بازگشت
چشم چرانی
امــیـــن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی« امــیـــن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«

 

 

تتبع ونـﮔـارش:
مـدیـــر مرکزمطـالعات سـتراتیژیک افـغان و
مسؤول مرکز کلتوری دحــق لاره- جـرمـنی

 چشم چرا ن به  كسی گفته میشود، كه كنترل چشم خود را در اختیار خود ندارد و به هر طرفی چشم می اندازد . اگرچه این عادت در ابتدا کم وآنرا  انسان بی اهمیت می شمارد ، ولی ؛ به مرور زمان زیاد شده و در نهایت امر به مرحله ای میرسد  که چشم از اختیار انسان خارج  و اعاده دوباره کنترول بر چشم به کاری دشواری مبدل میگردد، که حتی اطبای ماهرومتخصص دربخش چشم چرانی ،هم از علاج  آن عاجز می مانند.

علماء بدین باوراند که: چشم چرانـي  قبل از این كه برای دیگران مزاحمت و ضررایجاد  كند، برای خود شخص مضراست وهمچنان از نظر علماء روانشناس وعلماء علم اخلاق، چشم چرانی هنگامی که به صورت یک عادت مزمن مبدل گردد، بحیث یک مرض روانی بحساب می اید.
تحقیقات را که روانشناسان در مورد عمل چشم جرانی بعمل اورده اند ، میگویند که چشم چرانی در مردان به علت مقابله با خود نمایی در زنان بوجود آمده است وبه اصطلاح عامل آنرا در خود نمایی زنان می دانند  .
خودنما به شخصی اطلاق  میشود  که خود را در معرض دید  دیگران قرار می دهد و چشم  چران  به شخصی گفته میشود که از تماشا ونگاه کردن به دیگران حظ و لذت می برد.
میگویند که : مرض خودنمایی  در زنان  نسبت به مرد ان بیشتر است ، ولی ؛ مریضی  چشم چرانی در مردها ، بیشتر رایج  میباشد.

تعداد ازعلما ء بدین عقیده اند که : اصطلاح چشم چرانی یا « ویریسم » اصطلاح فرانسوی است واز « ویر » به معنای « تماشاگر » گرفته شده  ، ویکی از اقسام امراض رواني بحساب می اید.
 در کشور های اروپایی چشم چران درحالات متعدد منجر به تعقیب عدلي و قضایی گشته که برعلاوهء مطرح شدن تداوي ، عامل این حالت مرتکب به اشد مجازات نیز میگردد . 
اطبای طی تحقیقاتیکه  بالای چشم چران ها بعمل اورده اند ، بدین  نتجیه رسیده اند که : چشم  چرانی هیجانات ، اضطراب ، عدم اعتماد به نفس، را در انسان گسترش داده  و در نهایت امر او را به حالات بی پروای میکشاند  که نه تنها  شخصیت او را  در جامعه لکه دار میسازد،  بلکه عبادات و بخصوص  نماز  او را هم  باطل ساخته میتواند.
بنابر همین فهم منطقی است که خداوند متعال در  سوره النور  قرآن عظیم الشان در قدم اول  برای مرد و در قدم دوم  برای زن امر فرموده است که کنترول چشم خویش را دراختیار خود داشته باشند .
« قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ ﴿۳۰﴾  به مردان با ايمان بگو ديده فرو نهند و پاكدامنى  ورزند  كه اين  براى آنان پاكيزه‏تر است  زيرا خدا به آنچه مى‏ كنند آگاه است (۳۰)  …  قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ ……… ( به مردان بگو دیدگان خود را فرو خوابانند و.. . به زنان مؤمنه بگو دیدگان خویش را فرو خوابانند. )
ای پروردگارا مهربان !
ما را از مرض چشم چرانی ، نگاه دار وبرای ما قوت ایمان نصیب فرما تا دید چشم  خویش از محرمات نگاه داشته و خود را از این مرض نجات دهیم .
راه نجات ازچشم چرانی :
پرودگار با عظمت ؛ نعمت های بس  بزرگی  را برای ما انسان اعطاء  داده است :   از جمله  براي شنيدن « گوش » ، براي استشمام « بيني » ، براي خوردن و چشيدن « زبان» ، براي درك كردن و فهميدن « مغزو قلب » و برای ديدن و نگريستن « چشم ها » !                                        انتظاري كه خالق یکتا  از بندگان خویش دارد این است تا از این نعمات برای سعادت، رستگاری و آرامش استفاده  کرده  نه در راه حرام و یا بر ضد و یا در دشمنی با آن ذات مقدس.
این بدین معنی است که :                                                                                         
باگوش : آنچه را كه او خالق یکتا ؛  دوست  ندارد ، نشنويم.                                                            با زبان   : آنچه را كه او رب العزت ؛ راضی نيست ، نچشيم و نگویم.                                                   با چشمان : آنچه را که او ذات بینا ؛ حرام شمرده ، تماشا نه نمایم .                                                                 

