دوکتور لطیف بهانددهنري نثر ګرانو لېوالو!
دا له مینې ،جذبې او شوره ډک ناولګوټی تاسو ته ډالۍ کوم.هیله لرم چې دهغو له خوږو او مینه ناکو شېبو نه خپل شاعرانه رنګین خیالونه لاپسې رنګین کړئ.
په مینه
لطیف بهاند
نا اشنا ليک
لیکوال : ستیفن څفیګ
ژباړن :دوکتور لطیف بهاند
له روسي ژبې نه.
کله چې پېژندل شوی ليکوال تر درې ورځنيو رخصتيو او استراحت نه وروسته سهار دوخته بېرته ښارته راستون شو، نو له رارسېدو سره سم يې ځان ته په عمومي اډه کې ورځپاڼه واخيسته. د ورځپاڼې دنيټې له کتو سره سم ورياد شول چې نن دهغه د زوکړې کليزه ده. يو څلوېښتمه کليزه.دې يادونې ، هغه نه خواشينی او نه هم خوشاله کړ. د ورځپاڼې سريښناکې پاڼې يې ژر ژر سره واړولې راواړولې، ټکسي يې ونيو او ژر يې ځان کورته ورساوه. دهغه د کور خدمتګار هغه ته دهغه په غياب کې د دوو تنو د راتګ او د څو تنو تيليفونونو يادونه وکړه. په يوه پتنوس کې يې هغه ته هغه ګڼ شمېر ليکونه راوړل چې په دې څو ورځو کې هغه ته رارسېدلي وو. ليکوال په ډېرې تنبلۍ ، ورځپاڼې او مجلې وکتلې ، بيا يې ليکونه خلاص کړل ، خو په پاى کې يې نور ټول ليکونه لرې کړل او هغه ليک يې را واخيست چې تر ټولو پڼد، ورته ښکاره شو. ليک په نا آشنا کرښو ليکل شوی و . داسې نا اشنا چې ويې نه پيژانده،هغه د چا دى. خدمتګار يې ورته چاى راوړ او ده هم په څوکۍ کې ځان ښه جوړ کړ. سګرټ يې ولګاوه او د ليک سر يې څېرې کړ. دليک په پرانستلو سره ليکوال د دېرشو مخونو يو ليک چې په ښځينه ليک، په ډېرې حوصلې او زغم ليکل شوی و، وليد. دا ليک زيات يوې قلمي نسخې ته ورته و. ليکوال يو وار بيا د پاکټ منځ وکوت، نه چې کومه پاڼه يا يادښت ترې پاتې شوى وي. خو پاکټ خالي و . د پاکټ په منځ کې هم د پاکټ دمخ په شان نه د راليږونکي کومه پته، نه کوم نوم او نه کومه نښه ،هيڅ څه نه و. هغه له ځان سره وبنګېد او ويې ويل:
- عجيبه ده !
بيا يې ليک را واخيست او په لوستلو يې پيل وکړ:
- تاته ! هغه چاته چې تر مرګه به يې ونه پېژنې.
هغه په خيالو کې ډوب شو او له ځان سره يې وويل :
- کېداى شي دا دده لپاره نه وي ، خو په هر حال .
دې ليک په ده کې يوه نا اشنا تلوسه راويښه کړه او دسترګو په رپ کې يې بې ارادې دليک لوستلو ته دوام ورکړ:
بيګا زما ماشوم مړشو ، درې ورځې او درې شپې ما دهغه د نازک او وړوکي ژوند په خاطر له مرګ سره ډغرې ووهلې. تر هغه پورې چې دهغه تر ګلابو نازک بدن د تبې په اور کې سوځېده ،زه له مرګ سره لاس او ګرېوان وم، يوه شېبه هم زه دهغه له بستر نه لرې نه شومه. دهغه پرسکروتېز تندي مې د يخ ټوټې ور ايښودلې. شپه او ورځ مې دهغه ناتوانه او نا ارامه لاسونه په خپلو لاسو کې زنګول. درېيمه ورځ ماښام زما د روح توازن بدل شو، سترګې زما له ارادې پرته سره ورتلې او په پاى کې زما له ټولو زاريو سره سره هغه پټې شوې وې. څلورمه ورځ په داسې حال کې چې پر وچه لرګينۍ څوکۍ ناسته وم ، درې که څلور ساعته ويده شوې وم. په همدې لنډ وخت کې مرګي بيا خپل کار کړی و او دهغه ژوند يې له ځانه سره وړی و. اوس هغه کوچنی، نازولی، خوار ماشوم پر خپل کمکي لنډ او تنګ كټ پروت دی. هوکې کله چې زه راويښه شوم ، ما هغه همدا شان وليد ، ما له ځان سره وويل:
- هو مرګ!
هماغه شېبه مې دهغه وړې او برندې هوښيارې سترګې پرې پټې کړې ، دهغه لاسونه مې ورسم کړل ، دهغه د کټ په څلور کنجونو کې مې ورته څلور شمې بلې کړې ،خو زه له وېرې دهغه خواته کتى نه شم، ډارېږم چې هغه له ځايه وښورم، ځکه د شمې لمبې کله يو پلو او کله بل پلو درومي، خو کله کله تيارې پر ده يرغل راوړي ، راته ښکاري چې دهغه شونډې سرې دي او زه تصور کوم چې هغه مړ نه دى . داسې انګېرم چې اوس به راويښ شي ، ماته به په خپل خواږه اوسندريزه اواز څه ووايي ، خو زه پوهېږم، هغه مړ دى. زه نه غواړم هغه ته وګورم او د هيلو دخوږوالي او د مايوسۍ لمبې سره ګډې کړم .
زه پوهېږم ، ښه پوهېږم، بېګا زما ماشوم مړ شو. اوس په دې فاني دنيا کې زما يوازينى څوک ته يې، هغه څوک چې په ډېرې بې پروايۍ په ژوند لوبې کوې او هېڅکله به دا تصور هم ونه شي کړاى چې زه څوک يم؟
هو ! ته به هېڅکله ونه پوهېږې چې زه څوک وم ، هغه څوک چې هغې ته ، ته، تر ژونده هم لا زيات ګران وې. دا دي ما پر هغه مېز مې شمه ولګوله، چې زه ورته ناسته يم او تاته ليک ليکم. زه نه شم کولاى له خپل مړ ماشوم سره يوازې کېنم او له چا سره مې وير شريک نه کړم. که له تاسره يې شريک نه کړم نو له چا سره به ، زه په دې وحشتناکو شېبو کې وغږېږم او د زړه خواله به ورسره وکړم. اوس هم ته ،د تل په څېر زما له پاره هر څه يې. کېداى شي زه به سپينه نه شم درته ويلى، کېداى شي ، ته به زما په خبرو پوه نه شې ، زما خيالونه سره ګډ وډ دي ، پر ککره مې اور بل او پر تندي مې د کاڼو باران اوري .
داسې ښکاري چې تبه مې ده. کېداى شي زه به هم هغه والګي نيولی يم چې اوس کور پر کور ګرځي. دا به ښه واى چې نيولی يې واى، ځکه زه به هم د خپل ماشوم پسې تللې ومه. کله کله سترګې په ما را تورې شي او داسې انګېرم چې کېداى شي دا ليک هم تر پايه ونه شم ليکلى، خو زه هڅه کوم چې خپل ټول توان را ټول کړم او په ژوند کې يوازې يو وار همدا نن له تا سره. ... زما د زړه سره! زما دسترګو توره ! هغه څوک چې په ژوند کې به يې هم ونه پېژني او پوه به نه شي چې زه څوک يم، له تاسره دزړه خواله وکړم.
نن غواړم ،له تا سره يوازې او يو په يو وغږېږم. غواړم دلومړي ځل لپاره ټول هغه څه درته ووايم چې په زړه کې مې دي. ته به زما په ټول ژوند پوه شې، په دې به پوه شې چې زما ټول ژوند په تا پورې اړه درلوده، خو ته هېڅکله په دې نه پوهېدې، دا کار به هغه وخت کېږي چې زه ومرم ، دا په دې خاطر چې ته دې ته اړ نه شي چې ماته ځواب ووايې ،خو که قسمت نور هم زما ژوند اوږد کړ، زه به دا ليک څېروم او بيا به هغه شان شونډې ګنډم چې د تل په شان او ټول عمر مې ګنډلې وې،مګر بيا هم که دا ليک ستا تر ګوتو درورسېږي، نو په دې پوه شه چې په هغه کې مړه اروا ،له تا سره غږېږي ، تاته دخپل ټول ژوند او دهغه د رازونو کيسې کوي ،د ټول ژوند ، د خپل ټول آګاهانه ژوند، له لومړۍ شېبې نه نيولې تر وروستى هغې پورې. زما له خبرو نه مه وېرېږه ! مړه اروا ، له هېڅ چا نه ،هېڅ څه نه غواړي، نه مينه، نه خواخوږي، نه خوږې خبرې، خو زه له تانه يوه هيله لرم او هغه دا چې زما د دردونو په هغو خبرو به باور کوې ،چې دلومړي ځل لپاره دهغه په اړه تاته ژبه پرانيزم .له تا نه هيله کوم چې ټول هغه څه ومنې چې تاته يې اوس وايم . زه فکر کوم هېڅ څوک به دخپل يوازيني ماشوم دمرګ په شېبو کې چاته دروغ نه وايي.
ما خپل ټول آګاهانه ژوند ، چې په ريښتني ډول ستا له ليدو او پيژندو سره پيل شو، تاپسې کتل . له هغې ورځې نه چې ته مې پيژندلى يې ، ته زما تصور او خيال وې ،خو تر نن ورځې پورې دا ټول يو تت خيال ته ورته و. داسې تت چې زما حافظه هم نه شي کولاى هغه را په ياد کړي. کله چې ته زموږ په سيمې او کوڅې کې را پېدا شوې زه د ديارلسو کالو نجلكۍ وم. زه په هغې کوڅې کې اوسېدم ، چې همدا اوس ته په کې اوسې. په هماغه کور کې چې ته به،هلته زما همدا ليک په لاس کې نيسي او لولې به يې . دا زما د ژوند وروستی الهام او تصور و. زه ستا د کور زينو ته په مخامخ کور کې اوسېدم ، خو زه پوهېږم چې ستا اوس موږ نه يادېږو. زما مور ديوه بې وزلي مامور کونډه وه، داسې کونډه چې تل به په تورو ويرمنو جامو کې ګرځېدله .زه خپله يوه داسې وړوکې ډنګره پيغلوټې وم چې دچا پام مې ځانته نه شو راګرځولى ، ځکه زموږ ژوند خو تل تت حالت درلود. کېداى شي تا زموږ نومونه اورېدلي نه وي ، ځکه زموږ په کوڅه کې خو اصلاً داسې څوک نه اوسېدل چې څوک يې په خيال کې وې او پوښتنې ته يې ورشي ، هو دا ډېر پخوا و، پنځلس، شپاړلس کاله پخوا و. نه، نه زما ګرانه دا خبري تاته کله يادېږي ؟ خو زما يې هره شېبه داسې يادېږي لکه همدا اوس ، لکه همدا نن . زما هغه ورځ او هغه ساعت په ښه توګه يادېږي چې دلومړي ځل لپاره مې ستا نوم واورېد ،هوکې دنن په شان مې يادېږي. هغه ورځ چې ما د لومړي ځل لپاره ته وليدلې، څنګه به زما هغه ورځ نه يادېږي؟ هغه ورځ چې ستا په ليدو زما دسترګو په وړاندې نوې دنيا پرانيستل شوه. اجازه راکړه چې نن ټول هغه څه درته بيان کړم چې په زړه کې مې دي. ټول له پيله تر پايه پورې. هيله لرم چې نن دې لږ تر لږه څلور ساعته وخت ماته راکړې.په ډېرې حوصلې او زغم ، په هغه شان زغم اوحوصلې ، چې ما ټول ژوند ،له تا سره مينه درلوده زما کيسه واورې.
مخکې له هغه چې ته زموږ کوڅې ته راشې ، ستا په کور کې يوه ډېره نارامه، ظالمه او کرکجنه کورنۍ اوسېده. که څه هم هغه خورا بي وزله وه ، خو دخپلو بې وزلو ګاونډيو نه يې ډېره کرکه درلوده. زموږ کورنۍ هم دهغو نه خوښېدله، ځکه موږ اصلاً نه غوښتل له هغو سره اړيکي ولرو. دهغوى دکورنۍ مشر، يو نشه يي و،هغه تل خپله ښځه وهله . موږ زياتره وخت ، په نيمو شپو کې دهغو له شور ماشوره، د ميزونو، څوکيو او کپړيو د ماتېدو له آوازه راويښدو چې ددوى له کوره يې غږ راته. يوه شپه مې ښه يادېږي چې دهغه مېرمن په وينو لړلې منډې وهلې او نشه مېړه يې ورپسې چيغې او نارې سرکړې وې ،خو خلکو ددې ګواښ ورته وکړ چې پوليسو ته به يې وسپاري...... ټولو کوڅه والو په ګډه ،له دوى نه کرکه درلوده ، خو يو وخت داسې خبر راغى چې مېړه يې په غلا نيول شوى او بندي شوى دى. نو هغه وه چې نوره کورنۍ يې له شرمه بلې خواته کډه شوه او موږ ارامه شو. دوه درې ورځې د دوی د کور پر ډيوال ، د کور دکرايې ورکولو يو اعلان بند و، خو ډېر ژر دا اعلان ورک شو او اوازه خپره شوه چې کور يو مجرد، متين ليکوال په کرايه نيولى دى. هوکې دا هماغه ورځ وه چې ما ستا نوم دلومړي ځل لپاره واورېده.
دوه درې ورځې وروسته هلته، هغه کورته رنګمال، نجار او نور کار کوونکي راغلل . د کور پاکول او جوړول پيل شول.له هغو خلکو سره دجوړولو او ورانولو ډېر سامانونو وو. چا څه شي ترميمول، چا څه شي ړنګول، څوک ديوال ته ولاړ وو ، څوک هم پرچت او يو نيم هم لا په کړکيو لګيا و ، خو زما مور په دې خوشاله وه او ويلې يې چې ريښتيا هم هر څه پاى لري . موږ هم ددې نارامه ګاونډيو له غمه خداى خلاص کړو.
په هغه موده کې چې په کور کې کار روان وو، ته مې ونه شوې ليدلاى، ځکه ددې ټولو کارونو څارنه ستا يوه نوکر کوله . هغه د يو منځني ونې او پوخ عمر خاوند و. هر څه ته يې بې له شر او شوره ، په ځير او دقت سره کتل او داسې ښکارېده چې خپل يقين پرې پخوي. هر څه ته يې په خوشبينۍ کتل. هغه د پوره مسووليت احساس کاوه. سره له دې چې هغه له هر چا سره نه غږېده، خو تر نورو يې ځان لوړ نه ګاڼه. هغه زما مور ته له لومړۍ ورځې په درناوي کتل او آن،له ما غوندې وړوکې نجلى سره يې هم په موسکا روغبړ کاوه. ستا نوم هغه تل دزړه له کومې او په ډېر درناوي سره يادوه. ديوې ژورې مينې له مخې ، نه دکومې وېرې يا د مزدور او بادار د اړيکو له مخې . له همدې کبله و چې ورځ تر ورځې ستا دغه نوکر زما زړه ته را نېږدې او زما درناوى ورته زياتېده ،خو له دې ټولو سره سره زما له هغه سره وروسته له دې کبله رخه زياتېده چې هغه تل له تا سره و.
بله ورځ ته راغلې .هر څومره چې مادې خواته ،هغې خواته وکتل ، ته مې ونه شوې ليدلاى، همدې احساس په ما کې ستا دليدنې تلوسه لا پياوړې کړه. تر دريو ورځو نه وروسته ما وکولاى شول تا ووينم. ته نه شې کولاى تصوريې وکړي، چې ستا په ليدو زه څومره خوشحاله شوې وم. ته له هغه څه نه ما ته چور بل ډول ښکاره شوې، چې ما په خپل تصور کې تصوير کړی وې، ما تل تصور کاوه، چې ته به يو پوخ عينکي مهربانه سړى يې، خو کله چې ته زما دسترګو په وړاندې را څرګند شوې، ته همداسې وې، لکه همدا نن چې يې، ته نه بدليدونکي يې، پر تا دعمر تېرېدل او دکلونو ګوزارونه اغيز نه لري، دتا لذت بښوونکې، سپورتي، قهوه يي دريشي په ځان وه او دزلميانو په څېر، په ازادو قدمونو ، چې هر ګام دې دوه زينې وهلې، پاس وختلې . د تا خولۍ په لاس کې وه. ستا په اړه ،زما تصور په حيرانېدونکي ډول بدليده. ستا تازه او تانده څېره او ځليدونکې سترګې مې وليدې. که رښتيا ووايم، له تا نه ډېره وډاره شوم، دغه وېره ماته له دې کبله پېدا شوه چې ته ډېر ځوان، ښايسته اوظريف ښکارېدې. ايا دا په ريښتيا دتعجب وړ نه ده چې په هغو لومړيو شېبو کې ، ما سمدلاسه ستا دوګونه ژوند احساس کړ. ته ظاهراً نا ارامه لکه اور، بې پروا او په زړه پورې وې، خو په اصل کې ډېر جدي او سخت ګيره ، پوه ،د ښې روزنې او بې ساري معاشرت خاوند وې. زه په هماغه شېبه کې په ټولې مانا سره په دې پوه شوم چې ته ،دوه ګونى ژوند لرې، يو دې ظاهري ژوند و ،د نورو لپاره او بل دې خپل روحي اومعنوي ژوند ،چې يوازې ته پرې پوهېدې . ستا د ژوند پر دغه ژور توپير او نه راسپړېدونکي راز ،زه ،زه ديارلس کلنه نجلۍ دلومړۍ شېبې نه پوه شوم، نو هغه و چې پر تا مينه هم شوم.
پوهېږﺉ کنه؟ ها زما دزړه سره! چې ته زما لپاره څنګه په يوې معجزوي معما بدل شوې. ته ليکوال وې، تا کتابونه ليکل، ډېرو خلکو تا ته درناوى کاوه او مخې ته دې خمېدل. ته هغه څوک چې، په نااشنا دنيا کې زما لپاره يو لوى سړى وې ، يو نا څاپه ماته ځوان، زلمي او تاند وبريښدې ،داسې تاند لکه ٢٥ کلن ځوان. نه پوهېږم ،دې ته اړتيا شته او کنه ؟
دې ته اړتياشته او کنه ،چې ووايم ، له همدې شېبې نه چې ته مې وليدې، ماته زموږ په کور کې او زما دکوچنيتوب په وړې نړۍ کې ،پرته له تا بل هېڅوک او هېڅ شى دپام وړ او مينه ناک نه و. ما ديار لس کلني نجلۍ، ساده او ناخبره يوازې ستا دژوند په هکله کې فکر کاوه او بس.
ما غوښتل تا زده کړم، په تا پوه شم، ستا عادتونه ذهن ته وسپارم، ټول هغه خلک چې تا ته به راتلل هغه به مې وپېژندل. ټولو دغو چارو ستا په اړه زما زړه راښکونکې تلوسه ستړې کولاى نه شوه، برعکس دې ټولو ورځ تر ورځې ستا په اړه زما مينه زياتواله.زه په دې هم پوه شوم ،هو ،په دې هم پوه شوم چې ستا د دوګوني ژوند انعکاس په هغو کسانو کې هم ليدل کېده چا ستا کورته يې تګ را تګ کاوه. تاته ستا همزولي، ځوانان، روښان اندي، محصلين چې تا به زياتره له هغو سره ټوکې ټکالې کولې راتلل. کله نا کله به يوه نيمه بډايه ښځه هم په موټرو کې ستا کورته راتله.
بله ورځ مې وليدل چې ستا کورته د ښار تر ټولونه دلوى تياتر ستورى هم راغي ، آن داسې نجونې به ډېرې ډېرې ستا کورته راتلې چې لا په ښوونځي کې وې ، وړې ډنګرې او له دنيانه نا خبرې. په ټوليزه ډول ستا کورته ډېرې ښځې راتلې.
ما د نجونو په اړه دهغو دښځوالي له پلوه فکر نه کاوه،آن وروسته له هغه چې يوه ورځ سهار ښوونځي ته تلم ،يوه ښځه مې ستا له کوره د وتو په حال کې وليدله، خو زه چې لا د ديارلسو کلو وم په دې اړه مې هېڅ فکر مې نه کاوه او زما مينې له تا سره لا دعشق مانا نه لرله.
زما دزړه سر او دسترګو توره!
ماته ګرانه!
زما د نن په شان هغه شېبه او هغه ساعت په ياد دي چې ما خپل روح او ځان د ابد لپاره تا ته درکړل. زه او زما خورلنډه چې له صحرا نه راغلى وو ،د کور مخې ته ولاړې وو، ټوکې ټکالې او خبرې مې کولې . په دې وخت کې ته راغلې ،ستا موټر لا پوره ولاړ نه و، چې په يوې چټکى خوځېدا ،چې لا تر اوسه هم ستا د افسون او ژوند يوه ځانګړې برخه ده له هغه راښکته شوې. ما بې ارادې منډه واخيسته چې ستا لپاره دروازه خلاصه کړم ،خو زما دا ناڅاپي خوځېدا نږدې و چې له تا سره زما د ټکر سبب شي. تا ماته په يو مړاوي تاوده ،بلوونکي او خواږه انداز را وکتل او له هغه سره مل دې يو خوږه موسکا هم را وبښله. هوکې! خوږه موسکا دې وکړه، شونډې دې پرانيستې او ودې ويل:
- ډېره مننه نازولې.
