باشندگان را تشکیل می دهند، صوری و نمایشی است. به ویژه در تصمیم گیری ها و سیاستگذاری ها نقش چندانی ندازرند.

 

مساله محوری در چنین دولتی، باید پایان دادن به مساله خط دیورند- این میراث شوم امپریالیسم انگلیس و در نتیجه گرفتن هر گونه بهانه از دست نظامیگران و تندروان مسلمان پاکستان باشد.

 

بزرگترین راهبرد و محوری ترین هدف دیپلماسی افغانستان مبدل ساختن کشور از عرصه کشاکش های جهانی به همکاری های بین المللی یعنی تبدیل چالش ها به فرصت ها است. دردمندانه، دستگاه دیپلماسی ما در این عرصه اساسی در سی سال گذشته ناکام بوده است. دلیل اصلی آن هم بهره گیری ابزاری از افغانستان از سوی ابرقدرت ها در بازی با برگ پشتونستان و واکنش پاکستان در برابر آن با بازی با برگ بنیادگرایی و تندرویی اسلامی و ناتوانی دستگاه رهبری و دیپلماسی ما بوده است.

 

تیرگی روابط امریکا با ایران و تاثیرات منفی آن بر افغانستان:

ناگفته پیداست که ایران، کلیدی ترین و مهم ترین کشور منطقه است که در گرهگاه نیمقاره هند، آسیای میانه، قفقاز، آسیای صغیر و جزیره نمای عرب و دو حوزه دریایی بسیار با اهمیت: خلیج پارس و دریای کسپین قرار دارد و تاثیر بس شگرف و نیرومندی بر سرنوشت سراسر گستره آسیای جنوبی دارد. این تاثیر تا به جایی است که ثبات در آن بر سراسر ثبات منطقه سایه می افگند و بی ثباتی در آن- سراسر منطقه را لرزان می گرداند. 

 

پیروزی انقلاب اسلامی و واژگونی رژیم شاهنشاهی در ایران را بی گزافه می توان بزرگترین ضربه بر پیکر تمامیت راهبردهای بزرگ امریکا، انگلیس و اسراییل در سراسر منطقه و سرآغاز شکست سنگین آن در پهنه جهانی ارزیابی کرد. همین بود که از فردای پیروزی این انقلاب که پس از انقلاب اکتبر روسیه و انقلاب کبیر چین، بزرگترین انقلاب جهانی در سده بیستم شمرده می شود، امریکا در پی انتقامجویی از ایران برآمد و از همین رو هم رویارویی های دو کشور لحظه یی از جوش و خروش نیفتاده است. 

 

کارشناسان ایرانی، البته نه بدون دلیل، امریکا را گناهکار اصلی و محرک واقعی جنگ خانمان برداز عراق در برابر ایران می دانند. جنگی که به کشته و زخمی شدن میلیون ها ایرانی و عراقی و ویرانی های بسیار در هر دو کشور که سر به شاید دو تریلیون دالر می زند، انجامید.

 

ایران به خاطر دشمنی امریکا بود که یک دهه آزگار بی مهری های جنگ با عراق را تحمل کرد. سپس هم نزدیک به یک دهه می شود که پس از اشغال عراق و افغانستان به همکاری انگلیس و اسراییل، در محاصره گاز انبری امریکا از دو سو افتاده است. این است که دو کشور در کارزار نبردی سرنوشت ساز (هر چند هم تا کنون نیابتی و خاموش از جمله در افغانستان) که سرنوشت جهان را در سده بیست و یکم رقم می زند، رویاروی هم صف کشیده اند.

 

این رویارویی بدون هیچ تردیدی برای ایران سرنوشت حیاتی دارد و با هستی و نیستی آن کشور گره خورده است. برای امریکا هم به این لحاظ تعیین کننده است که سرنوشت تنها فراقدرت(مگاپاور) ماندن آن یا مبدل شدن آن کشور را به یک ابر قدرت در ردیف روسیه، چین، هند و برازیل در آینده روشن خواهد کرد.

 

رویارویی ایران و امریکا، بنا به دلیل زیر، از آن چه هست هم پیچیده تر می باشد:

-        مناسبات پیچیده ایران با روسیه

-        پیوندهای رو به گسترش آن با چین، هند، برازیل و دیگر کشورهای امریکای لاتین

-        نزدیکی استراتیژیک با ترکیه

-         پیوندهای راهبردی با کوریای شمالی

-        پیوندهای راهبردی با سوریه، حزب الله لبنان و حماس

-        دشمن آشتی ناپذیر با اسراییل

-        تیرگی روابط با عربستان

-        داشتن نفوذ چشمگیر در عراق

-        داشتن نفوذ قابل توجه در افغانستان

-        نزدیکی رو به افزایش با پاکستان

-        پیشرفت های برق آسا در دهه اخیر و به ویژه پیشرفت برنامه هسته یی ایران

-        و....

درد سر اصلی امریکا در این است که نه تا کنون توانسته است به رغم همه تلاش ها و پرداخت هزینه های گزاف و هنگفت، نظام ایران را از درون فروبپاشاند و یک رژیم وابسته به خود و یا دست کم بیطرف را بر آن کشور حاکم گرداند.

 

امریکا نه یارای یورش نظامی به آن کشور را دارد و نه هم توانسته است با آن کنار بیاید. ادامه کشاکش های فرسایشی کنونی هم که بی تردید هم به زیان امریکا و هم به زیان ایران است؛ تنها به سود روسیه، چین و تا جایی هم کشورهای امریکای لاتین و دیگر حریفان امریکا انجامیده است.

 

روشن است، کشاکش ها و رویارویی های امریکا و ایران بیشتر از هرجایی به گونه نیابتی در نبردهای متناوب فلسطینی ها و لبنانی ها با اسراییل، و به گونه خاموش اما با شدت و پویایی بسیار بالا و پیوسته در رویدادهای عراق و نبردهای افغانستان بازتاب می یابد.

 

روشن است ایران مخالف حضور پیروزمند و درازمدت امریکا در افغانستان و عراق است- چیزی که رهبران آن کشور بارها آن را بی پرده ابراز داشته و مخالفت خود را با اشغال افغانستان در هرجایی و از هر تریبونی اعلام داشته اند.

 

از سوی دیگر، ایران از پیروزی نیروهای طالبان و القاعده و سایر وهابیون که از سوی عربستان و دیگر کشورهای تندرو عرب تمویل و پشتیبانی می شوند، در افغانستان نیز هراس دارد.

 

کنار آمدن و سازش میان امریکا و طالبان- چیزی که به رغم همه تلاش های امریکایی ها و هزینه کردن میلیاردها دالر تا کنون نتیجه نداده است، نیز به هیچ رو به سود ایران نیست.

 

تنها می ماند، ادامه جنگ فرسایشی و سوهانی بی پایان کنونی میان امریکا، انگلیس و اسراییل از یک سو و طالبان، القاعده و دیگر تند روان از سوی دیگر که با گذشت هر روز امریکا و متحدانش را هر چه بیشتر و بیشتر در مرداب جنگ افغانستان فرو می برد.

 

روشن است، در صورت بروز جنگ میان امریکا و ایران (که البته، امکان آن بسیار پایین است مگر با این هم شاید در اثر اشتباه محاسبه از سوی امریکا و اسراییل و شاید هم به گونه تصادفی و ناخواسته رخ بدهد)، بیشترین زیان را افغانستان خواهد دید. به ویژه هرگاه جنگ زمستان رخ بدهد و بهای نفت ناگهانی به گونه سرسام آور بالا برود و جریان واردات نفتی به کشور برهم بخورد. بسنده است سه ماه مواد نفتی به کشور نرسد. آن گاه فاجعه واقعی رخ بر خواهد نمود.

 

اخراج نزدیک به دو میلیون پناهگزین افغانی از ایران شاید زمینه ساز یک انقلاب اسلامی دیگر و شاید هم چیزی همانند با انقلابات رنگی در افغانستان گردد. دست کم اوضاع را از ریشه در افغانستان دگرگون خواهد نمود.

 

از دیدگاه نظامی، روشن است توان امریکا و ایران قابل مقایسه نیست و امریکا می تواند ماشین جنگی ایران را درهم بکوبد و این کشور را به گفته ریچارد ارمیتاژ که در باره پاکستان گفته بود، با بمباران های گسترده خود به عصر حجر برگرداند.

 

با این هم، ایران باالقوه می تواند امریکا را درگیر جنگ پیش بینی ناپذیری گرداند که آغاز آن شاید آسان باشد و با فشار دادن یک دکمه کمتر یک ثانیه را در بر بگیرد، مگر پایان آن تنها با پایان داستان فراقدرتی امریکا فرا خواهد رسید.

 

به باور بسیاری از کارشناسان، می توان چنین پنداشت که با آغاز جنگ، ایرانی ها به هر بهایی که شده است جنگ را زمینی و میدانی ساخته و به گستره کشورهای خلیج فارس، به ویژه تنگه هرمز، عراق، افغانستان، اسراییل، لبنان، فلسطین، سوریه و بخشی از پاکستان و شاید هم سراسر گستره نفت خیز کشورهای عربی پهن نمایند.

 

حضور گروهبندی های بزرگ نیروهای امریکایی در منطقه که همه در تیر رس هزاران فروند موشک ها و ده ها هواپیماهای ایرانی هستند، ممکن است منطقه را به گورستان نیروهای امریکایی مبدل نماید. همچنین امکان کشته شدن و به اسارت افتادن هزاران امریکایی در عراق و افغانستان به دست ایرانی ها می رود.

 

در صورت حمله زمینی ایران به عراق و افغانستان با هزاران دستگاه تانک و زرهپوش و صدها هزار سپاهی، بخش های گسترده یی از خاک دو کشور به دست ایرانی ها خواهد افتاد و پیچیدگی های پیش بینی ناپذیری را در پی خواهد داشت.

 

هر گونه حمله به ایران، حملات موشکی متقابل ایران و شاید هم سوریه (با هدف بازپسگیری ارتفاعات گولان)، حزب الله و حماس را به اسراییل به دنبال خواهد داشت که در صورت ویرانی و حتا زیانمند شدن زرادخانه های هسته یی اسراییل، شاید منجر به رویدادی همانند چرنوبل شده، نابودی آن کشور را در پی داشته باشد. در این صورت، حمله هسته یی اسراییل به ایران از جمله با موشک ها از زیر دریایی ها، ممکن است به کشته شدن میلیون ها تن در ایران و دیگر کشورهای منطقه گردد که از جمله دامنگیر  هزاران سربازان امریکایی نیز خواهد گردید.

 

امکان درگیری گسترده میان سوریه، لبنان و حماس با اسراییل نیز بسیار محتمل به نظر می رسد.

 

جنگ هنگامی به تراژدی واقعی مبدل خواهد گردید که آشکار شود ایران به راستی جنگ افزارهای نا متعارف– از جمله شیمایی در اختیار داشته باشد.

 

بالا رفتن سرسام آور بهای نفت در بازارهای جهانی در اثر بسته شدن تنگه هرمز و شاید هم به آتش کشانیده شدن چاه ها و پالایشگاه های کشورهای نفت خیز عربی، اقتصاد اروپا و امریکا و در کل اقتصاد جهانی را با بحران بزرگی رو به رو ساخته و تنها به سود روسیه خواهد انجامید و این کشور را دست کم برای چندی تا بازسازی و راه اندازی کامل تاسیسات نفتی کشورهای عربی به یک قدرت انحصاری انرژی مبدل خواهد نمود.

 

همچنین  با زیانمند شدن تاسیسات گازی کشورهای عربی، بهای گاز به گونه چشمگیری بالا خواهد رفت و این کار نیز به سود روسیه  و زیان کشورهای اروپایی خواهد انجامید.

 

نباید فراموش کرد که ده ها فروند کشتی جنگی امریکا در خلیج فارس نیز در برابر صدها فروند قایق های موشک انداز و ده ها فروند شناور مین پهن کن و نیز صدها فروند موشک های زمین به دریای ایرانی بسیار آسیب پذیر هستند. حال چه رسد به صدها فروند نفتکش و کشتی های دیگر غیرنظامی از کشورهای مختلف غربی با هزاران سرنشین.

 

در صورت بروز جنگ نا متعارف و حتا متعارف گسترده، بی چون و چرا میلیون ها نفر از ایران و دیگر کشورهای منطقه به کشورهای اروپایی سرازیر خواهند شد.

 

نابودی و یا دست کم ویرانی اسراییل هرم فشار نیرومندی را از دست امریکا برای کنترل کشورهای نفت خیز عربی خواهد گرفت و هزینه حضور امریکا را در منطقه بالا خواهد برد.  

 

....و سر انجام تروریسم در سراسر جهان چنان دامنه و پهنا بیابد که دیگر گرفتن جلو آن ناممکن  و در بهترین مورد بسیار دشوار گردد. به ویژه هرگاه جنبش اخوان المسلین با بهره گیری از هیستری ناشی از جنگ، قدرت را در مصر به دست گیرد و یا در عربستان و یمن شورش هایی به میان بیاید.  

 

شاید هم روسیه با بهره گیری از درگیری امریکا با ایران، هنگامه یی را در گرجستان به راه انداخته و این کشور را به بهانه یی به سرعت به اشغال خود در بیاورد.   

 

تنها پرسشی که می ماند، این خواهد بود که امریکا از چنین جنگی چه به دست خواهد آورد؟ روشن است اشغال ایران ناممکن است. یک ایران ویران و ناتوان پس از جنگ، با همه گنجینه های سرشار خود بی چون و چرا دستنگر روسیه شده و به دست آن کشور خواهد افتاد و برای امریکا در پهلوی میلیاردها دالر هزینه و زیان، چیزی جز بدتر شدن وجهه، تجرید بیشتر در میان جهانیان و دست کم متنفر شدن بیش از حد در جهان اسلام دستاوردی نخواهد داشت.

 

البته، پیامدهای ناگوار سیاسی جنگ برای حزب بر سر اقتداری که در امریکا دستور جنگ را صادر نماید، را نیز نباید از سنجش به دور انداخت.

 

در یک سخن، جنگ امریکا و ایران، جنگی بس ویرانگر و تباهکن با پیامدهای بسیار سهمگین و پیش بینی ناپذیر برای هر دو کشور و سراسر منطقه از جمله افغانستان و در نهایت برای سراسر جهان خواهد بود که در سر انجام بازندگان آن امریکا و ایران و کشورهای منطقه و برندگان آن روسیه و دیگر حریفان امریکا خواهند بود.

 

...و اما در صورت دامنه یابی رویارویی و کشاکش بیشتر میان دو کشور، پهنا یابی جنگ های نیابتی از جمله در لبنان و افغانستان و عراق و حتا هم در پاکستان و یمن و نیز عربستان از امکان به دور نیست. 

 

آن چه مربوط به افغانستان می گردد، به باور شماری از کارشناسان، ایران از سر ناچاری، بخواهد یا نخواهد ناگزیر است یا کابل روابط در ظاهر حسنه داشته باشد و درست مانند روسیه، هر از چندگاهی با خزیدن در میان شگاف اختلافات پیچیده واشنگتن و کابل، با مهارت از آن به سود خود بهره بردارد.

 

از سویی هم برای تهران یک دولت تبارگرای ضعیف، بارها بر یک دولت نیرومند تند رو وهابی هوادار عربستان و تندروان پاکستانی ارجحیت دارد و تحمل پذیر تر است. از همین رو،  ناگزیر با کابل نرد دوستی می بازد.  

 

به هر رو، به گونه یی که دیده می شود، پسلگد تیرگی روابط امریکا و ایران بر پیکر ناتوان افغانستان بس سنگین و توانفرسا است که ظاهرا راهی هم برای برونرفت از بن بست پدید آمده در آن دیده نمی شود. به ویژه مواضع آشتی ناپذیر دو کشور در مساله فلسطین و اسراییل. شاید امریکا با ابتکار پسین خود بکوشد راهی برای برونرفت از بن بست پدید آمده با دادن استاتوس یک دولت مستقل فلسطینی در کنار به رسمیت شناختن اسراییل از سوی دولت خودگردان فلسطین به رهبری محمود عباس پیدا نماید- چیزی که در ظاهر نه اسراییل با آن موافق است و نه فلسطینی ها.

 

البته، ده ها مورد دیگر در روابط ایران و امریکا است که می توان از آن نام برد که پرداختن به آن بیرون از نبشته دست داشته است. مانند وضع تحریم های سنگین اقتصادی بر ایران، از جمله از طریق سازمان ملل، ضبط دارایی ها ایران در اروپا و امریکا، سنگ اندازی بر سر راه کشیدن خط لوله رسانایی گاز ایران به پاکستان و هند و چوب انداختن لای چرخ روابط ایران و روسیه و ایران و کشورهای اروپایی و ایران و کشورهای قفقاز و آسیای میانه و مانند آن...که همه و همه گواه بر داشتن روابط به شدت تیره میان دو کشور می باشد.

 

در این میان چیزی که شایان توجه است این است که ایران با روسیه در حوزه های قفقاز و آسیای میانه و دریای کسپین تضاد منافع فراوانی دارد. مگر امریکا به گونه یی رفتار می کند که گویی اصلا این تضاد را نمی بیند.

 

افغانستان- کارزار جنگ تندروان عرب و امريکا :

بحران افغانستان جدا از مسايل ديگر مرتبط با ايران، چين و آسياي ميانه، وابستگي مستقيمي از نفت اعراب دارد. از هنگامي که اعراب به نفت دست يافتند، بحران افغانستان آغاز گرديد و چنين بر مي آيد که  مادامي که آن ها نفت دارند، اين بحران ادامه خواهد يافت.

 

شايد تصادفي نباشد که برخی از جنرال هاي انگليسي و امريکايي از  ضرورت تاريخي حضور چهل ساله در افغانستان تا سرکوب نهايي تروريزم بين المللي سخن مي گويند. درست کارشناسان زمين شناسي چنين پيش بيني مي کنند که گنجينه هاي نفتي اعراب تا چهل سال نهايت تا پنجاه سال ديگر به ته خواهد کشيد.

 

چنانچه شماري از کارشناسان برآن اند که پيدايش کشور اسراييل در نقشه سياسي جهان با پيداشدن نفت در سرزمين هاي عربي پيوند داشته و به گمان بسيار با به ته کشيدن نفت اعراب، ديگري نيازي به هستي آن کشور و صرف هزينه هاي گزاف چندين ميليارد دالري در سال ديده نشده و از نقشه گيتي سترده خواهد شد. چون ديگر نيازي به آن نخواهد بود.

 

موضوع افغانستان به يک معادله سه مجهوله مي ماند که x آن کمک هاي مالي سرشار اعراب،y  آن مدرسه هاي پاکستان و اردوگاه ها و پايگاه هاي آموزش چريک هاي تندرو در آن کشور  با نزديک به دو ميليون بنيادگرا و تندرو اسلامي باشنده آن کشور و سرانجام z آن ميدان جنگ در افغانستان است.

 روشن است تا x حل نگردد يعني سرچشمه هاي پولي و مالي جنگ در کشورهاي عربي خشکانيده نشود، هرگز درهاي مدرسه ها، پايگاه ها و اردوگاه هاي تندروان اسلامي در پاکستان يعني y بسته نخواهد شد. چون پاکستان يک کشور نادار است و به اين پول ها نياز عيني دارد. يعني y حل نمي شود و تا y  حل نشود، روشن است zحل نمي شود. يعني جنگ در کارزار افغانستان پايان نخواهد يافت.

هر چه هست، روشن است پول و قدرت تابع يک قانون است– گسترش. درست مانند اين که هرگاه سنگي به آب افگنده شود، امواج آن دايره گون پهن مي گردد. همين گونه، هنگامي که اعراب به نفت و سرمايه دست يافتند، روشن است آغاز به گستره جويي سياسي و باوري نمودند. با توجه به تسلط مذهب تشيع در ايران و شماري ديگر از کشورها، اعراب بيشترين پول ها را در کشورهايي چون ترکيه[15]و پاکستان به مصرف رسانيدند.

 

در اين ميان دو چيز شايان توجه است:

1-   کشورهاي غربي مايل نيستند که پول اعراب در برابر اسراييل استفاده شود.

2-   کشورهاي غربي نمي خواهند که اين پول ها براي توسعه خود کشورهاي عربي به کار رود و اين کشورها با بهره گيري از درآمدهاي نفتي به کشورهاي توسعه يافته مبدل شوند. زيرا در اين صورت، مصرف نفت اعراب بسيار بلند رفته و مازاد شايان توجهي براي صادرات نمي ماند. اين وضعيت هنگامي براي کشورهاي مصرف کننده خطرساز مي شود که گنجينه هاي نفتي کشورهاي عربي به ته بکشند و کشورهاي توليد کننده به دليل نيازهاي دروني ديگر چيزي براي صادر کردن نداشته باشند. از سوي ديگر، هرگاه قرار باشد، کشورهاي نفت خيز توسعه يافته شوند و خود بخش بزرگ نيازهاي شان را توليد نمايند، از وابستگي کشورهاي غربي رهايي يافته و اقتصاد آن کشورها را که بازارهاي عربي مشتري هاي خرپول آن است، با چالش هاي بزرگي رو به رو مي نمايد. 

 

درست، از همين روست که بايد اين پول ها حيف و ميل گردد و در زمينه هايي چون تقويت بنيادگرايي و تندرويي اسلامي در پاکستان و افغانستان، کشورهاي آسياي ميانه و سين زيانگ چين، گسترش وهابيت و ساختن مساجد گرانبها با گزينه هاي گزاف در سراسر گيتي، پرداخت حقوق و معاش براي امامان و پيش نمازان و از اين مجرا گسترش مباشر پروري و پهن ساختن شبکه هاي ابزاري و .... به مصرف برسد. 

 

روشن است بهترين چاه ويل- جنگ افغانستان و نوار مرزي ميان افغانستان و پاکستان براي صرف اين پول هاي باد آورده است. مادامي که اين پول ها در برابر شوروي پيشين و گسترش کمونيسم مصرف مي شدند، واشنگتن خواب خوشي داشت. مگر امروز که اين پول ها بر ضد استراتيژي هاي آن به مصرف مي رسد، سخت پريشان و آشفته است. 

 

به هر رو، هرگاه اين گونه باشد، مادامي که نفت اعراب به ته نکشد، نيروهاي تندرو عرب حاضرند پول هاي بادآورده نفتي را به دسترس تندروان در پاکستان و افغانستان بگذارند. برآيند اين کار اين است که بحران افغانستان يک بحران دراز مدت است و مبارزه در برابر آن هم زمانبر خواهد بود.

افزون بر همه این ها، اختلافات بر سر مساله افغانستان در درون دولت امریکا از یک سو، میان امریکا و انگلیس از سوی دیگر و اختلافات میان امریکا و اروپا از سویی به پیچیدگی مساله می افزاید.

در این اواخر پیوستن ترکیه به جرگه مخالفان امریکا به دلیل تلاش های پی در پی اسراییل برای بر انداختن حکومت اسلامگرای ترکیه نیز مضاف بر مشکل گردیده است.

به بن بست رسیدن استراتیژی امریکا در افغانستان و راهیافتی برای بحران افغانستان در بعد سیاست خارجی:

به هر رو با توجه به آن چه گفته آمد، شانس چندانی برای پیروزی استراتیژی امریکا در افغانستان دیده نمی شود. در این پیوند، داکتر بهرامی- سفیر پیشن ایران در کابل می نویسد: «در مجموع، آینده حضور نظامی ناتو و امریکا در افغانستان با ابهام و تردید جدی مواجه بوده و بعید به نظر می رسد با ادامه سیاست فعلی هیچ رژه نظامی موفقی در جنگ افغانستان برای سربازانی که به کشور شان برمی گردند، قابل تصور باشد.»

کیرسانف- پژوهشگر روسی در مقاله «بحران استراتیژی افغانی امریکا- بازتاب دهنده بحران در نهادهای دولتی امریکا» می نویسد: با تکیه به گواهی آگاه ترین منابع می توان قاطعانه اعلام کرد که اهداف اعلامی امریکا در افغانستان قابل دسترسی نیستند. این امر سودمندی حضور نیروهای امریکایی در افغانستان را زیر سوال می برد.»

 

شوروي ها پس از يک دهه جنگ و صرف ميلياردها دالر به اين نتيجه رسيدند که از راه هاي سخت افزاري نمي توان گره از کار فروبسته افغانستان گشود و اين بود که سر انجام اندره گروميکو- وزير خارجه کهنه کار و مجرب شوروي در يکي از نشست هاي دفتر سياسي حزب کمونيست شوروي به گرباچف گفت که بايد کار را به گونه يي به پايان برسانيم که در فرجام افغانستان دست کم يک کشور بيطرف بماند.[16]

 

گمان مي رود که کنون شماری از امریکایی های خرد ورز هم به همين باور رسيده باشند و اگر هم نرسيده باشند، سر انجام به همين نتيجه خواهند رسيد. ابراز آمادگی برای گشودن باب گفتگو با روسيه و ايران و اشاره به اين مطلب که حضور امريکا در افغانستان دراز مدت نخواهد بود، نشانه هايي است از همين رويکرد.

 

فراموش نباید شود که جنگ افغانستان مایه تنش های فراوانی در میان دولتمداران کشورهای گوناگون بوده است و چه بسا که قربانیان سیاسی بزرگی هم داشته است. الکسی کاسیگین- نخست وزیر پیشین شوروی و مارشال اوگارکف- رییس ستاد کل ارتش شوروی پیشین که از مخالفان جنگ در افغانستان بودند، از نخستین قربانیان سیاسی این جنگ بودند.

 

وزیر پیشین دفاع آلمان و رییس جمهور این کشور هم از جمله کسانی بودند که در پیوند با جنگ افغانستان ناگزیر به کناره گیری شدند.

 

کنون سندرم افغانستان به ساختارهای قدرت ایالات متحده امریکا نیز سرایت نموده است. برکناری جنرال مک کریستال- فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان و در پی آن درز نمودن ده ها هزار سند مربط به جنگ گواه بر پیداشدن درزها و حتا شیارهای بزرگ در دستگاه دولتی امریکا و ساختارهای نظامی آن کشور است.

 

افغانستان در یک سخن به سیاهچاله جیوپولیتیکی بزرگی همانند است که هر روزی قربانیان هر چه بیشتری را در خود فرو می برد و می بلعد تا دیده شود که کار به کجا خواهد کشید. 

 

هنگامي که «به تاريخ 15 فبروري 1989 سيا در مقر خود در لتنگل جشن پرشکوهي را به مناسبت بازگشت سپاهيان شوروي در افغانستان چونان يکي از درخشانترين دستاوردها که به آساني به آن کامروا گرديده بود، برپا کرد، يکي از ژورناليست هاي فرانسوي به گونه نيشخند آميز يادآور گرديده بود که «ايالات متحده با هزينه خود، رمزها و رازهاي «بازي بزرگ» را در افغانستان باز خواهد شناخت!«.[17]

 

طرفه اين که جنرال ميرزا اسلم بيک- رييس پيشين ستاد ارتش پاکستان در کنفرانس بين المللي يي که زير نام «چشم انداز تحولات آتي در افغانستان» در سال 2002 از سوي دفتر مطالعات سياسي و بين المللي وزارت خارجه جمهوري اسلامي ايران برگزار شده بود، گفت: «هم اکنون آثار بي ثمري و بيهودگي جنگ با افغانستان هرچه بيشتر خود را مي نماياند و طنز نهاني اين حادثه را نشان مي دهد که به رغم صرف بيش از 20 ميليارد دالر[18]هزينه جهت نبردي وحشيانه با ترور، هيچ سودي حاصل نشده. مگر، قتل عام بي رحمانه مرد و زن و کودک بيگناه. آنان در جمعيت ذوب شدند يا جاي امني در نقاط ديگر پيدا کردند تا ديگر باره براي مقابله با نيروهاي اتئلاف و حاميان آنان به يک ديگر بپيوندند».[19]

 

...تجربه تلخ تاريخ، «بيهودگي فرونشاني تنش هاي داخلي اجتماعي- سياسي در شرايط معاصر با کاربرد نيروهاي نظامي در مجموع و کشانيدن پاي سپاهيان خارجي را علي الخصوص تاييد مي نمايد»[20]. از اين رو، شايد بازنگري در استراتيژي ها، سر انجام، برگزاري يک کنفرانس بزرگ منطقه يي با اشتراک همه کشورهاي ذيدخل در بحران افغانستان و سازمان هاي بزرگ جهاني و منطقه يي را براي فرونشاندن تنش ها در افغانستان که هدف آن دستيابي به يک فرمول پذيرا براي همه جوانب و رويکرد به همکاري به جاي رقابت در منطقه و چه بهتر که در سراسر جهان باشد، به عنوان تنها راه برونرفرفت از تنگنا در نظر بگيرد.

 

در سخنراني يي که در ميانه هاي سال 2003 در لندن به دعوت «مرکز مطالعات و پژوهش هاي افغانستان» زير نام «فروپاشي شوروي و تاثيرات آن بر افغانستان، منطقه و جهان» داشتم و متن آن در کتاب افغانستان به کجا مي رود؟ که در پايان همين سال در کابل از سوي بنگاه انتشارات ميوند به چاپ رسيده است، بازتاب يافته است؛گفته بودم:

«کشورهاي غربي (به ويژه امريکا) درست همانند شوروي پيشين نياز به بازنگري در دکترين نظامي- سياسي خود دارند و بايد فرايافت تازه يي را در قبال مسايل جهاني تدوين کنند. دکترين کنوني غرب تقريبا همان دکترين نيئوکلونياليستي يي است که پس از جنگ جهاني دوم تدوين يافته بود که مبتني بر ميليتاريسم است و امروز ديگر کاربرد ندارد.

 

امريکا و اروپا بايست در گام نخست در ميان خود و سپس با روسيه، هند و چين روي مسايل جهاني به توافق گلوبال (جهانشمول) دست يابند. زيرا در اين سه کشور بيش از 2.6 ميليارد انسان يا بيش از يک سوم و اندي باشندگان زمين زندگي دارند. اين توافق بايد شامل تقسيم عادلانه منابع انرژي و گستره نفوذ  باشد.

 

کیرسانف می نویسد: «شوروی پیشین یک دهه آزگار ارتش افغانستان را با جنگ افزارهای پیشرفته مجهز کرد و آموزش داد برای این که بتوانند دو، سه سال سر پا بیستند. حالا امریکایی ها می خواهند این کار را در سه سال انجام دهند. این اتوپی یی بیش نیست. آن هم در حالی که روشن نیست آیا امریکا اصلا به ارتش افغانستان اطمینان دارد که آن را با جنگ افزارهای مدرن تجهیز نماید.

 

هرگاه اوباما همه نیروهای خود را بکشد، رژیم کرزی توانایی ایستادن روی پاهای خود را بیش از سه ماه ندارد. و این گونه همه آن چه که امریکایی ها در یک دهه کردند، بر باد هوا خواهد رفت.

 

چنین چیزی را در سی آی آی و پنتاگون درک می کنند و بر سر دو راهی اند: بروند و هر چه بادا باد. یا این که بپایند و به جنگ فرسایشی بیهوده ادامه بدهند.»

 

در فرجام بايسته يادآوري مي دانيم که امريکا در افغانستان بر سر يک چهار راهي استراتيژيک قرار گرفته است که بايد به يکي از اين راه ها برود:

1-   افزايش چشمگير حضور نظامي و اقتصادي و ادامه فارود پاليسي کنوني

2-   کنار آمدن با پاکستان و روي کار آوردن دو باره طالبان.

3-   تفاهم با روسيه و چين و تامين استاتوس بيطرفي افغانستان

4-   کنار آمدن با ایران و پشتیبانی از اتحادیه ایران، افغانستان و پاکستان

 

روشن است دو راه نخست، بیهودگی خود را به تجربه ثابت ساخته اند. بر امریکاست تا یکی از دو راه باقی مانده را بر گزیند.

