.
له ټول افغان او اړوند ليکونکي نه په مننه
اکسفورډ، جولای ۲۰۱۲
ژب ــ ټولنپوهنه:
مورنۍ( لومړنۍ) ژبه
ساتنه اوکارونه يې د يوې بشري رښتې په توگه
له ولوليز تر ژبپوهنيز چلنده
پيليزه
مورنۍ ژبه څه ته وايي، يو کوشنی يې څنگه زده کوي، په ليک لوست او زده کړه، پوهه، فرهنگ، ليکوالۍ، رسنوالۍ او... کې ورته څه گټه لري...؟
دا او داسې نورې خبرې زموږ د دې ليکنې سکالو ده او هغه هم، تر هرڅه له مخه په دې لاندې انگېزه:
زموږ پښتو ليکوال، رسنوال، سياستوال... هرکال د فېبرورۍ پر يوويشتمه د مورنۍ ژبې د نړيوالې ورځې په پلمه د بېلابېلو رسنيو له لارې بيا بيا دا راغبر گوي چې د ملگرو ملتود بشري رښتو د اعلاميې د لومړۍ مادې او نورو نړيوالو تړونونو او بيا يې د ښوونيزاوفرهنگي سازمان ((يونسکو)) دپرېکړواوسپارښتو سره سره اړونددولتي- سياسي نظامونه د بشپړ ډېري د مورنۍ ژبې په توگه پښتو ته دارښته پوره نه ورکوي چې ويونکي يې پکې زده کړه وکړي او له دوترو دېوانه نيو لې، تربېلابېلو اداري او فرهنگي چارو پورې يې د ژوندوژواک په ټولو ډگرو کې دکارونگ کابو وربرابره کاندې.
که په افغانستان کې، پښتو ته له دويمې رسمي ((پارسي)) ژبې سره له دغه پلوه په کړنيزه(عملي) توگه برابره رښته( حق) نه ورکول کېږي، يوه رسمي- قانوني پو ړۍ او ژمندويي(تضمين) خو يې خوندي دي، خو په(شمالي او سوېلي) پښتو نخوا کې يومخيزه ديوازېنۍ لږه کۍ سرکاري ژبې((اردو)) اوبيا ورسره د تړلې انگرېزۍ تر گونډو لاندې ټيکاو لري او د ټولمنلي انساني رښتې پر خلاف يې په اسا سي قانون (آئين) کې يوه تشه يادونه هومره هم نه ده شوې!
موږ په دغه ليکنه کې هڅه کړې، د غه ټولمنلې سکالو ((مورنۍ ژبه )) د يادشويو رښتو په پاملرنه تر ژبپوهنيزې څېړنې او شننې لاندې ونيسو:
له ژبپوهنيز (لېنگو ېستيکي) پلوه ژبه او بيا مورنۍ ژبه را پېژ نو، له ښوونپوهنيز يا پيداگوجيکي پلوه پکې د زده کړې بهير او لارې چارې، له ټولنپوهنيز، يا په گډه نو مونه (ژب- ټولنپوهنيز socio-linguistic) پلوه په اړونده سيمه يا هېواد کې له دېموگرافيکي(وگړشمېر) سره سم سيمه ييز يا سراسري ملي دريځ، ارزښت او کړنيز(عملي) چار و نقش او برخه بنډه ولري.
له فر هنگي پلوه د اړوند چاپېر يال اوچاپېريالونو فر هنگي اکر بکر، له حقو قي پلوه داړوندوگړي يا وگړو په ښوونه روزنه، رسنيو، دېوان دوتر، اجرايي، قضا يي، قانوني او د ژوند و ژواک په نورو برخو کې د مورنۍ ژبې دکارونگ رښته (حق) او له سياسي پلوه يې له هر راز توپير وتبعيض پرته د هغې رښتې سمبا لښت... او د ټولو الواکي(تيوريکي) او کړنيزو (تيوريکي او تطبيقي) څرگندونو په پايله کې ،په نومېرلې او ځانگړې توگه هغه ربړې او لا ملونه چې پښتو يې د لرې اوبرې پښتونخوا د بشپړ ډېري مورنۍ ژبې په توگه له ((پارسۍ)) او(( اردو)) سره له سيالۍ او برا برۍ څخه پاتې کړې ده، د ياد شويو اړخونو له گوټپېره څېړو او ارزوو.
مورنۍ ژبه او زده کړه يې
مورنۍ ژبه هغه ژبه ده چې يو کوشنی يې ړومبی ځل په اړوند کور ني چاپېريال کې له خپلې پالونکې يا پالونکي څخه هسې د اورېدو او پېښو له لارې په نا اگاهانه ډول تر پېنځکلنۍ زده کوي. په دې ډول د نړۍ هره ژبه له آره د خپلې اړو ندې ټولنې او وگړي لومړنۍ زده کړې ژبه مورنۍ ژبه ده.. اړينه نه ده چې هغه لو مړی پا لونکې يا پالونکی يې خپله مور وي يا تيمور (دايه)، پلار، نيا، يا نيکه، خپل يا پردی، ښځينه يا نارينه.
همداراز اړينه نه ده چې هغه لومړنۍ ژبه دې هرو مرو د ماشوم د خپلې مور او آرې کو رنۍ يا ټو لنې ژبه اوسي.
داچې له((مور)) سره يې تړاو ورکړ شوی او په گردو ژبو کې له ډېر پخوا راهيسې همدا نومونه دود شوې، کومه هېښنده خبره نه ده، ځکه د تېر په څېر اوس هم د ماشوم روزنه پالنه تر هر چا له مخه په بيالوجيکي مور اړه لري.
. داهم بايد هېره نه کړو چې لومړنۍ ژبه د همدې ((مور)) په تړاو پر هرچا گرانه کړې ده او د مور هومره مينه او لېوالتيا ورسره لري. له دې لامله په کار ده، دغه رواني او عاطفي تړاو يې، نه يوازې ژبپوهان او روزنپوهان ، بلکې ژب-ساپوهان او ژب- ټولنپوهان، او بيا دولتونه او حکومتونه، يونسکو او د بشري رښتو نړيو ال سازمان او ورته ټولنې هم په پام کې ونيسي.
د مورنۍ ژبې انگرېزي انډول(mother tongue) بيا دويمه مانا هم لري او هغه دا چې نورې ژبې ترې رازېږېدلې يا منځته راغلې وي، خو موږ د دويمې مانا اړوند انډول((مورينه ژبه)) رادود کړې ، لکه چې وايو: (زړه) ساکي د پښتو او پاميري ژبو مورينه ده او زړه هندي د هندي ژبو((مورينه)) ده. په دې ډول موږ ((مورينه)) او ((مور)) سره توپيروو، ځکه که ووايو، ساکي د پښتو او پاميري ژبو مورده، مانا به يې داوي چې دغه ژبې ترې سيده رازېږېدلې دي، حال داچې دا گردې يې له لوڼو رازېږېدلې او ساکي يې نيا بلل کېږي، نو له دې پلوه((نيا)) او((مورينه)) څه ناڅه همما نيزېدای شي.(ماريو پای)؛ ايراني سيندونو هم ((زبان نيا)) راژباړلې ده.
د مورنۍ ژبې(لومړنۍ ژبې) په تړاو اړينه ده، دا ځانته روښانه کړو چې په ټوليز ډول ژبه څه ته وايي؟
ژبه د داسې تړوني(قراردادي) غږيزو پيلامونو(سېمبولونو) يوه پرله غښتې ټولگه يا سېستم دی چې د هغو ارزښت د اړوندې ټولنې له خوا ټا کل شوی او د هماغې ټولنې د وگړو ترمنځ د وبله پوهاوي تړاو ټينگوي. .( سوسور۹،۱۳، ۱۴؛ ماريو پای۱۴۱؛ باطنی،۱۳۸۰:۱۵). دغه سېستم(ژبه) هر وگړی په ټولنه کې په منځنه توگه له زېږونه تر پېنځکلنۍ پورې له مور، تيمور او نورو څخه د او رېدو پېښو له لارې نا سيده اونا اگاها نه زده کوي. مانا داچې ژبه يوه تړ وني، ټولنيزه ورهڼيزه (کسبي) وسيله او ټولنيزه پديده ده او يوازې په انسا نا نو پورې اړه لري.
که څه هم ډېری ژوي د مرغانو په گډون د وبله پوهاوي لپاره لږو ډېر غږ ونه له خولې باسي، خو داچې تړوني او کسبي نه ، بلکې غريزي دي، نو هسې د دود له مخې يې ژونۍ(حيواني) ژبه بولو،کټ مټ، لکه نغوتژبه(اشاري ژبه)، پژژبه( بدني ژبه). يا بېلابېلې پوهنيزې، تخنيکي، فرهنگي څانگې ، د اړوندو نومونپوهنو (تر مينالوجيو) له کبله بېلابېلې ژبې نوموو، لکه: د فېزيک، کيميا، بيالوجۍ، ..شعروادب، سياست، کمپيوټر ژبه او داسې نور. همداسې ديوې يوازېنۍ ژبې بېلا بېل کاروني ځېلونه هم د دود له مخې همداسې نومول کېږی،لکه د پښتو په تړاو چې وايو: گړنۍ پښتو،وگړنۍ (عاميانه) پښتو،ليکنۍ پښتو،کره پښتو، گړ دودي پښتو، اوبيا:کندهارۍ پښتو، ننگرهارۍ پښتو، پېښورۍ پښتو... ( سو سور۱۳- ۱۴، ۷۸؛ باطن۱۳۴، کو لينز ۸۶۳).
نن سبا ژبه د(نښو) د سېستم پرځای د(سېمبولونو) سېستم ځکه بولي چې نښه يکې يو جاج يا مانا ښندي او سېمبول تر يوه جاج يا مانا څو جاجونه او ماناوې رانغاړي. سوسور او رغښتي (سترکچرالېستي) پليونو يې د هر ژبني توک څو ما نيزوالی(polysemy) او هممانيزوالی(synonymy) رداوه او پر دې يې ټينگار درلود چې خبره يو پريو ده، نه يو توک تر يوې زياتې ماناوې ښندلای شي او نه څو توکه يوه مانا په گډه رانغښتلای شي.
داهم بايد وويل شي چې خبراويزو او پوهاويزو وزلو وسيلو نن سبا د اوريزو، وينيزو(ويدويي) رسنيو په بڼه د ړندوکڼو او نوروکمتوانو (معيوبونو او معلو لينو) لپاره لا پسې پراختيا او پرمختيا موندلې ده.
په پای کې. بياهم خپله خبره راغبرگوو چې د دود له مخې دغو بېلابېلو اړيکيزو (ارتبا طي)، پوهاويزو اوخبراويزو اوزارو وسيلو ته کټ مټ، لکه د ژويو د هغو غوندې ژبه وايو،اوهمداراز هنرونو، په تېره موسيقي او ان پيسې هم(( نړيواله ژبه)) بولو، چې يوازې په اړيکيزو وسيلوکې راځي، نه په پوهاويزو او خبراويزو هغوکې!
داچې کله کله ژبه په مجازي ډول له((اند)) او((پوهاوي)) سره هممانيزه کاروو، نااگاهانه يې له ذهن سره تړاو ورزبادوو. لکه چې وايو: زه اودی سره په ژبه نه پوهېږو، موږ سره يوه گډه ژبه نه لرو...
هو ژبه له آره يوه نانگېروړ(نامحسوسه) او مجرده ذهني پديده ده چې تر يادونې راروسته مو په ذهن کې را زېرمه شوې او مټې له کارونگ سره نگېروړ، توکيز (مادي) شتون پيداکوي.
ژبنی پيلام(سېمبول)
داچې وايو، (انساني) ژبه د تړوني(قراردادي) غږيزو پيلامونو(سېمبولونو) يوه پرلغښتې ټولگه يا سېستم دی او هر پيلام (علامت، سېمبول) يو څيز، پېښه يا ښکارنده نوموي، داپوښتنه رامخته کېږي چې سېمبول څه ته وا يي؟.
پيلام(سېمبول) په ټوليز ډول داسې راپېژندل کېږي:
هر هغه څه چې له ځان پرته د بل څيز ښکارندوی وي، پيلام بلل کېږي. د ساري په توگه کله چې وايو((سور رنگ د خطر پيلام دی))، نوموخه يې داچې دغه څيز (سور رنگ) له ځان پرته يو بل څيز((خطر)) ته نغوته کوي. که نه، د((سور رنگ)) آره او عادي مانا پوره څرگنده ده چې څه راز رنگ دی.
.
موږ کولای شو، پيلام يا سېمبول ته ښووند (دال) ووايو او هغه څه ته چې راښيي يې، ښوولی يا نومولی(مدلول)، او د دال او مدلول ترمنخ تړاو(دلالت) چې((مانا)) ورته هم وايي. بې له دې دلالت ځنې ((دال)) له آره له ((مدلول)) سره هېڅ کوم طبيعي يا غرېزي نژدېو الی او ورتوالی نه لري او دا ټولنه ده چې د ژبې په تړاو يې په تړو ني توگه ترمنځ يو ارزښت او دنده ورټاکي او په پايله کې ښووند له ښوولي، په بله وينا، نوم له نومو لي سره اړخ لگوي.
په دوديزه او ان د نوې ژبپوهنې په پيلامه کې د ((دال)) او ((مدلول)) ترمنځ تړاو يا (دلالت) د مدلول يوه جزء او ځانگړتيا انگېرل کېده او.له همدې کبله يې سيده پر سيده مدلول او ((مانا)) سره اخښل او زياتره يې دال له((ويي)) او مدلول له(( مانا)) سره يو راز يامترادف انگېره، او بيا يې دا تېروتنه چې د يوه ويي مانا يې د يوه خپلواک ژبني توک په توگه پرگوته کوله او په غونډ او بيا غونډله کې نه، چې آره مانا يې پکې سمه سهي راڅرگندېږي بې له دې چې پوه شي چې مد لول هغه څه دي چې زموږ له ذهنه بهره خپلواکه هستي لري يا لرلای شي، لکه وا خلې يوه پېښه ياکيسه چې له اورولو او اورېدلو سره د نگېرلو(درکولو) جوگه کېږي او مانا تل يو نانگېروړ او مجرد ذهني انځور دی(سوسور ۱۴، ۷۸).
دساري په ډول خرېړی(سمارق) د غږيز- اوريز وړ نوم(دال) په توگه زموږ په ژبه ادا کېږي او په طبېعت کې هم يو نگېروړ څيز د(مدلول) په توگه نوموي ، خو د دواړو ترمنځ تړاو ((مانا)) نانگېروړ ده چې زموږ په ذهن کې دننه ټيکاو لري. نگېروړ، جوليزه(صوري) ژبه چې د کړن او کار ونگ ډگرته راوځي، دهغې آرې نانگېروړې ژبې يو انځور يا عکس دی.(.اولريښ ۱۳۵). په خوځنده يا فېلمي عکس کې د ژوندي انسان سر له تنې جلاکېږي او بيا بېرته ورپورې نښلول کېږي، بې له دې چې پرهغه انسان کوم اغېز واچوي.
ژبنی سېمبول (خرېړی)
د بهرنۍ نړۍ له څيزونو، پېښو او پديدو، او همداراز زموږ د خپلې د ننۍ(( ذ هني)) نړۍ له بېلابېلو پيداوارونو(اندونو، واندونو، ولولو، خو ښيو، اندېښنو، دردونو، رنځونو،گرومو نو، ستونزو، کړاوونو، هيلو، نهيليو، غوښتنو، ارمانو نو...) يوخوا، او د ژبنيو پيلامونو او د دغو پيلا مو تر منځ تړاو(دلالت) د بېلا بېلو ټولنو له خوا په تړوني ډول بېلا بېل ټاکل کېږي. که دغه پيلا مونه تړو ني نه وای او طبيعي وای، نو گردو ټولنو به هماغه يو راز پيلامونه يا نومونه او يا لږ تر لږه يوراز انگينومونه(طبيعي نومونه)، لکه ژغ ژغ، شغ شغ، غروغور، غرهار، غورځی (تالنده) درب ودروب،، درز و دروز، کړس وکړوس ...کارول.
.يو کوشنی له لومړۍ ورځې څخه د ژبې اړوند(تړوني غږيز) پيلامونه پرلپسی له ياد شويو وگړو څخه اوري او تر يوه کاله يې يو شمېر نيم نيمکله او تر دوه کلنۍ څه ناڅه پوره ادا کولای او لږوډېر له مدلول سره تړاو ورکولای شي. يو نيم چې د توتي په څېر چرچر غږېږي او چاته د خبرو وار نه ورکوي، اړينه نه ده چې په بشپړ ډول دې د دال و مدلول ترمنځ تړاو ورکړای شي. په بله وينا، يا يوازې د سېمبول هما غه غږيز اړخ(دال) غبرگوي راغبرگوي او يا ورسره څه ناڅه مدلول هم پيوند لای شي، د ساري په ډول(سپی) يا( تو تو) د(دال) په توگه سم ادا کوي او دا چې يې د(مدلول) په توگه په غړولو سترگو گوري او پېژني يې، نو په اسانه يې ترمنځ تړاو(دلالت) ټينگولای شي.
په زړه پورې داچې تر کوم ځايه چې ژبپوهانو ته جوته شوې ده، د نړۍ د نژدې گردو ژبو د اړوندو ماشومانو په ژبه کې تر هرڅه لومړی درې بېواکه يا کنسوننټه (پp،تt او ک k) راڅرگندېږي، په بله وينا، هغه وييونه چې دغه درې غږونه پکې راځي، تر نورو وييونو له مخه پر ژبه راوړي، لکه: تاتا، پاپا، کاکا... که څه هم ت غاښيزغږدي، پ شونډيز او ک نرم تالوييز غږ (شېن ۲۰).
هرگوره، پښتانه کو شنيان د يو شمېرگڼو خپلوانو او ناخپلوانو ژبټولنو د هغو غوندې له پ سره دوه نور شونډيز بېواکه(م او ب) او يو بل غاښيز(د) هم ملگري کوي، لکه په (مم، ما، ماما، به، بابا...) کې؛ نو که ښاغلی (شېن) د نړۍ په بشپړ ډېريو ژبوکې د t, p,k شتون راښيي، ناشونې نه ده چې m,b به هم ورسره ملتيا ولري، همداسې د(ک) غږن ملگری(گ) هم درواخله!
داهم پر زباد رسېدلې چې بېلابېل کوشنيان له ورته ارثي، بيالوجيکي او روغتيا يي وړتياوو سره سره د مورنۍ ژبې په زده کړه کې يوراز نه وي. داپه دې اړه لري چې څومره خبرې ورسره کېږي . هن،که يو کوشني کڼهوڅ(درون غوږی) وي، يايې ژبني او غږزېږي غړي اندامونه په تېره ژبه او شونډې پوره نارملې او رسا نه وي او ياهم له روا ني پلوه هغه ماشوم شوخ، ډېر خوځنده(ډيناميک)، نارام، توند خويه او ورسره ورسره تورغوږی وي، نو دژبزده کړې بهير يې هم له خنډ وځنډ سره مخا مخېږي.
هرگوره، بشپړ مورزېږي کاڼه آره ژبه نه، بلکې د نغوتو(اشارو) ژبه او څه ناڅه ليک زده کوي، نو بياهم کاڼه بلل کېږي. گونگيان هم له آره کاڼه وي، نو چې څه نه اوري، زده کولای او ويلای يې هم نه شي. که د بېړا گانو او ورته کمتوانو غوږونه او ويندغړي روغ رمټ هم وي، دمغزي او عصبي ناټيکوالي له کبله ژبه نه شي زده کولای. هسې بړبړ غږونه له خولې باسي، اومټې د روز ليو کورنيو ژويو هومره د پالو نکو او نورو وگړو دخبرو او کړنو پر وړاندې منفي يا مثبت غبرگون ښيي او يو لړغبرگونونه يې له پارېدنگ(هيجان) او بک بک خندا او شوروزوږ سره وي. د ورځني ژوند چمونه هم خورا ورو ورو او نيم نيمگوري يادوي.
ژبنۍ او ذهني پرمختياوې سره وبله اغېز لري
په دې تړاو دا هم د يادونې ده چې له ژبنی پر مختيا يي بهير سره د يوه کوشني ذهني هغه څومره اوږه پر اوږ ه پر مخ ځي ځکه ژبه د ذهني اړخ له پلوه له اند و واند او نورو ذهني کارندوييو سره وبله (متقابل) اړيکي لري، د ژبې پرمختيا د ذهني پرمختيا لامل کېږي او سرچپه يې هم همداسې درواخله. ذهني پرمختيا د مور و پلار او نورو پالونکو له فرهنگي کچې او بياکورني او څېرمه چاپېريال سره نه شلېدونکي اړيکي لري. چومسکي(۲۹) بياد ژبې پر نقش لا ډېر زوراچوي او وا يي: ((ژبه د بشر د ذهن غور ترينه هېنداره ده.))
څومره لوښي لرگي، لوبڅي، له نانځکو، ليگو(lego) نيولې، تر څه ناڅه پېچلو الکترونيکي- کمپيوټري هغو چې له دوه گونو تخنيکونو، تشخيص (perso nification) او انطاق (animation) په مټ هغه گرد همژبي غږېدونکي انسانان انگېري، ورته گوري او خبرې يې اوري او ځنې زده کوي يې. د سپرلۍ وسيلې، له پای دوانک او يوڅرخه (scooter) نيولې تر درې څرخه، دوڅرخه، د (برېښنايي) ټپټپي، گا ډي، اورگا ډي، الوتکې... او اوريزې او وينيزې رسنۍ، له راديو تلو يزيونه نيولې، تر ويډي، سي ډي، ډيويډي، لرغږ(تېلېفون)، ملغږ (موبايل)،ليدغږ (I-phone)او ښوونغږ(I-ped)پو رې، هغه هم يوازې په خپله مورنۍ ژبه، د يوه کو شني په واک کې ورکول کېږي او د کارونې چم يې ورښوول کېږي!
د کوشنيانوځانگړې انځوريزې مهالنۍ چې دچاپي رسنيو له هماغو لومړيو را هيسې چاپېږي او خپرېږي، د دغو گردو رادود شويو او رادودېدونکو الکترو نيکي پنځونو سره سره لاهغسې له دوده نه دي وتلې.
همداچې ماشومان ماښام ماخستن کټو ته ولاړ شي، موروپلار او نورکالخوايان يې ورسره لولي او وراوروي، تر څو پخپله يې د لوستلو جوگه شي.
بلخوا،همغسې چې رادېو، تېلويزيون او سېنما د کوشنيانو ځانگړي پروگرامونه او فېلمونه وړاندې کوي، کتابتونونه هم ورته يوه ځانگړې برخه لري چې نن سبا د چاپي خپرونو تر څنگ الکترونيکي پيداوار(کسېټونه، ويديوگانې، سيډي گانې او ډيويډي گانې) هم وړيا او يا په لږو پيسو کرايي ورکوي.
دا په دې مانا، که کورنۍ يې ورته ۹۵ سلنه لگښت پر برېښنايي هغوکوي، پاتې پېنځه يې پر چاپي رسنيو او کتابونو هم ورلگوي.
ان زموږ د ښارمېشتو لوستيو افغاني کور نيو له اټکله به دا لرې وي چې په پرمختللې نړۍ کې هره کورنۍ،که وغواړي، ونه غواړي، پانگوالي انگروزې اوانگروزي (تبليغا ت و اعلانات) يې اړباسي، پريوه يا دوه ماشومانو د ټول کورنې لگښت څه ناڅه پېنځوس سلنه وربېل کړي. که دوې خوبخونې ولري،يوه هغه يا هغوی ته هرومرو ورځانگړې کوي.که لازياتې ولري، پر خوبخونې سربېره د لوبواولوبڅيو لپاره يوه بله جلاخونه هم له خرو(قفسو)،الماريو،مېزونو، څوکيو، رادېو،تلويزون، کمپيوټر... سره وربېلوي.
همداسې يې د مورنۍ ژبې د زده کړې له هماغې وړکينې څخه د ليک لوست زده کړې اسانتياوې هم درواخله چې يې تر ښوونځي له مخه په کور او وړکتون کې لږ تر لږه توري او شمېرې هم نومولای، لوستلای او هم ليکلای شي. د ژويو څېرې او نومونه يې د يادشويو خپرونو له مخې وار له مخه دومره تمرين کړي وي چې انځو رونه يې ان له نومونو سره ورکښلای شي.
ان پېړۍ نيمه مخکې به ښوونپوهانو داخبره کوله: (( د اتم ټولگي شاگرد د ارسطو هومره پوهېږي)). خو موږ نن سبا په غړولو سترگو گورو او په رسا غوږونو اورو چې د پرمختللې يا پرمختيايي ټولنې يو ۴-۵ کلن ماشوم په ننني خبرتيايي- تخنيکي يا(انفار ماتېکي- تېکنالوجيکي) انقلابي پېر کې پر هغه څه پوهېږي چې د ارسطو، اپلاتون، سوکرات او د تېرمهال د بل هرانديال(متفکر) په خوب و خيال کې هم نه گرځېدل، او تشه وړاندوينه يا انگېرنه(يې هم نه شوه کولای.
بيا چې د مورنۍ ژبې د کارونگ خبره شي، ان له يو- دوه کلنۍ راپيلېږي. په خپله ژبه دکوشنيانو تېلويزيوني خپرونې ويني، اوري او غبرگون يې راپاروي. دا دا سې لاملونه دي چې ژبزده کړيز او ذهني پرمختيايي دواړه بهيرونه يې سره غاړه غړۍ کېږي او چټکتيا مومي.
په دې ډول، له د غو وسمهالو شونتياوو او اسانتياوو سره د يوه لويديز کوشني لپاره د مورنۍ ژبې زده کړيز پېر(۵-۶) نور مهالتېری (outdated)وبولو او(۲-۴) ته يې راټيټ کړو. د ساري په توگه په انگليستان کې نن سبا په منځني ډول يو دوه کلن ماشوم پر مورنۍ ژبه پوره لاسبری لري، ترڅلورکلنۍ پکې له اړتيا سره سمه هر راز غونډ له رغولای اوخپله موخه څرگندولای شي. له درېکلنۍ سره يې وړ کتون او له پېنځکلنۍ سره يې خو دليک لو ست او ښوونځي رسمي پېر پيلېږي.
که کورنی چاپېريال دغه نومهالې اسانتياوې و نه لري او گړسره، لکه زموږ د هېو اد په څېر شاړ شډل کليوالي وي، هرگوره، په هماغه پخواني ټاکلي(۵-۶) منگ کې د ماشوم ژبزده کړيز بهير گڼمېشتي څه ناڅه ورچټکولای شي. په دې مانا چې پر موروپلار سربېره يې نور گڼ اړوندان( خويندې ورونه، تريندې ترونه ...) ځنې راتاو وي، هم ورسره سيده غږېږي اوهم ناسيده خپلمنځي خبرې اترې ور اوروي.
که د کور لوښي لرگي له څومره ييز او څرنگيز پلوه له ښاري او نو مهالو هغو سره سيالي نه شي کولای، خو پنځيز(طبيعي) او بزگري هغه يې څه ناڅه ورسکينده کولای شي؛ په تېره بيا چې دهغو کارونگ ته هم ورڅکول کېږي. همداراز اوريزو او وينيزو خپرونو تشه يې مورو نيا ور ډکولای شي او للوللو بدلې او نکلونه وراو روي. موخه داچې د کوشني ژبنی بهيرکېدای شي، په روستي ياد شوي مهالپېر کې تر سره شي، که څه هم ذهني او فرهنگي پرمختيايې بيا، د يوه زده کړه وال ښاري چاپېريال له هغه سره پوره سيالي ونه شي کړای.
بدمرغه هغه کوشنيان دي چې له مور پرته بل څوک د پالنې او لوبونې او په ترڅ کې دغږونې او غږېدنې نور ښځينه څوک نه لري او نارينه په تېره پلار ورپسې دو مره سرنه خوږوي. مور يې هم چې د اخلي پخلي او نوروکوردننه او دباندې بوختيا وو له لامله ورته ډېره رسېدای نه شي، او ځينې يې لا، زموږ په هېوادکې لکه وز بکې اوتورکمنې د سختې ناوزگارۍ، په تېره((غالۍ اوبدنې)) په پلمه په ترياکو بې اړتيا او سرباري خوب ته اړ باسي.
((گهواره يي)) دود خو د پنجشېر، بدخشان او په ځينو نورو تاجيکو کې هم له پېړيو پېړيو چلېږي. داسې چې يو نوزېږی ماشوم تر درو مياشتو پورې په زانگو کې ساتل کېږي او تر هغې يې د کاليو پرځای په. هسې ټوټو او لتو کې نغاړي را نغا ړي، په دې کږنه انگېرنه چې تر درو ميا شتو ژوندی پاتېږي، يانه. مورې يا تيمور يې تش د تي ورکولو لپاره راخلي او خبره نيمه ورسره کوي، نور نوهملته پروت وي او متيازې هم په ورلاندې ټينگ شوي لوښي کې ورتويوي.
له همدې لا مله يې سر هم ((تپلی)) راځي. نو دا څه هېښنده نه ده چې د اړوندو سيمو او ټبرونو وگړي ((تپلي سري)) بلل کېږي!(د ليکوال ځانگړې ډگرڅېړنې او ليدنې کتنې ۱۳۴۲-۱۳۵۴ل)
په پښتنو کې، که دغه ((زانگويي)) دود هم نشته، خو زياتره نالوستي پلرونه له خپلو غوټکيو او تنکيو او ان نوځوانو بچيانو سره پرخبرو اترو شرمېږي، يوازې دا نه چې پوښتنې نه ورځوابوي، بلکې د ځان او نورو نارينه وو پر وړاندې يې غږېدا يوه بې ادبي هم گڼي!
د مورنۍ ژبې کړکيچو والی
د مورنۍ ژبې کړکيچو والی دا مانا چې هماغه لومړی ((کورنی)) چاپېريال يې دوه ژبی وي. دساري په توگه مور يې پښتو ژبې وي او پلار يې پارسي ژبی. هممهاله له مور نه پښتو اوري او له پلاره پارسي او د دواړو ژبو پېښې کوي. نو يو خوا يې زده کړه ځنډېږي او تر نورو کال دوه روسته پر خبرو راځي او بلخوا يې هغه زده کړې ژبه د پښتو او پارسۍ يوه گډوله وي، په نورو ټکو، کړکيچو او ناسوچه وي. په دې اکر(حالت) کې يې که په دويم(کلی کوڅه، يا وړکتون) چاپېريال کې له هغو دوو ژبو څخه هره يوه برلاسې وه، هماغه يې لومړنۍ ژبه گرځي.
هو، که هلته دواړې ژبې هممهاله ويل کېږي او اورېدل کېږي، ډېرکېدون شته چې پارسي يې يوازېنۍ لومړنۍ ژبه شي. ځکه تر پېنځکلنۍ د دوو غبرگو ژبو زده کړه دومره شونې نه ده، او د يوې يوازېنۍ ژبې په توگه ورته له پښوييز(گرامري) پلوه ترپښتو پارسي.اسانه ده، ژوندۍ بېلگې يې په کابل ښارکې ډېرې ليدل شوي او ډېرو ته په کړن کې زباده شوې ده.
د دې پوښتنې ځواب هم پوره څرگند دی چې د کوشني ژبه په پېنځکلن زده کړيز پېرکې له دوه ژبيز چاپېريال سره ولې گډوله کېږي، په بله وينا، د مور او پلار بېلابېلې ژبې سره گډوي، ځکه په دغه پېر کې زده کړه پر ناځانخبرۍ او پېښو(نا اگاهۍ او تقليد) ولاړه ده، هرڅه چې له هرچانه اوري، هماغه زده کوي. خو په را روسته ژوند کې، له شپږکلنۍ رانيولې تر ځوانۍ او پوخ منگۍ، په بله وينا، له ښوونځي رانيولې تر پوهنتونه چې بله هره ژبه يادوي ، اگاهانه يې يا دوي.
هره پښوييز دود و دوی(قاعده او قانون) او هر ويی، تړنگ و بېلنگ (اشتقاق و تر کيب) او هر غونډ و غونډله( عبارت وجمله) يې د ښوونکي او کتاب په مرسته او ډېر کړاو او کَړاو(مشق و مشقت) زده کوي. په دې ډول يې له خپلې مورنۍ يا لو مړنۍ ژبې سره ټکی پر ټکی پرتله کولای او توپيرولای شي. نو که پخپله يا يې کورنۍ او اړوندان وغواړي، نه ترې خپله مورنۍ ژبه گډوله کېږي او نه دويمه، درېيمه ... زده کړې پردۍ هغه.
د مخنيوي لاره چاره
دا د کوشني په موروپلار او نورو کورنيو غړو، يا نورو پاليالو او کالخوايانو(سر پرستو) اړه لري چې لږ تر لږه تر پېنځکلنۍ پورې يې ورسره په يوه ژبه وغږ ېږي. تر هغې راروسته يې تر نهکلنۍ پورې ازاد پرېږدي چې په ورپسې چاپېريالونوکې له هملوبو، ټولگيوالو يا ښوونکو څخه دويمه ژبه هم زده کړي، په دې آړ(شرط)چې دخپلې ژبې له کړکيچووالي يې سيده او ناسيده وژغوري، يا دچا خبره خپلسرۍ ته يې پرې نږدي.
ژبپوهانو، ښوونپوهانواو ارواپوهانو داهم ازمايلې او زباد ته رسولې ده چې.تر نهکلنلۍ پورې ددويمې ژبې زده کړه د کوشني پر ذهني، په تېره انديزه وده وش ، پرمختيا او پياوړتيا پوره اغېز ښندلای شي. ځکه د يوه ژبني سېستم پر ځای يې دوه سېستمه سره په ذهن کې غاړه غړۍ کېږي. له نهکلنۍ سره کوشنی اجازه لري، ان درېيمه ژبه هم د خبرواترو يا ښوونې روزنې له لارې زده کاندې او همدا سې را روسته روسته که وغواړي او وړتيا او لېوالتيا ولري، څلورمه او ورپسې نورې ژبې هم يادولای شي.
د دې لامل چې نه يوازې د پښتنوکوشنيان، بلکې غټان او بيا زده کړه وال، ليکو ال، رسنوال، څېړنوال، ژباړونکي او پوهان د پارسي تر اغېز لاندې ټيکاو لري او په ورځنيو خبرواترو کې يې، دوييونوترڅنگ پښوييز(گرامري) رغښتونه په تېره گړنې-څرگندنې(محاورې- اصطلاحات) د پښتو هغو ځايناستي کوي، يوا زې د سياسي- فرهنگي زبېښاک پايله نه، بلکې تر هرڅه له مخه پخپله د همدغو پښتنو ناغېړي ده. که دوی له خپلې مورنۍ پښتو سره د زړه له کومي مينه لېوا لتيا درلو دای،که څه هم په رسمي زده کړيز چوکاټ کې يې دارښته ترلاسه کړې هم نه وای، کولای يې شول،په ځانگړې هڅه دخپلې ژبې هماغه گرامري آرونه اوبنسټونه خو زده کاندې.
