پادكست، صدايي خاموش در فضاي مجازي
خلیل الرحمن سلحشور خلیل الرحمن سلحشور

چکیده:

موج پادکست به عنوان رسانه از اواخر سال 2004 شروع شد (ويكي‌پديا). مي ‌گوييم اينترنت ابزاري در جهت تسريع جهاني ‌شدن است. محيطي كه بيش از ساير رسانه ‌ها امكان شنيده‌ شدن تك ‌تك افراد را به وجود آورده ‌است. اگر رسانه ‌ها در دوره ‌اي با قدرت انحصاري خود فرياد «تك‌صدايي» بودند، اينترنت آغازي براي «چند صدايي» شد. حال اگر بخواهيم به صدا به معناي واقعي خود، «صدا»ي فرستنده تكيه كنيم پادكست اين امر را سهولت بخشيده ‌است. در اين مقاله سعي من بر اين است پادكست و راديو در كنار هم تحليل كنم چرا كه محتواي هر دو «صدا» است و تفاوت ‌ها بر سر نحوه انتشار و ابزار مورد استفاده براي پخش، در راستای آن محتوا است.

کلیدواژگان: پادکست، رادیو، مخاطب فعال

مقدمه:

انسان به كمك 5 حس مي ‌تواند با دنياي پيرامون ارتباط برقرار كند و رسانه ‌ها براي جذب مخاطب خود باید از یکی از اين حواس بهره برند، نكته اينجاست كه حواس آدمي محدود است، در نتيجه شكل برقراري ارتباط در رسانه محدود است. براي برقراري ارتباط از طريق گوش، صدا لازم است. این ارتباط صدا محور روزگاري از طريق راديو و حال با رشد تكنولوژي از طريق پادكست نيز ميسر شده ‌است. دگرگوني در ابزار و واسطه ارائه پيام تغييراتي در ماهيت فرستنده ی پيام، قابليت‌هاي گيرنده ی پیام و محتوا ايجاد كرده است.

در سال‌ 1887، هنريشن‌ هرتز مهندس‌ و فيزيك ‌دان‌ آلماني،‌ نظريه‌ ماكس‌دل‌ را تاييد نمود. او موفق‌ شد از نوسانات‌ الكترونيكي‌ براي‌ انتقال ‌امواج‌ از محلي‌ به‌ محل‌ ديگر بدون‌ سيم‌ استفاده ‌كند. وي‌ براي‌ اولين‌بار موفق‌ شد، امواج‌ راديويي‌ را در آزمايشگاه‌ توليد كند. در سال‌ 1897 به‌ ايتاليا برگشت‌ و يك‌ ارتباط بي‌سيم‌ بين‌ دو كشتي‌ جنگي‌ در يك‌ مسافت‌ 12 كيلومتري‌ ايجاد نمود و بالاخره‌ در سال‌ 1901 در تكميل‌ اختراع‌ خود موفق‌ شد، علائم‌ بي ‌سيم‌ را از يك‌ طرف‌ اقيانوس‌ اطلس‌ يعني‌ از شهر «پل‌دو» در انگلستان‌ به‌ آن‌ طرف‌ اقيانوس‌ اطلس‌، شهر«سن‌ ژان‌» آمريكا بفرستد. سال‌ 1910 براي‌ اولين‌بار صداي‌ موسيقي‌ و آواز اپراي‌ (متروپولتين‌ - نيويورك‌) در سراسر آمريكاي‌ شمالي‌ شنيده‌ شد. تاريخ‌ شروع‌ بهره‌ برداري‌ عمومي‌ از راديو درسال‌ 1920 ، يعني 84 سال قبل از پادكست است.