August 25th, 2010

• فرهادمردم قربانی چانه زنی های لفظی گرداننده گان امور شده اند
• سرلوڅ مرادزید تړون ځنډ به، اختلافونه او کورنۍ جګړه راوپاروي!
• عزیزه عنایتافزونی خشونت دربرابرزنان کشور
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردکدنوي ریس جمهور مخې ته ستونزې او دحل لارې
• جاویدفرهادموافقت‌نامه‌ی امنیتی؛ سندِ امتیاز یا زخمِ ناسور
• عبدالو کیل کوچی همبستگی وهمیاری اساس وطنپرستی است
• فرهادمردم از ناحیه بازیهای پشت پرده به ستوه آمده اند
• نظرمحمد مطمئند منډيلا او غفار خان د تګلوري معکوس حرکت او تر شايې پټ لاسونه
• عبدالحی نزهتمعضلهء پیمان امنیتی امریکا و افغانستان
• حسن پیماندوستیهای پاکستان کاملأ مغرضانه ومداخله گرانه بوده است...ا
• معلم عبدالقیومدمعلول سره جنګ روان دئ
• دردمندعشق است که انسان را به مدارج عالی میرساندنه زور و نه زر
• نویسنده : دکتور طاوس وردک امضا نه کردن قرارداد امنیتی بسیار مهم نیست
• سرلوڅ مرادزی　 که کرزی د طالبانو او ګلبدین مشورې ومني، نو بیا!
• محمد عوض نبی زاده نبود اراده ی صادقانه ی تیم حاکم برای تدویرانتخابات شفاف
• داکتر سخی اشرف زی سید کاغذکردار وپندار سیاسی مرکزجاسوسی پاکستان
• فرهادپیامد تأیید پیمان امنیتی چه خواهد بود؟
• نویسنده : دکتور طاوس وردک زیرکاسه نیم کاسه است
• سرلوڅ مرادزی کرزی باید د تړون لاسلیک ته اړیستل شي
• زمان هوتک«انتخابات ریاست جمهوری و چالش ها»
• عتیق الله مولوی‌زادهموا فقتنامه امنیتی وقوله کشی شغالها درکابل !
• نویسنده : دکتور طاوس وردک هنوز هم کله تان کار نمی کند
• سرلوڅ مرادزی اوس باید دواړه لوري امنیتي تړون پلی کړي
• میرعبدالواحد ساداتاحقاق حقوق مردم ویا اتلاف آن قسمت پنجم
• محمد عارف عرفان اشغال دایمی افغانستان
• نظرمحمد مطمئنتړون زموږ پر ګټه دی، خو لاسليک کوم يې نه؟؟؟! کرزی
• انجنیر فضل احمد افغان تخطی تخطیست چه کم باشد چه زیاد
• ملاعبدالسلام ضعيفلویه جرگه یا معامله جرئتمندانه؟
• نظرمحمد مطمئنغل امت او غل رهبر
• دوکتور سید احمد جهشامضای قرار داد امنیتی یا ادامه ی جنگهای فرسایشی!؟
• ملاعبدالسلام ضعيفلويه جرګه که ډيره زړه وره معامله
• عتیق الله مولوی‌زادهچاره دیگر!!
• نظرمحمد مطمئنسوفا، امنيتې او دفاعي تړون او مشورتې لویه جرګه
• نوشته از ع. بصیر دهزادلویه جرگه مشورتی و مفاهیم گرهی :منافع ملی و بین المللی افغانستان
• نویسنده : دکتور طاوس وردک چرا مردم افغانستان تا حال نه فهمیدن که به تنهایی زندګی کردن مشکل است
• تحليل از جلال بايانی کاوشگروقتی ناقض حقوق بشر، مدعی حافظ حقوق بشر می شود
• میرعبدالواحد ساداتاحقاق حقوق مردم ویا اتلاف آن بخش چهارم
• نوشته : نذیر ظفرحمله به رسانه ها حمله مقابل دمو کراسی است
• فرهادعلت افزایش مواد مخدر در کشور چه میباشد؟
• نظرمحمد مطمئنحضرت صاحب دي خدای مړ کړي؟!!!
• نصیراحمد «مهمند» درآستانه انتخابات!؟
• نویسنده : دکتور طاوس وردکدولت اینده با دشمنان تا دندان مسلح بعداز ۲۰۱۴ چې خواهند کرد
• انجنير سيد عبدالقادردامريکا سره دامنيتي تړون امضآ کيدل
• فرهادبه حلوا گفتن دهن شیرین نمی شود
• فرحناز کارگر رحیمیانتخابات 1393 در اوضاع فعلی
• میرعبدالواحد ساداتاحقاق حقوق مردم ویا اتلاف آن بخش سوم
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردکپشو( پشک ) د پړانګ کارونه کوي
• نوشته: داکتر حمیدالله مفیدجایگاه ایتلاف احزاب وسازمانهای دموکرات داد خواه وترقی پسند در طرفداری از کاندیدان ریاست جمهوری
• محمدضیاضیا آیینۀ آقای قیوم کرزی گُم شده!!
• سرلوڅ مرادزیپښتونخوا، د طالبانود خرڅلاو پنجابی بازار
• عبدالواسع غفاریدرک وبیان واقیعتها ضرورت به عقل سلیم دارد
• میرعبدالواحد ساداتاحقاق حقوق مردم ویا اتلاف آن بخش دوم
• سرلوڅ مرادزید لندن غونډه او د لومړیتوبونو پرسر ناندرۍ
• نظرمحمد مطمئنسيد حامد ګيلاني څه شي په غوسه کړی؟!!!
• فرزاد رمضانی بونشآینده آرایش جناح های انتخاباتی ریاست جمهوری افغانستان
• نویسنده : مهرالدین مشیددوازده سال حضور نیرو های خارجی در افغانستان و پرسش های بدون پاسخ
• فرهادمردم خواهان ختم بازیهای ریاکارانه میباشند
• میرعبدالواحد ساداتاحقاق حقوق مردم ویا اتلاف آن
• سلیمان کبیر نوریرییس جمهور کرزی ملعبه ای در دست سازمان های جاسوسی!؟
• جمیل شیرزادجایگاه فرهنگ در برنامه های نامزدان ریاست جمهوری
• داکتر سخی اشرف زی سیدکاغذ خانه ملت محل تجمع مفسد ین واشخاص بی کفایت
• کریم پوپلموافقتنامه امنیتی یک جز حیاتی برای افغانستان و امریکا و ناتو است
• فرهادمردم خواهان اصلاحات در عملکرد کشورهای خارجی میباشند
• معلم عبدالقیومسوله که دوستان لري قوي دښمنان هم لري
• سرلوڅ مرادزیامریکا سره ولې امنیتي تړون ؟
• روزنامه نیویورک تایمز کرزی در حال ایجاد پایگاه قدرت برای خودش
• فرهاد چیزی که عیان است چه حاجت به بیان است
• حسن پیمان سهم ونفوذ اعضای حزب اسلامی حکمتیار در دولت اقای کرزی
• محمد ضیا ضیاقصابان کرسی نشین
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردک جهادی مشران په قول او وعده وفا نه کوي
• سرلوڅ مرادزیکوم ټاکنیز ټیم، د هیواد د ژغورنې او تحول تګلار لري؟
• فرهادمردم از ناحیه تهدید زورگویان به ستوه آمده اند
• نظرمحمد مطمئنخدايه! کابل د نورستان مرکز کړي
• میرعنایت الله ساداتاوضاع سردرگم
• فرهادملاک حقیقت عمل است نه حرف
• حسن پیمانسهم ونفوذ اعضای حزب اسلامی حکمتیار در دولت اقای کرزی
• رسول پویانافغانستان و چرخشهای تازۀ منطقوی و بین المللی
• فرهاداز گذشته ها باید آموخت و تصامیم لازم را اتخاذ نمود!
• میهن فدا - محشور قسیم ، قسم خورده است که: پیوسته هزیان بگوید
• نویسنده: مهرالدین مشیدخاینین به آرای مردم نه تنها خاین تر بلکه جنایتکار تر از هر جنایتکاری هستند
• عزیزه عنایت نا امنی های روزافزون درافغانستان !
• فرهادبار کج به منزل نمی رسد
• میرعنایت الله آشفتهکابل افغانستان نیست
• نویسنده : مهرالدین مشیدآیا ممکن است ، گوسفندان فربۀ امریکایی چراگاۀ شهری شان را ترک کنند؟
• حسن پیمانسهم ونفوذ اعضای حزب اسلامی حکمتیار در دولت اقای کرزی
• لیکونګۍ : دکتور طاوس وردک ازموده را ازمودن خطا است
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردک افغانستان د پاڼ او پړانګ تر منځ
• فرهاداز کله کندن گرگ باید آموخت!
• نظرمحمد مطمئند پاکستان له زندان څخه خوشي شوې۷ طالبان څوک دي
• زمان هوتک«بحرانِ افغانستان» و «روشنفکران»
• نویسنده : دکتور طاوس وردکدرد دروني
• داکتر سخی اشرف زی سید کاغذدر انتصاب رئیس امنیت ملی نباید سلیقوی عمل شود
• انجنیر: خلیـل الله روؤفـینزدیک شدن زمان انتخابات وسراسیمگی تیم حاکم
• سرلوڅ مرادزی ټولټاکنې، ټاکنیز ملي ضد اتحاد او د پښتنو پاشلې وضعه
• فرهاداز تجارب گذشته باید آموخت و درس عبرت گرفت
• حسن پیمانسهم ونفوذ اعضای حزب اسلامی حکمتیار در دولت اقای کرزی
• بن بست کنونی را با تدبیر باید گشود یا طلسم و معجزه یی در کار استنویسنده : مهرالدین مشید
• زمان هوتک«بحران افغانستان» و «روشنفکران»
• انجنیر فضل احمد افغان افغانستان فلسطین دیګر در منطقه جنوب آسیا
• سرلوڅ مرادزید پاکستان سفر او د ټال چال زړه لوبه
• نویسنده : دکتور طاوس وردک تغیر برای چې
• زمان هوتک«بحرانِ افغانستان» و «روشنفکران»
• فرهادبا گذاشتن یکدسته گل نمیتوان امید شهدا را برآورده ساخت!
• لیکونکۍ : پوهندوی دکتور طاوس وردکاولین اواخرین انتخاب
• نظرمحمد مطمئنله ولسمشره تر ولسکشره؟!!!
• زمان هوتک«بحرانِ افغانستان» و «روشنفکران»
• نویسنده : دکتور طاوس وردکامتحان شرط است
• فرهادحرف بدون عمل درخت بی ثمر
• زمان هوتک«بحرانِ افغانستان» و «روشنفکران»
• دشمن به دهن خانه تان موضیع ګرفتهنویسینده : پوهندوی دکتور طاوس وردک
• عبدالحی نزهتاوضاع کنونی افغانستان و سال 2014
• دشمن به دهن خانه تان موضیع ګرفته
• نویسنده : مهرالدین مشیدمن همانم؛ اما تو! نه آنی و نه آن بودی و نه آن خواهی بود!؟
• زمان «هوتک»2(بحرانِ افغانستان) و (روشنفکران)
• فرهادمقصر کیست؟
• عتیق الله مولوی زادهپوقانه ها وقتی میتر کند.. !
• میرعنایت الله آشفتهاز مجاهد ملا محمدعمر آخُند تا زلمی خلیل زاد
• زمان هوتک(بحرانِ افغانستان) و (روشنفکران)
• فرهادمردم از ناحیه خودسری های زورمندان به ستوه آمده اند
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردک یوه ملي قهرمان ته ضرورت په افغانستان کې
• سرلوڅ مرادزید اډو تړل که ترهګرو ته د زیات واک ناندرۍ
• فرهادبازی با آتش
• دنصیراحمد – مهمند – لیکنهدافغانستان د روانـــی بهیرعوامل څه دی او مسوول څوک دی؟دریمه برخه
• فرهادبار کج به منزل نمیرسد
• نویسنده : مهرالدین مشیدبازی های پشت پردۀ امریکا بر سر افغانستان با اسلام آباد، بازی تازه نیست
• دکتور طاوس وردکدسربازانو شتون مهم دی که بله لاره هم شته
• نظرمحمد مطمئنسوله د امريکا تريخ مجبوريت که پېرزوينه؟
• فرزاد رمضانی بونشبررسی وضعیت آینده‌‌ی پایگاه‌های نظامی ایالات متحده در افغانستان
• مهرالدین مشیدحکومت درمانده، گروه های سیاسی درمانده طلب و مردم درمانده تر از هردو
• ع. م. اسکندریآيازمان تشکيل جبههءمتحدملی- دموکراتيک فرانرسيده است؟
• فرهادمردم افغانستان بخوبی دریافته اند
• سرلوڅ مرادزی د ملوک الطوایفۍ او بیا کورنۍ جګړې ناکامې هڅې
• نویسنده : دکتور طاوس وردک مردم افغانستان در یک تونل تاریک اسیر ماندن
• نظرمحمد مطمئند ناټو ۸۰ الوتکې څه شي ويجاړې کړې: ږلۍ که مرمۍ؟
• عبدالو کیل کوچی وحدت ملی وترقی خواهانه برای سلامتی
• نویسنده : مهرالدین مشیدبا گشایش دفتر طالبان در دوحه معامله رنگ دیگر گرفت و معادلۀ بازی تغییر کرد
• نویسنده : دکتور طاوس وردکنه بود شخصیت در۲۱ سال خونین باعث تشتت واضمحلال افغانستان شده
• عبدالحی نزهتحملهءطالبان به ارگ ریاست جمهوری
• دنصیراحمد – مهمند – لیکنه دافغانستان د روانـــی بهیرعوامل څه دی ،او مسوول څوک دی؟
• نظرمحمد مطمئنارګ او مرګ، ولسمشر ته د هيټلر سپارښتنه
• دکتور طاوس وردک د جنایت کارانو سره سازش نه کوم
• نویسنده : مهرالدین مشیدمگذارید تا مافیای قدرت در تبانی با گروه های غارتگر کشور را به پرتگاه بکشانند
• نظرمحمد مطمئند قطر دفتر، د مکتبونو او کلينکونو سوځول او سياسي اشخاصو د ترورامکان
• حامد ساحلامریکا در صدد اغفال کردن افکار مردم افغانستان!
• میرعنایت الله آشفته انتقال قدرت سياسى چگونه صورت خواهد گرفت
• مهرالدین مشید فاجعۀ قوم گرایی پی آمد سیاست های خصمانۀ امریکا در افغانستان
• دکتور طاوس وردک تیصره مختصر راجع به نظریات مارشال صاحب فهیم
• فرهادملاک حقیقت عمل است
• عبدالحی نزهتتسلسل انتقال قدرت درافغانستان
• سرلوڅ مرادزید مارشال فهیم ستیانې او ګواښونه!
• بسم الله اکبرید افغانستان بیړۍ د ډوبیدو په درشل کې!
• دنصیراحمد – مهمند – لیکنهدافغانستان د روانـــی بهیرعوامل څه دی ،او مسوول څوک دی؟
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردک(صلحه ( سوله
• نویسنده: مهرالدین مشیدآیا می شود باز بر نواز شریف اعتماد کرد؟
• انجنيرسيد عبدالقادر داشغال تر سيوري لاندي دامنيتي تړون امضآکودوهمه اودريمه برخه
• میرعنایت الله سادات همبستگی بخاطر نجات وطن
• نظرمحمد مطمئنتازه خبر، بيړنی خبر، د مرګ خبر
• سلیمان کبیر نوریوزارت امور خارجه افغانستان در چنبرهء آی اس آی
• برگردان – دوکتور سیداحمد جهش کرزی پلان امریکا را برای پایگاه های دایمی درافغانستان افشاء میکند
• نویسنده : مهرالدین مشیداوضاع سیاسی و اجتماعی کشور را بیشتر از این شکننده نسازید!
• سرلوڅ مرادزیعطا محمد نور او له سرې لیکې د تېریدو ګواښ!
• فرهادافراد و گروهای غیر ماهر و بی تدبیر زود فریب میخورند
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردک د رهبرانو د محاکمې په خاطر
• عبدالو کیل کوچی رنگها ونیرنگها
• نویسنده : مهرالدین مشیداین هیاهو ها ابراز احساسات است یا واکنشی تلافی جویانه در برابر غفلت های خطرناک گذشته
• نظرمحمد مطمئنښاغلي کرزي ته د هند د پوهنتون اعزازي دکتورا لوړ قيمت
• سرلوڅ مرادزیسیمه کې د افغانستان او هند د دوستۍ اغیز
• نویسنده : دکتور طاوس وردکانګیزه یا( بهانه) جنګ ۳۵ ساله در افغانستان
• انجنير سيدعبدالقادر داشغال تر سيوري لاندي دامنيتي تړون امضآکول
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردکدافغانستان تاریخی او صمیمی دوست هیوادونه
• نویسنده: مهرالدین مشیدپشت پردۀ سیاست های استعماری در دوطرف خط دیورند
• نویسنده : مهرالدین مشیدافزون خواهی وکلا، وزرا را به فریاد آورد
• فرهاد ثروت های غارت شده نشان میدهند
• نوی توطیهددکتور طاوس وردک ، لیکنه
• نوشته از جلال بايانی بر گشـــتاندن نواز شريف به ميدان سياست پاکستان؛ زنگ خطر است برای افغانستان
• سرلوڅ مرادزیډیورنډ کرښه او د نظارشورا ملي ضد دریځ
• نویسنده : دکتور طاوس وردک لندنپایګا های نظامی امریکا در افغانستان
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردک غچ اخیستل یا انتقام
• نویسنده : مهرالدین مشیدسیاست های استعماری و انحطاط فرهنگی و فقر اقتصادی در دوطرف خط دیورند
• نویسنده : مهرالدین مشیدافغانستان قلمرو حاکمیت مفسدان نامدار، غارتگران بدنام و سیاستمداران معامله گر
• سلیمان کبیر نوریراز های مخوف پس پرده ی صلح طلبی با پاکستان و مزدروانش
• سرلوڅ مرادزیاتل قاسم او د ډیورنډ ضد جګړه!
• ارسالی صمیمی۲۰۱۴ هراسی و فراتر از آن/ آخرین تلاش‌ها برای ابقای نیروهای خارجی در افغانستان
• داکتر سخی اشرف زی سیدکاغذافشا گری روزنامه نیویارک تایمزدرمورد اخذ مبالغ هنگفت دالرتوسط دفترریاست جمهوری
• به خاطر تحقق ارمان های ملي مردم افغانستاننویسنده : دکتور طاوس وردک
• نویسنده : مهرالدین مشیدمشت های مزدوران سیا باز و چهرۀ رشوت خواران ارگ عریان و آفتابی شد
• رحمت اله روانامريکا او برتانيا په افغانستان کې د جګړې دوام غواړي
• داکترسخی اشرف زی سیدکاغذتادیات مخفی یک کشور بیگانه باعث رسوائی سیاسی وآبروریزی کشور است
• سرلوڅ مرادزیګوشته کې پوستې او دروازې:د امنیتي تړون برخلیک
• رحمت اله روان د فساد تر ټولو ستره سرچينه د امریکا متحده ايالات دي
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردکد افغانستان دبحران د ختمولو له پاره د ملانو او سیاسیونو ګډ فرهنګي انقلاب ته ضرورت دی
• نظرمحمد مطمئنقطب الدين هلال د ترکستان پر لاره
• سرلوڅ مرادزی ګوشتې دروازه: جلال اباد کې د جګړه مارو شرغوبل !
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردکټوک خواره افغانان
• انجنیر فضل احمد افغان چرا فرزندان یک مادر باهم بیګانه شدند؟
• نویسنده : مهرالدین مشیدجامعۀ جهانی باید پاکستان را تقبیح کند
• عزیزه عنایت وضع افغانستان درطی بیشترازیازده سال !
• عنایت الله پویان برندګان و بازنده ګان میدان سیاست
• فرهاد مردم از ناحیه زدوبندهای بازیگران سخت نگران میباشند
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردکدانه سرطان افغانستان
• انجنیر خلیـل الله روؤفـیآیا صرف، واگذاری زندان بگرام میتــواند پاسخگوی حاکمییت ملی درکشورباشد ؟
• نویسنده: مهرالدین مشیدمفسدان، غارتگرا و جنایتکاران در پایان خط به زنجیرکشانده خواهند شد
• سلیمان کبیر نوریاعتراف ننگین به حمایت از جنایات مرگبار تاریخی
• نظرمحمد مطمئندوهزار وچهارده!؟؟
• انجنيرسيد عبدالقادرداشغال تر بيرغ لاندي دافغان ملي شتمنيو برخه ليک
• رسول پویانصلح خیالی و صلح واقعی در افغانستان
• نویسنده : مهرالدین مشیدنوکران ایران و پاکستان در افغانستان چون مار های درون آستین اند
• سرلوڅ مرادزی طالب او استخبارات !
• ليکوال: صمد خان غرپه لوګر کې د اربکيانو روان ناورين
• بقلم نادر ظهیرچرا درافغانستان نیروهای ائتلاف توسط سبزها بقتل میرسند ؟
• انجینر نصرالله( نصرت) خانه خالی ملت چه وقت پرخواهد شد
• نویسنده: مهرالدین مشیدادارۀ کشور به تدبیرو کیاست نیاز دارد، نه به احساسات و شتابزده گی ها
• عبدالحی نزهتنشست آیندهء قطربا پیامد های خطرناک
• به قلم الهه افتخارمردم افغانستان به سر در گریبان خود کردن ضرورت دارند!
• اسدالله جعفریسال نو، سال وداع با همه ی بدی ها است
• فرهاد با ادامه وضع موجود نمیتوان به آینده باثبات امیدوار بود
• لوی افغانامریکا ته مصؤنیت ورکولو باندی به فکر وکړواما څه غواړو!
• میرعنایت الله آشفته از چه باید کرد گذشت، بهتر است بگوئیم چه میشود؟
• نویسنده : مهرالدین مشیداشتهای زمســتانی رئیس صاحب کــرزی و هــفت میـوۀ بـهاری
• میرعنایت الله آشفته جنگ زرگری آقای کرزی
• فرزاد رمضاني بونشجبهه بندي هاي انتخاباتي و چالش هاي فراروي انتخابات رياست جمهوري در افغانستان
• دکتور طاوس وردک چشم اندازانتخابات ریاست جمهوری افغانستان
• عزیزه عنایت خروج عساکرنا توازافغانستان !
• فرهاد بدون درک حقیقت صلح و ثبات واقعی تامین نمیشود
• غلام مصطفی بیدار تحلیلی بر سخنپرانی اخیر کرزی صاحب
• ع باغبان قانون وقانونیت در دوره حکومت انتقالی وریاست جهوری حامد کرزی ازدسامبر 2001 الی امروز
• عبدالحی نزهتنگاهی به اوضاع کنونی افغانستان
• میر عنایت الله سادات مقدرات جیواستراتیژیک
• سرلوڅ مرادزید جګړې نويلوبغاړي او د افغانستان زوړ لوبغالی!
• فرهاد ختم جنگ به برخورد واقعبینانه نیاز دارد
• میرویس جوادد ایران د پاڅون بریا او په افغانستان کې لاسوهنې
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعیدافغانیبعضی جوانب اجلاس اخیر سران افغانستان و پاکستان در لندن
• قرهاد مصائب امروز ثمره کارهای دیروز
• عتیق الله مولوی زادهحقوق ما دامام العمر ویانفرین ابدی
• اسلا م الدین اندیشهشدار! از رستگاه تا پرتگاه قدمی بیش نیست؟
• نوشته نذ یر ظفر تیکه داران فر هنگ ستیز
• فرهادپیامد کنفرانس علمای اسلامی در روند تامین صلح و ثبات چه خواهد بود ؟
• نویسنده : مهرالدین مشید فلق فروزندهٔ تاریخ در انتظار بلعیدن « دوزخیان» افغانستان است
• سرلوڅ مرادزید لندن غونډه او د پاکستان دستراتیژۍ د بدلون اړتیا
• نصیراحمد – مهمند نګاه اجمالی به حکومت داری ګذشته وچګونګی ایجاد سیستم کادری خوب
• برگردان : دوکتورسیداحمد جهش اشغال دایمی افغانستان
• سرلوڅ مرادزی کوم ملي مقاومت؟ د افغان خاورې بربادي، د افغانانو سپکاوی؟
• ع باغبان قانون وقانونیت در دوره حکومت انتقالی وریاست جهوری حامد کرزی ازدسامبر 2001 الی امروز
• نوشته از نصیر احمد صدیقی درگستره فعالیت‌های ائتلاف در خارج از کشور
• الحاج اسرار خواجهبه ارتباط مصوونیتب قضایی به نظامیان امریكا در افغانستان
• نویسنده : مهرالدین مشیدقهرمانان فساد باید در قانون شکنی ها و با پا نهادن به روی عزت مردم جهان قهرمانتر باشند
• نویسنده : مهرالدین مشیدمصطفی ظاهر با گفتن من ملی خور نیستم به مردم افغانستان توهین کرد
• انجنیر فضل احمد افغان دست آورد ملاقات اوباما و کرزی چه بود
• نصیراحمد – مهمند نګاه اجمالی به حکومت داری ګذشته وچګونګی ایجاد سیستم کادری خوب
• نظر محمد مطمئنټولټاکني: آيا د ۱۵٪ خلکو ګډون به د حکومت مشروعيت او ثبات تامين کړي؟
• عبدالحی نزهتپیمان امنیتی امریکا وافغانستان ،چالش ها ودشواری های فرا راه آن
• سرلوڅ مرادزی ISI د طالب جامه کې، د نشنل پارټۍ محوه کیدا غواړي!
• نویسنده : مهرالدین مشیدفساد اداری و غصب زمین بیداد میکند و اما زمامداران کابل فراافگنی میکنند
• عتیق الله مولوی زادهحکمتیار: بار دیگرکشور به حمام خون تبدیل میشود !!
• عبدالسلام (ضعيف)د سولي له پاره شپږ اساسي او مهم قطعيات
• انجنير سيد عبدالقادر دطالبانوپه وړاندي دامريکا دسياست بدلون
• دوکتور صلاح الدین سعیدي – سعیدافغانيبخشی ازعوامل ادامــﮥ تراژیــــدي
• فرهادپیامد سفر سرنوشت ساز چه خواهد بود ؟
• خوشحال اصفیتعدد احزاب سیاسی در افغانستان
• سرلوڅ مرادزیامنیتي تړون او د افغانستان د امنیت اصلي ستونزه !
• انجنير سيد عبدالقادردپاريس په کنفرانس کښي د طالبانو ملي دريځ
• نویسنده: مهرالدین مشیدبرگزاریانتخابات عادلانه در کشور نه کلید حل نهایی؛ بلکه بخشی از راۀ حل است
• نویسنده : مهرالدین مشیدقوانین حقوق بشری عرصۀ مانور های سیاسی و نظامی امریکا
• فرهادتکرار اشتباه جنایت است
• نصیراحمد – مهمندنګاه اجمالی به حکومت داری ګذشته وچګونګی ایجاد سیستم کادری خوب
• غلام مصطفی بیدار احترام به حاکمیت افغان ها یا بازی با اذهان عامه
• عبدالحی نزهتاستراتیژی کهنه با تکتیک های جدید
• الحاج اسرار خواجهانتخابات در افغانستان عزیز
• نویسنده : مهرالدین مشیداین بار نظامیان پاکستانی چراغ سبز را بوسیلۀ طالبان به سوی کابل نشانه گرفته است
• نصیراحمد – مهمندنګاه اجمالی به حکومت داری ګذشته وچګونګی ایجاد سیستم کادری خوب
• سرلوڅ مرادزی روشنفکران : جهادي او طالبي مافیا
• ارسالی صمیمیطالبان افغانستان با کسب حداقل نیمی از قدرت در دولت آتی سهیم می‌شود
• سرلوڅ مرادزی طالبانو ته د پښتنو په نوم، تجارت بس دی!
• نویسنده : مهرالدین مشیدفساد روشمند خارجی ها بهانۀ جدیدی برای توجیه فساد ارگ نشینان
• فرهاددیروز تجاوز ‚ امروز تروریزم سناریو فردا چه خواهد بود ؟
• نصیراحمد – مهمندنګاه اجمالی به حکومت داری ګذشته وچګونګی ایجاد سیستم کادری خوب
• داکتر سخی اشرف زی سید کاغذکاندید رئیس جمهور آینده افغانستان وهمگرائی سیاسی با جامعه جهانی
• الحاج اسرار خواجهجامعه، دولت و سیاست در افغانستان
• نصیراحمد «مهمند» نګاه اجمالی به حکومت داری ګذشته وچګونګی ایجاد سیستم کادری خوب
• نویسنده :مهرالدین مشیددو معمای مرموز یکی ترسیم منازعۀ افغانستان و دیگری فهرست قاچاقبران مواد مخدر
• حسن پیمانعوامل وانگیزه های عمدۀ قیامها وانقلابهای خودجوش ادامۀ قسمت (6)
• ح. حريفاشغالگران، مُزدوران و مَسير«بُن»؟!
• انجنير سيد عبدالقادر ټولټاکني که دولس دتير وتلو له پاره دريمه امريکايي لوبه
• ع باغبانندای مادروطن !
• فرهادمردم تکرار بازیهای گذشته را غرض بیرون رفت از وضع موجود اثر گذار نمیدانند
• عبدالحی نزهتاژدهای زرد افغانستان وآسیای مرکزی
• ع باغبان هدف ازایجاد شورای مجاهدین چه خواهد بود ؟
• نوشته از ع . بصیر دهزادبررسی اوضاع کنونی و معادله ائتلاف – و حدت در احزاب وسازمانهای چپ
• سلیمان کبیر نوریاستعمار کهن، نباید چون لسان سانسکریت مُرده شمرده شود قسمت سوم
• فرهادپیامد بازیهای ریاکارانه چه خواهد بود ؟
• حسن پیمانعوامل وانگیزه های عمدۀ قیامها وانقلابها ی خودجوشقسمت..(6)
• میرعنایت الله آشفتهخط دیورند باعث ایجاد پشتونستان، بلوچستان وتجزیه پاکستان خواهد گردید !
• يوسفزىدلغمان حکومتي ادارې څخه يوه درنه هيله !!
• سلیمان کبیر نوریاستعمار کهن، نباید چون لسان سانسکریت مُرده شمرده شود قسمت دوم
• عزیز آریانفرنقش قدرت های بزرگ و منطقه در ریختیابی بحران سر در گم متاجیوپولیتیک افغانستان
• محراب الدین مشیدفروزی و فرنود حلقه های شکننده یی در ماجرای مالی کابل بانک
• مجیب الرحمن ساپیامنیتي سند، پوځي اډې؛ هیلې او ننګونې
• مجیب الرحمن ساپید پاکستان – هند سیالۍ او د سولې خبرې اترې
• الف - محشورسر انجام کسی نگفت که مجا هد کیست ؟
• نویسنده : مهرالدین مشیداین آقای شاخدارمگر مردم را کور خوانده است
• حسن پیمانعوامل وانگیزه های عمدۀ قیامها وانقلابهای خودجوش
• نظرمحمد مطمئند کورنۍ جګړي مخنيوی څه ډول کولا شو
• مجیب الرحمن ساپیحقاني شبکه، بندیزونه او پایلې
• فرهادغرض بیرون رفت از وضع موجود به اتخاذ تصامیم بنیادی نیاز است
• سلیمان کبیر نوریاستعمار کهن، نباید چون لسان سانسکریت مُرده شمرده شود
• عبدالحی نزهت عید قربان فاریاب درآتش نمرود
• حسن پیمانفرهنگ ترور
• نویسنده : مهرالدین مشیداین گوسفند ها به چراندن نمی ارزند
• عزیزه عنایت حادثۀ درد ناک ولایت فاریاب !
• سرلوڅ مرادزید سیمې امنیت او د کړکیچ زیرمې
• سرلوڅ مرادزی اداري فساد د افغانانو لومړی دوښمن !
• صدیق رهپو طرزیحال کشور پس از ۲۰۱۴ع.
• حسن پیماننظام مردمسالار فدرالی درافغانستانقسمت چهار
• دوکتور صلاح الدین سعیدي – سعیدافغاني بخشی ازشباهت ها بین جناب کرزی و نورالمالکی
• عبدالحی نزهتموضع گیری های چالش زا وآیندهء نبرد افغانستان
• جنگ افغانستان 12 ساله شد
• انجنير سيدعبد القادر دښاغلي محمد يار ( يارصاحب ) ليکني ته يوه لنډه کتنه !
• سرلوڅ مرادزیکرزی او مرستیالان يي، افغانان په جنګ اچوي !
• حسن پیمانعوامل وانگیزه های عمدۀ قیامهای انقلابی خودجوش قسمت3-
• فرهادمروری بربخشی از حوادث و رویداد های یازده سال گذشته کشور ما
• نویسنده : مهرالدین مشید خیمه شب بازی های رییس جمهور برای تقسیم قدرت در نظام پدر شاهی کابل
• ارسالی صمیمیچرا دولت مجاهدین ناکام شد؟
• سرلوڅ مرادزی د جګړه مارو په نوم واټونه او څلې د څه لپاره ؟
• نظرمحمد مطمئنسوله څه ډول راتلای شي
• حسن پیماننظام مردمسالاری فدرالی درافغانستان قسمت دوم