په دې توگه به يې د خپل او پردي توک و قاعدې توپيرکولای شو او دابه يې تر پار سي اغېز لاندې نه ويل او نه ليکل : (( زه راغلم، (ترڅو) تا وو ينم، هېواد ته کار وکړه (ترڅو) اباد شي))؛ (( اوباما دکابل (څخه) کتنه، يادونه، ستاينه، دفاع... ياملاتړ وکړ)).
ان د خوشال خان، په تېره رحمان بابا پښتو ژبې لېسې فارغان له دې لامله چې هماغه پښتو ژبيو ښوونکيو يې، له لومړي کاله تر دولسمه او يا پوهنتونه، زياتره په کابل کې په پارسي ژبه تر سره کړې او ان پښتو يې د يوه مضمون په تو گه هم چا سمه ور ښوولې نه ده، او ورپسې لوړې زده کړې يې هم په کابل يا لويد يزو هېوادو کې پايته رسولې، ليکنۍ پښتو يې ورته کړکيچو والی لري. يوه تيپيکه بېلگه يې د سوچه ځاځي(( نبي مصداق)) هغه ده چې د بي بي سي پښتو خپرونې د ړومبني وياندو خبريال په توگه يې د ياد شويو غونډله رغاونو(جمله بنديو) بنسټ يې اېښی او تراوسه يې اغېز پاتې دی(← زيار:د نوې پښتوژبپوهنې په دفاع کې).
په لره پښتونخوا کې تر اردو- انگرېزي اغېز لاندې د پښتو کړکيچووالی تر هرڅه له مخه د پښوييزو پېښو زېږنده دی، او په سر سرکې له ډېرپېښي(کثيرالوقوع) يووستوي اړيکنومځري ((چې) سره د پوښتنومځرو(څوک، څه، کوم...) توني او مهالي (مکاني او زماني) کړولونه هسې بېځايه ورسرباري کوي، لکه:
((کرزی، (څوک) چې د افغانستان صدر دی، اسلام اباد ته راورسېدلو،(چرې) چې د صدرِ پاکستان سره ملاقات کولې شي...))
هلته يې، هرگوره، له رغاونيز- پښوييز او وييپانگيز پلوه دومره بېخرته اردو- انگرېزي پېښې راخپلې کړې چې نژدې ده، پښتو هم(( اردو)) غوندې پر يوه گډوله يا ډېرپورې ژبه hybrid language واوړ ي. په دې توگه يې له کليوالي گړنۍ پښتو سره ورځ پرورځ واټن زياتېږي او چې لا برلا سې سرکاري( اردو) د انگرېزۍ په بدرگه، ان کليو ته هم پسې ور روانه ده!
بره خوا بيا د کړکيچو پښتو ((←مصداق خېل)) په درېگونو پارسي او اردو- انگرېزي پېښوکې هم دومره ډوب دي چې ته به وايې، همدايې((مورنۍ)) ژبې دي او دچا خبره خوب هم په همدغو ژبو ويني. دغو پرديو ژبو يې په مغزوکې دومره ټينگ و ترينگ ځای نيولی چې کله پښتو وايي يا ليکي وارله مخه يې پښتو ته راژباړي!
په دې لړکې، داهم څه هېښنده نه ده چې دغه پېښاووان تر پښتو- پارسي، پښتو- اردو، پښتو-انگرېزي سيندونو(قاموسونو) سرچپه هغه ډېر خوښوي!
دا سمه ده چې پر نړيوال کچ، نه يومخيز سوچه توکم او ټبر شته او نه ژبه او گړد ود، توکم و ټبر په هرډول،خو د ژبې دومره کړکيچووالی هم په کار نه دي چې له خپلې ټولنې څخه گړسره پردۍ شي، هم له پښوييز او هم له وييپانگيز پلوه، هغه هم د پښتو په برخه کې چې نه يې وييپانگه دومره راخوندي شوې او پر کار اچول شوې او نه يې کاروونکو((ليکوالو)) په يوې يوازېنۍ کره پښويې او ليکلارې پسې دومره سرگرځولی دی!
هغه لاملونه چې پښتو په افغانستان او (شمالي او سوېلي) پښتونخوا کې د بشپړ ډېري(( مورنۍ ژبې)) په توگه ولې له دواړو برلاسو او په ځانگړي ډول پارسي سره د ژوند و ژواک په ټولو ډگروکې د سيالۍ جوگه شوې نه ده، دا سې رالنډولای شو:
لومړی: پر پښتو د پارسي ژبې برلاسی
۱) له درېيمې لېږدي(هجري) پېړۍ راروسته چې دابومسلم خراساني په مشرۍ د ازاديپال غورځنک له برکته عباسي واکمنانو يوازې پارسي ته د سيمې د نورو عجمي (پښتو، بلوڅي، کوردي...) ژبو په استازۍ يو څه ازادي ور په برخه کړه، ټولو د دويمې اسلامي ژبې په توگه ومنله. ځکه تر عربي ورته اسانه.وه او له هما غه مهاله د اسلامي زده کړو د نصاب يوه برخه وگرځېده؛ ان په ((طالبي اما رت)) کې پارسي کورسونه پرکار واچول شول او تر پايه يې يوازېنۍ دوتري ژبه وه.
۲) ژبپوهنيز (linguistical) لامل. په دې مانا چې پښتو د پارسي په پرتله له غږ
پوهيز(فونولوجيکي) او پښوييز(گرامري) پلوه، نه يوازې د نا پښتنو هېوادوالو او بهرنيانو، بلکې په دوه ژبيزکورني او ښوونيز چاپېريال کې يې پخپله د پښتنو بچيانو لپاره ساتنه او کارونه هم گرانه ده. دايې بيا په مور وپلار اړه لري چې په غوراوي کې يې څه نقش لوبولای شي، پښتو ته يې راڅکوي او راهڅوي، که پارسۍ ته.
که پښتني کورنۍ وغواړي، له پارسي برلاسي سره سره پر خپلو بچيانو مورنۍ پښتو هم خوندي ساتلای شي. که نه، ولې هېندوان، نه يوازې په ننگرهار، کند هار... بلکې په کابل ښار کې د خپلې مورنۍ(پنجابي، سيندي يا شکارپوري) ژبې ( او پارسي...) تر څنگ پښتو هم يادوي؟
دا جلا خبره ده چې انگېزه يې تر هر څه له مخه اقتصا دي ده، ځکه له دې سره يې تر پارسي ژبيو دوکاندارانو او نورو کاروبار يانو څخه د پلور و پېر کړۍ زياته پراختيا موندلای شي.!
هرگوره، پشه يي، کشمونډي،گوري، ساوي، پلوړا او نورې دردي او بيا شپږ گونې نور ستاني ژبې، يا هم د ننگرهار، لغمان، کندهار، گرشک،گردېز، اورگون... پار سي پا تشونيو، همداراز بلوڅي او براهوي ژبيو لږه کيو چې د ښوونځيو ژبه يې پښتو پاتې شوې ، څه د لېنگويستيکي همرنگيو او څه د چاپېريال تر اغېز لاندې د مو رنيو ژبو تر څنگ پر پښتو باندې هم په اسانه لاسبری موندلی او مومي.
په لره پښتونخوا کې بيا پښتو د ژبپوهنيز - پښوييز او بېخرته څوژبيزې وييپا نگې له پلوه تر واکمنې سرکاري ((اردو)) څخه گرانه نه ده او که هلته هم د ازاد غوراوي خبره شي، د موروپلار په لارښوونه او هڅونه پښتو ته اسانه غاړه ږدي.
۳) پارسي له پېړيو راهيسې(( يو يوازېنۍ کره ليکنی)) دريځ راخپل کړی، حال داچې پښتو پخپله د پښتنو غوندې پر بېلابېلو ټبريزو او سيمه ييزو گړنيو او ليکنيو گړدودونو وېشلې پاتې ده.
۴) د دې منښته بايد وکړو چې پښتانه له ټولنوټيز(اجتاعي-اقتصادي) بشپړتيايي بهير له پلوه تر پارسي ژبيو لږ تر لږه په يوه روسته پوړۍ(فورماسيون) کې ټيکاو لري. ډېری پښتانه لا په ټبرني، کوچياني او مخځمکواکي(ماقبل فيوډالي) زېږتو گه او زېږ اړيکو(توليدي شېوه او مناسباتو کې) ښکېل پاتې دي.
۵) د مخني لامل له پايلو څخه يوه داده چې پښتانه له ښاري ژوند وژواکه گوښې پاتې شوي او په دې ډول يې له پارسي ژبيو سره په ليک و لوست، زده کړه، کار وکسب او بيا((ميرزايتوب)) کې د سيالۍ جوگه شوي نه دي. کوم لږه کي پښتانه چې دغه روستي کسب ته غاړه اېښې، د پښتو پرځای پارسۍ ته اړېستل شوی، ان تردې چې گرده کورنۍ يې ورسره پرسنايز شوې ده. نو که له څو لسيزو راهيسې په يو نيم پښتو ژبي ولايت، لکه ننگرهار کې څه ناڅه پښتو دېوان دوتر ته لار مو ندلې، له پلازمېنې او نورو سره يې د راکړې درکړې له کبله بيا هم دويمه برلا سې (dominant) ژبه ځايناسې کېږي.
پښتانه له پېړيو پېړيو راهيسې له سياسي پلوه زياتره پر سيمه واکيو بسيا پاتې شوې او که لږوډېر تر ټولواکۍ او ټولواکمنۍ(اېمپراتورۍ) هم رسېدلي، بيا يې هم خپله مورنۍ پښتو تر دوتر او درباره نه ده رسولې. پر وړاندې يې پارسيانو بيا له هخامنشيانو تر ساسانيانو او سامانيانو پرلپېيلي ټولواکۍ او ټولواکمنۍ چلو لې دي. (د زيات څرگنداوي لپاره: پښتو او پښتانه د ژبپوهنې په رڼاکې ۲۳۷)
۶) پر پښتو د پارسي ژبې برلاسی تر هرڅه له مخه له فرهنگي برلاسي سره زيات تړاو لري. په تېرمهال کې يې د پالنې او بډاينې لپاره، نه يوازې خپلو ويونکيو، بلکې له تورکو مغولو او هنديانو رانيولې، تر پښتنو پورې ان د اړوندو شاهي دربارونو ترکچه پرلغښتې هاندوهڅې کړې دي دهغې لړۍ يوه ستره تاريخي بېلگه د تورکتوکمي محمود غزنوي دربار وو چې پرڅه له پاسه څلور سوه شاعرا نو سربېره يې د هغه پېر ټول نومور پوهان او فرهنگيان پکې راغونډ کړي ول.
د پاس يادشويو لاملو له مخې، پښتو د پارسي هومره((اقتصادي)) ژبه نه ده. په تېره نن سبا جې پر نړيوال کچ مخکښه اقتصادي ژبه(( انگرېزي)) ورسره،کټ مټ لکه لره خوا، لاس پر لستوڼې شوې ده.
په نومهالي پېرکې بيا د شلمې پېړۍ له لومړيو راهيسې چې د پارسي پوهې او فرهنگ لپاره تر سره شوي او تر سره کېږي، په شاوخواسيمه کې ورسره تر اوسه د سيالۍ کومه بېلگه نه ده ليدل شوې، او پښتو پوهه او فرهنگ يې خو د چا خبره گرد ته هم رسېدای نه شي.
يوازې د وييرغاونې(واژه سازۍ)څه ناڅه اتياکلن ((فرهنگستان)) يې تر ميليونونو علمي، فرهنگي او تخنيکي نويزونه((دانشواژه ها)) پر پارسي وييپانگه ور سر با ري کړي دي. تازه بېلگه يې د((مايکروسافټ)) په سپارښتنه شپږسوه شپږ ويشت زره کمپيوټري نومونې دي ، پر وړاندې يې د مخابراتو دکمپيوټر ساينس په چو کاټ کې زموږ د ټيم رغولې هغه تر درو زرو تېری نه کوي او هغې ته هم د کارېدنې لار هواره شوې نه ده او ډېر پښتانه (وينډوز) ته د(کړکۍ)پرځای پارسي(پنجره) او (فايل) د(لمېسه) پرځای(دوسيه، پرونده)... اود(سولگر) پرځای(رايانر) يا کمپيوټر کاروي او داسې نور.
۷) تر ټولو يادشويو لاملونو، فاکتونو او فکتورونو ډېر نالاسبری او ناسهنوړ بيا د گاونډي تربره هېواد پرلغښتی يو پېړييز سياسي- فرهنگي بلوساک او زبېښاک دی چې نن سبا يې تر بل هر مهاله خپل لوړ ستونځ(اوج) ته رسولي دي. د ټولڅر گندي (افغان- پښتون) نه پوخلا کېدونکي گومارلي ((افشار يزدی)) تر سروالۍ لاندې سازمان چې تر ځا نپلورو او هېواد پلورو ((افغانستانيانو)) پورې گڼ ايراني تنگليدي پکې پرکار بوخت دي، يو له هغو نيم سرکا ري سازمانونو څخه شمېرل کېږي چې تر هرڅه له مخه يې په پښتو ژبې پسې راخېستې اوغواړي، په خپل آر و لرغوني ټاټوبي کې يې هم پارسي يو مخيزه ځايناستې کاندې!
موږ له يوې داسې هراړخيزې برلاسې((پارسي)) ژبې سره د خپل هېواد پر کچ د يوې لږه کۍ مثبتې او ملي سيالي لپاره ((ژبپوهنيز)) غورځنگ يوه يوازېنۍ شو نتياوړه (امکان پذيره) لاره چاره نومېرلې(تشخيص کړې) چې له څلورو لسيزو را هيسې مو ورته اوږه ورکړې ده. غورځنگ په دې مانا چې دپښتون ولس له روسته پاتې ټولنوټيزو(اجتماعي- اقتصادي) آړونو(شرايطو)اودزبېښاک تر کچې ورسره تړليو سياسي او فرهنگي پټو ښکاره لاسوهنو برخلاف ديوه خوځون او پا څون بڼه لري.
د همدغه پاڅون برو برکت دی چې نوی روښاندی کمپيوټري پښتني پښت يې پر سيالۍ راوستی او تر ټولو له مخه يې د پارسي وييپانگې په غبرگون کې پښتو نيولوجېزم ته رادانگلي دي. دوی د زړو او زوړ اندو ځوانانو په توپير دې کمتري احساس ته نور پايټکی ږدي چې پښتانه ولې دتربرې ژبې د يو لړ زړو پوروييونو (شببه، يکشنبه، دوشنبه، سه شنبه... بزکشي) او نويو ( شفاخانه، دواخانه، آشپز خانه، زايشگاه، سالگره...) په کارونه ځانونه په لوی لاس دومره روسته پاتې او بې کولتوره وښيي؛ تر دغو گردو لوړ علمي- فرهنگي نويزی(( پوهنتون)) هم په دې دودشوی چې تر پرونه پورې يې ايراني- پارسي انډول((دانشگاه)) نه وواورېدلی ، که نه، تر((زايشگاه)) يې ورته راخپلول گران نه ول!
دا ترخه رښتيا چار ناچار بايد ومنو چې که موږ هرڅومره و ليکو او وپنځوو، او ان الکترونيکي انټرنېټي کتابتونه ځنې ورغوو، په سل کې۹۹ د يوې يوازېنۍ پښتو نه، بلکه د همدومره شمېر گړدودونو ښکارندويي او استازي کوي، هغه هم په سل کې ۹۹د پارسي- عربي او اردو- انگرېزي پښوييز (گرا مري) اووييپا نگيز او بياسبک و سټايل په رنگ کې؛ له تېر مهاله(منځني ادبي پېره) تش په نامه را پاتې ((ادبي پښتو)) هم همداسې در وا خله. په دې مانا چې د پښتو ليکنۍ،ادبي او فرهنگي مخينه هم دپارسي شعروادب په رنگ کې رنگېدلې ده.
له((مرکې د پښتو)) تر پښتو ټولنې، او له څلور-څلورنيمو لسيزو راهيسې د نوې ژبپوهنې په رڼاکې پرلغښتي(سېستماتيک) معياري غورځنگ له گردو تيوريکو او پرکتکيو هلوځلو پر وړاندې غبرگون او سرغړاوی زموږ د ټبرني- ځانځاني ذهنيت واندود زېږنده ده. داچې دغه غورځنگ په پرتليز ډول بياهم پرمخ تللی او خپلې مثبتې اغېزې يې ښندلې، داايمان و باور راغښتلی کوي چې مخبنا هم پر خپل وار بېخبنا تر اغېز لاندې راولي. په نورو ټکو، همدا فرهنگي غورځنگ د پښتني ټولنې د ټولنوټيزې (اجتماعي-اقتصادي) بېخبنا په ادلون بدلون کې يو په زړه پورې نقش لوبولای او له وراسته ځانځاني ټبرني نظامه يې رااېستلای شي!.
پارسي د عربي او اروپايي ژبو په لړکې تر هرڅه له مخه، ان په مخ-ځمکواکي پېر وپړاوکې د ادبي-فرهنگي غورځنگونو په مټ،کره ليکنې بڼې راخپلې کړې دي.که تش په رسميت و قانونيت کېدای شوه، پښتو له ۱۹۳۶تر ۱۹۶۵پوره درې لسيزې د هېواد د يوازېنۍ ملي-رسمي او راروسته هم د لومړنۍ((ملي-رسمي)) ژبې په توگه له گردو هلوځلو او لگښتونو سره سره تر اوسه له پارسي(دري) سره د ملي سيالۍ جوگه نه شوه.
کټ مټ، لکه د نويو ازادو اسيايي او افريقايي هېوادو غوندې چې خپلې گړنۍ او گړدودي ژبې يې د ورپاتې برلاسو ښکېلاکي((انگرېزي، فرانسي...)) ژبو پر وړ ا ندې سيمه ييزې پاتې شوې دي، دغسې پښتو هم د پارسي غوندې له يوې زرۍ راهيسې د دويمې مذهبي او هم غوړېدلې فرهنگي ژبې تر زبېښاک لاندې همدا سې ټبريزه-سيمييزه، په نورو ټکو گړدودي پاتې شوې او ليکنی يووالی، پراختيا او پرمختيا يې په برخه شوې نه ده.
ښکېلاک و زبېښاک ځپلې ملي ژبې پېړۍ پېړۍ له پاملرنې او کارونې بې برخې پاتې دي او له دې لامله همدومره مها لپېر پر هېوادني او جهاني کچ پرلپسې له رامنځته شوو نويو نويو علمي، فر هنگي، تخنيکي او نورو گردو مانيزو او تو کيزو ښکارندو پديدو او جاجونو له راخپلونې گوښې پاتې شوي او پرځای يې د هماغو واکمنو ژبو اړوندې نومو نې او نويزونه پرې هغسې وا کمن پاتې دي.
د هندي نيمې وچې له سلگونو لويو او وړو ژبو څخه ملي منل شوې ژبې، لکه هندي (له نورو دولسو ايالتي ژبو سره ) او سېنگهالي (سريلانکا) بنگالي(د بنگله دېش او ختيز بنگال په تړاو)، چې ليکنۍ-ادبي مخينه يې څلورو زريو ته رسي، لاتراوسه د سرا سري ترمينالوجۍ له لا مله دانگرېزي ژبې د ځايناستۍ جوگه شوې نه دي او نه يې په راتلونکې کې د داسې هيلې څرک لگېدای شي. په الجزاير، تونس او المغرب کې د فرانسي ژبې پر وړاندې په بشپړه او سهي مانا دهندي ورته بډايې کره ليکنۍ ((ملي عربي)) ربړه هم همداسې درواخله.
که پښتوکومه لږه کۍادبي- فرهنگي مخينه مو درلودلې، هغه هم په سل کې اتيا-نوي د همدې تربرې ژبې تر اغېز لاندې پاتې شوې ده. سر غاړي يوازې د پردو لا سوهنه د نه برابرۍ او نه سيالۍ لامل انگېري، او له دې ترخه واقعيته ځانونه نه خبروي چې پښتو له ژب- ټولنپوهيز، په نورو ټکو، له سيمه والۍ او ټبروالۍ له پلوه ((زبان محليlocal language)) پاتې شوې او همدوی پخپله نه غواړي، مور نۍ پښتو يې د پارسي ژبې په څېر ديوه ((غورځنگ)) له لارې له بېلابېلو ټبريزو- سيمييزو رنگا رنگيو څخه ((يوې- کره ليکنۍ ژبې)) ته لوړتيا ومومي.
که خبره يوازې پر ((ملي-رسمي)) قانونيت وای، پښتو به په دې اويا-اتياکلوکې له پارسۍ سره لږترلږه تراويا-اتيا سلنې دسيالۍاوبرابرۍ جوگه شوې وه.ان که همدا سباته، د کومې معجزې له مخې د پارسي ژبو په گډون گردې څلورگونې اتنو -لېنگوېستيکي افغاني ډلې ټپلې په يوه ټولپوښتنه کې پښتو دهېواد ((يوه يواز ېنۍ ملي رسمي ژبه)) هوکې هم کړی، بياهم په کړنيز ډگرکې د پارسۍ ځای ډکو لای نه شي او سرکار به اړوځي، د بلې ټولپوښتنې يا پارلمان له لارې ورسره د پار سي د ملگرتيا هوکړه بېرته ترلاسه کاندې
هو،که سيمه پال او ټبر پال اوبيا لرغونپال ليکوال دخپلې هېنډې له نيلي راکښته شي او زموږ پر نټه نه منونکي څانگپوهيز پروسيجرولاړه((يوه.کره ليکنۍ پښتو)) اواړونده څلورگونې پانگه راسره ومني، بيانوکېدای شي، په يوه پېنځکلن مها لپېرکې مو مټې د بومي ډېري مورنۍ ژبې د سيالۍ او برابرۍ يو پېړييز ارمان ورژېږي!
دويم: په(لره) پښتونخواکې اردو- انگرېزي برلاسی
ډېرو ته جوته ده چې اردو د مغولي نيواگرو له خوا له نوې هندي ژبې سره د ((چغتايي پارسي)) له اخښلو راخښلو څخه رامنځته شوې شوې او په نومېرلي ډول د انگرېزي نيواکگرۍ په اوږدو کې له عربي آرې ابېڅې سره د هند نيمې وچې د مسلمانانو ژبه پاتې شوې او پاکستان په هماغه انگېزه له دوه سلنې لږه کيوالي سره سره خپله رسمي اوملي ژبه گرځولې ده. په دې توگه يې د ۹۸سلنې مورنيو( پنجابي، سندي، پښتو، وڼېڅي، بلوڅي، براهوي، هندکو(لهندا)، سرا ييکي، تر وڼېڅۍ روسته د پښتو چترال مېشتې نژدې خور ((يدغو)) او دکشميرۍ په گډون يو گڼ شمېر دردي يا کوهستا ني) ژبو بشري رښتې ځنې بلهارې کړ شوې دي.
په دې لړکې له بولا نه تر واخانه د کرو ړونو هومره بشپړ ډېر ي مورنۍ پښتو ژبه هم راځي. سېنديانو خو ترې وار له مخه نيم نيمگوری زده کړيز حق ترگوتو کړی او همداراز پنجابي هم درواخله. خو پښتو د پېښور او شاو خوا پر کچ د څو لومړ نيو ښوونځيو د تش په نامه زده کړيزې ژبې په توگه بياهم د اردو، عربي او انگر يزي ژبو ترگونډو لا ندې ده. په نوره او بياگرده سوېلي پښتو نخواکې يې خو دغه لږه کۍ ننداريزه (نمايشي) رښته هم ترلاسه کړې نه ده.
((اردو)) ښايي پر پښتو باندې پارسي هومره برلاسي لاملونه ونه لري: د يوې بېخرته گډوله ژبې(hybrid language) په توگه تر پښتو گرانه او پېچلې ده، د نورو غوندې له پښتنو نه هم لارلودن ورکوي. خو څنگه چې ((د زور اوبه پر پېچو مي خېژي))، څوک ورسره ډغرې نه شي وهلای. په پېښورکې داسې بې پښتو پښتني ميندې پلرونه په دې پلمه چې بچي يې له نورو نه روسته پاتې نه شي، په کورکې ورسره اردو غږېږي او لا ښوونکی ورته نيسي. هرگوره، بره خواپه کابل او نورو ښارونو کې اوس اوس د پښتنو له گڼمېشتۍ سره د پارسي ژبې په تړاو د کمکينۍ ورته احساس نور کم شوی دی.
جلاوطني او مورنۍ ژبه
له دوه درو لسيزو راهيسې له پلرني او مورني ټاټوبي څخه را پيل شوې جلا و طنۍ د افغاني او په دې لړ کې د تنکي پښتني پښت، په بله وينا، کوشنيانو مور نۍ پښتو، هغه هم دمنگ(عمر) له مخې له بېلابېلو کچو سره تر اغېز تر لاندې را وستې ده. هغو چې د (۵-۶)کلن زده کړيز بهير له پيلونې يا څوکاله تر بشپړونې وړاندې راجلاوطن شوي او وار له واره دکوربه هېواد له نوي او بيا پر مختللي ژبني- فرهنگي چاپېريال او په دغه لړکې له وړکتون سره اړاو تړاو موند لی، نيمه نيمکله پښتو يې هم پر اړونده ژبه بدله کړې او دچا خبره هماغه يې لومړنۍ او مورنۍ ژبه گرځېدلې ده.
داسې هم ليدل شوي چې ډېرو د موروپلار له ناغېړۍ تر هغه بهير راروسته هم، دښوونځي په همغه لومړي سېمېسترکې دواکمنې ژبې تراغېز لاندې خپله پښتو کړکيچو کړې او د کال تر پايه يې يو مخيزه ورځا ينا ستې کړې ده.. هسې خو که هر څومره هلې ځلې وشي، د نورو جلاوطنو غوندې پښتانه هم تر دوپښتو (نسلو) زياته خپله پښتو دمورنۍ ژبې په توگه ساتلای نه شي او هماغه کور بنه ژبه يې پر مورنۍ ژبه اوړي. که همدا پو پښت يې هم ساتلی وای، بيايې هم د پښتو د معيا ري غورځنگ په تړاو يوه لړه کۍ ونډه پرځای کولای شوه..
يوازېنۍ استثنأ د لرې خوا پښتانه، په ځانگړي ډول برتانيامېشتي هغه دي چې له درو څلورو پښتو(نسلو) راهيسې يې خپله مورنۍ پښتو لږ تر لږه کوردننه ساتلې ده،دليل يې هم دا چې د برو پښتنو په توپير يې د هند نيمې وچې دنورو راغلو غو ندې له کوربنو سره له همرنگۍ(Assimilatiom) ډډه کړې او تر خوراک پو ښاک او مړي ژوندي پر خپل دود و دستور ټينگ و ترينگ ولاړ دي.
هرگوره، برنيو د ځينو کوربه هېوادو، لکه سويډن، ناروې... له دې حقوقي تگلا رې څخه په گټه اخېستنه چې بېلابېلو جلا وطنو کوشنيانو ته په مورنۍ ژبه د لومړنيو زده کړو يوڅه لاره هواره کړې، د پارسي ژبې تر څنگ پښتو هم د يوه رسمي مضمون په توگه د لومړنيو ښوونځيو په نصاب کې ځای کړې، او په تر څ کې يې ورسره د يکشنبه يې کورسونو هوکړه هم ترلاسه کړې ده. بياهم د ارواښا دې ژاله اصفهاني په وينا: „ جلاوطني د هويت تدريجي بايلنه ده“!
په دغه تړاو درانه لوستونکي خپلو دوه گونو(پښتو او پارسي) ليکنو لوستنې ته هم رابولم چې څوکاله وړاندې مې په ستوکهولم کې د(افغانانوقلم ټولنې) يوې څېړ نغونډې ته اورولې وې او راروسته يې (فردا) نومي ووبپاڼې ر اخوندي کړې دي
د مورنۍ ژبې اړينتيا او ګټورتيا
۱) د ليک لوست اولومړنيو زده کړو په تړاو
لکه څنگه چې په سر سر کې د يوې تړوني غږيزو پيلامونو د يوه سېستم په توگه پر ژبه او بيا د مورنۍ يا لومړنۍ ژبې د زده کړې پر بېلابېلو چمونو، چاپېريالونو او پېرونو پړاوونو رڼاواچول شوه، که په لومړي(کورني) چاپېر يال کې د مورنۍ ژبې ټاکلي(پېنځکلن) زده کړيز پېړ تر بشپړ ېدا وړاندې له مورنۍ ژبې سره بله ژبه راگډه شوه، پر کړکيچو بدلېږي. همدارنگه، که په دويم، په بله وينا،لومړني اگا هانه زده کړيز او ښوونيز چاپېريال (وړکتون) او ورپسې (ښوونځي)، په تېره د ليک لوست زده کړې (literacy) ړومبي درېکلن پېر کې پرې بله ژبه راوتپل شي، زده کړه يې له خنډ و ځنډ سره مخامخېږي.
زما زوی د ښوونځي پر لومړي او دويم کال د پارسيوانو ټولگيوالو او هملوبو تر اغېز لاندې نرينه او ښځينه سره گډول او راوروسته مو د خپلې پښتو دغې گرا مري تېروتنې ته ورځير کړ. خو اوس يې په پاخه منگ کې هم، د چاخبره کله ناکله خوله لغته خوري. په څلوېښت کلنۍ کې مې چې ترې ((لمر راوتلی دی)) وا ورېدل، د عربي استادې فاطمې طرزي دا کيسه راياده شوه چې زوی ته يې و و يل: (تلويزيونه واز کو)) او هغه هم له ټوکو نه پېچتاو راواخېست او د تلو يز يون په وازولو يې پيل وکړ؛ هغه چې تردو لس کلنۍ په سوريه کې رالويه شوې وه، نو د (گرفتن) پرځای له (افتح ا لتلويزيون) سره روږدې وه!
ژبپوهانو او ښوونپوهانو دا ازما يلې ده چې که يو کوشنی لومړنۍ زده کړې په مور نۍ ژبه وکړي، تر دېرشو- څلو ېښتو سلنې پورې يې پکې زيات بری او پر مختگ په برخه کېږي. د بېلگې په توگه يو پښتو ژبی کوشنی د(مور، پلار، کور، ورور...) ليک لوست تر پارسي(مادر، پدر، خواهر، برادر ...) هغې، ځکه ژر او اسان زده کولای شي چې په ذهني زېرمه کې يې وار له مخه شتون لري. که نه، په دغه لومړ ني ښوونيز پېر چې هممهاله بايد د ژبې اړوند څلور- پېنځه چمونه (مها رتونه): ليکنه، لوستنه، ويينه، اورېدنه او اورونه هم په اگاهانه ډول زده کړي او تمرين کاندې، وار له مخه يې وخت او انرجي د دويمې ژبې د اړوندو وييونو او سېمبو لونو پر زده کړه لگي او د هغې پردۍ(پارسي، اردو) ژبې آر ويونکي ځنې پړاو نيم مخکې کېږي.
۲) د منځنيو او لوړو زده کړو په تړاو
که څه هم په منځني او بيا لوړ زده کړيز پړاو کې د مورنۍ ژبې گټه او اړينتيا په دويمه او درېيمه پوړۍ(درجه کې راځي)، خو بيا هم د شاگرد پر زده کړيز بهير لږ وډېر مثبت اغېز ښندي او له همدې لامله يې بياهم پر نړيوال او هېوادني کچ د کا رونې رښته خوندي ده.له بله پلوه يې پرلپسې له پوهنيز- فرهنگي وړتيا او استعد اد پرلپسې وده پرمختيا مومي او ليکنې څېړنې ته ورڅکېږي ، او په پايله کې يې له مانيزو(مجردو) جاجونو سره سروکار زياتېږي، نو مورنۍ وييپا نگه ور سره په پوهاوي او کارونگ کې زياته او چټکه مرسته کولای شي. د ساري په ډول، د ((وگړی)) له مخې((وگړنی)) جاج، تر(مردمي) او پرتمين تر (شکوهمند، پر شکوه) ښه ترا او اسان راخپلولای شي.
د څلورگونې ژبنۍ وييپانگې څلورمه برخه يا پېنځويشت سلنه نوې وييرغاونه (neologism) تر هر څه له مخه نوي علمي، فرهنگي او تخنيکي مجرد جاجونه، لکه ژبپوهنه، ژبنی، ژبيز، ژببپوهنيز، ټولنيز، ټولنپوهيز، ټولنو ال، لرغونپو هنه، لرغونپوهنيز، لرغونپال، لرغونپالنه، ژوندپوهنه، ساپوهنه يا اروا پو هنه، نړيجال، ووبپاڼه، لاسليک، برېښليک يا برېښناليک، برخليک، ليکنه، ليکنی، ليکوالي، خپرونه، خپراوی، خپرندوی، خپرنۍ، رسنۍ، خبرپاڼه، کورپاڼه، شپې پاڼۀ، غوراوی، غورچاڼ، لا سرسی، لاسر غاونه، لاسوند ...) رانغاړي چې د شتو مخبېلگو پر بنسټ په بېلښتي او تړښتي(اشتقاقي او ترکيبي) ډول رغول شوي او رغول کېږي.(← د پښتونويزونوسيندگی، سريزه ۲۰۱۲ز کال)
نوي کاله وړاندې په لره خوا کې د پاچا خان ((ازادو سکولونو)) يو داسې مخکښ او نوموتی پښتنی فرهنگي پښت را ميدان ته کړ او دومره پياوړي ليکوال، شا عران، رسنوال، څېړنوال او هنرمندان را وپنځېدل چې بره خوا له سرکاري ښو ونځيو او بېلابېلو اسانتياوو سره په هغه مهالپېر کې نه وه رامنځته شوي.
داهم څه د نه باور خبره نه وه چې کوزه خوا د سوات په سيمه ييزه واکمنۍ (ريا ست) کې د ښوونځيو ژبه پښتو وه، يو ورته دويم فرهنگي غورځنگ په گردو يو سفزي مېشتو سيموکې راوزېږاوه. تردې چې لا تراوسه يې تر بلې هرې پښتو ژبې سيمې د ليکوالو، څېړنوالو، شاعرانو... انډول زيات ارزول کېږي.بره خوا ښايي د مورنۍ پښتو له لږوډېر زده کړيز حق سره (لوی) کندهار او(لوی) ننگرهار د ورته فرهنگي سيالۍ مخکښ وگڼل شي.