اولين‌ دستگاه ‌هاي‌ پخش‌ منظم‌ راديويي‌ در سال‌1920 در انگلستان‌ به‌ راه افتاد، اين در حالي بود كه مردم ايران با حدود 20 سال تاخير رسانه راديو را ‌شناختند. در سال‌ 1303 هجري‌ شمسي‌ (1924 م‌) وزارت‌ جنگ‌ مقدمات‌ استفاده‌ از بي‌ سيم‌ را فراهم‌ کرد. در سال‌ 1305 بي‌ سيم‌ به ايران‌ وارد شد كه‌ نهايتا به‌ ايجاد راديو منتهي‌ شد. هيات‌ وزيران‌ مهر ماه‌ 1313 استفاده‌ از راديو را تصويب‌ كرد و مقرراتي‌ وضع‌ شد كه‌ براي ‌نصب‌ آنتن‌ و استفاده‌ از راديو اجازه‌ وزارت‌ پست ‌و تلگراف‌ و تلفن‌ لازم‌ بود. در سال‌ 1316 مقدمات‌ ايجاد مركز راديو به ‌وسيله‌ وزرات‌ پست‌ و تلگراف‌ و تلفن‌ فراهم‌ و به‌دنبال‌ اين‌ اقدام‌ در سال‌ 1317 سازمان‌ پرورش ‌افكار تاسيس‌ شد. در چهارم‌ ارديبهشت‌ 1319 اولين‌ فرستنده‌ ي ‌راديويي‌ در ايران‌ در محل‌ بي‌ سيم‌ در جاده‌ قديم ‌شميران‌ افتتاح‌ گرديد. (تاريخچه‌ راديو در دنيا و ايران)‌

در گذر تاریخ از رادیو به عنوان یک رسانه صدامحور به پادکست می رسیم. نخسیتن بار یک روزنامه‌ نگار انگلیسی زبان به نام \"باب همرزلی\" واژه پادکست را بکار برد. در سال 2001 اولين ابزار نشر آوا به شکل پادکست فراهم شد ولي تا سال 2003 كه به صورت جدي توسط مردم جهان استفاده نشده بود مورد توجه قرار نگرفت(سايت كست دات آي‌آر). در سال 2004 گسترش و محبوبیت این پدیده به حدی رسيد که حتی کاخ سفید هم تعدادی از سخنرانی ‌های جرج بوش را به صورت پادکست آماده کرده و بر روی سایت رئیس جمهور امریکا قرار داد.

واژه پادکست از طرف لغت نامه آمريکايی آکسفورد به عنوان واژه سال2005 انتخاب شد. اين لغت‌نامه پادکست را این‌طور معرفی کرده است:« برنامه ‌ای راديويی که ديجيتالی ضبط شده و برای دانلود و قرار دادن در دستگاه ‌های شخصی پخش صدا در اينترنت گذاشته می ‌شود.»

در لغت نامه اينترنتی ويکی‌پديا هم در توضیح کلمه پادکست این طور آمده است: «پادکست یا پادپخش یکی از روش‌ های انتشار پرونده بر روی اینترنت و نام عمومی نوعی برنامه‌ی آوایی است که توسط کاربران معمولا بر روی یک پخش‌‌کننده‌ ی موسیقی دیجیتال و عموماً یک آی‌پاد به شکل یک فایل صوتی ساخته‌ شده، با استفاده از اینترنت بر روی رایانه ‌های خانگی و یا پخش‌کننده‌ های دیجیتال پیاده می‌ شود.» (مجله اينترنتي 7سنگ)

تاريخچه پادکستينگ به ابداع اين شيوه از سوي شرکت اپل بر مي ‌گردد. کلمه پادکستينگ از ترکيب دو واژه iPod و Broadcasting به‌وجود آمده ‌است. آی‌پاد نام بخش ‌کننده موسیقی شرکت اپل است و برودکستینگ به زبان انگلیسی به معنای انتشار است. در ابتدا لازم بود از مديا پلير آي‌پاد براي دريافت و پخش اين فايل ‌ها استفاده شود، اما از آنجا که کل ماجراي پادکستينگ چيزي جز يک ايده ساده نيست و مبتني بر فناوري‌ هاي باز و عمومي مانند MP3 و RSS ‌است، ديري نپاييد که اين تکنيک در اينترنت عالم‌گير شد.( بهروز نوعي پور،1385) این روش با افزایش محبوبیت دستگاه پخش موسیقی دیجیتالی آی‌پاد به عنوان روشی آسان برای به اشتراک‌ گذاشتن محتویات صوتی از طریق اینترنت، بوجود آمد.