هوکې ماته ګرانه!
له هماغه شېبې نه چې ما په ځان کې د هغه تاوده او ځان ته اوربلوونکي غلچک لمسوونکی تودوالى احساس کړ. زه ستا شومه، زه ټوله ستا ومه. زه وروسته ډېره ژر په دې پوه شوم چې ته دا، غېږ ته بلونکی ، سندريز، افسانه ويونکی او هرمهال، له هر چانه کالي ايستونکی او شهوتناک غلچک هرې هغې ښځې ته چې ستا له څنګه تېرېږي وربښې. هرې ښځې ته چې چېرې ولاړه وي، هرې ښځې ته چې ستا پر شا او خوا کې کار کوي، هرې هغې ښځې چې تا ته خدمت کوي يا تاته ناڅاپي ور پرانيزي ،وربښې. هوکې زه وروسته په دې هم پوه شوم چې ستا دا کتل او مينه ناک نظر ، ستا په واک کې نه دى. هغه ستا له ارادې بهر دى. ستا کتل ستا دغوښتنو او خيالونو انعکاس نه دى، ځکه کله چې ته سترګې ښځو ته ور اړوې، هغه په خپله تودېږي، هغه په خپله هغو ته بلنه ورکوي، هغه په خپله مينه ګرځي.
هغه وخت ما ديارلس کلن ماشوم دا تصور هم نه شو کولاى چې ستا سترګې له ښځو او نجونو سره په لګېدو، په خپل سر اور ګرځي او ما فکر کاوه چې دا ټول يوازې زما په ليدو داسې کېږي. ما فکر کاوه چې ستا سترګې يوازې او يوازې زما لپاره ،داسې له خوږو غلچکو ډکې دي. هوکې ستا هماغه د لومړۍ ورځې غلچک په ماکې ښځتوب راوتخناوه او دا ښځتوب د ابد لپاره ستا شو.
په هماغه ورځې ،زما خورلنډې ،له مانه نه وپوښتل ، دا څوک دى؟ مانه شو کولاى سمدلاسه هغې ته ځواب پېدا کړم. مانه شو کولاى داسې ژر ستا نوم په ژبه راوړم ،ځکه په هغه شېبه کې ،هغه (ستانوم)زما لپاره د تقدس بڼه پېدا کړې وه. هغه زما په راز بدل شوى و ،خو بيا هم ما خپلې خور لنډې ته وويل:
- هسې زموږ د کوڅې يو نوى اوسېدونکى دى ،خو خور لنډې مې په داسې حال کې چې دماشومتوب ملنډې يې په خبرو کې اورېدل کېدې، په ترخه موسکا وويل:
- نو ته يې په ليدو ولې داسې سره شوې؟
کله چې هغې پر ما ملنډې وهلې، هغې غوښتل زما په راز ځان پوه کړي، نور هم سرو وينو زما غومبوروته ځان را ورساوه او زه نوره هم سره شوم. له شرمه سرسامه شوم او چيغې مې کړې:
- احمقې ستا يي څه ؟
په هغه شېبه کې زه چمتو وم، هغه له ستوني ونيسم او خپکه يې کړم، خو هغې په پرله پسې توګه لا په زوره خندل . دهغې خندا نوره هم زه له حاله ويستلم، خو ښه و ډېر ژر اوښکې زما تسل ته راغلې، په ژړا شوم، هغې ته مې شا واړوله او مخ په کور مې منډه واخيسته.
په هماغه شېبه کې و چې زه پر تا مينه شوم. پر تا مې زړه بايلود. زه پوهېږم تا به دا خبرې له ډېرو ښځو اورېدلې وي او تا ته دا خبرې، هسې خبرې دي. زه رښتيا وايم. دا ومنه او د زړه له کومې يې ومنه. هېڅچا له تا سره داسې د مريتوب او تابعيت تر کچې پورې مينه نه ده کړې. داسې مينه چې په هغه کې ښځتوب راويښ شي. لکه هغه شان چې زه پر تا مينه وم او تر اوسه لا مينه پاتې يم. دا ځکه درته وايم،چې په دنيا کې هېڅ څه نه شي کولاى دماشوم له مينې سره پرتله شي ، د ماشوم له لنډې مينې سره. ما هېڅوک نه درلودل چې دزړه غوټه ورته پرانېزم ، هېڅوک نه و چې زما راز يې ساتلى واى. په اصل کې خوزه هم بې تجربې وم ، ما په خپل بخت يرغل کړى و. ټول هغه څه چې په ما کې راپخېدل او يايې ما تصور کاوه ، ما يوازې پر تا دهغه باور کولاى شو او بس. پلار مې لا پخوا مړ شوى و او مور مې متقاعده بې وزلې کونډه ښځه وه ،هغه روحاً له ما نه ډېره لرې و....... ته زما لپاره، نه پوهېږم څنګه يې درته ووايم. ته زما لپاره ټوله هستي وې. هر هغه څه چې په دنيا کې و، زما له نظره يې په دې خاطر شتوالى درلوده چې له تا سره يې اړه درلوده اوبس. زما د ژوند هغو شېبو د ژوند معنى لرله چې له تا سره يې اړه درلوده. تا زما ژوند چور بدل کړ. يوه بې پروا، بې خبره او تنبله نجلۍ ، يو ناڅاپه، په ټولګي کې اول نمره شوم. ما په سلګونو کتابونه ولوستل، تر نيمو شپو به مې مطالعه کوله ، ځکه زه پوهېدم چې ستا کتابونه ډېر خوښېږي ، خو د مور تعجب مې هغه وخت بې پايه شو چې ما د پيانو زده کړه پيل کړه، دا هم له دې کبله چې پوهېدم ، ستا موسيقي ډېره خوښېږي. ما مې د ښوونځي کاليو، کتابونو، بکس، ويښتو او ټولو کړو وړو ته په دې خاطر بې پايه پام کاوه چې ډارېدم ، ګوندې کله به ته راته وګورې او زه بايد ښه درته ښکاره شم، خو زما دا ډار څومره دخندا وړ و، ځکه تا خو هېڅکله ماته نه کتل. لنډه دا چې زما دورځني ژوند اساسي کار دا و چې ټوله ورځ به مې ستا لاره څارله .دا مې ددې لپاره چې ته کله راځې. زموږ د انګړ په وره کې داسې يو سورى و ،چې ما خپل ډېروخت په هغه کې په کتلو تېراوه( هغه سورى چې په دروازه کې دځانګړې کتنې لپاره جوړېږي) له هغه ځايه کېداى شوه ستا دروازه ښکاره شي. خانده مه، ولې خاندې؟ رښتيا وايم ، دا اوس هم کله کله ، په ساعتونو ساعتونو، هغه سوري کينم او ستا وره ،ته ګورم ،خو له هغې شېبې نه ډېره وېرېدم چې خداى مه کړه مور مې پوه نه شي. څومره به چې ماښام ستا د راتلو وخت رانيږدې کېده ،په هماغه اندازه به زه کتاب په لاس لا نا ارامه کېدم او په تلوسي به مې ستا لارې څارلې. زما دا نا ارامي ،دهغه جيبي ساعت نارامۍ ته ورته وه ،چې ستا په جيب کې به شپه او ورځ د زړه پر سر درته پروت و، خو تا به په څلورويشتو ساعتو کې يوازې دوې يا درې ثانيې هغه ته کتل. خو زه ستا په اړه په هر څه پوهېدم. زه ستا له ټولو عادتو سره بلده شوم. ما ستا ټولې نکټايانې او دريشيانې پېژندلې، ماستا ټول ملګرې پېژندل او حتى کولاى مې شول تاته ووايم چې کوم يو تاته څومره نږدې دى. ما ،ستا ملګري دځان لپاره په څو ډلو بېل کړي و، يوه ډله دې هغه ملګرې وو چې زما خوښېدل او نور هغه وو چې ما کرکه ترې لرله. له ديارلس کلنۍ نه تر شپاړلس کلنۍ پورې زه په تا کې اوسېدم ،په تا ژوندي وم. اخ اخ ، ته نه پوهېږې چې ما څه حماقتونه نه دي کړي. ما ستا د دروازو ټول هغه لاستى چې ستا منګولې پرې لګېدلې، ښکلول. ما ستا دسګرټ هغه، هغه پاتې شونکي چې تا به لرې اچول راټولول او مچول به مې. هغو ماته د مقدساتو بڼه پېدا کړې وه ،ځکه هغه ستا پر شونډو لګېدلي وو. هر ماښام او ماخوستن به ما په سلګونو وارو، په بېلوبېلو پلمو له کوره کوڅې ته منډې وهلې او کتل به مې چې ستا په کومه کوټه کې څراغ لګېږي او په دې توګه به مې ځان ته قناعت ورکاوه چې ته په کور کې يې.
زه ستا د سرګرميو په وخت كې له ځانه بې ځانه كېدم . هر وار به چې ما كومه ښځه ستا له كوره د ښكته كېدو او وتلو په حال كې ليدله ، نو زما زړه به له ډاره ورانېده . هر وار به زما ژوند په دې حال كې لكه يخ وهلې اوبه خپله مانا له لاسه وركوله. له ډېرې خواشينۍ نه به لكه مار په كور كې ګرځېدم. دې ډار زما دا خيال لادوچنده كولو چې مور مې زما په سترګو كې د هغه دايمي درد نښې ونه لولې چې له ورځنۍ مايوسۍ نه ما ته پېدا كېدلې.
زه پوهېږم دا ټولې د خندا وړخبرې دي چې زه يې تا ته كوم ، بايد زه پرې شرمېدلې واى ، خو داسې نه ده . ځكه د هغه ماشمتوب له مينې نه وروسته ،هېڅكله زما كومه اورنۍ مينه پېدا نه شوه. ته داسې فكر مه كوه چې زه څنګه دومره زياته ستا په اړه غږيږم. زه كولای شم په ورځو ورځو په دې اړه وغږېږم ، چې څنګه زما د هغه وخت ژوند ته وې او زه څنګه بې له تا ليونۍ ليونۍ وم .
هغه هم دا ټول په داسې حال کې و چې تا ان په څېرې هم نه پيژندلم.ځكه هر وار چې به په زينو كې ته په مخه راتلې ،ما به سترګې او سر ښكته اچول، ځكه ستا د سترګو له اورين غلچك نه مې ځان ژغوره او په څنګ تېرېدم .په دې شېبه كې به زه هغه چاته ورته وم چې له بل شوي اورنه غواړي ځان اوبو ته واچوي. زه كولای شم په ساعتونو،ساعتونو ،په ورځو ورځو تا ته هغه تېر هېر كلونه درياد كړم . کولای شم تاته ستا د ژوند د ټولو كليزو بشپړ تصوير وباسم . نه نه ، نه غواړم ، تا په خپلو خبرو په تنګ كړم. نه غواړم تا په دې خبرو وځوروم. زه غواړم تا ته د خپل ماشومتوب د يوې ښې خاطرې په هکله يو څه ووايم . ما لاتر اوسه هېر ه كړې نه ده. هغه زما د ماشومتوب تر ټولو ستره او ابدي نيكمرغې وه . ګمان كوم ددې پېښې ،دپېښېدو ورځ، د يكشنبې ورځ وه . ته چېرته په سفر تللى وې او ستا نوكر، ستا د كور خواته په زينو كې يوه قالينه كشوله . د هغه بوډا لپاره دا ګرانه وه . ښه ورنږدې شوم ، ما زړه نا زړه ځانته اجازه ورکړه او ورته ومې ويل :
- نه غواړﺉ چې مرسته درسره وكړم ؟
هغه په داسې حال كې چې تعجب يې كاوه او حيران و، زما د مرستې هيله يې ومنله . اوس نه شم کولای دهغه څه تصوير وباسم چې ما هلته وليدل. زه ستا كور ته ننوتم. ما هغه نړۍ وليده چې تا ژوند په كې كاوه. ما ستا د ليكلو ميز او پر ميز پراته قلمونه او كاغذونه وليدل . هغه ميزچې ته به يې تر شا كيناستلې. پر هغه ميز په يوه شنه بخون كريستال ګلدان كې ګلان ايښي وو.ستا د كور ، هغه المارۍ چې ستا كتابونه يې په غېږ كې نيولي وو. ټول ما په يوه غلچك ، په يوه منډه او د سترګو په رپ كې تر سترګو تېرې کړل، ځكه په دې پوهېدم چې ستا نوكر به ما ته هېڅكله اجازه رانه كړي چې دا ټول شيان له نيږدې او په ځير وګورم . هر څه چې و ،ما په همدا يوه غلچك ،ستا د ټول ژوند او كور حالت خپل كړ. دې كار ستا په اړه زما خيالونو ته يو څه روحي تسل راكړ. هغه زما لپاره په رڼواو په خوب كې ستا د خيالونو الهام شو.دغه دسترګود رپ پېښه زما د ماشومتوب د نيكمرغيو تر ټولو ښه نيكمرغي وه.
ما ځكه وغوښتل دا خبره تا ته وكړم ،نه يوازي ددې پېښې په اړه بلكې د هغې وحشتناكې پيښې په اړه مې غوښتل څه درته ووايم چې له بده مرغه له دې پېښې نه وروسته ډير ژر پېښه شوه. لكه هغه شان چې ما تا ته وويل ما ستا په خاطرهر څه ته شاكړه . مور ته ، بل هر چا ته ، لڼده دا چې له تا پرته مې بل هېڅوك نه ليدل .
ما ليدل چې زموږ يو پوخ خپلوان سوداګر كله نا كله زموږ كورته راځي او خوشحاله په دې وم چې تر نيمو شپو به هغه زما له مور سره د زړه خواله كوله . زما خوشحالي به هغه وخت لا دوه چنده كېده چې همدا پوخ سړی به كله زما له مور او يا نورو خپلوانو سره سينما او يا تياتر ته لاړل او زه به يوازې پاتې شوم.همدا زما د يوازيتوب وختونه ،زما د نيكمرغۍ شېبې وې.هغه ځکه د نيکمرغۍ شېبې وې چې بې د چا له پوښتنۍ او خنډ نه به مې كولای شول ستا په اړه فكر وكړم . وغږېږم او له هر ځايه مې چې زړه كېده په تا پسې وګورم ، خو زما دغه نيكمرغي يوه ورځ پاى ته ورسېده.دا هغه وخت پای ته ورسېده چې مور مې ما ته وويل د هغې كوټې ته ورشم ،ځكه هغه غواړي له ماسره د يوه مهم شي په اړه خبرې وكړي. زما رنګ سپين والوت . ګبڼۍ پسې واخيستم . زما زړه ورېږدېده او له ځان سره مې وويل لکه چې مور راباندې پوه شوې ده ؟ . خو بيا مې هم يوازې او يوازې ستا په اړه فكر كاوه او بس. له موره پټ زما يوازينى پټ راز ته وې . دا هغه راز و چې زما زړه يې له ټولې دنيا او ژوند سره تړلی و. په هر حال له پېښې نه تېښته نه وه ، مورته ورغلم ، خو د ورتګ سره سمدلاسه په دې پوه شوم چې مور مې خپله وارخطا ده، هغې ډېر په مينې مچ کړم . دا هغه كار و چې دې به هېڅكله نه كاوه .بيا يې و نازولم او بيا يې مچ كړم ،تر خپل څنګ يې كېنولم. په داسې حال كې چې تکه سره اوښتې وه د اوبو غړپ يې وكړ او وې ويل :
_ د دوی هغه كونډ او پوخ خپلوان چې كله كله به د دوی كره راته ، دې پسې ريباران راليږلي دي ، ما ستا د ژوند په خاطر هغه ومنله چې له هغه سره واده وكړم .
زما زړه لا پسې په درزا شو. رنګ مې لاژيړ شو، په تلوار او په ډېرې سختۍ مې له هغې نه وپوښتل:
_ موږ به دلته پاتي كېږو كه بل چېرته به ځو؟
مور مې راته وويل :
_ نه موږ بل ښار ته ځو ، هغه ښار ته چې همدا سړى په كې اوسي . هغه هلته څو كورونه ،يو باغ او ډېرې ځمكې لري.
ما نو نور هېڅ وانه ورېدل . دنيا پرما توره شپه او په سترګو مې تياره راخوره شوه ، څو ساعته وروسته چې لږ راښه شوم ، مور مې راته وويل :
- چې زه بېسده شوې وم .
هغې په خندا خندا راته وويل :
چې څنګه مې سترګې راسپينې شوې وې او پر غولي رالوېدلی او تر ډيره پورې بيسده وم.
پوهېږم ، نه شم كولای د هغه څه تصوير وباسم چې ما نا توانه ماشوم دلويانو په وړاندې څومره او څنګه ټينګار كاوه چې موږ له دې كوره ، بلې خواته نه ځو . ان اوس هم چې همدا پېښه تا ته ليكم ، زما لاسونه د هغې شپې په رايادېدلو رېږدي. ما نه شو كولای خپل راز چاته ووايم ، زما ټينګار او مقاومت د لويانو پر وړاندې يو ډول سپين سترګي او بې ادبي برېښېده ،. تر دې زيات هېڅ چا نه غوښتل چې له ما سره خبرې وكړي ، چا نه غوښتل له ما سره مشوره وكړي. هر څه زما په غياب كې فيصله كېدل . بل ښار ته د ليږدېدو په اړه خبرې هغه وخت كېدې چې زه به په كور كې نه وم او يا به ښوونځي ته تللې وم . هره ورځ به چې زه كورته راستنېدم ، نو پام به مې شو چې د كور يو بل شی يا چا ته بښل شوی او يا هم خرڅ شوی دى . زما د سترګو په وړاندې زموږ كور ړنګېدو او له هغه سره زما هيلې او ژوند هم د ړنګېدو خواته روان وو. بالاخره يوه ورځ چې زه كورته راغلم ،ګورم چې د كور ميز ، څوكۍ او المارۍ هم وړل شوي دي. په خالي كوټو كې د سفر له پاره دوه بكسونه او دوه نور لوی پېټي جوړشوي وو . داسې ښكارېده چې يو يې زما او بل يې زما د مور لپاره جوړ شوي وو. دې ټولو دا مانا لرله چې يوازې يوه بله او وروستۍ شپه همدلته تېروو او سهار وخته د بل ښار په لور په سفر خوځېږو. د همدې وروستۍ ورځې په رارسېدو زه په دې پوه شوم ،چې له تا نه جلا زما ژوند هېڅ مانا نه لري او زه نه شم كولای بې له تا نه ژوند وكړم . ما به د ژوند په هغوزورونکو او خواشينو شپوكې څه عاقلانه فكر كړی وای ، هېڅ نه پوهېږم ،هغه وخت هم نه پوهېدم . كېدای شي د هغه تصور نور په ژوند كې هم نه شم كولای ، خو دومره مې ياديږي چې په كومه شېبه كې به مې مور له سترګو نه كومې خواته شوه ،نو زه به بې له اختياره ، هماغه شان چې به مې د ښوونځي جامې په ځان كې وې ستا پلو، ستا د كور پلو دروخوځېدم . كوم نا اشنا قدرت او ارادې به ،زما له ارادې پرته ستا پلو ته درهڅولم ، خو زه هېڅ نه پوهېدم . خپلې مړې سړې او لړزېدونكې پښې به مې ستا د كور په لور در خوځولې . زه نه پوهېدم څه غواړم ،خو په زړه كې به مې راوګرځېدل چې ستا په پښو كې درولويږم او درنه وغواړم چې ما په خپل كور كې د نوكرې په توګه وساتۍ او يا هم د وينځې په توګه . ډاريږم چې ته به اوس د يوې ماشومې ديارلس كلنې نجلۍ په ليونۍ مينې وخاندې .نو ماته تر هر څه او هر چا نه ګرانه ! كه ته پوهېداى چې زه په هغه ورځ ، په هغه لاره كې څنګه له ټولې ويرې او وحشته حيرانه ولاړه ومه . په هر حال د كوم نامعلوم قدرت په مرسته مې ګامونه چټك كړل ، په منډه ستا د كور زينو ته دروختم. داسې تصورمې كاوه چې لاسونه مې له نور ځان نه بېل كړي دي .
دزړه سره !