۳) مورنۍ ژبه د يوې غورې ملي پېژند نښې په توگه
مورنۍ ژبه تر گډ توکم(نژاد)، تاريخ روسته د ملي وکر (هويت) درېيمه پېژند نښه او رغنده توک گڼل کېږي. د استاد مورگن ستيرن(آرپوهه۶۱ او کنفرانس۱۹۶۷) په وينا پښتون په نړۍ کې يوازېنی ژبتوکميز ولس دی چې ژبه ((پښتو)) يې په دويمه مانا د((پښتونولي، پښتونواله...)) هممانيز په توگه د پښتنو د ژوند و ژواک ټو لنيز، حقوقي، فرهنگي، سياسي ... ارزښتونه، يا په يوه غونډنوم((کوډ)) يا دوی ټولگه (مجموعۀ قوانين) رانغاړي (د لازيات پوهاوي لپاره: کيفر۱۹۷۲؛ مکنزي ۱۹۸۷؛ زيار۲۰۱۱). په دې توگه يو پښتون د خپل ټبرني(قبيلوي) ځانخبرۍ ( شعور) او اندتوگې له مخې ځانته دا ستر پېغور گڼي چې ورته څوک ووايي: پښتو نه لرې، پښتو دې راسره ونه کړه، پښتو دې بايلله، پښتو دې خرڅه کړه، يا...!
دا چې وايي: ((يو توکم ټبر په ژبه ژوندی دی او که ژبه دې ترې واخېسته، نو مړ دی.))، اويا: ((يو قوم مه وژنه، ژبه ترې واخله))... . له پښتنو سره د نړۍ تر بل هر توکم و ټبره ډېر او ښه ترا اړخ لگوي. ځکه ژبه يې پر ژبنۍ دنده سربېره ژوند و ژواک ټول رانغاړي. پښتانه ويښياران بيا پښتو او پښتون سره د مرگ و ژوند تر بريده تړلي بولي او وايي:
که پښتو مړه شوه، (له مانيز پلوه) پښتون مړ دی، د پښتومرگ، د پښتون مرگ دی، او داسې نورې ورم و وراشې. په کړن کې هم ليدل شوي، چاچې پښتو ژبه له لاسه ورکړې، پښتونولي يې هم ورسره سمه بايللې او دا بايلنه يې له مړينې سره برابره ده. هند او پاکستان او ان ايران په هر ډول ، زموږ په پلاز مېنه کې يې هم بېلگې کمې نه دي، په تېره دشاهي کورنۍ او دربار اړوندمحمدزيان چې پښتو او پښتون ضد ناورين هم دوی رانښلولی دی!
هسې خو ژبپوهان، ارواپوهان او... په ټوليز ډول د لاسته راوړو څېړنيزو پايلو له مخې په دې گروهه دي چې که ژبه يو مخيزه له انساني ټولنې کډه وکړي، سم له سمونې ورسره پښه پرځای پاتې کېږي، تالاترغۍ کېږي، د بشري تمدن څرخ ځای پرځای درېږي او پسې پوپنا کېږي!(باطنی ۲۷)
ملي نومونپوهنه( ترمينالوجي)
پر ۱۹۳۵ ز. کال چې د ايران شاهي دولت له سيمې او بيا افغانستان سره گډ تا ريخي نوم ايران(د آريان په اوښتې بڼه) د خپل هېواد پخواني نوم((پارس)) ځا يناستی کړ، او هممهاله يې ورسره د جرمني فاشېزم تر اغېز لاندې پارسي ژبې پالنې او بې کچه پيورېزم لپاره فرهنگيستانونه رامنځته کړل، افغان شاهي دولت يې په غبرگون کې (( افغان اېستبلېشمنټEstablishment Afghan)) سېستم رامنځته کړ، .نو د يوه ازاد ملي وکر(هويت) د يوې بنسټيزې پېژندنښې په توگه يې د ډېري بو مي مورنۍ ژبه ((پښتو)) پر ۱۹۳۶ز. کال په اساسي قانون کې ديوا زېنۍ ملي او رسمي ژبې په توگه درج کړه، خو د ايران د پټ او ښکاره فشار او زموږ دافغاني پارسي ژبيو په پرلپسې غوښتنو، په بله وينا،((ملي مصلحت)) له مخې يې ورسره د (۱۹۶۳ز) کال په اساسي قانون کې پارسي، په بدل نامه((دري)) دويمه رسمي ژبه ملگرې کړه.
تر هغه مهاله گردو ايراني او افغاني فر هنگيانو ((دری)) له (پارسي) يا( فارسي) سره ديوه ستاينوم(صفت، لقب) غوندې لږوډېره کاروله. راروسته افغاني پارسي ژبيو دپخوا په څېر پر نوم اړول شوی ستاينوم((دری)) بېرته د ستاينوم په توگه رادود کړ او په دې ډول يې د عامو پارسيوانو غوندې خپله مورنۍ ژبه(فارسی) او (پارسی) رادود کړه چې کله ناکله ورسره هغه ستاينوم هم سرباري کوي او(فارسی دری) يا (پارسی دری) ليکي-د بېلگې په توگه د کابل پوهنتون د پارسي څانگې د ژبپو هنې يوازېني څانگپوه استاد پوهاند دکتور محمد حسين يمين خپل در سي کتاب ((دستور معاصر زبان پارسی دری )) نومولی او په دننه متن کې يې يوازې (پارسی) او يو نيم ځای(فارسی) يوازې کارولي دي.
دا نو د افغانستان اوسنی(( جهادي- اېمپريالېستي)) چارواکي دي چې لا تر اوسه يې((دری)) نوم هماغسې ټينگ و ترينگ ساتلی دی. داطلاعاتو او فرهنگ مخني وزير ښاغلي کريم خرم د((ترمينالوجۍ)) د دفاع په نامه غوښتل، ((ملي گالري)) بې مختاړي او روستاړي د ((نگارستان)) پر ځای پر پارسي ژبيو په دې سپسته و مني چې(( ستاسې ژبه (دری) ده، نه پارسي...))، هغوی له کورمېشتو تربهرمېشتو پورې پسې را پورته شول او په غبرگون کې يې وليکل: (( دری صرف صفت يا لقب پارسی بوده و اخيراٌ به لهجۀ افغاني آن اطلاق شده، ماچرا با اِعمال زور از کاربرد واژه های ناب فارسي مولانا و حافظ منصرف گرديم... برداشتی از نوشتۀ دکتور اکرم عثمان از سويدن، سايت فردا)).
د کورمېشتو هغو په غبرگون کې داراغلي ول چې د((ملي گالري)) لو مړی توک عربي او دويم يې يوناني دی. که وزير د کوم پښتو څانگپوه په مرسته ورته ښکلی نوم، لکه(انځورستان) او يا د دواړو ژبو گډ نوم((هنرستان)) رامخته کړی وای، خبره ترينگلتياته نه رسېده. خو دی ((پر گاځره نه وو،پر خرپ يې وو))، که نه ولې به يې د پارسي نيولوجېزمونو پر وړاندې له ټو لمنلو دودو پښتو انډولونو مخه نيو له.
همدا اوس چې له کرزي سره د هماغه وزا رت دنده د سلاکار په توگه پر مخ وړي، د يوه رسنوال د څرگندونې پر بنسټ پار سي نيولوجېزمونه(رسانه ها، نهاد، زير بنا، روبنا...) نه، بلکې پښتو انډولونه (رسنۍ، خپرنۍ، مهالنۍ، بنسټ، بېخبنا، مخبنا، کمتوان ، پټتوان، بېړنۍ، بېړ ندوی،... ) سا نسو روي، او يايې له خپلې اخو اني تر مينالوجۍ سره سم پر(مطبوعات، نشريه، جريده، مجله، معيوب يا معلول، بالقوه، عاجل، اضطر اري...)، او ان (پارسي) پر (فارسي) او هغه بيا پر (دري) اړوي!
د ملي ترمينالوجۍ دفاع په دې نه کېږي چې ((پارسي)) پر((دری)) واړوي او په دې ډول د يو شمېر لنډليدو له بې سروبوله داوې سره سم ټولمنلی تاريخي- جغرافيا يي آرياني ژبوېش(تقسيم بندي) له پوښتنې سره مخامخ کړي او په لوی لاس پښتو ته له ((اېستبلېشمنټه)) راپاتې لږه کی ترمينالوجيک امتياز هم خرځشن کاندې.
.((د زيات پوهاوي لپاره: پښتو او پښتانه د ژبپوهنې په رڼـاکې: پارسي (فار سي) ۳۲۹- ۳۳۱))
په هر ډول((ملي ترمينالوجۍ)) چې له نولسمې پېړۍ را دود شوې او دشلمې پېړۍ په شپږمه لسيزه کې يې يوڅه سمون او کره والی شوی ، يوازې په پښتنو نه، بلکې د هېواد په گردو ژبتوکميزو ډلو ټپلو اړه درلودلې او د پخوا په څېر يې د پښتنو تر څنگ له نورستانيانو او پشه يانو رانيولې تر پارسيوانو، وزبکانو، تورکمنانو، قرغزيانو، پاميريانو، بلوڅانو براهويانو او... پورې يې گرد افغانان کاروي او د خپل ژبني فرهنگ يوه برخه يې گڼي. هيله ده، کومې ننگونې يې چې پر وړاندې يو شمېر سوگند خوړلو جها دي ډلو ټپلو رامنځته کړې او پرلپسې ورته لمن وهي، د اوسنۍ راتپلې واکمنۍ له پايته رسېدو سره پای ومومي، لکه چې وايي:
تا د بل جنت په پارکړ، خپل کلی دوزخ راته
لاس به زماهم ستا د بادار تر گرېوان ورسي!
((ازاد ژبپوهنيز غورځنگ)) د پښتو يوازېنۍ اسره
د تېرو څرگندونو يو غوره پايلنيوی دادی چې ډېر او بيا ژبني معياري بهيرونه په ځمکواکي پېر کې د غورځنگو په مټ منځته راغلي دي، نو موږ هم څو پېړۍ روسته، له څلورو لسيزو راهيسې د هغو زړوازمېښتواو نوې ژبپوهنې په رڼاکې، د (( يوې يوا زېنۍ - کره ليکنۍ پښتو)) غورځنگ راپيل کړی دی. که نه دارواښاد استاد رحيم الهام غوندې مو تر((پانگوالي پړاوه)) ورته لاس ترزنې ناست وای، د نوې ژبپوهنې د استازيو په توگه به مو د اوسني انفارماتيکي انقلاب او ور سره د هميو ني روښا ندي پښت او راتلونکيو پښتونو( نسلونو) پر وړاندې ځانونه څنگه سپينول؟
همدا څانگپوهيز نگېر(احساس)، ژمندويي او د ډېري ځوان کمپيوټري پښت رابښلی زړه غټاوی وو او دی چې موږ يې د((لروبر و بېنوا)) او نورو ورته ووبپاڼو له لارې را لوروليو ((سيمه ييزو، ټبريزو، گروهيزو، سياسي او...)) غبرگونونو له خپل هوډ و لارې رَودې ونه شو اړولای او نه مو په راتلونکې کې ترې لاس پر سر کولای شي (زيار، ديوې=کره ليکنۍ پښتو پر وړاندې سمتي او سياسي سنگر، اماتوري پښتوژبپوهنه او نورې ليکنې ۲۰۰۹-۲۰۱۳ز) !
په دې کې څه اړنگ بړنگ نشته چې له څه ناڅه يوې پېړۍ راهيسې پښتني ټولنې ته نومهالې پوهې اوفرهنگ لاره موندلې او ښايسته ډېر پکې زده کړه وال، ليکو ال او ان پوهان شوي، خو دا فرهنگ يې لا دومره نه دی راخپل کړی چې يو دبل پو هنڅانگې ته درناوی ولري او گوتې ورسره ماتې نه کړي، په تېره د پښتو په تړاو ژبپوهنې ته ، هغه هم په دې سپسته چې پښتو په گردو ويونکيو اړه لري، نه يوازې په ژبپوهانو او په کارده، هره ليکنه څېړنه او ربړه يې ټولپوښتنې ته وړا ندې شي!
سيمييز- ټبريز ذهنيت، او ورسره ورسره گروهيزې کرکې او لنډاندۍ د پوهې ، فرهنگ او بيانوې پښتو ژبپوهنې ددښمنانو سدو سول دومره زموللي چې په دې انفارما تيکي او جنېتيکي انقلابي پېر کې يوه يوازېنۍ- کره نومهالې پښويه (مودرن ستاندرد گرامر) او يوه يواز ېنۍ ليکنۍ بڼه يا معياري ليکلار ليکدود پر پښتو نه لوروي. يو نيم لا په ټوله سپينسترگۍ دا فرمان هم صادروي جې پښتو د ژبپوهنيزو ليکنو څېړنو يا اثارو پر ځای ((علمي کتابونو )) ته اړتيا لري.. موخه يې داچې ژبپوهنه او اړوندې څېړ نې ليکنې او کتابونه يې نه ((علمي)) دي او نه ورته څه اړتيا شته!
له دغه راز لنډ اندي او لنډ ليدي که وپوښتل شي چې هغه کتابونه په کوم سيمه ييز يا ټبريزگړدود وليکل شي، ځکه ((يوه يوازېنۍ- کره ليکنۍ پښتو)) چې دنوې ساينتيفيکې ژبپوهنې په رڼا کې رامنځته شوې، گړسره منې نه ؟
برلاسې تربره پارسي خو د نورو دوديالو ژبو په څېر له پېړيو راهيسې له گړدودي پړاوه، يو يوازېني ژبني پړاو ته رسېدلې او ټولې ليکنې څېړنې او کتا بونه يې په يوازېنۍ ژبنۍ بڼه دي او موږ ورسره گړدودي سيالي نه، بلکې ژبنۍ سيالي کول غواړو!
په همدې لړکې که کوم ناپښتون هېوادوال يا بهرنی پښتو مينه وال او زده کو ونکی ترې نومهالی پښتوگرامر، غږپوهنه، وييپوهنه، آرپوهنه(اېتېمولوجي ، شعرپوهنه، د يوې يوازېنۍ کره ليکلارې او ليکدود لارښود، د نويزونو (نيولو جېزمونو)، هممانيزونو، گړنو(ايډيمونو)...اړوند سيندگي (قامو سونه) يايې رېفرېنسونه وغواړي،څه ځواب به ورکوي.
ترټولو لا زياته اړينه، لکه پاس چې پرې رڼا وا چول شوه، دوی سم له لاسه، هغه هم لږ تر لږه بره خوا د مورنۍ ژبې په توگه د پښتو پر وړاندې دراپېښو ننگونو او د بشري رښتې (حق) د دفاع، يا په لنډو ټکو، له برلاسې((پارسۍ)) سره د ملي سيالۍ او برابرۍ لپاره له ژبپوهنې پرته له کوم ځايه راپيلولای او بله څه لاره چاره راپرگوته کولای شي؟
په ټوله کې دداسې پېښاووانو اود پښتود معياري غورځنگ ناغېړيانو د ناپوهۍ همدا دليل بس دی، چې نه پوهېږي، ((ژبپوهنه)) يوه ټولمنلې خپلواکه((پوهنه)) او هغه هم نيمه سا ينتيفيکه او ان يوه يونيورسله پوهنه ده!
داسمه ده چې پښتو د ميليونو پښتنو مورنۍ ژبه ده، خو، لکه پاس چې پرې رڼا واچول شوه، علمي پېژندنه، قاعده قانون يې يوازې او يوازې په ژبپوه اړه لري. همدی پوهېږي چې دا د انسان څه راز وړتيا او اړينتيا ده،څنگه زده کېږي، وده وش مومي او څنگه کارول کېږي. زموږ له ذهني نړۍ او کارکړنو سره څه اړاو تړاو لري،.رغنده توکي يې کوم دي او څنگه سره يوه تړوني پر لغښتې ټولگه يا سېستم رامنځته کوي.. کوم غړي او وسيلې يې په زېږد کې ونډه لري او څنگه د ويلو، اورولو او پوهاوي راپوهاوي جوگه کېږي.
څنگه پرگړدودو وېشنه مومي او ((يوه- يوازېنۍ ليکنۍ)) بڼه يې څنگه ورټاکل کېږي. ايارغښتي دويونه يا گرامري قواعد يې له محسوسې گړنۍ((مخبنا)) څخه رارغېږي، که يې له نامحسوسې ياذهني ((بېخبنا)) څخه .... او په پای کې يې د زېږندويه ځواک په مټ ، له وړکتونه تر پو هنتونه، د بې شمېرو پو هنو، فنونو او مهارتو نو د زده کړې او زغمنې لپاره څنگه غځېدنه مومي، او ورسره ورسره په ځانگړي او ټولنيز ژوند و ژواک کې ترې څنگه کاراخېستل کېږي... (چومسکي ۴۸-۴۴)
هو، دا يوازې ژبپوه دی چې پښوييز(گرامري) آرونه، قاعدې او قوانين د مورنۍ ژبې له نانگېروړې يا نامحسوسې او نا ملموسې بېخبنا څخه راباسې او له نگېر وړې جوليزې(صوري) مخبنا سره سمون ورکوي. ددې لپاره يې وارله مخه له يوې يوازېنۍ کره بڼې سره کار لري او په دې توگه يې يوه يوازېنۍ پښويه (گرا مر) او ورسره تړلې يوه يوازېنۍکره ليکلار د اړوندې ټولنې((اساسي قانون)) په څېر له هماغې ټولنې راخلي.
په همدې يوه اوکره بڼه په زده کړه، ښوونه، ليکنه، څېړنه، رسنۍ او د ژوند وژواک په نورو ډگروکې ورباندې له اړتيا سره سم پلې کوي. نود همدې له مخې يې ژبپوه يا ژبپوهان پارلماني استازي بلل کېږي. څوک داويلای نه شي: دا پښويه يا ليکلار زما ، يا زما د گړدود استازي نه شي کولای!
لکه چې وويل شول، ژبه د ((تړوني غږيزو سېمبولونو د يوه خورا پېچلي سېستم)) او بيا د يوې ورهڼيزې يا زده کړې وړ ټولنيزې پديدې او څو اړخيزې مخابروي و سيلې په توگه په يوه داسې خپلواک علم((ژبپوهنې))اړه لري چې له فېزيولوجۍ، (نوري) فېزيک او لابراتواري ازمېښتو له مخې د نيمه ساينتيفيکو پوهنو په کتار کې راځي. غږ پوهنه(فونولوجي)اوآرپوهنه(اېتېمولوجي) يې بشپړه ساينتيفيکه ده.
له نيمې پېړۍ راهيسې د ستر رياضيپوهاند، تاريخپوهاند اوفېلسوف ژبپوهاند نووم چو مسکي له ژبپو هنيز انقلاب او بيا((زېږند لېږند Generative-Trans- formational grammar او ورسره ورسره د د پېژندل شويو ژبنيو او پښوييزو رغنده توکو او قاعدو ورا خوا نگېر يا ادراک (Intuition) ليدتوگه، او همداراز په دې رابرسېرونه چې(په کو شينه کې زېرمه) د ژبې نانگېروړه يا بېخبنا يي برخه د نگېر وړې (محسوسې) يا مخبنايي کړنيزې برخې په پرتله يو ناپايه ژبنی پټتوان (پو تنشيال) لري، د نړۍ د گردو ژبو لپاره د يوې يوازېنۍ (ساينتيفيکې) پښويې لاره هواره کړې ده(لانگندوېن، سريزه؛ باطنی: دستور۱۳۶-۷)
د مورنۍ ژبې پايښت په ازاده سيالۍ کې نغښتی دی
هماغسې چې د ولسونو پايښت وپرمختگ له نړيوال ټولنوټيز(اجتماعي- اقتصا دي)کاروان سره په ملتيا کې نغښتی، دغسې يې دمورنيو ژبو پايښت و پرمختگ هم له نړيوال ژبني- فرهنگي کاروان سره په سم تگ پورې تړلی دی که نه، له وړا ندوينې سره سم د يووېشتمې پېړۍ ترپايه بېشمېره ژبې له منځه تلونکې دي!
تر کوم ځايه چې څرگنده ده،د نړۍ ژبې په ټوليز ډول، هغه هم زياتره له وييپانگيز پلوه پرلپسې د پراختيا او پېجلتيا پر لوري درومي، په دې ډول:
د اړوندو ټولنو له پرمختيايي بهير سره سم يې. دکارونې اړتيا ډېرېږي او له دې لامله پکې د خپلو ليکوالو، رسنوالو،پوهيالو او فرهنگيالو له خوا د زېږندويه ژبني ځواک پر بنسټ له اړتيا له مخې د نويو نويو علمي، فرهنگي، تخنيکي او خبرتيايي (انفارما تيکي) پديدو او برياوو، او ورسره د تړلو جاجونو(مفاهيمو) د راخپلولو لپاره پرلپېيلې ويير غاونې او غونډله رغاونې چټکتيا او پرا ختيا مومي.
داهم ويل په کاري چې ژبه هممهاله په طبيعي او ناځانخبري ( نااگاهانه) ډول په (و)گړنيو بڼو کې د اړوندو ژبو يو لړ رغاونيز_ غږپوهيز او پښوييز دويونه (گرامري قاعدې) بيا ساده گي او اساني مومي. بيا يې نو غږپوهان او پښويې پوهان (گرامرېستان) هغه لنډېزوزمه ادلون بدلون تر وسې وسې په پام کې نيسې، او له دې لارې يې دوه اړ خيزې پراختياوې او پېچلتياوې يوڅه راسکينده کوي اوجبرانوي..
په دې ډول داسې يوه دودياله اوليکنۍ ژبه نشته چې د اړوندې ټولنې له پر مختيايي بهير سره سمه يې له وييپانگيز او غونډله ييز پلوه غځېدا او لږوډېره پېچلتيا نه وي موندلې او ونه مومي. دا خبره له څانگپوهانو پرته هر زده کړه وال او ليکوال ته هم زبادېدای شي چې لږ تر لږه يې له وييپانگيز پلوه د يوې پېړۍ يا لږ ترلږه د لسيزو په اوږدوکې اړوند ټوليز او څانگيز سيندو نه (قاموسونه) سره پرتله کاندې، هغه هم پر پښتۍ يا ورپسې پاڼه د خپرندوی د ليکي پوهې (کتاب پېژند نې) په يوه تشه کتنه. همداسې يې د رسنيزې اوخپرنيزې پراختيا پرتله هم درواخله، چې نن سبايې له برېښنايي-خبرتيايي تېکنالوجۍ سره يوه برېښناوزمه چټکتيا راخپله کړې ده.
په دې لړ کې پښتو هم د خپلې پښتني ټولنې د بېخبنايي او مخبنايي پرمختيا په انډول له ورته بدلنونو گوښې پاتې نه ده او هر ليکوال لا څه چې هر ليکلوستوال يې په اسانه جاج اخېستای شي.
د کور گډي جهاد په ځوان پښت کې د يوگڼ شمېر پښتو مينو پوهيالو، فرهنگيا لو او بيا ليکوالو او رسنوالو تر څنگ يوې داسې ډلې هم سر راپورته کړ چې د ((طالبۍ)) پر ځای يې کمپيوتر ساينس ته مخه کړه او په دې ډول يې خپله مورنۍ پښتو د دغه نومهالې تېکنالوجۍ په راخپلونه او دودونه، پر هېوادني او ان جهاني کچ د سيالۍ جوگه کړه.
د همدې سيالۍ برکت دی چې هممهاله يې، هم ډېرکم ليکلوستي ځوانان تر رسنو الۍ، خپرند ويۍ، ليکوالۍ او شاعرۍ وروزل او هم يې موږ پوخمنگو ته د زياتو څېړنيزو او خپرنيزو ها ندو هڅو لياره هواره کړه.دېرش- څلوېښت کاله وړاندې دا دچا په ارواکې هم نه گرځېده چې پښتو دې په دې لنډ مهالپېرکې دومره ارتې بير تې رسنيزې او خپرنيزې شونتياوې راخپلې کړي او له دې پلوه دو مره شتمنه او بډايه شي.
پايليزه
مورنۍ ژبه هماغه ده چې انسان يې له زېږونه تر پېنځکلنۍ پورې له خپلې مور، تيمور او يا لومړنيو پالونکو روزونکو څخه د پېښو له لارې په ناځانخبرې توگه يادوي او په خپل ذهن کې يې په مجرده بڼه زېرمه کوي او بيا يې تر ژوند تر پايه د وينا او ليک او بلې هرې اړتيا لپاه په جوليزه(صوري) اومحسوسه بڼه پرکار اچو ي. په دې توگه مجرده بڼه يې آره ژبه بلل کېږي او کړنيزه بڼه يې يو انځور يا کاپي. داچې په زده کړه کې يې د مور پرځای بل يا نور څوک هم برخه درلودای شي، نو ((لومړنۍ)) ژبه هم بلل کېږي. بلخوا دا هم ناشونې نه ده چې دغه ژبه يې د خپلې مور، کورنۍ يا ټولنې ژبه نه اوسي.
.ژبه د خپلې اړوندې پوهنې((ژبپوهنې)) پر بنسټ د تړوني غږيزو سېمبولونو يوه پرلغښتې ټولگه يا سېستم دی چې هر و گړی يې په اړونده ټولنه کې يادوي او د هماغې ټولنې له نورو غړو او وگړو سره يې د اړيکو او پوهاوي لپاره پرکاراچوي. په دې ډول ژبه يوه ټولنيزه او زده کړې وړ، يا کسبي پديده ده او د همدغو ځانگړ تياوو له مخې يوازې په انسانانو اړه لري.
هره ژبنۍ ټولنه او اړوند وگړي يې دا ټولمنلې انساني رښته(حق) لري چې په خپله مورنۍ يا لومړنۍ ژبه زده کړه وکړي او د ژوند وژواک په نورو ډگرونوکې يې پر کارواچوي او ساتنه پالنه يې وکړي. مورنۍ ژبه پردې سربېره چې پر زده کړيز بهير يو مثبت څومره ييز او څرنگيز اغېز ښندي، د ليکو الي او نورو فرهنگي وړ تياوو او استعدادونو په رابرسېرونه او روزنه کې هم تر پردۍ ژبې خورا زيات نقش لوبو لای شي..
موږ په دغه څېړنه کې هغه لاملونه پر گوته کړي چې ولې پښتو په افغانستان او لره پښتونخواکې د بشپړ ډېري د مورنۍ ژبې په توگه له پوره رښتو(حقوقو) بر خمنه نه ده. که بره خوا پر نړيوال او هېوادني- قانوني کچ.د يادشويو لاملونو له مخې له قانوني ملاتړسره سره له دويمې رسمي ((پارسي)) ژبې سره د پوره سيالۍ او برابرۍ جوگه نه ده ، نو په لره پښتونخواکې خو لا گړسره قانوني ملاتړ هم نه لري او يو مخيزه د((اردو)) تر گو نډو لا ندې ورځ پر ورځ له خپلې پښتني ټولنې څخه لرېوالی او پرديوالی مومي.
که د ډېرو سياسي هاندو هڅو په مټ نن سبا د پېښوراو شاوخوا سيمو په يو شمېر لو مړنيو سرکاري ښوونځيو کې پښتو رادود شوې هم ده، پخپله د هغې سيمې له څرگند نې(اصطلاح) سره سم ورسره(( د مور- ميرې چلند)) کېږي. لويه ربړه يې داچې د پا کستان له ناسم زده کړيز نصاب سره له هماغه لومړي ټو لگي څخه د پښتو تر څنگ اردو، عربي او ان انگرېزي او داسې مضمونونه هم پر ماشوم تپل کېږي چې د پنډو پېړو کتابونو تش لېږد يې ورباندې يو بوج دی، پاتې لا سهل او يادول يې. په ((سيا سي- اسلامي)) مدرسوکې خو له پخوا نه پښتو ((دوزخي ژبه)) بلل شوې، پا تې يې لا د مور نۍ ژبې په توگه يوه لږه کۍ رښته!
له دغو نا خوالو سره پر هېوادني او جهاني کچ د پښتو د سرڅڼې او سيالۍ په موخه زموږ ((يوه يوازېني- کره ليکني)) غورځنگ بياهم د ډېري پښتومين کمپيوټري پښت په مټ اوملاتړ مخ پر بره درومي
سپارښتنې
د دې لپاره چې پښتو په بره او لره پښتونخواکې د ډېري- بومي ويونکيود مورنۍ ژبې په توگه خپله بشري رښته تر لاسه کړای شي، تر هرڅه وړاندې بايدگرد پښتو پال او روښاندي پښتانه د ((يوې يواز ېنۍ- کره ليکنۍ پښتو)) راپيل شوی ژبپو هنيز غور ځنگ په لومړيتوبونوکې راولي، ارت وبيرت، سراسري او گړندی يې کاندې.
هرگوره، لکه چې وويل شول، که دغه غورځنگ ته په افغانستان کې د تېر په څېر له دويمې سرکاري((پارسي)) ژبې سره د قانوني چوکاټ دننه د يوې مثبتې ملي سيالۍ په سترگه کتل کېږي، خو لره خوا به هممهاله يوه سوله ييزه سياسي بڼه هم راخپلو ي او په دغه تړاو به يې د اړوندو ولسپالو گوندونو او ډلو ټپلو په ملتيا تر خياباني او پار لماني مبارزې ورغځوي. داسې چې په شمالي او سوېلي دواړو پښتني سيموکې د سرا سري سرکاري ((اردو)) پرځای يا ترڅنگ، پښتو هم خپل قانوني (آئيني) حيثيت ترلاسه کړای شي!
بويه پښتو په بره او لره پښتونخواکې د ډېري- بومي ويونکيو د مورۍ ژبې په توگه د اړوندو لږه کيو(پارسي او اردو) ژبو سره سوله ييزه سياسي او په ځانگړي ډول بره خوا له برلاسې پارسي ژبې سره د برابرۍ په موخه د يوه ژبپوهنيز غور ځنگ له لارې مثبته ملي سيالي پر مخ يوسي.
February 22nd, 2013
برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
- جعفر مرزوقی (برزین آذرمهر)بیم و امید
- يحيي دبيركابينه ى ما
- مترجم نگين كارگرداستان«تغییر تدریجی»
- الحاج الھام الدین قیامافغانان یو
- جوهرفروشفروغ از لندن
- جعفر مرزوقی (برزین آذرمهر)جادوگران...
- فروغ ازلندنبیگنه
- يحيي دبيردموكراسي
- (طنز) از . ز. رزمیخصوصیات یک زن گوسفندی و خوب کاری و باری و ...
- مسعود حدادبس کنید
- ترتیب کوونکی : انجنیر عبدالقادرمسعودزما ګرانه وطنه
- عبدالله « وفا »شب یلدا
- نوشته نذیر ظفرسوخت میهن کس نگفت کار منست
- فروغ از لندن آلوده دامانی
- ف. بریخطاب به کرزی
- پوهاند دوکتور م.ا. زيارله نويو سپېدو سره راټوکېدلی ((سحر))
- مسعود حدادیاد پدر
- مولانا کبیر فرخاریشب یلدا
- محمد اسحاق ثنااشک
- داکتر عزیز فاریابیشادروان استاد سید محمد (دروگر )
- انجنیـر خلیـل الله روؤفـیمخاطبــم شمائیــد
- فروغ از لندنآتش افروخت
- نوشته: نذیر ظفرصیاد
- فروغ از لندنقصرِستم
- دکتر بیژن بارانحافظه در شعر فروغ
- نوشته نذیر ظفر بیادت
- زلیخا پوپلدوست دارم این وطن را
- نوشته :جنیدمعمارزادهسرګذشت
- شاعر : عبدالغفور لیوالبارانونه او ډيوې
- دکتر حمیدالله مفیدبه بهانه ای ۸۰۹ مرگ روز استاد سخن
- نوشته نذیر ظفرتاریک
- زلمی رزمی درام زن افغان درسه پرده :
- زلمی رزمیسنگسار
- مسعود حداد به مهدی شما قسم
- امین آريبلريشه
- نوشته نذیر ظفرمرا ببخش
- انجنېر ظهورالدين انديشلغمان__ استراخان
- شاعر : عبدالحمید ماشوخیلغزل
- عبدالله وفا «عمر ما چون نوح در اندیشه توفان گذشت »
- جعفرمرزوقی (برزین آذرمهر)بی تو...
- مسعود حدادبیاد جان باختگان المار
- محمد اسحاق ثناجام غرور
- نوشته نذیر ظفرکنار یار
- نوشته نذیر ظفردروغ بود
- مولانا کبیر فرخاریزبان گهر بار دری و خرم
- نوشته نذیر ظفربیگانه
- مسعود حدادلاله زار من چه شد؟
- الحاج الھام الدین قیامدکابل خوب
- عبدالله وفا گریه آبشار
- نوشته داکتر حمیدالله مفیدکاکا گریزی
- ناهيدبشردوستسمفونى خنده
- عزیزه عنایت خورشید صلح
- مسعود حدادرویا
- محمد اسحاق ثناکج
- الحاج الھام الدین قیامګاوندیه!
- یکونکی پوهندوی اصف بهاندڅه کړمه خدایه چې دغم دپاسه غم دی
- الحاج الھام الدین قیام!کاشکی
- نایابهغه ماښام راته بیا بیا یادیږي
- مسعود حدادغیابت
- انجنیر عبدالقادرمسعود ارواښاد ډاکتر حنیف بکتاش د پښتو ادب نوښتګر، انځورګر او پر ښکلا مین شاعر
- علی کریمیچند پرنده
- مولانا کبیر فرخاریخـــــــــــــــــــــزان
- از: پوهندوی شیما غفوریافق گـُنگ
- نوشته : نذیر ظفرماه محرم ماه حسین علیه السلام
- دکتر بیژن بارانشخصیت اجتماعی شاملو
- اکرامایه های زمینی
- مسعود حداد یاد شهید
- ف.بریمدعیان رهبری
- ع. بصیر دهزادچند قطعه شعر انتخابی
- عبدالله وفا خاک گردِ پا
- صحبت با جناب واحدی صاحب
- نوشته نذیر ظفر شکایت زندانی کابل
- لیلا فرجامیآخرین خورشید
- محمد اسحاق ثناآشفته مو
- نوشته نذیر ظفردست شاعر
- انجنیرعبدالقادرمسعودښاغلی عبدالوهاب سرتیر
- دکتر بیژن باراناختلال شخصیت شاعر
- شادی شریفیانداستان پناهنده
- نوشته از: پوهندوی شیما غفوریپیام مسافر نو
- الحاج الھام الدین قیامڅلوریځه
- نوشته نذیر ظفر ملول
- صالحه وهاب واصلدو عید
- عبدالو کیل کوچی جایگاه طنز در ادبیات دری
- احمد شکیب جانبازیاد وطن
- ترتیب کوونکی : انجنیرعبدالقادرمسعودد ژوند کاروان
- محمد اسحاق ثنا عید
- زمستان
- نوشته نذیر ظفر آرزوی عید
- مختار تاجزیدر کمینگاه نگاهش
- رسول پویانعید قربان
- داوود اکمل احمدیعید بر همگان مبارکباد...