پیشرفت قابل ملاحظه در پادکست را می ‌توان مرهون تولید کننده ‌های ام‌پی‌تری‌ دانست (ويكي‌پديا). این نوع نرم افزار ضبط و پخش صدا(mp3) را چند دانشجوی ایتالیائی اختراع کردند. در عین سبک بودن، حجم زیادی از حافظه کامپیوتر را نمي ‌گيرد و به راحتی مي‌ شود ذخیره اش کرد. روش MP3 ، حجم صدا را به یک پانزدهم رساند بدون اینکه کیفیت اش چندان فرقی بکند.(بي‌بي‌سي فارسي)

نخستين پادکست در ايران در اواخر سال ۸۳ راه‌اندازی شد. در این میان به راديو هودر، عبدالقادر بلوچ و محمود بشاش به عنوان پيشگامان اين موضوع می توان اشاره کرد.(ويكي‌پديا)

مقایسه بین تاریخچه ابداع و گسترش رادیو و نحوه ورود آن به ایران با تاریخچه پادکست قابل تامل است. با گذر زمان و رشد سرعت انتقال تكنولوژي در روند جهاني شدن، توسعه فن‌ آوري‌ هاي رسانه‌اي هم تغييراتي سريع ‌تر يافته است.

 

         غرب ايران   فاصله(سال)    

چاپ اولين كتاب       1436          1817          381      

انتشار نخستين روزنامه       1622          1837          215      

نخستين فرستنده راديويي      1920          1940          20        

نخستين فرستنده تلويزيوني   1936          1958          22      

رسانه‌هاي جمعي در جهان و ايران( محسنيان راد؛505،1382)

اينترنت نسبت به رسانه های دیگر مدت زمان كمتري براي ورود و رشد در ايران طی کرد و حتي اگر از لحاظ شاخص‌ هايي چون سرعت، دستگاه كامپيوتر و .. با كشور‌ هاي پيشرفته تفاوتی فاحش داشته باشد به لحاظ محتوايي و سرعت ِ استفاده از كارايي ‌هاي اين وسيله به خصوص در سطح شخصي و فردی، حضوري چشم‌گير دارد. وبلاگ‌نویسي و پادکست که بیشتر جنبه شخصی دارند نمونه ‌اي بر اين گفته ‌اند.

وبلاگ‌نویسی میل به گفت‌وگو دارد و این ویژگی نهفته فرهنگ ایرانی را كه گفت‌وگویی بودن است در ادب فارسی، مستتر و در فرهنگ مذهبی و عارفانه نیز است، می‌ تواند به گونه‌ای باز تولید كند. میل به گفت‌وگو، بخصوص كه رسانه ‌های الكترونیك و رسانه‌ های مكتوب، حاوی و حامل فرهنگ منولوگ هستند، اما وبلاگ بیشتر به سمت گفتگویی شدن تمایل پیدا می ‌كند.(خانیکی:1384) حال پادكست خود ِ گفت‌وگو است. از ساده ترين و ابتدايي ‌ترين ابزار برقراري ارتباط يعني «صدا» بهره مي‌برد . اختراع خط آغازي براي ارتباط دور و ثبت شده، با ديگران شد و امروز با رشد تكنولوژي دوباره به جايي رسيده ‌ايم كه مي‌ توانيم با تكيه به همان صدا بدون نياز به نوشتار، به صورت طبیعی گفتار و پيام خود را بيان كنيم.

پادكست آغازي‌ست براي توليد شخصي برنامه ‌اي صوتي(راديويي) و هنگامي كه اين توليد بر صفحه اينترنت در دسترس قرار مي ‌گيرد، همه مي‌ توانند «مخاطب» آن شوند. پادكست مي ‌شود يك «رسانه»، وسيله و ابزاري براي توليد محتواي صوتي كه به صورت فردي و آماتور رشد مي ‌كند.