• سلیمان کبیر نوریگریستن بر تجاوز و جنگ اعلام ناشدهء 35 سالهء پاکستان بر ضد افغانستان کافی نیست!
• سرلوڅ مرادزی رباني، د جهاد ډوبه او مرموزه څېره !
• انجنير سيد عبدالقادر يرغلګر ځواک او افغان بي ګناه ولس !
• محمد عالم افتخارهوشداری تلخ اما حیاتی و مماتی به همدینان مسلمان!
• نویسنده: جمیل شیرزادطالبان جهان را به دو بلاك تقسيم مي كنند
• عبدالحی نزهتاستراتیژی عریان واهداف پنهان
• اسدالله جعفریدشمـنی ملـیت ها فاجعه ی بزرگی در افغانستان است. « شهید اقالیم قبله بابه مزاری»
• عبدالو کیل کوچی از تاریخ چه آموخته ایم
• سرلوڅ مرادزی رسنیزه جګړه ،عبدالصبور اودعثمان کمیس
• محمد شفیق صادقد کنړ سیند د کړکیچ اصلي لامل او د راتلونکی پوله
• عطا احمدىتغيیرات جديد درتيم حامد كرزى براى مرحله نهايي چور!
• حسن مسروریازدهم سپتامبر و پیامدهای آن در افغانستان
• لیکونکۍ : پوهندوی دکتور طاوس وردک آیا زور زیاتۍ په افغانستان کې پای لري ؟؟؟
• دوکتور صلاح الدین سعیدي – سعیدافغاني نگاهی به بخش از بحث های سرگیچ و نا آرام کننده
• بقلم افراسيابارگ کابل و بازی با کارت سوخته ء « مجاهدين »!
• سرلوڅ مرادزی مزارکې ایراني واټ د ملي شخړې په موخه !
• دوکتور اصغر خیل «منګل»په بهر کې د افغانی روشنفکرانو د ټولنې د طرحی په اړوند څو لنډی خبرې
• څیړونکی لیګوال : نصیراحمد مهمندپه افغانستان کی موجوده اداره جوړښت دمصایبوعلت العلل دی
• سرلوڅ مرادزی د ۹۰ لسیزې کورنۍ جګړې څخه ولې عبرت نه اخلو؟
• نوشته شده توسط - عبدالسلام احمدی مقیمعوامل عمده بحران در کشور و راه های بیرون رفت
• ارسالی صمیمیطالبان در آرزوي خلاصي از القاعده
• عبدالحی نزهتنیمروز آمیخته در خون و آتش
• انجنیر خلیـل الله روؤفـیسراسیمه گی نظام حاکم درجهت بقای قدرت
• سرلوڅ مرادزی مزار کې ایراني واټ او پر نیمروز د ایران یرغل
• سلام خاندپردیو په نامه دواټونو نومول خیانت دې
• نویسنده : مهرالدین مشید قدرت که آبرو ببرد سنگ گونه بر زمین رهایش کن
• عبدالحی نزهتبازهم در بارۀ سال 2014
• نظرمحمد مطمئنمعتصم آغاجان او سياسي هڅي
• سرلوڅ مرادزی د پنجاب بریدونه او بلخوا د نظارشورا ګواښونه
• نویسنده : مهرالدین مشیداین گوسفند ها به چراندن نمی ارزند
• ولی محمد «نورزی » داولس مشر فرمان داداری فساد او رشوت مخه نشي نیولای؟
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعید افغاني کدام موضوع اولویت دارد و درمورد چه باید اولتر نوشت؟
• سرلوڅ مرادزی نوي حالات او د پنجاب زړه لوبه
• عزیزه عنایت افغانستان و جنگهای تحمیلی !
• سرلوڅ مرادزی یوولس کاله دوکه او مصلحت، دوه کاله ریښتیا او قاطعیت !
• ولی محمد «نورزی»فساد د فساد لپاره لاره پرانیزې!
• سرلوڅ مرادزی نظارشورا بیا د پنجاب په غیږ کې
• دوکتور علوم جلال بايانیکلوخ انداز را پاداش سنگ است
• منصوراحمد زیاعتراضات برای اصلاح
• انجنیـر خلیـل الله رووًفـیآیا میتوان انگیزهً دفاع مقدس را در اردو هسته گذاری کرد ؟
• عبدالحی نزهتنشست سه جانبۀ کابل تصادفی بود؟
• دوکتور صلاح الدین سعیدي – سعیدافغانينمونـﮥ مشخص ازمداخلات نادرست حاکمیت کابل
• سرلوڅ مرادزی د نړیوالو مرستې او د مدیریت نویتوب ته اړتیا
• عنایت الله پویان بډې ـ رشوت ـ اداري پسات
• عطا احمدىقيام هاى مردمى ويا تولد يك گروه ديگر شبه نظامى؟
• دوکتور صلاح الدین سعیدي – سعیدافغاني مکثی بر بعضی جوانب اطلاق نام «غیب گویی» برتحلیل سیاسِي
• عبدالحی نزهتگسترش فساد و بحران ناشی ازعدم اراده است
• فخرزادغرض ببرون رفت از وضع موجود به برخورد صادقانه نیاز است
• عطا احمدىافغانستان پانزدهمين كشور از متحدان اصلى امريكا اعلام گرديد
• ننګیالی - بڅرکیدافغانانو ستونزي په راتلونکووختونوکي
• عطا احمدىقيمت 24 پاكستانى يك ميليارد دالر و از 24 افغان 48000 دالر معامله ميگردد!
• سرلوڅ مرادزی د افغانستان په ضد، پاکستان په څو جبهو کې
• پنداشت خلیل نجاتمقایسهٔ ثبات وتشنج در سرحدات شمالی وجنوبی افغانستان
• محمداسحاق فیاضافغانستان، تجربه ششمین دولت ناکام در جهان
• محمداسحاق فیاضخشونت، فساد و بی عدالتی عامل دولت درافغانستان
• نویسنده : مهرالدین مشیدنگرانی مثلث شیطانی به مثابۀ نمادی از آتش، خون و سرمایه
• ح. حريفپيمان تداوم اشغال و گسترش بی ثباتی!
• دوکتور صلاح الدین سعیدي – سعیدافغاني آیا حاکمیت کابل با مصلحت ګرایی وداع کرده ميتواند؟
• حسن پیمانافغانستان نباید بیش ازاین درگرودسائیس شوم پاکستان باشد
• سرلوڅ مرادزی د ترهګرو په تړاو د پاکستان تازه ناندرۍ
• ولی محمد« نورزی »د اولس مشر ډیري خوږي خبرې ولې د عمل نه لیري
• نویسنده : مهرالدین مشید اظهارات رییس جمهور برای محوفساد ضرب زبانی بیش نیود
• سرلوڅ مرادزی لټ دولت او خونړي ترهګر
• سرلوڅ مرادزی اداري فساد او د کرزي ستونزې
• میرعنایت الله ساداتثبات افغانستان، امنیت منطقه و رسالت افغانها
• تتبع و نگارش:امان معاشر ، خبرنگار آزادمیگویند: جنرال دوستم مانع آغاز کار استخراج نفت حوزه شمال شده
• سرلوڅ مرادزیافغانستان، سیمه کې د پیوستون په لامل بدلیږي
• خلیل نجاتافراد‌‌‌ تصادفی در احزاب مترقی
• نویسنده : مهرالدین مشیدرویکرد زمامداران ایران در افغانستان شخصیت امام خمینی را جریحه دار کرده است
• رسول پویانضرورت گذار از هرج و مرج به جامعۀ مدنی در افغانستان
• سرلوڅ مرادزیفساد او ترهګري : کرزی لالا او ملاعمر اخوند
• محمد عالم افتخارمن؛ از اقدام خانم سیمین بارکزی حمایت و بر آن مباهات میکنم!
• فخرزادختم جنگ در کشور به بر خورد واقعیبینانه نیاز دارد
• نورمحمد غفوریجبهه او ائتلاف
• بست باستان کی رییس جمهور آینده خواهد بود؟
• سرلوڅ مرادزی د جګړې د کورنیو لاملونو د حل وخت رسیدلی
• انجنير سيد عبدالقادردافغانستان داوسني لانجي دسياسي حل ميکانيزم !
• نویسنده : مهرالدین مشیدنباید بیش از این بهای فساد دولتی و غارت مافیای جهادی را مردم افغانستان بپردازند
• سلام خانپاکستان دهیځ هیواد خوښې وړ شریک نه دئ
• محمد اسحاق فیاضاجلاس شیکاگو:آغاز یک ماموریت جدید در افغانستان
• سرلوڅ مرادزی د شیکاګو کنفرانس او د افغانستان راتلونکې
• رحمت اله رواندشیکاګوغونډه او په باب یی مختلف غبرګونونه
• نویسنده : مهرالدین مشید افغانستان به قیادت بدیل٬ مصلح و بدون منازعه نیاز دارد
• محمداسحاق فیاضبازهم پیام خونین طالبان برای شورای عالی صلح
• سرلوڅ مرادزیپه تورتم کې د پښتنو د ساتلو هڅې !
• شکیب اظهار تاسف فرید مزدک را چه پنداشت؟
• تحليل : دوکتور علوم جلال بايانیبــه مـرگ بـگيـــر تا بــه تب راضـــی شــــــــــــــــــــود !!
• رحمت اله رواندایران سفیرپه افغانستان کې نفاق ته لمن وهي
• انجنير سيد عبدالقادرستراتيژيکي تړون ( دوامداره جګړه ) که سياسي حل ( دوامداره امن ) !
• مجیب الرحمن ساپی رحماني؛ د سولې قرباني
• اسدالله جعفریجبهه ملی وراه دشوار مردم سالاری
• کوچی مساپراظهارات شرمساری فرید مزدک با خبرنګار بی بی سی؟
• سرلوڅ مرادزی د تړونونو په وړاندې د ګاونډیو د غچ ګواښونه
• سلام خانرئیس مشرانوجرگه: رهبران ایران دیوانه اند
• تحليل : دوکتور علوم جلال بايانیشبکه تروريستی جلال الدين حقانی از کدام آبخور تغذيه ميگردد
• محمد اسحاق فیاضدایره های نفوذ طالبان و چاره اندیشی حکومت
• دوکتور صلاح الدین سعیدي – سعیدافغاني باز هم یک حزب جدید
• محمد یعقوب هادیازدهلیز «فیس بوک» تا رادیوی بی بی سی
• شبيراحمدمخالفين يا ملي وسلوال مقاومت؟ استاد تره کی
• فواد احمدیار متاسف و شرمنده بودن مزدك چى دردى را دوا ميكند؟؟؟
• عبدالحی نزهتامضای پیمان استراتژیک باامریکا
• سرلوڅ مرادزی ستراتیژیک تړون، د ننګونو او ګواښونو په وړاندې غبرګون
• تحليل : دوکتور علوم جلال بايانی پيش منظر و پس منظر روابط افغانستان با کشور ترکيه
• سید احمد ضیا نوریحقیقت
• سرلوڅ مرادزی د بن لادن د وژنې د لومړی کال په پلمه
• نویسنده : مهرالدین مشیداز تجلیل جهنمیان تاریخ کاست و برهرچه باشکوهی محاکمۀ آنان افزود
• انجینیر جمشیدی تحول ٧ ثور
• فخرزادمردم خواهان ختم تسلط شیفته گان زور و زر در کشور میباشند
• رحمت اله روان خون بیش از هفتاد هزار باشنده کابل بخشیده نه می شود
• محمداسحاق فیاضبهار و افزایش رقص گلهای کوکنار
• مجیب الرحمن ساپیسوله او د همکارۍ غوښتنه
• سرلوڅ مرادزی د غزني پېښې او د طالبي ډنډورچیانو تازه رسوايي !
• محمد عالم افتخار از «عصر طلایی اسلام» تا عصر «بازی شیطانی» با اسلام
• سرلوڅ مرادزی افغانستان کې د پاکستان دایمي موخې
• نویسنده : مهرالدین مشیدطالبان با چراغ سبز و سرخ نشان دادن ها بازی گر اصلی هستند
• محمد اسحاق فیاضسایه های روانی نفوذعوامل طالبان درداخل نیروهای مسلح
• عبدالحی نزهتحوادث اخیر کابل رد شورای صلح
• دوکتور صلاح الدین سعیدی آی اس آی درعقب حملات تازه درافغانستان!
• رحمت اله رواند ستراتيژيک تړون پر وړاندې لاهم خنډونه پراته دې
• بهارهء سیه دلاننوشته نذ یر ظفر
• محمد عالم افتخاربرو ؛ قوی شو و اسرار اقتدار ؛ آموز که در نظام طبیعت؛ ضعیف پامال است!
• سرلوڅ مرادزی ایا ځانمرګي بریدونو ته، ملي مقاومت ویلای شو ؟
• بقلم : احمد عارفیکرزی ، اسپنتا و پیمان استراتیژیک
• مجیب الرحمن ساپی ځانګړي عملیات او ننګونې
• سرلوڅ مرادزی ستراتیژیک تړون پرسر، د زرګري جګړې پای
• رحمت اله رواند افغانستان د جګړی حل په قطر کی نه بلکی په پاکستان کی ده
• فخرزادمردم از ناحیه ناتوانی قوای مسلح بخاطر دفاع از آنان نگران میباشند
• ارسالی صمیمیدهان دوزخ برای بلعیدن «اشرار» همیشه چاک است
• سرلوڅ مرادزیطالبان او شرګډي روشنفکران !
• محمد عالم افتخارآنچه باید افغان ها از آن بترسند؛ ترس از «دانستن» است!
• رحمت اله رواند احمدی نژاد څرګندونې دافغانستان په چاروکی لاسوهنه ده
• نوشته نذ یر ظفراستعفا یا قهر
• سلیمان کبیر نورینگرانی ملی آقای وحید عمر و حلقه اساسی زنجیر مبارزه و سیاست
• مجیب الرحمن ساپی القاعده او په افغانستان کې د امریکا شتون
• محمد اسحاق فیاضسازمان ملل و نقش های جدید سیاسی در کشور
• مجیب الرحمن ساپی بګرام زندان او ننګونې
• رحمت اله روانمردم افغانستان از جنگ خسته شده اند و خواهان صلح میباشد
• سرلوڅ مرادزی د طالبانو وحشت، د نظارشورا د چړچو د دوام لامل
• کوچی مساپرعملکرد دولت افغانستان و بازی با خون بی ګناهان!
• رحمت اله روانامریکا دخپلی ماتی غچ اوس له بیګناه افغانانو ځخه اخلې
• محمد عالم افتخاراز جهالت «علما»ی دربار کابل تا کهنه درد سرطانی در پیکر اسلام
• فخرزادآفتاب به دو انگشت پت نمیشود
• سرلوڅ مرادزیافغانستان حق لري، ترهګر پاکستان کې وټکوي
• محمد اسحاق فیاضجشن نوروز، پارادوکسی از شادی و هراس
• سلیمان راوشجامعه را باید به نقد گرفت
• محمد عالم افتخارادامهء رسوایی توطئه ها و توطئه گران در «بازی شیطانی»
• محمداسحاق فیاضمذاکرات امریکاوطالبان، خواسته ها ودیدگاههای متفاوت
• نویسنده : مهرالدین مشیددولت مقتدر ملی و منافع ملی نه در يك دولت فاسد با اقتدار ضعيف
• واحد حکیم زاده صلحجوخا ستگا ه ها از وضیعت مثشنج
• سرلوڅ مرادزی بیا هم افغاني غمیزه !
• محمد عالم افتخارمردم افغانستان؛ زیر دست و پای بازیگران «بازی شیطانی»
• قیوم بشیرکجاست برادر بزرگتر؟!!!
• سلام خان امریکايي پوځیان داسي جنایتونه کوي چې سره پوځ نه وه کړي
• عبدالحی نزهتافغانستان در متن بحران
• لیکونکی: ولی محمد نورزیځنې افغانان ولي دخپلي خاوری دښمنا ن دي
• فخرزادملاک حقیقت عمل است
• محمداسحاق فیاضتدوین استراتژی دراز مدت ملی و ضرورت روشن اندازی بیشتر
• سلام خانبالاخره افغانانو ته د امريکايي زندانونو د سپارلو موافقه لاسليک شوه
• پارلمان و حکومت درتعامل دیرهنگاممحمداسحاق فیاض
• انجنیر خلیـل الله روؤفیکیها شرمسارتاریخ اند ؟
• محمد اسحاق فیاضاستخبارات، موفقیت نسبی وضرورت تغییر ساختاری
• محمد عالم افتخار مقدسات ما ؛ چالش ها ، کنش ها و درس ها
• عبدالحی نزهتعلل بحران و راه بیرون رفت از آن
• کوچی مساپرد قلم الدین رنګارنګ تلویزیونونه
• سلام خانایران او پاکستان دافغانانو له احساساتو ناوړه استفاده کوي
• محمد عالم افتخار خانه بن لادن تخریب شد ولی لانهء بن لادن چطور؟!
• محمدعارف عرفان چشم اندازنقش رهبران پیشین حزب دموکراتیک خلق افغانستان دربسترزمان
• سرلوڅ مرادزی ښه حل لار ، د مرکزي دولت پیاوړتیا ده
• عبدالحی نزهتبن بست مذاکرات سه جانبهء اسلام آباد
• مجیب الرحمن ساپیدرې خواوې او درې شرطونه
• عزیز آریانفرپیشگویی های راهبردی در باره ساختار آینده نظام در کشور
• محمد عالم افتخار«بهار افغانستان» در زمستان اسارت ایدئولوژیک پاکستان؟؟!
• سرلوڅ مرادزی ښه حل لار، د مرکزي دولت پیاوړتیا ده
• فخرزادتکرار اشتباه جنایت است
• محمد اسحاق فیاضتجربه دموکراسی در فضای رقابت های منفی
• نبی حیدری معلم مظاهر عدم پیگیری ونوسانات در سیاست خارجی افغانستان
• بقلم - دوکتور جهش ایدیولوژی ملی؛یا نظرات و راهکار های مشترک برای ملت بودن
• محمد عالم افتخار«بهار افغانستان» در زمستان اسارت ایدئولوژیک پاکستان؟؟!
• عبدالحی نزهتمسئلهء هستوی ایران وبحران افغانستان
• میرمحمدشاه رفیعیشب نامه سایتی وغیرت افغانی
• فخرزادچیزیکه عیان است چه حاجت به بیان است
• محمد اسحاق فیاضسرنوشت مبارزه با فراطی گری چه می شود؟
• حسن پیمانانگیزه ها بسوی مردمسالاری
• عزیز آریانفرسپهر تیره و تار افغانستان پس از 2014
• نویسنده : مهرالدین مشیدجنایتکاران در پشت دیوار های آهنین قدرت از چنگان عدالت فرار کرده اند
• بصیر دهزادجلسه حقوقدانان افغان در اروپا
• عزیزه عنایت اوضاع افغانستان درارتباط به اوضاع جهان !
• سرلوڅ مرادزی افغانان له پاکستانه د ژمنو پلیتوب غواړي
• لیکونکی : ولی محمد نورزیکرکه، نفرت ، تعصب اوکینه ولی د انسا نانو په منځکي ناوړی اغیزی لري.
• سرلوڅ مرادزی نوی کال او نوی فرصتونه
• سرلوڅ مرادزی د تړونو لاسلیک د ملي پرمختیا لوري پرانیستل
• محمد اسحاق فیاضناتو: افزایش ترور شخصیت ها و کاهش نسبی خشونت ها در افغانستان
• میرعنایت الله ساداتاحیای ملوک الطوایفی
• نویسنده : مهرالدین مشیدبیش از این رزمندهٔ گمنام آزادی را باید ستود
• قانون پخپله د قانون جوړونكو لخوا تر پښو لاندې كېږي
• محمد اسحاق فیاضپارلمان، عبور از یک سال پرتنش
• عبدالحي نزهتتشديد جنگ استخباراتي در افغانسستان
• ح . ميلاددهۀ هشتاد و حراست حقوق شهروندان کشور
• رحمت اله روانپاکستان دداخلی شخړو ډګر ته د داخلېدو په حال کې دی
• علی رمضانی: کارشناس مسائل سیاسی افغانستانیکجانبه گرایی امریکا در مذاکرات صلح با طالبان
• فخرزاددروغ پراگنی ها تا به چند؟
• مهرالدین مشید روحانی نمایان مزدور چون کابوسی بر عزت و وقار افغان ها سنگینی می نمایند
• حسن پیمانروشنفکر ازپدیده های بازدارندۀ همسوئی چگونه متأثر میگردد
• نوشته : ع. بصیر دهزادگذار از پروسه های فرسایشی به همسوئی های عملی و ممکن
• سلام خانپه قطر کی دطالبانوددفتر پرانيستل د تسليمېدوپه معنا نه دې
• سرلوڅ مرادزی د ازادۍ پتنګان ولې د ډیورند دیوال نه ړنګوي ! ؟
• محمد اسحاق فیاضوقتی طبل جنگ و صلح یکجا به صدا در می آید
• داکترآرینکنگره ((متحد ملی(( ماتم بزرگ سیاسی نیست
• سلام خاندجرمنی دکنفرانس مهمه موضوع دطالبانو سره دخبرو په باب وه
• Najibullah Joya تاریخ از دو دوره سلطنت اقایی کرزی و نقش اوباما قضاوت خواهد کرد...؟
• فخرزاد مردم افغانستان از تکرار تجربه خونین دو دهه گذشته سخت نگران میباشند
• سرلوڅ مرادزیروان کال ، موږ چیري یوو او چیري ځو !
• محمد همایون سرخابی آیا کنفرانس بن دوم با ایجاد دفتر طالبان در قطر ربطی با یکدیگر دارند؟
• آصفه صبانگاهي به جريانات جاري كشور
• رسول پویانگسترش انارشیزم مافیایی بجای نظام سیاسی در افغانستان
• عبدالصمد ازهرآیا یادداشتهای ذیل گمانه زنی اند یا حقیقت؟
• محمد اسحاق فیاضیک بار تجربه در دموکراسی کافی است!
• عبدالحي نزهتچراغ سبز براي پاكستان
• سلام خانچې طالبان مو دښمنان نه دي، نو ولې یي وژني؟
• عزیزه عنایت ایجــاد دفتر سیاسی طالبان در قطـر !
• محمد عالم افتخاریاد داشت هایی بر طالب دوستی «جامعه جهانی» و موارد مرتبط
• سرلوڅ مرادزید شمالټلوالې استحاله په ملي ټلوالې
• نویسنده : مهرالدین مشید مسؤولیت گریزی های رییس جمهور در جایگاهٔ بابای ملت
• سرلوڅ مرادزیدولتي اداره غښتلي څنډنې ته اړتیا لري
• حسن پیمانمکث کوتاه برسرمهمترین پدیده های بازدارنده ی که وحدت وهمسو یی رااسیب پذیرمیسازد
• مجیب الرحمن ساپی پر افغانستان د فشار نوې آله
• رحمت اله رواندافغانستان خلګ د سني او شيعه په نوم نه سره بيليږي
• محمد عالم افتخاربن 2 – مفتضحانه ترین کنفرانس بزرگ جهانی
• نویسند: مهرالدین مشیداز بن اول تا بن دوم؛ آغازی اشتباه آمیز و فساد آلود و پایانی بی سرانجامی ها
• سرلوڅ مرادزی ایا د کرزي اداره د فساد په وړاندې د مبارزې اراده لري ؟
• عبدالحي نزهتافغانستان كشور فاقد استرا تژي!
• نوشته : اسد محسن زادهنیمـرخ دیگـر بــن
• نویسنده: دکتور شهیرنثاریادامه فساد گسترده در کشور وسایه شوم آن بر تهعدات جامعه جهانی درکنفرانس بن ؟
• مجیب الرحمن ساپی کابل د آی اس آی په لاس دویمه کربلا
• سرلوڅ مرادزیدوهم بن او د افغانستان بیا ځلیدا
• سلیمان کبیر نوری«بن» ها و تداوم بن بست ها در افغانستان
• نویسنده : مهرالدین مشیدمقدرات این شیر و این جنگل مانند اشکی بر مژگان امریکایی ها سنگینی دارد
• سرلوڅ مرادزیدوهم بن کې نه ګډون به، پاکستان نور هم ګوښه کړي !
• رحمت اله رواندبن دوهم کنفرانس دافغانستان لپاره ښه موقع او فرصت دې
• ننګیالی بڅرکیلویه جرګه پایته ور سیدل خو لاسته را وړنه یې نه لرل
• سرلوڅ مرادزید افغانستان په ګټه تاریخي فرصتونه
• انجنیر فضل احمد افغانلویه جرگه عنعنوی مشورتی و آینده مادروطن عزیز ما افغانستان
• سرلوڅ مرادزیجهادی،طالبي امارت یا عصري دولت ؟
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعیدافغانی دودیزه مشورتي لویه جرګه که یوه بله دوکه؟
• جمعه خان صوفيانګريز مونږبې نومه نه بلکه نامداره کړو
• سید احمد ضیا نوریاز لویه جرگه تا لویه جگره
• نبی حیدری معلمراه حل پیشنهادی معضله افغانستان
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعیدافغانیلویه جرگۀ عنعنوی مشورتی / دودیزه مشورتي لویه جرګه
• نویسنده : مهرالدین مشیدمزدوری برای ایران و پاکستان هر چند مقدس هم توجیه شود، ننگین و زیانبار است
• رسول پویاننگاهی به چگونگی لوی جرگه در کابل
• سرلوڅ مرادزی لویه جرګه د ډېرو پر مخ کلکه څپېړه
• مجیب الرحمن ساپیدودیزه لویه جرګه که حکومتي لویه جرګه؟
• مهرالدین مشید بهـــار عـــرب در شـــگوفایی است و امــا در خراســـان کهـــن باد هــای خســته می وزد
• دوکتور جهشقرارداد استراتیژیک یا ستهء معاملات فروش خانه !؟
• سرلوڅ مرادزی ستراتیژیک تړون او د پنجاب د نازولتوب پای
• نجیب الله جویاتخلف و تقلب از کجا تا به کجا!
• عارف امید به آنهاییکه از جهادوجهادی ها میګویند
• متن کامل همکاری های ستراتژیک بین افغانستان و امریکاانجنیر فضل احمد افغان
• جمعه خان صوفيانګريز مونږبې نومه نه بلکه نامداره کړو
• سلام خاندستراتیژیک تړون پر۹۰سلنه موادو موافقه شوی ده
• محمد عالم افتخار«پاکستان»؛ اسرائیل و « افغانستان ...» فلسطین کمیته 300 است !!
• سرلوڅ مرادزید پنجاب پټې اوښکاره بلاګانې !
• محمد عوضپهلوان زنده خوش است
• نویسنده : مهرالدین مشید ظرفیت های ملی و بستر های فرهنگی و شکننده گی گروهی و بستر های سیاسی
• سرلوڅ مرادزی بیا هم د جنرالانو په ژبه خبرې!
• عزیز آریانفرافغانستان بزرگترین بازنده بازی جیواکونومیک در منطقه
• سرلوڅ مرادزی کرزي د رسنیو پام له پنجاب څخه د ځان په لور واړوه !
• انجنیرعمر محسن زادهاین همه هیاهو بخاطر چیست ؟
• سرلوڅ مرادزی ایا پنجاب به د افغانستان او سیمې په اړه ستراتیژي بدله کړي ؟
• نادرکارگر صدیقیجنایات امپریالیزم امریکا وصهیونیزم اعزرائیل علیه کشور های اسلامی
• محمد اسحاق فیاضناتو، تغییر جغرافیایی عملیات های نظامی علیه طالبان
• مجیب الرحمن ساپیخدا نا کرې اګر کبي بي پاکستان اور امریکا کې جنګ هو ګيي تو هم پاکستان کې ساتهـ هونګي
• احمد سعیدیمکثی بر فتوای اخير شورای علمای کشور
• محمدنبی عظیمیپدیده فرار در ارتش افغانستان
• سرلوڅ مرادزی ولې پښتانه او طالبان یوبل سره اخښل کیږي؟
• داکترآریننیروی ما در وحدت ماست
• محمد همایون سرخابیچرا پاکستان از بدو پیدایش با حکومت ها و مردم افغانستان خصومت میورزد
• عزیزه عنایت دولت افغانستان و تصمیم گیری مذاکرات !
• محمد عارف عر فان رازهای نا گفتهء تو طئه سقوط نظام دمو کرا تیک ودرس های زهر آلود تاریخ در افغا نستان
• زبیر شیرزادسیاست و تفکر واحد و وحدت عمل
• محمداسحاق فیاضآیا مردم افغانستان مستحق قحطی است؟
• رحمت اله رواندپاکستان آی،ایس،آي نه غواړی چی په افغانستان کی سوله راشی
• محمد عالم افتخار آسیب شناسی ی سیاسیون و رهبران در افغانستان معاصر
• سرلوڅ مرادزیپنجاب غواړي وخت سپما کړي !
• فخرزادمبارزه با ترورسیم وسیله است یا هدف ؟
• محمداسحاق فیاضعملیات منظم نظامی،عامل تضعیف طالبان وتقویت اردوی ملی
• الهه افتخارمردم افغانستان ازهمه اولتر به بازسازی تفکر شان ضرورت دارند !
• نویسنده : مهرالدین مشیدپاکستان در حمایت از تروریزم منافع استراتتژیک و حیاتی خود را دنبال میکند
• جیحونازطرح تو طئه آمیز مصالحه ما سکو تا طرح دسیسه آمیز مصا لحه واشنگتن درافغا نستان
• سرلوڅ مرادزی مذهبي توندلاري د پنجاب او ایران د یرغل غشي !
• محمد عارف صخرهسپتامبر سیاه با دستان الوده بخون اجیران آی اس آی رقم خورد
• ولی محمد نورزید افغا نستان د جمهوری ریاست ارګ د جنازو او فاتحو مرکزشو
• سلام خاندافغانستان په ټولو ترورستی پیښو کی دپاکستان لاس دې
• قیوم بشیر ریش از من و اختیارش بدست قاضی غلام !
• عزیزه عنایت افغانستان در تلاطم آشوب
• سلیمان کبیر نوریخواب یا خیانت ننگین دولتمردان افغانستان
• محمد عالم افتخارترور ربانی؛ یعنی که «بالاتر از سیاهی هم رنگ» هست!
• محمداسحاق فیاضطالبان وارد عرصه دیپلماسی می شوند
• سرلوڅ مرادزی نظارشورا ولې د مقاومت او جهاد لوبه توده ساتي ؟
• با رفیق هدایت حبیب گران ارج
• محمداسحاق فیاضقلب کابل چگونه لرزید؟
• محمد عوضكرزي غواري چه پر قدرت پاتي شي
• رحمت اله رواندسیپتمبر (۱۱ ) له لسو کلونو وروسته
• لیکونکی : ولی محمد نورزیپه افغانستان کي لس کلنه دیموکراسې اودکرزی دواک او قدرت چاري
• محمد اسحاق فیاضنشست چهارجانبه؛ خواسته ها و اهداف دراز مدت
• محمدنبی عظیمی آیه های یأس
• سرلوڅ مرادزی ستراتیژیک تړون : دایران او پنجاب نهیلي
• انجنیـر خلیـل الله روًوفی بهـــای بحرانیـــکه به انفجـــار نزدیکـــش ســـاخته اند، کیـــها بایــد بپــردازند ؟
• داکترآرینبه بهانه ای کنفرانس بن دوم
• زلمی خلیل زاد اوضاع منطقه و جهان بهتر از هر وقت دیگر به نفع افغانستان است
• رحمت اله رواندستراتیژیک تړون په باب په لوړه کچه ناسته تر سره کیږې
• جلال پیروز سلام به سروران اسلا م درافغانستان امروز !
• محمداسحاق فیاضاربکی ها، دستآوردی با نتیجه معکوس
• مجیب الرحمن ساپی تر ۲۰۲۴ کاله د امریکا شتون او زموږ اندېښنې
• نویسنده : مهرالدین مشید وکلای برنده و بازنده سر دل مردم افغانستان ریخته اند
• عبدالوکیل کوچیبسوی تحکیم وحدت و تعهدات آرمانی
• سلام خاندپارلمانی دانتخاباتو دستونزی دحل په باب دملګرو ملتونو دسازمان طرحه
• دوکتور صلاح الدین سعیدی - سعید افغانی فهم من از فرمان رئیس جمهورمبنی بر ارجاع حکم محکمه به کمیسیون انتخابات
• دکتور اصغرخیل منگلوحدت ملی منطق بقا و پيشرفت افغانستان
• علی رستمیامید که ناامید شد!
• رحمت اله روانبرگزاری کنفرانس دوم بن بدون حضور مخالفان ناکام است
• محمد عار ف عر فان پژواک های تلخ رو یا های جدای طلبا نه در حزب واحد
• نوشته از ع. بصیر دهزاد آینده نگری، گذار از دیروز بر واقعیت های کنونی جامعه افغانی
• سلام خاند پارلمانی ټاکنو په باب دولسمشر حکم ګونګ او پیچلی دې
• مجیب الرحمن ساپی د بن دویم کنفرانس او د طالبانو نه ګډون
• سرلوڅ مرادزی ستراتېژیک تړون او د اووه سرو بلاګانو راټوکېدل
• عبدالحی نزهت افغانستان بن بست نظامی سیاسی
• محمد اسحاق فیاضکنفرانس بن دو، اما و اگرهایی برای حضور طالبان
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعیدافغانیمکثی بر نوشتۀ نمی دانم کرزی با کې میخواهد صلح و مذاکره کند؟
• سرلوڅ مرادزیترڅو بیا بیا اشتباه !
• محمد عالم افتخاردر قبال «بازی شیطانی» از جناح چپ ؛ باید جداً هوشیار بود !
• محمد اسحاق فیاضنشست های سه جانبه، تلاش های صلح در سایه تعارفات
• نویسنده : مهرالدین مشیدطالبان ابزاری در دست استخبارات پاکستان و امریکا برای بحران آفرینی
• ولی محمد نورزی افغا نان د پا ڼ او پړانګ په منځ کي
• محمد همایون سرخابیافغانستان در آستانه دومین کنفرانس جهانی در بن
