نگارش: حميد برنا

پيــــــوست به گذشته

مناظرهء

کاکه تيغون وکربلايی

بخش بيست وششم

          کربلايی  وکاکه تيغون در يک روز بارانی که مژده از آمد آمد برف ميداد، در بيرون از خانه  وعده ملاقات  وتداوم مناظره را داشتند، اما با ديدن هــوای نا مناسب خواستند اين تبادل نظر را که به دوام مشاعره قبـــــــلی ميباشد، در خانهء کاکه تيغون انجام دهند! هردو بطرف خانه روان ميشوند وبعد از تعارفات و پذيرايی،  کاکه تيغــــون رشته سخن را گرفته وچنين آغاز می کند:

کاکه تيغــــــــــــون: کربلايی جان وعده کده بودی که شعرهای ارسالی جناب جلال يار صاحبه ميخانی وتبصره ميکنی!

کربلايی:  کاکه جــــــان دُرست اس، همی محترم جلال يار صاحب مشوق خوب مه اس ويگان شعره که از برادر مرحـومش " آقـــــــــای صحرايی" می باشه، بره مه وتو روان ميکنه، که بسياری از شعرهای ارسالی به سبک بيدل صاحب اس، مه ده بازی جا ها شعر بيـــدل (ع) ره هم بری مالومات ومقايسه بريت ميخانم: اينه اينی شعر هــــا ره برمه داده ، که ده پالويش از بازی شاعرهای دِگه هم يگان شعر انتخابی ره بريت ميخانم؛

 

 مرا غرض زنماز آن بود که پنهــــــانی      حديث درد فـــراق تو با تو بگــــــذارم

 وگرنه اين چه نمــازی بود که من با تو    نشسته، روی به محراب ودل به بازارم

----

آن شيخ که بشکست زخــامی خُم می            ننمود بساط می پرستــــــان را طی

گر بهر خدا شکست پس وای به من           گر بهر ريا شکست پس وای به وی

-----

    منصور سر بداد وازين ره بر نگشت       زاهد درين غم است که دستار ميرود

-----

فرض ايزد بگـــذاريد وبه کس بد نکنيد       گر بگويند روانيست، بگويد روا است

-----

ناکسی گر از کسی بالا نشينــــد عيب نيست

                                                 زانکه خس بالای آب وزير دريا گوهر است

                                                                                     از: بيدل

من از بی قدری خـــــــــار سر ديوار دانستم

                                                 که ناکس، کس نميگردد ازين بالا نشينی ها

                                                  ----- 

کاکه تيغون: ای دوتا بيت آخريت بمو يگان بالا نشين های اوغانی می مانه، کربلايی جان! کربلايی با لبخند ادامه ميدهد:

رهی جزء کعبه وبتخــــــــانه می جويم که می بينيم

                                            گروهِ بت پرست اينجا وجمعی خود پرست آنجا

----

زساقی جام می نگرفتن ساقی هلاکم کرد   بدست من اگر ميداد اورا پاک ميخوردم

----

    گفتـــم آخر رو کنم  در نزد شيخ              نيک ديدم دخت شيخ هم پنچر است

                                                                                        ( صحرايی )

------

 در کار و بار دنيا مردم تمام غرقست      ديوانه تا به زانو، هوشيار تا بفرق است

------ 

   زلف او مار است ومن بيمار مارم کاشکی

                                                  حلقه گردد يک شبی بر گردن بيمار، مار

----

زلف تو جيم والف قامت، دوابروی تو نون

                                                 اهل معنی از برای اين ترا جان  گفته اند

----

   هر جا روم باده وساقی زپيم بر               اين شيوه به آموختم از وحی پيمبر

----

 جانا به علاجم دو سه پيمانه می آور           جزء می بميان از گُنه کينه مياور

 در محفل ما ُسجه وسجـــــــاده نياور           بهر دل ما نغمهء گيتــار ونی آور

-----

من به دوزخ ميروم زاهد اگر در جنت است

                                                   دوزخ ارباب معنی صحبت بی نسبت است

----

تواضع های دشمن مکر صيّاد بود بيدل   که خم خم رفتن صيّاد بهر قتل مرغانست

---

تواضع های دشمن خيلی آفت هــــاست مرغان را

                                            به خون ريزی بود بی باک شمشيريکه خم دارد

                                                                                        ( صحرايی)

-----

می فروشی هر چه هست از خود فروشی بهتر است

                                            چند عيب می فروشان می کنی ای خود فروش

-----

بر پُشت چرخِ فتنــــه اثر، پا زديم مـــــا        يعنی که باز خنـــــده به دنيا زديم ما