یگانه راه چاره و علاج از چشم چرانی همین است که از حق تعالی خود  خوف داشته  باشیم وخود را از حرام نگاه کردن محفوظ  داریم، بخاطر اینکه رعایت این امرالهی موجب سعادات دنیا واخرات انسان میگردد .
یکی دیگر از علاجی را  که علما ء برای جلوگیری وراه نجات برای  چشم  چرانی توصیه نموده اند هما ن علاجی منطقی است  که پیامبربزرگوار محمد صلی الله علیه وسلم ، یکهزارو چارصد سال قبل برای بشریت اعلان کرد ، که عبارت از ازدواج  شرعی و اسلامی ودر سایه تفاهم مشترک میباشد :

پیامبر صلی الله علیه وسلم میفرماید  : «يا معشر الشباب من استطاع منكم الباءة فليتزوج، فانه اغض للبصر و احصن للفرج، و من لم يستطع فعليه بالصوم فانه لم وجاء»( اي جوانان، هر يك از شما  که توان ازدواج را داشته باشد ، بايد ازدواج كنید! چون ازدواج چشم را بيشتر از هر چيز نگه مي دارد و شرمگاه را بيشتر محافظت مي كند، و هر كه اين توان را ندرد  به اوگرفتن روزه پيشنهاد مي شود، چون روزه قاطع غريزه است.)                                                                                              
راه دیگری که علما ء برای جلوگیری از مرض مهلک چشم چرانی پیشنهاد  نموده اند ، عبارت است از تزکیه و پاکی  باطن «نفس» است ! البته با تزکیه نفس میتوان به  سعادت انسانی  رسید و همچنان بنابراحکام و دساتیر کتاب الله و سنت پیامبر صلی الله علیه وسلم است ،میتواند  خود را از این  مرض حرام نجات داد .
 حق تعالی در سوره شمس قرآن عظیم الشان میفرماید :« قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا ﴿۹﴾ وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا ﴿۱۰﴾( به يقين رستگار شد كسي كه نفس خود را پاك و صاف كرد، و به يقين  زيان  ديد كسيكه نفس خود را آلوده  كرد.) (: آیه : ۹ )

علما ء ومفسرین در مورد تزیکه نفس مینویسند که :   انسان زمانی می تواند نفس خویش را تزکیه کند که از تمام پلیدی ها دوری جوید ، و به عقاید اصلی  دین مقدس اسلام  معتقد گردد ، نه چیزى بر آنها زیاد کند و نه چیزی از آنها کم نماید؛ نه دست به بدعت بزند ونه چیزی را  بنام دین که در اصل دین هیچ اساسی ندارد ، قبول نماید .
انسان زمانی میتواند به تزکیه نفس « باطن » دست یابد که: از اخلاق رذیله و پلید  و دوراز کرامت انسانی مانند: « کبر، حسد، ریا ، حرص، بخل و خود خواهی ... » دوری جوید و از انجام گناه خود داری کند ، و به  جمیع صفات پسندیده  و اخلاق  فاضله و ملکات حسنه ملبس گردد .

در نهایت امر باید گفت که : چشم چرانی  تیر زهرآلود و شیطانی است ! انسان زمانی میتواند از آن نجات یابد و یا  به  لذت و راحت  دست یابد ، که خواهشات نفسانی  خویش را داخل چوکات  شرعي  نموده  و بطور واقعی  مطابق بر دساتیر اسلامی عمل نماید .

پایان

 

خوانندﮤ محترم !

لطفاً برای تکمیل این مبحث نظریات خویش را با من شریک سازید، تشکر ازمحبت و لطف شما !      saidafghani@hotmail.com Email:


May 21st, 2012


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسايل اجتماعي