تر سخت اخ و ډب وروسته مې په ټول توان سره ستا د كور زنګ كيښكوده . له هغې شېبې نه تر ننه پورې زه ستا د كور د زنګ هغه اواز اورم چې زما د ګوتې تر كيښكېدو نه وروسته راجګ شو او هغه خاموشي يې ماته كړه چې ستا پر دهليز او زما پر زړه خپره وه. كله چې په ما كې ټوله وينه سره شوه ، كله چې زما زړه له خپل درز هار نه پاتې شو ، ټول ځان مې غوږ ، غوږ كړ او دروازې ته مې نيږدې كړ چې ته را روان يې كنه ؟ خو ته راونه وتلې ، هېڅوك راونه وتل . داسې ښكارېده چې ته په كور كې نه وې او ستا نوكر هم كومې سودا پسې تللى و . ته پوهېږې چې ما به څه حال درلود؟ زما غوږونو ستا له مړه زنګه اواز غوښته او هغه په چيغوچيغو ورته ويل چې ته نه يې . ته نه شې کولای تصور وكړې چې زه به په کوم حال كې بېرته ،خپل خالي كورته راوګرځېدم، خو دومره مې ياديږي چې پر كوم پنډ مې ځان ورواچواوه ، ځكه زه ستا له كوره تر راګرځېدو وروسته، چې زموږ له کوره څو ګامه لرې وو، تر هغه مزله چې څو ساعته په واورو كې ګرځېدلای واى زياته ستړې شوې وم .ما ځان سره دا پرېكړه كړې وه ، مخكې له هغه چې مور مې ما له دې ځاى نه بوزي ،تا د وروستي ځل لپاره وګورم ، له تا سره وغږيږم ، قسم خورم چې له دې پرته بل هېڅ شی زما په ذهن كې نه وو. اصلاً زه لا هغه وخت په بل هېڅ شي نه پوهېدم ، ځكه ما له تانه پرته دبل هېڅ شي په اړه فكر نه كاوه ، ما يوازې او يوازې غوښتل تا ووينم . بيا بيا تا وګورم اوله ځان سره ستا د نيږدېوالي احساس وكړم . ټوله هغه وحشتناكه ، اوږده اونه تيرېدونكې شپه زه تا ته سترګې په لاره وم . همدا چې مور مې بستر ته لاړه او زه پوه شوم چې وېده ده، زه ولاړم او د خپل كور د دهليز په هغه ځاى كې چې ستا کور ترې ښکارېده، ودرېدم او ومې ليدل چې ته راغلی يې او كنه ؟ زما دا انتظار ټوله شپه اوږد شو . د ژمى ټوله يخه او اوږده شپه . ډېره ستړې شوم او ستړيا ماته كړې وم . زموږ په كور كې آن يوه څوكۍ هم نه وه چې زه پرې كينم ، نو هماغه و چې زه د دروازې تر څنګ په دهليز كې په سړې ، لوڅې ځمكې څملاستم . تردروازې لاندې ډير سوړ باد راته. ما ځان په كوم شړۍ كې هم نه ومروړلی ، ځان ته مې پام شو چې په يوه نري كميس كې يم، ځكه ما فكر كاوه كه توده شم ،خوب به راشي او ستا د راتګ په وخت كې به ستا ګامونه وانه ورم. زه يو نا معلومه درد ځورولم ، پښې او لاسونه مې زنګېدل ،.ځان مې لږ راټول كړ، ومې غوښتل چې لږ توده شم، پر ځان مې زور راوړ چې وېده نه شم . ټوله شپه سترګې په لاره وم، خو په پاى كې په هغو سړو كې زما د هيلې غوټۍ ګل شوې ، فكر كوم د شپې دوه كه درې بجې وې چې د لويې دروازې د خلاصېدوغږ مې تر غوږو شو او بيا په زينو كې د چا د پښو ګامونه واورېدل شول . په هماغه شېبه كې مې د شپې هغه ټول ساړه هېر كړل او توده توده شوم . ما په كراركرار د كوټې دروازه پرانسته ... اخ ما ماشومې مينې ، په هغې تورې شپې كې تصور نه شو كولای چې څه وكړم ، ګامونه رانيږدې كېدل او د چا په لاس كې سګرت لايتر بليده ،خو زه همداسې د خپلې دروازې په خوله كې ولاړه وم او فکر مې کاوه چې ايا دا ته يې او كه بل څوك؟
هو كې ګرانه دا ته وې ! ته يوازې نه وې . ما يوه نا ارامه موسكا او د وريښمو داوږده كميس غږ چې پر ځمكه ښوېده واورېده. ته يوازې نه وې ، ته له يوې ښځې سره كور ته راستون شوی وې.
نه پوهيږم څنګه مې وكړای شو چې زه دا شپه تيره كړم . تصور يې كولاى نه شم ، كېداى شې ته يې تصور وكړې ، خو سهار په اتو بجو زموږليږدېدو او تګ ته هر څه چمتو ول او ما نورنه شو کولای د نورو د ارادې پر وړاندې مقاومت وكړم.
بيګا زما ماشوم مړ شو. زه به سر له نن نه كه ژوند وي ، كه قسمت وي، بيا يوازې يم . سبا ته به په تورو جامو كې پردي ، پردي خلك راشي، له ځان سره به يو تابوت راوړي او په هغه كې به زما ماشوم ، زما يوازينی او خوار ماشوم په ډيراحتياط او بې له كومه احساسه كيږدي . كېدای شي زما ځينې ملګرې ، خورلنډۍ او خپلوان هم سره له ګلونو راشي چې پر هغه تابوت يې كيږدي ، خو د تابوت تر څنګه ګلان څه مانا لري ؟ له ما سره به خواخوږي وكړي ،څه ښايسته خبرې به وې،دا به له ماسره څه مرسته وكړي . ځكه زه پوره په دې پوهيږم چې زه به بيا يوازې پاتې كيږم . دا ما هغه وخت احساس كړه چې زه له مور سره لاړم ،له تانه لرې شوم او له شپاړلس كلنۍ نه تر اتلس كلنۍ پورې مې دوه كاله په دې اور كې تير كړل . ما د خپلې كورنۍ د غړو په منځ كې د يوې اسيرې په توګه شپې تيرولې . د كورنۍ غړو تل هڅه كوله چې زه خپه نه شم او مور مې تل زما پر وړاندې د يوې سترې ګناه احساس كاوه او تل يې زيار ويسته چې داسې يو نوي څه وكړي ، يو څه پېدا كړي چې زه پرې لږ خوشاله شم. هغې زما ټولې غوښتنې منلې ، آن زما تر مخې به يې د نويو زلميانو كيسې كولې او هغوی يې له ما سره پيژندګلوﺉ ته نيږدې كول . دا ټول ما ته بې مانا وو ، ما نه غوښتل چې زه نيكمرغه شم . ما نه غوښتل داسې خوشالي مې په برخې شي چې تا رانه هېر كړي، ما تل لاسي زيار ويسته چې ګوښی او د يوازيتوب ژوند ولرم . هر ډول نوي كالي به چې ما ته اخيستل كېدل مانه اغوستل ، ما نه غوښتل كنسرت ، تياتر يا سينما ته و لاړه شم . ما نه غوښتل له همزولو سره په ميلو کې ګډون ولرم. لنډه دا چې تقريباً زه له كوره نه وتلم .
پوهيږي ګرانه!سره له دې چې ما په هغه واړه ښار كې دوه كاله ژوند وكړ،زه نه شم كولای ووايم چې زه ددې ښار لس كوڅې هم پيژنم . ما له ځان سره وير جوړ كړی و.ما غوښتل ويرجنه واوسم او دهرغمجن څاڅكې نه مې د ځان د ډوبېدو لپاره درياب جوړوه . ددې ترڅنګ ما نه غوښتل څوك زما غم غلط كړي . ما نه غوښتل څوك له مانه دغه غمجنه مينه واخلي. ما غوښتل تل په تا كې ژوند وكړم . زه به په كور كې يوازې ناسته وم، ټوله ورځ به مې هېڅ نه كول. يوازينی كار مې ستا په اړه خيالونه و. بيا ، بيا به مې ستا ډيرې وړې خاطرې رايادولې ، ټولې هغه ليدنې او غلچكونه او ټول هغه انتظارونه . ما ټوله ورځ ستاله له خوږو او ترخو يادو سره لوبې كولې . ما په بې پايه توګه هغه بې سارې شپې په وار وار سره تكرارولې او خپل ماشومتوب مې داسې روڼ رايادوه چې ګواكې پرون تير شوی وي .
په هغه كلو كې زه ستا په يادو ژوندۍ وم، ما له تا سره ژوند كاوه ، ما ستا ټول كتابونه راونيول ، خو كله به چې په كومه خپرونه كې ستا د نوم يادونه شوې وه ، دا به زما لپاره لوی اختر و. ايا پوهېږي؟ ايا ستا باور راځي چې ما ، ستا ټول كتابونه له ياده زده وي؟ ما ستا هر كتاب په وار،وار سره لوستلی دی.كه چا كومه ورځ نيمه شپه له درانه خوبه راويښ كړې وای او ستا د كوم كتاب كومه برخه يې راته لوستلې وای ، ما به په پوره ډاډ سره له كلو كلو وروسته نه يوازې د كتاب بلكې د كتاب مخ او پراګراف هم ورته ويلی وای . ستا د كتابونو هره كليمه زما لپاره د مقدس كتاب د تورو او يا لوړ کتاب ارزښت درلود. زما له پاره ټوله نړۍ ، له تا سره په اړيكو كې پرته وه .ما د خپل ښار د ورځپانو ټول اعلانونه لوستل چې كوم كنسرت ، كوم سندرغاړی ، كوم شاعر كله او چېرې ، په كوم ورځ ستا خوښيږي . هر چېرې به مې چې پېدا كړل ، ما به تل په خيال كې ستا بدرګه كوله . ما به په خيال كې تصور كاوه چې دادي ته راورسېدې ، دادي ته سالون ته ننوتلې،دادي ته پر خپل ځاى كېناستې . په زرګونو واره مې كولای شول دا ټول تصور كړم ، ځكه ما يوازې يو وار په يوه كنسرت كې ته ليدلی وې . زه نه پوهيږم چې زه د خپلې دې نا ارامه او روحي شكنجې د حالت غمجن كيسې ولې ليكم ؟ زه تا ته ولې د خپل يوازيني ماشوم تصوير باسم چې بيګا مړ شو ؟ دا د هغه غم كيسې دي چې په ټول ژوند كې چا د هغه تصور هم نه شو كولای.
خير ، زه چې د اوولس ، اتلس كالو شوم په كوڅو او لارو كې زلميانو او نارينو سترګې رااړولې ، خو دې كار زه د نورو پيغلو په شان نه يوازې نه خوشالولم ، بلكې زما د كوم نا اشنا ځورېدو سبب هم كېدله .له تانه پرته مينې او يا د مينې كيسې زما له پاره هېڅ مانا نه لرله. د عمر په تيرېدو له تا سره زما په مينه كې هېڅ ډول بدلون رانه غلو .هغه د پيغلتوب په رارسېدو سره لا لمبه شو، ښځينه شو او په ما كې يې د داسې ليونتوب احساس را ژوندي كړ چې نه شم کولای هغه دلته بيان كړم . داسې ليونی احساس چې بې ارادې ستا دروازې ته درغلم او غوښتل مې تا ته ووايم، واخله زه ستا يم ، ټوله ستا.
ټولو هغو كسانو چې هره ورځ له ماسره لاس وګريوان وو ، زه ډارنه ، كم زړه او وحشي ګڼلم ، خو ما په دايمي توګه خپله خوله ګنډلې وه او په هغې مې لاس ايښى و. ما د خپلې مينې له راز نه د زړه په كور كې يو داسې معبد جوړ كړی و، چې زه يې ځانته سجدې ته هڅولم . هوكې په ما كې د يوې بې پايه حوصلې د زړو ريښو وده كوله . زما ټول تفكر او هڅه يوازې او يوازې د يوه شي لپاره وه . هغه بيرته خپل ښار ته ستنېدل ، يعنې تا ته ستنېدل . دې ارمان ته درسېدو لپاره ما هر ډکي ته لاس اچاوه. ما څه دعاګانې چې نه كولې . دې حالت زما كړه وړه له ورځني او معمولي حالت نه ويستلي وو. زما پلندر چې ښه بډايه سړى و، خداى ښه اخلاق وركړي وو، ماته يې د خپلې لور په سترګه كتل ، خو ما به د هغه له مرستونه تل انكار كاوه او ويل به مې چې زه غواړم ځان ته خپله هر څه وګټم . څه به دې سره خوږوم ، پس له ډيرو ځورېدو، زما يوه هيله تر سره شوه. زه خپل پلرني ښار ته راغلم . زموږ د يوه خپلوان په مغازه كې مې په كار پيل وكړ او هغه ته مې كالي ګنډل .
نه پوهيږم تا ته به څومره په زړه پورې وي چې زه تا ته د هغه مني، د خړ ، تياره ،ژيړ او ساړه ماښام كيسه بيان كړم . د هغه نه هېرېدونكي ماښام چې زه بيا خپل ښار ته راورسېدم . له رارسېدو سره سم مې خپل بكسونه په يوه تحوليخانه كې كيښودل ، د هغو موټروو تم ځاى لور ته مې مخه كړه ،چې ستا او زموږ د كور خواته نېږدې وه . هېڅ مې نه ياديږي چې زه به څنګه سرويس ته ختلې يم ،خو په دې پوهېدم چې له يو تمځاى بل ته رسېدل پر ما لكه مياشت چې تيريږي . په پاى كې زه ، كورته ورسېدم . مخكې له هغه چې خپلو كړكيو ته وګورم ،لومړى مې ستا كړكيو ته وكتل ، بريښنا په كې لګېدله. دهغه په ليدو زما ګوګل ته تودوالى راغى. يوازې ستا د كور په ليدو هغه سوړ او بې روحه ښار ، له خپل ټول بې مفهومه شر وشوره سره ماته ژوندی ښكاره شو. په ما كې هم له دوو کلونو وروسته سا وغړېده . ما ، ته ځانته ډير نيږدې احساس كړې . له هغه سره سم مې داسې تصور وکړ چې د هيلو غوټۍ مې غوړېدونکي دي . ته پوهيږې كنه ؟ چې لريوالي ، غرونو، دښتو ، غونډيو او بارانونو ونه شو كولاى تا له ما نه لرې كړي او بيا داسې شېبې رارسېدلې وې چې زه ستا تر كړكۍ لاندې ولاړه وم او يوازې يوې تشې هيندارې ته زما له مړاوو كتو او سرګردانه غلچكه لرې كړی وې . زه بيا د خپل ماشومتوب د وختونو د كور مخې ته ولاړه ومه او پاس مې كتل ، له كړكيو نه بريښنا سترګکونه وهل ، خو زما لپاره دې ټولو ددې معنٰى لرله چې زه ټوله دنيا ګورم . پوره دوه كاله زه دغه شان يوې ورځې او ساعت ته سترګې په لارومه . ټول ، سوړ ، اوږد او خړ ماښام ستا تر كړكۍ لاندې تر ډيرې ناوخته پورې ولاړه وم ، خو ستا د كوټې څراغ مړ نه شو . يوازې تر هغه وروسته چې له كور او د ماشومتوب له يادونو سره مې دېدن وشو ، زه د خپل نوي كور په لور وخوځېدم او د هغه په لټه مې پيل و كړ.
هر ماښام به زه همدا شان ستا تر كړكۍ لاندې په ساعتو ، ساعتو ودرېدم . هر مازيګر به تر شپږو بجو زه په خپل كار كې وم . هلته كار ډير دروند ځوروونكي او ګران و ،خو زه دې نارامه او زړه بوګنوونكي حالت ته خوشاله وم ، ځكه چې يوازې همدې حالت كولی شول ما له هغه روحي درد نه لرې وساتي ،چې زه يې دننه په ګوګل کې ځورولم . هره هغه شېبه به چې زه له دې كړاو نه خلاصېدم ، په منډه به مې ستا د كور لور ته منډې وهلې . په هغو ورځو شپو كې زما يوازينۍ هيله دا وه چې له تا سره مخامخ شم او له نيږدې دې وګورم او له کوم زړه وړونكي درد نه خوشاله شم ، ځكه له تاسره كتنه او يا ستا ليدل زما يوازينۍ هيله وه.تر يوې اونۍ وروسته مې بالاخره ته وليدې ، البته بلكل تصادفي ، داسې چې مايې هېڅ انتظار نه درلوده .زه ستا كور ته نيږدې ولاړه وم ، ستا د كور د كړكۍ خواته مې كتل ،په دې وخت کې ګورم چې ته د مخامخ سړك ،له څلور لارې راتېرېدې . ستا په ليدو له ما نه ديارلس كلنه نجلۍ جوړه شوه او دا مې ښه احساس كړه چې څنګه مې توده وينه ،له زړه نه ځان زما غومبورو ته رسوي .هڅه مې وكړه چې خپلې سترګې ستا له ويشتونكو سترګونه وژغورم . سر مې ښكته واچواه او په کراره ستا له څنګه تيره شوم . وروسته له دې نه چې مې ځان له تانه ژغورلی و،خپله له ځان سره ډيره شرمېدمه . ته خوپوهېږې چې ما څه غوښتل . ما غوښتل چې تا وګورم او ته ما ووينې ، ما غوښتل چې له څو كاله تورو تيارو او ځورونكو شوګيرو وروسته ، ته ما وپيژنې ، ستا ما ته پام شې او ته ، ته په ما مين شې .سره له دې چې ما ډير وخت په ورځو ورځو ، په واورو ، بادونو اوبارانو ، سړو او تودو كې ،ځان ستا لارو ته ،ستا د راتګ لاروته برابروه ،خو ستا ما ته پام نه كېده. كله كله داسې هم كېدل چې زه به تر نيمو شپو پورې ستا د راتلو په لارو كې پاتې كېدم ،خو ستا پته به نه وه . كله به برعكس ته له خپلو انډيوالانو سره ، له خپل كوره راووتلې . څو ځلې خو مې له ښځو سره وليدې ، د همدې ښځو له ليدلو پوه شوم او دا مې احساس كړه، چې نور نو زه د ښوونځي د يارلس كلنه نجلۍ او زده كوونكې نه يم .زه سخته ځورېدم . د مينې درد او بې پايه رخه مې احساسوله . دا زما په ټول ژوند كې يو نوی او زورونكی احساس و ، داسې احساس اوداسې درد چې زما زړه يې ځورولو. داسې يو رنځ چې له تاسره د ښځو په ليدو ماته پېداكېده ، خو له تاسره د ښځوليدل زما لپاره يو نوی او ناڅاپي كار نه و ، ځكه زه لا له وړكتوبه په دې پوهېدم چې بې له ښځو ستا ژوند نه كيږي . هو كې دې ټولو خبرو په ما كې ناعلاجه دردونه راويښول ، په ما كې يې رخه را ويښوله ، په ما كې يې دغچ اخستلو يو نامعلوم احساس راژوندى كاوه. يوه ورځ مې د ماشوموالي د عمرونو په ياد د ماشومتوب د وختنو په څېر ضد وكړ، له ځان سره مې وويل، چې نور نو ستا د لارو او سيمو خواته نه درګرځم ، خو ته نه پوهيږې !چې هغه ماښام او هغه شپه په ما څنګه تيره شوه ، څنګه بې خونده او څنګه بي مانا. څنګه ما ځان بې كسه او په وحشت كې احساسوه . بله ورځ بيا زه وم بيا هماغه خواشيني ماښام او ستا د كور كوڅه . (باز روز امد به پايان شام دلګير است ومن) بيا زه ستا د كور تر كړكۍ لاندې ولاړه وم او ستا لارې مې څارلې . په هغه ورځ ما ځان داسې انګېره چې ګواكې ،زه ټول ژوند ، ستا د ژوند ته، هغه ژوند ته، چې ماته له هېڅ خوانه ، هغه ته دورتګ لاره نه وه ،په تمه ولاړه وم.
هوكې ګرانه! هغه هم يوه ورځ وه چې په پاى كې ستا ماته پام شو، ما ،ته له لرې وليدې . په ټول قوت او ارادې مې دا پريكړه وكړه چې هرومرو بايد سترګې په سترګو شوو . په هماغه شېبه كې هلته ، په هماغه لاره كې ،ناڅاپه ګڼه ګوڼه جوړه شوه ، ما په دې ګڼه ګونه كې ځان داسې برابر كړ چې تا ته نيږدې شم ،هېڅ مې پام نه شو چې په كومه شېبه كې تا ماته وكتل ، ستا حواس ډير ګډوډ وو.په هماغه حالت كې ، د سترګو په رپ كې ، سره سترګې په سترګو شو او ستا په سترګو كې ما ته اشنا نښې راڅرګندې شوې ، ما ته په هغو كې پيژندل شوى يادونه راياد شول . ته نه پوهيږي ، دا يادونه او دا نښې زما لپاره څومره ويرونكي او وحشتناكه وو. هغه غلچک، هر چا ته بښل شوی ، هغه يوازې ښځو ته پېدا شوی ، تاند ، هوسناكه ، هم مهاله غيږ نيوونكی، لذت بښونكی لاسبری غلچك چې زه له ماشومتو به ورسره بلده ومه ، چې زه يې له ځانه بې سده كړې وم، چې زه ديارلس كلنه نجلۍ يې پر ځان مينه كړې وم ،چې زه يې تر ليونتوبه رسولې وم ، دا وار غلچك نه و ، هغه ستا ما ته مخامخ كتل و.هغه ،ستا کتل، ما ته مخامخ او روحاً غيږ په غيږ ولاړ و. ستا كتلو زه ځاى پر ځاى درولې وم . ما نور نه غوښتل ، كه مې نه شو كولای چې له ځايه وښورم . په همدې شېبه كې چې ته رانيږدې شوې ، په رښتيا هم چې زما زړه په همدې شېبه كې يا درېدلی و ، يا هم بې ځايه شوی و. زه چې له حيرته لكه بت داسې پاتې شوې وم. نور مې نه شو كولای وخوځيږم . په ذهن كې مې پريكړه وكړه چې تا ته لاره پريږدم ، ته هم ناڅاپه ودرېدې او ما ته دې راوكتل . ما چې ستا سترګو او حالت ته پام شو، پوه شوم چې زه دې ونه پيژندم . تا ، نه په هغه ورځ او نه پس له هغه ، لنډه دا چې تا هېڅكله زه ونه پيژندم .