گردون به ما که جرعهء آبی روانداشت       مُشت تا سحر به پياله ومينا زديم ما

گفتيم که می بداست ونظر بازی هم گناه       بنگر که پَر به لنـُـــگی ملا زديم مـا

زان می که دربهشت به مؤمن همی دهند     در دير وخانقـــــــــا وکليسا زديم ما

ساقی هزار کُشت ويکی زنده کرد وگفت:     دستی به کار وبار مسيـــحا زديم ما

                                                                                   ( صحرايی)

----

  بااين دوسه نادان که چنان پندارند            از جهل، که دانای جهـــــان اينانند

  خرباش که اين طايفه از فرط خری           هر کو نه خراست، کافرش پندارند

                                                                            ( ابن سينای بلخی)

----

جُرم آدم چه اثر داشت که از منفعلی            گشت در مزرع گندم همه دختر پيدا

                                                                                  ( بيــــدل)

----

     جُرم آدم چه هوس داشت که از شوق گناه

                                                  گشت در مزرع گندم همه دختر پيدا

                                                                                 ( صحرايی)

----

بوقت صبح گفت آن مه که آيم شام ياخفتن

                                                 من از پيشين بدل بستم که او ديگرنمی آيد

----

کاکه تيغون: کربلايی  جان از خواندن و زحمت جمع کدن اشعــــــار تشکر! بيا  حالی يکسات  تلويزيونه ببنيم که ده دنيا چه گپ اس!

کربلايی: کاکه جان دهمی هوا سرد که بيرون رفته نمی تانيم، همی هم غنيمت اس!

کاکه تيغون از موقع استفاده کرده ودر صدد تيار کردن طعام ميشود، کربلايی کانال تلويزيون آريانا را که از افغانستان پخش ميشود پيدا نموده وبه تماشــــــــا مينشيند، اين شبکه نسبت نزديک شدن روز عاشورا عزاداری وماتم را برگذار نموده در حاليکه در ديگر چينل هـــــــا برنامه هـــــــای ساز وآواز هم ديده ميشود، چه افغانی و چه ايرانی!  کاکه تيغون خود را به عجله رسانيده وضمن تعارف خوردنی ها به شنيدن اخبار ادامه ميدهند، اين همه رويدادهـــا واخبــــار سوالاتی را برای کاکه تيغون پيدا نموده که بايد از جانب کربلايی پاسخ داده شود، طور مثال جلسه وزرای کشورهـــــــای ناتو در بروکسل بتاريخ 26 جنوری 2007 که برای افغانستان مبلغ 5/10 مليارد دالر ديگر تخصيص داده شده، تا تروريزم را از بين برده وکشت مواد مخدر را متوقف سازند و همچنان از برنامه خراسان ( حامـــــــد قادری)، آوازهء مرگ ظاهرشاه را می شنوند، اين هــــــا همه سوالاتی است که در ذهن کاکه تيغون خطور نموده و مستلزم پاسخ اند.

 بعد از صرف طعام کاکه تيغون چنين ميپرسد:

کاکه تيغون: کربلايی جان! اگه فوت ظاهر شاه صحيح باشه، خدا بيامرزش، ازوبسيار جايداد مانده، چراکه آقای کرزی تمام داريايی سابقه شه، ده کابل، ده کاريز مير، ده پغمــــان وده هر جای دگه که بنام خود قبضه کده بود، ُکلشه بريش داده بود، حال ميراثش بری کی ميرسه؟

کربلايی: ظاهر شاه اگه مورده باشه اونه مورده واگه نمورده باشه، عمر نوح ره خو نداره، آخر نی آخر ميموره وميراثش چــــــــون بابای ملت بود، بايد برای ملت برسه، اگه حکومت صيحيح باشه، بايد از تمامی داريايش، يک ساحهء بزرگه بخره، که حداقل هزار نمره زمين ميشه، کُلشه خانه بسازه وبری مردم، بی سرپناه و مستحق طور رايگان ومفُت توزيع کنه، کُل مردم دعايش ميکنه وآخرت شام خوب ميشه ودنيا گل وگلزار!

کاکه تيغون: حالی آغای کرزی ايقه جوانی خات کد، خودشام ميگن ميراث خور پيدا کده.

کربلايی: مبارک کاکه جان ميرويس چوچه! اصولن مجبور اس که ای کاره بکنه، اگه نی بايد لقب بابايی از ظاهرشاه گرفته شوه، ای گپه کُل مردم ميگه!

   هردو ميخندند وچند دقيقه سکوت بر قرار ميشود وبا چشم رمزهــــــــای درونی خود را رد وبدل ميکنند وکاکه تيغون سکوت را می شکند.