این در حالیست که برای تولید یک برنامه رادیویی پیچ و خم های بسیار از تولید تا رسیدن پیام از طریق امواج به گوش شنونده وجود دارد. به عنوان مثال برنامه ای راديويي که هرشب از پايتخت آلمان پخش می شد و گاه به کنايه و گاه مستقيم و بی پروا از رضا شاه و انگلستان بدگويی می‌ کرد و در مورد اوضاع سياسی و اجتماعی ايران، به تندی زبان به انتقاد می ‌گشود. رضا شاه برای خاموش کردن اين صدای معترض در برلين، سرهنگ سهيلی را برای خاموشی اين صدای شورشی رهسپار برلين می‌ کند. پس از بازگشت سرهنگ سهيلی، بعد از شهريور 1320 اوضاع و احوال حکايت از آن داشت که در اوايل سال بعد، اوضاع راديو برلين دست‌خوش تغييراتی خواهد شد. اتل (وزير مختار آلمان) در نتيجه مذاکرات با دربار ايران و به علت نفوذ وزارت امور خارجه آلمان بر وزارت تبليغات، بدون مقدمه و بنا بر تقاضای تهران، شاهرخ را محترمانه از آلمان تبعيد می ‌کند ولی شاهرخ همچنان حقوق خود را که در آن زمان ماهانه دو هزار مارک بود را از وزارت تبليغات آلمان دريافت می ‌کند.( تاريخچه اولين راديوی ايرانی خارج از کشور)

پخش جهاني پادكست با موضوعاتی اين چنین سنخيت ندارد چرا كه سيستم «انتشار» متفاوت است. فرایند جهانی شدن ، از طریق یک شبکه ارتباطی جهان گستر و یک حوزه عمومی مجازی ناشی از آن، فضا ها و امکان های جدیدی برای نقد تعریف رسمی از هویت ملی و باز تعریف آن و تقویت خود آگاهی هویتی بدیل فراهم می کند ( گل محمدی 80:1383) پادکست فارسی با استفاده از همان شبکه ارتباطی جهان گستر فارغ از پخش دولتی و انحصاری رادیو به بیان آنچه می خواهد می پردازد.

پادكست آوايي است در فضای اینترنت كه محدوديت‌ هاي زماني و مكاني ندارد. امروزه هر كس در هر كجا كه باشد با كمي تخصص مي تواند يك پادكست بسازد و ديگر براي رساندن حرف خود به ديگران چند رسانه‌ي محدود وجود ندارد. پادكست مي ‌شود دريچه‌اي براي «بيان»، بيان آنچه مي ‌خواهي. پادکست به مانند راديو درگير امواج نيست، پس در نتيجه خط قرمزها، قوانين و قواعد آن را شامل نمي‌‌شود و از محدوديت مكاني رها است و از طرف ديگر محدوديت زماني برای شنیدن وجود ندارد. البته توجه صرف به قابلیت ها درست نیست، از جمله محدودیت های آن به همان محتوای «صدا» باز می گردد. درست است که پادکست به دلیل انتشار از طریق اینترنت پخش جهانی دارد اما آدم ها، زبان متفاوت دارند در نتیجه یک پادکست همچو عکس نمی تواند مخاطب جهانی داشته باشد.

اثر های مهم رسانه از شکل آن ناشی می شود نه از محتوای آن ( تانکارد،1381:394) سخن معروف مک لوهان؛ رسانه همان پیام است، تاكيدي بر این حرف است. ويژگي ‌هاي پادكست براي شنيدن منجر به قدرت شنونده شده است. به عبارتي مخاطب رسانه سنتي صدا (راديو) که نقشي کمرنگ در آن‌چه مي ‌شنید داشت، قدرت انتخاب مي ‌يابد.

