بازگشت
فلسفه ایده آلیستی شرق در تاریخ فلسفه غرب
نصرت شاد نصرت شاد

نگاه به تاریخ فلسفه تاکنون نگاهی غرب گرایانه بوده است ، گرچه تاریخ فلسفه همزمان تاریخ آگاهی انسان و تعجب هایش پیرامون جهان ، انسان ، طبیعت و جامعه بوده است . قرنها فعالیت فلسفی ، کوششی بی ثمر بحساب می آمد . تاریخ فلسفه ، تولید جنبی مازاد تفکر مغز انسان بوده است . تاریخ فلسفه نشاندهنده آغاز دین ، اسطوره ، هویت فرهنگی ، هویت فردی و علوم بوده است . شاید به این سبب فیلسوفان آلمانی در قرن 19 ، تاریخ فلسفه را ، فرهنگ و روح زمان ، نامیدند ،یا به نمایش صوری جهان ایده می پرداختند .

حدود 1400 سال پیش از میلاد در چهارگوشه جهان فعالیت سیستمهای فلسفی شروع شد ؛ مخصوصا در هند و چین و خاورمیانه و در سواحل دریای مدیترانه . نئاندرتال ها گویا مرده های خود را دفن میکردند چون به پرواز روح و روز قیامت و صحرای محشر ! اعتقاد داشتند . پیرامون تفکر در باره جهان، توماس هابس انگلیسی میگفت که زندگی ، سخت ، خشن ، کوتاه و قصی القلب است .

مورخین یهود ریشه این دین را 3000 سال پیش از میلاد یعنی زمان ابراهیم میدانند . قدیمی ترین سیستم فلسفی تاریخ اندیشه ولی هندویسم است . سابقه ودا ها به 1400 سال پیش از میلاد میرسد . گرچه عبری ها 1000 سال پیش از میلاد به خدای واحد و قوانین الهی و قوم برگزیده خود، اعتقاد داشتند ، آنان ولی زیر تاثیر افکار هامورایی و اشناتون ، فرعون مصر در 1400 سال پیش از میلاد بودند .

گمان زده میشود که وداهای هندی 1500 سال پیش از میلاد یعنی 1000سال پیش از موسی و 600 سال پیش از اشعار هومر سروده شده اند . اشناتون ، فرعون مصر ، و بابلی ها به رهبری هامورایی در 700 سال پیش از میلاد به خدای واحد ایمان داشتند . بودا 566 سال پیش از میلاد بدنیا آمد و افکار او تکیه گاه مهم فلسفه یونان و فلسفه مصر بوده است .

امروزه ادعا میشود که گفته های زردشت بلخی (583-660 پیش از میلاد) شباهتهایی با وداهای هندی دارند . زردشت در مقابل چند خدایی قد علم کرد و تنها خدای خود یعنی اهورامزدا را به سبک" بزرگ ارتشتاران" یا" بزرگ خدایان "معرفی نمود . دین زردشت که آئینی فرهنگ دوست و طبیعتگرا است قبلا ریشه هایی در یونان و خاورمیانه داشت . آنان آتش پرست نیز بودند .

زردشت میگفت جهان مکانی از مبارزه اضداد مانند خوب و بد است . در دین و فلسفه مسیحی ، زردشت اعتقاد به آن دنیا را نیز مطرح کرد . امروزه ادعا میشود که پیروان زردشت ایران را به یک امپراطوری قوی جهانی تبدیل کردند . جنبش مانوی گرچه زیر تاثیر نظرات زردشت بود ولی پیروانش قرنها مورد تعقیب قرار گرفتند .

در باره چین امروزه اشاره میشود که یک سوم جمعیت جهان پیرو کنفوسیوس هستند و چینی ها حداقل نخستین بار، باروت و عینک و ماکارونی را ساختند .

یونانی ها الفبا را از فنیقی ها گرفتند . از مصری ها ، معماری و علم هندسه ، از بابلی ها ، ستاره شناسی و ریاضی و افکار مذهبی را به امانت گرفتند . آنها فکر میکردندانسان ترکیبی است از خدا و طبیعت . ریشه فلسفه یونان ، اسطوره گرایی ، ریاضیات ، عرفان ، و رمز و راز بوده .

در جامعه ای که جهان و طبیعت آن خارج از کنترل و قدرت انسان باشد ، سرنوشت و قدرگرایی نقش مهمی بازی میکنند . یونانیها در مقابل سرنوشت ، مفهوم" لوگوس " را مطرح کردند که شامل عقل و منطق بود . در قرن ششم پیش از میلاد با رشد علوم طبیعی ، سنت اسطوره گرایی یونان به لرزه افتاد ، افسانه و اسطوره خدایان را دیگر کسی جدی نمی گرفت .

فصل اول کتاب تورات گویا راجع به افسانه آفرینش جهان است . در فرهنگ هند گرچه جهان ازلی است ولی عمر آن به 3 تریلیون سال حدس زده میشود . در هندوستان از قرن ششم پیش از میلاد نظرات بودا در مخالفت با سیستم کاستی مطرح شدند . در هند اشاره میشود که همیشه یک رابطه درونی میان منطق و عرفان وجود داشته است .

تک خدایی ادیان ابراهیمی ریشه های گوناگون دارد از جمله نفوذ عقاید اشناتون ، فرعون مصر ، زردشت در ایران و دین عبری ها . در زبان سانسکریت فلسفه یعنی بینش و ایده . آنان مخالف سیستم کاستی بودند چون آن، رنج انسان را افزایش میدهد .

چهار حقیقت مهم بودیسم عبارت بودند از – زندگی رنج است – حرص و طمع باعث افزایش رنج میشوند – میتوان بر حرص و آز غالب شد – برحرص  میتوان با کمک راه درست غالب گردید . فلسفه ایده آلیستی شرق 8قرن پیش از فلسفه ماتریالیستی غرب ، یعنی در چهارده قرن پیش از میلاد شروع شد . مهمترین متفکران آن تا زمان عیسی مسیح عبارتند از –ابراهیم ، حدود 2000سال پیش از میلاد – اشناتون ، فرعون مصر ،1400سال پیش از میلاد –- ،موسی ، 1200 سال پیش از میلاد – داود ، 1000 سال پیش از میلاد – زردشت ،700 سال پیش از میلاد- ،تالس 600سال پیش از میلاد –لائوتسه ، 500 سال پیش از میلاد - ،کنفوسیوس، 550 سال پیش از میلاد – بودا ،560 سال پیش از میلاد - ، هراکلیت ،530 سال پیش از میلاد- ، ایوب ،400 سال پیش از میلاد ،- سقراط ، 470 سال پیش از میلاد - ، افلاتون ، 430 سال پیش از میلاد- ، ارسطو ، 380 سال پیش از میلاد – اپیکور ، 340 سال پیش از میلاد ،-و عیسی مسیح ، 30 سال بعد از ثبت تاریخ میلادی .

 


May 21st, 2012


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
علمي و معلوماتي