کاکه تيغون: کربلايی جان، چـون حکومت مردمی نيس، هيچ کسام ده فکر مردم نيس، بلا ده پس شان هر چه ميکنن بُکنن مه وتو خو نظر خوده گفتيم، دهمی خبرهــــــا باز گفتند که بری مبازره با تروريزم 5/10 مليارد دالر دگه ميتن، ای مليارد چقه اس وخدا کنه که باز بين کلانا تقسيم نشه واز او دُرست استفاده شوه.

کربلايی: کاکه جان مليارد يانی هزار مليون، يانی که ده هزار وپنجصد مليون دالر،که دوهزار مليون شه، امريکا ميته، بری از بين بردن تروريستها وقطع ِکشت ترياک وساختمان سرک وغيره، اگه مثل سابق که 15 مليارد دالره قند وقروت کدن وهيچ کارام نشد، باشه اونه همو آش اس وهم کاسه، پول دار پول دارتر ميشه وغريب، غريب تر و يک تعداد شام کشته ميشه بنـــــــام طالب وجنگ سالار وکرزی هم گريان ميکنه، خلاص به خلاص، يانی وضع خراب تر ميشه ومردم بی تاب تر!

کاکه جان بيا که باز يک شعر استاد اسيره بريت بخوانم که ای دالر چه کارا ره ميکنه.

کاکه تيغون: بخان کربلايی جان شعرهای همی شاعر بزرگواره که ده ای پسانا  پيدا کدی !

