بازگشت
ادبیات چپ ؛ تبلیغی ولی انسانی
آرام بختیاری آرام بختیاری

Martin Andersen / Martin Nexo / 1869 – 1954

کارگران ومبارزه طبقاتی در رمان .

فرارادبی ازکاپیتالیسم به استالینیسم .

شاگردکفاش نویسنده ی طبقه کارگرشد .

 

موضوع آثار مارتین آندرسن یا (مارتین نکسو)،نویسنده دانمارکی،اتحادومبارزه کارگران وفقزاجتماعی درغرب است.اونخستین نماینده ادبیات انقلابی وکارگری درشمال اروپا درکشورهای اسکاندیناوی بود ، وی نخستین نویسنده اهل اسکاندیناوی است که به موضوعات اجتماعی پرداخت. برای نخستین باردر ادبیات دانمارک، توسط او پرولتاریا ومبارزه اجتماعی ظاهرشدند.رمان های مارکسیستی اوگرچه تبلیغاتی ولی انساندوستانه هستند. درآثاراونقش تاریخی طبقه کارگردرکشورهای صنعتی،پایه های استتیک وتئوریک ادبی اوگردید.اودرنوجوانی به دلیل فقرخانوادگی به شغلهای چوپانی،کفاشی،نوکری و معلمی پرداخت وباکارکودکان درآندوره شخصا آشنا شد. پدر وی نیز یک سنگتراش معمولی بود. وی از طریق سفر به اسپانیا وایتالیا درسال 1902 ونزدیکی به انقلاب روس درسال 1905،بانقش تاریخی طبقه کارگرآشناگردید، وبافقر درجنوب وشمال اروپا درآغازقرن بیست آشنا شد.او به علت مارکسیست شدن،ازسال 1949 مقیم آلمان شرقی بود.

"آندرسن نکسو" دررمان، جای زیادی را به بحث های سیاسی وایدئولوژیک میدهد . او بین سالهای 1917-1910 هوادارسوسیال دمکراسی بودوبعدها کمونیست شد.هومانیسم اوتحت تاثیر مارکسیسم وپروتستان های مسیحی اسکاندیناوی است. وی درسال 1937 عضو حزب کمونیست کشورش یعنی دانمارک شد . برای اوسوسیالیسم نه موضوعی اقتصادی و نه آرزویی سیاسی بلکه عشقی به نیکوسرشتی انسان نوین بود. ستونهای اصلی رمانهای وی روی خوشبینی به پیروزی، واتحاد زحمتکشان میباشند. آندرسن براثر تجربه های شخصی به این نتیجه رسید که پرولتاریای شهری آنزمان، بسیاربیچاره تر ازکارگران روستایی بود.منقدین ادبی اورامهمترین نماینده ادبیات رئالیسم سوسیالیستی درشمال اروپا میدانند. او نخستین باردرادبیات اروپای غربی به شرح زندگی یک نماینده مبارزه طبقاتی ازطریق هنری وادبی پرداخت وباکمک قهرمانان کارگری آثارش به تحول وپیشرفت جنبش انقلابی کارگران کمک نمود. وی میگفت که خواننده باید با بی عدالتی های اجتماعی آشناگردد و آنرا تبدیل به یک آگاهی طبقاتی نماید تا موجب تغییرات اجتماعی شوند. آندرسن باکمک خاطرات اتوبیوگرافیک اش کمک مهمی به ادبیات سوسیالیستی جهانی نمود.

ازجمله آثار مارتین آندرسن نسکو: 4 رمان انقلابی وکارگری: پله جهانگیر،دیته دخترماهیگیربچه آدم، مورته سرخه، ومسافران صندلیهای خالی،هستند. اوخالق آثاردیگری مانند: سرزمین الهی،4جلد خاطرات،تقابل باصبح جوان،دوجهان،روزهای آفتابی، بازی لوتری،ژانت، نسل بربادرفته،گناهان، یک مادر،تپه های موش کور،درتحسین عمق، و مجموعه نوولهای سایه ها، نیزاست.

شاهکاراو رمان "پله جهانگیر" است که به 20 زبان خارجی ترجمه شد.دراین رمان نخستین بار یک نماینده طبقه کارگر،قهرمان رمان میشود که براثر آگاهی طبقاتی واردمبارزه اجتماعی میگردد.اونه تنها سنبل جنبش انقلابی کارگری است بلکه آن رمان سنبل حماسه وروایت داستانی طبقه کارگراست.آنزمان درتعدادی ازمطیوعات سوسیال دمکراسی کشورهای اسکاندیناوی این رمان بصورت دنباله دار منتشرگردید. رمان" پله جهانگبر" او گذر نویسنده از رئالیسم انتقادی به رئالیسم سوسیالیستی رانیزنشان میدهد. در رمان " دیته،دخترماهیگیر،بچه انسان" او به تحسین اززنان کارگر وانقلابی میپردازد. این رمان بصورت فیلم نیز درآمد.

آندرسن درزمان خود باکمک مقالات ،سخنرانی ها وسفرنامه ها به طرفداری ازشوروی ومبارزه علیه ضدکمونیستهای غرب پرداخت. وی درزمان جنگ جهانی دوم به سبب دفاع ازشوروی،ازکشورخود اخراج شد وبه شوروی رفت.درآن زمان فاشیستها اورا به بهانه هواداری از سوسیالیسم تحت تعقیب قراردادند. وی درسال 1941 توسط نیروهای نازی آلمان دستگیرشد ولی توانست درسال 1943 فرار کند و دوباره به شوروی برود. اوازجمله نویسندگانی بود که نازیها درسال 1933 کتابهایش را درمراسم کتابسوزی به آتش کشیدند.آندرسن درزمان جمهوری وایمار به سبب حکومت سوسیال دمکراتها و در آلمان شرقی به دلیل حاکمیت استالینیستها،خوانندگان زیادی داشت ودرکشورهای بلوک شرق اورا در رتبه کلاسیکها بشمار می آوردند.درزمان جنگ سرد،درکشورهای پیمان ناتو،اومحبوبیتی نداشت ولی در کشورهای پیمان ورشو،یکی از پرخواننده ترین نویسندگان خارجی زمان خود بود.

آندرسن غیراز سمبولیسم،بین سالهای 1903-1893 زیرتاثیر ادبیات لیبرال بورژوایی ناتورالیستی بود. او بعدها ولی با کمک ادبیات به آگاهی طبقاتی پرولتاریا کمک نمود وباانتقاداز رفرمیسم سوسیال دمکراتها،آنرا ارتجاعی نامید. اودریکی ازرمانهای کارگری اش سیاست رفرمیستی سوسیال دمکراتی رامورد نقذقرارداد.وی گرچه تحت تاثیر نویسنده دانمارکی وبرنده نوبل "هنریک پونتوپیدر" به مسائل مردمی پرداخت ولی خلاف او خوشبینانه مسائل را طرح نمود. اوبا توصیف واقعگرایانه محیط اطراف وامید سوسیالیستی،خواهان تغییرات اجتماعی شد. او میگفت حتی اگرمقدمات عینی وذهنی برای انقلاب آماده نباشند،طبقه کارگرباید برای اتحاد سراسری خودکوشش نماید،چون تجربه فقط ازطریق عمل ممکن است.بعدهاتعداد بیشماری ازنویسندگان رئالیستی غرب تحت تاثیر او قرار گرفتند.


March 15th, 2009


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
شعر،ادب و عرفان