- الحاج الھام الدین قیامدسولی اختر
- عبدالو کیل کوچی عید قربان
- ف.بریرنج مردمان
- نورالدین همسنگرعید قر بانم نگر
- نوشته نذیر ظفررای میدهیم
- علی کریمیرویایی یک پروانه
- نوشته از پوهندوی شیما غفوریزخم اجل
- دکتر بیژن باران مشعر در شعر
- محمد اسحاق ثناغرور
- شاعر : صدیق کاوون توفانيگاونډیه
- از قلم فضل الرحیم رحیمنامه ء پسر به پدر اش !!!!!
- نوشته نذیر ظفرسنگلاخ عشق
- الحاج الھام الدین قیامغالمغال
- شاعر : غني خانمینه او حسن
- دكتر بيژن بارانتبلور اختلالات روحي در 5 شاعر معاصر
- عبدالله وفابازار این زمانه دِگر رنگ و بو گرفت
- نوشته نذیر ظفر بد نبود
- بهروز مطلبزادهاشک شاعر …
- فروغ از لندندرتک و تاز است
- دکتر بیژن بارانشعر و فکر
- نوشته نذیر ظفرخواب
- علی کریمیغفلت های روزمره
- ترتیب کوونکی : انجنیر عبدالقادرمسعودد دوکتور نجیب الله د اوولسم تلین په ویاړ انځوریز شعرونه
- مولانا کبیر فرخاریبیدار دل
- مسعود حدادافسر تخم فروش
- فروغ از لندنانباز
- پوهندوی شیما غفوریچشم به راه
- عبدالله وفابه قهرمانان جنوب آسیا
- مختار تاجزیاز عمق زمین و یا فضا آمدهام ؟
- نوشته نذیر ظفرعاشقانه بگو
- ترتیب کوونکی : انجنیرعبدالقادرمسعودله زمانې سره یو ځای
- کریمیقصه ای که راست بود
- نوشته نذیر ظفر نادم
- الحاج الھام الدین قیامڅلوریځه
- شاعر : ارواښاد استاد ګل پاچا الفتد ښکلیو خیال
- فروغ از لندن درجستجویِ دفترِعُشاق
- دکتر بیژن باران بلاغت در شعر
- نوشته نذیر ظفرمرجع الهام
- فروغ از لندناُمید وارگریه کنیم
- عبدالله وفااشک بی اثر
- نوشته نذیر ظفرمطرب
- مسعود حدادببخشیدم خدارا
- دکتر بیژن بارانشعر- کارکرد مغز
- فروغ از لندنرِندانه پُرس
- مسعود حدادنماد گُل
- مولانا کبیر فرخاریازمون
- فروغ از لندن بَردل نشانه بود
- نوشته نذیر ظفر فدای شکار
- طنز کوتاه: نوشته داکتر حمیدالله مفیدخبر
- عبدالله وفاآواره گان
- فروغ از لندنعلی اصغر
- لیکونکی: ن.س. محجوب دلیکوال یاد
- شاعر : عبدالباري جهانيغزل
- مسعود حدادشنیدم
- فروغ از لندنغلامم نوکرانِ نوکرم را
- نوشته نذیر ظفریادت
- نورالدین همسنگرملک بی قانون
- مسعود حدادنمی دانم چه خواهد شد
- فروغ ازلندندودازسُخن برآید
- شاعر : ارواښادملنګ جانمقام
- زيارراڼه توري
- شیما غفوریاوزان حق*
- نوشته نذیر ظفرتصادفی
- فروغ ازلندننه زرازِغُنچه دانم
- نوشته نذیر ظفرحب وطن
- شاعر :ارواښاد غني خانپلوشه
- نوشته : دکتر حمیدالله مفیدحلال است یا حرام؟
- عبدالکبیر کاکړمیړانه
- فروغ از لندنمُشتِ خاک و ریگ
- مولانا کبیر (فر خاری)حکایت ها
- اناهیتا محبوبحیله
- نوشته نذیر ظفروطن
- فروغ از لندنمحتاج عصا شد
- مسعود حدادنالۀ زن
- فروغ از لندن ازدهانِ قندِ ماست
- سید احمد ضیا نوریعشق در بیشه اندیشه حضرت مولانا
- رسول پويانفرهنگ ستيزان تمدن گريز
- اسحاق ثناآزادی
- نوشته نذیر ظفربگریم
- انجنېر ظهورالدين اندېشآزادی
- فروغ از لندن بوریایِ فقر
- پوهندوی شیما غفوریآزادی
- مسعود حدادخدا اینجاست
- فروغ گردوغُبارِحادثه
- فروغ از لندن آهنگِ سفر
- اناهیتا محبوبجفا
- سلیمان راوشدرنگی بر نقد و نظر ِ یک شعردوشیزه کریمه شبرنگ
- Sumaia Frotanسرزمين خسته ام
- مختار تاجزیفلک
- نوشته نذیر ظفرپیام عید
- مسعود حداد ما وکیلیم ما وکیل
- الحاج الهام الدين قياماختره
- نورالدین همسنگرمژدهء عید
- عبدالو کیل کوچی جشن آزادی وعید رمضان
- فروغ ازلندنخدایاچه کنم
- نوشته نذیر ظفریادم رفت
- مولانا کبیر فرخاریهیولای ستمگستر
- دکتر بیژن باران تنانگی شعر زن خاور میانه
- مهران زنگنهشاهزاده و سیاه
- مهران زنگنهتنهایی (1)
- مهستی شاهرخینگاهی به رمان«هیچکس«از مهران زنگنه
- فروغ از لندن درلوحهٔ تقدیر
- مسعود حدادشِکوَه
- مختار تاجزیسکوت
- حمیدالله مفیدپاسداری از زبان
- شاپوراحمديگزيدهاي از شعرهاي الكساندر پوشكين
- نوشته نذیر ظفرامیدوار
- نورالدین همسنگردام حریص
- فروغ از لندن هریک تبر بدستیم
- داکتر مراد( تأسف )
- سلیمان راوشبانو کریمه شبرنگ یا هودج نشین کاروان ابریشمین راه شعر و اندیشه
- دکتر بیژن باران نقد ساختاری پرستوهای شهلا
- مختار تاجزیملای علم ستیز
- مسعود حدادچه باید کرد
- اناهیتا محبوبروژی
- الحاج الهام الدين قيامګيله من
- شاعر : عبدالحمیدماشوخیلغزل
- فروغ از لندن گلابت میتوان نامید
- ضیاالدین همت ملته ښایسته رنګین غزل یې
- مسعود حدادحیف می
- نوشته نذیر ظفردر پر تو نور
- فروغ از لندنهمچوگلعذارانی
- نویسنده: سید تمیم بهارمرده سرگردان
- نوشته : نذیر ظفرخواست دل
- مسعود حدادسنت شکن
- محمد اسحاق ثنادرد وطن
- فروغ ازلندنزُلفِ چلیپا
- نوشتۀ داکترمراد( پیرپسرِخودپسند )
- نوشته نذیر ظفرمداوا
- فروغ از لندنمُبتلای عشق
- عبدالو کیل کوچیشاه وشبگرد
- بیژن بارانشکوفه
- اناهیتا محبوبانصاف
- مختار تاجزیذوق هستی
- مولانا کبیر فرخاریکوره ی کباب
- انجنیر حفیظ ا له حازمفقط اگربدانم
- محمد اسحاق ثناجلوه حسن
- نبشتۀ داکتر مراد«دکتور»و«پیردختر» اش(1)
- الحاج الهام الدين قيامدمينې پور
- اناهیتا محبوببال شکسته
- از دکتر حمیدالله مفیدگذر شتابنده بر گزیده ای شعری«باغ در پاییز» اثر بانوی گهر نگرکریمه ملزم پرکار
- نوشته نذیر ظفررنگ پیری
- فروغ ازلندنکبابِ ازجگر
- ( زلمی رزمی ) ابر و باران بهار
- عزیزه عنایت امیردانشمند، نظام الدین علی شیرنوایی !
- فروغ ازلندنتوسنِ جهل
- دکتر بیژن باراننقد رمان دکتر محمود صفریان
- نوشته نذیر ظفرنیافتم
- اناهیتا محبوبثنا
- اناهیتا محبوبجانان
- محمد اسحاق ثنازخم زندگی
- دکتر بیژن بارانعشق
- فروغ از لندندرجاده های جبرِزمان
- یونس عثمانیتضرع
- مختار تاجزیمقام عرش
- ف. بریزخود بیگانگی
- شاپوراحمدياسفار
- الحاج الهام الدين قياموايي سوله
- مختار تاجزی چور
- فروغ ازلندنآینه دار
- نوشته نذیر ظفر حیران مانده ام
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »بخش نهم
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »بخش هشتم
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »بخش هفتم
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »بخش ششم
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »بخش پنجم
- مختار تاجزیمباد
- حسنیه عثمان داودملال
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »بخش چهارم
- اناهیتا محبوبملگرتیا
- فروغ ازلندن کرانه هایِ اُمید
- نوشته : نذیر ظفرچشم امید
- از محمد ضیا، ضیاقلم
- شاعر : افضل ټکورغزل
- شاعر اسدالله زمرید وطن د مور اولاد
- نورالدین همسنگراحساس تند
- مختار تاجزیو اینبار خنده میکنم ......
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی » بخش سوم
- الحاج الهام الدين قيامافغانه
- مولانا کبیر (فرخاری)روز پدر را گرامی میداریم
- مختار تاجزی« گریه میکنم »
- اناهیتا محبوبوطن پریژدم
- فروغ ازلندنخراب شوی
- مسعود حداددروغ است
- هادی عروس سنگمرد بیباک
- محمد اسحاق ثناپدر
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »
- نــــگارنده : مــــــــــاریـــــــا داروبه پاسخ محبتهای بی پایان استاد کهزاد گرامی ! ...و مجموعه جدید شان
- یعقوب منګلخماري سترګي
- یونس عثما نیگاوسنگها
- بوسه جوانی نوشته نذیر ظفر ورجینیا
- دکتر بیژن باراننقد ادبی ساختاری
- فروغ از لندنسوخت
- الحاج الهام الدين قيامپوښتنې اوغوښتنې
- از قلم فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادگل لالا ترک وطن می کند !!!
- رحمت الله روند پوشکین شاعر بزرگ وبنیانگذار ادبیات زبان روسی
- مسعود حدادبت دلخواه
- فروغ از لندنپای انصاف
- از قلم : فضل الرحیم رحیمساعات تیری ریئس ، در طول یک روزکاری !!!
- ف. بریاسرار خلقت........
- دکتر بیژن باران زیبایی شناسی شعر-1
- یونس عثمانی گمشده
- عزیزه عنایتبزم عاشقــان
- انجنیرعبدالقادرمسعودد ښاغلی صدیق کاوون توفاني انځوریز شعرونه
- شیما غفوریبر خیز ای زن
- مسعود حدادخسته ام
- یعقوب منګلدآسیادزړه ګلشن
- نوشتهء نذیر ظفر امید واری
- فروغ از لندن پرچمِ قوم وقبیل
- منیر سپاسدر حضور مولانا
- مسعود حداد مرغ هما
- محمد اسحاق ثناطلب عشق
- فضل الرحیم رحیم تکرار
- نوشته نذیر ظفرلا فوک
- فروغ از لندن بعزمِ کویِ یار
- نورالدین همسنگردیو را از پا فگن
- اناهیتا محبوبیا خدا یا
- لیلا فرجامیپیش از خداحافظی
- الحاج الهام الدين قيامپنجابه
- مسعود حدادمن زنسل دیگرم
- نوشته نذیر ظفر عادت کرده ام
- فروغ از لندن مَیِ ناب
- نو شته نذیر ظفر یاد میهن
- اناهیتا محبوبدیوانَگی
- فروغ از لندن ارجمندی
- عبدالله وفا نورستانی گُردان سر زمین من
- یونس عثمانی باران
- مترجم ليلي مسلميداستان«نقطه روشن
- انجنیر عبدالقادرمسعودارواښاد ملنګ جان زموږ دهیواد خوږ ژبې، حماسي او اولسي شاعر
- محمد اسحاق ثناحادثه
- اناهیتا محبوبترانه وطن
- اناهیتا محبوبجور روزگار
- نویسنده: عبدالجمیل شیرزادمولوی پنجره ی به سوی بی نهایت
- نوشته نذیر ظفر دو بیتی های خونچکان
- فروغ از لندنشهیدِ شاشهید
- امان الله سېلاب ((ساپی))آزاد ژوند
- حسنیه عثمان داوددیورند
- فروغ ازلندن خاکِ نیاکان
- نوشته نذیر ظفر بهانه
- اناهیتا محبوبقسمت نشد
- حسن پیمانمقام زن،مقام مادر است
- یونس عثمانی سنگستان
- لطیف کریمی استالفی« شرمنده ام »
- پروین اعتصامیاشک یتیم
- از مرحوم محمد ابراهیم کوهی لشکریسه قطعه شعر در وصف مادر
- مادرمولانا کبیر (فرخاری)
- الحاج الهام الدين قيام مور
- فروغ از لندنمادرازدستِ من وجبرِزمان میسوزی
- م-اسحاق ثنامادر
- نوشته نذیر ظفرپشت ما نگرد
- اناهیتا محبوبدیشب
- ف.بریاز همه بهترین
- نو شته نذیر ظفر غنچه
- محمد اسحاق ثنا نوید وصل
- اناهیتا محبوبیار دل جو
- فروغشام هجران
- دکتر بیژن بارانشهر زمان
- انجنیرعبدالقادرمسعودشهیدامان الله سیلاب( ساپي ) دلوړتفکراوسپیڅلي احساس شاعراولیکوال
- یونس عثمانی عزم
- اناهیتا محبوبمینه
- فروغ ازلندن مردِ سفاک
- محمد اسحاق ثناتخم نفرین
- نوشته نذیر ظفر دل فروش
- فروغ از لندنعالمی یک رنگی
- انجنیر ظهو رالدین اندیشد انقلا ب خصلت
- مولانا کبیر فرخاریپاسخ به یک هرزه گویی
- فروغ ازلندن مُستزاد
- عبدالوکیل کوچیکار گر
- نوشته نذیر ظفرمنت کش
- جعفر مرزوقی ( برزین آذرمهر )سپاه ماه مه
- شعر ـ از یونس عثمانی خواب
- هادی عروسسنگننگ تاریخ
- سید احمد ضیا نوریاستاد خلیل الله خلیلی
- اناهیتا محبوبغوغا
- فروغ ازلندن پرستویِ مهاجر
- نوشته نذیر ظفریعنی من
- محمد ضیا ضیا نگاهی؛ مبنی برممنوعیت کاربُرد: زبانها ولهجه های بیگانه واستفاده از کلمات نامانوس) در افغانستان
- مولانا کبیر (فرخاری)عنصر گیتی
- محمدنعیم جوهرجوهرِهرمصرع اش بیجوره وطاق آمده
- محمد اسحاق ثنااظهار تمنا
- فروغ از لندن خدایِ عشق
- ف.بری زادهء تفتین
- نوشته نذیر ظفر قسمت
- فروغ از لندن حِرص دنیا
- اناهیتا محبوبهیچ چیز بی تو دگر مقبول نیست
- یونس عثمانی شبستان
- کاخ بلندپوهندوی شیما غفوری
- فروغ از لندن نفهمیده برفتم
- مسعود حداد!چه خوابی
- اناهیتا محبوبسرشت ناله
- نورالدین همسنگرچور کردند
- محمدنعیم جوهریادِوطن
- یعقوب منګلسپینه سپوږمۍځلیږي
- نوشته : نذیر ظفرعالمتاب
- یونس عثمانیجال بد گمانی
- فروغ از لندندرسِ عبرت
- مسعود حدادبگو
- فروغ از لندنسلام ای هموطن
- نوشته : نذیر ظفر جلوهء حسن
- نبشتۀ س. راوشبهار سعید بهارینه کاج شعر و خِرد باغستان ادبیات سرزمین ما
- محمدنعیم جوهرګنجِ پُرازغم
- مولانا کبیر (فرخاری)توان
- محمد اسحاق ثنافهم سخن
- نوشته نذیر ظفر بدم می آید
- از مرحوم محمد ابراهیم کوهی لشکریچند قطعه شعر انتخابی
- محمد نادر ظهیراثرات پربار آثار عرفانی اخلاقی بیدل رحمة الله علیه
- اناهیتا محبوبخسته
- شعرـ از یونس عثمانیکدورت
- عبدالله وفا مَیآ ای نوبهار !
- یعقوب منګلچه دډوهل غږشي
- ترجمه رحمت الله روند شعر ازخندیوکوف ادوارد والیتینویچ
- محمدنعیم جوهرجانرابه کف ګرفته وسوداکنم کم است
- نوشته : نذیر ظفرآتش غم
- محمدنعیم جوهرخسته ام
- رحمت الله روند احوال وآثار حکیم عمر خیام
- اناهیتا محبوبزړګی
- ارسالی صمیمیبهارانههای شاعران افغان در وصف نوروز
- نوشته نذیر ظفربوی نگار
- یعقوب منګلدکیڼي سترګي اشاره کړه
- محمد اسحاق ثنایاد جوانی
- آصفه صبابیا بیا
- فروغ شوخی وترفند
- نوشته نذیر ظفراز یاد رفته
- مسعود حداداز من وطن دزدیده اند
- هادی عروس سنگخدای کی ؟
- سرودۀ عبدالله وفا نورستانی گلاره
- سميه فروتن بى خبر از اندوهِ بى پايانِ انسانها
- دکتر بیژن باراناعدام ماه
- مولانا کبیر (فرخاری)بهار من
- چاووش بهار
- محمد اسحاق ثنافصل طرب
- عبدالله وفاارمغان بهار
- اناهیتا محبوببهار دل
- شعر از مرحوم محمد ابراهیم کوهی لشکریبهار آرزو
- انجنیر خلیـل الله روًوفیگل صحرای شقایق
- داسپرلۍ دئ؟الحاج الهام الدين قيام
- محمدالله نصرت میلۀ نوروز
- رحمت الله روند شاهنامه فردوسی،دوجهت متضاد واقعیت زندگی انسان
- ننګیا ربسرلی
- كانون فرهنگي چوك سي و دومين شماره ماهنامه ادبيات داستاني چوك(PDF) منتشر شد
- محمد اسحاق ثنانوروزانه
- ف.برینو بهاران
- عزیزه عنایتتا کهکشان گل
- نورالد ین همسنگر رشک بهاران
- یعقوب منګلپسرلي مومبارک شه
- الحاج الهام الدين قيامميراتې مېلې
- جعفر مرزوقی (برزین آذرمهر )ای گل من !
- عبدالو کیل کوچی یک بهار ودو بهاریه
- سميه فروتن روز خوش
- زلیخا پوپل بهار میرسد
- نوشته: نذیر (ظفر)صدای بهار
- محمد اسحاق ثناانتظار بهار
- انجنیر ظهو رالدین اندیشزړور مبارزهوګوچاوزته ډالۍ دی- د انسا ن مغز
- فروغ از لندن هرچه بادا باد
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) نوبهار
- محمد اسحاق ثناشاعر
- جلیلیاشک غم
- آصفه صباشیون زنجیر
- رحمت الله روند مثنوی سرایی ومثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی
- مسعود حدادگرگ مکار
- نوشته نذیر ظفر گریه میکند
- زلیخا پوپل بشکن
- د نزار قباني پښتو سکښت : لطیف بهاند
- عبدالو کیل کوچیخورشید آزادی
- الحاج الهام الدين قيامښځه
- نورالدین همسنگرشاهین فلک تاز
- بهروز مطلب زادهروز همبستگی جهانی زنان بر همه مبارک باد!
- نوشته نذیر ظفر زن ستایش خداست
- مسعود حدادصرف بشما
- محمد اسحاق ثنالیلی جان
- مسعود حداد آذین
- رحمت الله روند ابو عبدالله رودکی وآثار او
- صدیق کاوون توفانيزما د هېواد افغاننستان رنځېدلو او ستم زپلو ښځوته :
- پوهندوی شیما غفوری در گیر دو عشق
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) کشور
- رحمت الله روند شاهنامه فردوسی پیکار ابدی انسان بادیو
- دگروال انجینر نصرالله نصرتما در! مره رها نکو
- مهران زنگنهشاهزاده و سیاه[1]
- فروغ از لندن ننگ و نام
- از انجنیر خلیل شجاعسر شک غم
- نوشته نذیر ظفر پیشبرو !!!
- دکتر بیژن بارانساختار در ژرفای هنر
- از قلم فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادشوخی با عناوین مطالب در رسانه ها
- (یعقوب( منګلسري اورڼي اوښکي
- سميه فروتن سخت نیست باور کن سخت نیست
- محمد اسحاق ثنانوازش
- نوشته نذیر ظفربهار نزدیک است
- عبدالله « وفا »نوید وصل
- نوشته نذ یر ظفر فلک فتنه
- اناهیتا محبوببشنو
- مسعود حداد حضور
- پوهاند دوکتور مجاوراحمد زيار مورنۍ( لومړنۍ) ژبه
- فروغ از لندن پیکِ خوشبختی
- الحاج الهام الدين قيامماوې کاشکې
- یعقوب منګلبي آوازه ژړا
- بیژن بارانخانه دو در
- محمد اسحاق ثناقهر
- سميه فروتن داستانى كوتاه در وصف انتحارى
- محبوبگریان
- طنز گونه های از قلم : فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد شوخی با عناوین مطالب رسانه ها !!!!!!!
- نوشته نذیر ظفر فاصله ها
- الحاج الهام الدين قياملکه زرکه
- سميه فروتن غريب و ساكت و تنها
- نوشته نذیر ظفرخاطر
- مولانا کبیر (فرخاری)پرتو نادری
- نور محمد غفوری پل په پل
- انجنیرعبدالقادرمسعودلنډۍ
- مسعود حدادمن تن به توفان داده ام
- یعقوب منګلدوطن سره مینه
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادشوخی با عناوین مطالب رسانه ها !!!!
- اناهیتا محبوبدرد گیتی
- محبوبجواب
- محمد اسحاق ثناآواره گی
- هادی - عروس سنگبستر فرهنگ
- یعقوب منګلخوندکوي
- اناهیتا محبوببه پاس شعر محترم نذیر ظفر
- مسعود حدادسوی جانانه خواهم رفت
- مولانا عبدالکبیر( فرخاری)سبب خلقت
- نویسنده : ا.محبوب امتحانی که ژورنالیست از مردم میگرفت
- محمد اسحاق (ثنا) استاد فضل
- نوشته نذیر ظفر معراج
- نورالدین همسنگرهرچه بادا باد
- محمد نعیم جوهردرگۀ فضل
- دکتور محمد شعیب مجددیمخفی بدخشی و محجوبه هروی شاعران آزاد در قفس
- پوهندوی شیما غفوریچیم و کیم ؟
- مسعود حدادوطن از دیدگاه آغای کرزی
- یعقوب منګلدغیرت چیغه
- محمد اسحاق ثناآه و حسرت
- فروغ از لندن یک مُشتِ قلیل
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادشوخی با عناوین رسانه ها
- نورمحمد غفوریڅــــړیــکه
- دکتر بیژن باراننقد یا نق
- مسعود حدادیاد آن شب
- محمد اسحاق ثناننگ دفتر
- نوشته نذیر ظفرگفتم ؛ ولی نشد
- یعقوب منګلملالۍ په میوندکي
- محمدنعیم جوهر صلح وصفا
- نوشته نذیر احمد ظفربلبلان مهاجر
- عبدالو کیل کوچیملت آزاده
- (یعقوب(منګلګلالۍراشه
- محمدنعیم جوهرخداحافظ
- نو شته : نذیر ظفرتعریف شعر
- محمد اسحاق ثنانیرنگ
- فروغ ازلندن اغیارِوطن
- مسعود حداداعتراف مجاهد
- محمد اسحاق ثناآمد بیاد
- فروغ از لندنجوهرِشعروادب
- نوشته نذیر ظفرپدر
- مسعود حدادباور مدار
- فروغ از لندن مُرواری هایِ اشک
- ازپوهندوی شیماغفوری عقیق سوخته
- نوشته : نذیر احمد (ظفر)محجوب
- جوهرازمُلکِ افغانم مپُرس
- محمد اسحاق ثنامیهن
- از قلم فضل الرحیم رحیموزارت مالیه افغانستان چهار نوع بیمه را اجباری می سازد !!!!!!!!
- اناهیتا محبوبکاش
- فروغ از لندنازمیانِ خون وآتش
- امان معاشر ابوالمعانی میرزاعبدالقادر بیدل
- محمد نعیم (جوهر) معماي سروری
- نوشته نذ یر احمد ظفر دعا
- مسعود حدادعشق پنهان
- دکتور لطیف بهاند رنگ او د پير محمد کاروان شعر
- یعقوب منګلآشنادي
- فضل الرحیم رحیم طنز گونهء ( شوخی با عناوین مطالب رسانه ها )
- نوشتهء دکتور فرید طهماسطنز کوتاه در مجلس نماینده گان
- رجنی کمار پران نخواھم کرد
- مصطفی انصاربناهای مسلمانی تنظیم ها
- محمدنعیم جوهر از آلمانفلکِ نامهربان
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)وزارت کار چلتاراست؟
- برگردان شاپور احمدي شعر زرافه سروده ي گوميلف
- فروغ از لندن نظم و قانون
- نیما فرمین فرهنگ ستیزی دانسته یا ندانسته !
- از قلم فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد طنز گونه ء (شوخی با عناوین رسانه ها !!!!)
- محمد اسحاق ثنا(فروغ دیده )
- نوشته نذیر (ظفر)عذر
- فروغ از لندن سردوخاموش
- مصلح سلجوقیمولانا جلال الدین بلخی به روایتی دیگر ؟
- محمدنعیم جوهر ازآلمانگنجینه ها
- شوخی با عناوین مطالب رسانه ها !!!! فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد
- محمد اسحاق ثناخیمه نشین
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) لطف و احسان
- نوشته نذیر ظفردیار دگر
- فروغ از لندن جامِ بشکسته
- بیژن بارانرفتی و نرفتی ز یاد
- محمد نعیم جوهر گمشده
- اناهیتا محبوبدر نیمه شب
- هادی - عروس سنگنهاد باطل
- مولانا کبیر فرخاری ستاک
- مسعود حدادطویله پاک است
- نوشته نذیر ظفر بود؟ نبود
- عبدالودود فضلیشـــاهِ خـــوبــــا ن
- وزیر اویستاوطنم
- نورالدین همسنگرایمان به عشق
- دکتورخلیل وداد حافظ شاعر محبوب و ماندگار سده ها و سرزمینها
- منوچهرجهشبرف
- مسعود حدادقاضی
- عزیزه عنایت حضرت ابوالمعانی بیدل واوضاع نابسامان روزگارش !
- په درنښت او ادبي مینه : انجنیرعبدالقادرمسعودمتلونه زموږ د ولسونو ارزښتناک،ویاړلې ادبي او فرهنګي میراث
- محمدنعیم جوهربه یاد صوفی عشقری
- وزیر اویستا جشن کار خانه!؟؟؟
- فروغ از لندن مَگو که کیستی
- عبدالودود فضلیگــوهـــــرِهـسـتـی
- مولانا کبیر فرخاریدر مورد شهادت انیسه
- محمد اسحاق ثنادیوانه دیوانه
- محمد نعیم جوهرکردند خموش مشعل رُخشان دیارم
- مولانا کبیر فرخاردرد بی دوا
- فروغ از لندن فرعون زاده گان را
- شعر ازبکی از جناب سمیع رسولیافسانه اگر خواهی
- مسعود حداددوپهلو
- عبدالودود فضلیکـلمــات حـیـرت انگـیـز چـهــار حــرفــی
- محمد اسحاق ثنادشمن جان
- نگارنده : زلمی رزمیسخنی کوتاه درباره استادسخن سعدی شیرازی
- (محمدنعیم(جوهربکام ِ نهنگ
- نو شته نذیر ظفرآوای یتیم
- محمد اسحاق ثنا آه و ناله
- پوهانددوکتورم.ا. زيارد نوې پښتوژبپوهنې په مورچل کې
- فروغ از لندنبربند دُکانِ جهل را
- جاویدفرهادگپی با یک ترانه سُرایِ تروریست
- محمد اسحاق ثنادل آرا
- نو شته نذ یر ظفرمصاحب خورشید
- فروغ از لندن دوبیتی ها
- عبدالودود فضلیهـمــرنگِ جـمـاعـــت بـاش
- (محمدنعیم (جوهرلوحِ مزار
- مولانا کبیر (فرخاری)شرم و حیا
- امان معاشرمدام از خون منصورم میی درساغرعشقم
- محمد اسحاق ثناسوال ؟
- (محمدنعیم( جوهرکج
- فروغ از لندن باعَزمِ فدا
- شعرـ از یونس عثمانینازنین
- نورالدین همسنگرلحظه پرواز
- عبدالله « وفا »عصر وحشت
- جوهر بشنو
- شاپور احمديسوار بر سرسرههاي پر از كاه
- برهانافسوس
- ثناشد ، شده باشد
- نورمُحـمَدغـفوريد زړه مینه
- فروغ از لندنداغِ وطن
- نوشته نذ یر ظفراشک محرم
- دمحمد عمر ننګیار لیکنهچاغ ښکار
- فضلیشــــور بـخـتــی
- فروغ از لندن اشکِ مادر
- عمر ننگیارپه ده څه شوي دي؟!
- نوشته نذ یز ظفر معرفت
- (محمدنعم(جوهرجوهرِ شمشیر
- محمد اسحاق ثناانتحاری
- غلامعلی بیگدلی، دکتر در حقوق از دانشگاه تولوز- فرانسهنقدی بر یک برگردان تازه از گاتا های زرتشت
- امان معاشربابا رحیم مشرب
- فروغ از لندن مُحبت پیشه
- محمدنعیم(جوهر)ازآلمانهیچ نگفت
- مسعود حدادپدر وطن
- غلام مصطفی بیدارزمونږ ملائی نه منی
- فروغ از لندنسَرها بپایِ دار کج
- نوشته نذ یر ظفر شام محرم
- محمدنعیم جوهرمهرووفاوبوسه
- انجنیر ظهو رالدین اندیشد انسان مغز
- تانیا زبیر عاکفیکودک ام
- دولت محمدجوشننگین لعل
- از قلم فضل الرحیم رحیموجدان پیوندی !!!
- نو شته نذیر ظفراوج طو فان
- (محمدنعیم(جوهرداستانِ غم
- فروغ از لندن دُکان حُسن
- عمر ننگیار رنگین ژوند
- محمد اسحاق ثناپاس دوستی
- مسعود حداد زن افغان
- عبدالله وفا نورستانیعصر وحشت
- استاد فضل الحق فضلالتماس دعا
- نوشته نذ یر ظفر گله از یار
- فروغ از لندن آتشِ عشق
- فروغ از لندن تیغِ قاتل آتشست
- عبدالودود فضلیپــای خُــشـــک
- مسعود حداد اعتراف
- تانیا زبیر عاکفیعید ما در راه است
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) دست خون چکان طالب
- شیرین نظیری: فعال حقوق زن یادبودی اززنده یاد بانو ناديه انجمن
- عنایت اله پویان ظلم واکي
- فروغ از لندنمرا و ترا
- اناهیتا محبوبهرکه را دست دادم
- نوشته نذ یر ظفربیچاره
- نوشتهء دکتور فرید طهماسمصاحبه – راپورتاژ از فیسبوک
- (محمدنعیم (جوهردنیاي حیله گر
- نوشته نذ یر ظفر اعجاز جانان
- رجنی کمار پران دعا کنید
- شاعر: عنایت الله پویاند غلا په پیسو حج کونکي وکیل ته
- فروغ از لندن فروغِ زندگی
- انجنیر ظهو رالدین اندیشد قدرت ترانه
- (محمدنعیم(جوهرمخمس برغزل سمین بهبهانی
- شاعر: عنایت الله پویاند حق آواز
- نو شته نذیر ظفر غربت پیری
- عبدالله - وفا کشتی شکسته
- نوشته نذ یر ظفرعید مسافر
- اناهیتا محبوببه جواب قطعه شعر جوهر صاحب
- محمدنعیم جوهرعیدمبارک
- محمد اسحاق ثناعیدت مبارک
- عبدالودود فضلیعـیــــدی
- اناهیتا محبوبیاد از خاطره ها
- فروغ از لندنمه کُش درعیدِ قُربانم
- نورالدین همسنگر هموطن عزیز عیدت مبارک
- نورالله وثوقعید میآید ولی
- الحاج الهام الدين قيام دويرونواختر
- عبدالو کیل کوچی عیدانه
- نورالله وثوقدستِ نامرادی
- ناله خلیل نجاتدر سوگ عاشقان خفته به خون سیمرغ البرز
- نورالدین همسنگرتوفان فاجعه
- فروغ از لندنعفریت جنگ
- مسعود حدادنالۀ گوسفند
- (محمدنعیم(جوهرکمکِ بانمک
- نورالله وثوقبحرانِ خیال
- طنزاز قلم فضل الرحیم رحیمسال 2014 چی رقم یک سال خواهد بود !!!!؟؟؟؟
- عزیزه عنایت داغ نهـــا ن
- محمد اسحاق ثنانرگس مست
- نورالله وثوقهنرعاشقانه
- شاعر: اناهیتا محبوبمرد افغان ام نگهبان وطن
- عنایت الله پویاند ملالۍ پیغام خپل پلار ته
- فروغ از لندنخون بهایِ جنگ
- (محمد نعیم (جوهردیدارِروي مردِسخندانم آرزوست
- نورالله وثوقعمق سراب
- مولانا کبیر فرخاریدختر امروزه
- پوهندوی شیما غفوریگفتگوی مادر و دختر
- نوید (ثنا) ناصری مادر
- عبدالودود فضلی عـــروس جــهــان
- نوشته نذ یر ظفر غم بسیار
- (محمدنعیم (جوهرگوش کن
- محمد اسحاق (ثنا)یادی وطن
- فروغ از لندن شهیدِ لاله رویِ من
- نورالله وثوقخاطرِآیینه
- فروغ از لندنآتشِ نِهانی
- د محمد عمر ننګیار لیکنهنوی لیکوال
- محمدنعیم جوهردُختِ آریا
- یونس عثمانی عمر بی آسایش
- نذ یر ظفر دیگ بی سر پوش
- مولانا کبیر فرخاریمعلم
- ارسالی مسعود حدادبهار سعید
- مسعود حدادازما نپرس ماکیستیم؟
- رجنی کمار پران اسیرم
- امان معاشربانوی سنت شکن وبا عظمت کشور ما بهار سعید
- پوهندوی شیما غفوریپیدای ناپیدا
- فروغ از لندنکشورِ ویرانکِ ما
- مسعود حداد یامر آزاد کن
- محمد اسحاق ثناخزان
- فروغ از لندن بهرِچه حج میروی
- فروغ از لندن شِعر میشود
- دکتر بیژن باراندیگران در شعر فروغ
- مترجم «شعله آذرداستان «سلطان باتري»نويسنده «آراویند آدیگا»»
- نورالله وثوقتلاطم
- ارسالی : داکتر عزیز فاریابینقش تبسم
- رسول پویانسکوت شب
- فروغ از لندن خورشید گونه
- (محمدنعیم( جوهربرسرِ مزدورِ پاکستان وایران خط بکش
- پوهندوی شیما غفوریقطرۀ نوازش بر زخم های دخت جاغوری ام
- دمحمدعمر ننګیار لیکنهپردی ږيره
- نو شته نذ یر ظفر سخن سوخته
- لیکوال : انجنیرعبدالقادرمسعود ارواښاد میرزاعلم حمیدي د پښتو د معاصر ادب هوډمن، تکړه لیکوال، ادیب، ژباړونکې او شاعر
- هاکان مسعود نوابییک شعله ی شکسته
- فروغ از لندناِنتحاری
- عبدالودود فضلیبـال شـهـبـاز
- پوهندوی شیما غفوری بتخانه
- نوشته نذیر ظفربتخانه
- نورالدین«همسنگر» غم جانسوز
- (محمدنعیم( جوهرگُلهاي پیراهن
- هاکان مسعود نوابیشب وهم انگیز
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری)انتحاری
- مسعود حدادکاشکی
- پوهندوی شیما غفوریبی آبروی تاریخ
- برزین آذرمهرجهان درخواب سنگین است . . .