ـ ما ته ګرانه! هېڅ نه پوهيږم د هغې شپې حالت او مايوسي تا ته زه څنګه څرګنده كړم ؟ څنګه يې درته ووايم چې ته پرې پوه شي ؟ ما په هماغه شېبه كې د لومړي ځل لپاره ، هغه څه وازمويل چې قسمت زما په برخه كړي و . وبښه چې قسمت زه ورپورې وهلې وم ،څو په دې پوه شوم چې زما په اړه ستا پوهه او پيژندګلوي دومره وه ، چې هېڅكله به ما ونه پيژني ، هېڅكله څه چې تر مرګه به هم ما ونه پيژني ، خو برعكس ،ما ته هېڅ هېرولی نه شوې. ايا ته به په دې پوه شوی وي او كنه ، په هغو دوو كلونو كې چې زه په بل ښار كې وم ، ته مې تل په خيالونو كې ګرځېدې او تل مې په خيالونو كې تصويرولې . ما ځان ته ستا رنګا رنګ تصويرونه ايستل ، ټول خيالي او د جنتي لذت تصويرونه .كله ، كله به مې د هغو د ناامېدۍ اړخونه هم انځورول او داسې به خيال ته راتلل چې ته رانه مخ اړوې او زه به تر ډيرو شېبو پورې ويرجنه ، نا امېده او خوابدې وم. ځكه په دغو حالاتو كې يعنې د خواشينۍ او وير په حالاتو كې زما رنګ او څېره د كتلو نه وه . تا به په سپکاوي ماته كتل ، ځكه زه به ډيره نا ښکلې ښكارېدمه ، خو ما به په تصوركې هڅه كوله چې دغم ، نا ارامۍ اوستا د بې پروايۍ او سوړوالي نښې د ژوندپه هغو سختو شرايطو كې هم په ځان كې پرې نه ږدم . ما ستا دې بې مهرۍ او پرديتوب ته په خپل ذهني ما حول كې ځاى نه وركاوه ... خو يوه شي ډيره زورولم او هغه دا چې هېڅكله هم ستا ماته پام نه را اوښت ،مګر اوس خو زه پوهيږم اصلا دا ته وې چې دادې رازده كړل ، ځکه چې د نجلۍ يا ښځې څېره څومره د نارينوو له پاره غولونكې ده او يا هم اكثراً د هغو څېره د هغو د مينې ائينه ګرځي ، د هغو د شوق او محبت ائينه هم ماشومانه وي او معصوميت په كې ليدل كيږي، يا خو د كومې روحي ستړيا څرګندونه كوي. خو هر څه چې وي دغه ټول په دې څېرو كې دائينو په څېر ژر پېدا كيږي او په هماغه چټكۍ وركيږي . نو له همدې امله د نارينو لپاره تل ګرانه ده چې ښځې وپيژني. که د ګلونو لوبه د هغو په څېره كې درنګونو ځاى بدلوي، كه د هغو په څېرو كې د ژوند ارمانونه د رڼا او تيارو برخې بې ځايه كوي. او يا كه كالي د هغو لپاره بېله دنيا برابروي ، دا ټول د دوی په ګټه وي.رښتيانی عاقل هغه څوك دى چې خپل قسمت يې راسپړلی وي، خو زه لا ددې لپاره ډيره حيرانه وم چې وکولای شم تا هېر كړم . په تيره بيا چې پرله پسې مې ستا په اړه فكر كاوه ، ما هم همداسې ګڼله چې ګواكې ته هم زما په اړه هماغه شان فكر كوې لكه ما چې ستا په اړه كاوه. تر دې لا زياته دا چې ما داسې ګڼله چې ته هم تل ما ته سترګې په لار يې . نه پوهيږم څنګه به ما ژوند كولای كه زه خبره وای چې زه ستا لپاره د يوې نرۍ ريښكۍ په اندازه هم ارزښت نه لرم او يوه كوچنۍ مرغۍ يم. كه څه هم زما دا حالت ستا لپاره يو احساساتي كار و او ما ته داسې وبرېښېده چې تا ته هېڅ شې نه دريادوي، ما داسې وګڼله چې ما او تا د يوې نرۍ ريښكۍ په اندازه هم كوم شې نه سره نه نښلوي . دا زما لپاره د لومړي ځل لپاره يوه نه هېرېدونكی او وژونكی ګوزار و ، چې ما ته خپل تقدير را په برخه کړی و.
تا په هغه وار زه ونه پيژندلم ، خو كله چې تر يوې اونۍ وروسته تا بيا زه وليدم ، كتل دې اشنا و ،مګر تا بيا هغه څوك زما په سترګو كې ونه ليدل چې ته ورته ګران وې ، بلكې ستا يوازې او يوازې يوې اتلس كلنې نجلۍ ته پام شو او هغې ته دې په ځير ځكه وكتل چې تا دوه ورځې مخكې هم هغه همدلته ليدلې وه.
تا ماته په داسې حال كې چې تود سلام دې کاوه او نرې مسكا دې پر شونډو خوره وه، په حيرانۍ وكتل .ته بيا هم د تير وار په شان زما له څنګه تير شوې او ګامونه دې كرار كرار نرمول . زه ريږدېدم او خداى ته مې زارۍ كولې چې راسره وغږيږې .
په همدې شېبه كې په دې پوه شوم چې زه ستا له پاره يو څوك يم، زه هم بې له هغه چې څه وكړم كرار كرار تلم ، ما ناڅاپه احساس كړه چې ته راپسې را روان يې. بې له هغه چې شاته وګورم ،زه په دې پوه وم چې ته پر ما غږ كوي ، اوس به زه ستا خوږ غږ اورم ، نيږدې و چې له ا نتظاره مې ساه وخيژي ، نيږدې و چې چور پر ځاى ودريږم ، خو ته رانه مخكې شوې او دخپل عادت مخې دې له ماسره په خوشالۍ ، د يوه پخواني پخواني ملګري په څېر خبرې پيل كړې . اخ ، اخ ! داسې ښكارېده چې تا دې هېڅكله زما د ژوند په اړه هېڅ اورېدلي نه وې او په هېڅ نه پوهيږې . تا په داسې معصوميت او بې چارګۍ له ماسره خبرې پيل كړې چې ما کولای شو په ډيرې زړورتيا ستا ځواب ووايم. موږ ستا تر کوڅې پورې ورسېدو اوهلته ته رسېدو سره سم تا ما ته وويل:
- نه كيږي چې ماښامنی په ګډه سره وخورو ؟
ما چې د دې هيلې دنه منلو توان په ځان كې نه ليده په چټکۍ درته وويل: ولې نه !
نه پوهيږم ستا به ياديږي او كنه ؟ ما او تا په يوه داسې لوى هوټل كې ماښامنۍ وخوړه، څنګه ياديږي دې ؟ اخ ، اخ نه ستا كله ياديږي ، هرومرو ستا نه ياديږي ،ځكه ستا خو دا يو ماښام نه و، چې هلته له كومې پيغلې سره ماښامنۍ تيروې او ما چې هم له هغو نورو ښځو نه كوم ځانګړی توپير نه درلود چې له تا سره به دې هوټل ته راتلې ، نو د تا به زه څه په ياد وم . زه د يوه داسې اميل د لړۍ په څېر چې په سلګونودانې يې درلودې ، يوه دانه ومه ، داسې دانه چې تا نه شو كولای هغه له يو بل نه توپير كړې . زه هم نه پوهيږم چې څه شي کولای شول ما تاته درپه ياد كړي . ځكه په هغه ورځ تقربياً زه هېڅ نه غږېدمه. دا زما لپاره ډيره لويه نيكمرغي وه چې ستا تر څنګه ناسته او ستا غږ مې اورېده .زه ډارېدم چې له تا نه پوښتنې وكړم ، ځكه ما نه غوښتل ، هغه زرين وخت په تشو خبرو له لاسه وركړم چې خداى راپه برخه كړی و. ما تر ډيره وخته له خداى نه شكر كولو چې څنګه مې هغه، هغه هيلې په ګل راته بدلې كړي دي چې ما كلونه كلونه د هغو ګل كېدل غوښتل.ته بې له هر ډول تشريفاتو او تكلفه خوشحاله، خواخوږی، نيږدې او مهربانه وې. هغه زموږ د كتنې له لومړۍ شېبې نه ته له ما سره داسې مينه ناك، مهربانه او خواخوږی وې، كه زه له پخوانه ، له څو كلونه ، له ټولې هستۍ سره ستا ،له دې کړو وړو سره اشنا نه وای او ته مې نه پيژندلای، تا به بيا هم په همدې ورځ زه خپله كړې وای . اخ ،اخ ته خو نه پوهيږې او تصور يې هم كولای نه شي، چې څه ستر پرتمين تصور ته دې د هستۍ او واقعيت رنګ وركړ. تا زما پنځه كلنې هيلې نه يوازې ونه غولولې بلكې هغوی ته دې شين چمن تاند كړ.
ډير ناوخته شوې وه،خبره له نيمې شپې هم اوښتې وه ،چې د ډوډۍ د ميز له شانه يوځای ،ګډ او په مسكا راپاڅېدو، له هوټله د وتو په شېبه كې تا راته وويل چې په ما خو به ناوخته شوې نه وي ؟ ايا د نور وخت امكان هم لرم كنه ؟ ما نه شو كولای د خپل زړه خبره او هغه له تاسره پاتې كېدل و له تا نه پټه كړم. اصلا هغه د پټېدو نه وه . سمدلاسه مې تا ته وويل چې تر اوسه لا وخت شته دى . تا د دې ځواب په اورېدو د يوې ساه په اندازه، صبر او تعجب وكړ او په چټكۍ دې وويل چې :
نه شئ كولای له ما سره لاړشې چې دخپل زړه خوږې خوالې ته دوام وركړو؟
زه اوس ستا د تعجب په علت پوهيږم ، ځكه ښځې خو تل خپل احساسات پټ ساتي ، آن په هغو شېبو كې هم دوی خپل راز پټ ساتي چې د مينې او تسليمۍ اور يې په زړه كې بل وي. هغوی تل د انكار لپاره بېلابېلې پلمې لټوي ،هغوی،لكه د وخت نه درلودل ، خوب ورتګ ، نابلدتيا ، په كور كې انتظار ، د خپلوانو نه اجازه او په لسګونو نورې پلمې کوي. دوی يوازې هغه وخت د رضايت غاړه ږدې چې ډيرې زارۍ، قسمونه او يا هم تشې وعدې واوري. ستا دغه شان بلنه چې ما ومنله معمولاً يا يې هغه نجونې مني چې مينه يې په يو كسب و كار بدله كړې وي او يا هم هغه نجونې چې ډيرې بې تجربې او يا هم ډيرې ځوانې وې ، خو زما د هو ويل دځواب په اړه به تا فكر كړی وي او كنه ؟ تا به څه فكر كړی وي، زه درته وايم :
اول خو دا زما اراده وه. بل دا چې دا د هغو زرګونو ورځو له خفګان نه ځان ژغورل و چې ما ستا له غمه يوازې تيرې كړې وې. په هر حال ته له دې نه په حيرت كې وې چې ما ولې له تا سره دومره مينه ښودله . زما په يوه شېبه كې دې ته پام شو چې ته ، په ډيرې حيرانتيا له ځانه دا پوښتنې کوي ،له ځان سره دا وايي: چې دا جړه غوټه او نه حل كېدونكې معما ،په دې ځوانې ،بې پروا او هممهاله مهربانې پيغلوټې كې څنګه راټول شوي دي . په تا كې د حيرانتيا ، پوهېدو او درك احساساتو څپې وهلې او زه ستا له ډيرو احتياطي او لرې لرې پوښتنو نه په دې پوه شوم چې غواړې په دې معما پوهه شې، خو سر دې نه پرې خلاصېده. ما هم له سپينو او دقيقو ځوابونو نه ځان ژغوره. ما غوښتل چې تا ته ساده او چوره ليونۍ ښكاره شم، خو له خپله راز دې خبر نه كړم .
بالاخره موږ ستا د كور زينو ته وروختوو . ګرانه ! نه شم کولای هغه شېبه تا ته تصوير كړم . نه پوهيږم ته به پرې پوهيږې كنه ؟ كله چې زه ستا د كور په کوڅه دروګرځېدم ، کله چې ستا د كور په زينو ختلم ،زه د نيكمرغۍ په كوم مست سيند كې ، څو واره ډوبه راډوبه او بيرته راپورته شوم . ما ته حتی همد اوس د هغو شېبو رايادول له خوښۍ نه ژړا راوړي.مګر اوس خو زما اوښكې نه شته . ته فكر وكړه چې زه ستا د كور مخكې ولې هسې شوم؟ ولې په هغه حال شوم؟ نه دا ټوله مينه نه وه . په هغه كې زما د ماشومتوب ، خوښۍ او غم يادونه هم وو. ته پوهيږې كنه چې د هغه ځاى هره لويشت زما لپاره د يادونو زانګو وه. ستا د كور ګرځني، دا هغه ځاى و چې ما په زرګونو واره هلته ستا د راتلو لارې څارلې وې .
ستا كور ته ختونكې زينې، دلته هغه ځاى و چې ما به ستا د ګامونو د اواز غږ ته غوږنيولی و ا. هغه غږ ستا د راتلو زيری و او بالاخره دا هغه ځاى و چې ما د لومړي ځل لپاره ته هلته ليدلی وې .په همدې دهليز كې زموږ د كور د دروازې هغه لرليد راخلاصېدو چې ما به ستا تګ او راتګ په كې څار. دا هغه سوری و چې زما روح په اسانۍ سره له هغه نه تا ته ځان رساوه ... زما د ټول ماشومتوب ، زما د هغه وخت د شوقونو او سركشو هيلو ټولې خاطرې په همدې كوچني لڼد او تنګ ماحول كې له ورايه انځور شوې وې. لنډه دا چې زما ټول ژوند همدلته پناه اخيستې وه او دلته اوس زما په راښكاره كېدو سره ټولو په يو وار او يو ځاى لكه خونخوار لښكر پر ما يرغل راوړ . ته پوهيږې چې زه له تا سره ستا تر څنګ روانه وم. ستا د كور پر لور ،زما د كور پر خوا، دا لومړی ځل و چې د څو كالو له ليوني انتظار نه وروسته موږ ګډ اوږه پر اوږه سره روان وو. ته لږ فكر وكړه دا ظاهراً ډيره ساده بريښي ، خو زه له دې نه پرته بل ډول خبرې نه شم كولای . ايا ته يې تصور كولی شې ؟ چې ما په زرګونه وارې ستا د دغې دروازې خواته چې اوس له تا سره يو ځاى پرې راننوتم او ما ته يې زما د زړه د پاچاهي بڼه درلوده ، له اوښكو په ډكو سترګو او له هيلو په غوړېدلي زړه كتلي وي ؟
كېداى شي ته به زما په دې خبرو پوه شې ، خو هغه به هېڅكله ته احساس نه کړې، نه اوس او نه په راتلونكي كې ،هېڅکله به يې احساس نه كړې .
ـ ما ته ګرانه! ته به په دې هم پوه نه شې چې اوس په دغه شېبه کې چې زه له تاسره په دې كور راننونم ،ما ته څه معنى لري؟
هوكې ګرانه! په هغه شپه زه ستا په كور كې پاتې شوم ،خو تا دا تصور هم نه شو کولای چې له تا نه مخكې زه هېڅکله ،له هېڅ نارينه سره يو ځاى پاتې شوې نه وم. تر هغه وخته پورې د هېڅ نارينه لاس پرما لګېدلی نه و، لاس څه چې د هېڅ نارينه سترګې هم زما پر ځان لګېدلې نه وې . ما ستا د مينې او هيلو پر وړاندې مقاومت ونه كړ. ما په ځان كې د شرم احساس وواژه.هغه هم له دې كبله چې ته ، زما د مينې په راز پوه نه شې . كه تا د ځان پر وړاندې زما د مينې اندازه لګولې وای ، امكان لري چې ته به ډير ډار شوی وای . ځكه چې زه پوهيږم چې ستا هر څه داسې بې له تکلفه او له مينې پرته او په سادګۍ خوښيږي . په تيره بيا چې د وړو سره خو ډير احتياط كوې او نه غواړې د چا له بخت سره لوبې وكړې .ته اسراف كوې ، ځان ټولو ته وركوې . ځان تر ټولو ځاروې ، خو نه غواړي ځان په دې لوبه كې قربان كړې.كه زه اوس تا ته وايم گرانه! كه زه په لومړۍ شپه ټوله ستا وم ، نو قسم دريادوم ، ما ته د بدې ښځې په سترګو مه ګوره. ګوره زه خو تا په دې كې نه ملامتوم . تا خو زه دوكه كړې نه وم. تا ما ته څه لاپې او دروغ ويلي نه و. تا ما ته څه سره اوسپين ښودلي نه و . زه په خپله ، په خپله خوښه او په خپلو پښو تا ته راغلې وم . زه خپله ستا په غيږه كې وغوړېدم او ما په خپله دا خپل قسمت ،په خپل لاس جوړ كړ. په ياد لره زه به هېڅكله تا په دې خبره ملامت نه كړم.
نه يوازې به تا ملامت نه كړم، بلكې تل به له تا نه په زړه كې مننه كوم ، ځكه هغه شپه زما لپاره د نيكمرغۍ په چينو كې د لمبېدو شپه وه.
هغه شپه زما له پاره د تقدير په لاس زما د هيلو د نه هېرېدونكو ارمانونو دغوړېدو شپه وه. كله چې د شپې ، د تورتم په كومه شېبه كې ما سترګې وغړولې او ځان مې ستا په غيږ كې وليد، داسې مې احساس كړه چې په اسمان كې ټول ستوري زما په خاطر ځليږي . نه ، نه زه په هېڅ شي پيښمانه نه يم. هغه ساعت او هغې شېبې زما د ټول ژوند د انتظار كفاره وه . ته پوهيږې ! ما چې ستا خوبولې ستما اورېده ،ما چې ته د ځان تر خوا، ځان ته نيږدې احساسولې ، ما په هغه تور تم كې ،له ډېرې خوښۍ او نيكمرغۍ نه په لپو لپو اوښكې تويې كړې.
په هغه سهار كه له يوې خوا زما ډير تلوار واوغوښتل مې چې په خپل وخت ،مخکې له هغه چې ناوخته شي ، خپل كار ته ورسيږم ، نو له بلې خوا ما غوښتل مخكې له هغه چې ستا نوكرراشي ستا له كوره ووځم . ما نه غوښتل چې هغه ما وويني . نو كله چې ما كالي واغوستل او وتلو ته چمتو شوم، ستا په مخكې ودرېدم . تا لاسونه رانه تاوكړل او په ځير ځير دې ډيرځنډ راته وكتل ، ايا ستا په تصور كې ، ستا په ياد كې هغه لرې كلونه راغلل او كنه ؟ او يا دې يوازې يوه وړه ، ښايسته نجلۍ چې ستا د ستما د سيند په نيكمرغيو كې لمبېدله ، ليدله او بس ؟
ما ،ته ، لږ په کراره له ځانه لرې كړې او د دروازې خوا ته لاړم ، تا په دې شېبه كې له ما نه وپوښتل :
- خپل ګلان له ځان سره اخلې او كنه ؟
تا له ابي كرستال ګلدان نه سپين ګلاب راواخيستل ( دا ګلدان ما له خپلې د يارلس كلنۍ نه پيژانده ) او ما ته دې په دواړو لاسو كې ونيول او له يوې ښكلې مچو سره دې يو ځاى راكړل.ما تر ډيره پورې دا ګلان ستا او زما د هغې ورځې په ياد هغه شان ښكلول ،لکه هغه شان چې تا په هغه شپه زه ښكلولم.
موږ وعده وكړه چې بيا به سره ګورو ، زه راغلم . په رښتيا سره ټول نه هېرېدونكي وو. تا،ماته يوه بله نه تكرارېدونكې شپه هم راوبښله . وروسته له هغه تا ما ته وويل چې ته نوي سفرته روان يې او چېرته ځې . له دې خبرې سره سم زما زړه وريږدېده ، ځكه ستا له همدې سفرونونه زما له پخوا او وړوكتوبه ډيربد او كركه راتله . دا دې هم زياته كړه چې له راګرځېدو سره سم به ما ته د خپل راتګ خبر راكوې . ما تا ته خپل د ډاګ پته دركړه . هغه هم په بل نامه ، ځكه چې مانه غوښتل خپل اصلي نوم درته ووايم. ما خپل راز پټ ساته، خو تا لكه د نويو زلميانو په څېر د خداى په امانۍ په وخت كې بيا هم ما ته سپين ګلاب ، هوكې سپين ګلاب راكړل.
پوره دوه مياشتې ما هره ورځ ستا په ياد جشنونه نيول ، خو نور له دې نه زيات نه غواړم د انتظار د اوراو ما يوسيو په اړه څه وليكم. زه نه غواړم تا ملامت كړم . ته ما ته هغه شان ګران يې لكه چې وې ، هو ته ما ته هغه شان ګران يې لكه دا اوس چې ګران يې . همداسې اورين ،هېرونكى ،زړه راښكونكى او بې وفا.ته تل همداسې وې او اوس هم غواړم همداسې واوسې .هوكې ، ته بيا له هغه سفره راوګرځېدې .تا ماته نه ليك راوليږه ،نه كوم خبر، خو ماليدل چې ته راغلى يې،ځكه ستا په كوټه كې بريښنا يوازې هغه وخت لګيږي چې ته په كور كې اوسې ، خو ته پوهيږې په داسې حال كې چې ما تا ته خپل ټول ژوند بښلى و ، زه د ژوند په دې وروستۍ شېبه كې ستا نه يو كرښه هم نه لرم . تا ما ته نه څه وليكل او نه دې په كوم بل ډول ياده كړم.
زما ماشوم بيګا مړ شو . دا ماشوم ستا ماشوم هم و.
