بازگشت
انسان موجودی است معلق ، در فلسفه
نصرت شاد نصرت شاد

چپ های آسمانی در فلسفه بورژوایی

 

 

   اگر در یک کشور 80 میلیونی ، یک میز گرد تلویزیونی فلسفی در ساعت 12 شب ، نیم میلیون تماشاچی ، و یک مسابقه موسیقی جوانان در ساعت 8 شب ، 12 میلیون بیننده داشته باشند ، آیا میتوان گفت که سطح فرهنگ این کشور اروپایی ، پائین یا حتی مبتذل است ؟

پیتر اسلوداک ، استا دانشگاه و فیلسوف 63 ساله آلمانی ، مجری این میزگرد فلسفی ، یکبار در ماه است . منقدین وی ادعا میکنند که وی از طریق بحث با هابرماس در سال 1999 مشهور شد . گروهی دیگر او را فیلسوفی رسانه ای و یکی از چپهای الهی یا آسمانی میدانند . اسلوداک میگوید که قرن 20 قرن بیماران روانی بود . در نظر او تروریسم ریشه ای هومانیستی دارد و در تمام قرن 20 یک اقدام مشهود بود و دانش تروریستی بخشی از دانش هومانیستی است که ارتجاعی شده و تروریسم مبارزه ای است رمانتیک چون آن خردگریز است .

بیوگرافی نویسان میگویند که او میخواهد افکار فلسفی مارکس و هایدگر را با هم آشتی دهد . اسلوداک خود نوشت که نه مارکس بلکه هایدگر فیلسوفی انقلابی در تفکر است چون او با اگاهی غلط به مبارزه پرداخت . در نظر اسلوداک ، چپ نو یک چپ کلبی یا چپ اگزیستنسیالیستی است و در نتیجه یک چپ هایدگری است . و اگر مارکس میگفت که پایه تمام نقدها ، نقد دین است ، اسلوداک مینویسد که پایه تمام نقدها ، نیروی جاذبه زمین است ، چون انسان موجودی است معلق .

او مدعی است که از فرهنگ متخصصان و کارشناسان متنفر است و جنجال رسانه ای را نوعی فرم تولید فکری روشنفکری میداند .

اشاره میشود که اسلوداک در میان فیلسوفان آلمانی از همه فرانسوی تر است چون او بازمانده جنبش دانشجویی سال 68 اروپا و تحت تاثیر آثار فوکو ، دلوژ و دریدا است . اسلوداک هستی شناسی اگزیستنسیلیستی هایدگر را بخشی از فلسفه کلبی یونانی میداند .

او میگوید انسان جدید در فضای التقاطی سرخورده گی روشنفکری، و دلقک بازی رسانه ای، زندگی میکند .  در نظر او فروید دارای اخلاق دوئالیستی یهودی و لاکان نملینده روان پژوهی مسیحی کاتولیکی بودند .

اسلوداک انسان را موجودی معتدل و میانه رو میان روح و ماده میداند . در نظر او نیهلیسم غربی نقطه اوج متافیزیک اروپایی است و نیهلیسم، بیان فلسفی عصر ما یعنی عصر مدرن صنعتی شده است . او هر نقدی را ناکامل و غیرصادقانه میداند و عصر فعلی را عصر پست هومانیسم بشمار می آورد .

مخالفین اسلوداک مدعی هستند که او بجای فلسفه گری ، اسطوره گرایی میکند و وی نه نویسنده ای فلسفی بلکه خالق اسطورههاست ؛ اسطورههایی که تحت تاثیر زمان هیپی گری هستند ، و مسیر رشد او از فلسفه کلبی به فلسفه رواقی بوده است ، گرچه اسلوداک میگوید که از طریق رسانه ها، جهان حقیقی به جهان افسانه ها تبدیل شده . ولی باید پرسید از کسیکه خود را شاگرد نیچه و هایدگر میداند ، چه انتظاری میتوان داشت ؟

اسلوداک با تکیه بر هایدگر مینویسد که فرق بین انسان و جانور اینست که انسان در محیط زیست خود همیشه بیگانه زندگی نموده و نسبت به طبیعت در یک رابطه بی وطنی و بی خانمانی بسر برده ، و گرچه هستی برای اوهمچون آغوش مادر بوده ، ولی انسان کوشید بارها مادر خود را بقتل برساند .

 

او زبان را، خانه هستی میداند  و میگوید که نقد، از پارازیت های زندگی، تغذیه میکند . به این دلیل او در جستجوی روشنگری است ولی بدون نقد و انتقاد . اسلوداک گلوبالیسم را فاصله گرفتن از مرکز، و نزدیک شدن به مرزهای امپریالیستی پیشین تعریف می نماید .

بیوگرافی نویسان ریشه تفکر اسلوداک را در سنت بلوخ ، آدرنو ، هورکهایمر ، بن ، کانتی ، یونگر و گونتر میدانند گرچه معلمان حقیقی او نیچه ، هایدگر و اشپنگلر بودند . آثار لاکان از جمله موضوع روان پژوهی، روی اسلوداک تاثیر مهمی داشته اند . او ماتریالیسم نیچه را دینوزیویستی میداند و زندگی فیلسوف را همچون بازی روی صحنه تئاتر جهان بشمار می آورد .

اسلوداک در یکی از آثارش؛ یعنی کتاب خشم و زمان ، مینویسد که نخستین جمله ثبت شده فرهنگ اروپایی در کتاب الیاس هومر با خشم شروع میشود . در جنگ یونان و ترویا ؛ در غرب ترکیه امروزی ، هومر در حدود 2700 سال پیش ، نیم بیت " خشم را به آواز در آور ! "را نقل میکند . اسلوداک شاره میکند که در ادبیات ، قهرمان ، بازوی خشم است و در هر سه ادیان ابراهیمی ، از حشم مقدس سخن رفته چون در زمان جنگ؛ به سبب وقوع مرگ در جامعه ، اشتغال کامل وجود دارد .

اسلوداک در رابطه با انتقاد از رسانه ها ی مدرن مینویسد که  آنها فقط مشغول سرگرم کردن انسان هستند چون نه پیامی دارند و نه نقشی آموزشی ، یعنی فقط اشتها را زیاد میکنند و انسان ها را همچون دین بودیسم ، در عالم خلسه به عالم فردگراهی گروهی عادت میدهند . و در مکتب هومانیسم در گذشته ،انسان از طریق نوشته، دوستدار انسان میشد  ولی رسانه های امروزی فقط اشتهای مصرف را در انسان زنده میکنند .

                    ------------------------------------------------------------------------

 

Peter Sloterdijk 1947 - ?

 


June 22nd, 2011


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
علمي و معلوماتي