- (محمدنعیم (جوهرغمشریکِ دلِ بشکستۀ< دهزاد>شوم
- محمد اسحاق ثنافکر کاکل
- فروغ از لندنخــط بکــش
- شعرـ از یونس عثمانیطواف
- مسعود حداداگر انسان همین باشد
- سجیه الهه (احرار)شکر یزدان
- مسعود حدادمیهـن
- نوشته نذیر ظفر ســــــــــــوز
- فروغ از لندنبسکه زیکزاک میرویم درجاده هایِ راستی
- جعفرمرزوقی (برزین آذرمهر) فرو ناهشته شب
- محمد اسحاق ثنا شاعر نیکو سیرت
- رجنی کمار پران پارچہ ادبی
- فروغ از لندنفروغِ ابرِ عشق پیشه ام من
- نگارش : قدیر جهانبین چهار راه ها
- فروغ از لندندور از میهن همی داند عذابِ خویش را
- نورمحمد غفورید زړه احساس
- محمدنعیم جوهرماشه
- م حداد ترا هرگز نمی بخشیم
- رجنی کمار( پران )ببینم چہ میشود
- داکتر حنیف بکتا ش ودیرته چې زما دهیلو پېلوزی دی
- نوشته نذ یر ظفر بی حضور
- ستاره وقتی که عشق را زندانی میکنند
- از پوهندوی شیما غفوریداستان کوتاه درهای بسته
- شعرـ ازیونس عثمانی خارستان آرزو
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانینقــل مکــان معجــزات الهــی !
- دکتور فرید طهماسطنزکوتاه تفاوتها
- محمدنعیم جوهرهواي بوسۀدزدانه
- عبدالودود فضلیآیــا در شـهـرِ شـمـا بـاران مـیشـود؟
- فروغ از لندنکسیکه پاسِ گهر میکند گهر نشود
- مسعود حدادسیاه پوش
- ارسالی : داکتر عزیز فاریابینمونه از شعرهای استاد سید محمد دروگر
- نورمحمد غفوریویـــــر
- فروغ از لندن چهره ای صلح
- شاپور احمديچقدر خوب به خود روشنایی دادهام
- (محمدنعیم( جوهرعیداست بیـا
- انجنیر ظهو رالد ين اندیش بر ېالي ملتو نه
- لیکونکی: ولی محمد« نورزیاختر به څنګه ښه اخترشي!
- نوشته نذیر ظفرعید سعید فطر برای همه تان مبارکباد !
- فروغ از لندننیمروزِ من!لاله ای خونین جگر بوَد
- نورالدین(همسنگر) عید بهروزی
- الحاج الهام الدين قيامداختردعا
- رسول پویانهلال عید
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیانتقال بیت المال از کابل به زاخیل
- نورمحمد غفوری فلک ته
- مسعود حدادهمانم من
- مولانا کبیر فرخاریعید غریب
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیدور بعـدی المپیـک در اسـلام آباد
- ناهید بشردوسترقص سما
- (محمدنعیم( جوهرنورِدیده
- شیما غفوری ای آزادی
- فروغ از لندنآواره ای دَهرم من
- نگارنده : زلمی رزمینگاهی اجمالی به زندگینامه خانم بهارسعید شاعر آزاده و شیرین کلام
- فروغ از لندندرقیامت میشود پُرسانِ مایان غم مخور
- (محمدنعیم( جوهربه خانۀمن وتودشمنِ وطن باقیست
- مصلح سلجوقیماه مبارک
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیشایعات راکت پرانی پاکستان وعواقب آن
- نگارنده : زلمی رزمییادی از روانشاد فانی شاعری با پرتوی ازفضیلت
- سرودۀ شکیب جانبازنوای عشق
- فروغ ما مورد تمسخرِ شاه و گدا شدیم
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیزمــزمه هــای شــب هنــگام کــرزی
- مسعود «حداد»سوز وآه
- ناهید بشردوستسرگذشت یک بی واسطه
- نورالدین (همسنگر ) از جمع این خفتگان
- عبدالودود فضلیفــــــــردا چـــه مـیـشـــود
- پوهندوی شیما غفوریسخنی با نجیبه های وطنم!
- مسعود حداداطفاء
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیبقــه کـه تقلــید از مــار کــرد
- سلیمان راوشحکایتِ یک قلعه
- فروغ فِرعونهای قرنِ جدید
- نوشته نذ یر ظفراینجا وطنم نیست
- سميع الدين افغانیبيا ای هموطن
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیقــندی گل در المپیــک لنــدن
- شاپور احمديويرايشي تازه از برگردان شعرهاي آنا آخماتوا
- یونس عثمانیزاغ
- عبدالله « وفا » نورستانی چهار غزل در یک قافیه
- مسعود حدادگم کرده
- سميع الدين افغانيغم لړلي ماښامونه
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیکــرزی و اعـــمارفــابریکــه یخســازی در کــابل
- برزین آذرمهرلحظه ی پرواز را آماده باید شد!
- محمدنعیم جوهرصلح وآشتی
- شعر: از یونس عثمانیآئینهٔ دریا
- فضلیدربِ سـعـیــــــر
- نوشته : نذیر ظفردرد ها بسیارشد
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیماه رمضان ماه تزکیه نفس یا ماه خود فریبی ؟
- مسعود حدادبیادت هست؟
- فروغ ماهِ مُبارک
- فروغصبحِ اُمید کُجاست
- خلیـل الله رووًفیچرا اینگونه خاموشی ؟
- عنایت الله پویانرحمان بابا ته لیک
- محمدنعیم جوهربه گُمانم که کلاه وچپن ازموداُفتاد
- رسول پویانزندگی
- دکتور فرید طهماسدعوتـــــــنـامه
- حقــــــــ(شـــمس الحـــق)ـــــــانیســنت پــیامــبر مــانع اظهــار نظــر مــولــوی کشــاف شــد !
- مسعود «حداد»رویا
- فروغ از لندن ازلاله دُکان کرده اند
- فروغخاکِ اجدادو نیاکان
- نوشته نذ یر ظفرشبگرد
- مسعود حدادتوبیخ شیخ
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانینشست توکـیو و آخـرین غسـل دالـر کـرزی
- پوهندوی شیما غفوریآدمیت
- صادق افروزچالش ها (190)
- برگردان تراب حق شناسامید می پروریم!
- (محمدنعیم(جوهرگریه میکنم
- هانیه بَرکوهیچه کسی از دیوانهها نمیترسد
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیاحمـدی نژاد هیتـلر را خجـالت داد
- عبدالله اورکزیدرد
- نوشته نذ یر ظفر – ورجینیا - امریکاغایب
- رجنی پران کمارمیہن
- فروغ ازلندن ناله ای شبگیر
- عبدالودود فضلیدنـیــــای رنـگ
- (محمدنعیم (جوهرهزاران مسموم
- شکوفه ی گیلاس
- برزین آذرمهرالهام
- تقدیم کننده فروغ از لندن تـاکــی ؟ تـاچـنـد ؟
- مرکه وال : انجنیرعبدالقادرمسعودښاغلې زیب منتظر مسید
- (محمدنعیم(جوهربه یاد صوفی عشقری
- مسموم کودک
- دکتر بیژن باراندهه 60
- عزیز فاریابیازبکی و ازبک
- مسعود حدادصورت گر
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیعلت سـؤتفـاهـم در سـخـنان کـرزی بی سـوادی ملت اسـت
- شاعر عنایت الله پویانتصویر او مصور
- مولانا کبیر فرخاری مرغ دل
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیکرزی بالای شکم ملت سنگ بسته میکند
- شاه فیضی فیضینسیم صبح
- عنایت الله پویاند دین ټیکه داران
- دکتر بیژن باران زبان مادری
- حسنا صدیقیان (احرار)بزرگداشت از مقام والای پدر
- هاکان مسعود نوابیمهر پدر
- دکتر بیژن باران نیازبان طالقانی
- نوشته نذ یر ظفر چور معادن
- انجنیر ظهورالدين اندیشدغا زي امير اما ن له خا ن سو ګند په انقلا بي مبا رزه په غز ني کې
- برزین آذرمهرجهان درخواب سنگین است . . .
- مولانا کبیر فرخاری مرد ارجمند
- عزیزه عنایتلاله ء دا مانک ما !
- نویسنده: مهرالدین مشیدادبیات قافله دار حوزه های فکری و فرهنگی و درفشدار توسعهٔ سیاسی ٬ تاریخی و اجتماعی
- ګل پاچا الفتغم
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیکــرزی و ذبح شــرعی مخــالفــین ســیاسی
- عبدالودود فضلی بــروکـه رسـوانشـیـم
- مسعود حدادپناگاه
- رجنی پران کمار یک پارچہ شعر تقدیم دوست ھا
- نوشته نذ یر ظفر چپه کا کل
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیجواز شرعی سمپاسی در مکاتب دخترانه
- مرکه وال : انجنیرعبدالقادرمسعودښاغلی عبدالهادي هادي د پښتوژبې او ادب تکړه، مخکښ اوخوږ ژبې شاعر
- عبدالله وفا نورستانی دلیران آرین
- نوشتهء دکتور فرید طهماسطنز در بارهء خودم
- دکتر بیژن باران پیدایش سرود سراومد زمستون
- ترتیب : از مسعود حدادخطاب به سم پاشان گرامی
- دکتر بیژن بارانشعر سلطانپور در زندان 1353- 1356
- عبدالو کیل کوچیایام جنگ نخواهد ماند
- انجنېر ظهو رالدين اندېشهفته فهمه شېطا ن
- عبدالودود فضلیزنـــده کُـشِ مــرده پـرسـت
- مسعود حداد وحشت سرا
- نگارنده: زلمی رزمی بزرگداشت از باقی قایل زاده شاعر نابینای روشن ضمیر
- هادی - عروس سنگ سرداری ملت
- مسعود حدادتنها
- دکتر بیژن بارانتعیین مولف شعر انقلابی
- اشرف فروغروسپی
- مولانا کبیر فرخاریکلاه دانش
- نوشته نذ یر ظفرتجلی
- صدیق کاوون توفانيتنده
- عبدالودود فضلیرقــص بـســازِ دیگــران
- مصطفی انصارخود شناسی
- عبدالو کیل کوچیهمسفر
- رجنی پران کمارداستان کوتاه : ایکاش شکست دل صدا میداشت
- هادی – عروسسنگ کدام حکم ؟
- رسول پویانفصل نو در ميهن
- عبدالله وفا نورستانیقلب پاره
- ترتیبکوونکی : عبدالقادرمسعودښاغلی صدیق کاوون توفاني
- الحاج الهام لدين قيامدمورغېږه ټوله مينه
- مسعود حداداعتراف زاهـد
- دکتر بیژن بارانوزن هجایی و لحن
- محمدالله نصرتدل خـــســـتـــــه
- سیاوش کسراییاین بار
- میراکبر صابرواسوخت در هرات
- الحاج الهام الدين قيامليونتوب
- رجنی کمارپرانچہ کردہ ای
- عبدالقادر مسعوداکادیمیسن سلیمان لایق اوپښتوڅلوریزې
- امام عبادیهما طرزی شاعره، طراح و نگارگر
- کمباور کابلیکرزی و عشق « پيمان راهبردی »!
- عبدالله ( وفا ) نورستانیباران سنگ
- پوهندوی شیما غفوریآرزو های بارانی
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) نظام کهنه
- کمباور کابلیهشتم ثور و جغدان جهاد فروش !
- مسعود حدادراز نشگفته
- لالاگل پغمانیطنزی به پیشواز بیستمین سالروزپیروزی مجاهدین سربکف
- ناهید بشردوستترک جانان
- سلیمان راوشیادداشتی در بارۀ اظهار نظر یک دوست
- نوشته نذیر ظفرآیینه
- عبدالودود فضلیشکــایــت مـیـهــن
- رجنی کمار (پران) دختـــر ھمسایہ
- سلیمان راوشمرا با مُرید کاری نیست، آنچه دارم با شیخ دارم
- نورالدین همسنگرهوای کوی دوست
- مسعود حداد شروفساد
- شاپور احمديهمبازيان گمشده
- نوشتاری : از دکتر حمیدالله مفیدگذری بر بخشی از دستور زبان فارسی- دری بخش سوم
- سلیمان راوشزوال خرد در زادگاه خرد
- نوشته نذیر ظفرتنهایی
- رجنی کمار (پران) غــم وطن
- بقلم فرهاد فاريابیچرا آقای رويين ، پارسی را پاس نمی دارد!
- عبدالو کیل کوچیگوهر پربار
- ډاکټرحنیف بکتاش منلی علمي اوفرهنګي شخصیت ملګری اولارښودډاکټرمجاوراحمدزیار
- نوشته نذیر ظفرمیلهء بهاری
- سیمین دانشورجدایی و تنهایی
- الحاج الهام الدين قيامدنارنج ګله
- مسعود« حداد»ویرانه آشیانم
- رجنی کمار (پران)ای باد نو روزی
- نوشته نذیر ظفرهیزم
- پوهندوي آصف بهاند زيار، زغم او بری
- اکبر سیدآبادیلبخند شیطان
- داکترحنیف بکتاشکابله مه ژاړه ته
- مريم اسمعلي پورتقسيم بندي اشعار مجموعهي ساعت بدون تيكتاك سرودهي مهدي مرادي
- نوشته نذ یر ظفرمطیع
- پوهندوی شیما غفوریسرودلاله
- عزیزه عنایتخورشید سحر
- مولانا عبدالکبیر فرخاریدرخت باغ پنجوایی
- محبوب الهی حسن زاده ومکتب را آتش خورد
- نوشته دکتر حمیدالله مفیدگذری بر بخشی از ویژه گی های دستور زبان فارسی – دری بخش دوم
- امان معاشرمشاعره
- محمدالله نصرتجشن دهقان
- برگردان یدالله سلطان پورنقل قول هائی از لئو تولستوی
- نگارش: جهانبیندیروز و امروز
- شاعر:صدیق کاوون طوفانيراشه پسرليه
- حلیمه مهرپور بها ر آ مد . . .
- رجنی کمار (پران)ای بهار زیبا
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)نوروز
- الحاج الهام الدين قيامدسولې سپرلۍ
- سلیمان کبیر نورییک جوان انتحاری را کمک کرده ام
- «نسیم شمال»از زبان و قلم زنده یاد سعید نفیسی
- ارسالی ب. الف. بزرگمهرعید آمد و ما قبا نداریم
- نورالدین«همسنگر»اگر آید بهار ما
- ارسالی ب. الف. بزرگمهرتازیان و مزدوران بیگانه، همبستگی تاریخی و فرهنگی خلق های مان را نشانه گرفته اند!
- از پوهندوی شیما غفوریبهارآرزو
- قیوم بشیرناخلف ها
- فرستنده- دوکتور بشيرافضلیبخت و طا لع
- حقــــــــ(شـــمس الحـــق)ـــــــانیکشــاف وجـــداســـازی قــبرســتان مـــردانه و زنانه !
- محمدالله نصرتمقام زن
- الحاج الهام الدين قيام!ای پرديو !
- رجنی کمار (پران)ظاھر ھویدا
- آصفه صبا پدرود
- فرستنده: امان معاشرمشـاعـره
- خالد رسول پوروطن ادبیات کجاست؟
- مسعود حداد توقف کن ای زمان !
- بهاره ارشدریاحیپنجرهی اتاق خواب خانهی جدیدمان
- نورالله وثوقبه : زنان دربندِ سرزمینم
- عبدالودود فضلیمـقـــــامِ زن
- نصرت شاد بورژوازی و ایدئولوژیک نامیدن ادبیات اجتماعی انتقادی
- اسماعیل هوشیاراصلاح طلب دینی و زن روز ....!
- شاپور احمديمارينا تسوهتايواي من
- نورالدین«همسنگر»نغمه آزادی
- مسعود حداد به مادرم، به خواهرم
- پوهاند دوکتورم.ا. زيارپښتو ټپيزه دجاپاني هايکو تر څنگ يو منلی نوی شعري ځېل دی
- نوشته نذ یر ظفر مقام زن
- پوهندوی شیما غفوریگـِلۀ زنان از مردان
- انجنیرعبدالقادرمسعودټولپېژندلی او ټولمنلی شاعر، لیکوال او رسنوال ښاغلی لایق زاده لایق له خپل اندو ژوند سره
- نوشته: دکتور فرید طهماسفرامین جدید به افتخار 8 مارچ
- میلاد مسیح رشیدیدل
- پژوهشی از داکتر خلیل ودادابوالقاسم لاهوتی شخصیت سیاسی و فرهنگی فراتر از یک کشور و منطقه
- مهدي مراديبررسي روايت و عناصر داستاني در مجموعه شعر كلاغ سه شنبه سروده ي مهدي مرادي
- صابردرد نا پیدا
- رسول پویانبیاد طنزسرای ناقد
- امام عبادیهما طرزی شاعر، طراح و نگارگر
- دکتر بیژن بارانمقایسه 2 سرود ای ایران و سراومد زمستون
- پوهندوی شیما غفوریقالب تازه
- نصرت شاد آغاز رمان اجتماعی زنان در آمریکا
- ولی محمد نورزیمونږ څه لرو
- ترتیب و ارسال کننده: امان معاشرمشاعره
- شعری از: «پابلو نرودا» امروز زندگی را آغاز کن!
- مسعود حدادبرگشت
- نوشته: دکتر حمیدالله مفیدگذری بر دستور زبان
- صابرآفتاب طالع
- نورالدین«همسنگر»بشارت
- از پوهندوی شیما غفورینسخۀ علاج
- عبدالله « وفا » نورستانی وطن در تنور داغ
- خسرو صادقی بروجنیگلسرخی؛ گل سرخ همیشه جاوید
- شاعر : عنایت الله پویانآسمان ته !
- مسعود حدادهوشدار
- زبیر واعظیآید همی
- رجنی کمار (پران)چــہ بــد میبـــود
- فتانه «شمع»نگو کاین ریش؛ چه معنی دارد؟
- آزادیپوهندوی شیماغفوری
- صابرتمکین
- نصرت شادادبیات ، اتوپی آشتی طبقاتی
- مولانا عبدالکبیر فرخاریولادت با میمنت محمد ص
- زبیر واعظیگنهکار
- مصلح سلجوقیمستان قدرت
- رجنی کمار (پران) ترا دیگر نپرستــم
- قیوم بشیروصا ل
- نصیر سهام ببرک ارغند و رُمان ِ «لبخندِ شیطان»
- برتولت برشت تصمیم
- نوشته نذ یر ظفریادوطن
- پوهندوی شیما غفوریجوانه های امید
- هادی - عرو سسنگگرد توفان
- عبدالکریم(خشنود هروی کهدستانی) نیست ! یک رهبر،که دستش پاک بُود
- عبدالودود فضلیچـشــم نـهــان
- رجنی کمار (پران)ز چیســــت
- اسماعیل هوشیارگفتگوی اختصاصی در تیف نیوز!
- جلال - پیروز مواد فضله دربار
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)را ز ســـرو ش نیمــــــه شـــــب
- رجنی کمار پراندحتـــــر افغـــان
- نوشته نذیر ظفردعا به یار
- فرخاریارباب دگر
- نوشته ف. فرشيد به زبان مادری ات ريشخند ميزنی؛ پس حرامزاده ای!
- برتولت برشتآن که گفت آری و آن که گفت نه
- برتولت برشت استثناء و قاعده
- میرزا میر اکبر (صابر)صیاد
- حمید محوی نظریات برتولت برشت
- انجنیـر خلیـل الله رؤوفـیکی میداند چه جانفـرسا
- الحاج الها م الدين قيامدکابل واورې
- mashooddr.Argand
- ارشیاخطابه ای برای جنگ و صلح کودکان فردا
- مصلح سلجوقیچند کلامی با (چارگِردِ قلا گشتم)
- رجنی کمار پرانبرایــــش
- الحاج الهام الدين قيامګرانه وطنه
- عبدالودود فضلیانـسـان و محـبـت
- مسعود حدادجناب رئیس ما
- عزیزه عنایتشیادان دوران !
- نوشته نذ یر ظفردلگیر
- حسیب شریفیمرا با خویش بگذار و بگذر
- عبدالکریـم (خشنود هروی کهد ستا نی)بشنو ا ین حرفــــم ، که تو جا نِ منی !
- جوزجانیخواب کودک
- صــابــرماتم ســر ا
- آرام بختیاری ایستگاههای سیاسی یک نویسنده
- بیژن باراننام تو
- مسعود حدادمشکل است
- انجنېر ظهورالدين اندېشدمينې لټول
- ارسالی ب. الف. بزرگمهرخنده ای که جهان می تواند بشنود ...
- ج-پ-سباتو شناسم
- سلیمان کبیر نوریآهای هموطن !
- فرخاریآستین ذره
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)عجب گنجینه ایست
- مسعود حدادمعنی هردوجهان
- ميرزا مير اکبر (صابر)فر یاد های د م بد م
- عبدالغفور امینیبه استقبال غزل صایب تبریزی
- نوشته نذ یر ظفر سوال از شیطان ؟
- رجنی پران کمارمادر میهن صدایت میکند
- ارسالی ج پلوشهشاهکاری از سیمین بهبهانی
- الحاج الهام الدين قيام دزړه دربار
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) عصر نوین
- آرام بختیاریادبیات اعتراضی سرخپوستان آمریکای لاتین
- شاعر : صدیق کاوون توفانيدرڼا جام
- «نورالدین « همسنگرگلسنگ محبت
- رهیابشب یلدا
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)سالهای سال گُــذ شت ، تو تَوَجُّه نکرده ای !
- از عبقری سکوت گلبدین
- انجنیر عبدالقادر مسعوداستادپوهاند زیار سره مرکه
- عبدالو کیل کوچیعمر بگذشت به جنگ
- مولانا عدالکبر (فرخاری)ریحان جنت
- نذ یر ظفرداوری
- عبدالکریم (خشنود هروی) کهدستانی)مــــــیهـنــــم !
- دکتر بیژن بارانتاثیر فکر بر قالب در شعر فروغ فرخزاد
- انجنیرعبدالقادرمسعودزموږ دهیواد ولسي شاعر
- شاپور احمديشوخيهاي ناگوار
- دوکتور لطیف بهاندنا اشنا ليک
- عنایت الله پویانکابل
- استاد عبدالله وفا جرس
- کمباور کابلیستايش از مردی که قلم را نفروخت !
- مرکه وال: انجنیر عبدالقادرمسعودښاغلي شهسوار سنګروال سره مرکه
- ناهید بشردوستسلطان عشق
- عنایت الله پویانکنځلې او که شعرونه؟
- نوشتاری از دکتر حمیدالله مفیدواژ (واج) همزه(ء) Hamza و جایگاه آن در زبان نوشتاری فارسی- دری
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) سراب
- «نورالدین «همسنگر ملکی که زان ماست
- الحاج الهام الدين قيام!ګاونډيه!
- (خشنود هروی کهدستانی)شعر چیست؟
- ارسالی عثمان صابریمیر
- گاف سنگزادآموزش متد علمی تحلیل در مکتب سیاوش کسرائی (5)
- شین میم شینخود آموز خود اندیشی (27)
- مجید نفیسیهمسایگان من می خندند!
- گاف سنگزادقصه های خانم گا ف (20)
- ع: پویاند شپونکو بیم
- بیژن بارانبیاد تو ام
- نـجـیـب بـهـروشمــراد دل
- نو شته نذ یر ظفرافغان گله دارد
- مرتضی کیوان هاشمی خطبه ای از مرتضی کیوان
- میرعنایت الله ساداتقافله سالاران فرهنگ افغانستان
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)«عشق چیست؟»
- سجیه الهه (احرار)کودکان امروز آینده سازان فردا
- مجید نفیسیدیدار از دیوار
- مسعود دلیجانیتنها عشق
- نذ یر ظفرفتنه
- نـجـیـب بـهـروش خـطـاهـای نـبـخـشـودنـی
- فراخوان فرهنگی :روزگاری جنگی درگرفت
- گاف سنگزادقصه های خانم گاف (17)
- مجید نفیسیبه بست نشینا ن وال استریت
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)استمگر
- ارسالی انجنیر سید عارف گهریکدمی با اشعار خروشندۀ عبدالقیوم خروش
- الحاج الهام الدين قيامغيرتي ولس
- شاعر: عنایت الله پویانورووستۍ لوبه او وروستی سبق
- لقمان تدین نژاد احمد محمود و رمان درخت انجیر معابد:
- کمباور کابلیلويه جرگه ء امروز روسياهی فرداست!
- مرکه وال : انجنیر عبدالقادر مسعوداستادپوهاند زیار سره مرکه
- شاعر: عنایت الله پویاند قیام صیب د هغه شعر په ځواب کې چې وايي
- نو شته نذ یر ظفرعید عاشق
- عبدالودود فضلیعـمـرنــافـــرمـــان
- نجیب بهروش هـمـدلـی و هـمـرنـگـی
- اسحق ثنا سکۀ تزویر
- مولانا عبدالکبیر فرخاری لکۀ ننگ
- یونس عثمانییورش خزان
- شین میم شینخود آموز خود اندیشی (26)
- ماندانا زندیاناشعاری از دکتر ماندانا زندیان (1)
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)مـُژده اید وست ! که همان عید سعید آمدنیست
- شاعر : صدیق کاوون توفانيهېر
- الحاج الهام الدين قيام! دلته که راځې اختره
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رهیاب (6)
- نورالدین همسنگرای عید
- خواجه عبداله (احرار)ایام رحمتبار عید سعید اضحی (قربان)
- زبیر واعظیخط بطلان
- صمدرؤیاها را پرچم کردیم!
- شاعر عنایت الله پویاند بیزو ګانو نڅا
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رهیاب (5)
- عبدالو کیل کوچیبار دیگر رسید فصل خزان
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)ای همسفر! کُجاست ،همان منزل و مقا م؟
- برزین آذرمهربیم و امید
- محمدنبی عظیمی این همه ویرگل (، ) وسمیکولن (؛ ) برای چی ؟
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رهیاب (4)
- دولت محمدجوشن مختصر سوانح و چند سروده
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رهیاب (3)
- قیوم بشیرروز وصال
- مولانا عبدالکبیر ( فرخاری ) آزادی
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و ماهی
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رهیاب (2)
- ادامه تحلیل از شین میم شینتئوری ارتجاعی ـ شبه فاشیستی بنیاد نیک و بد (5)
- ن- اسپندمرگ خدايان پيکار
- نوشته نذیر ظفرمهدی ظفر
- محمدعلی شاکری یکتازمزمه های ناپیوسته
- سور اکتبر
- محمد اسحاق ثنا فروغ جمال
- مولانا عبدالکبیر فرخاریخانه انسانی
- دکتور فرید طهماسنابغه های شهرما
- سید زبیر واعظیغم مخور
- حنیف بکتاشد نښت پرټکي
- برگردان میم حجریوحشت و نکبت رایش سوم (5)
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رهیاب (1)
- گاف سنگزادقصه های خانم گاف (11 )
- شعر از یونس عثمانیبستر تب آلود
- دعنایت الله پویان لیکنه سپينې خبرې
- مولانا عبدالکبیر فرخاریچرخ گردون
- تحلیل واره ای از شین میم شینتئوری ارتجاعی ـ شبه فاشیستی بنیاد نیک و بد (4)
- گاف سنگزادقصه های خانم گاف (10 )
- عنایت الله پویاند ژوندیوموجوداتوقاتل
- تحلیل واره ای از شین میم شینخود آموز خود اندیشی (25)
- جلال پیروزخون و آتش
- اسحق (ثنا)شهر دل
- کیوان باژنتکیه گاه ها فرو ریخته است(بخش اول)
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رضا اکوانیان
- استاد فضل الحق فضلاهداء به حضور استاد فاضل و دانشمند جناب محترم مولاناعبدالکبیر فرخاری
- زبیر واعظیطبع هوسباز
- برزین آذرمهرفردای دریایی
- برگردان میم حجریمعماری
- الحاج الهام الدين قيامبی انصافي
- داکتر عزیز فاریابیالا ای باد
- نو شته نذ یر ظفر پیام همد لی
- علی آلنگمقدمهای بر ناییویسم ( Naivism) در ادبیات و هنر
- سید زبیر واعظیخــــواهـــــش مــــــادر وطن
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و سیرک
- قصه های خانم گاف (7 )
- افضل ټکورغزل
- نو شته نذیر ظفر تکبیر عشق
- شاعر: عنایت الله پویانهغه شپې او هغه شیبې
- برگردان میم حجریطنز برای طنزدانان (5)
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)دُوربا د ازمیهنم ! د ست خسا نِ د د منش
- نورالله وثوقحرف ته دل شما
- عبدالودود فضلیدوری از انسـانـیـت
- برگردان میم حجریطنز برای طنزدانان (4)
- حیدر مهرگان (رحمان هاتفی) انسان طراز نو
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (34)
- برگردان میم حجریقصه های خانم گاف (6 )
- نو شته نذیر ظفر کور و بینا
- سید احمد ضیا نوری نقش زبان دری فارسی
- بیژن بارانمیهن2
- علی آلنگ از شماتتهای پدر!
- کامبیز گیلانیدو دنیا
- شاعر عنایت الله پویانورک کاڼی
- گاف سنگزادقصه های خانم گاف (4)
- الهام هومین فرنفس کم آورده ام!
- تحلیل واره ای از شین میم شینتئوری ارتجاعی ـ شبه فاشیستی بنیاد نیک و بد (3)
- برگردان میم حجریقصه های خانم گاف (3)
- افرایم کیشونطنز برای طنازان (3)
- انجنېر ظهورالدين ا ندېشد قدرت ترانه
- نوشته نذیر ظفرباور
- علی آلنگمشیری، شاعری که عشق را از کوچه به دریا رسانید!
- برگردان میم حجریقصه های خانم گاف (2)
- دکتور فرید طهماسعشق فیس بوکی(طنز)
- نو شته نذ یر ظفر سزای ما
- شاعر: عنایت الله پویانقسم
- تحلیل واره ای از شین میم شینتئوری ارتجاعی ـ شبه فاشیستی بنیاد نیک و بد (2)
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (33)
- برتولت برشتقصه های خانم گاف (1)
- نورالله وثوقلُنگی انتحاری
- طنز از قلم فضل الرحیم رحیمبه پیش بسوی حمام های شهر !
- ولی محمد نورزیمونږ سوله غواړو
- برگردان میم حجریباغ بهشت برای اجاره از نو (1)
- برگردان میم حجریهمزیستی مدام با ستیز
- عبدالغفور امینیقانون شکن
- الحاج الهام الدين قيامبيابه رڼاراشي
- رضالطفا مرا پشت همین رؤیا نگه دار
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (32)
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)عَـــــقل را، کُــن پیشوای هر عــمل
- برگردان میم حجریبخشش آسان و بخشش دشوار
- خسرو صدریچاله ها و چالش ها (69)
- رهیابعشق و آزادی
- شاعر: عنایت الله پویاند باڼو غشي
- تحلیلواره ای از گ. سنگزادشعر نیما در آئینه ضمیر سیاوش کسرائی (1)
- برگردان میم حجریجهان بینی ها و جهان تصویرها
- تحلیل واره ای از شین میم شینتئوری ارتجاعی ـ شبه فاشیستی بنیاد نیک و بد (1)
- مرکه کوونکی : انجنیر عبدالقادر مسعودد هیواد د پښتو ژبې او ادب پیاوړي او وتلي خدمتګار ښاغلي ګل افضل ټکور سره ادبي مرکه
- مولانا عبدالکبیرفرخارینظم آبدار
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و عصای جادو
- الحاج الهام الدين قيامدربار
- سروده دکتر احمد سیفرؤیائی به رنگ کابوس
- قیوم بشیرکشور آبایی
- عبدالودود فضلیدنـیـای ابـلــه پــرور
- مسعود دلیجانیچاله ها و چالش ها (65)
- برگردان میم حجریآقای کوینر وروزنامه ها
- دکتور فرید طهماسمعلم اخلاق(طنز)
- شعر از : یونس عثمانیستاره شناس
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)ای مــاه صــیا م !برای ما صُــلح بیــا ر
- شاعر : صدیق کاوون طوفانيشاړې کوڅې
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و فیل
- مهران رفيعیکه هر شامی سحر دارد
- مسعود دلیجانیپیوند
- تنظیم ش اسحاق زیفر یاد
- رهیابخاک و تاک
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (31)
- برگردان میم حجریآقای کوینر و پزشک
- نو شته نذ یر ظفر ریشه در آب
- برگردان میم حجریعشق به کی؟
- مسعود دلیجانیاز من تا انسان
- لیکوال عنایت الله پویانشعر او د شاعر د تخیل خوږه دنیاګۍ
- شاعر عنایت الله پویانرا ځئ چې ؤژاړو ګریوان څیرې ګړو
- محمد عوضسوز دل
- ولی محمد نورزیداڅه غم دی
- استاد عبدالله « وفا »صیا د فتنه جوی
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)وظیفه ی ممتاز
- شهیار قنبری امان از
- نوشته: دکتر حمیدالله مفیدبد بختی روز اول عید
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک در شهر
- نو شته نذیر ظفرخواب پر یشان
- انجنېر ظهورالدين اندېشدمينې زور
- عبدالو کیل کوچی عید مایان و عید آنان
- ناهید بشردوستهواى عيد
- سید احسان واعظیپند زمانه
- تحلیل واره ای از شین میم شین جهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (30)
- برگردان میم حجری آقای کوینر و مد دریا
- تر تیب کوونکی انجینر محمود صافیاختر راغی
- نو شته نذ یر ظفر عید
- )استاد علی اصغر اصفهانی (سلیمتو کز محنت دیگران بی غمی
- سیاوش کسرائی یلدا
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد طرح روزنامه انگریزی بند بلا بند برای بن دوم !