• انجنیـر: خلیـل الله روًوفیزندگی ومرگ، قربانی سیاست وثروت
• محمد اسحاق فیاضآیا نیروهای مسلح افغانستان، توان مبارزه با تروریسم را دارد؟
• سلام خان له القاعده سره د ایران له لوری مرسته کومه نوی خبره نه ده
• رحمت اله رواند افغانستان او امریکا ستراتیژیکې اړیکې به د یوې اعلامیې پر بنسټ تنظیم شي
• زلمی نصرتوظایف ما در قبال «کنفرانس بُن دوم»!
• ایمل خان فیضیادامۀ جنگ، تلاش برای دوام حضور امریکا-ناتو در افغانستان
• سرلوڅ مرادزی پنجاب پر وړاندې د افغاني سراسري غورځنګ اړتیا
• عزیزه عنایت انتقال قدرت ازقوتهای ناتوبه اردوی ملی افغانستان !
• نویسنده : مهرالدین مشید دست بحران ساز بعید است تا بحران زدایی کند
• محمد عالم افتخارفجایع قندهار ؛ فلاکت ملی و مسؤلیت لرزانندهء مدعیان «چپ» افغانستان!
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعید افغانی خطاب به آنهائیکه مصالحۀ سیاسی را نمی پذیرند وبه تعریف رسمی دشمن تأکید دارند!
• محمد همایون سرخابی از سگ شویی در اروپا تا وکالت در شورا
• نویسنده : دکتور شهیر نثاریبیایید اساسات نظام مردم سالاری و دموکراسی را بیشتر ازین به بازی نگیریم !
• فهیم ادأبه کجا سقوط کرده ایم؟
• محمد اسحاق فیاضاجرای­عدالت، حق گمشده برای­عوامل نفوذی­طالبان
• سرلوڅ مرادزی د پنجاب یرغل ، د ناتو چوپتیا او د دولت بېتفاوتي
• نویسنده : مهرالدین مشیدسکوت سنگین کرزی در برابر فساد را تنها خنجر داد می شکند
• سلام خانله طالبانو سره لیدل او خبرې کول کوم ګران کار نه دی
• ليکوال: جګتورن غلام يحيى تندرزرعجم خان باید بښل شوی وه!
• سید احمد ضیا نوری سکوت ننگین
• عزیزه عنایت مداخلات دشمنان درخاک افغانستان !
• انجنیر: خلیـل الله روًوفـیساختارنظام سیاسی کشوربه نظرخواهی مجدد مردم نیاز دارد
• احسان عمرراه پیموده شده را بازنگری کنیم
• نویسنده : مهرالدین مشیدالقاعده و طالبان و آبدیده گی ایده ئولوژیکی آنان در کرهٔ استخباراتی پاکستان
• محمدنبی عظیمی ارتش دولتی و مسأله روحیه نبرد دردوران انتقال مســــــــــؤولیت
• نورمحمد غفوری د نړۍ بډایان او د شتمنیو ویش
• نویسنده : مهرالدین مشید بد نوکر بودن برتر از خوب نوکر بودن در دو گزینۀ راهکاری
• محمد اسحاق فیاضلیست سیاه طالبان از سوی سازمان ملل، به خاکستری تبدیل شد
• محمد همایون سرخابیحاکمیت ننگین در نظام ریاستی چرکین کنونی افغانستان
• عبدالو کیل کوچیدموکراسی واثرات آن بخصوص درافغانستان
• سید نبیل شمیممثالهای چندی ازادامه جنگ در افغانستان ،تروریزم چیست؟
• ایمل خان فیضی پیمان ستراتیژیک: ادامۀ مذاکرات پوشیده و نگرانی ها
• نصیر احمد مهمند افغانانو ته درسوا اوشرمیدلی دښمنانو سرهڅه کول پکار دی ؟
• محمد اسحاق فیاضآیا کنترول امنیت هنوز در اختیار نیروهای امنیتی است؟
• میرعنایت الله سادات خلف انگریز افشاء شد
• سلام خان د افغانستان جگړه د ورځي ۳۰۰ مليونه ډالره لگښت لري
• محمد امین میرزادطالبان، سه تاکتیک جدید نظامی برای گسترش خشونت ها
• محمد اسحاق فیاضبرخی از سران طالبان بازهم بخشیده می شوند
• عزیزه عنایت افغانستان و ناآرامیهای روز افزون !
• نویسنده : مهرالدین مشیدافغانستان در چنبرۀ زمامداران فاسد و رهبران سیاسی اماتور
• انجنير سيد عبدالقادر لوي کندهاره !
• سرلوڅ مرادزی په مقاومت او جهاد سوداګري تر کومه ؟
• داکترآرینتشنج طرح ها، جدی ترین ناقوس خطر برای وحدت ماست
• محمد اسحاق فیاضافزایش 5درصدی خشونت ها بعد از مرگ بن لادن در افغانستان
• رحمت اله روانپه افغانستان کې د تروريستانو فعاليت بهرني لاس وهنه ده
• سرلوڅ مرادزی طالبان له شمالټلوالې ښېګڼه نه لري
• نوشته از ع. بصیر دهزادجامعه افغانی یا تقاطع بینش ها و برنامه های سیاسی
• نویسنده : مهرالدین مشید پاکستان هنوز هم چرخ های نظامی و سیاسی طالبان را به پیش میراند
• محمد اسحاق فیاضوقتی که بیماران نیز قربانی قساوت و بی رحمی جنگ می شوند
• بقلم دکتور جهش بحثی پیرامون استقرار پایگاههای نظامی ایالات متحده ء امریکا درافغانستان
• نویسنده : مهرالدین مشید ترور اسامه بوسیلۀ امریکایی ها را جشن گرفت یا در سوگ آن نشست
• عزیز آریانفرگره کور پیمان راهبردی با امریکا و چالش های پیش رو
• الف – محشور (( پکه ، دادی هم بله سپکه )(
• ولی محمد نورزی امریکا یا نو افغا نانو ته څه ورکړل
• محمد اسحاق فیاضتشکیل کمیته مبارزه با فساد، راهکارعملی یا چرخش در دور باطل دیگر؟
• احسان عمرراه پیموده شده را بازنگری کنیم
• نویسنده : مهرالدین مشید القاعده و امریکا به مثابۀ دو روی یک سکۀ جنایت برای مردم افغانستان
• الف - محشور )) بن لادن(( تروریست نبود
• سلیمان کبیر نوریملا ضعیفی که در حسرت ملا قوی شدن شارید!!
• سلام خانالقاعده شبکی دخپل مشر وژل کیدل وروسته له شپږ ورځو تا ئید کړل
• نویسنده : کاکوجان نیازیپاکستان دچار آشفتگی سیاسی غیر قابل علاج
• نویسنده : مهرالدین مشید کشتن اسامه کشيدن چراغ سبز پاکستان به امریکا برای بازی تازه با افغانستان
• عبدالحی نزهتقتل اسامه بن لادن در پاکستان
• محمد همایون سرخابی حامیان اصلی تروریزم بین المللی
• ف. بریدیکتیی پاکستان به حکومت افغانستان
• کریم پوپل ستراتیژی کوتاه مدت ودراز مدت اضلاح متحده امریکا در قبال افغانستان و منطقه
• سرلوڅ مرادزی ایا د بن لادن په مرګ ترهګرو ته اړتیا پایته ورسېده ؟
• سرلوڅ مرادزی د افغانانو خبره چې بن لادن پنجاب کې دی ریښتیا وختله
• رستم پیمانپایان اسامه و پایان یک بهانه
• سلام خانبالاخره د اسامه بن لادن مرګ په نړیواله سطح تائيد شو
• محمد اسحاق فیاضزندان قندهار، درامه ای که هیچ کس خم به ابرو نمی آورد
• نویسنده : مهرالدین مشیدعبوسیت آمیخته با خشم فضای کشور را بهم پیجانیده است
• سلام خان د دفاع وزير دې استعفى ورکړي اوویاند یی باید بخښنه وغواړې
• انجنیـر خلیـل الله روًوفـیضرورت تغییربنیادی درسیستم نظام کشور
• نویسنده : مهرالدین مشیداستراتیژی تجزیه طلبانۀ امریکا در افغانستان بیشتر روح اسلام ستیزانه دارد
• نجیبه آرشبدون بازنگری در مصوبات شورای امنیت، تامین صلح در کشور، میسر نخواهد بود
• سلیمان کبیر نوریسند تازه ی انکار ناپذیر محکومیت، بر اسناد پیشین افزوده شد+ فیلم
• محمد اسحاق فیاضشصت درصد افزایش خشونت در بهار خونین افغانستان
• محمداسحاق فیاضعوامل نفوذی طالبان، پاشنه آشیل نیروهای مسلح افغانستان
• سرلوڅ مرادزیپنجاب اصلي لوبغاړي رامیدان ته کړل
• محمد اسحاق فیاضکمیسیون مشترک صلح، تلاش دوجانبه برای نتیجه نامعلوم
• سیدمحمد فرزاد تا کی دروغ ؟
• سرلوڅ مرادزیافغانستان ته د الوتکو ورکړه او د پنجاب منډې !
• نورمحمد غفوریسیاسی حاکمیت او د ملت تر مخ پرتې ستونځې
• نویسنده: دکتور شهیرنثاریچگونگی مدیریت بحران در افغانستان
• محمد اسحاق فیاضتحولات افغانستان در چشم انداز نشست وزرای خارجه ناتودر برلین
• سلام خاند طالبانو تسليمېدل هسې تبليغات او خبرې دي
• فخرزادغرض مبارزه با فساد ‚ به اراده قوی ‚ و همکاری صادقانه ‚ جامعه جهانی نیاز است
• محمد عوض افغان ها سر نوشت خویشرا خود باید تعین نماید
• محمد اسحاق فیاضافغانستان در تحولات نظامی سال گذشته
• محمد اسحاق فیاضافغانستان در تحولات سیاسی سال گذشته
• ولی محمد نورزی د ولسی جرګي د انتخا باتو پر کشا لې د ځانګړي اختصاصي محکمي پریکړي څه شوي ؟
• نورمحمد غفوریدسوله ایز فشار اړتیا!
• سلیمان کبیر نوریفجایع سازمان یافته ی تروریستی در کشور
• محمد یعقوب هادیداکتر نجیب الله یک قتل سیاسی بود؟
• ډاکـــټــــر صـــلاح الــــدیـــن سـعـیـدی – سعـــیـد افــغــانـيپه افغانستان کې حالات، کړکیچونه او د حل ممکنې لارې!
• سرلوڅ مرادزیمذهبي لیونیان د وحشت په عروج کې
• عزیزه عنایت افغانستان و پایگاه دائمی نظامی امریکا
• انجنیر عزیزاحمدپایداری یا وابستگی
• نویسنده : کاکوجان نیازیکاندیدان معترض در جستجوی نخود سیاه
• محمد الله وطندوستوضع موجود و روشنفکران
• کاکوجان نیازیدخالت دروظایف محکمه ی خاص، بحران می آفریند!
• نویسنده : مهرالدین مشیدقبایل آنسوی دیورند آماج دسایس و بستر رقابت قدرت های استعماری قسمت سوم
• فخرزادبخاطر تامین صلح در کشور به مدیریت سالم کاری،حمایت کشورهای منطقه وجهان نیاز است
• ع.رستمی مبارزهء اگاه اختیاری است نه جبر!
• نویسنده : مهرالدین مشید قبایل انسوی دیورند آماج دسایس و بستر رقابت قدرت های استعماری *قسمت دوم
• کاکوجان نیازیسناریوی حضور نظامی امریکا منجر به ایجاد پایگاه نظامی آنکشور در افغانستان خواهد شد!
• عبدالحی نزهتنگاهی به جریانات داخلی ولسی جرگه
• سرلوڅ مرادزیپنجاب او مجاهدین د امریکايي پوځي اډو لامل دي
• محمد عالم افتخارجنایت و اشد جنایت علیه بشریت (مقدمهء دوم )
• رستم پیمانولسی جرگه؛ باز هم درجال جهالت
• ولی محمد نورزیپه افغا نستان کي د فو ځي اډو شتون او ضرورت
• رحمت اله روان ګاونډیو تل هځه کړی ده چی افغانستان کی سیاسی سیالی تر سره کړې
• نویسنده : مهرالدین مشیددنباله روی امریکا از سیاست های انگلیسی کفر سیاسی و جنایت تاریخی است
• رستم پیمانولسی جرگه را خنثی کردند
• محمد عالم افتخارجنایت و اشد جنایت علیه بشریت
• سرلوڅ مرادزی ننګرهاریانو دوښمن اوس هم په کمین کې دی !
• انجنير سيد عبدالقادر دامريکا پوځي دايمي اډي يا داشغال دوهم دګواښونو ډک پړا و!
• کاکوجان نیازیپیامد های سفر آتی رییس جمهور کرزی به لندن
• نصرت شادسه قرن ادبیات رئالیستی روس
• پژوهشی از: سلطان علی کشتمند ترجمه و نقش آن دردانش پژوهی، آموزش و پخش اندیشه های نوین
• انجینر محمود صافیزما کوره ، زما ګوره ، دګلو هاره ښکلی ننګر هاره دښمنان دی په سترګو ړانده شه
• علی رستمیچگونه برای یک حزب متحد ویکپارچه مبارزه نمود!
• نوشته: فهیم اندیشهسلجقوقی؛ چهارمین قربانی در پای قانونی
• خبرگزاری صدای افغان(آوا)ايجاد پايگاههاي نظامي امريكا در افغانستان؛دولت بايد فوق العاده محتاط باشد
• عبدالحی نزهتشورای صلح وواکنش های انفعالی مخالفین
• سلام خاند افغانستان شخړه یوه سوله ایز حل ته اړتیا لري
• رحمت اله روانتازمانیکه افغانها باهم متحد نشوند هیچ اقدام خارجی ها نتجه ندارد
• سرلوڅ مرادزی جلال اباد د دوښمن د سترګو اغزی
• نویسنده : مهرالدین مشید امریکا برای رسیدن به استراتیژی خود از هر خط قرمزی عبور میکند
• فخرزادپیامد بازیهای پشت پرده درکشور چه خواهد بود؟
• فرستنده : بامدادگفتید پایگاه دایمی؟
• اکا دمیسین دستگیر پنجشیریافغانستان به بیطرفی دایمی و غیر نظامی شدن نیاز مبرم دارد
• محمد یعقوب هادیپایگاه نظامی خارجی یا پایمال ساختن منافع ملی ما ؟
• الف - محشور بازی بامنافع و حیثیت مردم و میهن کافیست !
• لیکوال: ولی محمد نورزی د ولسی جرګی د ریاست مقام ته د وکیلانو د پهلوانی او زور آزمایی مسا بقه بیاهم نا کا مه شوه
• نویسنده : مهرالدین مشید جستاری بر پسینۀ فساد زنجیره یی زمامداران کابل
• فهیم اندیشهکشت قانونی در غربال سیاف
• سلام خان نړيواله ټولنه بايد دافغانستان له ګټوسره سم عمل وکړي
• عبدالله رسولیبرای کدامين درد بنالم؟
• رحمت اله رواندخارجی چارواکو دیوه اوبل ضد ځرګندونې افغانستان بحران ته وړې
• محمد عالم افتخارخیانت ، شر ، فساد و قطاع الطریقی در مسند قضا
• انجنير سيد عبدالقادر اوباما بايد دډموکراسي نقا ب له مخه ليري کړي !
• نویسنده : مهرالدین مشید امریکا و بازی بزرگ در کشوری که دشنه مقاومت گلوی هر مهاجمی را شگافته است
• الف - محشور ولسی جرگه یا جهادی جرگه ؟
• سرلوڅ مرادزی لاسپوڅې او ملي ضد ولسي جرګه
• محمد اسحاق فیاضروسیه، حضور مجدد آرام و خزنده درافغانستان
• رحمت اله روانبالاخره پارلمان افغانستان رسماً افتتاح گردید
• سلام خانټول ۵۹ بریالي اعلان شوي کاندیدان په درغلۍ تورن دي
• واحد صلحجو حکیمزاده کلیشه سازی ها و پیکر ترایی
• عزیزه عنایتافغانستان ودشواری های روزافزون !
• نویسنده : مهرالدین مشید مطبوعات سکوی پرش یا توسنی برای هوس رانی های گندیده نیست
• نوشته :آرش آزیشماجرای رقابت برسرکرسی ریاست مجلس نماینده گان
• وزیراوستا کرزی: بجای اصداربیانیۀ مستقل به سفیرایران عذرمیکند
• فخرزادپیامد کشمکش های قدرت طلبی در کشور چه خواهد بود ؟
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعیدافغانیفـریب و اغواء گری پاکستان درقبال کشور ما پیگیرانه دنبال میشود!
• عطا احمدیمارشال فهيم دست خالى برنگشت و ايران دين خود را بارديگر ادا كرد!
• نوشته از : ع. بصیر دهزاد جستجوی اهداف بزرگ در امکانات کوچک
• سرلوڅ مرادزی ایران د افغانستان په اړه د ګورګین خوبونه ویني
• کابلی والاگلِ خشک به دیوار نمی چسبد
• نویسنده : دکتور شهیر نثاریمسئولیت پذیری ؛ ضرورت جدی در کشور
• ولی محمد نورزی د افغا نستان او ایران اړیکي کومی خواه ته روانی دي
• نوشته نذیر ظفرمهمانان نا خوانده
• سلام خانوسله وال مخالفان په يوه قوم او قبيلې پورې اړه نه لري
• محمد اسحاق فیاضچشم انداز 2014 و سال های سخت و دشوار
• مصلح سلجوقی سازمان شیفتگی ( کاسه لیسی )
• محمد یعقوب هادیسیاست پردازی و نیرنگ
• محمد عالم افتخاردعا به روح پدر بزرگ «جهاد» حضرت نصیرالله بابر
• نویسنده خوشحال اصفی اینده مبهم پس از خروج !
• اسماعیل -- محشور ((ما توانایی نبرد در دو جبهه را نداریم ))
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعید افغانیتحولات افغانستان، منطقه وتحلیل های آقای امرالله صالح درمورد!
• محمد عالم افتخار «جنبش چپ »((قسمت ششم و پایانی))
• داکترعمرپو پلسیمای داکتراکرم عثمان در آیینه تاریخ
• سلام خانتوقف تانکر ها ی تیل نتایج سفرمارشال فهیم را زیرسوال برده است
• سلام خانپه تیرو نهه کلونو کی بهرنیانو تنها دخپلو ګټو په باب فکر کړي دې
• مشکل حسابدهی کمک های مصرف شده درافغانستان نویسنده : دکتور شهیر نثاری
• عبدالحی نزهت شرایط دشوار و راه برون رفت از آن
• سلام خاننوی میلادې کال به هم له ستونزو ډک کال وي
• یعقوب هادیآرمانهای حزب دموکراتیک خلق افغانستان جاذبهء جاودان
• رحمت اله روانافغانستان یک سال دیګر مملوازمشکلات و خونین را سپری کرد
• سلام خاندوې نوې نقشې په افغانستان کې د ناامنۍ زياتوالی څرګندوي
• دوکتور صلاح الدین « سعیدی ـ سعید افغانی »دیدگاه درمورد اعلامـیـﮥ مجمع فعالان سیاسی کشور
• ډاکټرسرلوڅ مرادزی مذهبي لیونیان
• داکتر آریندرباره خدمات واشتباهات حزب دموکراتیک خلق افغانستان
• کاکوجان نیازیاظهارات جوبایدن ، جاری شدن جوی خون در افغانستان
• عبدالحی نزهتتخلیۀ بدون قید وشرط افغانستان
• پژوهشگرومحقق ( صباح )آيا پس لرزه هاي تقلب گسترده انتخاباتي ويرانگرنخواهد بود؟؟؟
• پژوهش وتحقيق از ( صباح ) آقاي کرزي! آيا صداي ملت راميشنويد؟؟؟
• سلام خانبن لادن بهانه خوبی برای جنګ در افغانستان بوده!
• محمد عالم افتخار«جنبش چپ »(( بخش پنجم ))
• نویسنده: دکتور شهیرنثاریمیزان نیازمندی به تداوم حضور نیروهای خارجی در افغانستان
• سرلوڅ مرادزی نړیوالو ځواکونو د ویستلوغوغا شا ته، د چا لاس دی ؟
• رحمت اله روان دخارجی قواو په موجودیت کی هیڅ کله هم سوله را تلای نه شي
• عطا احمدىكي ها و چگونه بر سرنوشت مردم افغانستان تصميم ميگيرند؟
• محمد عالم افتخار از فارورد پالیسی « جهادی » تا بفرزون « قبیله وی جنوب » در افغانستان !
• فخرزادغرض بیرون رفت از وضع موجود به عملکرد عالمانه و صادقانه نیاز است
• الف - سپید سنگ )) چکری(( هنوز هم چکر میزند
• پژوهش ومحقق ( صباح )آقاي کرزي! آيا صداي ملت راميشنويد؟؟؟
• سرلوڅ مرادزی رغول شوې ستراتیژي او سپين سترګی پنجاب
• نویسنده : مهرالدین مشید زنده گی مافیا های دولت محور کابل به روایت زاغه نشینان
• سلام خاند افغانستان په اړه د امریکا نوې آرزیابي خپره شوه
• داکتر خاکستردر پی شناخت روزمره گی سیاسی نخبگان چپ
• عبدالحی نزهتصدراعظم پاکستان در کابل
• سلا م خاندافغانستان جګړه باید ختمه شي!
• داکترآرینتثبیت وگسترش آرمانهای چپ تنها در تشکیل جبهه متحد است
• سلیمان کبیر نوریرییس جمهور کرزی همچنان سرگردان در پی نخود سیاه است !؟
• صباحآقاي کرزي! آيا صداي ملت راميشنويد؟؟؟
• نویسنده : مهرالدین مشیدباز گشت طالبان پاسخی مشت آهنین در برابر دزدان مافیایی کابل و واشنگتن
• محمد عالم افتخار « جنبش چپ و معادله ای از کاشف « نسبیت » ( اینشتاین )
• کابلی والادستاوردهای عمده ی مدیریت مجلس نماینده گان
• فرزادانوشهقانونی ،چهره ی مؤثروکارگزاردرحوزه ی تفکر ملی
• سلام خان ولسمشر د ټاکنو په کار کې هیڅ ډول مداخله نه شي کولای
• وزیراوستاباورمندی اصولی ویقین کامل درعمل کرد
• عادل گیلگمش تهمت فساد بر تاریخ و فرهنگ افغانستان معادل خراسان و آریانا نمی چسپد !
• صباح آقاي کرزي! آيا صداي ملت راميشنويد؟؟؟
• کابلی والارقابت برسرکرسی ریاست مجلس نماینده گان به کجا می انجامد؟
• صباحآقاي کرزي! آيا صداي ملت راميشنويد؟؟؟
• نویسنده : مهرالدین مشیدباز گشت طالبان پاسخی مشت آهنین بر دهن دزدان مافیایی کابل و واشنگتن
• انجنیـر خلیـل الله روًوفیرویدادهای فضیحت بارسیاسی لطمهً جبران ناپذیردر تاریخ کشورما
• عبدالحی نزهتافغانستان دوباره ویتنام میشود!!
• محمد عالم افتخار «جنبش چپ »(( بخش سوم ))
• ولی محمد نورزی د امریکا ناوړی سیاست او دکرزی فا سد حکومت
• سرلوڅ مرادزی د ډیورند جرګې د لروبروافغانانو زړه ته لاره کړې
• جمال رستمیکشورعجایب ، رهبران سیاسی عجیب ، مخالفین عجیب
• رحمت اله روانتشویش پاکستان درمورد خروج ناتو از افغانستان
• عبدالحی نزهت سناریوی مضحک
• صباح آقاي کرزي! آيا صداي ملت راميشنويد؟؟؟
• سلیمان کبیر نوریعرایضی به بهانه ی (ملا بینظیر مادر طالبان)
• محمد عالم افتخار «جنبش چپ »(( بخش دوم ))
• عبدالحی نزهتاستراتژی انتقال مسولیت جنگ به اردوی افغانستان
• سرلوڅ مرادزی قاضي حسین احمد او د پښتو او پښتنو پښې وهل
• دوکـتــور صـلاح الــدیـن ســعـیـدی « سـعـیــد افـغـانــی » دیموکراسی بدون حاکمیت قانون مردود است!
• صباح آقاي کرزي! آيا صداي ملت راميشنويد؟؟؟
• کمال نبی یار چرا مارشال فهیم از قاچاقبران حمایت میکند؟
• محمد عالم افتخار«جنبش چپ » و معادله ای از کاشف « نسبیت » (اینشتاین)
• سرلوڅ مرادزی د ای ایس ای ګواښونه د ملاعمر او ګلبدین په ژبه
• سلیمان کبیر نوریافتضاح بی نظیر در بر افتادن ماسکها
• نوشته: احمدضیاء نوریرنج های محمد یونس قانونی
• الف - میهن فدا پس از دو سال خاموشی باز هم چرند
• محمد همایون سرخابی درنگی به اعترافات افتضاح آمیز آقای داود عمر زی رئیس دفتر قصر ریاست جمهوری افغانستان
• صباحصداي ملت چيست؟
• محمد عالم افتخارچرا میگوئیم « جنبش چپ افغانستان »؟؟ (جان مطلب!)
• انجنیر عزیزپس منظر انتخابات
• فخرزادعلت گسترش بی ثباتی در کشور چه میباشد ؟
• محمد امین میرزادتلاش های صلح و چالش های که هروز افزون می گردد
• سرلوڅ مرادزی ایا افغانستان د برتانوي پنجاب ستراتیژیک کنډو(۱) دی ؟
• انجنير سيد عبالقادر آيا دولسي جرګي دټاکنو په لوبه کي نا کامه روشنفکره نوماند وکيلان حق لري چی د ا لوبه غير مشروع وبولي !
• صباحآقاي کرزي خوابي يابيدار،آيا توآوازملت راميشنوي؟؟؟
• نویسنده : مهرالدین مشیدبازگشت به خویشتن شرقی و رها از خویشتن غربی قسمت چهارم
• عبدالو کیل کوچی آنجا که فساد اداری باشد رسوایی تازه گی ندارد
• عبدالحی نزهتافغانستان درگیر بحران فزاینده
• دوکتورصلاح الدین سعیدی – سعید افغانیمکثی بر مصوبات جلسه ای مؤرخ ۲/۱۱/۲۰۱۰ حکومت افغانستان
• داکترآرینعوامل شکست چپ در انتخابات پارلمانی
• الف - میهن فدا ((من به جورج بوش گفته بودم ))
• نویسنده : مهرالدین مشیدافتضاح بسته های پولی د ر ارگ کابل و دهن کجی شماری رسانه ها
• محمد عالم افتخار آنچه باید « آگاهان » از آن آگاه شوند !
• واحد صلحجو حکيم زادهرسوايی ھای عقب پرده در امواج طوفان حوادث
• محمد همایون سرخابیمضحکه صلح ملا با طالب
• حاجی خدايداداخگرازنماينده های واقعی تاکمک های قانونی
• نویسنده : مهرالدین مشیدبازگشت به خویشتن شرقی و رها از خویشتن غربی قسمت سوم
• نوشته از ع. بصیر دهزاد بدیلی بر یک معامله یا مثلث بد – زشت - شوم
• آصفه صبابلی آقای احمد سعیدی آگاهان بازنده شدند!
• عبدالحی نزهتافغانستان کانون جنگ های استخباراتی
• مرکز مطالعات ستراتیژیک افغان مکثی بر مصوبات جلسه اخیر حکومت افغانستان
• محمد عالم افتخارمکثی بر شایعات و واکنش ها در بارهء کتاب « معنای قرآن »
• ذکريا (يوسفزی)به کی باورکرد؟امريکا،انګليس،پاکستان ويابه هيچ يک ان،واقعيتهای پشت پرده چيست؟
• عبدالحی نزهت شورای صلح ,چالش ودشواری های فرا راه, استاد برهان الدین ربانی
• نویسنده : مهرالدین مشیدبازگشت به خویشتن شرقی و رها از خویشتن غربی قسمت دوم
• عبدالواسع غفاریبجواب نه ،بلکه به ارتباط تبصره محترم رفیق عظیم بابک
• محمد همایون سرخابی چرا دیگران هزینه سرکشی طالبان را بپردازند ؟
• فخرزادتامین صلح و ثبات واقعی به برخورد صادقانه و واقعبینانه نیاز دارد
• انجنير سيد عبدالقادر په کندهارکي دهمکاري په نامه پوځي عمليات په ښامار ي ګوزارباندي واوښتل
• عبدالو کیل کوچی صلح را با صلح خواهان میتوان تامین کرد
• عبدالواسع غفاری تحقق گفتاردرعمل ضا من وحدت نیروهای دموکراتیک ومترقی است
• س.ک.نوریکاربرد ابزاری غرب از بنیادگرایی
• نویسنده : مهرالدین مشیدبازگشت به خویشتن شرقی و رها از خویشتن غربی
• عبدالحی نزهتباز هم دربارهء نقش پاکستان در بحران افغانستان
• سرلوڅ مرادزی افغانستان کې د سولې هڅو پنجاب وارخطا کړی
• محمد اسحاق فیاضحملات هوایی، بهترین وسیله شکار رهبران القاعده و طالبان در پاکستان
• محمد عالم افتخاراساسی ترین حلقهء سیاست که باید همه افغان ها به آن چنگ بزنند !
• نگارنده : زلمی رزمی دزدان با چراغ
• معلم زرغون شاهاولسمشر او د هغه تړمې اوښکې
• نوشته از ع . بصیر دهزادفدرالیزم و ارزش های آن، تضاد یا تطابق در سیستم سیاسی و اجتماعی افغانستان
• نویسنده : مهرالدین مشید رشد سیاسی و اقتصادی روندی است هماهنگ و متوازن
• عزیزه عنایتاستعــداد ونیــروی فکری افغــانــان
• شاه محمود محموداعلان نتایج انتخابات دال برتحـــریم انتخابات توسط مردم وادامه بحـــران مشــروعیت دولت درافغانســــــتان اســــــت
• عبدالواسع غفاری بمناسبت چهاردهمین روزشهادت دوکتورنجیب الئد
• محمد عالم افتخار دنیا ؛ با «ISIپاکستان» است یا با «شورای امنیت» ملل متحد؟!؟!
• سرلوڅ مرادزی ازمایل شوي ډاکوان هېواد ته سوله راوستلای شي ؟
• کاکوجان نیازی نگاهی به سیاست های پاکستان در قبال افغانستان
• رحمت اله روان د شهید داکتر نجیب اله دشهادت دڅوارلسم تلین په یاد
• محمد الله وطندوست باز هم تقلب در انتخابات و ادامه نا امنی ها
• سرلوڅ مرادزیدوکتورنجیب د خوشحال خان د شعر میړنی
• فخرزاداز تجارب خونین نه سال گذشته گذشته باید آموخت
• عبدالوکیل کوچیصلح عادلانه زیبا ترین بهای زندگیست
• اندیشه گاه تمامیت افغانستانطالبان - طوق لعنتی بر گردن اسلام و لکهء ننگی بر دامان بشریت! (بخش هفتم و پایانی )
• یعقوب هادیبخاطرآینده جنبش مترقی کشور روی واقعات کشوری باید به قضاوت مشترک رسید
• رحمت اله روانافغانستان ی˜ كشور مستقل است هیچ پلانی براى تجزیه ان عملی نخواهد ګردید
• نویسنده : مهرالدین مشید ادارۀ کابل نمادی از ذبون پهلوانان فساد ، جاسوسی و معامله
• انجنير سيد عبدالقادر آيا پوهيږي چی دولسي جرګی په راتلونکو مصنوعي ټاکنو کي به کاميابي دکومو اشخاصو په نصيب سي ؟
• اجمل شينوارید ملی جبهي جوړول اسان خو پايښت (دوام) ئی سخت دي!
• محمدنبی عظیمی دنیا جای خوبی است و می ارزد که به خاطر آن بجنگیم
• رستم پیمانطرح که تجربه شد، طرح که تجربه شود و طرح هایکه...
• نویسنده : مهرالدین مشید در کارنیوال انتخاباتی بازیکنان اصلی تفنگداران غارتگر و گروههای مافیایی اند
• محمد یعقوب هادیبخاطرآینده جنبش مترقی کشور روی واقعات کشوری باید به قضاوت مشترک رسید
• محمد همایون سرخابی تغییر در نظام سیاسی افغانستان متضمن صلح و ثبات است
• عزیز آریانفرعمو سام در راه اژدها
• داکتر و . خاکسترسرمه بر سنگ حنا سایدن
• انجنير سيد عبدالقادردولتي چارواکي حق نلري چی دلوټ مارانو او قمار بازانو ددرغليو تاوان دبيت المال په پيسوباندي ورکړي !
• انجنیر عزیز ادغام – چالش ها و راهکارها
• محمد عالم افتخارپاکستان در کام غضب های زمینی و آسمانی
• محمد یعقوب هادیبخاطرآینده جنبش مترقی کشور روی واقعات کشوری باید به قضاوت مشترک رسید
• سلیمان کبیر نوریتیزس استراتیژی افغانی برای تامین صلح وثبات پایداردر افغانستان
• عزیز آریانفرنیاز تاریخی به راه اندازی گفتمان بزرگ سراسری در زمینه دستیابی به اجماع ملی
• فخرزادکلید حل دشواریهای خونین کشور در کجاست ؟
• اندیشه گاه تمامیت افغانستانطالبان ـ طوق لعنتی بر گردن اسلام و لکهء ننگی بر دامان بشریت! ( بخش پنجم )
• سرلوڅ مرادزید طالبانو امارت یا د پيریانو پاچايي
