• اروپا و غرب هم میراث جهان یونانی ـ رومی را و هم میراث جماعات جهانی مسیحیت را به حساب خود می گذارند، تا جنگ بر ضد مستبدین اصلاح ناپذیر شرق و کشتار مردم آن سامان را توجیه کنند، جنگی که ظاهرا از جنگ میان یونان و ایران باستان شروع می شود و به جنگ اروپائی ها و مسیحی ها بر ضد اسلام می رسد.

• هویت سازی غرب و سنت و یا روح «یهودی ـ مسیحی ـ یونانی ـ غربی» همان مشخصاتی را از خود نشان می دهد که هر میتولوژی فوندامنتالیستی از خود نشان می دهد.

• (میتولوژی به مجموعه اساطیر، قصص، روایات، اشعار و ضرب المثل ها و اندرزها و غیره باستانی هر خلق اطلاق می شود. مترجم)

• اگرچه این اسطوره شجرتی در در سطح تاریخ در اشکال متفاوت و متضاد، مسئله زا بنظر می رسد، ولی برای درک خودآگاهی غرب از اهمیت تقریبا بزرگی برخوردار است.
• توینبی فوندامنتالیسم آمریکائی را در اوایل قرن بیستم به شرح زیر وصف می کند:
• «میان پروتستان های انگلیسی، هنوز هم فوندامنتالیست هائی یافت می شوند که خود را جزو قوم برگزیده تلقی می کنند، آنهم دقیقا بدان معنی که در تورات آمده است.
• این اسرائیل بریتانیائی سرشار از ایمان، منشاء خود را به ده نسل از بین رفته منسوب می دانند.»

• اما آیا غرب رفتاری غیر از این دارد؟
• این مورخ بزرگ انگلیسی می نویسد که غرب (بویژه پروتانیست ها) در جریان گسترش مستعمراتی از زمان کشف و تسخیر و اشغال آمریکا، خود را به عنوان قوم برگزیده تورات تعریف می کنند و بومیان آمریکا (و اهالی دیگر مستعمرات را) کنعانی ها نام می دهند که باید ریشه کن شوند، تا برای قوم برگزیده جا باز شود، قومی که از انوار الهی سرشار است و آورنده تمدن اصیل تلقی می شود.

• (پروتانیسم به فرقه کالوینیستی سختگیری در انگلستان قرون 16 و 17 اطلاق می شود.
• کنعانی ها به سکنه کنعان اطلاق می شود.
• کنعان منطقه سوری ـ فلسطینی بوده که سکنه اش در قرن 13 قبل از میلاد با ورود اسرائیلی ها مواجه می شوند. مترجم)

• مفهوم «احساسات نژادی غرب» که توینبی بر زبان می آورد، باید در چنین عرصه ای نشو و نما یافته باشد.
• حداقل در این روزگار، چنین نحوه بیانی نادقیق از کار در می آید.
• موضع تقدیر و مباهات غربی ها، اکنون دیگر نه «نژاد»، بلکه «روح غربی» و «انسان غربی» است، آنهم با توسل به مقوله ای که ما در تعالیم و مواعظ یکی از معروفترین فوندامنتالیست های اسلامی ـ البته با معیارهای ارزشی دیگر ـ باز می یابیم.
• به عبارت دقیقتر، اکنون باید از فوندامنتالیسم غرب سخن گفت.