 

         كنترل مخزن اطلاعات                              

كنترل وقت و موضوع                 متمركز         فرد        

         متمركز         خطابي(رادیو)         ثبت‌نامي           

         فرد     مراجعه‌اي(پادکست) مراوده‌اي        

الگوي چهارگانه‌ي روابط ارتباطي

بورده ويك و من‌كام(1986)از متغير ‌هاي اصلي تمايز بين سيستم ‌هاي اطلاعاتي، کنترل وقت و موضوع، از طرف دیگر کنترل مخزن اطلاعات نام مي ‌برند. در اين رويكرد فرض بر اين است كه شركت‌ كنندگان به مانند چرخي كه حول يك محور مي‌ چرخد، گرد هم آمده ‌اند. جريان ارتباطي مي ‌تواند مستقيما بين هر يك از شركت‌كننده‌ هاي واقع در پيرامون يا مركز و يك يا چند شركت‌كننده ‌ي حاشيه‌اي برقرار شود. (مك‌كوئيل؛1997،57)

حرف اصلي اين مقاله اين است كه پادكست در الگوی چهارگانه ی روابط ارتباطی، مخاطب صدا را از خطابي به مراجعه‌اي تبديل كرده است. مخاطب خطابي همان مخاطب متعارف رسانه‌ هاي جمعي در ارتباطات يك سويه است. هر چند اين مخاطبان مي ‌توانند انواع زيادي داشته‌ باشند اما آن‌ ها هميشه تا اندازه‌اي به منبع (رسانه) براي گزينش محتوا يا تواتر نشر وابسته ‌اند. نوع مراجعه‌ اي (مشاوره‌اي) هنگامي به وجود مي ‌آيد كه افراد بتوانند هر زمان كه بخواهند يا هر چه بخواهند از محتواي عرضه شده يا از يك منبع مركزي انتخاب كنند. مخاطبان مراجعه ‌اي مجموعه‌ اي از فرد فرد مصرف‌كنندگان اطلاعات هستند، هر چند هنوز اين احتمال وجود دارد كه نيرو‌ هاي اجتماعي در شكل ‌گيري اين مجموعه‌ ها نقش داشته ‌باشند. (مك‌كوئيل؛1997،60)

پادكست با توجه به ويژگي ‌هايي كه در زير عنوان مي ‌شود ضمن تاكيد بر «مخاطب فعال» كه خود مي‌ تواند توليد كننده نيز باشد، شنونده صدا را از مخاطب خطابي به مراجعه ‌اي تبديل كرده‌ است:

· پادکستینگ بر خلاف سایر روش های ارائه محتوای صوتی که به روش Push Technology کار می‌‌کنند، بر اساس روش Pull Technology است. یعنی، در این روش، مصرف کننده بر اساس تقاضای مشخص خود، به محتوای وب دسترسی دارد و مانند رادیو، مطالب به او تحویل داده نمی‌شود بلکه او آنها را بر اساس نیاز خود تحویل می ‌‌گیرد. ( تاکید بر قدرت انتخاب، کنترل مخزن اطلاعات)

· در این روش، مصرف کننده محتوای مورد نظر را توسط دستگاه‌ های پخش غیر از رایانه نیز استفاده می‌‌کند و در زمان استفاده، لزوماً نیازی به دسترسی به کامپیوتر نیست. معمولاً دستگاه ‌هایی که می ‌توان پادپخش‌ها را روی آن ‌ها شنید، همان دستگاه های پخش موسیقی دیجیتال هستند که عموماً بسیار کوچک و قابل حمل ‌اند. در نتیجه کاربر در هر زمان و مکانی قادر به استفاده از محتوای صوتی خواهد بود محتوا پس از دریافت از اینترنت، بدون نیاز به ارتباط با اینترنت، قابل استفاده خواهد بود در حالی که در سایر روشها هم چون راديو اينترنتي نیاز به حفظ ارتباط اینترنتی (online ) برای استفاده از محتوا وجود دارد.

