له شیعي هلال تر شیعي ښاماره
میرویس جواد میرویس جواد

 

په ۱۳۵۷ لمریز کال کې د ایران انقلاب له بریا وروسته په لومړیو کې د ایران مذهبي مشر خمیني هڅه کوله، څو د اسلام تر نامه لاندې نورو اسلامي هېوادونو ته خپل انقلاب صادر او ایران د اسلامي نړۍ د مرکز په توګه مطرح کړي، چې په دغه کار کې خمیني پاتې راغی. په دغه چاره کې له پاتې راتلو وروسته د خمیني په مشرۍ ایران هڅه وکړه، څو د سیمې په هېوادونو کې شیعه مذهب د خپل ځان په محور را ټول کړي، چې بیا هم له یو شمېر ننګونو سره مخ شو؛ خو په لومړیو کې ایران وتوانېد، څو د عراق، بحرين، سوریې او لبنان شیعه­و ځینو ټولګې ځان ته را جلب کړي.

ایران وتوانېد، چې په سوریه کې له علوي شیعه مذهبه حافظ الاسد سره نږدې اړیکې ټینګې کړي او دغه هېواد، چې یوازې نهه سلنه اوسېدونکي یې علوي شیعه مذهبي دي ایران ته رامات کړي. همدا راز په لبنان کې یې د حزب الله شیعه مذهبه ډله واک ته ورسوله. پر عراق د امریکا له برید څخه وروسته هم شیعه ګان حاکم شول، چې دا خپله د ایران لپاره ستره لاسته راوړنه ګڼل کېږي. دغه هېواد هڅه کوي، څو له سیمې راتاو شیعي هلال، چې له ایران، عراق، سوریه، لبنان او د غزې تړاده رانغاړي په ټول جدیت سره رامنځ ته کړي.

ایران هوډ لري، څو د افغانستان په ګډون د منځني خیتځ په ګڼو هېوادونو کې شیعه مذهب پراخ کړي، چې پدې هکله یې خپلې هڅې ګړندۍ کړي هم دي. د ایران له لوري د سیمې په هېوادونو کې د شیعه او سني مذهبه شمېره په لاندې ډول خپره شوې ده.

هېواد                            شیعه                                                      سني

ایران                              89%                                                 10% 

عراق                           65ـ60%                                               37ـ32%

لبنان                                38%                                                23%

سوریه                             16%                                                 74%

امارات                             81%                                               15%

سعودي عربستان             11ـ10%                                             90ـ89% 

افغانستان                       15%                                                   84%

بحرین                           70%                                               30%

اذربایجان                       67%                                               30%

یمن                             30%                                             70%

کویټ                         25%                                             60%

پاکستان                        20%                                           77%

اردن                              2%                                            90%

عمان                            1%                                             25ـ18%

مصر                             1%                                            90%

ترکیه                           1%                                            93ـ83%

په ۲۰۰۱ زېږديز کال کې په افغانستان کې د نوي حکومت په راتګ سره د ایران لاسوهنو زمینه برابره شوه، چې په دغو لاسوهنو کې یو هم د شیعه مذهب پراخوالی او د نورو مذهبونو پر وړاندې ستونزې رامنځ ته کول و. ایران په افغانستان او د شیعه مذهبه افغانانو په منځ کې له پخوا څخه پانګه اچونه کړې وه. هغه شیعه  افغانان، چې  ایران ته کډوال شوي ول د ایران دولت په مرسته یې په لس ګونو ډلې ټپلې رامنځ ته کړې، چې لاندې سازمانونو ته اشاره کولای شو:

شورای انقلاب اسلامي افغانستان

حرکت اسلامي افغانستان

سازمان نصر افغانستان

سازمان نیرو اسلامي افغانستان

نیروی انقلاب اسلامي

نهضت اسلامي افغانستان

حزب اسلامي اعلاْ افغانستان

روحانیت و جوان افغانستان (رجا)

فداییان اسلام افغانستان

امت اسلامي مکبت توحید

سازمان فلاح اسلامي

حزب دعوت اسلامي افغانستان

کانون مهاجر

اتحادیه مهاجرین افغانستان

شباب الهزاره

شورای انقلاب آزادي بخش اسلامي

ایران لدغو سازمانونو څخه په ګټې اخیستنې سره په افغانستان کې د شیعي ښامار طرحه وړاندې، تر ډېره بریده یې پلي او اوس هم د پلي کېدو په حال کې ده. د شیعي ښارمار پیل له هرات ولایت څخه و؛ خو په لومړیو کې د هرات والي اسمعیل خان د ایران دغې طرحې پر وړاندې ځینې ستونزې راولاړې کړې، چې د اسمعیل خان له لرې کېدو او د هرات والي په توګه د انوري په ټاکل کېدو سره دغه طرحه تر ډېره بریده پلي شوه، چې د طرحې یوه برخه په هرات ولایت کې د شیعه مذهبو لپاره د جبریل او یو شمېر نورو ښارګوټو جوړول ول. دغه ښامار باید له غور، غزني او میدان وردګ ولایتونو څخه تېر شوی وی او کابل ته رسېدلی وی؛ خو په غور او میدان وردګ ولایتونو کې له ستونزو سره مخ شو. هغه ښارګوټي چې په غور او میدان وردګ ولایت کې د شیعه مذهبو لپاره په پام کې نیول شوي ول دوی ته ور نه کړل شول؛ خو په کابل کې بیا ایران وتوانېد تر ډېره برید خپلو موخو ته ورسېږي.

په کابل کې ایران ګڼ شمېر خیریه مرکزونه، رسنۍ، ښووونځي، مدرسې او پوهنتونونه رامنځ ته کړي، چې په اصل کې تر شا یې د دغه هېواد ساتونکی ځواک یا سپاه پاسداران لاس لري.

دغه ښامار نه یوازې په کابل کې تم شوی ندی؛ بلکې شمالي ولایتونو ته هم روان دی او پدې تړاو په بلخ، فاریاب، جوزجان او سرپل ولایتونو کې د مدرسو،  ښوونځیو او د اخوت اسلامي شوراګانو په رامنځ ته کولو سره پراخ فعالیت یې روان دی.

ایران په ډېری هېوادونو کې له خپلو لګښتونو سره له یوه لوري غواړي شیعه مذهبي حاکم کړي، څو د دغه هېواد ګټي خوندي کړي او له بل لوري د لوېدیځ په ځانګړي توګه امریکا پر وړاندې خپل قوت څرګند او له دیني مذهبي ورځو څخه د سیاسي ابزار په توګه ګټه پورته کړي، چې ښه بېلګه یې د عاشورا مراسم دي. دغه په افغانستان کې د محرم الحرام له لومړۍ نېټې څخه تر لسمې نېټې د هېواد ډېری برخې په ځانګړي توګه کابل په تورو  ټوکرو پوښلی وي او دغه پوښل کال په کال نورو سیمو ته غځېږي چې دا خپله د شیعه و پر وړاندې د نورو مذهبونو د لارویانو کرکه او قهر زیاتوي. په خواشینۍ سره د ایران دغه فعالیت تر ولسمشرۍ ماڼۍ هم رسېدلی او له همدې امله افغان چارواکي هم د ایران ورانکاره فعالیتونو پر وړاندې چوپه خوله پاتې دي. افغان دولت ته لازمه ده، چې د ایران د پيسو په کڅوړو او خاکشیرو و نه غولېږي او پرېنږدې، څو دغه هېواد په کور دننه مذهبي نفاق رامنځ ته کړي.


November 25th, 2012


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
علمي و معلوماتي