ماته تر هر چا او هر څه نه ګرانه ! دا ستا ماشوم هم و. دا د هغو درې شپو زوى و چې ما له تا سره تيرې كړې وې . زه قسم خورم چې دا ستا ماشوم هم و. هيله لرم په دې به پوه وې چې له مرګه مخكې څوك دروغ نه وايي . زه قسم خورم ، ځكه تر هغه وخته پورې، له تانه پرته د بل هېڅ نارينه لاس پر ما لګېدلى نه و. زما روح او ځان تر هغه وخته چې ستا لاس نه و پرې لګېدلی ، ما ته مبارك او مقدس بريښېده.ما ددې تصور هم نه شو كولاى چې زه مې روح ستا او بل كوم نارينه تر منځ شريك كړم . دا زموږ ماشوم و. ګرانه دا زموږ يوازينى زوى و. زما په ژوند كې د خداى له خوا يوازينى رحم چې پر هغه شوى و،دا و چې هغه زموږ ګډ ماشوم واو له تا سره زما د ژورې او ليونۍ مينې نښه وه. زه پوهيږم چې ته به اوس په پرله پسې او په وار وار ، په ويرې ، په شك او تردید له مانه پوښتنې او وايې به چې زه ولې دا دومره عمر داسې چوپه خوله وم او نن چې هغه زما مخې ته سوړ، بې نفسه او مړ پروت دى ، دهغه يادونه كوم. هغه هم په داسې وخت كې چې هغه پر هغې لارې سفر پيل كړى دى چې نور نو هېڅكله بيرته نه راګرځي ، خو زه نه پوهيږم ما څنګه كولاى شول چې تا ته ووايم؟ تا به هېڅكله هم زما خبرې ، د يوې نا اشنا ښځې خبرې ، دهغې نا اشنا ښځې خبرې دي، چې له تا سره يې درې تصادفي شپې تېرې کړي ،د هغه ښځې چې تا پورې يې هېڅ اړه نه درلودله ، نه واى منلې . دهغې ښځې خبرې چې په لومړۍ ورځ يې ،له هر ډول پلمې پرته ځان تا ته دركړ. تا به دا هېڅكله منلې نه وای چې دا ستا ماشوم دى . كه څه هم ما به زيار ويستلى واى او تا ته به مې دا ثابته كړې واى چې دا ماشوم ستا دى ، د هغې ښځې خبرې به چې له تا سره يې په ټول ژوند كې يوازې درې شپې تيرې كړې وې، تا ته رښتيا بريښېدلې نه وای. ما ددې لپاره هېڅ داسې توري او خبرې نه لرلې چې په هغو ما دا تا ته ثابته كړې واى چې دا زموږ ماشوم دى . ما نه غوښتل چې زما او ستا تر منځ د شك او ترديد كوم ديوال ودريږي . ما نه غوښتل چې ته داسې فكر وكړې چې زه غواړم تا د يوې خبرې منلو ته وهڅوم ، ما په رښتيا دا نه غوښتل . بله خبره داوه چې ماخو ته پيژندلې ، ډير ښه مې پيژندلې ، له هغه څه نه زيات چې تا خپل ځان پيژانده ، ما ته داسې پيژندلې چې ښځه ستا لپاره د مينې يوه خوږه او نه تكرارېدونكې لوبه ده، داسې لوبه چې ته نه غواړې له هغې سره په عذاب شې . په تيره بيا دا به نو ستا له پاره داسې مرګونى ګوزار واى كه ناڅاپه پر تا غږ شوى واى چې دا ستا ماشوم دى او په ناڅاپه توګه د يو چا سرنوشت تا پورې تړل شوى واى .ته چې د تل لپاره ازاد روږدى شوى وې ،ازاد او بې مسووليته اموخته شوى وې ، نوڅنګه ما كولاى شول چې ستا سرنوشت له ځان سره وتړم .ګوره ! ته خو په دې هم پوهيږې ، ته به هېڅكله په دې خوشحاله شوى نه واى چې ما تاته دا خبر دركړى واى .ما نه غوښتل چې ستا له مانه كركه پېدا شوې واى ، ځكه ما په ټول وياړ غوښتل چې ته تل له مانه ښې خاطرې ولرې . كېداى شي ستا دا كركه له ماسره يوه شېبه ، يوساعت يا ټول ژوند واى ، نو ځكه ما غوښتل چې ټولې ترخې خپله وزغمم . د ژوند ټول بار، يوازې له دې کبله چې ستا د ازار او خوابدۍ سبب نه شم . ما غوښتل د ټولو هغو ښځو په منځ كې چې تا په خپل ژوند كې ليدلې وې ، يوازينۍ اونه هېرېدونكې واوسم.داسې يوه ښځه چې تا يوازې په مينه د هغې په اړه فكر كولاى ، خو له بده مرغه ، خو افسوس ، افسوس چې نه يوازې دا ونه شول بلكې تا زما په اړه فكر هم ونه كړ او داسې دې هېره كړم چې همدا اوس دې هم نه ياديږم .
ګرانه! زه اوس هم له تا نه بښنه غواړم .په دې خاطر بښنه غواړم چې زما په دې كرښو كې كېداى شي څه د غم او درد خبرې چې ستا د زړه د درد سبب شي راغلې وي ، خو نن نه شم كولاى هغه ونه ليكم ، هغه دی ، وينې؟ زما ماشوم ،نه نه، زموږ ماشوم، هلته د نيم ژواندو شمونو تر لمبو لاندې مړ،ارامه او بې سا پروت دى . زه نن خداى ته په غضب شوم ، لاسونه مې واچول او هغه مې قاتل وګاڼه ، ډاريږم چې ليونۍ نه شم ، خو زه په دې پوهيږم چې ته څومره مهربانه او د زړه په تل كې له هر چاسره خواخوږى يې. بښنه غواړم او بيا بښنه غواړم ، ته خو نورو ته ورته نه يې ،تا له هر هغه چا سره چې تا ته درغلى خواخوږي او مرسته كړې،زه پوهيږم چې ته ستر زړه لرې ،ته د خواخوږۍ نه ډك يې ،خو ستا خواخوږي چې هر چا ته په لاس ورغله د هماغه ده . هغه بې سرحده ، لويه ، خو ډيره تنبله او ناخوځنده ده. هغه غواړي چې وغوښتل شې، هغې ته بايد درد ورياد كړل شي . هغه تل سترګې په لاره وي چې څوك د هيلې لاس وروغځوي ، تا ته زارۍ وكړي . ته هغه وخت مرستې ته وردانګې چې پوه شې ،غوښتونكى ډير ناتوانه او اړ دى ، نه دا چې ته خپله خوښه له چا سره مرسته وكړې . اجازه راكړه دا درته ووايم ، په ډاګه يې درته ووايم ،چې ته په رښتيا همداسې يې . يوه ورځ چې زه لا وړه وم ، د خپل كور د دروازې له سوري نه مې وليدل چې يو سوالګر ته ، تا پيسې وركړې او ښې ډيرې دې وركړې ، هغه هم په داسې حال كې چې هغه لا غوښتې نه وې، خو زما ښه ياديږي چې هغه ته، تا هغه پيسې په ډار او ډيرې چټكۍ وركړې . پوهيږم تاغوښتل چې هغه ژر پيسې واخلي او هماغه شان ژر ولاړشي. ته ډارېدې چې د يوه غريب او بې وزلي سترګو ته وګورې . تا له همدې امله له هغه سره مرسته وكړه چې هغه نور ونه وينې . له همدې سببه و چې ما هم هېڅكله له تا نه د مرستې غوښتنه نه کوله.البته زه په دې پوهېدم چې ته به هرومرو له ما سره مرسته وكړې ، خو په دې شك او ترديد چې تا به ويل:
- ايا په رښتيا هغه ستا ماشوم دى او كنه ؟
زه په دې هم پوهېدم چې ته به ما ته ډيرې ، ډيرې پيسې راكړې، هغه په دې خاطر چې ته ژر تر ژره زما او زما د ماشوم له جنجاله خلاص شې . زه له همدې ډاره هېڅكله په دې فكر كې نه شوم چې له تانه د مرستې غوښتنه وكړم ، خو په هر حال ، دې ماشوم ما ته د هر څه حيثيت درلوده. هغه هم له دې امله چې زما دا ماشوم له تانه و.. زما نيكمرغي هغه وخت پيل شوه چې ما احساس كړه چې زه ستا ماشوم په ګيډه ګرځوم . ما ليدل چې څنګه ستا مينه په ما كې زرغونيږي . ته په ما كې استوګن شوى وې. ما تصور کاوه چې ته زما د ځان ، ځان ګرځېدلى يې ، خو زما له ژوند نه دې ژوند بېل دى . هوكې !هغه وخت چې په ماكې به ، ستا د مينې څپه رالمسېده ،ما كولاى شول تا ونازوم، ما كولاى شول په هغه لاس ووهم، ما كولاى شول تا ووينم . اوس خو پوه شوې چې ما ولې داسې ځان نيكمرغه احساسولو ، دا ځكه چې ما په ګيډه ستا ماشوم ګرځوه.
ګرانه ! ما نه يوازې يو څو مياشتې په تصور كې انځور شوې نيكمرغي درلوده ، بلكې د خلكو كركه مې هم ګټلې وه . داسې كركه چې له وحشت او بد رد ويلو سره مل وه. ددې زغم ما ته څه اسانه كار نه و. زه د اميدوارۍ په وروستيو مياشتو كې په ښار او بازار كې په ښكاره او برالا ګرځېدى نه شوم، ځكه زما دې حالت ته كه د خپلو خپلوانو پام شوى واى ،هرو مرو به يې زموږ كورته خبر رسولاى واى. ما له خپلې موره پيسې او خرڅ غوښتى نه شو او يوازې د خپلو هغو قيمتي شيانو په خرڅلاو مې ژوند تيرولو چې لا تر اوسه ما ته پاتې وو. د ماشوم تر زوكړې يوه اونۍ مخكې زما د كور له المارۍ نه وررستۍ څو پيسې زما كالي مينځونكې غلا كړې او زه دې ته اړه شوم چې د يووزرو ( يوازې پاتې شوې ميندې ) ميندو موسسې ته پناه يوسم . هغه ځاى ته چې يوازې د ټولنې د تريخ او بدمرغۍ نه ،د خوار ژوند خلك پناه وروړي . هوكې ستا يو بډاى انسان ماشوم له هغو خلكو سره ګډ پېدا شو چې تر ټولو خوار خلك په كې زيږي . پناهځای نه و، يو وحشتځاى و. زما لپاره هلته هر څه او هرڅوک پردي ، پردي وو بلكې يو له بله مو كركه هم لرله .
هلته د رخې ،كركې ، بې پروايۍ او ناامېدۍ فضا لاس برې وه . څه سپكاوي چې بايد وزغمل شي ، څه ښكنځلې چې بايد واورېدل شي ، څه د بد اخلاقي خبرې او ځوانو ډاكټرانو ملڼدې . دا ټولې ټولې بايد په بې روحه ډول زغمل شوې واى . دې ډاكترانو به په سپکاوي له ځوانو او بې دفاع ميندو نه بړستنې او كمپلې لرې او د كوم درمل او دارو خبرې به يې كولې . هوكې همدا خبرې هلته د ژوند كيسې جوړوې . هلته د انسان او انسانيته په انسان كې يوه ټوټه غوښه جوړيږي او بس . داسې يوه ټوټه غوښه چې ډاكتران او نرسان يې په لابراتوارونو كې د خپلو تجربو لپار په كاروري.
هو كې ! هغه ښځې چې په خپلو كورونو كې ګرانو او خوږو ميړنو ته ، د هغو تر څنګ ماشومان زيږوي ، په دې نه پوهيږي چې يو وزرې او بدمرغې بې دفاع ښځې ،دغه حالت لکه د قصابۍ پر يوه ميز تيروي. دا اوس هم چې كلونه كلونه له هغه وخت تير شول او زه چې كله د دوزخ كليمه په كوم كتاب كې ګورم،ما ته د يو وزرو امېدوارو ميندو هغه رسوا پانځای او له ملنډو ډكې موسكاوې راياديږي او زړه مې د زړه تر كومې سوځي .
وبښه ما وبښه چې ما تا ته د خپلو بدمرغيو دا كيسه پيل كړه، خو دا خبره دا دي تا ته زه د لومړي او وروستي ځل لپاره كوم. تا ته وعده دركوم چې دا به تر ابده بيا له مانه وانه ورې . ما په دې اړه خاموشي غوره كړې ده . پوره يوولس كاله خاموشي ، خو ډير ژر به دا خاموشي ابدي شي . ته به ما وبښې چې لږ تر لږه په ژوند كې ځان ته يو وار دا زړه وركړم او دا چيغه پورته كړم چې د دې ماشوم د لاس ته راوړلو په خاطر ما پښې ابلې څه اغزنې لارې دي چې نه دي وهلې . دا ماشوم ما ته په ډيره ګرانه بيه تمام شوى دى. زما د ژوند او د هغې د نيكمرغۍ په بيه ، خو هغه هم اوس بې سا او بې روحه هلته پر ميز پروت دى . ما دا خوارۍ او بدمرغۍ لا ډير پخوا هېرې كړې دي ، ډير پخوا. ما هغه د خپل ماشوم په موسكا او كتو او په خپلې هغې خندا كې چې له ده سره له مشغولتيا نه ما ته پېدا كېدله ، هېر كړل . او اوس چې دا ماشوم مړ شو او بيا غمونو او د هغو بدمرغيو پر ما يرغل كړى او له مانه يې غيږ تاو كړې ، نه شم كولاى چيغه ونه كړم . زه بايد خپل زړه ، كه څه هم يووار وي تش كړم ، خو تا په دې نه ملامتوم چې زه په دومره غمونو اخته شوې يم . زه په دې كې خداى ملامتوم چې زما قسمت يې داسې راجوړ كړى دى . زه قسم خورم چې ته مې هېڅكله په دې كې نه يې ملامت كړى او ستا په اړه مې هېڅكله كومې بدې خبرې له خولې نه ،راوتلې نه دي ، آن په هغو شېبو كې چې زما نازك بدن او ځان د ماشوم د زوكړې د درد په اور كې سوځېده ، آن په هغو شېبو كې چې درد به زه او زما روح لكه ټوكر څېرلو، آن يوه شېبه هم ما، ته ، نه يې ملامت كړى ، ما تاته ښېراوې نه دي كړي . هېڅكله مې خپله مينه له تا نه ، نه ده سپمولې. ته تل ماته ګران وې او له تاسره ما خپله هره ليدنه ، د يوه سپڅلي يادګار په توګه په زړه كې ساتلې . كه ژوند بيا تكرارېدلای ، كه بيا د ژوند هغه وحشت او د يو وزرو ميندو هغه پناهځاى بيا هم زما په برخه شي، كه زه حتى د خپل ژوند اټكل هم وكړاى شم ، زه به بيا پر هماغه لاره لاړه شم ، چې تللې وم.
زموږ ماشوم بيګاه مړ شو. هغه ماشوم چې تا هېڅكله نه پيژانده . ما تر اخره پورې دغه راز له تا پټ ساتلى و. پوهيږې ، وروسته له هغې چې ماشوم دنيا ته راغى ، ته تر پخوا ما ته ګران شوې . داسې راته بريښېده چې دهغه ماشوم په ليدو، ستا مينه بيا ماته راګرځېدلې وه. دې مينې نور زه نه زورلم او غوښتل مې چې ته هم ونه زوريږې ، ما نه غوښتل خپله مينه ستا او د خپل ماشوم تر منځ وويشم ، ما نه غوښتل چې نه تا او نه ځان ته نامعلومه نيكمرغي جوړه كړم ما غوښتل ټوله د هغه ماشوم شم چې تا ته اړتيا لري ،ما غوښتل د هغه ماشوم شم چې زه هغه كيښكودى شم ، د هغه ماشوم واوسم چې په غيږ كې يې نيولى شم ، د هغه چا چې ما بايد شودې وركړې واى ، د هغه چا شم چې ما كولاى شول هغه ، د زړه له كومې مچو كړم ،لنډه داچې ماغوښتل د قسمت له هغو ځنځيرونو نه ځان وژغورم چې ستا پر واړندې او له تا سره مينې زما په برخه كړي وو .
ما ته په رښتيا او د زړه له كومې ګرانه!
وروسته له هغه چې ، ما ته په رښتيا او د زړه له كومې ګران بل (( ته)) دنيا ته راغى، زه ډير لږ ، د پخوا په پرتله ډير لږ ستا د كور ليدو ته درتلم ، مګر هر كال به مې ستا د زوكړې په ورځ ، ستا د كاليزې په ورځ ، تا ته سپين ګلاب ، هغه رنګ ګلاب چې تا ما ته زموږ د لومړنۍ كتنې او لومړنۍ مينې په ورځ رابښلي وو، درليږل . ايا تا په دې لس ، يوولسو كالو كې كله له چانه ، كه څه هم يو وار دا پوښتنه كړې وه چې دا ګلان تا ته چا درليږل ؟
کېدای شو دهغو سپينو ګلابو په ليدو تا ته، هغه څوك دريادشوي وي چې تا هغې ته يوه ورځ سپين ګلاب ډالۍ كړي وو. زه نه پوهيږم ، خو په دې پوهيږم چې ستا ځواب به هم هېڅكله وانه ورم.
تا آن زموږ بدمرغه ماشوم نه پيژانده ، نن مې وغوښتل د هغه په اړه درته بيان وكړم ، غواړم درته ووايم چې ما تر اخره هڅه كوله چې هغه ځکه له تا نه پټ وساتم، چې ته ،له هغه سره اموخته نه شې او هغه درته ګران نه شي. تا زموږ بدمرغه زوى نه پيژانده ، تا هغه هېڅكله ليددلی نه و،چې څنګه هغه موسيږي او څنګه خپلې شونډې پرانيزي . تا نه وليدلى چې هغه څنګه خپلې ښايسته متفكرې سترګې ، کټ مټ لكه ستا سترګې دا پلو او هغه پلوغړوي . د هغه د سترګوپه غړولو كې زما د ژوندهستي غړېده، اخ اخ ته يې آن تصور هم كولاى نه شي، چې هغه څنګه مهربانه ، څنګه خوشحاله او څنګه ژوند بښونكى و. هغه ستا د كمكيتوب كمكى تصوير و.
هغه په ساعتو ، ساعتو كولاى شول كوم شي سره لوبې وكړي ، هغه شان چې ته له ژونده سره لوبې كوې . هغه ورځ تر ورځې ستا رنګ او عادتونه پېدا كول . په هغه كې د هغه دوه ګوني حالت جديت او ساده ګۍ ، نښې پېدا شوې وې چې په تا كې ټول ژوند ، ژوند كوي ، خو يوه خبره ښكاره وه ، څومره چې هغه تا ته ورته كېده، په هماغه اندازه له هغه سره زما د مينې تلوسه زياتېده. هغه ښه سبق وايه او اوس په فرانسوي ښه غږېده . د هغه كتابچې په ټول صنف كې تر ټولو نه ښايسته او پاكې وې. هغه به هرځاى او له هرچا سره چې و، تر ټولو مودب او ظريف بريښېده . كله كله به هغه مستو او چټو پيغلو دراوه . د هغه داوږدو او رڼو ويښتو ننداره به يې ورته كوله . هغه تاند، تازه او نه هېرېدونكى و.... خو اوس هلته له مانه لږ لرې ، شونډې شنې او لاسونه په ټټر سوړ پوړ او بې سا پروت دى.
كېداى شي ته له ما نه پوښتنه وكړې :
- څنګه ما كولاى شول دا ماشوم له دې ټولو خرڅونو، مصارفو او قيمتۍ سره چې د ټولنې لوړه طبقه يې لري وروزم؟ او ښه شرايط ورته برابر كړم؟ زه له تا سره د يوه شومه دم نه خبرې كوم، زه نن نه شرميږم .
ما ته تر هر چا او هر څه نه ګرانه!
نه به شرميږې نه به ډاريږې . زه به اوس تا ته ووايم ، ما دا ټول وخت ځان خرڅولو . ما ډير خورا بډاى انډيوالان ، خورا ښايسته او بډاى لونډان او بډاى خواخوږي درلودل . د عادت له مخې لومړى به زه هغو پسې ګرځېدم او وروسته له اشنا يې به هغوى ماپسې ګرځېدل . نه پوهيږم ستا به كله پام شوى وي كه نه چې زه هم ډيره ښايسته وم . ټولو هغو چې زما د مينې خوند ليدلو ،له مانه به يې مننه كوله ، ما نه به خوښ وو او ماپسې به وو. زه به ورته ګرانه وم او زما يادونه به يې كوله، خو د هغو په منځ كې يوازې ته وې چې نه درته ګرانه شوم، نه درياده شوم او نه دې بيا زما پوښتنه وكړه.
څه كوې ؟
له دې صادقانه اعترافاتونه وروسته به زه درته سپكه ښكارم؟ هرومرو به ملنډې راپورې وهې ؟ نه ، نه پوهيږم ته به زما سپكاوي نه كوي ، ځكه زه پوهيږم چې ته ما درك كوې ، په ما پوهيږې . ته پوهيږې چې ټول دا كارونه ما ستا په خاطر ،د دوهم (( تا)) په خاطر، ستا د ماشوم په خاطر كړي دي. ته پوهيږې يوه ورځ ما د يووزرو ميندو په زيږنتون كې ، هلته چې ستا ماشوم په خوارۍ او فقر كې پېداشو، د فقر او بې وزلۍ وحشتناكه څېره وليدله . زه په هغه ورځ پوه شوم چې خوار او بې وزلي تل ملامته ، سپك اوتر پښو لاندې دي ، بې وزلي په دې دنيا كې تل د يو څه شې قرباني دي . نو ما نه غوښتل چې ستا ماشوم يوه ورځ هم بې وزله پاتې شي . ما نه غوښتل چې يوه شېبه هم هغه د فقروحشي منګلو ته وروليږل شي . ستا په ښايسته ، سپين د ښكنځلو ، بدو وردو ، ناولتيا ، لوږې ، غلا او توهين نه په ډک چاپيريال كې رالوى شي . ما نه غوښتل چې ستا ماشوم د طبقاتي قهر او غضب وحشت احساس كړي . برعكس ما دا هيله لرله او غوښتل مې چې ستا ماشوم هر څه ولري . ستا ماشوم بايد ټولې پانګې ولري. د ځمكني ژوند ټولې پانګې . ما غوښتل چې هغه ستا د ژوند تر کچې در ورسيږي ، هغه تر تا در ورسيږي.