· امکان شنیدن هر بخش از محتوا، جلو و عقب بردن آن، شنیدن محدودهٔ خاص از محتوا و سایر کنترل ‌ها از طرف کاربر ممکن است. کاربر به هر تعداد بار که بخواهد می‌‌ تواند محتوا را گوش دهد در حالی که در رادیو اینترنتی، چنین امکانی به خودی خود وجود ندارد به عبارتي پادكست ماندگار است اما راديو نه، واژه صداي ماندگار از آن پادكست است كه قابليت ذخيره و مراجعه دوباره و چندين باره دارد.( کنترل وقت و موضوع اطلاعات)

وقتي وبلاگ‌نوسي پا به دنياي رسانه به معناي و ابزار، واسطه[یی براي انتقال «معنا و پيام» گذاشت، خيلي از ما آدم‌ها اهل نوشتن نبوديم اما كم كم ياد گرفتيم که فررهنگ شفاهی خود را جایی مکتوب کنیم. در مورد پادكست هم خيلي از ما عادت به شنيدن یکدیگر نداريم و بايد ياد بگيريم همديگر را بشنويم و درك كنيم. البته از این نکته نیز نباید غافل شد که پادکست امکان استفاده نابینایان از بستر اینترنت را فراهم کرده است.

نكته مهم در پادكست و وبلاگ اين است كه با اينكه هر دو مخاطب بالقوه جهاني دارند اما توليد آن فردي و شخصي است. محتوای پادکست ها نیز جنبه شخصی تر دارند که افراد محدودی را جذب خود می کنند اگر راديو يك رسانه جمعي باشد پادكست يك رسانه گروهي است.

 


وبلاگ صد‌ها بار راحت تر از پادكست تولید محتوا صورت می گیرد. رابطه این دو به صورت عموم و خصوص من وجه است به طوری که تقریبا تمامی کسانی که پادکست دارند تجربه وبلاگ نویسی را نیز دارند اما حتي بسیاری از كساني كه فعال در فضاي مجازي ‌اند و وبلاگ را مي‌ شناسند اصلا واژه پادكست را نشنيده ‌اند. پادکست نياز به دانش رايانه‌اي بيشتر نسبت به وبلاگ نويسي، علاوه بر آن نياز به يك دانش نرم ‌افزاري دارد .

در مورد پادكست‌ ها دو موضوع مطرح است:

1. چگونه به یک پادکست گوش ‌کنید

2. چكونه یک پادکست بسازید

تصور از پادكست نبايد وبلاگ گفتاري باشد و تنها به گفتن دست نوشته ها اكتفا كنيم. آنچه كه مي تواند به جذابيت بيشتر پادكست منجر شود توجه به اصول و قلق هاي برنامه سازي راديويي است. ساخت یک برنامه پادکست آشنایی هر چند اندک با فنون برنامه سازی رادیویی و استفاده از صدا، موسیقی و سکوت را نیازمند است. اگر سازنده این مهارت ها را نداشته باشد هرچند پیام دارای محتوایی مناسب باشد نمی تواند به موفقیت و جذب مخاطب دست یابد چرا که حرف اصلی در جذب مخاطب را «صدا» می زند.

علاوه بر پادكست ‌هايي كه توسط آدم ‌هاي مشهور ساخته مي ‌شود؛ در قالب و کلیشه ی یک برنامه رادیویی در اين عرصه قدم نهاده‌اند(بهنود ديگر، بي‌بي سي، هفتگي و ...) نوع ديگري از پادكست‌ها - يعني توليدات صوتي منتشر شده در فضاي مجازي- هستند، كه گفتاري كوتاه مبتني بر «خلاقيت و مزاح» دارند و بر كاركرد سرگرم ‌كنندگي تاكيد دارند. کلید موفقیت پادکست های نوع اول پرداختن به موضوعاتی است که صدای جمهوری اسلامی ایران در آن مورد حرف نمی زند و در شکل برنامه سازی یعنی نحوه استفاده از صدا، موسیقی و سکوت به مانند همان برنامه رادیویی عمل می کنند. محتوای پادکست های نوع دوم مسائل لزوما سیاسی و اجتماعی نیست بلکه کلیت تولید محتوا در قالب صدا را دگرگون کرده، از جهت محتوا از یک طرف شکل و قالب از سویی دیگر، برنامه ای متفاوت از برنامه سازی رادیویی ارائه کرده اند به عبارتی «خلاقیت» محور اصلی موفقیت آنهاست.