• عزیز آریانفراوضاع منطقه و پیش بینی هایی برای آینده افغانستان
• سرلوڅ مرادزی جګړه باید افغانستان څخه پنجاب ته انتقال شي
• و. اوسیپف پیرامون بی طرفی افغانستان
• نوشته از ع. بصیر دهزاد تجارب سیاسی - سازمانی و شیوه برخورد با معضلات مقطعی
• محمد عالم افتخارخطاب جهانی در بارهء کتاب « معنای قرآن »
• سرلوڅ مرادزی مه پریږدۍ د پښتونستان ورځ هېره شي
• عزیز آریانفرگام های گمشده در سمفونی گوشخراش بحران خونبار افغانستان
• محمد یعقوب هادیحقیقتِ واقعات را باید گویا ساخت
• عزیزه عنایت تظاهرات درولایت بادغیس بخاطر کشته شدن یک پولیس افغان !
• عزیز آریانفرساختار ایده آل نظام سياسي در افغانستان
• عزیز آریانفرگره های کور و فروبسته کلاوه سر درگم بحران افغانستان
• فرشید رویایییک احتمال در باب سفر داکتر نجیب الله
• سلیمان کبیرنوریتمرین جنگ بر ضد ترور، با سلاح چوبی
• محمد عالم افتخار پاکستان در کام غضب های زمینی و آسمانی !!
• عزیز آریانفرشکست استراتیژیک امریکا؟
• محمدنبی عظیمیبـــــوی بــــــــــد
• سه یاداشتداکتر و. خاکستر
• رستم علی پیمانباید رأی داد اما برای کی؟
• محمد ولیوضع درکشورونقش چپ دموکراتيک دربهبودی اوضاع
• فخرزادآفتاب به دو انگشت پت نمیشود
• اندیشه گاه تمامیت افغانستانطالبان ـ طوق لعنتی بر گردن اسلام و لکهء ننگی بر دامان بشریت! ( بخش چهارم )
• سلیمان راوشبجایی تجزیه یا تقسیم افغانستان چرا پاکستان باید تجزیه نشود؟
• انجنيرسيد عبدالقادردخپلواکۍ ۹۱ يمه کاليزه د امريکايي اشغال په ۹ کلن درشل کي !
• کاکوجان نیازی فرمان انحلال کمپنی های امنیتی در افغانستان صادر شد
• نوشته: عبدالاحد"برين مهر" پايان خونين كوچيگري
• نوشته از بصیر دهزاد مخاصمات قومی و پسمنظر های خطرناک آن
• محمد عالم افتخارجهان ؛ به سوی پایان پروژه های جهادی!
• نویسنده : مهرالدین مشید هیاهوی تجزیۀ افغانستان توطیۀ دیگری برای فاجعۀ دیگر
• عبدالو کیل کوچیوحدت ملی خونبهای مردم است
• نوشته نذ یر ظفرسگ همسایه
• انجنیر زلمی نصرت ادامه سیاست «مصالحه ملی» در شرایط نو به بازنگری، غنامندی و انکشاف ضرورت دارد!
• اندیشه گاه تمامیت افغانستانطالبان ـ طوق لعنتی بر گردن اسلام و لکهء ننگی بر دامان بشریت! ( بخش سوم )
• خبرگزاری صدای افغان(آوا) چرا تجزيه، وقتي مي توانيم با هم باشيم؟!
• خبرگزاری صدای افغان(آوا) حركت در جهت استقلال، تنها راه دولت افغانستان
• حقيقت جو فشردهء فاکتها وحقايقی که تاکنون از اسناد ويکی ليکس فاش شده است
• سرلوڅ مرادزیمذهبي سخت دریځۍ کۍ پښتانه هرڅه له لاسه ورکوي
• دوکتور اصغرخیل منګلټولټاکنې، دموکراسي او افغانستان
• نویسنده خلیل الله عالمقدرت های نوع ظهورجهان و بازیهای بزرگ بازیگرانی کوچک
• وحید خرسندوحدت یا مصالحه غیر اصولی
• از اندیشه گاه تمامیت افغانستانطالبان ـ طوق لعنتی بر گردن اسلام و لکهء ننگی بر دامان بشریت! (بخش دوم)
• رحمت اله روانطرح تجزیه افغانستان را باید در زباله دانی تاریخ انداخت
• نویسنده : مهرالدین مشیدامریکایی ها شکست خورده اند ؛ اما خطر متوجۀ افغان ها است
• از اندیشه گاه تمامیت افغانستانطالبان ـ طوق لعنتی بر گردن اسلام و لکهء ننگی بر دامان بشریت!
• داکتر آرین پیروزی حزب واحد در وحدت حرف و عمل آن است
• کاکوجان نیازیصلح با طالبان ؟ یا پاکستان ؟
• محمد همایون سرخابی یک پاسخ کوتاه به ارجفنامه آقای ضیا باری بهار
• علی رستمیوحدت نیروهای ملی ودموکراتیک واقعیت زمان است!
• حقيقت جوشعله های آتشی که مردم افغانستان را ميسوزاند از پاکستان برميخيزد!
• نویسنده : مهرالدین مشید سیمای چند پهلو و همسویی های جنایت کارانۀ امریکا در جعبۀ جادویی
• نوشته از ع. بصیر دهزاد2019 یکصد سالگی استقلال افغانستان و فرصت های طلائی هنوز در دست
• محمد یعقوب هادیمرحله نتیجه گیری تدابیردموکراتیک
• عبدالوکیل کوچی استقلال
• انجنير سيد عبدالقادر ولسي جرګې خپله ميز ټکونه څو اونۍ مخکي دجمهوري رياست دمقام سر ه په يوه پټه معامله کي پاي ته ورسوله !
• محمدنبی عظیمیاین اربکی ها
• رحمت اله روان. کاسه صبر افغان‌ها از مداخله عریان همسایگان لبریز شده است
• فخرزادطرحهای کنفرانس کابل به جلب همکاری صادقانه مردم و جامعه جهانی نیاز دارد
• نویسنده : مهرالدین مشید ابتکار جنگ در دست طالبان و فرماندهان امریکایی قربانیان لابی های کاخ سفید
• از قلم عبقریاز مار شال بینی باید ببینی
• عبدالو کیل کوچی از کنگره موسس تا کنگره حزب موسس !
• سرلوڅ مرادزی کابل کنفرانس : ترهګر او اداري فساد
• سرلوڅ مرادزی افغانستان د نړۍ او خپل تاریخ په عروج کې
• انجنـیر خلیـل الله رووًفـیافغـانستان درجهنـم سردرگمیها
• فخرزادزور سالاری را نمیتوان مردم سالاری خواند
• وزیراوستاگامها بسوی کنگره طنین انداز نیست
• اسدالله جعفری ضرورت وحدت هزاره
• اسدالله جعفری خلیلی و محقق در رأی نیاوردن وزرای هزاره خاینند یاخادم؟
• سرلوڅ مرادزی د افغانستان په اړه د پاکستان یرغلګر سیاست لابربنډیږي
• نویسنده : مهرالدین مشید دشواری های موجود و رهایی کرزی از توطیه های منطقه یی و بین المللی
• جمیل شیرزادکنفرانس کابل و تعهدات
• فخرزادمشت ها باز میشود حقایق برملا
• نویسنده : مهرالدین مشید امریکا در پرتگاۀ جهانخواری ها در موجی از صف آرایی های آینده
• کاکو جان نیازی انتخاب المصری به حیث فرمانده ی جنگ در افغانستان از سوی شبکه ی القاعده
• شاه محمود محمود چپاول ملیارد ها دالر کمکهای خارجی به افغانستان توسط افراد بلندپایه دولت
• محمد اسحاق فیاضملاعمر و بن لادن هم سرنوشت جداناپذیراز یک دیگر
• محمدالله وطندوستعدالت اجتماعی و دموکراسی
• فخرزادمقصر کیست ؟
• جويندهء حقيقتهيزم آتش بيگانه گان
• نویسنده : مهرالدین مشید حماسه هاییکه به دستان مردان مقدس نمایی به تاراج رفته اند
• کاکوجان نيازى سياسي او امنيتي کمپاين له افغانستان څخه د وتلو لپاره د لويديځ کمپاين شنونکى:
• کاکو جان نیازی بحران سیاسی وامنیتی ناشی از کمپاین برنامه ی خروج غرب از افغانستان
• نویسنده : محمدهاشم مهدویآیاخرِما ازاول دُم نداشت؟
• فخرزادپیامد رویدادهای مهم هفته های اخیر چه خواهد بود؟
• نویسنده : مهرالدین مشید شهزاده گان بریتانیایی و رویای غلبه بر اسلاف جنگاوران میوند
• د کاکوجان نيازى لیکنه د افغانستان په ټاکنو کې د رسنيو دقيقه شکل نيونه
• رحمت اله روانسیاسی کارپوهان د مکریسټل استعفا حیرانوونکی بولي
• لطیف کریمی استالفی خود را نفروشید ، شایسته ترین را انتخاب کنید !! .
• انجنير سيد عبدالقادر دولسي جرګي راتلوونکي ټاکني به حتی د مصنوعي مشروعيت لرونکي هم نه وي !
• فریده تبسمصدای ملت خاموش افغانستان
• رحمت اله رواند افغانستان لپاره هلې ځلې په بحران بدلیږي
• نويسنده : مهرالدين مشيد افغانستان زیر پاشنه های آهنین امریکا
• درانی اعلام کشف معدن لیتیوم پرده از دلیل لشکر کشی به افغانستان برداشت
• بســــــــــــــــملکرزی وایي دکندهار عملیات به تصفیوي وي نه جګړیز ؟؟
• رحمت اله رواند طالبانو ملا تړ د(اى ، اس ،اى) رسمي پاليسى ده
• نویسنده : مهرالدین مشید بحران اقتصادی کشور در امواج توفندۀ فساد حاکم در کابل
• دوکتور صلاح الــدیـــن سـعــــیـدی - سعید افغانی سـوله، جــرګه، دریـځـونـه او عـوامـــل
• عبدالحی نزهتجرگهءمشورتی صلح استعفای اتمر وامرالله صالح
• نو شته عبقری استعفای دو تن و سرخ چشمی دو صد تن
• رحمت اله روانحنیف اتمر اوامراله صالح استعفاوته مجبور کړل شول
• رحمت اله روانافغانستان دټولو افغانانو ګډ کور دي
• نویسنده : مهرالدین مشید بازی دو گانۀ امریکا با تروریسم به گونۀ دو روی یک سکه
• انجنیـر خلیـل الله روًوفـیرازهای نامکشوف درسایهً ستراتیژی مشترک کابل ــ واشنگتن
• دوکتور محمد سعید سعـید افغانی نــدآ صلح و آرامش ضرورت مبرم عصر موجوده ماست
• دوکتور صلاح الــدیـــن سـعــــیـدی - سعید افغانیتفاهم بین الافغانی اساسا توافق بر قواعد وراه کردهای زندګی سیاسی است!
• فخرزادریشه های هراس افگنی و القاعده درخارج از مرزهای افغانستان آبیاری میشود
• نویسنده : مهرالدین مشید راهکار ملی و حکومت ملی ؛ راهبرد فاسد و حکومت فاسد
• کــــامــــرانجنون انسان دشمنیء پس کسوتان شیطان
• دوکتور صلاح الــدیـــن سـعــــیـدی - سعید افغانیتفاهم بین الافغانی اساسا توافق بر قواعد وراه کردهای زندګی سیاسی است!
• فخرزادآیا درین بازی خونین برنده مردم میباشند ؟
• محمدالله نصرت مقام معلم
• نویسنده : مهرالدین مشید مانور های استراتیژیک امریکا زیر چتر دشمنی با تروریسم
• نور محمد غفوریدا پېړۍ او زموږ نړۍ
• شهاب الدین سرمند ناتو در گمراهی حل مشکل افغانستان
• علی رستمی جنگ درافغانستان برای تحقق اهداف ایدئولوژیکیست!!
• جاویدفرهادبرداشت نوانگلیس از سیاست های گذشته
• محمد یعقوب هادیاجازه ندهید جمع آمد های وحدتخواهانه به تفرجگاه شهره پرستان، توطئه گران وانتقام گیریهای شخصی مبدل شود
• فخرزادبخاطر داشتن یک افغانستان با ثبات ومصئون به یک اداره سالم و کارائی نیاز است
• نویسنده : مهرالدین مشید بازگشت طالبان به مارجه و زمینگیر شدن نیرو های امریکایی
• فریدون ســاحلعدالت انتقالی یا دایمی
• انجنير سيد عبدالقادر دافغانستان داوسني سختي لانجي دسياسي حل لاره
• عبدالحی" نزهت"بیهودگی مذاکرات صلح با طالبان
• فخرزادتامین صلح و ثبات وابسته به اتخاذ تصامیم صادقانه جامعه جهانی وتن دادن بخواستهای اکثریت مردم افغانستان است
• رحمت اله رواند رسنیو له نظره ، واشنګتن ته دافغان ولسمشردسفر مهم اهداف
• میم – محشور د (( قم)) چړیان او دافغانانو رټل او وژل
• میهن فدا -- محشور وحشیا ن سربرآورده از قم - درصد د انتقام از فرزندان اشرف و محمود
• نویسنده : مهرالدین مشید مارجه و افسانۀ جنگ تریاک
• صديق وفاپيشينهء مبارزات سياسی مسالمت آميز ومکثی بر مبارزات انتخاباتی در افغانستان
• شهاب الدین سرمند پارلمان افغانستان و مبارزه پارلمانی
• واحد صلح جو حکیم زادهشکوه ها دل ازاریها ازحرمسرای تا اقا متگا ه
• رحمت اله روانبه امید رسیدن ان روزی که، حقیقت ګویی جایی یاوه سرایی را بګیرد
• فخرزادواقعیت واقعیت است نمیتوان آنرا تغیر داد
• انجینر محمود صافی ضرورت تاریخی ایجاد حزب واحد
• علی رستمیاول می روز قیام کارگران علیه استبدادواستثمار!
• رحمت اله روانلیناروزبه ژورنالیست موفق وګوینده پرافتخار،برای افغانستان
• ل . کریمی استالفی معاذ الله ، از منادیان فتنه انگیز !! .
• محمد اسحاق فیاضکابل، تلاش برای ایجاد تعادل در روابط منطقه ای
• الف - سپید سنگ هشتم ارد یبهش تپایان آرزو های واهی
• میهن فدا- محشور هفتم ا رد یبهشت آفریده گار جهنم و بهشت
• میم - محشور دغوایی اووم : انقلاب، کودتا ، پاڅون ؟
• اکانديد اکا د ميسن ظاهر افق دمارجې او نادعلی اولسونو سرې او وطنپاله وينی به د خپلو اکۍ تر سرحده وچی نه شي
• رحمت اله روان کلیپ های وید یویی را پس نه کنید که باز دشمنان حزب د،خ،ا خفه می شود
• فخرزادپیامد بازیگران استراتیژی امریکا در رابطه به کشورما چه خواهد بود؟
• محمداسحاق فیاضشمال کشور، اپریل خونین برای آلمانها
• دپلوم انجنیـر خلیـل الله رووًفـیباجگیــریها وباجـدهی ها درمیدان کشمکش قدرت
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعید افغانی مواد موافقتنامه های بــــن به بیراهه کشانیده شده اما ...!
• داکتر و.ع.خاکستراین بازی ارزش دیدن راندارد
• دگرجنرال ارکانحرب محمدعزیز حساسدکترین امریکا و متحدین آن در افغانستان
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعید افغانی بحث تکمیلی بر نوشته صلح و استقرار خواست ملت است!
• انجینر محمود صافید ورکی مینۍ ورکه مینه
• رحمت اله روانکمیته انسجام برای اعاده حزب وطن در المان
• دوکتورصلاح الدین سعیدی – سعیدافغانی اطلاعیه غیر موجه، بی جاء و سیاسی لوی څارنوالی افغانستان
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعید افغانی صلح و استقرار خواست ملت است!
• رحمت اله رواندبل دګناه په ویلو دخپل ځان ګناهوی نه کمیږي
• دکترنجیب الله مسیردگرسازی سیستم سیاسی ونقش آن درفرایند همگرایی وآشتی ملی گذاراز بحران عمومی به آرامش ملی
• نویسنده : مهرالدین مشید پایان تنش یا سناریوی دیگر با بیرون شدن تیغ از نیام انعطاف
• محشور- میهن فداکرزی : (( یا تخت است یا تابوت ! ))
• رحمت اله روانحزبی وحدت دحزب دټولو غړو غوښتنه ده
• فخرزادملاک حقیقت عمل است نه اظهار حرفهای تلخ و شرین
• محمد اسحاق فیاضقانون جدید انتخابات و چالش های پیش رو
• دوکتور صلاح الـدیـن سـعـیـدی- سعید افغانی اندیشه های ملی ګرایی! محترم ح. کرزی و انتخابات پارلمانی افغانستان!
• محمدنبی عظیمینگاهی به اوپراسیون تعرضی دولت ونیروهای نظامی بین المللی درولسوالی مارجهء ولایت هلمند
• رحمت اله روانکاپی کردن بهتر ازچتیات نویسی واضافه ګویی میباشد
• وزیر اوستا این با ر هم از خود می پرسم
• میوندردِ یاوه سرائی های جناب قدوس زریر
• علی رستمی به استقبال از کنگره حزب واحد !
• انجینر محمود صافیدر باره یاداشت عمر شمس ویدیو کلیپ ها وعکس العمل ها
• نوشته از ع. بصیردهزادافغانستان در یک معمای سیاستهای بغرنج فرامرزی
• رحمت اله روان حقیقت ګفتن تلخ است ولی بری شیرین دارد
• عبدالواسع غفاری وحدت را واقعاً درک نموده وصادقانه میپزیرید ؟
• انجنير سيد عبدالقادر دافغانستان داوسني سختي لانجي دسياسي حل لاره !
• کوشان صافی د اسلامي ګوند او د کرزي د دولت تر منځ د سولې د ټینګولو د پاره د روانو خبرو اترو په هلکه یوه تبصره
• محمد عا رف عر فان در رسای نقش داکتر نجیب الله برای تحکیم پا یه های رژیم مجا هدین در افغا نستان
• نثاراحمد بهینپه افغانستان کی دامریکا کومه پالیسی روانه ده
• فخرزادآزموده را آزمودن خطاست
• ډاکټر صلاح الدین سعیدي – سعید افغاني د ســـولــی جــــرګه
• عبدالحی نزهتمذاکرات با احمدی نژاد طالبان وحزب اسلامی
• رحمت اله روانپه لیکنو کی باید دحقیقت ځخه سترګی پټي نه شي
• رحمت اله رواننوي کال، نوي هیلې اوارزوګاني
• فخرزادمردم ار ناحیه پیامد رویدادهای مهم سال 1388 سخت نگران میباشند
• انجنیـر خلیـل الله رووًفیعوامل فشاربر رسانه ها ازکجا آغازمیشود !!
• حقيقت جونگاهی کوتاه بر نبشته های ماندگار تاريخی وفرهنگی دال بر حقانيت جمهوری دهه هشتاد در افغانستان
• نگارش از ع. بصیر دهزادتفسیری بر نواندیشی سیاسی و سازمانی
• انجنير سيد عبدالقادردامريکايي قومندان پرڅرګندونو باندي مکث
• نويسنده : مهرالدين مشيد قصرهای مافیایی از شیرپورتا جمیرا نمادی از فساد واشنگتن در کابل
• اسدالله جعفریوحدت ملی، یعنی احترام نهادن به حقوق شهروندی همه ی شهروندان
• انجینر محمود صافینظر کوتاه به ارتباط انتشار ویدوکلیپ ها
• رحمت اله روانزمونږ قضاوت باید عادلانه اوله هرنوع تعصب ځخه پاک وې
• محمد عا رف عر فان پا سخی به یا وه سرای های سقوط رژیم دمو کرا تیک در افغا نستان
• عبدالحی نزهتآغاز پروسهء بازداشت وتوقیف سران طالبان
• رحمت اله رواند ویدیویی کلیپونو خپریدل دحزب پر غړو کوم غلط تاثئیر نه لري
• محمدنبی عظیمی آتش به جان شمع فتد
• انجنـیـر خلیـل الله روًوفـیفریضهً مکلفیت دربن بست بازیهای سیاسی
• نویسنده : مهرالدین مشید دستگیری رهبران طالبان سناریوی پاکستان یا امریکا ویا هردو !؟
• رحمت اله روانافغانها همیشه قربانی رقابتها بین هند وپاکستان میګردد
• نثاراحمد بهینپیامد های سیاست «جهادی» سازی
• میم ---میهن فدا زنهار ! قانون را قاچاق کرده اند
• د افغان ستراتـیـژیکی څـیــړنــو مــرکـز دافغانستان د اداری نظام د رغونی په هکله مشخصی ملاحظی او پیشنهادونه!
• نورمحمد غفوریکه سیاست نه کوی، سیاست درباندې کیږی!
• نویسنده : عبدالحی " نزهت" فاجعه سالنگ ونتایج حاصله از آن
• د. صلاح الدین سعیدی په افغانستان کې د ناتو وروستی پوځی عملیات له یوی بلی لیدلوری نه!
• رحمت اله رواندهلمند په مارجه کی عملیات ځو خاص اهداف لري
• انجنير سيد عبدالقادر افغان ولس پر مارجه باندي يرغل محکومه وي !
• داکتر خاکستر پرتاب شده گی با سلیمان راوش
• انجنیر زلمی نصرت مهمند يگانه راه نجات افغانستان
• نویسنده : مهرالدین مشیداستراتیژی رویارویی با القاعده و موج خطرناک آینده
• محمد عا رف عر فان حزب واحد ستا رۀ درخشانی در کهکشان نیرو های دمو کرا تیک ملی در افغا نستان
• ډاکـــټـــر صلاح الــدیـــن سـعــــیـدی - سعید افغانی مـــصـــالحه بــــا کــــې؟
• نورمحمد غفوریدهېواد سخت شرايط د افغانانو واحد عمل غواړی!
• رحمت اله رواندیوه واحد ګوند ځخه ملا تړ زمونږد ټولو مشترکه وظیفه ده
• میم --- محشور خادم الحرمین , یا خادم القصرین ؟
• اسدالله جعفریخود فراموشی «افشار» دفن تاریخ است
• نویسنده :عبدالحی نزهتتلاش های صلح جویانهءترکیه معضله ی غامض وپیچیده ء افغانستان
• محمد الله وطندوستبه ادامه چند حرف" ستره" در باب وحدت
• علی رستمی به استقبال وحدت دوحزبِ باهم برادر !
• دوکـتــور صلاح الـدین ســعـیـدی - سعید افغانی د عسکرخدمت اجباری کول د حل لیار نده!
• فهیم ادا چند حرف «سُتره» در بابِ وحدت
• رحمت اله روان د طالبانواودولت ترمنځ په خبروکی دسعودی اوپاکستان شرطونه
• نویسنده : مهرالدین مشیدکنفرانس ها برای صلح ! یا بقای نیرو های خارجی
• دکتور صلاح الدین سعیدافغانیعـدم موفـقـیـتها درافغانستان و راه های حـل ممکن
• نوشته ی : فروغیدر حاشیه ی کنفرانس لندن
• عبدالوکیل کوچیخودکوزه وخودکوزه گروخودگل کوزه
• رستمیطالبان تروریست،قاتل،جنایتکاروبی فرهنگ تا برادران آزرده خاطر!
• رحمت اله رواند افغانستان مخالفین بایددپاکستان د آی،اس،ای دتاثیر ځخه نجات پیداکړي
• محمدنبی عظیمی Demagogy عوام فریبی ــــ
• میم --- محشور کنفرانس لندن : همه کشورها درتلاش کسب امتیاز برای چاکران خویش ا ند
• انجنيرسيد عبدالقادر په افغانستان کښي ديرغلي ځواکونوډيرښت به دبشري اواقتصادي تلفاتو سره يو ځاي يوازي ددوي دماتي وخت لږ څه ور اوږد کړي !
• نظر- برهان یک موفقیت دیگری نیروهای چپ( ح. د.خ.ا یا "وطن") دیروز
• نظر -برهان وحدت تشکیلاتی سیاسی نیرو های چپ دیموکراتیک "پرچم"
• ارسالی نجیب الله عظیمیکنفرانس لندن
• عبدالوکیل کوچی بسوی تحکیم وگسترش وحدت
• عمر محسن زادهکنفرانس بین المللی افغانستان و دشواری های حل مسآله
• جاوید جویا وسایل و راه های حل نهایی بحران افغانستان
• نوشته ی : اسماعیل فروغی آشتی با طا لبان یا سپردن اختیارات بیشتر به پاکستان ؟
• تهیه کننده : عبدالرزاق طلوع ریس جمهور کرزی با وزرای داخله و امنیت دولتی خویش باید استعفا دهید !
• رحمت اله روانحملات روزدوشنبه درمرکزکابل اهداف سیاسی داشت
• ع رستمیرسوائی ویا بدنامی!
• داکتر دستگیر رضایی تحکیمات سواحل دریای آمو جانب افغانستان و جلوگیری از تخریب بیشتر آن به قیمت خشت جان هر شهروند افغانستان می ارزد!
• ارسالی نجیب الله عظیمی „ شماری از احزاب در افغانستان خواستار تجدید نظر در استراتژی اوباما شدند “؟؟؟
• رحمت اله رواننوي ميلادي کال به هم دخارجی نظامیانو لپاره خونړی کال وي
• رحمت اله روانرویدادهای عمده سال ۲۰۰۹ م در افغانستان وبعضی نقاط جهان
• محمدنبی عظیمی نزدیک آی تا ما سراسر " ما " شویم *
• میهن فدا --- محشور ))هیاهوی بسیار برای هیچ(( ? !
• نگارنده : واحدصلحجو(حکیمزادهاستراتژی جدیدایالات متحده امریکا
• انجنیر زلمی نصرت مهمندافغانستان د«جواهر لعل نهرو»له نظره!
• فخرزاد مردم افغانستان در امتحان مرگ و زندگی قرار گرفته اند
• رحمت اله روان افغانستان همیشه دنړی دسترو طاقتونو دسیالیو قربانی شوي دي
• عبدالله رسولیرييس جمهور موفق(؟)
• رحمت اله رواندکابینی د رد شویو وزیرانو په اړه مختلف عکس العملونه
• میهن فدا --- محشور پارلمان جهادی وزیران مجاهد را رد کرد
• نویسنده : مهرالدین مشیدافغانستان پیکرۀ بیمار در زیر شلاق دموکراسی و مشت آهنین رهبری فاسد
• سلیمان راوشباز خوانی چپ و راست:
• فخرزاد مردم ما ازناحیه دشواریهای موجود به ستوه آمده اند
• هدایت حبیب چهل وپنجمین سالگرد حزب دموکراتیک خلق افغانستان
• انجنیــر خلیـل الله رووًفـیتناقضات ستراتیژی واشنگتن وآیندهً سردرگم افغـانستان
• داوود کرنزی فرخنده باد چهل و پنجمین سالگرد تاسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، حزب شهیدان وزحمتکشان افغانستان
• تحقيق وپژوهش ازصباحقواي مسلح ازلشکرکشي شوروي تا يورش نظاميان آمريکا قسمت دوم
• رحمت اله روانراځی چی دشهیدانو دارمان په خاطر سره یو ځای شو
• تحقيق وپژوهش ازصباح قواي مسلح ازلشکرکشي شوروي تا يورش نظاميان آمريکا قسمت اول
• انجنير سيد عبدالقادر افغان ګوډاګی دولت لږ تر لږه مصنوعی مشروعيت هم تر لاسه نه کړ !
• فخرزاد مردم افغانستان خواهان یک مدیریت سالم و کارائی میباشند
• نوشته ی : اسماعیل فروغیمقصر کیست ــ حکومت یا جامعه ی جهانی
• اسدالله جعفریکابینه جدید آقای کرزی خلاف قانون اساسی است
• فخرزاد غرض محو فساد به افراد شایسته ماهر ومتعهد نیاز است
• ارسالی نجیب الله عظیمی درامهء جانبدارانه و تنگ نظرانهء پنجم دسامبر سال ۲۰۰۱ بن و سرنوشت بعدی افغانستان
• نویسنده : مهرالدین مشید فساد مدیریت در کابل و وامانده گی ها برای مبارزه با فساد
• استادصباحنهضت فراگيردرانتخابات رياست جمهوري چه بد ست آورد وچه را ازد ست داد؟؟؟
• فخرزاد صلح زمانی میسر میشود که اکثریت انسان ها از مزایای زندگی طور عادلانه استفاده نمایند
• نویسنده : مهرالدین مشیددستان اغواگرانۀ انسان تایخ را به انحراف و جامعه را به فساد میکشاند
• انجنیــر خلیـل الله رووًفــیاستفاده ازمراسم سوگند در چالشهای سیاسی
• میر عنایت الله سادات پی آمد یک توطئه ای تاریخی
• رحمت اله روان په افغانستان کی دیوه امریکایی عسکر کلنی مصرف نژدی یو میلون ډالر دي
• سرور میړنی نجیب اله کابلی دسیما سمر په باب رښتیا وایی
• نوشته ی : اسماعیل فروغی بازهم همان آش است و همان کاسه
• مرادزی پنجابي ټلواله د سیمې د ناورین اصلي لامل
• نویسنده : مهرالدین مشید حامد کرزی در کوچۀ بن بست گزینش ها
• علی رستمی یاد بود ازشخصیت جاویدان تاریخ !
• عبدالواسع غفاریوحدت پیروزی وتفرقه تباهی درقبال دارد
• رحمت اله رواندبګرام په زندان کی دبندیانوسرنوشت دتشویش وړدي
• نویسنده : مهرالدین مشید روایتی از ناباوری ها برای آینده در جغرافیای فساد قدرت در کابل
• محمد عوض نبی زا ده برخی دلایل بی ثباتی و خشونت درافغانستان
• رحمت اله روان هیچ افغان وطندوست طرفداراقامت قوای خارچی درافغانستان نیست
• انجنير سيد عبدالقادر افغان ګوډاګی دولت لږ تر لږه مصنوعی مشروعيت هم تر لاسه نه کړ !
• دوکـتــور صـلاح الــدیـن ســعـیـدی – سـعـیــد افـغـانــی فساد اداري، تــوقـعــات وظرفیت های حاکمیت افغانستان
• نوشته ی : اسماعیل فروغی فساد ، عامل عمده ی ناکامی های هشت ساله
• فخرزاداقتدار دولت آینده مربوط به حاکمیت قانون تامین امنیت و و رفاه اجتماعی خواهد بود
• نویسنده : مهرالدین مشید قهرمانان و نخبگان قربانیان مظلوم نبرد داد بر ضد بیداد هستند
• انجنیـر خلیـل الله رووًفیضرب الاجلهای کاری وآیندهً نا پایدارحکومت نوتشکیل درافغانستان
• رحمت اله روان دفا سد حکومت تور داغ باید دافغان ملت له تندی پاک شي
• مرادزی یوازې اداري فساد ، که د جنګي مجرمینو په اړه هم مبارزه ؟
• عبدالوکیل کوچیوحدت معیار وطنپرستی وضامن پیروزی است
• خلیل وداد چند نکته در بارهء مقالهء «خریداری نخستین هواپیماها برای نیروی هوایی افغانستان...» در سایت بی بی سی فارسی
• محمد عوض نبی زا ده شیوه های انحصارقدرت وتبعیض قومی درافغانستان
• مرادزی د فساد په ضد هڅې باید له نورو ملي موخو سره وتړل شي !
• داوود کرنزیکار آئی و عدم کار آئی ســیاسـی و تشـکیلاتی
• فخرزاد راه بیرون رفت از وضع موجود چه خواهد بود ؟
• رحمت الله روان افغانستان ته فساد دنړیوالی ټولنی له برکته راغلی دې
• محمدآصف خواتیهغوی ته چې په هیوادکې مثبت بدلون غواړی
• نو شته نذ یر ظفرپیروزی داکتر عبدالله یا نا کا می کرزی
• فخرزاد حکومت آینده افغانستان به کسب مشروعیت نیاز دارد
• نویسنده : مهرالدین مشید استعفای مخملین داکترعبدالله و ادامۀ فساد در بستر باید ها و آیا ها
• نوشته ی : فروغیحمایتهای مشروط از حامد کرزی
• مرادزی ملي مشارکت یا سهامی شرکت
• طلوع هیچ دایه مهربان تر از ما در نخواهد بود
• دوکـتــور صلاح الـدین ســعـیـدی - سعید افغانی فساد اداری در افغانستان – عوامل و راه های بیرون رفت
• نوشته ی : اسماعیل فروغی آیا پای اوباما در باتلاق جنگ افغانستان فروخواهد رفت ؟
• فخرزادنجات کشور به اتخاذ تصمیم صادقانه و عالمانه نیاز دارد
• محمد عوض نبی زادهبررسی مختصرتداوم سه دهه جنگ درافغانستان
• محمد الله وطندوستجابجائی طالبان در شمال و پیامد های ناگوار آن
• انجنیـر خلیـل الله رووًفیافقهای فرورفته درتوفان حوادث
• نگارنده : زلمی رزمی (مجید)درآشفته بازار دوکانداران قدرت