- نورالدین همسنگر ای عیدبیا
- برگردان میم حجری غریزه طبیعی مالکیت
- خواجه عبداله (احرار)فیض رحمت بار قرآن
- برگردان میم حجری حس عدالت طلبی
- رهیاببابونه در برهوت
- برتولت برشت سخنرانی در نخستین کنگرهٔ جهانی نویسندگان
- برگردان میم حجری سوء تفاهم
- الحاج الهام الدين قيامداخترخوب
- برگردان میم حجری اسطرلاب
- دکتر بیژن بارانسرقت ادبی
- عنایت الله پویانمه وژنه
- عبدالودود فضلیخــود فـــروشــی
- آذرخش آذرخش
- رسول پویانقندیل نور
- برگردان میم حجریسیری در اندیشه های لا ئو تسه (1)
- هادی خرسندیهيلا صديقی، هالو و شاعر افغان
- الحاج الهام الدين قياممه راځه اختره
- رسول پویانآهنگ رویش
- مسعود دلیجانی دوباره تولدی باید!
- تحلیل واره ای از شین میم شین جهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (29)
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)لطف پسر
- برگردان میم حجری انتظار
- برگردان میم حجری پدریت (ابوت) افکار
- اميد سرخابیچاله ها و چالش ها (44)
- برگردان میم حجری سقراط
- ع. اروند چاله ها و چالش ها (45)
- ولی محمد نورزید امان الله خان غازی په ویاړ
- برگردان میم حجریقضاوت
- ولی محمد نورزیافغانی رسالت
- برگردان میم حجریوحشت و نکبت رایش سوم (3)
- دست غولان منفعت در کار
- برگردان میم حجری درخت آلو
- گلاب الدین سخنورخاطره ی از شب خاطره ها
- برگردان میم حجریوحشت و نکبت رایش سوم (2)
- نوشته نذیر ظفر جلوه
- برگردان میم حجری وحشت و نکبت رایش سوم (1)
- برزین آذرمهرهنگامه ی درو
- عبدالودود فضلیعـکـسِ تــــوقـــع
- حشمت امیدمیدان ِ تحریر ِ دگر ...
- رجنی پران کماراشک
- فاطمه «بهانه» جمالنیاز عشق
- مولانا عبدالکبیر( فرخاری)دختر گل
- ژاله اصفهانیاجازه بدهید آشنا شویم
- برگردان میم حجری تعریف و تمجید
- خواجه عبداله (احرار)فیض معنوی ماه صیام
- برگردان میم حجریایام بربریت
- مسعود دلیجانی سنگ های دوزخی
- الحاج الهام الدین قیامسترسوال
- عبدالله وفاای کاش با بهار....
- برگردان میم حجریطنز برای طنزشناسان! (2)
- برگردان میم حجریوفور بیش از حد درندگان
- حسیب شریفیباغچهی خالی
- حشمت امیدیادگار زندگی ...
- نو شته نذیر ظفر هیچکس
- برگردان میم حجریطنز برای طنزشناسان! (1)
- مولانا عبدالکبیر فرخاری درویش هنر پرور
- برگردان میم حجریآقای کوینر و طبیعت
- مسعود دلیجانیسپیدیْ جاودان
- برگردان میم حجریگرسنگی کشیدن
- شعله رهاچاله ها و چالش ها (28)
- ناتاشا محرم زادهچاله ها و چالش ها (26)
- برگردان میم حجریحق عجز
- هاکان مسعود نوابیمبارک رمضان آمد
- سید زبیر واعظیاشک و خون
- عبدالودود فضلیعـُجــبِ یـک خـاکــی
- مسعود دلیجانینسیم، باد، طوفان، گردباد
- برگردان میم حجریدو شهر
- برگردان میم حجریعمله شکم
- گزيده شعرهاي لي بوبادهپيمايي با لي بو1 در تموز
- نو شته نذ یر ظفر پدر غریب
- اسدالله زمرید ښاغلي کاوون توفاني د «مینې په نامه » شعر په تړاو کې
- شاعر: صدیق کاوون توفانيدمينى په نامه
- تحلیل رباعیات خیام از شین میم شینسیری در جهان بینی عمر خیام (3)
- برگردان میم حجریپاسخی بجا
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری)نخل مراد
- برگردان میم حجریمحبوب ترین حیوان آقای کاف
- رهیابما همانیم، شصت و هفتی ها
- برگردان میم حجریدر قبال قلدری چه باید کرد؟
- مسعود دلیجانیطلوع بینائی
- محمدالله نصرتنمی ارزد
- سید زبیر واعظینامهء سر گشاده عنوانی رئیس جمهور کرزی
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)ای وطنــدارِ نیکوسیرتی من !،قـار بس ا ست
- الحاج الهام الدين قياميتيمه!
- عبدالودود فضلیبــاده فـــــروش
- شاعر : غنی خانتصور
- قیوم بشیرانتظارِ دیدن
- دو دوره در شعر فروغ فرخزاددکتر بیژن باران
- رهیابامید
- رهیابگرگ ها و سگ ها
- بیژن باراناعدام ممنوع
- برگردان میم حجریاگر کوسه ها آدم می بودند!
- مسعود دلیجانی من انسانم!
- مسعود دلیجانیبر زمینه سربی رنج
- نو شته نذ یر ظفر طبع شا عر
- طوفان كورِ سود طوفان كورِ سود
- هاکان مسعود نوابیبه فرد فرد وطن
- انگبین وحدتانگبین وحدت
- ا. م. شیرییادداشتهای پراکنده (٢)
- الحاج الهام الدين قيام بی خوندي
- ترجمه: شهاب آتشکارچاله ها و چالش ها (2)
- نویسنده : مهرالدین مشیدزبان واندیشه در شعر و دستگاهٔ فکری شاعر
- دکتر بیژن بارانپدر در شعر فروغ فرخزاد
- عبدالودود فضلینـیکـی وپــاداش
- جلال-پیروزطعمهء اشرار
- شاعر عنایت الله پویاند یتیم وصیت
- بیژن بارانبیاد تو ام
- قیوم بشیرطلوعِ فجر
- برزین آذرمهردریا و درنا (2)
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و دوستش
- فرخارینبض گیتی
- مینا اسدیآفتاب این ویرانه
- برزین آذرمهردر سوگ آن عقاب
- جاویدفرهادنوش جانت چندپیاله شعر!
- قیوم بشیرحق انسان
- عبدالودود فضلیاشــکِ مـیـهــن
- الحاج الهام الدین قیامافغان
- نوشته نذیر ظفر زرع خر بوزه
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)گــُذرکـُن !به آن کــوچه ای فهـــمِ خــویش
- ابوالقاسم لاهوتیگفت و گوی قطره ها (2) (بخش آخر)
- نجیب بهروش دوبـیـتـی هـا
- رهیابنجوای فرصت طلبان
- ابوالقاسم لاهوتیگفت و گوی قطره ها (1)
- نوشته نذیر ظفر فواید فیسبوک
- قیوم بشیربلای جفا
- عبدالودود فضلیقـمــاربـیـــــدلان
- رهيابديرگاهی هست ...
- استاد عبدالله « وفا »شیر دروازه و آسمایی
- عبدالغفار سوزنشاخه ی گـــل
- نوشته نذیر ظفر خال هندو
- مینا حق شناسایستگاه
- انجنیر عبدالقادر مسعود ښاغلی نصرالله حافظ زموږ دهیواد د معاصر ادب اوفرهنګ پیاوړی شاعر او نامتو لیکوال
- دکتور فرید طهماسپتلونِ شیرلالا (طنز)
- جلال پیروز میخواهد دلم
- نو شته نذیر ظفر تصویر بی بدیل
- قیوم بشیر خطاب به کرزی
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و شیر
- جعفر مرزوقیبرگ هائی از یک دفتر (4)
- از زمین تا آ سمـا ن چند سا لـه راه است ؟عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)
- الحاج الهام الدين قيام!بيننګانوته
- بیژن بارانآسیب شناسی عشق
- قیوم بشیررأی خودسرانه
- اسحاق ثناجزبه عشق
- بیژن بارانفروغ در عصر دیجیتال
- علی آلنگ بنی آندرسن و اخوان ثالث در نگاهیکوتاه
- عبدالغفار(سوزن) خاطــــره
- از پی چند پشیزمحمدرضا راثی پور
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)مسلمـــــان
- سجیه الهه (احرار)نور تابان
- قیوم بشیرمعیارِ انتخاب
- برزین آذرمهردریا و درنا
- الحاج الهام الدين قيامغزل
- مسعود حنیف زرابمادر بيچاره ام
- شاعر عنایت الله پویانخرابات واړه خراب شو
- عبید زاکانیتو گاو از خر باز نمی شناسی؟
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (22)
- بیژن بارانعشق اول من
- مسعود حنیف زرابپدر
- سجیه الهه (احرار)ادب زینت انسانیت
- ج – پیروزبنام مادر وطن
- شین میم شینسیری در جهان بینی خواجه شیراز (11)
- جعفر مرزوقی (برزين آذرمهر)برگ هايی از يک دفتر (3)
- جاویدفرهادچند ویژه گی مدرنیسم در ادبیات
- جاویدفرهادچیزهایی درباره ی شعر
- جاویدفرهادنیچه از زبان نیچه
- خدامراد فولادیزنده باد آزادی!
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و درخت گیلاس
- قیوم بشیرحسرتِ دل
- سید زبیر واعظیاسامه سلسله دار
- لیکوال ع پویانزما هردم شهیده غوا
- سروده یی از انجنیر حفیظ اله حازم دریا
- شین میم شینجهان و جهان بینی فریدون مشیری (2)
- شاعر عنایت الله پویاند کافر او مسلمان جګړه
- عبداکریم (خشنود هروی کهد ستانی)دست ِکــوته بیــن وآستــــــین ِ د راز
- نوشته نذیر ظفرشعر من
- ناهید بشردوستمادر
- برزین آذرمهرسر بر نیارد گر چو نوری از حقیقت
- قیوم بشیرفرمانروای شهر سخن
- عبدالودود فضلیگــوشِ خِــــــرَد
- ترجمه از روسی : دکتور فرید طهماسجوانِ عجیب (از طنزهای مردم دنمارک)
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (21)
- جعفر مرزوقی (برزين آذرمهر)برگ هايی از يک دفتر (2)
- نو شته نذ یر ظفرهشدار به طالبان وهابی
- جعفر مرزوقی (برزين آذرمهر)برگ هايی از يک دفتر (1)
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و آدم ها
- دکتر بیژن بارانروند آفرینش شعر
- شین میم شینجهان و جهان بینی فریدون مشیری (1)
- دوکتور شهیر نثاریدیوار
- سید زبیر واعظیطنز قصیده ای در بارهء صلح
- شین میم شینسیری در جهان بینی خواجه شیراز (10)
- عبدالو کیل کوچیجایگاه عمر درادبیات ودید گاه ادیبان
- انجنیر عبدالقادرمسعوداستاد ګل پاچا الفت زموږ دهیواد ملي، ولسي، لوی شاعر، پیاوړلې لیکوال او څیړونکې
- خواجه عبداله (احرار)طواف دل
- فریدون مشیریبوسه و آتش
- نوشته نذیر ظفرکلید جنت
- نجیب بهروشآب بـقـا
- نوشته نذیر ظفر دلتنگ
- الحاج الهام الدين قيامدقلم وصيت
- سید زبیر واعظیوصف یار
- نیمایوشیجمنت دونان
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (20)
- محمد اسحق ثنا دلتنگی
- ولی محمد نورزی د جهاد ملګرې
- نو شته نذ یرظفرمنا ظره دزدان
- قیوم بشیرسرودِ همدِ لی
- دکتور فرید طهماسنمرهء تلیفون (طنزـ دیالوگ)
- فریدون مشیریتو نیستی که ببینی!
- عزیزه عنایتهمنوا
- نجیب بهروشمـیـزان خـرد
- برگردان میم حجریشبگرد کوچک و آدمبرفی ها
- ترجمه از دوکتور لطیف بهاند و سکندر ختلانیدلتگنی
- محمدالله نصرتکوکب اقبال
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)آبستن صبح
- الحاج الهام الدين قيامد استاد روهي د پنځلسم تلين په مناسبت
- قیوم بشیرسنگ فلاخن
- ج – پیروزدرتبعیداز وطن
- شین میم شینجهان و جهان بینی فروغ فرخزاد (5)
- سید زبیر واعظیوصـــــله و پینــــه بــر غـــــزل حافـــــــظ شــــــــــــیراز
- عبدالکریم خشنود هروی کهدستانیهرچه تو گُفتی خواهـــــــــــرم، هست بخدا که باورم !
- عبدالودود فضلینــقــش انـســانــیـت
- شب تا پگاهپل ز جان خویش تا مرز پگاه
- سعید سلطان پوربا کشورم چه رفته؟
- تحلیل واره ای از شین میم شینخود آموز خود اندیشی (21)
- سیمرغطنز: اگه زن شما رئیس تان بشود، چه بلایی سرتان می آید؟!
- نجیب بهروشصـدای وطـن
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری)انســــان
- عبدالو کیل کوچیآزاد افغا نستان
- برگردان خسرو باقریپیرمردی کنار پل
- داکتر اسدالله شعورمرواريد گمشده
- خواجه عبداله احرارمقام معنوی انسان
- محمدرضا راثی پورهومانیسمی سرشته به دوراندیشی
- سروده یی از انجنیر حفیظ ا له حازم مرگ باغ
- الحاج الهام الدين قيام مور
- نو شته نذیر ظفردلکش
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (19)
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و مترسک ها
- شعر از :محمد اسحاق ثنامادرم
- ع. یزدانیدریا دور نیست
- سجیه الهه احرار مقام والای مادر
- حسنا صدیقیان (احرار)بهشت جاویدان
- عبدالو کیل کوچیدوست دارم مادرم را
- نجیب بهروشتـاج فـلـک
- قیوم بشیرشایگان
- انجنیر عبدالقادر مسعود ارواښاد ډاکترکبیرستوری زموږ دهیواد دادب او فرهنګ نومیالی اواکاډمیک شخصیت
- حسيب شريفيطوفانی که ستاره را ربود
- عبداکریم خشنود هروی کهدستانیفرامـــوش کرده ایم هریک،ظـــــفر های نیاکـــانم
- نورالله وثوقسام اسامه
- طنزکوتاهی از: ز. رزمیمرگ بن لادن و بدبوشدن وزیردفاع
- شین میم شینسیری در جهان بینی احمد کسروی (6)
- خواجه عبداله (احرار)مـباش دور از غم انسان!
- شعری از فلزبانسفره
- رهيابوقت آنست عزم کار کنيم
- بایز افروزیستیزه گر
- از قلم فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادمژده ، مژده و بازهم مژده !!!
- الحاج الهام الدين قيام دژوندلار
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری) مــــادر
- شاعر: عنایت الله پویاند پسرلي باد
- د عنایت الله پویان لیکنه کوچنی غل او غټ غل
- عنایت الله پویان پردی کمیس
- جاویدفرهادخودشناسی عرَض جوهریکتایی نیست...
- ناهید بشردوستانگيزه عشق
- نجیب بهروش دلـربـا
- سروده یی از انجنیر حفیظ اله حازمرفتند
- برگردان میم حجریماهی، ماهی است
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (18)
- کورت توخولوسکیآنچه آزاد نیست، خود آزادی است!
- عبدالودود فضلیوحشــتِ جـنگــل
- رِنگِ موسیقی نهان در پرده شدخدامراد فولادی
- برزین آذرمهرسپاه ماه مه
- سید زبیر واعظی….... عشق یعنی
- ژاله اصفهانیدریادلان
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری)به پیروی از دو شخصیت گرامی
- خدامراد فولادیدر نبردِ «یا مرگ یا زندگی»
- ترجمه از فرانسه به فارسی توسط حمید محویمنشأ اصلی بربریت
- نجیب بهروش بـهـار
- ترجمه از فرانسه به فارسی توسط حمید محویداوری دربارۀ یک کتاب
- الحاج الهام الدين قيام دګناهونوکفاره
- تحلیل واره ای از شین میم شینسیری در جهان بینی احمد کسروی (5)
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (17)
- نورالله وثوق گیرِ لیورس
- عبدالو کیل کوچیتیر غم
- ارسال شده توسط شین میم شینشعری از فریدون مشیری
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)هرچـه آیــد برسـرم یا د ر برا ست ،ا ز لُـطــفِ ا و ست
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (16)
- شین میم شینسیری در جهان بینی احمد کسروی (2)
- از قلم فضل الرحیم رحیمکاین چنین رفته است درعهد ازل تقدیر ما !
- الحاج الهام الدين قيام ګران افغانستان
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) وصف فرخار
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (15)
- بمب «شیرین» ـ موشک با «شعور»بمب «شیرین» ـ موشک با «شعور»
- برزین آذرمهردرنای سرخپوش
- شین میم شینسیری در جهان بینی احمد کسروی (1)
- محمد همایون سرخابی لندنیادی از شاد روان پروفیسور دکتر احمد جاویدتارک نشین علم و ادب میهن
- شین میم شینسیری در شعری از پیرایه یغمائی (1)
- محمدالله نصرت بدخشان
- عبدالو کیل کوچی زبان
- پیرایه یغمائیدر باور قفل، رمز کلیدیم
- عبدالکریم خشنود هروی کهدستانیرباعـــیـــــــــــــــــــات
- نویسنده : مهرالدین مشیدفاش می گویم و از گفتۀ خود دلشادم بندۀ عشقم و از هر دو جهان آزادم
- تحلیل از شین میم شینسیری در جهان بینی محمدرضا راثی پور (3)
- طنزکوتاهی از: زلمی رزمی خروسی که ماکیان شد
- الحاج الهام الدين قيامدجګړوپلرونه
- ج – پیروز – سعدبنام مادر وطن
- شهر یاران شعله رها
- حسنا صدیقیان (احرار)دفع رنج مردمان
- خدامراد فولادیاینهمه سنگ و سار و سنگ سار!
- جاویدفرهادسخنی از دهان بی نشانی
- عبدالحسيب شريفيطوفانی که ستاره را ربود
- حسنا صدیقیان (احرار)وحدت قشر زنان
- سروده از نجیبه آرشبه استقبال از فرا خوان ملی، مدنی وتاریخی
- الحاج الهام الدين قيامدمينې شعار
- دکتور فرید طهماسقندآغای پوسته رسان
- نورالله وثوقفلتر شکن
- عبدالودود فضلیشـیخ عـطارودرویـش
- عبدالو کیل کوچیاجمل ختک شاعر توا نا ، مبارز پرشور وشخصیت آزادی خواه
- خدامراد فولادیحرف های زمختِ پینه بسته
- الحاج الهام الدين قيام راشئ ډالر پرېږدو
- دکتورمحمد شعیب مجددیبهار وطن
- دوکتور لطيف بهاندد شلمۍ پېړۍ پياوړی او نه هېرېدونکی ټوکمار،چارلي چاپلین
- تحلیلی از میم حجریمطلبی عادی و پیش پا افتاده (2)
- توسط حمید محویبرتولت برشت پنج مشکل برای نوشتن حقیقت
- هاکان مسعود نوابیدنیای دو روزه
- مریم عاکفیبهار با تو
- خدامراد فولادییادمانده ها
- نوشته نذیز ظفرپشیمان نمیشوند
- رزم آفرین فرخاریگل و مُل
- محمدرضا راثی پورامید
- مولانا عبدالکبیر فرخاریبهار
- الحاج الهام الدين قياموصيت
- برگردان میم حجریشبگرد کوچک و باد کنک ها
- شعری از هادی خرسندیکه اوباما آمد!
- برزین آذرمهرهمه جا را گرفته روح بهار
- جلال - پیروزبهار آرزوها ها
- برزین آذرمهرکابوس
- خواجه عبداله (احرار)بهار آیینه دار
- دوکتور لطیف بهاندنیکولای واسیلوویچ ګوګول روسي ليکوال او ډرامه ليکونکی
- الحاج الهام الدين قيام افغان وژني
- نورالله وثوقخجسته نوروز 1390 برهمۀ دوستان مبارک باد
- عبدالودود فضلیســال نــــو، خـیـال نـــو
- هاکان مسعود نوابیبیا
- شعر از:محمد یونس عثمانییاد بهار
- شین میم شینسیری در بینش هستی آقا مجیدی
- بیژن بارانگل برف
- بیاندختر بهار
- جلال (پیروز)ترانهء میهن پرستان
- الحاج الهام الدين قيامسپرلۍ نه ده
- عبدالو کیل کوچی طنین فصل بهار
- وزیر اوستا فریاد زمان
- تحلیل واره ای از شین میم شینسیری در جهان بینی محمدرضا راثی پور (1)
- برگردان میم حجریقصه کودکان بویژه برای بزرگسالان (5)
- نجیب بهروش رمـز نـگـاه
- نو شته نذیر ظفربهار
- شین میم شینسیری در جهان بینی صمد بهرنگی (1)
- دوکتور لطيف بهاندماکسیم گورکي روسي ليکوال ،شاعر او ټولنيز شخصيت
- هادی عروس سنگدر سوگ مادر
- نورالله وثوقسونامی فریاد
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری) بهـــــار
- جواد میرپورنوروز رسیده و ما خام و نارسیم
- برزین آذرمهرمحبوب من وطن
- تحلیل واره ای از شین میم شینسیری در جهان بینی عمر خیام (1)
- طنزی از فریدون تنکابنیآموزش خواندن و نوشتن به خر
- نجیب بهروش به پیشواز بهار
- لیزا سروشپیام به ام البلاد
- جاویدفرهادنوروز در شعر سخنوران پارسی
- جاویدفرهادگپی در باره ی «تُنک خیالی» بیدل
- طنزی زیبا از هادی خرسندیبسیار زیبا
- دوکتور شهیر نثاریشهر یاس
- سلیمان راوشحکیم خیام
- انجنیرعبدالقادر مسعوددستراونومیالي رحمان بابا د روحاني، تصوفي،عرفاني، ادبي او فرهنګي شخصیت په هکله یو څوخبری
- برگردان میم حجریقصه کودکان بویژه برای بزرگسالان (3)
- جليلىاشك غم
- نوشته نذ یر ظفرهشتم مارچ ( تجلیل از نهضت نسوان) است
- خدامراد فولادیبه امیدِ روز
- شین میم شینجهان و جهان بینی فروغ فرخزاد (1)
- غفور امینیزنده گی
- حلیمه مهر پورآ زا د ی
- خدامراد فولادیپیش کش به همه ی زنان برابری خواه و مبارز
- نورالله وثوقاهدابه ز نان ودختران مظلوم سرزمینم
- عبدالوکیل کوچیبه استقبال هشتم مارچ
- څیړنمل محمد دین ژواکبی بی زینبو
- جلال ( پیروز )به ملت واحد وسازنده
- دوکتور لطیف بهاندزما او د نزار قباني پېژندګلوي
- بشیر بشارت حسینینخل پُر ثمر
- عبدالودود فضلیزن مخـزن اســرار
- ازعزیزه عنایتبه گرامی داشت از هشتم مارچ
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری)میهن
- سروده یی از : انجنیر حفیظ ا له حازمسپیدار
- محمدالله نصرت نام زن
- وزیر ا وستا سر انجا م تصمیم
- گزنه، روایت می کند:حکایت خر و گوسفند
- جاویدفرهاد سه توجیه از سه بیت بیدل
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)د ر و طــن،مــرگ ِ جـــابرانــــه چراست؟
- نجیب بهروشای وطن
- به قلم شین میم شین جهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (1)
- نو شته عبقری ( گردیزی)پیام ما به حکمتیار
- عبدالو کیل کوچی امید واپسین
- برگردان میم حجری قصه کودکان بویژه برای بزرگسالان (2)
- عنایت اله پویانګنجی پادوان
- مرکه کوونکی : انجنیر عبدالقادر مسعود ښاغلي صدیق کاوون توفاني سره مرکه
- نورالله وثوقکولاک
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی )تیـــــشه و تــــــــــــبرم نیست
- نصرت شادادبیات رئالیستی در روسیه تزاری
- دوکتور لطیف بهاندبه خاطر گرامی داشت،از دهمین سالروز جدایی اسکندر ختلانی
- وزیراوستا پیا م همد لا نه
- محمدالله نصرتآواره
- نجیب بهروششـرف و وقـار
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی) ( ا ی رود نــــــــیل ! )
- تحلیل واره ای از شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (10)
- امیر هوشنگ ابتهاج (سایه)به ناظم حکمت
- نورالله وثوقراز شگفت
- دکتر بیژن باران خصیصه های تولید شعر شاملو
- برگردان میم حجری قصه کودکان بویژه برای بزرگسالان (1)
- عبدالوکیل کوچی غزل
- عبدالودود فضلینامهءچارلی چاپلین به دخترش
- هادی - عروس سنگآواز خدا
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) گهــــر وقــــــار
- مجید نفیسیگرسنگان صبحگاهی در ونیس
- سیاوش کسرائیشهر هرجائی
- میر محمود بکتاشقرن خشک سالی
- خدامراد فولادیبرهنه
- امیرخا ن جوینده دردِفراق
- دکتور فرید طهماسفراموشکار
- جاویدفرهاد دوبیتی ها
- فریدون تنکابنیشوخی و طنز
- زلیخا پوپلمنم فرزند افغانم
- نورالله وثوقرقص دوره ای
- خدامراد فولادیسرو بلند مرامت
- برزین آذرمهر تا طلسمی این چنین بر جای هست...
- برگردان: ا. م. شیریاحسان به سگ
- ابوالقاسم الشابیخطابه ای برای جبّاران جهان
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (9)
- امیرخا ن جوینده عا لم رنج
- تحلیلواره ای از شین میم شینسیری در جهان بینی مجید نفیسی
- نورالله وثوقلات قاهره
- امیرخا ن (جوینده ) ایکا ش
- نو شته نذیر ظفر – ورجینیا – امریکاچراغ
- شاعر:عنایت الله پویاند ښاپیرۍ مینه
- شاعر: صدیق کاوون توفانيلولۍ دنیا
- نبی عظیمی دمی با فرزانه مامون
- دکتر بیژن بارانسرود 8 مارس
- دکتر بیژن بارانصمیمیت عواطف در شعر فروغ فرخزاد
- نوشته نذیر ظفرحدیث ظلمت
- امیرخا ن جوینده دوبیتی های نا ب
- عبدالودود فضلیسکــون مـیـکــده
- سرودۀ: الحاج غلام حبیب "نوابی"باعث ایجاد ما
- نورالله وثوققاضیِ کو ر
- دوکتور لطیف بهاندباریس لئونیدوویچ، پاسترناک
- انجنیر حفیظ اله حازمشیشه و سنگ
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)هرزه تازیها
- شین میم شینسیری در جهان بینی روشنفکران بورژوائی واپسین (بخش دوم)
- امیرخا ن جویندهبی با ور
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری) دانش
- حقمل پ.پجرت!
- شعر از : محمد یونسجنازۀ ابر
- عطا احمدیسوگند نامه
- الحاج غلام حبیب نوابیتیر آه
- نو شته نذیر ظفرگفتگوی گندم و خشخاش
- شاعر : امان الله سیلاب ساپيناز او نیاز
- شاعر :ارواښاد عبدالقدوس (پرهیز)پښتونه ویښ شه!!
- نجیب بهروش قـدر و بـهـا
- نبی عظیمی ازمداهنه گری تا فحاشی
- امیرخا ن جوینده بی همتا
- الحاج غلام حبیب نوابیحمد خدا
- محمد اسحاق ثنا می بود
- برزین آذرمهر بی رنج این سفر
- بیژن بارانستاره
- بیژن باراننقد آثار ویگن
- شاعر :عنایت الله پویاند مینې سبق
- طنزی از: تیراندازاندرفوائد جرت
- عنایت الله پویان تیښته
- شین میم شینسیری در جهان بینی روشنفکران بورژوائی واپسین
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) ای خدا
- نصرت شاد از شعر حوا- تا رمان اروین
- سید احسان واعظی اسپ شاه
- برگردان میم حجریمال من، مال تو
- محمدنبی عظیمیازمُداهَنـــَه گری تا فحاشی
- ازقلم فضل الرحیم رحیمفکر ات باشه که فدا جان خبر نشه !!!!!
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری) ظالم
- نوشته نذیر ظفردرد دل
- نگارنده : تیر اندازما و کوچه داکتراکرم عثمان
- جاویدفرهادبازخوانی چندبیت ازشکوه های ناصر خسرو
- مینا اسدی دوباره می شود، آری!
- مطلب دریافتی از ربابهشیر و روباهان
- دکتور محمد شعیب مجددیسعادتملوک تابش سفری از شعر «مادر پیر» تا شعر«هوای قفس»
- نو شته عبقریپیام حکمتیار
- امیرخا ن جویندهَمَجّمَرِعِشّق
- شاعر : صدیق کاوون توفاني دوينو جام
- شین میم شینفردوسی را باید از نو باید شناخت
- نو شته عبقریآهنگ نو
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) ای وطن
- اوستا رومان کوچه ی ما - ترفند نوین برای ابراز معصومیت
- از قلم فضل الرحیم رحیمواژه های نودر عصر نو !!!
- شاعر : صدیق کاوون توفانيددوزخ په څنډو
- کوروش آقا مجیدیباغ ابریشم
- سيد زبير واعظی درد زمان
- زلمی رزمینامه ای از آن دنیا
- انجنیر حفیظ اله حازمآزادی
- الف - محشور خاکستر جان ! سوژه ها بهترین اند , اما ...
- شکیب جانبازاستاد مهربان رفت
- عبدالودود فضلی روبـــا، شــغــال ، بــــاز
- خدامراد فولادیشعر من
- امیرخا ن جویندهآه سرد
- یاسیندو نامه به همسرم
- م . ن . آدم خيل جرت! گفتن ها ، سيماي واقعي محقق را آشکار ساخت
- نو شته نذ یر ظفرزمستان ! فصل تو فصل زیان نیست
- شعر از :محمدیونس عثمانیبهار
- رقص آرامرقص آرام
- میم حا نجارپای منبر هرمان هسه
- محمد اسحاق ثنا انتظار
- جلال پیروز فرزند افغان
- بیژن بارانمانيفست
- ناهید بشردوستسنگتراش
- خدامراد فولادی دست ها و اراده ها
- امیرخا ن جویندهرنجورم امروز
- ازقلم فضل الرحیم رحیم یک نظر سنجی خورشیدی و میلادی !!!
- محمدنادربرلاسفراراست سهم ما!
- ع.فاریابیوارسته مردی از دیار ظهیر فاریابی
- امیرخا ن جوینده دریایی غم
- عبدالو کیل کوچی ترا دو باره میسازم
- هاکان مسعود نوابیچقدر؟
- انجنیر حفیظ اله حازمبیکرانه
- کبیر فرخاری خانه های بی در
- دکتر بیژن بارانعرفان در خاور میانه
- انجنیر عبدالقادرمسعوددمخکښ شاعر اونومیالي لیکوال او داستان لیکونکي ښاغلي عنایت الله پویان دادبي آثارو یوه بیلګه
- جاویدفرهادسیاسی گری در شعر
- اندیشه شاهیدخترم! به افغانستان که جهنم نامیده برگرد!
- حسین فخری جلوه هایی از رمان کوچه ء ما
- امیر خا ن جویندهنا آشنا
- آنتوان چخوفمتشکرم
- امیرخا ن جویندهای د ل
- عبدالودود فضلی رقــــص بــــومــان
- ناهید بشردوستاشتياق وصل
- خجسته الهامبرف
- یاسینتحلیلواره ای بر «سفر دریائی»
- مجید نفیسیقلب خانه
- محمد اسحاق ثنا مرد دانشور
- ارسالی انجنیر سید عارف گهریک در ادامه معرفی یک استعداد پنهان از دیار عرفان فاریاب باستان :
- مولانا کبیر فرخاریهـمـای آرزو
- ل کریمی استالفی حقیقت در سکوت ما میمیرد !
- مولانا کبیر فرخاریمولانا جلال الدین بلخی
- محمد اسحاق ثنا دنیای دون
- شعر از : محمد یونسسکوت دره
- نجیب بهروش آبـرو
- محمدنبی عظیمیکاش کوچهء ما را نمی خواندم بخش فرجامین
- انجنیر خفیظ اله حازمدیده به چشم
- امیرخان جوینده بی وفایی
- جاوید فرهاد روش های درست نویسی ودرست گویی درزبان
- عبدالخالق تنها بینواشام اندوه
- ناهید بشردوستبوى خينه
- محمد زرگرپور درٌدانه
- خدامراد فولادیبه دانشجویان سوسیالیست
- امیرخا ن جویندهجنون
- عزیزه عنایتزمستان و غریبا ن
- عبدالو کیل کوچیسلام بروطنم
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)متـــاع دکــــان مـــرگ
- نو شته : نذیرظفرتصویر کر بلا درآیینه شعرا
- نو شته نذیر ظفرنا امید
- بیژن بارانشمع روشن ابدی
- برگردان و تغییر : دکتر حمیدالله مفیدبهترین طنز سال
- عبدالودود فضلیآتــش حـســرت
- ل . کریمی استالفی گرامیداشت ازشخصیتی که ناله می نوشت ... !