کربلايی: اينه کاکه جان، دو شعرشه بريت ميخانم؛

نغمه ی دولار

م. نسيم"اسير" 26 اکتوبر 2006 فرانکفورت

   گر قدرت مرموز جهــــانخوار نباشد        هر گز به جهان اين همه آزار نباشد

  نا پاک نه بينيد کس وناپاک نه سنجد       دررأس، گر اين طينت مُـــردار نباشد

  هر بار باهـــــم کوس عداوت ننوازند       صوت دُهـــــل از نغمه ی دولار نباشد

  کس در رهء اميــــد کس سنگ نريزد       گل را به چمن محنتی از خـــار نباشد

  روشن شود از نور محبت دل عــــالم       اکناف جهـان   شعله ور از نار نباشد

  يک روز برادر به  برادر نه   ستيزد       درجنگ وجدال، اين دو بهر بار نباشد

  آزار ضعيفان نکند جــــــــاه پرستان        کس اينهمه آدم کُش وخونخوار نباشد

  عمريست فرو ريخته کانون عــدالت         اين  مـــائده  را گرامی   بازار نباشد

  در سايه ی محنت نکشد بار حقارت         تا خود غرضی، عـــــامل آزار نباشد

  بيهوده کسی سر ندهد بهر حقيقت          تا حق تلف، ايجـــــــــاد گر کار نباشد

  صد عقده بدل دارم ازين زور پسندان      ای کاش بدوش  کسی اين بار نباشد

 جز مهر ومحبت که بود رونق بازار        هر جنس کنی عرضه، خريدار نباشد

کس با زر وبا زور" اسير" تو نگردد

هشدار، حـــل مشکل از ين کار نباشد

اينه کاکه جان شعر دومی آقای اسير؛

خبث باطن

م،نسيم " اسير" 4 اکتوبر 2001 بن آلمان

چو خبث باطن هرکس زچهره معلوم است

نظربه چهره بوش کن چه زشت ومذموم است

درون زکين وعداوت، تمـــــــــــام مالامال

برون چو بوم خـــــزيده به لانهء مظلوم است

بهر کلام که لب شور ميدهد خـــــــام است

بهر کجا که قـــــــدم پيش می نهد شوم است

در آرزوست که عالم تمام خـــــادم اوست

يگانه قدرت دُنيـــــــا هميشه مخــــــدوم است

بهر سخن به جهــــان سم جنگ می پاشد

جهـــــــــان ز طرز کلامش تمام  مسموم است

شکسته است دهانش به مشت حقخواهان

خبر نداشت که حق خواهـــد آنکه مظلوم است

خبر نداشت که وامـــــاندگان  مسکين را

نگاهـــــــدار، خـــــــــداوند  حی  وقيوم  است

خبر نداشت که عـــمريست  زير بار ستم

کاکه تيغون: بسيار شعرهــــــای خوبش بود کربلايی جان، دهمی خبرها پيشتراز خاندن شعر  شنيده شد که چند نفر دگام ده ای روزها ده افغانستان کشته شده، يکی يک عضو شورا يانی وکيل مردم سمنگان بنام محمد اسلام محمدی که ميگن ده وخت انفجار بت های باميان والی باميان بود ، دوم بچهء مـــــولوی يونس خالص که ده تلويزيون مسکن يار، خودش گفت که بسيار تروريست بود، واوره هم ميگن که ده اثر بمباران طياره هـــای ناتو ده ننگرهار کشته شده، دمی کدام جای دگام شنيده بودم که همی بچهء مولوی خالص انفجار سر  جنازهء پدرش هم سازماندهی کده بود وبا طالبا همکاری داشت وسومی  کسی بنام وحيدالله مجبوب دامــــاد آقای ربانی دومين رئيس جمهور مجاهــــــدين ده ميکرويان کهنه کشته شد وخانم شام زخمی شد، قاتل های وکيل شورا ودامـــــــاد ربانی مالوم نشده اما گفتند که دشمنای مردم افغانستان بودن!

کربلايی: کاکه جان شاعر ميگه؛

ای کُشته که را کشتی تا کشته شدی زار

تا باز کجـــــا کشته شود آنکه ترا کشت

خداوند انتقام گير اس، همو قاتلين هم کشته ميشن، حال وخت کشتن- کشتن اس، اما يک خبر بسيار جالب دگه ره متوجه شدی؛ که بری اولين بار يک عرب مسلمــــــــان ده اسرائيل وزير ميشه، ای موضوع شايد بسيار خوب باشه  يا برعکس؟

کاکه تيغون: کربلايی جان شايد يام يک دام دگه باشه بری فلسطينی ها، بهر حال حوادث بعد ازاو نشان خات داد که اصل گپ از چه قرار اس!

کربلايی جان  اوره چه ميکنی که اوضاع درونی وطن ماهم روز به روز پيچيده تر وريشخند تر ميشه، ديروز ده تلويزيون آريانای بنياد بيات جلسه هــــای رای دهی شورای ملی ره بری کابينه  نشان ميداد که واقعن يک ميـــــــدان مرغ جنگی واری بود، ايقدر خنده کديم که حـــد نداره، يکنفر گفت که بسياری ازی وکلا بايد به محاکمه کشانيده می شدن( جنگ سالار بودند وآدم کش)، نه به پارلمان راه ميافتن، يکی دگه گفت: ( بفکرم کاظمی) وکلا وظايف خوده که بايد قانون بسازن، به اعمال حکومت نظارت داشته باشن، يگان وزيره که کار دُرست نکده باشه به استيضاح بکشانن ومثل ازی دگه وظايف خوده، تا حـــال هيچ بجای نکدن، يکی از وکلا صدا ميکد: رئيس صاحب ( بری قانونی ميگفت)، تشکر از رياستت، حالی لطفن بخيز وده جای رنجبر بشين وبان که داکتر رنجبر رياست کنه، که دهمينجه رئيس شورا آقــــــای قانونی دِگه حق گپ زدن ندادش، کربلايی جان کتی ازی شورا وکتی ازی مجاهدين کشی که حال آمده ما چه خات کديم( چه خواهد کرديم)؟

کربلايی: کاکه جان ده قانون طبعيت اس که هر کنش، واکنش داره وشاعرام ميگه:

هر عمل اجری وهر کرده جزايی دارد!

يانی اگه کار خوب کنی خدا کتيت خوبی ميکنه واگه بد کنی جزای شه می بينی .

همی مجاهدين اسلام بود، که دين مبين اسلام به پا ايستاده شد، ايقه يهوده کُشتن و اموال شانه به غنيمت بُردن که حد وحصر نداره، حالِ يهود ونصارا ده جان اسلام افتيده وعکس- العمل نشان ميتن، مجاهدينَ بنام طالب وچلی ميکشن، يگانه مرد مجـــــاهد افغانستان همو مجاهد عرب تبار افغان صبغته الله خان اس که جار ميزنه: وقت جهاد گذشت، حالی جهاد نکنين، کيس که به آذان غريب نماز بخوانه، هيچکس گپه اش گوش نميکنه، وام ( اوهم) از مود افتيده.

کاکه تيغون: کربلايی جان زنده باشی که مه ره از بسيار گپا باخبر ساختی !

کربلايی: کاکه جان بيا که مناظره ره بس کنيم که ناوخت شده، روزدِگه بخير باز مشاعره وصحبت خوده دوام ميتيم و ده مورد منشور پارلمانی افغانستان تبصره می کنيم !

-------------------------------------------------------------------------------------  

بخشهای ديگر انشأ الله در هفته های بعدی !

 

 

February 11th, 2007

  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.