• حقيقت جودور انديشی ودِرايت زمامداران پيشين وهوشمند افغانستان
• نوشته ی : اسما عیل فروغیدور دوم انتخابات یا حکومت مؤقت ؟
• رحمت اله رواندخارجی قواو په کړنو اعتراضونه زیاتیږي
• مرادزی انګریزانو د جدايۍ خبره رسنیو ته راوویستله
• جاویدفرهادتفکرملی چگونه ایجاد می شود؟
• محمد یعقوب هادیچیستیم،کیستیم
• محمدنبی عظیمیاز بینن سیوان تا کای ایدی
• فخرزادپیامد رفتن انتخابات بدور دوم چه خواهد بود ؟
• رحمت اله روان که دوهم ځل انتخابات کیږي بیا ایتلافی حکومت ځه معنا لري؟
• عزیزه عنایت مردمیکه سالها بار جنگ تحمیلی رابردوش کشیده اند
• نویسنده : مهرالدین مشید پاسخ منطقی تقلب به مثابۀ خیانت ملی محاکمۀ عاملین آن است
• محمد ا صغر( عبا د ی ) ا نتخا با ت وپی آ مد ها ی آ ن د رمیهن عزیز
• نوشته ی: اسماعیل فروغی افغانستان ، جولانگاه استعمار کهنه و نو
• عبدالوکیل کوچی ما درمضمون برنده شدیم ودیگران درشکل
• دوکـتــور صلاح الـدین سـعـیـدی - سعید افغانی آیا افغانها قادر به ساخت و ساز کشور شان هستند؟
• انجنیر عزیزاهداف،تجارب و درس های انتخابات
• مرادزی فاسد دولت او ترهګر د یوې سکې دوه مخونه
• رحمت اله رواندپردی تر شا یوه بله خطرناکه لوبه روانه ده
• فخرزادبازی با آتش و خون ادامه دارد
• نویسنده : مهرالدین مشید دراز راۀ صلح در افغانستان دشوار تر از استراتیژی اوباما
• رحمت اله روان د سولی کاروان ومسکین یارصاحب ته دعبرت ښه درس دې
• محمد یعقوب هادیدگم ها را بر طرف باید کرد
• فخرزادبار کج به منزل نمیرسد
• محمد نادر ظهیر از انتخاب درست تا کژراههء دیگر
• اسدالله جعفریسیاهان از سخن گویی محمد(ص)تاجایزه جهانی صلح نوبل«باراک حسین اوباما»»
• نویسنده : مهرالدین مشید خروج نیرو های خارجی از افغانستان در چشم اندازی از شکست
• زبیر شیرزادمکثی بر نوشته ی نقاب پوش د . م. از شهر لندن مقیم آلمان
• محمد عوض نبی زا دهچشم انداز مختصربرخی از مسایل کنونی افغانستان
• نویسنده : مهرالدین مشیدبازی امریکا کابوسی از ترفند در چاله یی از تحریف حوادث
• نوشته ی:اسماعیل فروغی آیا واقعا جنگ در افغانستان به بن بست رسیده است ؟
• رحمت اله روانطرح داکتر وحید اله بهتر ازستراتیژی خارجی ها میباشد
• دوکتور صلاح الدین (سعیدی – سعید افغانی) د افغانستان اوسنی سیاسی بحران د حل لاره
• فخرزادعلت گسترش خونریزیها در کشور چیست ؟
• رحمت اله رواننورباید دامریکا په انتظار وخت دلاسه ورنه کړو
• نویسنده خوشحال اصفی اعزام بیشتر نیروی نظامی به افغانستان اشتباه است!
• ترجمهء دکتور خلیل وداد (بارش)افغانستان- آستانهء حوادث
• شهاب الدین سرمندمبارزه تجربه وامید
• محمد الله وطندوستغوث زلمی بایدبی درنگ آزاد شود
• س. صابریبه مناسبت سيزدهمين سالروز شهادت دوکتور نجيب الله
• نویسنده : مهرالدین مشید رویای حضور قدرتمند نظامی امریکا در منطقه در موجی از خون و آتش
• محمد الله وطندوستبه بهانه سیزدهمین سالگرد شهادت داکتر نجیب الله
• رحمت اله رواندشهید داکترنجیب اله دشهادت ددیارلسم تلین په یاد
• تهیه و ترتیب میر محمد شاه رفیعیروز نمایش اهداف شوم و پنهانی جهان خوران
• مرادزیڅونه چې دښمن دوکتور نجیب پېژنده ، افغانانو ونه پېژاند
• مرادزی ای اس ای د طالبانو په جامه کې
• محمد یعقوب هادییاد شهیدان وطن گرامی باد
• فخرزادپیامد بازیهای ریاکارانه چه خواهد بود ؟
• امان معاشر خبرنگار ازاد(خود کوزه و خود کوزه گر و خود گل کوزه)
• دوکتور صلاح الدین (سعیدی – سعید افغانی)راه حل بحران سیاسی افغانستان بعد ازانتخابات ۱۳۸۸
• نوشته: دکترغلام محمد( اسد) محسن زاده عـمــق فـاجـعـه
• رحمت اله رواند کای ایدې مرستیال دکا بل څخه وشړل شو
• انجنیر فاروق کوهستانیروند انتخابات و معرفی نیم رُخ دیگر از چهره های سیاسی در کشور ما
• فخرزادمردم خواهان شفاف شدن نتایج انتخابات میباشند
• نویسنده : مهرالدین مشیدگسترش اندیشۀ وتحقق ناپذیری "نظام ایده آل" در جامعۀ بشری (قسمت پایانی)
• داکتر خاکسترگروپ روم چه شد ؟
• میرمحمدشاه "رفیعی"ضرورت اتحاد و همبستگی نیروهای ترقیخواه و تحول طلب
• رحمت اله روانآی ایس آی د افغانستان په ټولو ادارو کې نفوذ لری
• اشرف هاشمی آزادی پرویز کامبخش مبارک باد وفریاد برای غوث زلمی وسایر بی گناهان بلند تر باد
• رحمت اله روان نړیواله ټولنه له ازمویښت سره مخامخه ده
• محمد ا صغر( عبا د ی ) ا نتخا با ت اخیروطن
• نویسنده : مهرالدین مشیدگسترش اندیشۀ وتحقق ناپذیری "نظام ایده آل" در جامعۀ بشری )قسمت سوم(
• عزیز آریانفردر جستجوی سر نخ «کلاوه سر در گم استراتیژیک» افغانستان
• عبدالوکیل کوچیانتخابات،حفظ قدرت، سیستم نا کار آمد
• رحمت الله روانمردم افغا نستان ازریس جمهور اینده تقاضا امنیت دارد
• حقيقت جونتيجه ده در صد آراء و موقف داکتر منگل کانديد نيروهای ترقيخواه
• رحمت اله روانتیر انتخابات دافغانانو تر منڅ دیوالی نخښه ده
• محمد عوض نبی زا دهافغانستان معبر مداخله و رقابت ابر قدرت های جهان
• نویسنده : مهرالدین مشیدگسترش اندیشۀ وتحقق ناپذیری "نظام ایده آل" در جامعۀ بشری ( قسمت دوم)
• نویسنده : داکتر فریدون نورزادروش های جذب و تشویق سرمایه گذاری در افغانستان
• بریالی جویان جبهۀ دموکراتیک و وطنخواه،یگانه راه برون رفت از بن بست
• سپاهینتایج انتخابات 1388 افغانستان ودست اوردهای نهضت فراگیر
• حقيقت جونگاهی بر نظر سنجی سايت وزين انتخابات پيرامون کانديدان رياست جمهوری افغانستان
• سپاهی گمنامچرا من رای خودرا به حبيب منگل ميدهم
• نویسنده : مهرالدین مشیدگسترش اندیشۀ وتحقق ناپذیری "نظام ایده آل" در جامعۀ بشری
• فخرزادمردم ما از گسترش نا امنی ها نگران میباشند
• حقيقت جوجان کندن موذی، شام غازی
• اسدالله جعفریارتداد روحانیون ازرسالت دینی
• دوکـتــور صلاح الـدین سـعـیـدی (سعید افغانی) ملاحظات کوتاه در مورد نظریات محترم عارف عباسی ګرداننده پروګرام در لابلای واقعیت های افغانستان – موقف طالبان در افغانستان- تلویزیون پیام افغان!
• رحمت الله روان هرکس از خود حق دفاع دارد
• عبدالکریم تا یب شریفی فرهنگ انتخابات در تاریخ افغانستان برای بار دوم تمرین میگردد
• حقيقت جوسابقه داران ما ، حقايق و سرخورده گيها
• رحمت اله روانافغا نستان یو خپلواک هیواد دې
• محمد عوض نبی زا ده یادوبود از یازدهمین سالگرد شهدای نسل کشی طالبان در مزار شریف
• نویسنده : مهرالدین مشیداندیشۀ جهانی دردرازراۀ رسیدن به" الگوی تغییر" برای دگرگونیهای جهانی
• عبدالحی نزهتاوضاع روبه وخامت افغانستان
• سرور میړ نی سید اسحق ګیلا نی بیا په ښه بیه خرځ شؤ
• فواد پامیرینظام سیاسی و دغدغه های انتخاباتی در افغانستان
• فخرزادآيا ميتوان بدون مشاركت آزادنه مردم انتخابات را مردمي خواند ؟
• سرور(میړنی) هغه د خا د په بو جیو کي روپي وي اوکه کوم بل شې ؟
• نویسنده : صبحدم – بدخشانیانتخابات آیندۀ افغانستان و پامیری زبانهای بدخشان
• نویسنده : مهرالدین مشید گفتمانی میان سیاست و تاریخ در سه دهۀ اخیر که نه تاریخ است و نه سیاست
• تبصرۀ "شاهد" - از کندزکندز متلاطم است
• محمد عوض نبی زا ده گروه طالبان نمادی ازخشونت و قتل عامها درافغانستان
• رحمت اله روانآمريكا با جنګ درافغانستان یکسال وقت دارد
• فخرزاداگر اين مدرسه باشد اين ملا حال طفلان را خراب مي بينم
• محمد هاشم مهدویاستخاره سیاسی!
• محمد هاشم مهدوییک بیت راست ویک بیت دروغ !!
• اسدالله جعفریرسالت عالمان دینی دربرابر وسوسه های شیطان
• عبدالحی نزهتآه وحسرت ریس جمهور اوباما درباره ی قتل طالبان
• رحمت اله رواندهیواد ددښمنانوشیطانې دسیسه ناکامه شوه
• فخرزادمردم و جامعه جها ني به نسبت افزايش چا لش هاي انتخاباتي نگران ميباشند
• اشرف هاشمیداودخان آخرین شهزاده واولین ریس جمهور
• رحمت اله روانازدادن لقب قهرمان تا لقب حیوان
• محمد عوض نبی زا دهتقسیمات ملکی ظالمانه نمادی ازتبعیض واستبداد درافغانستان
• خلیل ودادخاطراتی چند از داکتر حبیب منگل (کاندید ریاست جمهوری)، سفارت افغانستان در مسکو و غیره
• نویسنده : مهرالدین مشیدجنگ در افغانستان نبردی است میان مافیای بین المللی
• صديق وفاپيشينهء مبارزات سياسی مسالمت آميز ومکثی بر مبارزات انتخاباتی در افغانستان
• انجنير سيد عبدالقادرايا امريکايي او افغاني واکمنان دافغان ولس په وړاندي رشتيا وايي ؟
• نوشته : لطیف کریمی استالفی روحانیون پیروان فرعون !!
• فخرزاد قانون ستيزي تا چی وقت؟خون ريزي تا بكي ؟
• اشرف هاشمی پیغام به هم وطن
• رحمت اله رواننظامیان غربې در افغانستان دچار سردرگمی شده است
• وزیر صلاحدولت نا کارامد کرزی مصداق ‍پیروزی ماست
• فخرزادمردم ما خواهان تدوير انتخابات شفاف ميباشند
• نویسنده : مهرالدین مشیدترفند قحط الرجالی مشروعیت انتخابات آینده را به قربانی گرفته است
• انجنير سيد عبدالقادرايا امريکايي او افغاني واکمنان دافغان ولس په وړاندي رشتيا وايي ؟
• نوشته از ع. بصیر دهـــزادبررسی بر سیاستهای انتخاباتی وپروګرام انتخاباتی داکتر حبیب منګل
• محمد عوض نبی زا ده افغانستان کانون گرایشات قومی ودینی
• رحمت اله روانامریکااوبریتانیا دافغا نستان په حکومت کي بدلون غواړې
• نویسنده : مهرالدین مشید آسیای میانه بازی بزرگتر از شرق میانه وجایگاۀ افغانستان در آن
• میرمحمد شاه "رفیعی"ریا کاری برای پیروزی در دومین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان
• فخرزادپرده از رازها بركنار ميشود ؟
• اسدالله جعفریانتخابات وتقدیر سرنوشت هزاره(بخش دوم)
• محمد یعقوب هادیخوب فکر کنید و رای بدهید
• رحمت اله رواندامریکا سفیر په لاس وهنه تورن شو
• محمداسحاق فياضآيا شبكه هاي مالي طالبان كشف خواهد شد؟
• حقيقت جوتبصره بر برخورد غير دموکراتيک سايت وزين خاوران
• صديق وفاپلاتفرم داکتر منگل يا برنامهء تحول دموکراتيک وترقيخواهانه
• نویسنده : مهرالدین مشید ملت سازی ، چالش ها و دولت مقتدرملی
• انجنير سيد عبدالقادردامريکا دنوي ولس مشر د تغير يا« چينج » دسياست اعلانو ل اودافغان ولس نور ټکول
• فخرزادآزموده را آزمودن خطاست
• اسدالله جعفریانتخابات وتقدیر سرنوشت هزاره
• نوشته ی: کابلی والا"بلخ" الگوی بازسازی در افغانستان است
• محمد عوض نبی زا ده اهمیت سیاسی واستراتیژیکی افغانستان درجهان ومنطقه
• نویسنده : مهرالدین مشید مردم افغانستان در چنبرۀ مثلث شوم وشیطانی به اصافۀ فساد
• ب.د.گذرگاهیمِسکينستان!
• فخرزادمردم ما خواهان تامين امنيت محو فساد و فقر ميباشند
• کاووند راتلونکو ټولټاکنو په اړه یوه ناپیېلې سروې
• محمد عوض نبی زا دهکتاب شوئی کشف جدید نابودی وسانسورکتابها
• فخرزاددروغ پراگني تا به چند ؟ قدرت طلبي تا بكي ؟
• عظیم لمرچهار سال پر افتخار
• دکترنجیب الله مسیرنظام سیاسی آینده وفرصت های ازدست رفته
• مولاناعبدالکبیر(فرخاری)داکترحبیب منگل شخصیت درخور اعتماد مردم
• اسدالله جعفریمرگ سیاسی واخلاقی خلیلی - محقق ،ولزوم کنگره وحدت هزاره
• رحمت اله روانتا به کی علیه یک دیګر تو طیه ودسیسه
• محمد عوض نبی زا ده انتخابات آزمون دیگری ازتمرین دموکراسی درافغانستان
• ع باغبانبهتان کشتار دوملیون افغان درفاصله بین هفتم 1357وهشتم ثور 1371
• فخرزاد مشت ها باز ميشود - حقايق برملا
• محمدنبي عظيميعشق پیدا بود
• محمد اسحاق فياضاعتماد متقابل، اساس تداوم نشست هاي منطقه اي
• انجنیر عزیزباتو از تو
• محمد عوض نبی زا دهغَرجستان، سرزمین کهن واستبداد زدهءافغانستان
• میرعبدالواحد ساداتبر داشت ها و یادداشت ها پیرامون مصاحبۀ آقای "اکادمیسین" سلیمان لایق با بی بی سی
• اسدالله جعفریسفر حامد کرزی به ایران یاد آورسفر چوسیسکی به ایران است
• اسدالله جعفریاگر شهروندان کشورما در خارج، حق شرکت در انتخابات را نداشته باشند،دولت آینده مشروعیت دارد؟
• فخرزادپيامد انتصاب فرد پر قدرت و بي مسؤليت در آينده چي خواهد وبود ؟
• عبدالولي منګل د ښاغلي حامد کرزي کمپله په ټولیدو ده
• داکترفریدون نورزادافغانستان و توسعه‌ی اقتصاد زراعتی
• ابونظيفهتراژيدی مديريت دربدخشان
• مرادزئد پردیو موخو پرځای ، طالبان باید د پښتنو د موخو لپاره وجنګیږي
• رستم پیمانقانونیت لازمه مشروعیت است
• جاویدفرهادملی‌گرایی زیاد، ملی‌نگری کم
• پ.پامیربه جواب مصاحبه غلام مجدد "س لایق" در پاکستان
• جلالزیځيني کاندیدان ابتدایې سواد نه لري
• سيد معروف همدردطالبان لويه بلا ده چې د ISI او CIA لخوا جوړه شوي
• مرادزئافغانستان باید له پاکستان څخه د جګړې تاوان وغواړي
• ډاکـټــر صلاح الدین سعـیـدی – سـعـیـد افـغـانـیکه پـه ریــښـتـیـا هـم مـثـبـت بــدلـون غــواړی نــو تـفـاهــم وکړی!
• فخرزاد مردم نگراني كاي اي دي را بجا ميدانند
• اسدالله جعفریسونامی انتخابات افغانستان(شقاق درجبهه ملی)
• جاویدفرهادنگرشی بر مسأله‌ی ملی‌گرایی درافغانستان
• اسدالله جعفریپیدا وپنهان انتخابات افغانستان(گلبدین حکتمیار هم می آید )
• نوشته :دکتر غلام محمد ( اسد ) محسن زادهبخاطر پیروزی حبیب منگل بکوشیم
• عظیم لمرانتخابات، وظایف ومسوولیت های نیروهای مترقی ودموکراتیگ دربرابر مردم وجنبش
• دوکتور صلاح الدین سعیدی - سعید افغـانیاګر تغییر مثبت میخواهید توافق کنید!
• محمد عوض نبی زا دهسخنی چند دربارهء انتخابات درافغانستان
• عزیزه عنایتکشتار غیر نظامیان در ولایت فراه
• محمد اسحاق فیاضسایه های تهدید طالبان در امنیت انتخابات
• فخرزادپيامد جلسه مشترك اخير سران امريكا . پاكستان و افغانستان چه خواهد بود ؟
• محمدنبي عظيمينبرد ادامه دارد
• انجنير سيد عبدالقادردمصنوعي ټولټاکنو له پاره ډله ايز ي وژني
• اسدالله جعفریانتخابات وموضع روحانیون در مشهد
• رستم پیمانروز پیروزی جهاد مردم افغانستان؟!
• محمد عوض نبی زا دهطالبان وکوچیهای مسلح عوامل اصلی بی ثباتی درکشورند
• فخرزادمردم ما گسترش هراس افگني را در منطقه ثمره توسعه طلبي كشور كشايان مي خوانند
• اسدالله جعفریبراساس بلوغ مدنی،رأی هزاره بر چه کسانی حرام است؟
• دوکتور صلاح الدین سعیدیملاحظات چندی برانتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ افغانستان
• احمدمنصور احمدینماينده سازمان ملل در افغانستان خواستار احترام به آزادي مطبوعات شد
• نوشـتهً دپلـوم انجنیـر خلیـل الله روًوفی استراتیژی جدید کاخ سفید وآماج بحران درمنطقه
• صفت الله عمل یاراول می روز اتحاد و همبسته گی کارگران
• علي رستمياول می را بايد گرامی داشت !
• اسدالله جعفریانتخابات وعقلانیت جامعه هزاره
• اسدالله جعفریشایعات انتخاباتی درمیان مهاجران هم ميهن ما در مشهد
• انجنير سيد عبدالقادر په نامه ټولټاکني او که دسياسي حل ريښتينه لاره !
• محمد عوض نبی زا ده افغانستان آزمونگاه نظامی و سیاسی ابرقدرتهای جهان
• نو شته :- نذ یرظفرچشم دید
• نویسنده: عبدالرزاق طلوع هشتم ثور ۱۳۷۱ روز آزادی افغانستان؟ ویا آغاز بربا دی و ویرانی عمیق افغانستان
• نو شته نذ یر ظفرکاندید سر شناس
• سعید سپهر واعظان منافق، سیه دل و مکار
• آریـــــن بــــــــادشـــــــــــــــاهکاندیدان پست ریاست جمهوری افغانستان
• خوشحال اصفیبحران امنیت در افغانستان
• از طرف -- ر.ت.نایا با چهره چند بعدی ویس نا صری اشنایې دارید؟
• فخرزاد دفاع از مشروعیت به صداقت نیاز دارد نه به نیرنگ و ریا
• انجنیریاسین فولادی قضــا وت با خـواننـده گــان !
• محمدنبي عظيمينبردی درپیش است
• محمد عوض نبی زا دهچشم انداز تاریخی تداوم بحران افغانستان
• حقيقتجوچرا تحريم انتخابات زيرعنوان حقيقت ؟
• فیروز کوهفقر و بیکاری باز هم از مردم ما قربانی گرفت
• میرمحمدشاه "رفیعی"تصامیم مجلس موسسان نهضت فراگیر دموکراسی و ترقی افغانستان به تاریخ 23 حوت 1387 مسئولانه و آگاهانه اتخاذ گردیده است!
• فخرزاددر تامین صلح ثبات کشور نیروهای داخلی و خارجی لازم و ملزوم یکدیگر اند
• عزیزه عنایت مروری بر مسایل داغ افغانستان
• محمد عوض نبی زا ده افغانستان قربانی تعصبات دینی , تبعیض قومی وبازیهای سیاسی
• پوهندوی دوکتور سیدحسام (مل)دیویشتمی پیړی بربرا ن د آی ، اس ،آی مزدوران
• غورځنګ دجمهوری ریاست په ټاکنو کې دملي ـ دموکرات ځواکونو دګډون اړتیا
• فخرزادتطبیق استراتیژی جدید اوباما به قاطعیت و صداقت نیاز دارد !
• صباحمروري برهشت سال حاکميت دولتي وچالشهاي سياسي
• عزیز آریانفراز راهبرد نو کاخ سفید تا زمزمه ها و آوازه های سر بازارهای مکاره سیاسی
• انجنیر یاسین فولادیمکثی برکی. جی. بی در افغانستان
• ديپلوم انجنير سليم صابریاز وحدت عمل به سوی کنگره واحد
• کا نديد اکا دميسن ظاهر افق آسان يي نالول چنګوښوهم پښي پورته کړې
• فخرزادبدیل جاگزین ساختن کشت خا شخاش چیست؟
• عزیز آریانفرریشه های بحران ها و چالش ها در کشور و جستجوی راهیافت های سازنده
• قیام الدین قیامآ خرین نقا ب بر افتید
• م ی هادیاحترام به کرامت انسانی ویا بهره برداری سیاسی
• محمد یعقوب هادیتاریخ واقعی با تحلیل حقیقی از واقعات باز نویسی خواهد شد
• دوکـتور صلاح الدین سعـیدیفــهــم مــــا از مــــذاکــــره بـــا مخالـفــیــن و طــالـبــان!
• صباحمقصراصلي درمشکل کشورکيست؟ دولت يانيروهاي ائتلاف؟
• میرمحمده شاه "رفیعی"ما پیروز هستیم
• نویسنده: بشرملا عمر را شخص معتدل اعلان کرد ن چه عواقبی در پی خواهدداشت؟
• لطیف کریمی استالفی پنج سال و هفده روز سکوت تلخ ! .
• جنرال ارکانحرب پوهاند محمد هاشم میکانیزم حل سیاسی و نجات افغانستان از جنگ ،در راستای طرح ابتکاری آقای دکتر وحید وحیدالله
• فخرزاددر جوئیکه آب رفته باز خواهد رفت
• محمد عا رف عر فان سیمای نهضت در برابر آئینه تمام نمای زمان
• داکتر خاکستربازیهای های این چرخ بازیگر
• صباحکيها درمشکلات مردم طي هشت سال آگاهانه نقش بازي کرده اند؟ (بخش دوم )
• خوشه چين یگانه راه حل مشکل
• فخرزادکسی میتواند به موفقیت برسد که خواهان آن باشد
• میرمحمدشاه "رفیعی"اهداف نشراتی تلویزیون های افغانستان
• صباحکش وگيرهاي انتخاباتي وبازي هاي استخباراتي
• محمد عوض نبی زا دهچشم اندازمختصرمناسبات میان افغانستان و ایران
• صباحکيها درمشکلات مردم طي هشت سال آگاهانه نقش بازي کرده اند؟ بخش اول
• خوشه چینپایان جنگ ناتمام!
• محمداسحاق فیاضنشست سه جانبه واشنگتن،عزم جدید برای مقابله با افراطی گری
• م ی هادی تمام ارزش های معنوی انسان ازاندرون خودش آغاز میشود
• خوشه چينپایان جنگ نا تمام!قسمت چهارم
• محمد اسحاق فیاضبالاخره چه روزی برای انتخابات تعیین می شود؟
• ص. وفا تجهيز شورشيان ديروز وامروز با زراد خانهء غربی ها
• دستگیر نایلنگاهی به اظهارات جناب توخی
• فرشید یاسائیانقلاب ناتمام
• خوشه چيناوشلُقی
• دوکتور صلاح الدین « سعیدی » سیکو لاریزم اکادمیسين سیستانی
• محمد عوض نبی زا ده تاثیرگذاری احزاب سیاسی بررویداد های تاریخ معاصرافغانستان
• م ی هادی پیرامون برنامه کاری از جهات عینی باید اندیشد
• فخرزادمردم ما خواهان بازنگری اساسی میباشند!
• فخرزادبارکج به منزل نمیرسد
• خوشه چیناخطاریۀ جبهۀ ملی
• لطیف کریمی استالفی خوارج مُتهم اند ، برئ الذمه نمیشوند !.
• نویسنده : میر عنایت الله ساداتهنوزهم امیدی است ؟
• زبیر شیرزادنیروهای ملی - دموکراتیک و ترقیخواه باید کاندید ریاست جمهوری داشته باشند
• زبیر شیرزادهوشیار! خبردار!
• خوشحال اصفیعوامل بحران در افغا نستان
• خوشه چينزیردهل سیاه، سرخ ویامردم؟؟؟
• نصيراحمدصديقينگاهی به انتخابات ریاست جمهوری آینده
• عبدالشکور خوشه چينپا یان جنگ نا تمام!
• جنرال سيد عبدالقدوس " سيد "ابتکار صلح، شگوفهء امید
• مازیار رازیملاحظاتی بر مقاله ی ی. بیدار
• خوشه چينپایا ن جنگ نا تمام!قسمت دوم
• محمد اسحاق فیاضآیا بعد ازسه ماه ، بازهم امنیت انتخابات تامین می شود؟
• محمد عا رف عر فانچشم انداز مشا رکت احزاب دمو کراتیک در انتخا بات ریاست جمهوری افغا نستا ن
• محمد اسحاق فیاضافغانستان، خروجی مهم تنش های غرب و روسیه
• انجنیر عزیز احمدقدرت طلبی یا عدالت پسندی
• خوشه چينپایا ن جنگ نا تمام!
• م ی هادی نظری پیرامون مقاله" نگاه تازه به جنبش چپ افغانستان وضرورت نو سازی فکری آن "
• دکتر دستگیر رضایی نگاهی بر اقتصاد مختلط
• نو شته نذ یر ظفر هز یان مجدد مجددی
• عظیم لمرعدالت اجتماعي
• م ی هادیچه خوب است قبل از عمل به افکار هم حق بینانه داوری شود
• محمد الله وطندوستباز هم در باره وحدت نیروهای چپ دموکراتیک
• محمد الله وطندوستبا تقویت نیروهای نظامی خارجی پیروزی در افغانستان ممکن نیست
• آدینه سنگین جهانی سازی اقتصادی و بحران مالی ناشی از آن
• ع باغبا نقانون وقانونیت از ثور 1357 الی جدی 1358
• عزیزه عنایت نسل بشـر را سایهء شوم جنگ تهدید میکند
• گل کریم گردیزیمواد مخدر، پروبلم هاوافغانستان
• انجنیر عزیزاحمد پروسه وحدت
• انور فرزامابر مرد وفاداربه اندیشه وتفکررهایی بخش ووارسته از وابستگیهای مادی دنیا
• سازمان کار افغانستانطرح مرامنامه و اساسنامۀ
• محمد یعقوب هادیدر اسطبل ما پر کاهی وجود ندارد که طیوری به منقار خود گرفته به هوا پرواز کند
• محمد یعقوب هادیگونه های فراز وفرود گفتگو ها در بارهء وحدت ن ف د ت ا وح م م ا
• ا سدالله جعفریامام حسین ووحدت ملی در افغانستان
• از: دکترنجیب الله مسیر بررسی مفاهیم امپراطوری و دولت ملی تلاشی برای پی ریزی بنیاد تیوریک این اندیشه
• نویسنده : فواد پامیری مسأله وحدت وهویت چپ دموکراتیک
• محمد یعقوب هادیحاصل زحمات مانرا ازگزند هر نوع اقلیم نا مساعد سیاسی حفاظت مینمائیم
• ع.رستمی مردان تاریخ !
• جليل پرشورارزش رای دهی آزاد ومخفی درامر تحكيم دموكراسی و سرنوشت رای دهنده گان
• محمد عوض نبی زا ده هفتادوپنجمین سالیاد شهادت مبارز ملی عبدالخالق شهید گرامی باد
• جليل پرشوروحدت رابايد ازپائين به بالاوسعت دهيم درغير آن باز متفرق خواهيم شد !
• جليل پرشورتمام موانع راازسرراه تاًمين وحدت مجدد رفقا بايد برداريم !
• محمد یعقوب هادی ارادهء مردم خواهانه ووطن دوستانه محور وحدت همگانیست
• محمد الله وطندوستبسیج همه نیروهای ترقی خواه ضامن پیروزی مردم ماست
• محمد همایون سرخابی به پیشواز از دوازدهمین سال روز وفات بزرگ مرد تاریخ کشور روان شاد ببرک کارمل رهبر پر افتخار و نستوه زحمتکشان افغانستان
• ع. لمریادی از بزرگمرد خرد وعمل ملی وانقلابی تاریخ معاصر افغانستان شاد روان ببرک کارمل
• نجیب الرحمن «شمال »گلهای آرزوشگوفان میشود !
• محمد عا رف عر فانظهوریک تحول بزرگ در اقلیم سیا سی نیرو های دمو کراتیک درافغا نستان
• محمد نادر ظهیر استراتیژی مـشـترک کشورهای آســیای میانه و افغانســتان درمنطقه
• جليل پرشورما ، اتحاد رفيقانهً حزب متحد ملی ونهضت فراگيرترقی ودموكراسی افغانستان را با اشك شادی استقبال ميكنيم !
• کانديد اکادميسن ظاهر افق دبوش ناټو يي سازمان نه يوازی دګونډې وهلو په درشل کی دی بلکه لاره يي هم پر ورکيدو ښکاری !
• محمدنبي عظيمي سحرگاهان این جا آرام است
• محمدنبي عظيمي درحاشیهء روزگار وصل نزدیک است
• غوث الدين مير خدا را شکر که بمشامم بوی گلاب می آید
• محمد یعقوب هادی گل های بهارستان حیات به شگوفه نشسته است
• انجنير سيد عبدالقادرولسی جرګه دملی دريځ پر لور
• خوشه چينازدیدگاه«عیاران» تنها اتحاداست که رسیدن به پیروزی راآسان میسازد!
• ع .باغبان درک واقعی رنجهای مردم کشورعامل وحدت میباشد
• بصيرصباحسليمان لايق (غلام مجددي) ازتفرقه جويي تاياوه سرايي { بخش دوم وپاياني }
• نو شته نذیر ظفر جنا یت کار مجرب
• ع باغبان ازسکوت اعضای حزب دیموکراتیک خلق افغانستان(حزب وطن) وکارمندان دولت آنوقت،مغرضین ودشمنان استفاده سئومینمایند
• زبیر شیرزادخودگذری شجاعت است
• محمدنبي عظيميروزگار وصل نزدیک است
• محمد یعقوب هادی ببرک کارمل به عنوان یک انسان بسیار بزرگ در راه تمام ارزش های انسانی یک رهبر واقعی بود
• بصيرصباحسليمان لايق (غلام مجددي) ازتفرقه جويي تاياوه سرايي (بخش نخست)
• محمد اسحاق فیاضکنفرانس امنیت و شعار های امنیتی
• محمد الله وطندوستبیانیه مشترک مسوولین شورا های اروپائی نهضت فراگیر دموکراسی و ترقی افغانستان و حزب متحد ملی افغانستان گامی در راه تحقق آرمانهای وحدت طلبانه نیروهای چپ کشور
• محمد الله وطندوستمحاصره خود سرانه و بی اطلاعی مقامات
• زبیر شیرزاد سالروزِ تولدِ خجسته
• عبدالوکیل کوچی فرخنده باد هشتادمین سالگرد باسعادت ببرک کارمل
• محمد داؤد رزمياراو هرگز لايق نبود
• م ی هادیخوش بینی به آینده را باید با تدابیر ضروری وموثر تقویت نمایم
• محمد عوض نبی زا دهعملکرد دوگانه وناموفق هفتسالهء دولت افغانستان
• انجنير سيد عبدالقادر پريږدي چی افغان غيور ملت خپله راتلونکي خپله وټا کي !
• حساس اوريارهبر فرزانه مردم
• م ی هادیوضعیت پیچیدهء کشور وضرورت تشکُل واحد نیرو های مترقی که مردم افغانستان به آن امیدوارند
• محمد عارف صخره دموکراسی ،انتخابات و ناامیدی مردم
• محمد اسحاق فیاضدومین جرگه امن منطقه ای با اهداف متفاوت از قبل
• عزیزه عنایت برای تا مین امنیت افغانستان قاطعیت اصولی لازم است