- شین میم شینرأی دیگر
- محمد اسحاق ثناسلطان آواز
- شعر از : محمد یونس عثمانیدو رنگی باد
- محمدظاهرحکمید طالو په ویش
- محمدنبی عظیمیکاش کوچهء ما را نمی خواندم بخش ششم
- امیرخا ن جوینده عشق مکاری
- نو شته نذیر ظفرزندانی شیرخواره
- حمید محویمدرنیسم
- سروده یی از انجنیر حفیظ اله حازموکفر سجده جو شده
- نجیب بهروش عـلـو هـمـت
- عبدالو کیل کوچیخسته دلان
- مجید نفیسیبه کودکان زندان و تبعید
- بیژن باران یادها- دکتر غلامحسین ساعدی
- دوکتور بشير افضلیبرخيز
- محمدنبی عظیمی کاش کوچهء ما را نمی خواندم بخش پنجم
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) فرهـــــاد (دریـــــــا)
- مژگان ساغر شفا بدهکار
- حمید محویتنها آنان که بر خاک افتادند خاتمۀ جنگ را دیدند
- نورالله وثوقرأی حیران
- امیرخا ن جویندهزچشم ا ند ا ختی
- بیژن بارانپیری
- تحلیل از شین میم شینجهان و جهان بینی
- سید زبیر واعظیرازدل با وطندار
- مژگان ساغروطن
- حمید محوینقدی بر رمان«همنوایی شبانۀ ارکستر چوبها»
- شعر از :محمد یونس عثمانیتندورای حسرت
- عبدالغفور امینیمبا رک عید قربا ن
- عبدالوکیل کوچیای دیده باز شو
- ایوان تورکینفگنجشک
- حمید محویکارگاه نقد ادبی
- نادیه فضلسه سروده زیبا
- محمدنبی عظیمی کاش کوچهء ما را نمی خواندم بخش چهارم
- ترجمۀ سهراب شباهنگ در ستایش دیالک تیک
- امیرخا ن جوینده خُجَسّته عید
- محمد اسحاق ثناعید قربان
- محمدالله نصرتجامۀ عیدانه
- حلیمه مهر پورآ نروز دور نیست . . .
- سلیمان راوشمکان خدا
- نجـیـب بهــروش شـاهـد مقـصـود
- نورالله وثوقشیطانیِ آیینه ها
- تحلیلواره ای از میم حجری تراژدی قورباغه ها
- محمد اسحاق ثنا دلبر کافر
- شین میم شیناختران عطشان آزادی در شعر «تصویر»
- ا. م. شیری بیاد اکتبر سرخمان
- عبدالو کیل کوچیرنج بی پا یان
- امیرخا ن جوینده رنجـورتا کی
- برزین آذرمهراز زبان برگ...
- عبدالودود فضلیدنـیـای عـجـیـــب
- انجنیر عبدالقادرمسعودمتلونه زموږ د ولسونو ارزښتناک،ویاړلې ادبي او فرهنګي میراث
- حلیمه مهر پور جا مۀ تز ویر
- محمدنبی عظیمیکاش کوچهء ما را نمی خواندم بخش سوم
- شین میم شینخود آموز خود اندیشی
- امیرخا ن جوینده دردِ نهان
- کیوان باژنهواي آزاد
- دکتر بیژن باراناروتیزم در شعر فروغ فرخ زاد
- شعری از انجنیر حفیظ ا له حازمنیامدی
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)کشورم
- برگردان حجریدرخت الفبا
- دوکتور بشير افضلیعشق اولين و آخرين
- نورالله وثوقراویان بردگی
- پیرایه یغمائیپیرایه یغمائی
- مولانا کبیر فرخاریلیلا صراحت روشنی
- ترجمه توسط حمید محویدر باب ضرورت هنر در دوران ما
- شین میم شینجهان و جهان بینی فروغ فرخزاد
- سرلوڅ مرادزی ملنګ جان او پښتوستان
- محمداکبر کرگردجهاني په شعر كې خيال تصوير اوعاطفه
- امیرخا ن جوینده نا چا ر
- صالحه وهاب واصلدر سوگ پدر
- محمد اسحاق ثنامرغ بی بال
- جینا روک پاکوکشور چهار رنگ
- محمدنبی عظیمی کاش کوچهء ما را نمی خواندم بخش دوم
- میم حجریکابوسی به رنگ رؤیا
- بیژن باراناستبداد
- انجنیر عبدالقادرمسعوددپاک زړي، وطنپال او ویاړلي شاعر ارواښادعبدالقدوس پرهیز دشعرونو ارزونه
- سلیمان راوش ادبیات و مسخ اندیشه در سیما ها
- عبدالودود فضلیازمـاسـت کـه بـرمـاسـت
- فرستنده:هاکان مسعود نوابیفکور من
- امیرخان جوینده تا بکی
- عبدالو کیل کوچیبار دیگر رسید فصل خزان
- ارسالی:هاکان مسعود نوابینشاط و ناره
- سعید سلطانی طارمیچشمه
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)پیـــــــر مـــــا
- انجنیرسید عارف گهریکمعرفی یک استعداد پنهان دردیار عرفان فاریاب باستان
- جاویدفرهاد دودیدگاه در باره ی زبان
- محمدنبی عظیمیکاش کوچهء ما را نمی خواندم
- عبدالوکیل کوچیای دیده باز شو
- شعر از :محمد یونس عثمانیهیکل غم
- نوشته نذیر ظفرمسجد گلگون
- نجیب بهروش هـوش کـن هـمـدم هـر سـفـلـه و نادان نشـوی
- شعر از انجیلا هاشم هدایتوطن
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) با ادب باش
- مرکه کوونکې : انجنیر عبدالقادر مسعودزموږ دهیواد دخوږ ژبي، مبتکر شاعر او ژورنالیست ښاغلي خیال محمد کټوازی سره مرکه
- شعر از :محمد یونس "عثمانیلاله های سیاه
- عبدالودود فضلیچـــــــــــرا ؟
- امیرخا ن جویندهحلا ل
- سيد احسان واعظینميکردم چی ميکردم
- طنزکوتاهی از: زلمی رزمیگریه کردن هنراست - گریه دادن هنری والاتر
- امیر خان جوینده اســــــــــــــیر
- بیژن بارانتحریم
- نورالله وثوقره آوردِ سفر
- دکتر بیژن بارانزبان
- محمد اسحاق ثنا طاهر پر شکسته
- محمدالله نصرتمحمدالله نصرت
- زلیخا پوپلگیریه مکن کرزی
- دمحمد اکبر کرګر لیکنه دشعر اونثر په اړوند راولاړې پوښتني اوپه هغو يو څو خبرې
- صالحه وهاب واصلسلطان خزان
- انجنیر عبدالقادرمسعوددنامتو لیکوال او داستان لیکونکي ارواښاد محمددین ژواک د ادبي آثارو یوه بیلګه
- معظم " روستا "برسریر عرش معلا
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) دربزرگ داشت ازمقام هنری مرحوم استاد قاسم افغان
- دکتر بیژن بارانفارسی
- نجیب بهروش طنز
- برگردان : ز.رزمی چرا نی ها میان تهی اند ؟
- ناهيد بشردوستجدايى
- امیرخان جوینده نشد معلوم
- عبدالوکیل کوچیشورش عشق
- انجنیر حفیظ ا له حازمخانه دوست
- صور اسرافیلهزاران وصله
- امیرخان جوینده درد بیچون
- زبیر شیرزادزمونږ د کلی سپی اوس هم غاپی
- مترجم : حمید محویتخیل ادبی
- جاویدفرهادروایتی برای عاصی
- جما عتنوشته : نذیر ظفر
- شعر از :محمد یونس " عثمانی "باد
- امیرخان جوینده خسته دل
- عبدالودود فضلیخـــرطـوم فـیـــل
- امیرخان جوینده دوبیتی ها
- نجیب بهروشگودال ظلمت
- داكبر كرگر ليكنهيادونه اونكلونه
- م . اسحاق " ثنا "تیر بلا
- داکتراسدالله حبیبیاد داشتی درچندوچونی سبکهای شعرفارسی وسبک هندی
- عبدالغفورامینیغلط
- دکتر بیژن بارانادبیات در جامعه
- امیرخان جویندهچه لحظا تی هیجانی
- شعر از :محمدیونس عثمانیگل
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) شهادت نــــــــوری
- امیرخان جوینده چند رباعی عیدی
- سيد زبير واعظی عید دیگر
- عبدالودود فضلیعـیـد پیغـام محـبـت
- شعر از :محمد یونس عثمانیبرگشت روح
- عبدالو کیل کوچیوحدت
- امیرخان جوینده چند رباعی
- نجیب بهروش تیــــغ دودم
- انجينيرهمت الله امين زیغزل
- جاویدفرهادروش های درست نویسی ودرست گویی در زبان )بخش پانزدهم(
- حنیف بکتاشبی تقدیره شېبې
- محمدنبی عظیمی ازمیان نامه های زریاب ...
- جاوید فرهادرابطه ی زبان وفردیت
- ز.رطنزاندرفوائدمصالحه ملی
- امیرخان جوینده دوبیتی ها
- امیرخان جویندهرنج وفراق
- عبدالله وفاجگرگوشه
- بیژن بارانوطن
- هما میرافشاركــوچـــه
- ایمل خان فیضی سیاه سنگ هنوز جهان جهانی را نگشته است!
- شعر از : محمد یونس " عثمانی "رویا
- امیرخان جویندهچند رباعی
- عبدالو کیل کوچیاز افغانستان چه خبر
- امــــــــــــــــیرخان (جوینده)مادر
- نجیب بهروشاستقلال
- انجنیر حفیظ اله حازمآشیانه
- محمد اسحاق ثنا آزادی
- محمد یونس عثمانیآرزو
- عبدالودود فضلیچـه دهـل و چـه دنگ اسـت
- نجیب بهروش درد هجران دیده را ، در دیده خواب آورده ای
- اسدالله زمریآزادي
- جاوید فرهاددیده گاه پسامدرنیسم در باره ی زبان
- انجنیر عبدالقادر مسعوددخدای بخښلي ارواښاد امان الله سیلاب ساپی د ادبي اوفرهنګي شخصیت ارزونه
- محمدنبی عظیمی بخش هایی از نامه های استاد رهنورد زریاب (بخش دوم)
- ولی محمد نورزی د عبد البا ری جها نی په ویا ړ
- ا. م. شیریبه حج رفتن روباه
- نجیب بهروش آفتاب صبح
- امیرخان جوینده نمیدانی
- نصرت شاد یک رمان میان سه ایدئولوژی
- نورالله وثوقرأ ی باطل
- همت الله امین زیغزل ... سلګۍ ځلا
- مولانا عبدالکبیر "فرخاری" چشم خورشید
- عبدالودود فضلیمـوش و بـقـال
- محمدنبی عظیمیگــــُزیده هایی از نامه های استاد رهنورد زریاب
- عبدالوکیل کوچیاستقلال وآزادی
- نورالله وثوقموسیقیِ آتش
- نجیب بهروش معراج کرامت
- ډاکټر حنیف بکتاشدریڅه
- دكتر بيژن بارانتبلور اختلالات روحي در شعر نو فارسي
- جاویدفرهادچند گپ درباره ی پسامدرنیسم
- انجنیر عبدالقادر مسعودد ښاعلي مفتاح الدین ساپي ادبي اوفرهنګي اثارو ته یوه کتنه
- جاویدفرهادروش های درست نویسی ودرست گویی در زبان
- فرستنده: ب. دهزادخواب شگفت
- عزیزه عنایتبشکسته پـــــر
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) شکایت وطن
- نجیب بهروش عزم دلیرانه
- نورالله وثوقکُشتیِ فرنگی
- دکتر بیژن باراننقاشی و شعر
- عبدالودود فضلیمـعـشـوق ازل
- نصرت شاد آلکساندر بلوک ، شاعر سمبولیسم
- دکتور فرید طهماسمرغ شکم پر( طــنـز)
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)سرچشمه ی حیات
- شعر از :محمد یونس عثمانیتک درخت
- نورالدین(همسنگر)بیتو این زنده گی
- محمدنادر«برلاس»دختی غزل
- نجیب "بهروش" وصا ل د وست
- نورالله وثوقنفرت نهاد
- مولانا عبدالکبیر "فرخاری" مشک تر
- محمدنادربرلاستک تک
- محمد یونس " عثمانی "عقیق گریه
- كاوه رعديپایان كارناوال مرگ
- شعر از لبیبیوکـــــــیل قــــــوم
- عبدالودود فضلیوطـــــن
- همت الله امین زیله ښاغلي محمداسماعيل څپه سره ادبي مرکه
- سيد زبير واعظی قند پارسی
- ډاکټر حنیف بکتا ش د سوما له خمه اخلي نوش په نوش وروستي جامونه
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) گرمی آه
- جاوید فرهاددوبیتی هایی برای یک شَبَح
- جاویدفرهادروش های درست نویسی ودرست گویی در زبان
- نورالله وثوقپنالتی
- عبدالودود فضلیدنـیـــای مــدهــوشــان
- انجنیرعبدالقادر مسعود ښاغلي عبدالباري جهاني نوښتګر اومخکښ شاعر اولیکوال
- عزیزه عنایت قسمت سوم د ر کوچه با غ عروض !
- انجنیـر خلیـل الله رووًفـی به تماشـا گـران تاریخ
- نورالله وثوق الفبا
- پیام تسلیت و همدردی اوزبیک ها و ترکمن های افغانستان مقیم انگلستان به مناسبت وفات نا به هنگام شاد روان رضوانقل تمنا شاعر و نویسنده نستوه میهن
- دکتر بیژن بارانزبان
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) به مناسبت روز پـــد ر
- شعر از : بهزاد قرایینقش بی غبار
- تهیه و کمپیوتراز توسط محمدالله نصرت حرفِ دل
- عزیزه عنایت بخش دوم در کوچه با غ عروض !
- نجیب (بهروش) جوش می
- انجنیرعبدالقادر مسعودشهید سیلاب( ساپي ) د لوړتفکراوسپیڅلي احساس شاعر او لیکوال
- نصرتمهــمــان
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) موی مشکین
- دکتور فرید طهماسمعذرت می خواهیم!!
- عبدالوکیل کوچیمادر
- دکتر بیژن بارانبگذار هزار گل بشکفد
- نورالله وثوقدرسِ هندسه
- معظم شاه روستاعشق بی پروا
- عبدالودود فضلیستاره هـا میگیـریـنـد
- قیوم بشیرطالع سعید!!!
- طنزاز قلم فضل الرحیم رحیمیک خبر جانانه !
- محمدالله نصرتدل پردرد
- نیلاب موج سلامآیا فراگیر شدن « بیدل » هراس پراگن میشود؟
- داکتراسدالله حبیب یاد داشتی به نویسندۀ « بیدل شناسی یا بیدل جدایی »
- حنیف بکتاش مسکا دې مه درېغوه
- قیوم بشیرخشم خلایق
- عبدالوکیل کوچیمن انسانم من انسانم
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) بازهم درمورد درست نویسی
- مخممسنجیب الله بهروش
- جاویدفرهادگفتمانی باچندشعرویک شاعر
- قیوم بشیرگردش زمان
- محمدنادر«برلاس»جرگه
- یک نقدوچند نگاهجاوید فرهاد
- جاویدفرهاد دونمود، دریک بازنمود
- قیوم بشیرخبر عاجل
- سید احسان واعظیجایگاۀ سوگند نامه در ادبیات منظوم فارسی - دری
- عبدالودود فضلیتـمـاشــا کـــن
- وزیر اوستا ملا رجا بخواند
- انجنیرعبدالقادر مسعود دځواکمن قلم او ادب خاوند ارواښاد استاد محمد دین ژواک
- جاوید فرهادگشتی در عاشقانه ها
- سید زبیر واعظیتهدید طالب
- عبدالوکیل کوچیمعلم
- نورالله وثو قنفرتِ سَیّار
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) آموزگار
- محمدنبی عظیمیدرهمسویی با جناب مولانا عبدالکبیر فرخاری
- طنز از قلم فضل الرحیم رحیمگرنمی دانی بدان او بیخبر!
- عنایت اله پویان لیونی بابا
- محمدالله نصرتخورشید عشق
- انجینر محمود صافیپه هندی اروپایی ژبو کښی دپښتو،اوپارسی دری ژبو دریځ
- داکتر و.ع.خاکسترکابل و ماکوندا
- عبدالوکیل کوچیصبربی شمار
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) درمورد درست نویسی
- زلمی رزمیاعلامیه افغانی حقوق بشر
- از قلم فضل الرحیم رحیم یک مجلس ابتکاری و خیرخواهانه !
- عبدالفغور امینییا ر سفر کرده
- محمدنبی عظیمی دمی با آقای زمان هوتک
- نورالله وثوقفلمِ لحظه ها
- قیوم بشیرچند سروده در وصف مادر
- زمان « هوتک »تبصرۀ پیرامون نوشتۀ محترم جنرال نبی « عظیمی »
- طنزاز قلم فضل الرحیم رحیم سر و آخر ندارد !
- طنز از : زلمی رزمیفوایدآوازخوانی
- صالحه وهاب واصلمادر
- سید زبیر » واعظی « روزت مبارک باد
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) باطـــل پرســـــت
- سید زبیر واعظینفرین
- نورالله وثو قساقیِ سیاست
- ( مير محمد يونس واعظی )مستحکم باد همبستگی بین المللی کارگران جهان!
- نورالله وثوقدنیای محالات
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)مـــــــادر
- محمدالله نصرتباغ وصل
- دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعید افغانی نګاهی به ترویج زبان فارسی در نیم قارهء هند
- عبدالو کیل کوچیفرخنده باد روز همبسته گی کارگران جهان
- ناهید بشردوستهمسايه
- ډاکټرحنيف بکتاشله غصې ترسپېدې
- سید احسان « واعظی » برخی از تصاویر جوانی و پیری در ادبیات منظوم فارسی- دری
- نورالله وثوقصندلی دورانی
- عبدالودود فضلیدزدِ بـاچـراغ
- نصرت شاد نیچه ، شاعر و فیلسوف
- عزیزه عنایت گــــذری در کوچه باغ عروض !
- محمدنبی عظیمی زبان وبیانِ نقد وهجودر ادبیات زبان فارسی دری
- انجنیر عبدالقادر مسعود دستر نومیالي ، ویاړلي، فرهنګي، ادبي، سیاسي او مبارزشخصیت خوشحال خان بابا په هکله یو څو خبرې
- نورالله وثوققطبِ نامردی
- محمدالله نصرتلیلی
- حسیب شریفیطوفانی که ستاره را ربود
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) وطـــــن
- عبدالودود فضلیبـــــد کــــردار
- محمدالله نصرتانتهای زندگی
- نورالله وثوقلگد بر گورِ حاتم
- عبدالغفور امینیگـــــــــذ شـــــــت
- از هادی (( عروس سنگ )) در سوگ عدالت
- طنزکوتاهی از : زلمی رزمی ... نعره تزویر، نعره تزویر ...نعره
- عبدالله غمخور افغانستان
- نصرت شادتاریخ ساده فلسفه لیبرالی
- بهاریه از نذ یر ظفرشورش بهار
- داکتر خاکسترقهار عاصی با ماشیندار پی کا
- نورالله وثوق عروسک
- سجیه الهه (احرار) آرزوی صلح در جهان
- عبدالودود فضلیهـجران صـلح
- شیما غفوریبهارآرزو
- طنزکوتاهی از : زلمی رزمیفوائد راکت پرانی وتروروآدمکشی
- ب، د، گذرگاهیاعلان کاريابی!به مستری لايقی کار پيدا شده؟
- نورالله وثوقخوشۀِ نا خوشی
- از: عزیزه عــنا یـــتســروده هـــای بهاری
- محمدالله نصرتفصل بهار
- ډاکټر حنيف بکتا ش د نرګس مسکا
- شفیقه اصغر نعمتبهار وطن
- وزیراوستا مرزها را بشکنیم
- نصرت شاد هواداران آنارشیسم در ادبیات غرب
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) بهــــــار
- صالحه وهاب واصلبهار
- عبدالودود فضلیگــردش ســـال
- نوشته نذ یر ظفر گله با نوروز
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) ریـــــــا کــــــــاری
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد گفت و شنود با هارون یوسفی سابق استاد پوهنتون یا دانشگاه ء کابل ، ژورنالیست ، نویسنده ، گوینده مستعد و طنزنویس چیره دست افغانستان
- شعر از محمد محسن مختاروطن مینه
- محمد شفیع بیاناشک
- نورالله وثوقصادرات همسایه
- جاویدفرهادروش های درست گویی ودرست نویسی در زبان بخش دوم
- نورالله وثوقتابوشکن
- جاویدفرهادروش های درست نویسی و درست گویی در زبان بخش یکم
- نصرت شادشعر مدرن ، - زیباگرا یا اجتماعی ؟
- دکتور خلیل وداد زنان نامدار تاریخ کشور ما و جایگاه منحصر به فرد رابعهء بلخی
- در وصف زن
- ودود فضلی زن مخـزن اســرار
- نورالله وثوقگلوگاهِ فضا
- شلاق طالبسيد زبير" واعظی"
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) به مناسبت 25 سالگی سردرنقاب خاک بردن علامۀ بزرگ سید افغانی رحمت الله علیه
- نصرت شادادبیات اسپانیا ، - پنج نوبل
- محمدالله " نصرت "روز زن
- مرکچي :انجنيرعبدالقادرمسعوددهیواد د خوږ ژبي شاعراولیکوال عنایت الله پویان سره مرکه
- حلیمه مهرپورمُهر بد بختی
- حشمت امید معـجزه ...
- نورالله وثوقهمصدابامردم درخون خفتۀِ کابل
- محمد شفیع بیانزن
- نصرت شادوداع با شعر و شاعره های غرب
- رستم پیمانیک تاریخ اشتباه
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) تیـــــــر آه
- عبدالودود فضلیخــواب غـفــلـــت
- نصرت شاد شاهکارهای ادبی غرب
- آصفه صباجادهء خون
- سلیمان کبیر نوریطا لب هوشیار
- وزیراوستاراه بسوی رستا خیز
- ظاهرحکمینوای عاشقانۀ مرغ دل
- جاویدفرهادچند سویه گی درشعرشاملو
- نصرت شاد شاعره ، میان جنگ و فاشیسم
- مولانا عبدالکبیرکبیر فرخاری " منظری از میهن"
- میهن فدا --- محشور اجمل خټک اسطوره ی مبارزه ، هنر وادبیات ووطن پرستی
- نورالله وثوقپا پوش
- محمدالله نصرتغم انگیز سالنگ
- وزیراوستا راه بسوی رستا خیز
- عبدالو کیل کوچیزن ای الاهه خورشید آسمان برخیز
- نصرت شاد دو شاعر عرب
- اسدالله زمریدوزخي تنده
- سجیه الهه احرارافتخار آدمیت در چیست؟
- جاویدفرهادچند دقیقه در"عقربه ی چهارم"
- قدیره واسوخت بدخشیآبگینه های شعرقدیره واسوخت بدخشی
- ضیا قاریزادهوحدت
- محمدالله نصرتثروت حیات
- ارسالی حسین سالاریسروده یی از سیمین بهبهانی
- ه. ا. سایهگر سوختنم بايد افروختنم بايد
- عبدالودود فضلیشـاخ شـتـروکلـهءفـیـل
- محمدنبی عظیمی ( تــــــهوع ) La Nausee
- محمد ا صغر( عبا د ی )ملک د وست !!!
- نصرت شاد فروغ و پروین ، - از راه دور
- پوهندوی دوکتور سیدحسام (مل) مبارک شه
- برگردان: بابک صحرانوردعاشق تر از بادام کال
- فضل الرحیم رحیم گفت وشنود با خانم صالحه وهاب واصل، شاعر ظریف اندیش با قریحه و با ذوق
- مژگان ساغر حادثه
- مولانا کبیر فرخاری سخنی با خدا
- عزیزه عنایت جلـــوه گــاه
- محمدالله نصرتاز بدخشان میروی
- محمد شفیع بیان مشت کوبنده
- وزیراوستاروزگا رشوم
- نورالله وثوقکنفرانس
- از نورالدین همسنگرشرم ما باد!
- ظاهرحکمیبه ارمان مهرش
- اصغرعبادیکا بل جـا ن
- محمدالله نصرتگرداب غم
- صالحه وهاب واصلبیا
- امان معاشر ، خبر نگار آزاد بیدل
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد گفت و شنود با شاعر ، بید ل شناس ، پژوهشگر و داستان نویس فرهیخته افغانستان ،کاند یدای اکادمیسین ، دکتر اسدالله حبیب
- نورالله وثوق به مردمِ بی دفاعِ کابل
- محمد شفیع ( بیان )صدای مادر
- صالحه وهاب واصل خون شب
- نصرت شادرودکی و حافظ در منابع غرب
- دکتر بیژن باراننظریه های ادبی
- نورالله وثوقمنارۀاحساس
- محمدالله نصرتمعشل عرفان
- نورالله وثوقدهانِ زندگی
- عبدالودود فضلیپـنـــد حـکـیـمـان
- محمد شفیع بیانمرغ مهاجر
- فرستنده : زلمی رزمی صالحه وهاب واصل نقاش وشاعرزبان عشق
- عتيق الله ساحلدو شعر تازه
- قیوم بشیرمراد دل
- نصرت شادمحمد اقبال ، - رنسانس اسلام مدرن
- نورالله وثوقپوفِ دیگران
- از قلم: ماریا دارو خریداری بپول کلدار
- محمد شفیع بیاندرد هجرت
- مصاحبه کننده : انجنیر عبدالقادر مسعو د با شا عر و نویسنده گرانقـدر کشور ما عزیزه عنایت معرفی شوید
- نورالله وثوقاشکی برگوربیگناهی کودکانِ "نرنگ "ولایت کنر
- محمد شفیع (بیان ) اشک غم
- نصرت شاد پیتر وایس ، - ادبیات سیاسی
- اسحاق ثنـابیــداد خـزان
- نورالله وثوقهمفکرِنامردیِ
- نورالله وثوقاجاقِ همسایه
- جاویدفرهادزبان و هویت
- ودود فضلیسـخــنِ بـی حــا صــل
- نصرت شاد ادبیات و دو نوع " انتظار "
- محقق وگردآورنده ( صباح )هويت ادبي وفرهنگي ماچگونه شکل گرفت ؟؟؟
- وزیر- اوستاما ند گار مقد س
- انجنیـــر خلیـل الله رووًفیرگبـــارحـادثه
- نورالله وثوقسی سال سیه
- ر.پیکارجوکورخودبینای مردم
- وزیر- اوستابنا م انکه میسوزدومیسازد
- سروده ازسیما سمآزن
- مینا اسدیدوباره می شود آری........
- نورالله وثوققسم به شمس
- سروده ای ازسيد زبيرواعظیعيد قربان
- سروده ای ازسيد زبيرواعظی کشتار نامه
- ودود فضلی یــادت نــــره
- ملنگ جانراغله دلربا په گلشن
- جاویدفرهادزبان وهویت فلسفی انسان
- انجنیر حفیظ اله حازمبازگشت
- وزیر- اوستانبرد
- نو شته نذ یر ظفر طالب غدار
- نورالله وثوق دوشِ ناله
- صدیق رهپو طرزی در شط شعر
- میرمحمدشاه رفیعینهضتی
- نصرت شادرمان اتوپیستی و ادبیات سیاسی
- دکتور فرید طهماسطنز دربارهء طنز
- نورالله وثوقشیپورِشیطان
- وزیرصلاحطرد مردم
- حميد برنا وحدت
- مرادزی ملنګ جان : پښتو ، پښتونواله او پښتونستان
- بیژن بارانديوار
- لطیف کریمی استالفیمرگ باور
- نورالله وثوقصدای پرپر
- نو شته نذ یر ظفرقبور شهدا
- فضل الرحیم رحیمپرسش حیران خان و پاسخ تلیفون جان
- دکتور فرید طهماسپدرم به جولا تبدیل شد !
- سروده ای ازسيد زبيرواعظیرشک
- جاویدفرهادفلسفه باوری درادبیات
- صالحه ( رشیدی ) ترس
- عبدالوکیل کوچیتاکی
- نصرت شاد زنان و جایزه نوبل ادبیات تبعید
- محمدظاهر حکمیمخور فریبش
- انجنیــر خلیـل الله رووً فــییخـبسـته گیهـا
- محمدنبی عظیمی یادی ازآفرینندهء رمان بی بدیل " همسایه ها" احمد محمود
- جاويد فرهاد دوبيتي ها
- نصرت شاد یک زن در آغاز ادبیات رئالیستی
- دکتر بیژن بارانمونولوگ درونی
- صالحه رشیدیزن موجود بهشتی است ؟
- عبدالودود فضلیدست خــوش طوفان
- نصرت شاددو زن ، و دو جایزه ادبی نوبل
- صالحه رشیدباور
- محمدالله نصرتتیر نگاه
- نورالله وثوقریشۀ تشویش
- نادر ظهیر اقــــتدار آتش
- نورالله وثوقمیزبانی مهمان
- سیدزبیر«واعظی» عیــــــــــد غربـــت
- نصرت شاد یک زن ادیب ساهپوست
- ع.امانیزاهد ومدهوش
- بیژن بارانبهار سبز
- نورالله وثوقتلخکها
- زبیر«واعظی» " خوبی اندرکس نمی بينيم خوبان را چه شد"
- نویسنده و مرتب عبدالله « وفا»یاد و خاطره استاد وفا گرامی باد
- فرستنده: ف. کبیریسروده ای از غاده السمان زن شاعر سوری
- برگردان به فارسي: بابك صحرانوردشاعر
- محمدالله نصرتگرداب محبت
- نصرت شاد ادبیات آمریکای لاتین ، - زنان مبارز بعدازکودتای نظامی
- حضرت ظریفیاهدأ به کامبخش
- صالحه رشيديپرستو
- نورالله وثوقسرنوشت رأی
- فضل الرحیم رحیم فریاد
- نورالله وثوق !!!!!کورخواندی
- محمد نعمان دوست قبرستان من
- محمد اسحاق " ثنا "حاکم شهر
- نورالله وثوقجبر انتخابی
- محمدالله نصرتندامت
- دکتر بیژن بارانبنمایه شعر 3 هزار ساله فارسی
- ناهيد بشردوستانتظار
- محمدنبی عظيمی حالی اگر چیزی بگویم بازسرم قهرمی شوی
- ظاهرحکمیبه ارمان مهرش
- محمد ا صغر( عبا د ي )خد مت ا نسـا ن !!!
- انجنیر حفیظ اله حازملمس مهر
- محمد الله " نصرتماه لقا
- صالحه رشیدیدر کویر دلم
- عبدالودود فضلییـارب چـه عـذاب اسـت
- جاوید فرهاددوغزل برای "لیلی"
- نورالله وثوق به پاسِ رنگها یی که ازا نگشتان رفتند
- جعفر جبرئیلیفصل انتخاب
- محمد اسحاق " ثنا "استقلال
- محمد ا صغر عبا د ي د ا وطلبی !
- شعر از: حسین مهرانزادگاهَ
- صالحه رشیدیبالاخره
- انجنیر حفیظ ا له حازماز راه
- حضرت ظریفیخدا! یا خداوند!؟
- برگردان:جاویدفرهادسیگاری
- عبدالوکیل کوچیانتخابات
- نورالله وثوقجنگِ تریاک
- محمدالله " نصرت "بدخشـــــــــان
- محمد الله " نصرت "زنده گی بی تو
- نورالله وثوقصندوق رأی
- م . ا صغرعبا د ینه کل با نه ، نه ...
- محمد اسحاق '' ثنا ''آرزوست
- غلام جیلانی "پژوه"ترانه درد
- نظر –برهان عشق!
- دولت محمد "جوشن"شـهپـر سیمـرغ
- نورالله وثوقشهر بی دروازه
- بهادر-الهام سرنوشت
- بیژن بارانماه عامیانه
- صالحه وهاب واصل دیار وطن
- محمدالله نصرتتنهـــائی
- جاویدفرهادباز خوانی چند بیت از یک غزل " بیدل "
- بابك صحرانورددرس های شعر شناسی معاصر
- نو شته نذ یر ظفرخدا خیر کند
- نورالله وثوقپوستین چپه
- نظر - برهانوفا !
- وزیر-اوستامشعل یقین
- محمد اسحاق '' ثنا ''کار مُثمر
- نورالله وثوقمارِکر
- نذ یر ظفرانگور
- سروده ای از منظر حسینیتهران
- محب اله (فکرت)سمنگان باستان
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) ریا کار
- عزیزه عنایت سروده های تازه
- نویسنده : بابک صحرانوردشیوه های روایت در داستان کوتاه
- انجنیر حفیظ ا له حازممزرعه کشته
- صالحه وهاب واصلبرقصم
- صالحه( رشیدی)تنگی دنیا
- بیژن باراناقدس
- نورالله وثوقبرج زهرمار
- محمد ا صغر( عبا د ي )ا ي وطن !
- جاوید فرهادارزش،ابطال پذیری وآسیب نگره های ادبی
- صالحه وهاب واصلزن افغان
- منوچهر خاکی قبله آزادی
- نويسنده: بابک صحرانوردفوتوریسم ؛ مایاکوفسکی
- عبدالوکیل کوچیبمناسبت چهارمین سالروز تاسیس نهضت فراگیر د ت ا
- نورالله وثوقمداری
- صالحه ( رشیدی )طرح ادبی
- عبدالودود فضلیدنـیـای عـجـیـــب
- شعراز: مهران حسینیزادگاه
- طنز: از عزیز نسینپادشاهی که زاغها انتخاب کردند
- صدیق رهپو طرزیما اسطوره و واقعیت
- نظر -برهان پدر قهرمان
- نورالله وثوقسحر فکران
- جاویدفرهاددوکنش دردوواکنش
- وکیل کوچیپدرم را بمن باز دهید
- صالحه رشیدی!برای آخربار
- نورالله وثوقترازوی هوس
- امان معاشریادی از مرحوم مرزا عبدالحمید (حمید )شاعر توانا کشور ما
- ر. پیکارجونوای زنده گی
- صالحه ( رشیدی )تا به کی ؟
- طنزکوتاهی از: زلمی رزمی انتخابات
- صالحه وهاب واصل«ما»
- نورالله وثوقآیینهی فریاد
- زيوری ويژه مدیر مسوول بستر ادبی فرهنگی دریاچه مقیم تخار نامه سرگشاده
- محمد ا صغر( عبا د ي )عجب وقت !!!