يو داسې څوك و چې مايې خپل روح او ځان تا ته بښلى و. كه څه هم ډيرو نارينوو له ما سره د ګډ ژوند هيله لرله ،خو ما تل ستا لوري ته كتل او ستا غږ ته مې غوږ و، هغه هم په دې هيله ، كه ته كله راشې او زه ازاده واوسم چې ټوله ستا شم. زما ټول ژوند له ماشومتوبه تر ځوانۍ پورې يوه ساعت انتظار ته ورته واوبس ... خو زما په ژوند كې هغه شېبه په رښتيا هم راورسېده چې ما او تا سره وليدل ،ما او ستا وليدل خو هغه ستا نه ياديږي .
ما ته ګرانه!
رښتيا وايم ، هغه تا ته نه ياديږي ،آن ستا شك هم په دې نه راځي چې موږ به څه وخت سره ليدلي وي. تا په دې وارهم ونه پيژندم او هېڅكله به مې هم ونه پيژنې . ما او تا خو پخوا هم په وار وار سره ليدلي . كله په كنسرت کې، كله په تياتر کې او كله هم په كوڅه كې چېرته . كه څه هم ستا په هر وار ليدو سره زما په زړه د سړو ، سيلۍ راخورېده، خو تا هېڅكله ما ته نه كتل . داځكه چې په ماكې ډير بدلون راغلی دى . زه اوس له يوې وړوكې پيغلوټې نه په لويې ښځې بدله شوې يم او خلك وايي چې ښايسته هم يم. داسې ښايسته چې ډير قيمتي كالي اغوندم او تل د مئينانو كړۍ رانه چاپيره وي. په رښتيا هم تا نه شو كولاى داسې يوه مسته ښځه وپيژنې، ځكه زه خو تا يوازې د يوې شرمېدونكې عاجزې نجلۍ په بڼه د خپلې كوټې په پالنګ كې تر يوې تتې رڼا لاندې ليدلې وم. كله نا كله به له ماسره كوم مل نارينه تاسره د لاس يا سر په ښورېدو سره سلام كاوه . تا به هم د لاس يا سر په ښورېدو سره ځواب وركاوه او د سترګو په رپ كې به دې زما تر سترګو يو غلچك راورساوه ، خو دا سوړ غلچك يوازې ستا د دايمي درناوي او زړه پوري والي يوه نښه وه چې دعادت له مخې دې هر پلو ليږلو . دې غلچك زه نه پيژندلم او زه د هغه له پاره يوه پردۍ ، پردۍ او وحشت زيږونكې ښكلا وم. ښه مې په ياد دي چې دې نه پيژندونكي او ما ته پردي غلچك چې نوره زه ډيره ورسره اموخته وم او بې له هغه نه ستا له څنګه تيرېدې نه شوم ، يوه ورځ څنګه د زړه په تل كې اور رابل كړ. دا زما او ستا د ښار په يوه تياتر كې و. زه له خپل ملګري سره په لوژ كې ناسته وم او ته مخامخ په بل لوژ كې ناست وې . ننداره پيل شوه او د هغې له پيل كېدو سره بريښنا خاموشه شوه ما نه شو كولاى ستا مخ او سترګې ووينم ، خو ما ذهناً ستا دستما غږ اورېدلو . ته نه پوهيږې چې هغه وخت ، په هغه ورځ د هغې بخملي پردې چې ما او تا يې سره بېلولو ، ستا ايښودنكى نازك او نازنين لاس څومره زه روحاً ارامولم . پر ما داسې يوه هيله لاس برې شوه چې غوښتل مې له پردې نه آپلو ما ته ګران لاس راونيسم ، ښكل يې كړم او ښه يې وزبيښم . زه چې د موزيك غږ لا دې كار ته هڅولم ، مټې مټې مې كولاى شول چې ځان ستا د لاس له مچولو نه راوژغورم او دې غير عاقلانه كار ته لاس وانه چوم ،خو بيا مې هم نه شو کولاى هغه ته وګورم ، نو له همدې امله و چې د لومړۍ صحنې تر پاى ته رسېدو وروسته مې خپل ملګري ته وويل :
حال مې ښه نه دى او له هغه نه مې غوښتنه وكړه چې ما له تياتره د باندې بوزي ، ځكه مانور نه شو کولاى په هغه شان تياره كې ستا تر څنګ داسې تا ته نيږدې او داسې تا نه لرې كينم .
يو وار بيا هم زما د هيلو ګل وغوړېدو او هغه شېبه يو وار بيا هم زما په وران ويجاړ ژوند كې پېدا شوه چې ما يې هيله درلوده . دا شېبه له نن نه پوره يو كال پخوا ستا د كليزې د ورځې په سبا وه. تعجب كوم، په هغه ورځ ما ټوله ورځ ستا په اړه فكر کاوه او دا له دې امله چې ما خو له هغې ورځې چې ته پيژندلى وې، ستا د كليزې ورځ ، په ځانګړو مراسمو، ديوه پر تمين جشن په توګه لمانځله . هر كال به په دغه ورځ سهار دوخته له كوره وتلم ، سپين ګلاب به مې اخيستل او د تل په شان مې تا ته د هېرې شوې مينې په ياد درليږل . په دغه ورځ ما ماشوم واخيست او ښار ته مې چكر ته بوتلو . بيا مو په پارك كې څه وخت تير كړ او ماښام تياتر ته لاړو. دا ټول د دې لپاره و چې ما نه غوښتل لا له وړکتوبه د ماشوم ددې ورځې ځانګړتيا ته پام شي او دا خاطرې ياد ته وسپاري ، خو دا ورځ زما لپاره لا له ماشومتوبه له رازه يوه ډكه ورځ وه. يوه له رازه ډكه ورځ او له رازه ډك جشن . د همدې ورځې په سبا چې غواړم تا ته يې نقل وكړم ، زه له خپل هغه ملګري سره چې له دوو كالو راهيسې آشنا وو، تياتر ته تللي وو. هغه ته زه د يوه سپيڅلي بت اوصنم په توګه ګرانه وم. هغه تل په دې ټينګار كاوه چې موږ د نورو مينانو په څېر واده سره كړى واى ، خوما تل د "نه" ځواب وركاوه ، البته بې له كوم دليله . زما يوازينى دليل دا و چې زه كمكى ماشوم لرم او بس . هغه يو محترم سړى و، خو لږ څه ساده توب يې درلوده . موږ په هغه ورځ په هغه كنسرت كې ،له خپلو پخواني ملګرو او دوستانو سره مخامخ شوو . خبرې ، خبرې ،لنډه داچې تکل دا شو چې ماښامنۍ مو په هوټل كې وخوړه . ټول هوتل ته لاړو . كله مو چې ډوډۍ وخوړه ، ما خپلو ملګرو ته وويل چې غواړم د نڅا سالون ته هم وروګورم، نو هغه و چې پاڅېدم او د نڅا سالون ته ورننوتم . دا هغه ځاى و چى په ځوانۍ كې به زياترو دوستانو زه هلته بللم ، خو څنګه چې زما شروشور او د شرابو مستي نه خوښېدله ، نو ما به اكثراً دا بلنې نه منلې ، خو نه پوهيږم نن شپه كوم کوډګر واک او نا اشنا احساس زه ددغه سالون خواته وركشولم . زه خپله هم نه پوهېدم، خو كومې تندې زما تلوسه راپاروله او زه يې هلته ورتګ ته ورلمسولم. دا يو غير عادي او زما لپاره غير منتظره خبره وه چې ما ځواب ورته پېدا کولاى نه شو . زما دوستانو او انډيوالانو ته هم دا كار د تعجب وړ و ،نوځکه څو تنه يې له ماسره راپورته شول او د سالون په لوري وخوځېدل . هلته مو د شامپاينو جامونه په سر واړول . په هغه شېبه كې زما روح كې يو نامعلومه او بې پايه غمجنه خوشحالي راپارېدلې وه. داسې خوښي او مستي چې ما په ژوند كې هم احساس كړې نه وه. ما نور او نور شامپاين څكل او له هغه سره مې له سندرغاړو سره سندرې ويلې . په كومه شېبه كې مې يو وار او ناڅاپه پر زړه لكه د اور سكروټې په شان يو سړه لرې راننوته. نه پوهيږم څه شى و؟ څنګه و؟ او خداى خبر چې زه په كوم خيال كې ډوبه وم چې په همدې شېبه كې مې ته وليدلې . ته زموږ ميز ته مخامخ بل ميز ته ناست وې . ما ته دې په تعجب او غير عادي نظر كتل . په هغه غلچك چې تل به يې زما د زړه په تل كې اور بلولو. دا لومړی ځل و چې په وروستيو لسو كلو کې تا ما ته داسې کتل ، مينه ناك ، سوځوونکي، وږي او بلونكي كتل . زما چې دې ته پام شو، نو سر تر پايه ريږدېدم او نيږدې و چې د ميو جام مې له لاسه وغورځي.زما ټوله نيكمرغي په دې كې وه چې زموږ له ډلې نه د هيڅچا ماته پام نه شو، ځكه هغه ټول د موزيك ، خندا ، نڅا او ميو په مستي كې ډوب وو.
ستا غلچك او كتل شېبه په شېبه پسې تودېده او ما كتل چې څنګه په سرو لمبو بدل شو ، خو څو مې چې سم ورته پام شو بيا مې زړه اور اخيستى و. ما پر ځان زور راوړ چې پوه شم بالاخره تا وپيژندم او كنه ؟ غوښتل مې په دې پوه شم تا وپيژندم كه زه بيا تا ته يوه نوې ، بالكل نوې نااشنا ښځه وم ، وينو، په ټول قوت سره زما اننګو ته منډې وهلې .ما په ډيرې پريشانۍ او سر سامۍ د خپلو انډيوالانو پوښتنو ته ځواب وايه .ته يې تصور هم نه شې کولاى چې څنګه ستا تشو كتو زه د ليونتوب درشل ته رسولې وم . په پاى كې مې تر سترګو شوې چې د سترګو په كوم نه رانيونكي رپ كې زه دهليز ته ووزم ،وروسته تر دې چې تا ګارسون سره حساب خلاص كړ ، په تلوار دې له انډيوالانو سره خداى پا اماني وكړه او ما ته دې بيا دهليز ته د تلو اشاره وكړه او پوه دې كړم چې هلته به ما ته سترګې په لاره يې. زه داسې ريږدېدم لكه څوك چې تبې اخيستې وي . ما نه شو کولاى له هغې ګبنۍ او پريشانۍ نه ځان خلاص كړم چې پر ما يې يرغل راوړى و. ما د ځان د تسل له پاره يوه كليمه هم نه درلوده . په دغه شېبه كې بخت زما يارۍ ته راورسيد او يوې تورې افريقايي جوړې په هغې مستې نڅا پيل وكړ( بوټونه يې ښه خرپول ) چې په هغو ورځو كې نوې دود شوې وه، په سالون كې د ټولو ښځو اونارينوو مېلمنو هغو ته ورپام شوو. له دې شېبې نه په ګټې زه پاڅېدم ، خپل ملګري ته ورواړندې شوم ،ورته ومې ويل چې يوه شېبه دباندې وزم او سمدلاسه ژربيرته راګرځم ، هغه و چې تا پسې درووتم.
ته د دهليز د كاليو ځوړندولو له ځاى سره نيږدې ولاړ او ماته سترګه په لار وې . كله چې زه تا ته در نيږدې شوم ، ستا مخ له خوښۍ نه ځليده . په داسې حال كې چې مسكا دې پر شونډو خوره وه، ما ته دې هركلى ووايه او زه په هماغه شېبه كې پوه شوم چې ودې نه پيژندلم . تا په ما كې نه هغه پېغلوټې ګاونډۍ ، نه هغه د لسوكالو مخكې چټه پېغله ، هوکې ،يو تن هم ونه پيژندل . ته بيا له ماسره د يوې نوې نا اشنا او نوې اشنا شوې ښځې په توګه مركه پيل كړه. زما په ليدو سره بيا په تاكې يو نوى شوق راهڅېدلى و. سمدلاسه دې رانه وپوښتل چې كوم ساعت وخت به ولرم او كنه چې ګډ يې سره تيره كړو ؟ ستا له ډاډمن او پر ځان باور غږ نه داسې پوه شوم چې تا پر ما د هغو ښځو نه د يوې ښځې ګمان كړى دى ، چې کولاى شي د يوى شپې لپاره يې په پيسو واخلې ، ما هم بې له كوم ځنډه درته وويل :
- هوكې وخت لرم.
- دا يوه څرګنده خبره وه چې مانه شو کولاى تا ته ، نه، ووايم . زه هماغه شرمناكه نجلۍ وم چې د لسو كالو مخکې په شان يوماښام ستا په تياره كوڅه كې تا ته (( هو)) ووايم ، تا ژر د پوښتنې په توګه زياته كړه ،نو كله کولاى شو چې سره وګورو؟ ما هم په چټكۍ درغبرګه كړه:
- هر كله چې غواړﺉ ، ستا پر وړاندې ما ته نه شرم پاتې و او نه حيا . زما د ځواب په اورېدو تا په تعجب او شك ما ته ،بيا هم د هغه ماښام په شان كتل چې په لومړي ځل ما تا ته هو ويلي و. تا په همدې كې په شك او ترديد ماته وويل:
- همدا اوس څنګه ده؟ او ما ځواب دركړ. درځه چې ځو. او بې له هر ډول خبرو د كاليو د كوټبندو پلو وخوځېدو، چې كالي راواخلو.
په دې شېبه كې و چې ما ته زما کوټ را په زړه شو،ماته را په زړه شول چې زما د كوټ د كوټبند نمبر زما له ملګري سره دى . اوس هغه ته ورتګ او بيا دهغه قانع کول چې بې له هغه چېرته ځم. دا ډير ګران او نه كېدونكى كار و. ما نه شو کولاى دغه خوږې شېبې چې زه يې له تا سره د تيرېدو غوښتونكې وم ،هسې بې ځايه تېرې كړم ، هسې بې ځايه له لاسه وركړم. هغه شېبې چې دا لس كاله زه ورته سترګې په لاره وم . ما رښتيا نه غوښتل هغه له لاسه وركړم. بې له هغه چې يوه شېبه وخت هم له لاسه وركړم د غاړې شال مې په اوږو واچواه او په هغې تتې تيارې او له دوړو نه په ډكې شپې كې له تا سره وخوځېدم . هوكې ! زه له تا سره په داسې حال كې وخوځېدم چې نه مې خپل کوټ راواخيست، نه مې د خپل ګران ملګري پروا وساتله ، هغه ملګري چې دا څوكاله يې زما ساتنه او پالنه كړې وه، نه د هغه چا په اړه چې دا اوس مې د پيغورونو او بد ناميو تر باران لاندې پريښود. د هيڅچا په اړه مې فكر نه كاوه. زه ليونتوب په سر اخيستې وم. ما خپل انډيوال په داسې حال كې پريښود چې اوس به ټول ورته وايي چې دوه كلنه مينه يې په يوې اشارې له پردي سره لاړه . هوكې هېڅ شي او هيڅچا نه شو کولاى ما له تا نه راستنه كړي. ما د زړه له تله هغه سپكاوى،نمك حرامي او شرم احساساوه چې ما کاوه. زه ښه پوهېدم چې زما د ملګري زړه به زما په دې كار سره څه پرهارونه خوري. دا د هغه له پاره يو مرګونى ګوزار، خو دې ټولو مفاهيمو زما لپاره خپله معنٰى ځكه له لاسه وركړې وه چې پوهېدم نن بيا ستا پر اورينو شونډو شونډې لګوم. زه نن بيا ستا نه هېرېدونكې او خوږې خبرې اورم.
اوس ډير كلونه وروسته کولاى شم تا ته ووايم، دا دي اوس چې هر څه هېر او تير شوي دى، تا ته ووايم چې ته ما ته څنګه ګران وې . هوكې داسې ګران كه د مرګ پر كټ هم پرته واى او ستا د بلنې غږ مې تر غوږو شوې واى ، زه به سمدلاسه پاڅېدلې او تا پسې به درخوځېدلاې واى.
موټر ستا د وره تر مخې ودرېد او موږ ستا د كور په لور وخوځېدو . ما بيا ستا غږ له نيږدې واورېد. ما ستا نيږديوالى احساس كړ. زه ستا له مينې نه، نشه نشه وم. زه بيا لكه نيكمرغه ماشوم چورليدم. داسې نيكمرغي او داسې مستي لكه زما او ستا په لومړۍ كتنه كې چې زما په برخه شوي وو. زه له لسو كالو نه وروسته بيا ستا د كور پر زينو درختم. زه نه شم کولاى تا ته د هغه څه بيان وكړم ، تا ته د هغې شېبې د دوه ګوني حالت بيان وكړم ،چې زما او ستا د تيرې او اوسنۍ ليدنې د نيكمرغيو تر منځ كرښه وباسي ،خو هر شى بالاخره په يو چا پاى ته رسېدل او زما د ژوند دهر پيل پاى هم پاى درلود.زما د ژوند پای، ته وې . د سترګو په يو رپ كې زه په دې پوه شوم چې ستا په كوټه كې په دې لسو كلونو كې ډير كم شيان بدل شوي وو. يوازې يو څو تابلوګانې نوې پېداشوې وې ، څو كتابونه ، ميزونه اوڅوکۍ او نور ټول شيان زما لپاره اشنا وو. ستا د ورځني ليك د ميز پر سر هغه پحوانۍ ګلدانۍ اېښې او په هغه كې هغه سپين ګلاب ولاړ و چې ستا د كاليزې په پرون ما تا ته درليږلي وو. ما هغه تل تا ته ، زما او ستا د هغې مينې او د هغه چا په توګه درليږل چې دادى ته يې نه پيژنې ، آن همدا اوس چې زه له تاسره وم تا زه نه پيژندم . هوكې زه له تاسره لاس په لاس او شونډې پر شونډو وم، خو تا نه پيژندم . په هر حال ، زه خو په دې خوشحاله وم چې لږ تر لږه زما ګلان خو ساتې .
په دې توګه زما د روح((زه)) الوزي او له هغه نه ستا په غوږو كې زما د مينې ستما درلګيږې. تا لاسونه رانه تاو كړل ، تا په ډير شوق او مينې له مانه لاسونه تاوول . هغه شان چې ته يې له هرې ښځې نه تاووې .په هغه شپه، زه تر چرګ بانګه له تا سره ، ستا په ګنهګاره غيږه كې پاتې شوم ، خو بيا هم تا زه ونه پيژاندم. ما په ډيرې نيكمرغۍ ستا ټوله مينه منله، خو په دې پوهېدم چې ته د مئينې او په پيسو اخستل شوې ښځې توپير نه شې کولاى . ځكه دا ټول ستا په خټه كې نغښتل شوي وو. ته له ما سره ډير مهربان ، خواخوږى او محتاط وې ، هوكې ! ته له هغې ښځې سره چې له هوټل نه دې راوستې وه، مهربانه ، شهوتناك او شوقمند وې ، لكه د لومړنۍ مينې په شان او زه ستا له دې ټولو نه داسې نشه وم، لکه سړی چې له شرابونه نشه ، نشه وي او په بې پايه نيكمرغۍ كې ډوبه وم. ډير ژر په ټول قوت لكه د همهغو لسو كالو پخوا په شان بې له كومې ځيركتيا ستا په دوه ګوني حالت پوه شوم. معنوي لوړتيا او شهواني مينه . دا ستا هغه ځانګړتياوې وې چې زه يې د پيغلوټي ماشومتوب په شېبو كې پر ځان مئينه كړې وم. ما په ژوند كې بل داسې څوك نه وليدلى چې داسې په يوه شېبه كې به پر ما داسې لاس برى شوى واى او داسې په آسانۍ سره يې زما روح ځان ته سپارلى واى ... هغه شپه هم سبا شوه او موږ سهار ناوخته راپاڅېدو . تا سهارنۍ جوړه كړه او موږ په ګډه او ډيرې مينې د سهار چاى وڅښلو ،تر ډيره وغږېدو . ته بيا هم له ماسره په ډيره خوږه ژبه او د زړه له كومې غږېدې . تا هېڅكله له مانه زما د ژوند په اړه پوښتنې نه كولې . تا له مانه دا پوښتنه نه كوله چې زه څه كار كوم؟ چېرته كار كوم ؟ چېرې او څنګه ژوند كوم؟ ځكه زه پوهېدم چې زه ستا لپاره يوه تصادفي ، ناڅاپي او د يوې ورځې او له ياده وتونكې او بيا په ژوند كې په مخه نه راتلونكې ښځه وم.تا فكر كاوه چې زما او ستا دا لومړى او وروستى ديدن دى ،نو ځكه دا پوښتنې تا ته اصلاً نه پېدا كېدلې . تا د وخت تېرولو لپاره كيسه راپيل كړه او ودې ويل چې نن سبا افريقا ته په يو سفر روان يې چې دوه درې مياشتې به اوږد شي. د دې خبرې په اورېدو مې يوناڅاپي او بې خبره ويره پر زړه راواوښته . زما پر خوشحالۍ غم زورور شو او ناهيلۍ په خپلو څپو كې ډوبه كړم. زه ريږدېدم او زما په دواړو غوږونو كې دې خبرې ازانګي كولې (دكال خواري مې اوبو يوړه + نور به د سيند په غاړه نه كرم ګلونه) . ما غوښتل چې ستا پښو ته درولويږم او په زوره ، زوره چيغه كړم او درته ووايم:
- ما درسره واخله، ښه راته وګوره او ومې پيژنه . اخر څه وخت به مې ته وپيژنې ،پوهېږﺉ لس كاله كيږي چې ما او تا سره پيژنو . ښه راته ځير شه ! زه ستا يم. درياد كړه چې زه څنګه شرمجنه وم ؟ څنګه د يوې مينځې په توګه تا ته لاس په نامه ولاړه وم؟
خو په هر حال ما يوازې دا وويل چې افسوس .