• محمد عوض نبی زا دهمذاکره با طالبان مبارزه علیه تروریزم جهانی را خدشه دارمیسازد
• فضل احمد طغیانآیا انتخا با ت آ ینده ریا ست جمهوری افغا نستان میتو اند ثبات و امنیت را تضمین نماید؟
• زبیر شیرزادما مکتب خود را داریم، که سری تعظیم به مردم غیور وطن و انسان زحمتکش آن فرو می آورد!
• لیلما ناشرخیانت و اختلاس: تحفه خلیلزاد به اداره کرزی
• نو شته نذیرظفرکتاب نا تمام
• رحمت اله روان مذاکره با طالبان برای مشروعیت و نجات طالبان میبا شد
• محمدنبي عظيمي مصالحه یا معامله ؟
• محمد اسحاق فياضافغانستان، فقير ترين كشور آسيايي
• محمدآصف خواتی بیایید که به ندای دادخواهانه جوانان لبیک ګوییم
• محمد عوض نبی زا دهعملکرد دوگانه وناموفق هفتسالهء دولت افغانستان
• محمد عارف صخره مذاکره با طالبان
• ا. م. شیزلی عفریت سرمایه داری در چنگال بحران
• محمد الله وطندوستمصالحه یا معامله؟
• حقيقت جوجعلکاران بايد محکمه شوند
• ارسالی نجیب الله عظیمی سیاست های عاری از شفافیت در کابل و حامیان بین المللی آن در افغانستان
• م ی هادینه تاریخ می ایستد ونه حقیقت پنهان میشود
• محمد عوض نبی زادهضرورت گذاراز تفکرتک قومی به اندیشه فرا قومی در افغانستان
• جنرال محمد یاسین امیریهشتاد سال از تولد ببرک کارمل شخصیت استثنایی تاریخ معاصرکشورمی گذرد
• م ی هادیگفتنی های چند در بحبوحه طرح ها ،نظریات واقدامات رفقای ما:
• صالحه رشیدی نبايد با زنده گي در قفس های طلايي غرب ،وطن را فراموش کرد
• محمد اسحاق فياضطالبان مدرن، چالشي فراروي استراتژي جديد امريكا
• انجنیر جمشیدیاتحاد وهمبسته گی
• سرورزهتابفرزند لايق ديروز حزب،خلف نالايق امروز!
• اکبر سید آبادیابن الوقت، مکار، شیاد، ... و یا هم ...؟
• ع. لمر انسان ها می میرند ولی مبارزه ادامه دارد
• داکتر صلاح الدین سعیدی وسایل اطلاعات جمعی و تلویزیون در افغانستان
• صلاح الدین سعیدی مطالب و مسایل مطرح در افغانستان، پروسه و را ههای حل
• محمدنبي عظيمياین زبان سرخ...
• داوی روشانبیست سال زندان بخاطر ترجمه قرآن
• محمد یعقوب هادیوضعیت بالفعل جهان و تبارز نیرو های بالقوه
• خوشه چين امانت درزیرآسمان آبی
• رحمت اله روان تا به کی علیه رهبران محبوب خویش تهمت میکنيم ؟
• عبدالو کیل کوچیغلام مجدد چه وقت سلیمان وچگونه لایق شد
• انور فرزام سابق عضو کميته مرکزی ح.د.خ.ا،منشي صدر هيأت رييسه شورای انقلابي ج.د.ا،دستيار زنده ياد ببرک کارمل و ديپلومات پيشينتصفیهءحساب شخصی است یاکرنش دربرابرارباب قدرت؟ یاهردویش؟
• محمد یعقوب هادیاز جوانی تا به پیری از پیری تا به کـَی؟"
• دردمندانسانهای واقعبین شکست های خود را ب پوچ گویی و دروغ گفتن توجیه نمی کنند
• محمدنبي عظيميفرهنگ ستـــــــــــوده
• محمد یعقوب هادیرقابت های نا مشروع به مثابه ای تیشه ای بر ریشه ای خودماست
• صارمگذشته خوب است که آيند ه خوبتر رانویدمیدهد
• ا. م. شیزلی عقیمانی که از درد زایمان می نالند
• انجنیر سید عبدالقادر دملی ګټو « ملی منافعو» ساتنه اودفاع دهرافغان ایمانی اووجدانی وظیفه ده !
• فضل احمد طغیانضرورت اتحاد سياسی برپایۀ برنامۀ مشترک ورهبری انتخابی جمعی
• محمد اسحاق فياضافزايش خشونت ها درسايه تغييرتاكتيك جنگي طالبان
• م ی هادیمسوول درجه اول تلفات غیر نظامیان ناشی از عملیات نظامی دولت ،کیست؟
• خوشه چين وقتی که راهت را انتخاب کردی...؟
• عبدالرزاق طلوعایا در افغانستان صلح واقعی بوجود خواهد امد؟ بکدام شرایط و با چه عواقب، در موجودیت کدام نیروها وچه وقت؟
• خوشه چيناز نفرت و نفرت زده گی نفرت داشتن
• م ی هادی"شیشه را گر بشکنی هر زره اش یک خنجر است"
• انجنير سيد عبدالقادر داسد داته ویشتمی دافتخاراوغرور څخه ډک استقلال څه سوو؛
• فضل الرحیم رحیم خبرنگار ازادبجای شکستن ائینه ، در پی اصلاح زشتی ها خود شوید !
• محمد عوض نبی زاده بهسود ودایمیرداد سرزمین سوخته وقتلگاه غارت وجنایات طالبان کوچی نما
• تتبع ونگارش : امین الدین « سعیدی »سکولاريزم يا جدائي دين از دولت
• نگارنده : زلمی رزمی ٢٨ اسد هشتادونهمین سالروزاسترداداستقلال کشوررا گرامی میداریم
• خوشه چينانسانی که برای خوشبختی انسان میرزمد
• عارف جهشمثلث قاچاق مواد مخدر ویا " مثلث طلايی"
• نذيرظفرخرم پژمرده شد
• نوشته ی : داکتر آسیابان فراپرسی ، بر توضیح ضروری گرانقدر ابراهیم سکندری
• محمد یعقوب هادی اندیشه، تفکر وعقیده خوابگاه عمل نیست
• محمد اسحاق فياضافغانستان، تجربه نوين تعدداحزاب سیاسی
• نوشته : زلمی رزمی شایعه وشایعه پردازی
• عارف جهشتوليد انبوه مرگبارترين سلاح در افغانستان ترياك و هروئين
• ع. لمرکنفرانس پاریس تیری دیگری که به هدف نخواهد رسید
• دوکتورحبیب منګل دافغانستان ددموکراسی اوپرمختیا د فراګیرغورځنګ ددریمی کلیزی په ویاړ
• محمد عوض نبی زادهچهلمین سالروز وفاتسیداسماعیل بلخی مبارز ضد استبداد فرخنده و گرامی با د
• انجینربرهان عقابناسیونالیسم قومی خاستگاۀ جنبش های چپ وراست در افغانستان
• ا . واصلمداخلات پاکستان درکشورما ريشه عميق دارد
• عزیزه عنایت حفظ وحدت در تلاطم روز گار
• خوشه چينزبان سرخ
• ميرمحمدشاه "رفيعي"رخداد غيرقابل پيش بيني كه سرانجام اندوهناك و خونين داشت
• م ی هادیگذشته ی ما درسنامهً آینده ی ما است
• عبدالشکور خوشه چينکشورما سنگ زیرین آسیا است
• اسدالله جعفريدوشنبه خونین 17 سرطان 1387 کابل نتيجه جهاد اسلامي است يا ره آورد تجاوز مشروع؟
• عزیزاحمد خوارمل په نړی کې همدا اوس څوک اوکوم هيوادونه دي چې انسانی حقونه ترپښولاندی کوي اوبیا تردغه سرلیک اوددموکراسی ترنامه لاندی نړی یې دګډوډی پرلور روان کړیدی ؟
• انجینر محمود صافی سخنی چند پیرامون متن نامه سرکشاده عنوانی سرمنشی سازمان ملل متحد از دکتور نورالحق نسیمې
• اشرف هاشمییک یادداشت اغشته بخون!
• محمد یعقوب هادیباردیگردر باب سخنهای رفیق اسدالله کشتمند
• دکتور نورالحق نسیمی نامه سرگشاده عنواني سرمنشي سازمان ملل متحد
• محمد یعقوب هادیاعتراف ريیس جمهور حامد کرزی به حقایق تاریخی
• دکتور دستگیر رضاییاهمیت کنفرانس پاریس نه درتعهد کمیت مبالغ کمکها، بلکه دراجرای واقعی ، بکار گیری هدفمندانه وموثریت آن خواهد بود!
• محمد اسحاق فياضامسال هم طالبان، از ترياك سودي كلان مي برند
• خوشه چينعیاروطن
• دوکتور صلاح الدین سعیدی مطالب و مسایل مطرح در افغانستان، پروسه و را ههای حل
• پژوهشي از( زيميرواسکاري ) آياکرزي ميتواند جلومداخله پاکستان درافغانستان رابگيرد؟؟؟
• عزيز احمد خوارملافغانستان او د ستر احمدشاه پنځه ويشت كلن سلطنت
• محمدالله وطندوستکوچی ها یا طالبان
• عزیزه عنایت ا ن الله یحب المقسطین
• ولي زيارملدريمه نيكمرغه كليزه
• محمد اسحاق فياض آيا آي اس آي با طالبان همكاري مي كند؟
• احمدشاه قادریچرا و چه بايد نوشت؟
• جاوید جویاطرح مقدماتی درباره اتحاد نیروهای دموکراتیک
• خوشه چيندرسنامه برای وحدت خواهی
• دعزيزاحمد خوارمل ليکنهکه راتلوونکی دولت ،يوغښتلی مرکزی دموکراتيک اوملی دولت وي ؟
• عزیزه عنایت ضرورت همدلی و هم آهنگی فکــــر و عمل
• محمد اسحاق فياضافغانستان، مصاف جديد براي فاتح بغداد
• م ی هادیآیا ، مقالهً رفیق اسدالله کشتمند موضع رسمی ن ف د ت ا، است ؟
• اسدالله کشتمندوجوه اشتراک نوین و راه مشترک را باید پیداکرد
• خوشه چين سیم خاردار
• جیحون وحدت ساز مانی یا سبو تا ژسیا سی
• صمد راحمبايد به امر وحدت و نزديکی نيروهای ترقيخواه و وطنپرست صادقانه سرنهاد!
• محمد یعقوب هادیاز مردم وکشور در برابر توطئه ها ودسایس باید دفاع نماییم
• عزيزاحمد خوارمل دوصدوشصت سالګی لويه جرګه شيرسرخ مهر ختم برپراګنده ګی های ملی نيمه اول قرن هژدهم
• اسدالله جعفريآيا بشر دوست، همان گاندي است؟
• دوکتور دستگیر رضایی افغانستان در مرحله گذار از نظام( سیستم )عنعنوی به نظام( سیستم)اقتصاد بازارعصری
• اشرف هاشمیایا وحدت نیروهای ملی مترقی و دموکراتیک صورت میگیرد؟
• م ی هادیاز واقعیت تا واقعیت
• خوشه چینما میخواهیم که دروغگوی حقيقت نما نباشیم
• محمداسحاق فياضسفيرگمشده و معامله معمايي جديد
• پژوهش نبرد- زيميرو اسکاري درعقب درهاي بسته سياسي ونظامي کشورچه ميگذرد؟؟؟
• ع. باغبانوحدت واقعی
• اين همه تنش وتشنج درافغانستان تقصيرکيست؟؟؟به ادامه بخش نخست
• سرور منگل به پیشوازتشکیل " کمیته سازماندهی وهمآهنگی امور اروپائی" !!
• زيميرواسکارياين همه تنش وتشنج درافغانستان تقصيرکيست؟؟؟
• میر عنایت الله سادات چطور میتوان به توطئه ها پایان داد ؟
• محمد عوض نبی زادهنگاه گذرا بر نهضتها و احزاب سیاسی معاصر افغانستان
• نو شته نذ یر ظفرراز های پنهان در سخن عر یان
• علی احمد «صارم»چرا چهل و سه سال قبل ح. د. خ. ا.به حیثِ میراثدارِ رادمردانِ تاریخ افغانستان، اهداف و مرام مردم زحمتکش وطن را با جسارت عظیم علنی ساخت؟
• م ی هادیفریاد از این بازیگران
• حقيار دغويي په اتمه دناټو او افغان دولت ترمنځ دځغاستې نړيواله سيالي
• نيلاب سلامدیدگاه من بر اجلاس وسیع نیرو های مترقی
• محمد عوض نبی زادهضرورت گذاراز تفکرتک قومی به اندیشه فرا قومی در افغانستان
• محمد اسحاق فياضفساد اداري، هيولاي سيري ناپذير درافغانستان
• م ی هادی وحدت نیرو های هم اندیش فعل مردم دوستی ووطندوستی است
• محمدالله وطندوستپيرامون اجلاس نيروهای ملي،دموکرات و مترقي افغانستان در اروپا
• اکبر سید آبادیافتضاح ـ استیضاح و افتضاح بزرگتر
• نو شته نذ یر ظفرگر یز دلاوران
• ميهن فدا محشور هفتم ثور: انقلاب،کودتا،خيزش،رويداد،فاجعه،کبير و برگشت ناپذير،صغير و برگشت پذير
• هارون امیرزادهنگاهی به جلسه هالند وآینده جنبش چپ در افغانستان
• اشرف هاشمی جنگ های کابل
• صديق وفاگشايش دريچهءبسوی گفتمان
• اسدالله جعفريچپ ها همچنان چپ مي انديشند
• ج - نبرد از7 ثورتا 8 ثور
• محمد عوض نبی زاده سرک شاهراه آسیائی فریب و بازی سیاسی دولتها با مردم این مناطق کشور
• اسدالله جعفريراه هاي تحقق وحدت ملي در افغانستان
• الف سفید سنگبازهم افغان کشی سبعانه
• « د - نيک پي پور» و« وطن خواه »کابل ازدولت اسلامي تاجمهوري اسلامي بخش (2)
• نویسنده: کاوه کرامیمن و تو با هم "ما" شویم
• اشرف هاشمیعاشقان ودلباخته گان وطن!
• محمدنبي زاده کوچیها، زخم خونین سیاسی برپیکر مجروح هزاره جات
• محمد اسحاق فياضافغانستان، سومين كشور بي ثبات جهان
• « د - نيک پي پور» و« وطن خواه »کابل ازدولت اسلامي تاجمهوري اسلامي بخش (1)
• ن - مامونچرا افغانستان با گذشت هرروزخونين تروشکسته ترميشود؟بخش سوم
• محمدعوض نبي زادهکوچیها،زخم خونین سیاسی برپیکرمجروح هزاره جات
• محمد عوض نبی زادهتعلل دولت بخاطرارتقای ولسوالی جاغوری به ولایت
• ن - مامونچرا افغانستان با گذشت هرروزخونين تروشکسته ترميشود؟
• انجنير سيد عبدالقادر افغان وطن کی به صلح څه وخت دجګړی ځای نیسی
• خوشه چينباران انسا نیت
• م ی هادی از واقعیت های تاریخی طفره نمیروییم
• اشرف هاشمیمطمینم که خرمن ما اماده یی برداشتن میشه
• ن - مامونچرا افغانستان با گذشت هرروزخونين تروشکسته ترميشود؟( بخش نخست )
• محمدعوض نبي زاده ضرورت گذاراز تفکرتک قومی به اندیشه فرا قومی در افغانستان (بخش دوم)
• محشور سفيدسنگبه بهانهء فرا رسيدن سال نو1387
• دکتور حبیب منگل اوضاع سیاسی افغانستان وضرورت ایجاد یک جبهه ءوسیع دموکراتیک
• خوشه چيننقد
• اشرف هاشمی قندهار یا زهر مار
• ماموناشتباهات آگاهانه ائتلاف ،توطئه هاي هوشمندانه پاکستان ومشکلات مردم افغانستان(بخش دوم)
• سلیمان راوش از آش کرده کاسه گرم است
• ماموناشتباهات آگاهانه ائتلاف ،توطئه هاي هوشمندانه پاکستان ومشکلات مردم افغانستان
• مامون اختلاف ودشمنی بين تيم کرزی و جنرال دوستم
• حاجی اکبر هاشمیناشناس مفت نجات یافت باید کشته میشد
• م ي هادي ما باید نیک نامی فرزندان وطن را در لوح تاریخ کشور حفظ نمایم
• محمد عوض نبی زا ده نگاه گذرا بر نهضتها و احزاب سیاسی معاصر افغانستان
• نوشته از بصیر دهزاد برخورد بر مساله فرهنګ، از اشتباه تا دسیسه
• عزیز آریانفر رازهای سر به مهر تاریخ دیپلماسی افغانستان
• خوشه چينآرمان گرا ها....
• انجنیر سخی ارزگانیحاکمیت مرد سالاری بجای حاکمیت مردم سالاری در شورای ملی افغانستان
• کانديداکادميسن م : ظاهر افقدپرويز کامبخش داعدام محکوميت نه يوازي دقانونيت سپکاوی دی ، بلکه دبشر يت پرتندی باندی يو دبې ننګۍ تور داغ هم بلل کيږي
• محمدعوض نبي زاده اهمیت جهانی و منطقوی جیو پولیتیک افغانستان
• محمد داؤد رزميارزمستان دراز و فضای سرد سياسي
• گزارنده به دری: عزیز آریانفرمبارزه دیپلماتیک قدرت ها در افغانستان در سال های 1919- 1921
• الف: سفيدسنگفراخوان
• ناهيد بشردوست بياييد واژه جنگى ها را کنار بگذاريم
• اکبر سید آبادیامیر و آمر یا دراکولا و همزادش
• نوشته : آرین زایی واژه ی دانش و ترکیب های آن
• انجنير سيد عبدالقادر دافغان لاس تړلي ملت سرنوشت چيري اوڅوک ټاکي؛
• فضل احمد طغیان جولانگاهی مبارزۀ اپو زیسیون دموکراتیک باید برای توسعۀ سیاسی، دمو کراسی وعدا لت اجتماعی باشد
• اشرف هاشمییک شب و یک خاطره
• محمداسحاق فياضوقتي كه فرهنگ و زبان قرباني تعصب مي گردد
• محمد عارف یوسفی« قصاب اگر زیاد شد گوسفند حرام میشود»
• پوپلافغانستان!درحال حاضروپنج سال قبل!
• اشرف هاشمی ریشه به اب رسیده مطمینیم که درخت ما نمی خشکد
• محمد امين ميرزادميزان نفوس اقوام، نيازاساسي درسرشماري افغانستان
• عزیزه عنایت افغانستان در پنجه ء نا ملا یمات !
• نوشتۀ وحیدالله «نوری»مکثی بر «حزبِ که من می شناسم!»
• ذکريا يوسفزيد يوه ځواکمن، مترقي، عدالت غوښتونکي او ديموکراسي پلوه غورځنګ د منځ ته راتلو اړتيا
• اشرف هاشمی الحاج پروفیسوراستاد صبغت اله مجددی ریس مشرانو جرگه یا هرکاره ميدان
• محمد اسحاق فياضچه عواملي سبب مخالفت باشداوان گرديد؟
• محمد اسحاق فياضآيا طالبان دچار اختلافات دروني شده اند؟
• علی احمد «صارم»چرا چهل و سه سال قبل ح. د. خ. ا. به حیثِ میراثدارِ رادمردانِ تاریخ افغانستان، اهداف و مرام مردم زحمتکش وطن را با جسارت عظیم علنی ساخت؟
• حسین زاهدی آیه های مرد سالار و سناریوی مذهب!
• محمد ولیچهاريادداشت درشش سال حکومت
• خوشه چيننیازی به تولد یک جبهه
• قادر یامان روشنفكر افغانی در كشا كش زمان
• انجنير سيد عبدالقادر افغان لاس تړلي ملت ،سوړژمي اوبي رحمه واکمنان
• محمداسحاق فياضآياقحطي درپيش است، حاصلات داخلي گندم كجاشد؟
• محمد عوض نبی زا ده ضرورت گذاراز تفکرتک قومی به اندیشه فرا قومی در افغانستان
• داکتر حمیدالله اسیابانیک دید گذرا بر خامه ی...
• محمد اسحاق فياضچماق وهويج سياستي براي برون رفت ازباتلاق
• عزیزه عنا یت اختلافات بین ریاست جمهوری و پارلمان افغانستان
• نوشتهً : آهنگردرمورد صحبت آقای بشير بغلانی با تلويزيونی بنام آريانا در امريكا
• نیلاب سلامجایگاه زنان در همایش اول نوامبر شهر کابل
• نوشته از کوهنورد از هالیود(( فارو- فافون)) تا بالیود ((امیری))
• محمد داؤد رزمياررعايت دسپلين مغاير دموکراسي حزبي نيست
• س – نبردافغانستان بازهم زخمي ، اما اينبارخونين تر
• محمدنبي عظيميبرمزار دوست
• سلطان علی کشتمنددیدگاه های مشورتی بخاطر تداوم گفتمان پیرامون اهمیت همبسته گی و همیاری نیروهای ترقیخواه دموکراتیک افغانستان
• زمری کاسیطمطراق ها وستیزه ها
• انجنير سيد عبدالقادر افغان ولس اوپردي ــــ افغاني چارواکي :
• ع. لمر سازنده گی و همبسته گی اساسی ترین شعار و خواست زمان
• رحيم آريا6 سال بعد از سقوط طالبان
• محمد عارف عر فان از خا طرات ما ند گا رم با بزرگمرد نستوه تا ریخ خلق افغا نستان زنده یا دمحترم ببرک کا رمل
• اسدالله جعفریوطن خون می گرید ، وحدت ، همدلی وهمگامی فرزندان وطن را چشم به راه است
• نبرد-اسکاریآيا ناتودرافغانستان شکست نخورده است ؟
• اسد الله کشتمندسخنی با دوستان دیرین
• دوکتور دستگیر رضاییپولشویی واثرات زیانبار آن براقتصاد جهان و افغانستان!
• عزیزه عنا یت ناامنی و تخطی از حقو ق بشر در افغانستان
• محمد عوض نبی زا ده بی انصافی برای تثبیت اولویت ها و عدم توازن درتطبیق باز سازی
• محمد اسحاق فياضگله از دوست چه سود كه خانه از پي ويران است؟
• نصیر احمد (صدیقی)ضرورت ایجاد جبهه وسیع میهنی نیروهای وطنپرست و ترقیخواه
• رضا اکبریمافیای مواد مخدر در پناه دولت افغانستان
• راد مردافغانستان آرزوي برباد رفته
• تهيه وپژوهش – زيميرواسکاري چهارضلع خشونت درافغانستان : آمريکا ، انگليس ، پاکستان والقاعده
• م. ی. هادیراه تحقق عملی فیصله های همایش کابل وحدت نیروهای هم اندیش است
• راد مرد افغانستان دردام ائتلا ف واسيري اختلا ف
• نبی قانع زاده حادثه بغلان را چگونه می بینید؟
• نصيراحمدصديقينگاهی به تدویر موفقانه همایش نیروهای ترقیخواه کشور
• تهيه وپژوهش – زيميرواسکاري چهارضلع خشونت درافغانستان : آمريکا ، انگليس ، پاکستان والقاعده
• راد مردشش سال موجود يت ائتلاف درافغانستان يعني چه ؟
• محمداسحاق فياضموسي قلعه تكرار سناريوي سال گذشته
• فضل احمد طغيانهمايش کابل نقطه ء عطف برای تفاهم. همگرائی و حرکت
• تهيه وپژوهش زيميرواسکاري چهارضلع خشونت درافغانستان :: آمريکا ، انگليس ، پاکستان والقاعده
• نوشته: نسرین (مفید) نگاه گذرا بر« پرواز پرستو هادر آسمان آبی دریا » خامه بانو نیلاب سلام
• انجنیر سخی ارزگانیایجاد همبستگی تورکتباران در جهت شکل گیری بستر وحدت ملی در افغانستان
• تهيه وپژوهش – زيميرواسکاري چهارضلع خشونت درافغانستان :: آمريکا ، انگليس ، پاکستان والقاعده
• انجنیر سخی ارزگانیافغانستان بازهم در محور قربانی سیاست های اجانب و ایادی شان
• نوشته داکتر آسیاباندرک احوال واوضاع اقتصادی ، فرهنگی وسیاسی کشور، فهم فراخور خودش را میخواهد
• تهيه وپژوهش – زيميرواسکاري چهارضلع خشونت درافغانستان : آمريکا ، انگليس ، پاکستان والقاعده
• خلیل الرحمن سلحشور فرهنگ امنیت ملی درجامعه افغانستان
• فضل احمد طغیاناو ضاع بحرا نی کنونی افغانستان ضرورت یک ائتلاف و سیع را در دستور روز قرار داده است
• تهيه وپژوهش زيميرواسکاري چهارضلع خشونت درافغانستان : آمريکا ، انگليس ، پاکستان والقاعده
• انجنيرسيدعبدالقادر دولت اوطالبان
• نوشته داکتر آسیابانگواهی از تاریخ
• محمد عوض نبی زاده روزنامه"اراده" هزاره ستیزی و بدبینی قومی را تلقین میکند
• نوشته: داکترآسياباناز دموکراسی واقعی تا دموکراسی عادتی
• محمدنبي عظيمي سخنانی چند با نحوی گرایان
• دوشي چي درافغانستان چه ميگذرد؟
• تهيه وپژوهش – زيميرواسکاري چهارضلع خشونت درافغانستان : آمريکا ، انگليس ، پاکستان والقاعده
• دستگېر خروټیآیا افغانستان بحيث يک کشور خواهد ماند؟
• همراهاراجيفي از آنسوی اقيانوسها
• اسدالله کشتمندایا ما با بحران مواجه هستیم؟
• عزیزه عنایت قاتلین داکتر نجیب مزدوران خارجی!
• دستگېر خروټیاقتصاد، تمدن او فرهنگ
• انجنیر غ. سخی ارزگانیدر آستانه نهمین سال قتل عام و نقض حقوق بشر در بامیان
• محمد عوض نبی زاده چشم انداز مختصراعلام مذاکرات میان دولت و طالبان
• انجنير سيد عبدالقادرايا طالبان د دولت په مقابل کي قوت دې که مز احمت
• محمدعوض نبی زادهیازدهم سپتامبر یک روز سیاه و خونین در جهان
• محمدعوض نبی زا د هیاد وبودازنهمین سا لروز قتل عام دربامیا ن بوسیله ء طالبان
• دستگېر خروټیانسان، انديښنه او فرهنگ
• ا.نيکياراین بارجوابی برابر قامت ادعا ها
• انجنیر سخی ارزگانینهمین سال روز نسل کشی در مزار شریف توسط طالبان
• انجنيرسيدعبدالقادرخپلواکي که غرب واکي
• پوهاند داکتر ظاهر حکميبمناسبت جشن استرداد واستقلال
• سيدعبدالقادر انجنيرايا دافغانستان اوسني لانجه دحل يوه سياسي لاره لر ي ؟
• ډاکتر حبيب منګل آزادي ، خپلواکي اوافغانستان
• دوکتور؛م؛ پکتیا وال په ګرا ن افغانستا ن کې د امن د جر ګی پایلی!
• دوکتور؛م؛ پکتیا والګر ان افغا نان په ۲۸ دزمرې ۱۳۸۶ کال؛دګران افغا نستان د ۸۸ ومی د خپلواکۍ کا لیزه نما نځی
• دستگېر خروټید روشنفکرانو نوی نسل
• نویسنده: ع. «کرامی»فساد اداری ودولت اسلامی افغانستان
• داکترحبيب منگل د امن جرګه د امن لپاره څه بايد وګړي ؟
• ا.نیکیاراز آن« شور دورقمر»تان،حساب ماراجدا بدانید!
• نبی قانع زادهمعضل کوچی ها بطوردایم باید حل گردد
• عزيزه عنايتحمله به لانه های تروریستی
• خوشه چين گلدا ن شیشۀ
• انجنیر سخی ارزگانیانگیزه های عدم حاکمیت قانون در افغانستان
• داکترمحراب الدين پکتياوالد افغانستا ن د سیا سی ا و ضا ع په هکله لنډ ه تا ریخی کتنه!
• دستگېر خروټی براي “ یکسان سازي” و “ برتري جوې” دير شده است
• محمد عوض نبی زا ده هزارستان نماد ی ازقلب پر تپیش و استبدادزدهء افغانستان
• راد مرد اسکاريرويداد هاي افغانستان درحوادث پاکستان
• نبی قانع زاده تاریخ وگذشته ای کوچی ها در هزارجات:
• انجنیر سخی ارزگانیانگیزه های عدم حاکمیت قانون در افغانستان
• وطن پورچگونه درحق مردم افغانستان جفا ميکنند ؟
• محمد عوض نبی زا ده تشدید تهاجم مسلحانهء کوچیها درمناطق هزاره نشین کشور
• انجنیر سخی ارزگانیاسارت خبرنگاران به معنای اسارت آزادی
• محمدنبي عظيمي سبز خوا هیم شد...
• انجنیر سخی ارزگانیتداوم اشغال فاجعه بار ولسوالی بهسود توسط طالبان کوچی
• محمد اسحاق فياضيوناما وظايف خود را فراموش كرده است
• . دستگېر خروټی همدا اوس د ډيورند کرښې د ستونزې د حل وخت دی
• اسدالله کشتمندکنفرانس اروپائی نهضت فراگیر روزنه ای روشن در عرصه دموکراسی وترقی
• فضل احمد طغیاننظام دموکراسی پا رلمانی،نظام کارا برای افغانستان
• انجنیر سخی ارزگانیبحران استخوان سوز قاچاق انسان در افغانستان
• اسکارينقش افغانستان درتحولات آسياي مرکزي
• انجنیر سخی ارزگانیکشتن استادان پولیس ملی به معنای کشتن امنیت ملی
• نوشته ء: داکتر حمید الله آسیابان درنگی بر نوشته ء محترم جلیل پرشور در سایت خبری افغانستان نیوز
• محمد عوض نبی زا ده سیاست غیر شفا ف دولت کنونی برای حل معضله مردم هزاره با کوچی ها
• محمد اسحاق فياضكابل در تهديد طالبان قرار گرفته است
• ارسالي صميمي يک توطئۀ خطرناک ديگر؟ !
• عزيزه عنايتجنایت علیه بشریت در شبر غان
• دکتر دستگیر رضایینگاهی بر چگونگی رشد اقتصادی افغانستان طی سالهای 1381-1385 (2002-2006)!
• انجنیر سخی ارزگانیفرار مردم محلی هزارستان از تهاجم خونین کوچی ها
• انجنیر سخی ارزگانیکشتن روزنامه نگاران به معنای کشتن آزادی
• محمد عوض نبی زا دهضرورت تشکیل احزاب سیاسی سراسری در کشور
• انجنیر سخی ارزگانی والی هر ولایت باید انتخابی مردم باشد نه انتصابی دولت
• نجیب الله عظیمی چه باید های که به اجرا و انجام آنها مشترکآ اقدام ورزید!؟
• محمد اسحاق فياضژوناليزم افغاني همچنان قرباني مي گيرد
• فضل الر حیم رحیم هنوز هم لوله ء تفنگ به جای زبان
• انجنیر سخی ارزگانیکلید بحران افغانستان در پاکستان؛ اما شاه کلید حل آن در غرب
• انجنیر سخی ارزگانیدشمنی با ترک تباران به معنای دشمنی با تمام اقوام افغانستان است
• دستگېر خروټیافلاطون او افغان پارلمان
• دکتر دستگیر رضاییتبصره کوتاه پیرامون مجمع انکشافی افغانستان!
• محمد عوض نبی زا ده چشم انداز مختصر دربارهءاوضاع کنونی افغانستـان
• محمد اسحاق فياضطالبان دچار ضعف تشكيلاتي و عملياتي شده است
• محمد اسحاق فياضآيا افغانها خود شان مشكل شان را حل نمي توانند؟
• انجنیر سخی ارزگانی آیا شورای ملی افغانستان « طویله خانه » است؟
• محمد داؤد رزمياربه پيشواز کنفرانس سراسری اروپايي نهضت فراگير
• راد مرد -اسکاريافغانستان درسطح جهان مقام اول را دارد
• دستگېر خروټیاستقلال انديشه و ازادي بيان
• محمد اسحاق فياضچرا تشنج آفريني مرزي بوجود ميآيد؟
• شمشاد اسکاريقواي ائتلاف روي همه مداخله گران را سفيد کرد
• زيميرو چرا وزيران کابينه استيضاح شدند؟
• نیما سمنگانی چرا سپنتا ؟؟؟!!!
• محمد اسحاق فياضتارهاي جولايي تروريسم در حال تنيدن است
• بهروز مطلب زاده 7 ثور 1357 یک روز تاریخی
• محمد اسحاق فياضآيا هلمند كشور ترياك است يا جزء افغانستان؟
• دکتر دستگیر رضاییرشد اقتصادی
• نجيب الله عظيميچگونه گي تفاهم نظر در حزب دموكراتيك خلق افغانستان
• نوشته داکتر حمیدالله آسیابان مرحمی بر زخم های تاریخ
• محمد اسحاق فياضگروگان گيري اهرم فشار تازه طالبان به دولت
• محمد اسحاق فياضبهار ترياك در هلمند
• محمد اسحاق فياضآزادي بيان بارديگر به استبداد كشيده مي شود
• دستگېر خروټیخطر اساسي "انقلاب سياه" است
• دکتور دستگیر رضاییآ یا حسابدهی دولت را میتوان حسابدهی نامید؟
• محمد اسحاق فیاضافغانستان در سالي كه گذشت
• انجنیر سخی ارزگانیشادروان محمد اجمل نقشبندی شهید راه آزادی مطبوعات
• محمد اسحاق فياضاجمل نقشبندي، قرباني معامله يك بام و دوهوا
• دکترنجیب الله مسیر دولت ملی و مشارکت قومی
• دکتر دستگیر رضاییکمیت پول درگردش وپهلو های تئوریک آن!
• م ی هادیدر محور ارزو های مشترک رفقا
• دکتر دستگیر رضایینقش انتظامی دولت در اقتصاد بازار