گفتار‌ هاي كوتاهي که توسط فردی دانلود می شود بر روي موبايل - در اينجا نقش همان MP3 و آي‌پاد را بازي مي كنند- قرار می گیرد، از یک فرد به افراد گوناگون داده می شود ابزار انتشار آن علاوه بر اینترنت، بلوتوث و اینفرانت است. اين فايل‌هاي صوتي برخلاف پادكست‌ هاي معروف كه چندين بار در طول برنامه بر نام گوينده و سازنده پادکست تاكيد مي ‌كند، بی نام و نشان هستند. محتوا، پيام تفريحي و سرگرم‌ كننده نقش مهم را داراست. لحن و گفتار آنها بدون خط قرمز ‌ها، برآمده از ميان مردم است . اين خط قرمز ‌ها لزوما سياسي نيست گاه قوانين اجتماعي، فرهنگي و عرفي را نيز شامل مي ‌شود. همین نکته باعث جذابیت و انتشار سریع فرد به فرد آن می شود.

مك‌كوايل، بلاملر و براون(1972) طرح‌ واره مهم‌ترين ابعاد رضايت از رسانه (تعامل ‌هاي رسانه- شخص) را اينگونه معرفي كردند:

· سرگرمي: فرار از روزمرگي يا مشكلات زندگي، تخليه عاطفي

· روابط شخصي: همراهي و هم ‌نشيني، كاربرد هاي اجتماعي

· هويت شخصي: معرفي خود، كشف حقيقت و تحكيم ارزش‌ها

· نظارت: اشكال مختلف اطلاع ‌جويي(مك‌كوايل؛ 1997،107)

اگر این محتوا های موجود در موبایل را یک پادکست بنامیم که در آن از ابزار انتشار فرد به فرد استفاده می شود ، تاکید اصلی در بحث رضایت از رسانه بر نقش سرگرمي: فرار از روزمرگي يا مشكلات زندگي،تخليه عاطفي است.

در يافته‌ هاي نظرسنجی مرکز تحقیقات صداوسیما، پيام‌گيران صدا بهار 85 پيشنهاد‌ هاي پاسخگويان براي بهبود برنامه‌ ها، متنوع شدن برنامه‌ ها 6.3درصد، شادتر شدن برنامه‌ ها 5.9 درصد در بالاترین رده‌ ها قرار دارد. به عبارتي انتظاري كه مخاطب در اين نظرسنجي و نياز سنجي و ديگر پژوهش ‌هاي مربوط به مخاطب راديو عنوان كرده است، خواستن حس «شادي و سرگرمي» از طريق صدا است. پادكست ‌ها يا به عبارتي فايل‌هاي صوتي موبايل ‌ها با محتواهایی که از كانال رسمي قابليت انتشار نمي‌ يابند، اين نياز مخاطب را برآورده مي ‌سازند. نحوه انتشار پادكست و مخاطب آن تنها محدود به آن كسي كه پيام را از اينترنت مي ‌گيرد نيست بلكه پادكست و فايل‌ هاي صوتي از طريق بلوتوث و اینفرانت به ابزاري براي سرگرمي تبديل شده ‌اند.

چند رسانه‌اي شدن و فشردن رسانه ‌ها درون يكديگر «صدا» را ماندگار تر كرده است وقتي دستگاه موبايل، امكان پخش mp3 دارد، بلوتوث و اينفرانت راهي برای انتقال «پيام» مي ‌شود پس پادكست ‌ها و صداهايي كه هيچ وقت نمي دانيم براي كيست نیز، محتواي رد و بدل شده بين افراد مي ‌شود.