تا وويل رښتيا زما په تګ خوابدې كيږې ؟
او ما ځواب دركړ:
- هوكې .
ما ډير ځنډ تا ته كتل، خو په پای کې مې حوصله ونه شو كړاى او ومې ويل :
- هغه څوك چې ما ته ګران و، هغه هم تل په همداسې سفرونو تللو .
ما بيا په پرله پسې توګه ستا سترګو ته كتل ،مخامخ مې ستاسترګو ته كتل او داسې مې انګېرله چې اوس ، اوس به مې ته وپيژنې . زه په څه تلوار او ګبڼۍ ستا ځواب ته سترګې په لاره وم. البته له ويرې ، له هغې ويرې سره چې هيله ورسره مل وه ، خو تا چې پر شونډو دې موسكا خوره شوه، ودې ويل :
- هر سفر پاى لري او بيرته راستنېدل .
او ما ژر درته وويل :
هو بيرته ستېندل او هېرول .
زما د ځواب په اواز كې د مينې او شهوت نښې داسې اورېدل كېدې چې آن ما خپله هم اورېدې، نو له دې امله تا په ډيرې حيرانۍ ، تعجب او خواږه نظر راته وكتل . پاڅېدې ، رانيږدې شوې . غيږ دې رانه چاپيره كړه او ودې ويل :
- ښه شيان او ښې چارې له هيچا نه هېريږي.
په داسې حال كې چې زما دسترګو منځ ته دې كتل زياته دې كړه :
- - تا خو چور نه هېروم .
زه پوه شوم چې ته غواړې زما څېره خپل ذهن ته وسپارې . ما داسې احساس كړه چې زما څېره به ستا په تحت الشعور كې ټول هغه څه راوسپړي چې له لسو كالوراهيسې هلته اوسي. هماغه شېبه زما په ګوګل كې بيا نارې شوې ، چې ځه بالاخره ، بالاخره يې وپيژندلې ،خو زما روح ستا په اړه له خوښۍ نه بې ځايه خوشاله و.
تا ته نه زه درياده شوم او نه دې وپيژندم . نه ، نه تا ونه پيژندم ځكه كه تا پيژندلې واى ، هغه څه چې تا بيا څو شېبې وروسته وكړل، هغه به تا هېڅكله نه واى كړي،تا زه ښكل كړم. بيا،بيا دې په شوق سره ښكل كړم .په داسې شوق دې ښکل کوم، چې زه اړه شوم څڼې مې سره راټولې او جوړې كړم. هو زه هيندارې ته ودرېدم چې ويښته او ځان جوړ كړم. په همدې شېبه كې مې ستا يو وحشتناك عمل ته پام شو، هوكې ما ليدل چې تا په پټه زما د کوټ په جيب كې پيسې منډلې . نيږدې و چې له شرمه بې سده شم، نيږدې و چې ولويږم. زه نه پوهيږم څنګه مې وکولاى شول چې ځان راونيسم او ستا پر مخ ګوزاردرنه كړم . هو كې تا هغه چا ته د يوې شپې د تيرېدو پسې وركولې چې له ماشومتوبه ، ته ورته ګران وې. تا هغه چا ته د يوې شپې د تيرېدو پيسې وركولې چې ستا د ماشوم مور وه، هوكې زه ستا له پاره د ښار د بدو كوڅو نه يوه كمچنۍ وم او بس ، تا د يوې شپې پيسې راكولې . تا نه يوازې زه هېره كړې وم بلكې پر ما دې ملنډې هم وهلې .
ما نور نو ځان له لاسه وركړ او په تلوار مې د خپلو جامو په راټولو پيل وكړ چې څومره ژر كيږي ، هومره ژر ستا له كوره ووزم ، ژر تر ژره . ستا دا كار پر ما ډير ګران تمام شو، اور مې واخيست ، په منډه او غصې مې خپله خولۍ چې ستا د ليك پر ميز پرته وه راواخيسته ، خو د خولۍ د راخيستو په وخت كې مې بيا هغه ګلدان ته چې زما له خوا راليږل شوي سپين ګلاب په كې ايښي و، پام شو. زړه مې يو بل تكل وكړ، يو نامعلوم قوت راكې پېداشو او تا ته مې وويل :
- له دې سپينو ګلابو نه به دې يو رانه کړئ ؟
په ډير تعجب سره مې وليدل چې په ډيرې مينې او خوشحالۍ دې يو ګلاب راوخيست او ما ته دې ونيوه، ما بې له ځنډه مې درته وويل:
- كېداى شي دا به هغې ښځې دركړي وي چې ډير ورته ګران يې؟
تا ځواب راكړ:
- كېداى شې ورته ګران به يم ، زه هغه نه پيژنم ، دا كومې نا اشنا ښځې راليږلي دي، نو ځكه ډير راته ګران دي .
او ما ځواب دركړ:
- كېداى شي هغې ته به ته اشنا وې مګر تا به هېره كړې وي.
تا په خواشينۍ ما ته وكتل ، خو ما بيا يوه بله هڅه وكړه او ستا د سترګو منځ ته مې رډ ،رډ وكتل او په سترګو كې مې په چيغو ، چيغو زارۍ درته كولې :
- ومې پيژنه ، تا ته وايم ومې پيژنه ! د خداى له پاره ومې پيژنه! خو ځواب د تل په شان و، تا لاسونه رانه تاو كړل ، ښكل دې كړم او د پيژندنې نښه هماغسې وركه وه.
زه په منډه د كور د دروازې پلو ته لاړم ، ځكه داسې مې احساسوله چې اوښكې نور نو ، ورېدو ته چمتو شوې دي ، خو ما نه غوښتل چې دا صحنه وګورم . ما داسې په تلوار او بې واره منډې وهلې چې نيږدې و ستا له هغه زاړه نوكر سره چې پر مخه راغي ټكر وكړم . هغه په تلوار ځان يو خواته كړ او په منډه او بې ځنډه يې ور راته خلاص كړ .د همدې سترګو په رپ كې ، تا ته وايم اورې ! په همدې يوه رپ كې ، هغه نه يوازې زما د سترګو نه د راخوځېدونكو اوښكو لومړني څاڅكي وليدل ، اورې ! تا ته وايم! په همدې لنډه شېبه كې ، په همدې يوازينۍ شېبه كې ستا هغه سپين ږيري او وفادار نوكر نه يوازې زما د مينې اور، زما لومړنۍ اوښكې وليدې بلکې زه يې پوره وپيژندلم. تا ته وايم هغه له هماغه ماشومتوب نه تر ننه پورې بيا هېڅكله او هېڅ چېرې زه نه وم ليدلې . په همدې شېبه كې مې زړه غوښتل چې د درناوي په خاطر د هغه په وړاندې په ګونډو شم او لاسونه يې ښكل كړم . غوښتل مې هغه ته ځكه په ګونډو شم چې دى يوازينى څوك و چې زه يې هېره كړې نه وم. په همدې شېبه كې ستا هغه ناولې پيسې چې تا ما ته ، له تا سره د يوې شپې د تيرېدو په خاطر راكړې وې، رايادې شوې . په منډه مې جيب ته لاس كړ او د هغه په جيب كې مې ورمنډلې . هغه هم ګبنۍ واخيست او په ډار سره يې ما ته كتل . ما داسې وانګېرله چې كېداى شي هغه په هماغه يوه شېبه كې زما په اړه تر هغه څه زيات فكر كړی وي ، چې تا په ټول ژوند کې كړی و. زه ټولو هغو خلكو ته چې ما پيژندل ګرانه وم. ټول له ماسره خواخوږي او مهربانه وو. دا يوازي ته وې ، يوازې ته ، چې نه دې په يادوم او نه دې پيژندلم. دا ته وې چې په ټول ژوند كې دې يووار هم ونه پيژندم.
بيګا زموږ ماشوم مړ شو . زه اوس په ټوله نړۍ كې له تا پر ته بل څوك نه لرم،داسې بل څوک نه لرم چې يا زه هغه ته ګرانه واوسم يا هغه ما ته ، خو زه نه پوهيږم چې ته زما څوك يې ؟ هغه څوك چې په ټول ژوند كې دې هېڅكله ، هېڅكله ونه پيژندلم. ته زما تر څنګ داسې تيريږې لکه تيرېدونكې اوبه چې په سختو تيږو لګيږي تيريږي او فنا كيږي . ته له دې ټولو چارو سره سره له مانه لرې كيږې ، په جدايي او دايمي انتظار مې محكومه وې .يو وار مې په ژوند كې تصور وكړ . ته نه خپليدونكى او نه رانيونكى مې راو نيولې او خپله مې كړې ، هغه هم ستا او زما په ماشوم كې . هغه هم تا ته شوى و. هغه په ظلم او بې عاطفګۍ كې تا ته شوى و او ډير ژر يې د سفر ملا وتړله او زه يې يوازې پريښودم. هغه په داسې سفر لاړ چې بيرته نه راګرځي ،دا دى زه بيا يوازې يم، داسې يوازې چې هېڅكله داسې يوازې نه وم. زه هېڅ نه لرم ، حتى له تا نه هم كومه نښه نه لرم. نه ماشوم ، نه كوم ليك ،نه كوم شعر ، خلاصه ستا له يادونو پرته بل هېڅ شى نه لرم ، آن كه ته زما نوم هم واورې ، تا ته به هېڅ معنا ونه لري . زما نوم به تا ته هېڅ نه وايي ، نو ولې زه له مرګه وويريږم ،له مرګه، زه چې ستا په ژوند كې مړه يم . ته چې له مانه ځې نو زه ولې كينم . ژوند زما له پاره هېڅ معنا نه لري ،نو دا به ښه وي چې مرګ ته مخه كړم . ته ډاريږې ، مګر زه نه غواړم تا كوم كار ته اړ كړم . ته به ما وبښې . زه اړه وم په ژوند كې لږ تر لږه يووار هغه څه يو چا ته ووايم چې ټول ژوند مې په زړه كې ساتلي و ، هغه هم هغه وخت چې زما د ژوند يوازينۍ هستي زما له لاسه رانه وتلې ده. ماشوم مې مړ دى . زه به ډير ژر بيا هغه شان خاموشه شم لكه ټول عمر چې وم ، خوغواړم تا ته د يو شي په اړه ډاډ دركړم او هغه دا ، تر هغه چې زه ژوندۍ واوسم دا خبرې چې زه يې كوم نه به يې څوك واوري او نه به يې څوك ولولي ،دا زما وصیت ليك دى . ته به زما دا وصيت ليك ، ما ته تر ټولې دنيا ګرانه ، د هغې ښځې ، وصيت ليك ،هغه وخت تر لاسه كړې چې زه به په دې دنيا كې نه يم ، هوكې دا هغه ښځه وه چې تا ته د خپل ټول ژوند په اوږدو كې سترګې په لاره وه. هغه ستا غږ ته سترګې په لاره وه، خو كېداى شي ته ما ته هغه وخت راغږ كړې چې زه به ونه شم كولاى له لحد نه تا ته راوګرځم .
( نارې وهم غږ راته نه كړې + بيا به جهان راپسې ګورې نه به يمه ) .
زه هغه څوك وم چې تا ته يې سترګې په لار تيرې كړې . زه نه غواړم ستا په شان تا ته كوم خپل عكس ، كومه نښه ، کوم يادګار او يا بل څه پريږدم، ځكه اوس نو نور نه غواړم چې ته مې هېڅكله وپيژني .كه په ټول ژوند كې دا زما قسمت و، نو پريږده چې په بله دينا كې هم زما تقدير همداسې وي . زه د خپل ژوند په وروستيو شېبو كې هم نه غواړم تا ته درغږ كړم. زه غواړم له دې دنيا نه په داسې حال كې لاړه شم چې نه مې ته نوم پيژنې او نه مې څېره تا ته در په زړه كيږي. زه په كراره مرم او ته له مانه ډير لرې يې ، نو ځكه نه شې کولاى هغه څه احساس كړې چې زه يې احساسه وم. كه زما مرګ په تا ګران تمامېدلاى ، زه به نه مړه كېدم.
نور نو زه نه شم کولاى ليكنې ته دوام وركړم...سرهم ډير را دروند شوې دى .داسې ښكاري چې بايد چېرته په كراره پريوزم . كېداى شي په ژوند كې كه يووار هم وي د تقدير زړه په ماخوږ شي . له ما سره مرسته وكړي او هر څه پاى ته ورسيږي. داسې مرسته چې آن د خپل ماشوم د مړي وړلو غم هم ونه ګورم . زه نور نه شم کولاى ليك ته دوام وركړم، د خداى په امان ګرانه ، د خداى په امان . خو له دې ټولو خبرو سره سره هر هغه څه چې زما او ستا تر منځ و، ټول ښه وو . ډير ښه ... زه له تا نه زما د ژوند تر وروستۍ سلګۍ پورې مننه كوم . زه په دې خوشحاله يم چې ما وکولاى شول ،ټول هغه څه مې چې ټول عمر مې په زړه كې ساتلي وو، تا ته ووايم . ته خو اوس پوهيږې چې ته څنګه ما ته ګران وې ، نه نه پوهيږې ، كېداى شي يوازې تصور يې وكړې . دغه راز زه پوهيږم چې زما مينه تا دې ته اړه وي چې ته به غمجن شې او دا خبره ما روحاً اراموي . زه پوهيږم چې زما په تګ سره ستا په خواږه ژوند كې هېڅ شى نه بدليږي ............
خو په دې نه پوهيږم چې ستا د كاليزې په درشل كې به څوك تا ته سپين ګلاب درليږي ؟ ستا د ليكلو د ميز ګلدان به په دې وروستيو يوولسو كلنو كې د لومړي ځل لپاره تش پاتې شي كه څنګه ؟ ايا زما د ژوند نازكه وږمه به په كال كې يو وار ستا ليدو ته درځي كه نه ؟ تا به غيږ كې ونيسي؟
اى زما د زړه سره او د سترګو توره ،! زه له تا نه په ژوند كې د لومړي او وروستي ځل لپاره يوه هيله لرم ، هيله لرم چې هغه زما په خاطر تر سره كړې او هغه داده چې :
- هر كال د خپلې كاليزې په ورځ ، ځكه دا هغه ورځ ده چې هر څوك د ځان په اړه فكر كوي ، هر كال د خپلې كاليزې په ورځ سپین ګلاب واخلې او د خپلو ليکلو پر ميز يې په شنه كرستال ګلدان كې كيږدې ،هوكې ګرانه ! يوازې همداسې ، همداسې وكړه لكه نور خلك يې چې د خپلو خداى بښلو په يادكوي .. زه نور نو له خدايه بل هېڅ نه غواړم ،ما له خدايه يوازې يوتن ، ته مې له خدايه غوښتې ، راته ګران وې او اوس به هم راته ګران يې... زما هيله همدا ده چې ته هغه تر سره كړې . ګرانه ،ته راته ګران وې ،تر هر څه راته ګران وې .. د خداى په امان.
د ليك پاڼې هماغسې د ده په لاس كې وې ،دهغه تر لوستلو ډير وخت وروسته ،همداسې په چورتونو كې ډوب و.ليکوال د څه تتو خيالونه په غيږ كې راون وو او كرار ، كرار دده تت يادونه په ده كې راژوندي كېدل . د ګاونډي ماشوم، د ګاونډۍ نجلۍ ، په ټول ژوند كې ليدلې ښځې ، د شپې رستورانونه او هوټلونه دا ټول يادونه داسې مبهم وو لكه د اوبو په تل كې د تيږو رنګ . د هغه په ذهن كې يادونو نه يوازې ځان نه راژوندى كاوه بلکې ورك کاوه يې ، نو ځكه داسې كومه څېره چې ده ته په دې ليك کې تصوير شوې واى ، نه پېداكېده . كوم تت ياد د ده په ذهن كې غوښتل ځان راژوندى كړي، خو هرڅه يې چې كول نه كېده . هغه ته داسې بريښېده چې ده دا ټول په خوب كې ليدلي دي ، په كوم ژور او هېر شوي خوب كې ،په ډير ژور او سخت هېر شوي خوب كې .
سر يې پورته كړ، ناڅاپه يې په هغه شين كرستال ګلدان کې چې د ده د ليكلو د ميز پر سر ايښى و، سترګې ولګېدې . ګلدان تش و او په دې وروستيو لسو – يوولسو كالو كې د لومړي ځل لپاره د هغه د زوكړې د كاليزې پر ورځ تش او بې سپينو ګلابو و......
latifbahand@yahoo.com
December 16th, 2011
برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
- جعفر مرزوقی (برزین آذرمهر)بیم و امید
- يحيي دبيركابينه ى ما
- مترجم نگين كارگرداستان«تغییر تدریجی»
- الحاج الھام الدین قیامافغانان یو
- جوهرفروشفروغ از لندن
- جعفر مرزوقی (برزین آذرمهر)جادوگران...
- فروغ ازلندنبیگنه
- يحيي دبيردموكراسي
- (طنز) از . ز. رزمیخصوصیات یک زن گوسفندی و خوب کاری و باری و ...
- مسعود حدادبس کنید
- ترتیب کوونکی : انجنیر عبدالقادرمسعودزما ګرانه وطنه
- عبدالله « وفا »شب یلدا
- نوشته نذیر ظفرسوخت میهن کس نگفت کار منست
- فروغ از لندن آلوده دامانی
- ف. بریخطاب به کرزی
- پوهاند دوکتور م.ا. زيارله نويو سپېدو سره راټوکېدلی ((سحر))
- مسعود حدادیاد پدر
- مولانا کبیر فرخاریشب یلدا
- محمد اسحاق ثنااشک
- داکتر عزیز فاریابیشادروان استاد سید محمد (دروگر )
- انجنیـر خلیـل الله روؤفـیمخاطبــم شمائیــد
- فروغ از لندنآتش افروخت
- نوشته: نذیر ظفرصیاد
- فروغ از لندنقصرِستم
- دکتر بیژن بارانحافظه در شعر فروغ
- نوشته نذیر ظفر بیادت
- زلیخا پوپلدوست دارم این وطن را
- نوشته :جنیدمعمارزادهسرګذشت
- شاعر : عبدالغفور لیوالبارانونه او ډيوې
- دکتر حمیدالله مفیدبه بهانه ای ۸۰۹ مرگ روز استاد سخن
- نوشته نذیر ظفرتاریک
- زلمی رزمی درام زن افغان درسه پرده :
- زلمی رزمیسنگسار
- مسعود حداد به مهدی شما قسم
- امین آريبلريشه
- نوشته نذیر ظفرمرا ببخش
- انجنېر ظهورالدين انديشلغمان__ استراخان
- شاعر : عبدالحمید ماشوخیلغزل
- عبدالله وفا «عمر ما چون نوح در اندیشه توفان گذشت »
- جعفرمرزوقی (برزین آذرمهر)بی تو...
- مسعود حدادبیاد جان باختگان المار
- محمد اسحاق ثناجام غرور
- نوشته نذیر ظفرکنار یار
- نوشته نذیر ظفردروغ بود
- مولانا کبیر فرخاریزبان گهر بار دری و خرم
- نوشته نذیر ظفربیگانه
- مسعود حدادلاله زار من چه شد؟
- الحاج الھام الدین قیامدکابل خوب
- عبدالله وفا گریه آبشار
- نوشته داکتر حمیدالله مفیدکاکا گریزی
- ناهيدبشردوستسمفونى خنده
- عزیزه عنایت خورشید صلح
- مسعود حدادرویا
- محمد اسحاق ثناکج
- الحاج الھام الدین قیامګاوندیه!
- یکونکی پوهندوی اصف بهاندڅه کړمه خدایه چې دغم دپاسه غم دی
- الحاج الھام الدین قیام!کاشکی
- نایابهغه ماښام راته بیا بیا یادیږي
- مسعود حدادغیابت
- انجنیر عبدالقادرمسعود ارواښاد ډاکتر حنیف بکتاش د پښتو ادب نوښتګر، انځورګر او پر ښکلا مین شاعر
- علی کریمیچند پرنده
- مولانا کبیر فرخاریخـــــــــــــــــــــزان
- از: پوهندوی شیما غفوریافق گـُنگ
- نوشته : نذیر ظفرماه محرم ماه حسین علیه السلام
- دکتر بیژن بارانشخصیت اجتماعی شاملو
- اکرامایه های زمینی
- مسعود حداد یاد شهید
- ف.بریمدعیان رهبری
- ع. بصیر دهزادچند قطعه شعر انتخابی
- عبدالله وفا خاک گردِ پا
- صحبت با جناب واحدی صاحب
- نوشته نذیر ظفر شکایت زندانی کابل
- لیلا فرجامیآخرین خورشید
- محمد اسحاق ثناآشفته مو
- نوشته نذیر ظفردست شاعر
- انجنیرعبدالقادرمسعودښاغلی عبدالوهاب سرتیر
- دکتر بیژن باراناختلال شخصیت شاعر
- شادی شریفیانداستان پناهنده
- نوشته از: پوهندوی شیما غفوریپیام مسافر نو
- الحاج الھام الدین قیامڅلوریځه
- نوشته نذیر ظفر ملول
- صالحه وهاب واصلدو عید
- عبدالو کیل کوچی جایگاه طنز در ادبیات دری
- احمد شکیب جانبازیاد وطن
- ترتیب کوونکی : انجنیرعبدالقادرمسعودد ژوند کاروان
- محمد اسحاق ثنا عید
- زمستان
- نوشته نذیر ظفر آرزوی عید
- مختار تاجزیدر کمینگاه نگاهش
- رسول پویانعید قربان
- داوود اکمل احمدیعید بر همگان مبارکباد...