- محب اله «فکرت» همسفر
- نظر – برهانبه یاد آشنا
- نورالله وثوقاشکی برگور بیگناهان بالابلوک
- رستم پیمانباز رفتی و رفتی زخویش
- محمد نادر ظهیرفــــدایــت ای معــــلم ، جان من
- جاوید فرهادشرحی از یک بیت
- محب اله «فکرت» مادر
- آذر سلطانیاعترافات ادبی درسلول انفرادی
- نورالله وثوقبلندای شکست
- برگردان: جاوید فرهادهیچ کس، مثل کسی دیگر نیست!
- بابك صحرانورد14 شعر کوتاه
- محمد اسحاق'' ثنا ''آتش تبعيض
- فیلمنامه ای از بابک صحرانوردنیران جان
- نورالله وثوقدره های زمزمه
- حلیمه مهر پوردر آ تش رسو م ....
- آذر سلطانی داستان دو کودک مهربان درخانه های تیمی
- Ehab Lotayefغزوة غزة
- دکتربيژن باران May Day
- محمد اسحاق'' ثنا ''فتنه جو
- اسدالله جعفریمیلاد گل سرخ
- بابك صحرانوردنيما يوشيج و ارزش هاي شعر معاصر ايران
- نورالله وثوقصحن هوس
- انجنیـر خلیـل الله روًوفـی ودرفـــرجام !
- جاویدفرهاد گپی درمورد غزل های فانی
- حلیمه مهر پور مادر
- سيد عبد اللهترياق هجران
- ایرج میرزامادر
- محمد ا صغر عبا د ينورچشــــــم
- عبدالوکیل کوچیپیام شاد باش به مناسبت روزمادر
- محمد اسحاق'' ثنا ''مادر
- حسن علی پورتقدیم به دوست عزیزماستاد اسدالله جعفری
- نورالله وثوقگروه مافیایی
- نورالدين همسنگرفاجعه!
- نورالله وثوقبمب خوشه ای
- محمد اسحاق ثناآيينهٴ حضور
- محمد ا صغر( عبا د ي )هــوای تـو
- ب.د.گذرگاهیشيران درقفس وروباه ها در شکار اند!!
- مژگان ساغرسفر نامه
- نورالله وثوقدارالمساکین
- طنزکوتاهی از: زلمی رزمی اندرفوائد وکمال های نجاری
- شعر از : محمد خالد "فائز"ازار افيون
- شیر هژیرعدالت
- محمد اسحاق '' ثنا ''و رقِ گُل
- نورالله وثوق مهری وگوهر شاد
- محمدنبی عظیمیبه کي سلام کنم؟
- نورالله وثوقبلوار دلها
- انجنیر خلیـل الله روًوفیشقایق بهار
- سيدذبيح الله سهيلگلزار من
- اثر: دوکتور بشير افضليعشق اولين
- طنز از: زلمی رزمی فوایدشفافیت وحساب دهی مقامات دولتی
- نورالله وثوقضمير خسته
- بیژن بارانماگنولیا
- امــیـــــــــــد کـــــــــامجـوحسن و شکنجه
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری)لاله
- زبیر شیرزادکچکول
- زبیر شیرزادد ابوغریب مرکه
- نوشته: سید جمال ناصر نوری در ستایش فرهنگ و اندیشه
- نوشتۀ استاد عبدالله وفامرسل
- نظر- برهانآرزو
- آرام بختیاری تداخل داستان کوتاه با یک بیوگرافی ؟
- محمداسحاق ثناديگ ظلم
- محمد ا صغر( عبا د ي )بهــــا ر
- عزیزه عنایت مشـــعل وحدت
- محمدنبي عظيميآرزوهای برباد رفته
- ناهيد بشردوستنوبهار
- رستم پیمانخانه من
- آرام بختیاری ادبیات ؛ عشق مادری و شوق ولایت
- نو شته نذ یر ظفرپیام نو روزی
- محمد اسحاق '' ثنا ''بهار
- د زبیر شیرزاد لیکنهعبرت لنډ داستان
- آرام بختیاریادبیات چپ ؛ تبلیغی ولی انسانی
- نظر- برهانانتظار بهار
- عبدالوکيل کوچيبهار
- محمدحسین محمدیداوری مرحلهی اول کتابهای داستانی در جایزه ادبی نوروز
- محمدحسین محمدیداوری مرحلهی اول کتابهای داستانی در جایزه ادبی نوروز
- زبیر شیرزادد آغاشیرین بوټان (پښتو ادبی ټوټه)
- آرام بختیاری تئاتر و دوگانگی انسان بورژوایی
- پژوهشي ازصباحتقدس مادروعطوفت زن دوکلمه دريک مفهوم « قسمت دوم »
- انجنیر حفیظ ا له حازم تا یک بهار دیگر
- اسدالله زمریزما له خوا به ګور ه لیرې ګر ځې
- محمدنادرظهیرلـطــف خـــــدا
- ناهيد بشردوست زن
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)گل بشگفته
- محمدنبی عظیمینامه یی از کابل
- محمداسحاق ثناچوتار
- سليمان راوشخطابهء به مردها
- جمشید پیمان بانویِ من ، امروز روز توست
- حلیمه مهر پورسنگ غیرت
- راحله یارلـیـلـی
- بیژن بارانگلنار من
- آرام بختیاریما و گمنامان ادبی غرب
- م . ا صغر( عبا د ي )ګـذ شــت
- نظر -برهان نسل جوان
- عزیزه عنایت مقـــــــام زن
- رستم پیمانشام نامه
- آرام بختیاری نویسنده پسامدرن طبقه متوسط
- حلیمه مهرپورنژاد برتر
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) دیدم آغشته به خون
- انجنیر حفیظ اله حازمخورشید مرده بود
- دکتر بیژن بارانتحلیلی از 7 خوان رستم
- رستم پیمانآدرس: امتم
- محمدنبي عظيميپنبه ء گــــــــوش
- ناهيدبشردوستگريستم
- آرام بختیارییک رمان ، دو قرن اعتراض اجتماعی
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)شکر شکن
- زبيرشيرزادصنوبرخان
- دوکتوربشير افضلي عقده ها خاطره ها و اميد ها
- بیژن بارانلاله
- نیلاب موج سلام« قمار دیگر »
- ا. م. شیزلی در سوگ غزّویان
- امان معاشرمولا نا عبدالکبیر( فرخاری) شاعر غمدیده در یک حادثه خانم، پنج پسر ویک دخترش را از دست داده است
- انجيلاپگاهيکور که نیستی....
- ا صغر( عبا د ي )زمســـــتا ن
- حضرت ظریفی وحدت ضامن پیروزی مبارزات پیگیر زمان ما وغلبه بر دشواریها
- حلیمه مهر پورجنگ است خصم ما
- سارا ارمنیسه اسم مستعاردریک ترورسیاسی
- عزیزه عنایت اندوه شـــرر بار
- سروده عليرضا قزوهآقای پپسی کولا
- انجيلاپگاهيبه رزمنده گان فلسطینی
- تهیه و نگارش استاد عبدالله وفامردی از تبار عاشقان
- نگارش و برگردان: نیلاب موج سلاماز « برهنه در باد » تا « انسان »
- ناهيد بشردوستفصل غربت
- محمد ا صغر( عبا د ي )چـــه حــا لــست ؟
- انجيلا پگاهيغزه در آتش و خون
- مولانا عبدالکبیر فرخاری درجوش نوبهاران
- صالحه رشيدیزن
- انجينر عبدالکبير کاکړ فلسطين
- محمد ا صغر(عبا د ی)مـــد ا ل
- نذيرظفرسر ما به سر ما
- عبدالحسیب شریفیهوای سرد
- آتوسا سلطان زادهسروانتس ورمان دن کیشوت درادبیات جهانی غرب
- حضرت ظریفی نوای نسل جوان
- میهن فدا محشورسروده های رنگین بیرنگ
- محـمد نادر ظــهـیر یادی مختصر از نخبه گان تاریخ و ادب فارسی درهزارهء اول قمری
- اشرف هاشمیریــيـــــس جمـــــهور انتــــــخاب میشـــــــــــــــــد!
- محمدعارف يوسفيعید شما مبارک
- آتوسا سلطان زادههومرکیست ؟- درسهای ادبی غرب
- بیژن بارانثنویت
- عزیزه عنا یت اندوه غریبـــــان
- داکتر خاکستریگانه آمدو تنها نشست و فردگذشت
- ظاهر حکميپه زمام دی مینان
- روشنزنده با بمب ، زنده باد دینامیت ،- شعارمبارزان بود آنزمان
- نوشته: داکتر حمیدالله مفید گذری بر اندیشه مولانا جلال الدین محمد بلخی در باره عید
- محمد ا صغـر( عبا د ي ) محفل بزرګد ا شت عـــید قربا ن
- صالحه ( رشیدی ) عید غربت
- زبيرشيرزادچه پوه شومه سیفو شومه
- محمد ا صغـر(عـبا د ي) ا مـروز
- روشندرآغازخشم بود- وسپس شورش !
- عبدالو کیل کوچیبیادبودحشمت خان هنرمندافغانستان
- مولانا عبدالکبیر فرخاری رسم و راه زندگی
- م ی هادی ارمغان
- داکتر خاکستراز درفش جوانان تا آکادمی کنگور
- حضرت ظریفیهـــــــــــو ای عـــــــــــــید
- داکتر خاکستر حاصل دور زنده گی صحبت آشنا بود
- داکتر خاکسترنم اشکی و با خود گفتگویی
- بيژن باراندوستی
- از قلم فضل الرحیم رحیم جانم بگو
- روشنشورشگران غرب؛ازآنارشیسم فرهنگی تا سوسیالیسم تخیلی
- محمد عارف یوسفی پــــــــد ر
- خامه ای از داکتر حمیدالله مفیدگذری در اندیشه وافکارعلامه داکتر اقبال لاهوری سخن سرای از شرق
- محــمد ا صـغـر( عـبا د ي )ا هــــل مـعا ر ف
- عبدالله «وفا» وصیت
- روشنغالب آنارشیست ها درتبعید ودور از وطن درگذشتند
- بقلم : محمد نادر ظهیرشـبی تاریک و ظلـمـانـی
- محمد ا صغرعـبا د يمـــــرګ زود رس
- عزیزه عنایتآرزوی بدل بــرده
- محمد عارف یوسفیغــم دل
- روشنرنگ پریده ها در حال مبارزه، وحشتی نداشته باشید !
- حضرت ظریفی حق داده نمیشود بلکه گرفته میشود
- محمد ا صـغـر( عـبا د ي ) خوا ست یتــیــــــــــــم
- بيژن بارانکانون
- محمد نادر ظهیر نگرشی بر افکار و تأملی بر اشــعار حكيم ناصر خسرو
- طنزاز: ز. رمصاحبه با خودم
- محمد عارف یوسفیرهء دشوار
- م ی هادی به استقبال از پیام رفیق محمد داود (عزیزی)
- روشنسه قرن مبارزه اجتماعی آنارشیست ها در آمریکا
- ا صـغـر ( عبا د ي ) ا لـهي
- نوشـتهً انجنیـر خلیـل الله روًوفی صدای شاعری ازتبار هنـدوکش به ابدیت پیـوست
- دوکتور بشير افضلينور درظلمت
- محــمد ا صـغـر( عبا د ي )چــه کـنـــــــم
- علیشاد لربچهروشنفکر و رمانتیک انقلاب در تبعید
- م ی هادی انعطاف
- نذ یر ظفر ائتلاف نا مقدس
- بهار نیکفرموسی میمندی،فلسفه وتاریخ یک قوم سامی
- محمد نبی عظیمی دست خونریز
- محمد عارف یوسفیکوچه
- اسدالله جعفريآيا انسان خيّر وجوان مردي خواهد پيدا شد كه....
- آرام بختیاریزردشت،ازماقبل باستان تا زمان ساسان،ار افسانه تا فلسفه
- بیژن باران منو ترک نکن
- محمد عارف یوسفیاقرارمیكنم
- انجنیـر خلیـل الله روًوفـی انسانی بر افــلاک وانسانی بر حضیض خاک
- عاطفه سلطانيسه قرن فعالیت روشنگری درغرب
- امين الدين ( سعيدي )پښتو متلونه
- محمد عارف یوسفیحسن یا ر
- محـــــمد ا صـغـر( عـبا د ي )یا ر ب
- انجيلا پگاهيآزادی
- ا صـغـرعـبا د ي یـوجـــهـا ن یـوا نســــــا ن
- بهار نیکفرچرا می نویسید ، چگونه می نویسید ؟
- محمد عارف یوسفیروزگـــا ر
- نوشتۀ حسیب شریفی بی زن
- بهار نیکفرفلسفه رواقی ، دین بود یا جهانبینی ؟
- بهار نیکفرشاعر ، واسطه ای میان فرهنگ شرق و ادبیات غرب
- نویسنده عبدالله«وفا» بالاخره لیسانسه قبر کن شد!
- دکتر بیژن باران سخنوری
- محمد عارف یوسفیالتمــــاس
- فـــــواد پامــیری کسی که باید زیر نامش خط درشت کشیده شود...
- نیلاب مـــوج ســــلام« به جایی میروم کانجا نباشد نابرابر، کج، ترازو ها»!
- حلیمه مهر پورخار غر بت
- علیشاه ادبیات فلسفی غرب
- مشعلگراميداشت از سياه سنگ
- محمد عارف یوسفیشیوهء برابری
- محمد عارف یوسفیشیوهء برابری
- عثمان " امانی" آرزو
- م ی هادیوجود تان زنده باد
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- بهار نیکفرادبیات فرانسه ؛ 12 بار جایزه نوبل
- محمد عارف یوسفیمقــــــــد م نیـــکــــــــو
- برگردان از آلمانی: نیلاب موج سلامبدرود شاعر ِ « به گلوله بستن پرنده گان بهشت »
- اسدالله جعفرياو مي آيد كه جهاني از نو سازد!
- بهار نیکفرتاریخ فلسفه غرب ، از پرواز تا فرودی اضطراری
- محمد عارف یوسفیآرزو
- م ی هادیما بفردا میرویم
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- عاطفه سلطانیخاطرات دوران اسارت
- علی شاه نویسنده میان ادبیات اکسپرسیونیستی و رئالیسم سوسیالیستی
- محمد ا صغرعبا د يمــــپرس
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- محمد عارف یوسفیشكست صبر
- نویسنده: سید موسی عثمان"هستی"به بهانه تجلیل از مقام شامخ بیدل
- سلطانهمشاهیرادبی فراموش شده وجایزه نوبل
- محمد یعقوب هادی آدم های چند چهره
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- ناهيدبشردوستهمسايه
- محمد عارف یوسفیگرمی تمنا
- علیشاهشاعر معترض و 80000 صفحه گزارش امنیتی
- حسیب شریفیحادثه (داستان کوتاه )
- بیژن باران زمان
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- محمد عارف یوسفیتمثیل آدمیت
- محمد علی سروریو طن
- م ی هادیتقدیم به نوزادان افغان دور ازافغانستان
- علیشاهما و شاعره های رنگ پریده رمانتیک اشرافزاده
- مولانا عبدالکبیر فرخاری میهن
- سیدموسی عثمان من نمی دانستم که خودم خدا هستم
- محمد ا صغـرعـبا د يمیهـن عـزیز
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- جلوه - فربود شکوهیشوخ شیرین کار
- داوود تنهاخيال دوست
- محمد عارف یوسفیهوس دیدار
- بهار نیکفرازادبیات انقلابی- تا آثاری احتیاط آمیز
- محمدنبي عظيميکـــــــــــــوری - Blindness
- بهار نیکفربه مناسبت مرگ آخرین شاعرواقعی شهرمان
- لطیف کریمی استالفی الف ، نون !
- محمد عارف یوسفیارمغان دل
- زلمی رزمیفوائد نطاقی
- محمد عارف یوسفیوطندار
- وحيد احمد جلال زادهغوغا
- از قلم فضل الرحیم رحیماعلان ، اعلان ، اعلان حکومتی
- هادی طنز به اسقبال نشست پاریس
- محمد ا صغـر( عـبا د ي )پـد ر
- عاطفه سلطانى چوپان زاده هاى ادبى در كلخوز و سلخوز!
- برگرفته از سايت فردا نیلاب موج سلام
- سید موسی عثمان"ملا نصوح "ها ی نکته دان درسایت های "موهن لال" جاسوس انگلیس
- بهار نیکفریادی از دو نویسنده سیاسی زمان فاشیسم
- محمد عارف یوسفییار بدخوی
- محمد ا صغـر( عـبا د ي )کـــرزي
- عزیزه عنایت بهار وحــــدت
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- بلقیس « مل »فاجعه
- از قلم فضل الرحیم رحیمنامهء یک افسر امریکائی برای خانمش!
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- محمد ا صغـر( عـبا د ي )هـوا ی کا بل
- بهار نیکفرمرگ نویسنده تبعیدی غربی در تنهایی
- بهار نیکفرادبیات تبعید غرب – یکی خودکشی کرد،دیگری وزیر فرهنگ شد
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- اسدالله جعفريجهان داري از منظر فردوسي
- سروده ی از :لطیف کریمی استالفی زخم زبان !
- از قلم فضل الرحیم رحیم سه هفتهء کروئ و صد افرین به قدوس کور ذهن !!!
- شفیقه اصغر نعمتکنار مادر
- بهار نیکفررمانتک فقر،ادبیات و رنجهای روشنفکری
- پوهندوی دوکتور سید حسام (مل)دوطن دګوند د شهیدانو پیغام
- انجنیر زریر دیدار آشنا
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- سیدموسی عثمان کاسنی تلخ
- جلوه ( فربود شکوهی)زبان بی زبانی
- حلیمه مهر پورزن سوم
- داستان کوتاه از: عبدالحسیب شریفیتنهاتر
- دکتر بیژن باراناروتیسم خیام
- بیژن بارانروزی خواهد آمد-
- ناهيدبشردوستآيينه خلوت
- محمد عارف يوسفیمرو جایی که من نیستم
- محمد ا صـغـر( عـبا د ي ) زما نه شد بد ل
- ناهيدبشردوست پيام بهار
- روشنآشتی بافلسفه معترض مسیحی قرون وسطایی
- رحیمه توخی ای کار گر...
- نذيرظفرهشت ثور مبارک
- هوشنگ معین زاده بمناسبت بزرگداشت هشتصدمین سالگردمولوی
- خجسته - زيميرو- اسکاريمروري برداستان رابعه و بكتاش
- محمدنبي عظيمي ازسخن شنوتا سخنگو
- لاله امبلیفلسفه مسیحی،عرفان و تکرارحرف ها
- حلیمه مهر پور کا بل
- محمد عارف يوسفیگر نشد امروز عدالت روز محشر ميشود
- حبیبه جهتگریستم
- حضرت ظریفیبــه استـقبــال اول مــه روز هـمـبستـگــی کـارگـران جــهــان
- سيدحسن رشاد
- انجنیر حفیظ الله زریربیاد بـرادر شهیـدم سیـد حبیـب الله
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- آذر سلطانیآرامگاه عاشقان ، زیارتگاه روشنفکران
- گردآورنده وتهيه کننده ) رستاخيز)دوآزاده مهربان: رحيم نامورو مرتضی كيوان
- محمد عارف يوسفیآتش تمنا
- نيلاب سلامشعر فانی گیرا تر از ترنم باران
- آتا مستشارفلسفه مسیحی درمقابل فلسفه اسلامی درسده های میانه
- محـمـد ا صـغـر(عـبـا د ي)مـرگِ ا نـسـا نیـت
- انجنیر حفیظ الله زریــر نالـۀ شهیــــــــد
- بیژن بارانحافظ زیر هشتی
- اسدالله زمریساقې ته!
- انجنیـــرحفیظ الله« زریر»گله دارد
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) سال - روز مشعل
- محمدنبي عظيمي واله هم رفت
- محمد عارف یوسفیفصل نوین
- لاله امبلیمطالعات سکولار و مزاحمت های فلسفه مسیحی
- محـمــــد ا صـغـر( عـبا د ي )مُـحَــبَت
- حلیمه مهر پور کتاب سرنوشت
- محمـد ا صـغـر( عـبا د ي)هـموطن
- محمد عارف یوسفیندانستی
- حضرت ظریفیسرود بهاری
- روشنیادی هم از مردان و فیلسوفان مخالف ازدواج
- عثمان امانی حوای اسیر
- لطیف کریمی استالفی کتاب گربهء عابد
- حلیمه مهرپور درس وحد ت
- حفیظ الله «زریر» بهــــــــــار
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- محـــــــمـد ا صـغـر(عـبـا د ي)بمـنا سـبت مولـود خجـسته ی سرورکا ئینا ت
- محمد عارف يوسفیبه پيشواز بهار
- سارا ارمنی روضه خوانی اخلاقی با گیتار ادبی
- مفتاح الدین ساپیڅـــانګـــــه یو لند داستان
- انجینر برهان عقابحکیم ناصر خسرو فیلسوفی عینی گرا در آیینۀ تاریخ
- محمد عارف يوسفيچهاربيتي هاي بهاري
- خامه ی از داکتر حمیدالله مفیدسزای قروت آ ب گرم
- عفیفه آرزو نو بهاران
- حکمید نوروز په ویاړ
- محـمد ا صـغـر(عـبا د ي) بهـــــــــا ر
- عزیزه عنا یت مقام زن
- محمد عارف یوسفیگلستان غم
- داکتر حمیدالله مفید گوش به دیوار یک خبر
- لاله امبلیادبیات میان آرمانخواهی و حزب گرایی
- تهیه و ترتیب قادر یامانشاروال نمونه
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- بهار سعيدماتم
- وحيد احمد جلال زادهپدر!
- انجنیر زریـــــــــر شکوه از زمانه
- عبادي ز ن
- دوکتور افضلي رباعيات
- انجنیر حفیظ الله «زریر» کور خود بینای مردم
- آتوسا سلطان زادهادبیات و انقلابی سکولار، همکاری ، انتقاد ، سرکشی
- ناهيد بشردوستسرود زنده گى
- زمری نثاری پاییز دار میزدند مرا
- ع . د . پاڅون میرزادهدهیواد وظالمانواوسفاکانوته !
- زلمي رزمي و خدا شيطان را آفريد
- پوهاندحکمي زن به هر جا
- م ي هاديزن بقای هست وبود کاینات
- سمیع رفیع جایگاه زن نزد مولانا جلال الدین بلخی
- عزیزه عنایت بگــــریـــم
- محمد عارف یوسفیزن
- نو شته نذ یر ظفرسلام به زن ؛ سلام به مادر
- انجيلا پگاهيخط ِ نــاله ِ
- ناهيدبشردوست نويد هستى
- ا صـغـر( عـبـا د ي ) سوخـتن
- انجنیر حفیظ الله زریر وطن
- عبدالکبیر(فرخاری) مولانا زن
- محمد عارف یوسفیهم میهن
- محمـد ا صـغـر( عـبا دي ) ا ي ز ن
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- اسدالله جعفريمي خواهم با تو گريه كنم
- لاله امبلیده سال هرج و مرج ادبی پست استالینیستی
- م ی هادیعاقبت
- محمدنبي عظيميظرفیت های ناکرانمند زبان فارسی دری
- انجنیر حفیظ الله زریــــــرمسلمـــــان نمـــــا هـــا
- حضرت ظریفیدر انتظار بهارم
- مولانا عبدالکبیر فرخاری ای خدا
- فقيرشاه فقيريارندا به نويسنده گان و قلم بدستان محترم
- نيلاب سلامیادداشتهای یک شب طوفانی زمستانی
- محمد عارف یوسفیعشق ویران
- آذر سلطانیفلسفه ای میان خدا و انسان
- ا صـغـر( عـبـا د ي)ا ی مـیهـن
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- بيژن بارانانقلاب
- روشنفیلسوف وعمرکوتاه شناخت وتئوری ها
- محمد عارف یوسفیما همه افغانیم و چون دادریم
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- دوکتور افضلي رباعيات
- محـمد ا صـغـر(عـبا د ی) چهــــــا ربیتی هـــا
- ارسالي منتقد گمناممجازات برای به کارگیری زبان فارسی
- آتوسا سلطانیوقتی مهندس ریاضیدان ، فیلسوف شود
- راحله راسخبيرنگ با گيتي پر از رنگ بدرود گفت
- محمدنبي عظيمي پدرپدرم وبایسکل اصیلش
- حضرت ظریفیبــاغ ا نــار
- محمد عارف یوسفیوصل
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- ترجمه و تهیه از : ذاکر عمری عطار پیر
- محـمد ا صـغـر(عـبـا د ي) حــق
- حبیبه جهت جنگ سرد
- ناهيد بشردوست حيران نشسته
- محمد عازف يوسفیهركه خواند قصهء ما ميكند افسانه ها
- لاله انبلیمحاکمه سقراط،اعدام روشنفکر و روشنگری بود
- شعر از نذ یر ظفرحضور چشم گر یان
- حضرت ظریفی تقدیم به پرویز کامبخش
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- محـمــــد ا صـغـر(عـبا د ي)مُـحَــــــــــــــرَ م
- محمدعارف يوسفيهر كه جان دارد دلش پر آرزوست
- مرزا گلاباتون سچهآیا کدام جوانی پیدا میشود که طالب نباشد؟
- روشناز کاخ فلسفی تا کلبه فیلسوف
- حشمت( امید) در جواب شعر ذلیخای کیستم
- برگردان از آلمانی: نیلاب سلام « قضاوت تند حقوقی »
- نوشته: زلمی رزمیپرده نشينان سخنگوی
- محمدنبي عظيميدیگر چه کسی ناله های گره شده بر دل مردم مان را خواهد نوشت ؟
- نا صر طهوری خوش بیان
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- حضرت ظریفی شکوه و جلال
- لاله انبليفیلسوف در جستجوی هدف هستی
- محمد عارف یوسفیقیامت
- فرستنده: مجلهء افغانستان امروز – کندز«مُلزِم» مردی از سلالهء شعر، عشق و ستيز
- از عزیزه عنایتمـــو ج شــرار
- حضرت ظریفی روزهای خونین کابل یاد بود عاشوراست
- حميد برناسريال طنز وروشنگری
- ناهيدبشردوستپگاه نيم خفته
- محمد عارف یوسفیدلا ديوانگي تا كي
- روشننیچه ؛ شاعرآوانگارد، فیلسوف جنجالی
- ناهيدبشردوست خلوص خلوت
- فضل الرحیم رحیم بزرگداشت هشتصد مین سال تولد عارف بزرگ مولانا جلال الدین محمد بلخی
- مولانا کبیر(فرخاری) گشن فکر
- آذر سلطانینویسنده رمانتیک ، میان اداره و طبیعت
- نيلاب سلامدرد دل خاک
- لاله امبلیسارتر ؛ فلسفه از طریق ادبیات
- ناهيد بشردوستروزي که بيرنگ قافله سالار راه عدم شد
- لطیف کریمی استالفی تخت، تابوت،خاکستر
- مژگان ساغر شفاباغ بهشت
- ترجمه و تهیه: از محمد ذاکر عمری ازدفترخاطرات یک نوزاد نیمه مانده
- مژگان مشتاققصه کوتاه
- دوکتور بشير افضلي عشق و طن
- اسدالله کشتمندبه یاد یار عزیزی که اهل دل بود
- حميد برنا طنز و روشنگری
- روشننویسنده میان پوچگرایی و انساندوستی
- حضرت ظریفی هــلا ل عـــیـد
- محمد عارف يوسفيتقدير
- آذر سلطانیداروین اسکاتلندی، جویس ایرلندی
- انجیلا پگاهیاهدا به او که ناله نوشت
- حضرت ظریفیدر گــذشت بیــرنگ کــوهــدامــــنــی
- حميد برنا طنز و روشنگری
- آرام بختیاریدوران کودکی ام بدون ادبیات کودکان! .
- انجنیر حفیظ اله ( حازم) با خزان
- محمد عارف يوسفيكاش من اين سان بودم
- انجينير عزيزبه مناسبت سالگرد وفات محمود بريالي
- خلیل الرحمن سلحشور حیتیديدگاه هاى مولانا و تأثير آن برغرب
- حضرت ظریفی در سوگ جوان نامراد
- بيژن بارانیادها-3
- حميد برنا طنز و روشنگری
- داوی روشان فلسفه غرب، و یا، مولانا بزرگ
- م ـ بلوچریشه
- روشنویکتور هوگو ،و جدا ناپذیری ادبیات از سیاست
- محمد عارف يوسفیوکيل
- دمورچیغهزرغونه عطا ژواک
- عفیفه آرزونه درنژاد و قومیّت،باشد نشانِ سروری
- علیشاد لربچهیادی از نویسنده ی رمان پاشنه آهنین
- حميد برنا طنز و روشنگری
- دوکتور بشير افضلي دو پارچه شعر از دوکتور بشير افضلي
- حميد برنا اظهار سپاس
- لالی امبلیدرگذشت نویسنده ضدجنگ؛ ولی جنجالی آمریکا
- حميد برنا طنز و روشنگری
- امین الله مفکرامینی تحفۀ بغلان
- اسدالله جعفریعلامه طباطبایی پیغمبر زمان خود بود
- حميد برنا طنز و روشنگری
- مژگان ساغربه مناسبت حادثه خونین بغلان
- آتوسا سلطان زادهاز برف های کلیمانجارو تا بریگادهای سرخ
- نويسنده وپژوهشگر »اسکاري«اسطوره درادبيات پارسي دري
- عفیفه آرزو برای نادیا انجمن
- انجيلاپگاهي اهدا: به قربانیان حادثه تروریستی بغلان
- ناهيد بشردوست گريز از انجماد غصه
- ساحلسودابه ، کاوس و سیاوش
- محمدنبي عظيميزن پنجــــــم
- الف . محشور فانی: نام ماندگار و تا ابد باقی
- ع . سلطانی تورگنیف و رئالیسم ادیبانه در رمان
- نويسنده وپژوهشگر »اسکاري«اسطوره درادبيات پارسي دري
- سمیع رفیععرفان مولانا و آموزه های از مثنوی
- بیژن بارانصلح
- ناهيد بشردوست شيشه و سنگ
- دوکتور افضلياهــدا به جوانان وطن پرست
- نوشته : داکتر حمیدالله مفیدراهی از گورستان
- علیشاد لربچهگوگول ، غریبه ای شهرستانی درپایتخت تزاری
- نويسنده وپژوهشگر »اسکاري«اسطوره درادبيات پارسي دري
- صديق وفا طنز وروشنگری
- نگارش: حميد برناسريال طنز وسياست
- اسدالله جعفری نقد ها را اگر عیاری باشد
- آرام بختیاریتولستوی ، خالق سومین زن "نانجیب" ادبیات جهان !
- ناهيدبشردوستکانکور نقاشى
- نگارش: حميد برناسريال طنز وسياست
- نويسنده وپژوهشگر »اسکاري«اسطوره درادبيات پارسي دري
- ناهيد بشردوستفصل زنگارى
- از قلم فضل الر حیم رحیم یک نظر سنجی شفاف
- آرام بختياري با برنده جايزه نوبل در بخش ادبيات معرفي شويد
- عفيفه آرزوچند سروده از عفيفه آرزو
- حضرت ظریفی گــو یــنـد عــیـــد نــیـســـت
- استاد صباحپيام عيد
- پوهاند ظاهرحکميدروصف مولا ناجلا ل الدین بلخی
- نگارش: حميد برناسريال طنز وسياست
- ع . سلطانی داستایوسکی ، و زوال شخصیت انسان دراسارت
- عزيزه عنايتپیـــــک امیـــــد
- ا ز: ا ما م عبا د یر هی معیر ی شا عر، تر ا نه سا زو آ هنگسا ز
- حـضــرت ظــر یــفــی تـــــــــــــنــگـنـــای هـــوس
- نگارش: حميد برناسريال طنز وسياست
- علیشادسال های میلادی ادبیات کارگری؛ گورکی و دیگران
- سهراب آوارهاشکی هم برای آنتوان چخوف !
- حميد برناسريال طنز وسياست
- بیژن بارانزمستان
- دكتر بيژن بارانتبلور اختلالات روحي در شعر نو فارسي
- ترجمه: ذاکر عمریمن کرد هستم
- ناهيدبشردوستدريا
- لاله انبلیدرس های نقد و ادبیات غرب !.
- حميد برناسريال طنز وسياست
- ناهيد بشردوستدو سروده از ناهيد بشردوست
- روشنادبیات تهوع ، محصول ابتذال مدرنیته ؟
- حميد برناسريال طنز وسياست
- حضرت ظریفیشــو ره زار غــربت
- ماریا دارو خسر دوزخی ام وفات کرد
- سارا ارمنیشوپنهاور و سالهای وحشی فلسفه
- نگارش: حميد برناسريال طنز وسياست
- ناهيدبشردوستکودک افغان
- عزیزه عنایت دسته گلی از چمنستان ادب
- دوکتوربشير افضلي پيام مادري از جنت
- آرام بختياري به مناسبت سالگرد اینگهبورگ باخمن
- حضرت ظریفیاستقبالی از88 مین استقلال مان
- شعر از مرحوم م . ابراهیم ((کوهی لشکری))جشن استـــقلال
- نگارش: حميد برنا سريال طنز وسياست
- پوهاند داکتر ظاهر حکمياستقلال
- حضرت ظریفی دایه های مهر بان تر ازمادر
- لالي امبليفيلسوف ميان فرهنگ و جامعه شناسي
- (جلوه ) فربود شکوهی آیین جاودانه
- نگارش: حميد برنا سريال طنز وسياست
- حميد برنا به مناسبت؛استرداد استقلال افغانستان
- نذ یر (ظفر)اشعار چند از نذ یر (ظفر)
- هارولد کورلندافسانه های باور نکردنی
- تهيه کننده وگردآورنده صباحدوشاعروارسته ودوسخن ور برجسته
- عليشاد لربچههرمنوتيك غربي،هرمزگرايي شرقي!
- عزیزه عنایت تنــــــد باد حوادث
- راحله یارمثنوی
- عزیز نسینوصیت مرحومی
- نگارش: حميد برنا سريال طنز وسياست
- مژگان مشتاقزنگو له ها به چه کسی داده اند
- آذر سلطانييادي از جامعه شناس بي خطرساختارگرايي
- استاد قیوم بیسد بوسه بــــــده
- دوکتور بشير افضلي قصه ّ دو برادر
- روشندونام از آغاز و پايان فلسفه غرب
- لالي امبلي