محتوای رسانه را می ‌توان یکی از پر حجم ترین و دست نیافتنی‌ ترین مجموعه داده ‌هایی دانست که می تواند بسیار درباره جامعه سخن بگوید (مک کوایل،1988:252) بررسی محتوای فایل های صوتی موبایل ها، بخشی از صدای جامعه است. بر اساس تئوري استفاده و رضايتمندي با توجه به نوع رابطه مخاطب و رسانه و براي رفع نياز هايش، به سهولت مي ‌توان از طريق نوع اطلاعات كسب شده روزمره به وسيله مخاطبان، «اهداف و آرمان» هاي مورد توجه رسانه را به‌دست آورد.(خجسته؛ 1385،7) برعکس این نیز صدق می کند یعنی از روی محتوای ارائه شده و میزان شنیده شدن و انتشار آن، اهداف و آرمان های مخاطب از شنیدن را به دست آورد.

در پایان باید گفت وبلاگ مقدمه ‌اي شد براي رشد سايبرژورناليسم با اينكه اين دو با هم تفاوت‌ هاي بسيار دارند اما بستري را براي آمدن آن هماهنگ كرد و شايد پادكست شروعي باشد براي ايجاد فرهنگ راديو اينترنتي، منجر به تكثر در توليد و مصرف صدا هاي توليد شده و صدا هاي قابل دسترس شود. پادکست يكي از جنبه هاي رادیو اینترنتی است که همراه با موسیقی و ترجیحا با موضوع مشخص در اختیار مخاطبان قرار می‌ گیرد.

پادكست هيچ‌گاه رسانه‌جمعي نمي ‌شود اما در دنياي امروز يافتن جمع كثيري از مخاطبان نيست كه حرف اصلي را در پيروزي يك رسانه مي‌ زند بلكه جذب مخاطب و توانايي نگه ‌داشتن او اهميتي فزون دارد.

منابع:

·· پادکست تازه ترین تکنولوژی برای رادیو، بي‌بي‌سي فارسي http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story/2005/07/050714_zn_ipod.shtml

· پنابادي، ا(1385) پيامگيران صدا در بهار 85، مركز تحقيقات صدا و سيما اداره كل پژوهش ‌هاي اجتماعي و سنجش برنامه ‌اي گروه سنجش برنامه ‌اي غيرنمايشي شماره 101 سال 1385

· تاريخچه‌ راديو در دنيا و ايران‌، مجله خانواده سبز http://www.ksabz.net/paper.asp?AID=4245

· تانکارد، س ( 1381) نظریه های ارتباطات ، ترجمه علیرضا دهقان،انتشارات دانشگاه تهران

· ساروخانی، ب (1382)جامعه شناسی ارتباطات ، تهران : انتشارات اطلاعات

· مجله اينترنتي 7سنگ: http://www.7sang.com/mag/pages/informationtechnology.html

· گل محمدی ، ا (2005) فرهنگی شدن جهان http://ayandehnegar.org

· خجسته، ح (1385) مطالعاتي جامعه‌شناختي درباره راديو، تهران: دفتر پژوهش هاي راديو

· محسنيان راد، م (1382) ارتباط شناسي، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سروش

· مک کوایل، د (1988) در آمدی بر نظریه های ارتباطات جمعی ، ترجمه پرویز اجلالی ، تهران:مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها

· مك‌كوايل، د (1997) مخاطب شناسي، ترجمه مهدي منتظرقائم، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها

· نوعي پور، ب ، گسترش پر سر و صداي Podcasting در اينترنت نشريه عصر شبکه - پانزدهم مرداد شماره 12: http://www.shabakeh-mag.com/asreshabakeh/Show.aspx?n=1001335

· يزديان، پ (2005)، تاريخچه اولين راديوی ايرانی خارج از کشور http://payam.malakut.org/archives/008692.shtml

 

 


September 9th, 2007


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
علمي و معلوماتي