• دوکتور؛م؛ پکتیاوال مکوه په چا ؛ څه و نشې پر تا ؟
• دوکتور حبیب منگل چشم دید از گرد هم ایی اعضای نهضت فراگیر دموکراسی وترقی افغانستان
• عارف جهشادوارد « برنشتاين» صاحب فرضيه تعديل ماركسيسم ،و تاکيد بر پياده کردن تدريجي و مرحله به مرحله سوسياليسم:
• دوکتور؛م؛ پکتیا وال په ګران افغانستان کی د نا وړېو سیستمونوله کبله ؟
• اسدالله جعفریافغانستان فرصت ها وچا لش های فرهنگی
• نیلاب سلامگشایش زندان هفده میلیونی در افغانستان, سمبول برای ارج گذاری به دیوار و میله
• دستگېر خروټیروشنفکران او بت پالنه
• دکتر دستگیر رضاییطرح بودجه پیشنهادی سال 1386 جمهوری اسلامی افغانستان و اشاراتی در زمینه !
• محمد اسحاق فیاضزراعت و مالداری در افغانستان، نیازمند تحول بنیادی است
• محمد عوض نبی زا دهشهید مزاری نماد درد تاریخی وهویت ملی جامعه هزاره
• انجنیر سخی ارزگانیشهید استاد عبدالعلی مزاری و دموکراسی
• دوکتور ؛م؛ پکتیا وال تاثیر دالر بر اقتصا د افغانستان ؟
• دستگېر خروټی لوې دندې او واړه وگړي
• احمدمنصورعا ملین بربادی افغا نستان بايد محکمه شوند
• دستگېر خروټی تور انقلاب بيا را ځې
• دکترنجیب الله مسیردولت ملی و مشارکت قومی
• م ی هادی یک چند سخن صاف وساده به نجیب روشن
• انجنیر سخی ارزگانی دشمنی با پشتون ها به معنی دشمنی با تمام اقوام کشور است
• دکتر نجیب الله مسیر نگاه گذرابه روند تحول ملت دراروپا
• محمد اسحاق فياضآيا ولايت هلمند نابودي كشت كوكنار را تجربه مي كند؟
• سيد احمد ضيا نوری شما (درست) عمل کرديد!
• داکتر وهاب ( پو پلزی )صدای آ ی اس آی را در حلقوم « آزادی » با ید خا موش نمود
• داکتر بندروال وردکيهمزادی بدتر از « اميری »
• زارعنگاهی بر پاسخ یک دوست
• ر –شمشادچگونه جنگ سالاران ولسي جرگه تيشه به ريشه خود زدند؟
• دو کتور؛م؛پکتیاوال جنګ و صلح در جها ن
• فواد « پاميرى » پاسخي به گفتني هاى به يک دوست
• ر- م ، شمشاد جنگ سالاران ولسي جرگه چگونه خود را عفوکردند؟
• حامد شفاييتصويب قانون معافيت جنايتکاران و ناقضين حقوق بشر
• انجنیر سخی ارزگانیتجلیل عاشورای حسینی و همبستگی ملی
• دستگېر خروټی پاکستان باد کرې، خو توفان به ريبې.
• م .ی .هادیوطندوستی مصلحتی اصول ما نیست
• انجنیر سخی ارزگانی نقد نگری و اصلاحات امور اجتماعی- سیاسی
• ع - حقيقت د ست اندازي پاکستان براراضي افغانستان
• انجنیر سخی ارزگانیصلاحیت نخبگان مردم کشورو به ویژه هزاره ها در ادارات دولتی
• دوکتور .م. پکتیا وال اکنو ن چه با ید کرد ؟
• آصف الممبارزه ادامه دارد
• بصيردهزادحقوق بشر و بررسي پنجاه و هشت سا له ان
• انجنیر سخی ارزگانینقش شورای ملی در مورد ادارات کشور
• انجنیر سخی ارزگانیمداخله تازه پاکستان در امور افغانستان
• انجنیر غ . سخی ارزگانیپنجمین سال روز تشکیل اجلاسیهء بن در قبال افغانستان
• ا.نيکياریک جواب به چند متکبر بیجا وبی حیا، در یک مقاله
• دوشي چيپنج سال پس از طالبان
• حقيقتدرشوراي ملي چه ميگذرد؟
• دوکتور؛م؛پکتیا وال جمهورې اسلا می افغانستان حتې قانون اساس خویش را هم رعایت نمی کند ؟
• شمشا درسالت ژورناليستان واوضاع افغانستان
• حقيقتفساد اداري وتصميم لوي سارنوالي
• نسيم سحر با سطحي نگري واتهامات نميتوان تمام حقايق را بازگو نمود
• انجنیر غ . سخی ارزگانیسه انفجار؛ باعث نابودی و تجزیه افغانستان
• دستگير صادقيشخصيتهای دوگانه و سياستهای چندگانه
• محمد اسحاق فياضافغانستان، خودسانسوری آزادی بیان
• حقيقتدموکراسي را که آمريکاباخود آورد !
• انجنير غ . سخی ارزگاني شکست سیاست دولت افغانستان
• حقيقت ناتوومردم بي دفاع افغانستان
• دو کتور؛م؛ پکتیاوال امکانات نجات مرد م افغانستان ازد شواريها ؟
• دستگير خروتیيو تاريخي فرصت
• دوکتور ؛م؛ پکتیا وال تا مین صلح و استقرا ر دولت د ر افغا نستان
• بهمن آرامصــدور مــواد مخــدربــه جــای خــط لــولــه ی نفــت و گــازدر افغــانستــان
• راد مردچه وقت شاهد نابودي تروريزم خواهيم بود؟
• محمد اسحاق فياضآیا دوسیه های فساد اداری خالی از اغراض است؟
• پرواني "در پشت پرده ها ؟ !"
• فضل احمد طغياننگاهي به اوضاع سياسي کشور و رسالت نيروهای ملي و دموکراتيک در قبال آن
• حقيقتآياپارلمان ودولت درسراشيب تند سقوط قرارندارند؟
• انجنیر غ . سخی ارزگانی آیا مخالفین دولت برای وحدت ملی می جنگند؟
• نیلاب سلام آخرین افشا گریها در مورد پدران مواد مخدر در افغانستان
• حقيقتخواب نمايندگان ملت درخانه ملت
• انجنیر غ . سخی ارزگانی طرح مشارکت دشمنان ملی در حاکمیت افغانستان
• انجنیر غ . سخی ارزگانی آیا کردار دولت همسنگ گفتار آن است؟
• راد مردافغانستان کدام سو؟
• محمد عوض نبی زاده بمناسبت یا د وبود و گرامیداشت از هفتادو هفتمین سال وفات
• دوکتور.م.پکتیاوال برخی علل عد م پیروزی جمهوری اسلا می افغانستا ن
• خوشه چينعیا رمعا صر
• رادمردباگذشت هرروزمشکلي برمشکلا ت کشورافزوده ميشود
• حقيقتکيها تماميت ارضي کشوررابا پاکستان معامله کردند؟
• جليل پرشور حزب وحاکميت دموکراتيک خلق ومناقشات ملی
• غفارعريف کدام راه ، راه صواب است!؟
• دوست در غربتنخستين گام عملي در جهت وحدت ترقي خواهان کشور
• انجنیر غ . سخی ارزگانی بحران توازن مشارکت ملی اقوام در حاکمیت افغانستان
• دوکتورم.پکتیاوالنگاه مختصری بر وضع سیا سی افغانستان دراخیر قر ن بیست
• راد مردآيا اوضاع نا بسمان کشور بهبود خواهد يافت؟
• خوشه چينا ز تو با با سا خت
• شاهپور چند تصحیح و سپس یک توضیح
• داكتر محمد سليم مجازخلاي سياسي ثاني
• عظيم بابکدوست عزيز روزبه!
• سرور منگلبه کي نفرين کنم ... ؟
• سخی ارزگانی نگاه مختصر در مورد هویت ملی در افغانستان (قسمت پنجم)
• پوهنمل محمد حفيظ نصر ضرورت اتحاد نيروهاي ملي و دموکراتيک در مرحلهء کنوني
• اسکاریتداوم زورگويي تفنگداران پايان حاکميت ملي خواهد بود
• سخی ارزگانی انگیزه های افزایش بی امنیتی و پی آمد آن در افغانستان
• خوشه چيند نیا ی بهترا نتخا ب ما ا ست
• دوکتورحبیب منگل درباره ضرورت تدوین استراتیژی امنیت ملی افغانستان
• سخی ارزگانی نگاه مختصر در مورد هویت ملی در افغانستان ( قسمت چهارم)
• اسکاریكرزي ازمحبوبيت تا مجبوريت
• خوشه چين یکه توت
• نجيب الله عظيميحكومت فعلي در افغانستان و حاميان بين المللي
• دوشي چيتفنگها را کيها به صدا درمي آورد؟
• بصير کارورزچرا آقاي کرزي پريشان است؟
• اسکاريافغانستان ازستمکاران القاعده تا تفنگداران الفايده
• محمد داؤد رزميارکنگره وحدت بمثابه کنگره پيروزی نيروهای چپ و دموکراتيک
• سخی ارزگانی نگاه مختصر در مورد هویت ملی در افغانستان قسمت سوم
• انجنیر عبدالحسین تلاش«پیروزی هشت ثورتان مبارك(!)»
• دكتور همت فاريابيچهره دولت در آيينه حوادث
• نويسنده - ا سکاريناتوبراي که زنگهارا به صدا درآورد ؟
• صادق افغانصاحب نظر و تحلیگر کیست
• حا جی مجا هد بامیانی کا بینه جدید پاداش اها نت بر مصا ئب مردم داغدیده و مقاوم با میان
• انجنیر حفیظ اله حازمافغانستان در فاصله بین دو سال
• نجيب الله عظيميآيا پيشينه پر افتراق تنها ويژه کشورما است ؟
• محمد عارف صخرهباز هم سوء استفاده از نام((مهاجر))
• محمد عارف( عرفان )استقرار پا یه های دولت افغا نستان برانبار باروت
• خوشه چينآ د می هستم آ د م با حیا و با مثا ل
• بهمن آرامآیا این ها هم نیروهای "طالبان" هستند؟
• حضرت ظریفیحادثهء ترافیکی یا فا جعهء خونین در کابل
• رستاخيزصلح ود موكراسيِ ازواشنگتن ولند ن تاکابل وبغداد
• انجنیر حفیظ اله حازمافغانستان در فاصله بین دو سال
• محمد عارف صخرهمکثی بر"اعلامیه" فدراسیونی ها....!
• ولیشاه مزاری آیا روشنفکران افغانستان وا قع گرا هستند؟
• عبدا لشکو ر خو شه چین را ه عیا را ن جو ا ن
• پوها ند داکتر محمد ظاهر حکمیعدالت بايد بر همه يکسان تطبيق گردد
• نوسینده صادق افغانپاکستان غده سرطاني برای کشورما
• دوکتور . م. پکتیا وا ل په افغا نستا ن او سیمی کی د سو لی تکل او هڅی
• انجنیر سخی ارزگانی نگاه مختصر در مورد هویت ملی در افغانستان قسمت دوم
• خوشه چين طا لب خرا سا نی یا طا لب پا کستا نی ؟
• محمد عوض نبی زادهضرورت تحمل و تفا هم میان مر دم افغا نستان
• حاجي مجاهد باميانيکابينه جديد پاداش اهانت بر مصائيب مردم داغديده و مقاوم باميان
• حق مل حسام الدین حسام نباید بی ګناه قربانی شي
• خوشه چين مکتب عیا را ن را با ز گشا یی مینما ییم
• انجنیر سخی ارزگانی نگاه مختصر در مورد هویت ملی در افغانستان
• دوکتو ر م . پکتیا والدافغانستان په باب؛ دلند ن کنفرانس
• انجنیر سخی ارزگانی درنگی بر اسارت تاریخی در افغانستان
• خوشه چين ا برها ی خشو نت با لا ی ز حمت د ر همه جا یک سا ن ستم میبا را ند
• دستگير صاد قيفرصت سوزی ها
• احمدشاه عبادیتغييرات روبنايی و آرزو و اميدها
• میرعبدالواحد"سادات" حاکمیت قانون
• محمد عو ض نبی زا د هنظر مختصر و گذ را بر کا بینه پيشنها د ی ا فغا نستا ن
• دستگير صادقيبازتاب حقايق
• انجنیر سخی ارزگانی تقاضای دیدار آقای کرزی از ملا محمد عمر رهبرطالبان
• خوشه چين میگو ییم که لعنت برجنگ!
• انجنیر سخی ارزگانی تقاضای دیدار آقای کرزی از ملا محمد عمر رهبر طالبان
• نجيب الله عظيمي پيشنهاد هاي مشخص به گروه ها و سازمانهاي جديداً بُنيان گذاري شده و ثبت گرديده در داخل كشور
• دکتر صمدعلي مرادینقش تربيت در نهادينه کردن دموکراسي
• انجنیرغلام سخی ارزگانی ( آلمان )نظریات برخی از مقامات عالی دولت افغانستان در موردحقانیت اندیشهء وعملکرد ملی شهید استاد عبدالعلی مزاری
• خوشه چين نو ل گو شت خو ر چنگ ا ست و پلنگ خو ن مینو شد
• سرور منگل سکولاریزم در خندق بنیاد گرایان جهادی
• بقلم:ا.نیکیاردرباره خزعبلات یک بنیادگرای سطحی نگر
• محمدآصف خواتی پرونيوهمفکرانواو يارانو ته بلنه
• انجنیر سخی ارزگانیتقاضای دیدار آقای کرزی از ملا محمد عمر رهبرطالبان
• رستاخيزنوروزوبهارنو
• الحاج سرفراز رحیمی «تخاری» یاد داشت ها واندرزها در باب اوضاع کشور
• خوشه چينبر و را ه بر و
• خوشه چين بت ها ی با میا ن قصه میکنند
• شکيباکرام انديشمند؟ ازکيها حمايت وعصردولت شاهي ازچه کساني دفاع مينمايند؟
• نوشته دوكتور كاروان از المان فريبورگنقاب پوشان اسلام
• راستونکي : ولي منگلصلصال تر ورانۍ و وروسته
• محمد رفيق رجأازادی بیان
• خوشه چين شیر سفید م را پیلت نمیکنم
• خوشه چين هشتم ما رچ رو ز بین ا لملی ز ن ا ست
• دكتورهمت فاريابينبايد از فرهنگ قلم عدول كرد
• محمد داود رزميارزنده گي نوين در راه دموکراسي و ترقي
• خوشه چينچه میکنی؟
• جلیل پرشور با یک گل بهار نمی شود !
• داکتر شفیق میهنپوربیگانه پرستان واقعی تاریخ معا صر افغانستا ن
• خوشه چين جنگ شد یا رسرشد یا ر
• دستگير صادقيجستاری در مقوله” نخبگان“
• غفارعريف " تخليط تاراجگران حقيقت "
• جلیل پرشور آب اگر صد پاره گردد باز باهم آشناست
• نوشته دوكتور كاروان فروش قصر ها توسط باباي ملت و خاندان شاهي
• نوشتهً : آهنگر یاوه سرایی وهزیان گویی بنام طنز سیاسی
• ارسالي جواد نصريانیادی از کارمل به بهانه پاسخ به آقای اندیشمند
• میرعنایت الله ساداتتحقق وحدت ملی پیش شرط همۀ آرمانهای ملی ماست
• خوشه چينهرشکست صد ا دا رد ا ما د ل شکسته مظلوما ن صدا ندا رد
• مهرانگيز کار اسلام راديکال همان فاشيسم است
• عظيم بابککنفرانس لندن : ادامهء روند بن يا تلاش برای خروج از بن بست امنيتی و رکود اقتصادی
• خوشه چين گا ومرد پیوا زسکلید
• آهنگر توصیه به آقای اندیشمند!
• خوشه چين پیا م یا را ن می آ ید
• انجنيرسخي ارزگانيحکم اعدام در دولت اسلامی افغانستان( و یا تطبیق فرهنگ عصر حجر در عصر خرد و انترنت )
• خوشه چينا فتخا ر و تنفر
• جلیل پرشور ماچرا متحد شده نمیتوانیم؟
• نوشتهً: آهنگر بجواب جیره خور وپابوس تجاوز اخیر
• داکتر حبیب منگلديوی تاریخی ورځې اودیوه سترملی – مترقی غورځنګ دتلین په یاد
• عظيم بابکصنعت جنگ و صنعتگران جنگی افغانستان
• م.ی.هادیآب در کوزه و ما تشنه لبان میگردیم
• ډاكتر حقيار دا دى عدالت !
• انجنير سخي ارزگانيترويج اختلافات مذهبی از مجاری قوانين اساسی افغانستان ( و یا شقه نمودن رسمی جامعه رنج دیدهء ما به نفع نظام استبدادی ) قسمت دوم
• جليل پرشورسر نوشت باغ آدم خان
• خوشه چينکلا ل د ر کپره آ ب میخو رد( مینو شد) کلا ل د ر تیکر شکسته آ ب میخو ر د
• دكتور همت فاريابيسو استفاده ازحقوق بشر بمثابه افزار جنگ رواني
• محمد وليچرا حکومت شايسته سالاران موفق نيست ؟
• عظيم بابکشکست در اوج "پيروزی"
• نجيب الله عظيمي تناقُص بزُرگ فكري در سبك، شيوه و اصول هاي تحليل گري و نويسنده گي در داخل و خارج كشور
• خوشه چين تود ه ها میرزمند
• انجنير سخي ارزگانيداکتر علی محقق نسب در کام چوبهء دار ( و یا رخنهء کشتن آزادی بیان ، عقیده و خرد )
• محمدهمايون سرخابيپارلمان افغانستان نبايد به محراق تشنج و هستهء نا آرامي ها مبدل گردد
• داکتر آرين" نهضت میهنی" و مسله وحدت ترقی خواهان افغانستان
• خوشه چين ا ین را بد ا نید که د ریای ما پتل نیست د ریای ما چتل نیست
• عظيم بابکپايان دور تراژيديها و آغازفصل کميدی ها
• انجنير سخي ارزگانيترويج اختلافات مذهبی از مجاری قوانين اساسی افغانستان
• عظيم بابکاز رکود پس از شکست تا رستاخيز دوباره
• خوشه چين پند و پیا م زما ن
• عظيم بابکبازنگری ترقيخواهان در رابطه با امريکا
• راوی قصه ای از قصه های ماه قوس
• خوشه چين هفته سورنی نوا زی
• جليل پرشور مخالفین دیروز ومتحدین امروزامریکا
• عظيم بابکدر برگهای تاريخ حملهء امريکا به افغانستان
• خوشه چين د هقا ن وکا رگررا دوست دا شته با شید
• عظيم بابکترقيخواهان پراگنده و واپسگرايان يکپارچه
• انجنير سخي ارزگانيدیدگاه ها و نقطه نظریات شهیدعبدالعلی مزاری در مورد حل بحران افغانستان
• خوشه چين وا رثا ن حقیقی جنبش چپ
• عظيم بابکانتخابات افغانستان :استهزای دموکراسی
• انجنير سخي ارزگانيدر سوگ شهید جاویدان نادیه انجمن !
• محمد داوود رزميارمبارزات سرنوشت ساز و تعيين کننده نيروهای ملي و دموکراتيک در پيشرو است
• خوشه چين ا لنگ ا لنگ سرد و، هرکه ا ستا ده با شد بخورد ش سگ د ید و
• اسدالله کشتمندواقعیتهائی درباره نهضت میهنی
• جليل پرشوربرای تا ًمین وحدت ملی،عدا لت اجتماعی ، تحقق دموکراسی وسعادت ا نسان
• جليل پرشوردموکراسی ،عدالت وترقی نیازمندی همهً بشریت است
• خوشه چين هرکه چو ن کند و پو ن کند
• داکتر محمد شعيب مجددینقش کابل پايتخت افغانستان در وحدت ملي
• حامد شفايي نورمندمحکوميت محقق نسب از ديدگاه قانون
• جليل پرشور نقد دیروز، باعقل وعینک امروز( !!!)
• خوشه چين بخوا نید
• داکترحبيب منگل تاملي بر مسله وحدت ترقي خواهان افغانستان
• خوشه چين ا و برا د رد وت میچسپه یا نه
• عظيم بابکخلای چپ در دموکراسي افغاني
• حساس اورياموفقيت در نبرد است
• وطن پورپديده خانمانسوزي بنيادگراي طي سالهاي اخير:
• خوشه چين گا وآ هن
• خوشه چين گا وزنبور
• رحيم کارمندجایگاه شورا هادرمرحله ی تاسیسی نظام دموکراسی
• نصير مهرورزنقش زنان در پارلمان آينده کشور
• دوشي چي به بهانه استعفاي آقاي علي احمد ( جلالي )
• خوشه چين شکستیم
• فضل رامينانتخابات پارلماني شفاف و دموکراتيک در همبسته گي و پايداری نيروهای سياسي ترقيخواه وابسته است
• انجنير سخي ارزگانيتحقق نظام دموکراسی باعث حل همه جانبهء بحران دير پای افغانستان خواهد شد
• عينيافغانستان وانتخابات پارلماني
• رستاخيزازانتخابات پارلماني تا ميدان پهلواني
• ت- نبردانتخابات با که ؟
• خوشه چين کجا میر وی؟
• خوشه چينمن یک آ د م شر قی ا م
• انجنير سخي ارزگانيتحقق نظام دموکراسی باعث حل همه جانبهء بحران دير پای افغانستان خواهد شد
• فضل رامينانتخابات پارلماني و چالش احزاب و جناح ها پيرامون آن
• فرزادشايسته سالاری بهترين معياردر گزينش نماينده گان منتخب پارلمان
• عينيانتخابات پارلماني وچالشهاي سيا سي
• انجنير سخی ارزگانی تحقق نظام دموکراسی باعث حل همه جانبهء بحران دير پای افغانستان خواهد شد
• خوشه چينبا یدا جا زه دا د که هرنوری بتا بد وهرگلی ا زنوبشگفد
• بامدادما با تفرقه وتفنگ بسوي دموکراسي مي رويم
• احمدشاه عبادیبنيادگرايي سناريوی سياه در افغانستان
• دوكتور كاروان انتخا بات پارلماني
• راسختوليد مواد مخد ردرافغانستان
• دوشي چي پارلمان وانتخابات پارلماني
• دستگير صادقي انتخابات پارلماني چالشها و پيامدها
• محمدعارف صخره تنها انتخابات آزاد ممثل اراده مردم است
• عزیزاحمد خوارملراتلوونکی پارلمانی ټاکنی اوراتلوونکـی پارلمان؟
• خوشه چينخروس صبح مرد ا ن و پا سبا ن شب
• رستاخيزازدموکراسي تا بنياد گرايي
• داوود رزميارمسوليت نيروهای دموکراتيک در قبال اوضاع جاری کشور اندک نيست
• ط. پيکارگرآزمايش پربرکت و گرانسنگ
• خوشه چين ا زد ل تنگ خو د میگو یم که ( مرغ د زد، درکلاه خود پردا رد) ا ین ضرب ا لمثلی ا ست که همه کس خبردارد
• فضل احمد طغيانسازمان سياسي فراگير به تفاهم،همگرايي و برخورد صادقانه نياز دارد
• خوشه چين ضر ب ا لمثل عا م ا ست که میگو یند (( خر کا ر ی د ر یا ی علم ا ست ))
• میلادانتخابات پارلماني و چالش های امنيتي
• ديپلوم انجنيرخليل الله رووفياردوی ملي در مقايسه با گذشته ها
• خوشه چينچا پلوس ها ی محترم عجله نما یید کا سه لیس ها ی عزیز بشتا بید
• ت – دوشي وال حقوق بشرونقض کننده گان حقوق بشردرافغانستان
• محمد اشرف آيا درافغا نستا ن ناقصين حقوق بشرومجرمين جنگي وجوددارد ؟
• رستاخيزكرزى وانبوه ي ازمشکلا ت
• خوشه چين خیا با ن سیا سی تیا رمیکنیم
• خوشه چين عا شق ترا زعا شق ها
• خوشه چين قا نونیکه د رتکا مل ا جتما عی نقش با زی میکند ستم و مقا و مت ا ست
• خوشه چين بیا یید ا نتخا ب نما ییم تا که ا نتخا ب شو یم
• جلیل پرشور ا زوعد وقول تا عمل ومسوولیت اخلاقی (2)
• جليل پرشورا زوعده وقول تا عمل ومسوولیت اخلاقی
• داکتر آریننهضت دموکراسی وترقی افغانستان و سیاست اجتماعی
• خوشه چين د رهرگو نه تغیر وتحو ل جا معه نیرو ی تعین کنند ه مر د م ا ست
• رستاخيزافغانستان و پروبلم های امنيتي
• داکترضيا صديقيسيرنهضت از فراخواني تا خلقت
• خوشه چين من چه جر می کر د ه ا م که سزا وا رسنگ تو شد ه ا م
• صديق وفا مهاجرت افغان ها ومسأله ای گسِست پيوند ها
• لطيف "کريمي"استالفيآشتي ملي يا سليي به ملي !
• خوشه چين ا لفبا ی نجا ت مر د م را و طن پر ستا ن میدا نند
• جليل پرشور برای جبهه بلی ، اماچگونه؟
• جلیل پرشور قوای خارجي وحاکميت ملي
• بصيرشررجنگ ، فقرو کودکا ن
• صيقلدرافغا نستا ن چه گذ شت؟
• خوشه چينسقوط
• دهداناييمحبوسین نیروهای ائتلاف باید در اختیار دولت افغانستان قرار گيرد
• عينيتفنگ وتروريزم
• جليل پرشورشاهدعيني حوادث
• خوشه چين بیر ق ما ، سه رنگ دا ر د سیا ه ، سرخ ، سبز
• راویا زانتخا با ت تا تظا هرا ت
• داکتر حبيبيعقل گردر سر نباشد تن در عذاب است
• داکتر وفاد ر بلخ چه ميگذ رد ؟
• جليل پرشور نقش منفی بعضی روشنفکران، وفرهنگیان در(سیه روزی) مردم ما
• خوشه چين شکست د ر مبا رزه ، به معني تو قف د ر مبا ر زه نيست بلکه نفس تازه کردن ا ست برا ی ر فع نوا قص وکمبودی و آغاز دور جديد مبارزه
• فضل- رامينحاکميت سياسی موجود افغانستان زادهء استبداد دينی و قومی است
• عبدالهادی مهمندبنياد گرايا ن از اختلا ف ها تا ائتلا ف ها
• رستاخيزتفنگ وبنيا دگرايي
• سليمان راوش چه با يد کرد ؟ ها( بخش دوم)
• رستاخيزبنيا د گرايان که بقاي خويش را به تفنگ ميبينند
• دكتور حبيبيبازهم دسيسه
• خوشه چينا گر ا مر و ز د لها ی ما شا ریده ا ست فر د ا سنگینی مسو لیت ها شا نه ها ی ما را مي شا را ند
• جليل پرشورمداخلهء خارجی + نفاق افگنی وسم پاشی + خود خواهی ومنش های فردی عاملین سیه روزی ما
• وفابنيادگرايي ومواد مخدردرافغا نستا ن
• ارسالي صميميکاردينالهای کليسای کاتوليک پاپ تازه را برگزيدند
• ارسالي صميميکاردينالهای کليسای کاتوليک پاپ تازه را برگزيدند
• خوشه چين کلتک چو ب
• جليل پرشور مداخلهء خارجی + نفاق افگنی وسم پاشی + خود خواهی ومنش های فردی عاملین سیه روزی ما (بخش دوم)
• سليمان راوش چه بايد کرد ؟ ها
• خوشهسر خ کشید ی بر د ی
• ارسالي جواد نصريانكدام دموكراسي؟
• و حيد الله دژ کوهيدموكراسي يا شعارهاي دروغين
• رستاخيزافغانستان درحاکميت بي قانوني
• خوشه چين فقط ا تحا د نیر و ها ی ملی و د مو کرا تیک ا ست که تو طئه ها ی دا خلی و خا ر جی را د ر هم می کو بد
• دستگير صادقيفساد سياسي در افغانستان
• تهيه و تلخيص شامل سالاردرافغا نستان چه مي گذ رد؟
• مجيد ارغنديوالافغانستان ازحکومت تنظيمي تا ظهورطالبان
• ص .وفا وضعيت ، فاکتها و حقايق پيرامون نا امنی افغانستان
• خوشه چين ملخک جستی جستی
• رستاخيزافغانستان در حاکميت بي قانوني (قسمت پنجم)
• از خسرو توده يار تقد یم به و طن پر ستا ن د لیر و طنم
• خوشه چين ا مروز د رد ت میکند حرف ز شت ا گر فردا مر د ت میکند
• نسيم سحرنهاد های اقتصادی بین المللی بمثابه مدافع منافع ثروتمندان
• انجنيرغلام سخي ارزگاني محکوميت و مبارزات زنان در افغانستان
• استاد صباحزن را گرامي بداريم که ما درا ست
• رستاخيزافغا نستا ن درحا کميت بي قانوني (بخش سوم)
• خوشه چينبر تر ی طلبی ها، را ه را به پا یا ن نمیر سا ند
• محمدعارف عرفانهشتم مارچ حما سه ما ندگار تاریخ
• رستاخيزافغا نستا ن درحا کميت بي قانوني
• امان الله وطندار بنياد گرايا ن وجنايات بي شما ر
• فاروق فرزينترانسپورت كابل مدرنيزه شود يا اکسپايريزه ؟!
• فاروق فرزينكرزي ، سر زاغ بودنه ميگيرد
• فاروق فرزينجهان آشفته منتظر پاسخ زمان است
• خوشه چين د یر کر دی مگر خو ب سو دا آ و رد ی
• ارسالي جواد نصرياناقتصا د، فرهنگ و تو سعه فرهنگی
• رستاخيزافغا نستا ن درحا کميت بي قانوني
• خوشه چينما لک حقیقی جغر ا فیا ی سیا سی و طبيعی ا فغا نستا ن خو د مر د م ا فغا نستا ن ا ست
• انجنیرغلام سخی ارزگانی حقوق زنان از طریق مبارزات پارلمانی
• خوشه چين آ نچه را که سا لها قبل آ رزو ی آ نرا دا شتیم، نتو ا نستیم تا ا ز آ ن حفظ و حرا ست نما ییم
• دوکتورابراهيم کاروان چند سخني در ارتباط با كابينه جديد
• خوشه چين با ز هم آ زا دی
• خسروتو ده یا ربگیر ش که نگیر يت
• خوشه چينمر د م به سو ی تفو ق سیا سی گا م بر مید ا رند
• حبيب ناصریحرفهاي دوستا نه با کاوه آ هنگر
• بابکسنت افغانی تحقق دموکراسی بوسیله پول خارجی
• خوشه چينخمیر نا رسیده ا ز د یو ا ر تنو ر می چکد
• ارسالي اميليا بهزادانسا ن وكرامت انساني چيست ؟
• داکتربصيرمردم‌ سالاری درافغانستان
• بابکنقش انسان در ایجاد و تکامل فرهنگ
• خوشه چينوا قعيت
• انجنيرغلام سخي ارزگانيفرهنگ نقد رهگشای خرد ورزی و عصرجديد است
• محمد وليسه سال حکومت انتقالی ، اجراات وپيامد ها
• دستگير صادقي در سوگ انهدام تنديس های باميان
• م.سلطانپورسياست گام به گام بسوی ابقای طالبان
• رستاخيزافغانستان در حاکميت بي قانوني (قسمت چهارم)
• دستگيرصادقيمردم را نميتوان برای هميشه فريب داد
• عبدالشکور خوشه چينمه حیر ا ن میما نم
• ارسالي شبنم نورزیتفنگ دارا ن وحا کميت کرزي
• اسدالله کشتمندحماسه نامراد تاریخ
• محمد عوض نبي زادهتلاش برای گسترش تفاهم و یکدلی میان نیروهای وطنپرست و ترقی خواه
• عبدالولي دموکراسي د ږيرو په لومه کې
• دستگير صادقي فساد سياسي
• ارسالي زمرد پايندهدموكراسى را نبا يد با خون شست!
• ارسالي احمد وليد نويدمروري برد موکراسي وآزادي
• داکتر آریننهضت میهنی و تداوم مبارزه ترقی خواهانه
• عبدالشکور خوشه چين ا ز جا نب جو ا نا ن نغمه ها ی نو ین به گو ش می رسد
• محمد عارف صخرهانتخابات افغانستان و پیآمد های آن
• فضل ا حمد طغیا ند مو کرا سی سا لم به ا منیت و ا تحا د فر ا ملی و فرا گرو هی تلا ز م دا رد
• محمد ولي جنگ يا صلح کدام مرجحتـــــــــر ؟
• ارسالي منوچهر هوشنگافغا نستا ن د رقلب پرتپش تاريخ راه مي رود!
• خو شه چین دشمنا ن ا شتی نا پذ یر دیروز به حیث یا را ن صد یق ووفا دارامرو ز
• دستگير صادقيافتخار به مردم افغانستان
• رستاخيزانتخابات ودموکراسي درافغانستان
• ارسالي فريد عالمراه حل مشکلات افغانستان چه است ؟
• ارسالي يما امواجپوراناتومي ناسیونالیسم قومي
• داکتر رزمنهضت میهنی : جنبشی برای امید؛ امیدی برای جنبش
• شمشادانتخابات درافغانستان ظاهرآ خاتمه يافت!
• داکترضيا صديقيتروريزم و بحران سياست جهاني
• ارسالي مرجان سحرزن از ديدگاه فلسفه سياسي غرب
• دستگير صادقي
  انتخابات
  آرزوها ـ واقعیتها
• نعيم سهيلانتخابات يک برنده دارد
• پوهنیار محمد بشیر مؤمن تأملی بر جامعه ء سیاسی و مد نی
• کاوه آهنگرتکفیر وسیلهء برای زولانهء افکار
• محمدبشيربغلانيافغانستان در چشم انداز تاريخ
• از کاوه فروتنماهيت مبارزه با تروريسم
• محمدعارف عرفانچشم انداز انتخا با ت در افغا نستان
• ارسالي خاطره خجستهبيا ييد لحظه يي براي قرن بيست يک افغا نستان اشک بريزيم !