- الحاج الھام الدین قیامدسولی اختر
- عبدالو کیل کوچی عید قربان
- ف.بریرنج مردمان
- نورالدین همسنگرعید قر بانم نگر
- نوشته نذیر ظفررای میدهیم
- علی کریمیرویایی یک پروانه
- نوشته از پوهندوی شیما غفوریزخم اجل
- دکتر بیژن باران مشعر در شعر
- محمد اسحاق ثناغرور
- شاعر : صدیق کاوون توفانيگاونډیه
- از قلم فضل الرحیم رحیمنامه ء پسر به پدر اش !!!!!
- نوشته نذیر ظفرسنگلاخ عشق
- الحاج الھام الدین قیامغالمغال
- شاعر : غني خانمینه او حسن
- دكتر بيژن بارانتبلور اختلالات روحي در 5 شاعر معاصر
- عبدالله وفابازار این زمانه دِگر رنگ و بو گرفت
- نوشته نذیر ظفر بد نبود
- بهروز مطلبزادهاشک شاعر …
- فروغ از لندندرتک و تاز است
- دکتر بیژن بارانشعر و فکر
- نوشته نذیر ظفرخواب
- علی کریمیغفلت های روزمره
- ترتیب کوونکی : انجنیر عبدالقادرمسعودد دوکتور نجیب الله د اوولسم تلین په ویاړ انځوریز شعرونه
- مولانا کبیر فرخاریبیدار دل
- مسعود حدادافسر تخم فروش
- فروغ از لندنانباز
- پوهندوی شیما غفوریچشم به راه
- عبدالله وفابه قهرمانان جنوب آسیا
- مختار تاجزیاز عمق زمین و یا فضا آمدهام ؟
- نوشته نذیر ظفرعاشقانه بگو
- ترتیب کوونکی : انجنیرعبدالقادرمسعودله زمانې سره یو ځای
- کریمیقصه ای که راست بود
- نوشته نذیر ظفر نادم
- الحاج الھام الدین قیامڅلوریځه
- شاعر : ارواښاد استاد ګل پاچا الفتد ښکلیو خیال
- فروغ از لندن درجستجویِ دفترِعُشاق
- دکتر بیژن باران بلاغت در شعر
- نوشته نذیر ظفرمرجع الهام
- فروغ از لندناُمید وارگریه کنیم
- عبدالله وفااشک بی اثر
- نوشته نذیر ظفرمطرب
- مسعود حدادببخشیدم خدارا
- دکتر بیژن بارانشعر- کارکرد مغز
- فروغ از لندنرِندانه پُرس
- مسعود حدادنماد گُل
- مولانا کبیر فرخاریازمون
- فروغ از لندن بَردل نشانه بود
- نوشته نذیر ظفر فدای شکار
- طنز کوتاه: نوشته داکتر حمیدالله مفیدخبر
- عبدالله وفاآواره گان
- فروغ از لندنعلی اصغر
- لیکونکی: ن.س. محجوب دلیکوال یاد
- شاعر : عبدالباري جهانيغزل
- مسعود حدادشنیدم
- فروغ از لندنغلامم نوکرانِ نوکرم را
- نوشته نذیر ظفریادت
- نورالدین همسنگرملک بی قانون
- مسعود حدادنمی دانم چه خواهد شد
- فروغ ازلندندودازسُخن برآید
- شاعر : ارواښادملنګ جانمقام
- زيارراڼه توري
- شیما غفوریاوزان حق*
- نوشته نذیر ظفرتصادفی
- فروغ ازلندننه زرازِغُنچه دانم
- نوشته نذیر ظفرحب وطن
- شاعر :ارواښاد غني خانپلوشه
- نوشته : دکتر حمیدالله مفیدحلال است یا حرام؟
- عبدالکبیر کاکړمیړانه
- فروغ از لندنمُشتِ خاک و ریگ
- مولانا کبیر (فر خاری)حکایت ها
- اناهیتا محبوبحیله
- نوشته نذیر ظفروطن
- فروغ از لندنمحتاج عصا شد
- مسعود حدادنالۀ زن
- فروغ از لندن ازدهانِ قندِ ماست
- سید احمد ضیا نوریعشق در بیشه اندیشه حضرت مولانا
- رسول پويانفرهنگ ستيزان تمدن گريز
- اسحاق ثناآزادی
- نوشته نذیر ظفربگریم
- انجنېر ظهورالدين اندېشآزادی
- فروغ از لندن بوریایِ فقر
- پوهندوی شیما غفوریآزادی
- مسعود حدادخدا اینجاست
- فروغ گردوغُبارِحادثه
- فروغ از لندن آهنگِ سفر
- اناهیتا محبوبجفا
- سلیمان راوشدرنگی بر نقد و نظر ِ یک شعردوشیزه کریمه شبرنگ
- Sumaia Frotanسرزمين خسته ام
- مختار تاجزیفلک
- نوشته نذیر ظفرپیام عید
- مسعود حداد ما وکیلیم ما وکیل
- الحاج الهام الدين قياماختره
- نورالدین همسنگرمژدهء عید
- عبدالو کیل کوچی جشن آزادی وعید رمضان
- فروغ ازلندنخدایاچه کنم
- نوشته نذیر ظفریادم رفت
- مولانا کبیر فرخاریهیولای ستمگستر
- دکتر بیژن باران تنانگی شعر زن خاور میانه
- مهران زنگنهشاهزاده و سیاه
- مهران زنگنهتنهایی (1)
- مهستی شاهرخینگاهی به رمان«هیچکس«از مهران زنگنه
- فروغ از لندن درلوحهٔ تقدیر
- مسعود حدادشِکوَه
- مختار تاجزیسکوت
- حمیدالله مفیدپاسداری از زبان
- شاپوراحمديگزيدهاي از شعرهاي الكساندر پوشكين
- نوشته نذیر ظفرامیدوار
- نورالدین همسنگردام حریص
- فروغ از لندن هریک تبر بدستیم
- داکتر مراد( تأسف )
- سلیمان راوشبانو کریمه شبرنگ یا هودج نشین کاروان ابریشمین راه شعر و اندیشه
- دکتر بیژن باران نقد ساختاری پرستوهای شهلا
- مختار تاجزیملای علم ستیز
- مسعود حدادچه باید کرد
- اناهیتا محبوبروژی
- الحاج الهام الدين قيامګيله من
- شاعر : عبدالحمیدماشوخیلغزل
- فروغ از لندن گلابت میتوان نامید
- ضیاالدین همت ملته ښایسته رنګین غزل یې
- مسعود حدادحیف می
- نوشته نذیر ظفردر پر تو نور
- فروغ از لندنهمچوگلعذارانی
- نویسنده: سید تمیم بهارمرده سرگردان
- نوشته : نذیر ظفرخواست دل
- مسعود حدادسنت شکن
- محمد اسحاق ثنادرد وطن
- فروغ ازلندنزُلفِ چلیپا
- نوشتۀ داکترمراد( پیرپسرِخودپسند )
- نوشته نذیر ظفرمداوا
- فروغ از لندنمُبتلای عشق
- عبدالو کیل کوچیشاه وشبگرد
- بیژن بارانشکوفه
- اناهیتا محبوبانصاف
- مختار تاجزیذوق هستی
- مولانا کبیر فرخاریکوره ی کباب
- انجنیر حفیظ ا له حازمفقط اگربدانم
- محمد اسحاق ثناجلوه حسن
- نبشتۀ داکتر مراد«دکتور»و«پیردختر» اش(1)
- الحاج الهام الدين قيامدمينې پور
- اناهیتا محبوببال شکسته
- از دکتر حمیدالله مفیدگذر شتابنده بر گزیده ای شعری«باغ در پاییز» اثر بانوی گهر نگرکریمه ملزم پرکار
- نوشته نذیر ظفررنگ پیری
- فروغ ازلندنکبابِ ازجگر
- ( زلمی رزمی ) ابر و باران بهار
- عزیزه عنایت امیردانشمند، نظام الدین علی شیرنوایی !
- فروغ ازلندنتوسنِ جهل
- دکتر بیژن باراننقد رمان دکتر محمود صفریان
- نوشته نذیر ظفرنیافتم
- اناهیتا محبوبثنا
- اناهیتا محبوبجانان
- محمد اسحاق ثنازخم زندگی
- دکتر بیژن بارانعشق
- فروغ از لندندرجاده های جبرِزمان
- یونس عثمانیتضرع
- مختار تاجزیمقام عرش
- ف. بریزخود بیگانگی
- شاپوراحمدياسفار
- الحاج الهام الدين قياموايي سوله
- مختار تاجزی چور
- فروغ ازلندنآینه دار
- نوشته نذیر ظفر حیران مانده ام
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »بخش نهم
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »بخش هشتم
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »بخش هفتم
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »بخش ششم
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »بخش پنجم
- مختار تاجزیمباد
- حسنیه عثمان داودملال
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »بخش چهارم
- اناهیتا محبوبملگرتیا
- فروغ ازلندن کرانه هایِ اُمید
- نوشته : نذیر ظفرچشم امید
- از محمد ضیا، ضیاقلم
- شاعر : افضل ټکورغزل
- شاعر اسدالله زمرید وطن د مور اولاد
- نورالدین همسنگراحساس تند
- مختار تاجزیو اینبار خنده میکنم ......
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی » بخش سوم
- الحاج الهام الدين قيامافغانه
- مولانا کبیر (فرخاری)روز پدر را گرامی میداریم
- مختار تاجزی« گریه میکنم »
- اناهیتا محبوبوطن پریژدم
- فروغ ازلندنخراب شوی
- مسعود حداددروغ است
- هادی عروس سنگمرد بیباک
- محمد اسحاق ثناپدر
- نویسنده : داکتر مراداز « لیلی » تا « نازی »
- نــــگارنده : مــــــــــاریـــــــا داروبه پاسخ محبتهای بی پایان استاد کهزاد گرامی ! ...و مجموعه جدید شان
- یعقوب منګلخماري سترګي
- یونس عثما نیگاوسنگها
- بوسه جوانی نوشته نذیر ظفر ورجینیا
- دکتر بیژن باراننقد ادبی ساختاری
- فروغ از لندنسوخت
- الحاج الهام الدين قيامپوښتنې اوغوښتنې
- از قلم فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادگل لالا ترک وطن می کند !!!
- رحمت الله روند پوشکین شاعر بزرگ وبنیانگذار ادبیات زبان روسی
- مسعود حدادبت دلخواه
- فروغ از لندنپای انصاف
- از قلم : فضل الرحیم رحیمساعات تیری ریئس ، در طول یک روزکاری !!!
- ف. بریاسرار خلقت........
- دکتر بیژن باران زیبایی شناسی شعر-1
- یونس عثمانی گمشده
- عزیزه عنایتبزم عاشقــان
- انجنیرعبدالقادرمسعودد ښاغلی صدیق کاوون توفاني انځوریز شعرونه
- شیما غفوریبر خیز ای زن
- مسعود حدادخسته ام
- یعقوب منګلدآسیادزړه ګلشن
- نوشتهء نذیر ظفر امید واری
- فروغ از لندن پرچمِ قوم وقبیل
- منیر سپاسدر حضور مولانا
- مسعود حداد مرغ هما
- محمد اسحاق ثناطلب عشق
- فضل الرحیم رحیم تکرار
- نوشته نذیر ظفرلا فوک
- فروغ از لندن بعزمِ کویِ یار
- نورالدین همسنگردیو را از پا فگن
- اناهیتا محبوبیا خدا یا
- لیلا فرجامیپیش از خداحافظی
- الحاج الهام الدين قيامپنجابه
- مسعود حدادمن زنسل دیگرم
- نوشته نذیر ظفر عادت کرده ام
- فروغ از لندن مَیِ ناب
- نو شته نذیر ظفر یاد میهن
- اناهیتا محبوبدیوانَگی
- فروغ از لندن ارجمندی
- عبدالله وفا نورستانی گُردان سر زمین من
- یونس عثمانی باران
- مترجم ليلي مسلميداستان«نقطه روشن
- انجنیر عبدالقادرمسعودارواښاد ملنګ جان زموږ دهیواد خوږ ژبې، حماسي او اولسي شاعر
- محمد اسحاق ثناحادثه
- اناهیتا محبوبترانه وطن
- اناهیتا محبوبجور روزگار
- نویسنده: عبدالجمیل شیرزادمولوی پنجره ی به سوی بی نهایت
- نوشته نذیر ظفر دو بیتی های خونچکان
- فروغ از لندنشهیدِ شاشهید
- امان الله سېلاب ((ساپی))آزاد ژوند
- حسنیه عثمان داوددیورند
- فروغ ازلندن خاکِ نیاکان
- نوشته نذیر ظفر بهانه
- اناهیتا محبوبقسمت نشد
- حسن پیمانمقام زن،مقام مادر است
- یونس عثمانی سنگستان
- لطیف کریمی استالفی« شرمنده ام »
- پروین اعتصامیاشک یتیم
- از مرحوم محمد ابراهیم کوهی لشکریسه قطعه شعر در وصف مادر
- مادرمولانا کبیر (فرخاری)
- الحاج الهام الدين قيام مور
- فروغ از لندنمادرازدستِ من وجبرِزمان میسوزی
- م-اسحاق ثنامادر
- نوشته نذیر ظفرپشت ما نگرد
- اناهیتا محبوبدیشب
- ف.بریاز همه بهترین
- نو شته نذیر ظفر غنچه
- محمد اسحاق ثنا نوید وصل
- اناهیتا محبوبیار دل جو
- فروغشام هجران
- دکتر بیژن بارانشهر زمان
- انجنیرعبدالقادرمسعودشهیدامان الله سیلاب( ساپي ) دلوړتفکراوسپیڅلي احساس شاعراولیکوال
- یونس عثمانی عزم
- اناهیتا محبوبمینه
- فروغ ازلندن مردِ سفاک
- محمد اسحاق ثناتخم نفرین
- نوشته نذیر ظفر دل فروش
- فروغ از لندنعالمی یک رنگی
- انجنیر ظهو رالدین اندیشد انقلا ب خصلت
- مولانا کبیر فرخاریپاسخ به یک هرزه گویی
- فروغ ازلندن مُستزاد
- عبدالوکیل کوچیکار گر
- نوشته نذیر ظفرمنت کش
- جعفر مرزوقی ( برزین آذرمهر )سپاه ماه مه
- شعر ـ از یونس عثمانی خواب
- هادی عروسسنگننگ تاریخ
- سید احمد ضیا نوریاستاد خلیل الله خلیلی
- اناهیتا محبوبغوغا
- فروغ ازلندن پرستویِ مهاجر
- نوشته نذیر ظفریعنی من
- محمد ضیا ضیا نگاهی؛ مبنی برممنوعیت کاربُرد: زبانها ولهجه های بیگانه واستفاده از کلمات نامانوس) در افغانستان
- مولانا کبیر (فرخاری)عنصر گیتی
- محمدنعیم جوهرجوهرِهرمصرع اش بیجوره وطاق آمده
- محمد اسحاق ثنااظهار تمنا
- فروغ از لندن خدایِ عشق
- ف.بری زادهء تفتین
- نوشته نذیر ظفر قسمت
- فروغ از لندن حِرص دنیا
- اناهیتا محبوبهیچ چیز بی تو دگر مقبول نیست
- یونس عثمانی شبستان
- کاخ بلندپوهندوی شیما غفوری
- فروغ از لندن نفهمیده برفتم
- مسعود حداد!چه خوابی
- اناهیتا محبوبسرشت ناله
- نورالدین همسنگرچور کردند
- محمدنعیم جوهریادِوطن
- یعقوب منګلسپینه سپوږمۍځلیږي
- نوشته : نذیر ظفرعالمتاب
- یونس عثمانیجال بد گمانی
- فروغ از لندندرسِ عبرت
- مسعود حدادبگو
- فروغ از لندنسلام ای هموطن
- نوشته : نذیر ظفر جلوهء حسن
- نبشتۀ س. راوشبهار سعید بهارینه کاج شعر و خِرد باغستان ادبیات سرزمین ما
- محمدنعیم جوهرګنجِ پُرازغم
- مولانا کبیر (فرخاری)توان
- محمد اسحاق ثنافهم سخن
- نوشته نذیر ظفر بدم می آید
- از مرحوم محمد ابراهیم کوهی لشکریچند قطعه شعر انتخابی
- محمد نادر ظهیراثرات پربار آثار عرفانی اخلاقی بیدل رحمة الله علیه
- اناهیتا محبوبخسته
- شعرـ از یونس عثمانیکدورت
- عبدالله وفا مَیآ ای نوبهار !
- یعقوب منګلچه دډوهل غږشي
- ترجمه رحمت الله روند شعر ازخندیوکوف ادوارد والیتینویچ
- محمدنعیم جوهرجانرابه کف ګرفته وسوداکنم کم است
- نوشته : نذیر ظفرآتش غم
- محمدنعیم جوهرخسته ام
- رحمت الله روند احوال وآثار حکیم عمر خیام
- اناهیتا محبوبزړګی
- ارسالی صمیمیبهارانههای شاعران افغان در وصف نوروز
- نوشته نذیر ظفربوی نگار
- یعقوب منګلدکیڼي سترګي اشاره کړه
- محمد اسحاق ثنایاد جوانی
- آصفه صبابیا بیا
- فروغ شوخی وترفند
- نوشته نذیر ظفراز یاد رفته
- مسعود حداداز من وطن دزدیده اند
- هادی عروس سنگخدای کی ؟
- سرودۀ عبدالله وفا نورستانی گلاره
- سميه فروتن بى خبر از اندوهِ بى پايانِ انسانها
- دکتر بیژن باراناعدام ماه
- مولانا کبیر (فرخاری)بهار من
- چاووش بهار
- محمد اسحاق ثنافصل طرب
- عبدالله وفاارمغان بهار
- اناهیتا محبوببهار دل
- شعر از مرحوم محمد ابراهیم کوهی لشکریبهار آرزو
- انجنیر خلیـل الله روًوفیگل صحرای شقایق
- داسپرلۍ دئ؟الحاج الهام الدين قيام
- محمدالله نصرت میلۀ نوروز
- رحمت الله روند شاهنامه فردوسی،دوجهت متضاد واقعیت زندگی انسان
- ننګیا ربسرلی
- كانون فرهنگي چوك سي و دومين شماره ماهنامه ادبيات داستاني چوك(PDF) منتشر شد
- محمد اسحاق ثنانوروزانه
- ف.برینو بهاران
- عزیزه عنایتتا کهکشان گل
- نورالد ین همسنگر رشک بهاران
- یعقوب منګلپسرلي مومبارک شه
- الحاج الهام الدين قيامميراتې مېلې
- جعفر مرزوقی (برزین آذرمهر )ای گل من !
- عبدالو کیل کوچی یک بهار ودو بهاریه
- سميه فروتن روز خوش
- زلیخا پوپل بهار میرسد
- نوشته: نذیر (ظفر)صدای بهار
- محمد اسحاق ثناانتظار بهار
- انجنیر ظهو رالدین اندیشزړور مبارزهوګوچاوزته ډالۍ دی- د انسا ن مغز
- فروغ از لندن هرچه بادا باد
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) نوبهار
- محمد اسحاق ثناشاعر
- جلیلیاشک غم
- آصفه صباشیون زنجیر
- رحمت الله روند مثنوی سرایی ومثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی
- مسعود حدادگرگ مکار
- نوشته نذیر ظفر گریه میکند
- زلیخا پوپل بشکن
- د نزار قباني پښتو سکښت : لطیف بهاند
- عبدالو کیل کوچیخورشید آزادی
- الحاج الهام الدين قيامښځه
- نورالدین همسنگرشاهین فلک تاز
- بهروز مطلب زادهروز همبستگی جهانی زنان بر همه مبارک باد!
- نوشته نذیر ظفر زن ستایش خداست
- مسعود حدادصرف بشما
- محمد اسحاق ثنالیلی جان
- مسعود حداد آذین
- رحمت الله روند ابو عبدالله رودکی وآثار او
- صدیق کاوون توفانيزما د هېواد افغاننستان رنځېدلو او ستم زپلو ښځوته :
- پوهندوی شیما غفوری در گیر دو عشق
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) کشور
- رحمت الله روند شاهنامه فردوسی پیکار ابدی انسان بادیو
- دگروال انجینر نصرالله نصرتما در! مره رها نکو
- مهران زنگنهشاهزاده و سیاه[1]
- فروغ از لندن ننگ و نام
- از انجنیر خلیل شجاعسر شک غم
- نوشته نذیر ظفر پیشبرو !!!
- دکتر بیژن بارانساختار در ژرفای هنر
- از قلم فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادشوخی با عناوین مطالب در رسانه ها
- (یعقوب( منګلسري اورڼي اوښکي
- سميه فروتن سخت نیست باور کن سخت نیست
- محمد اسحاق ثنانوازش
- نوشته نذیر ظفربهار نزدیک است
- عبدالله « وفا »نوید وصل
- نوشته نذ یر ظفر فلک فتنه
- اناهیتا محبوببشنو
- مسعود حداد حضور
- پوهاند دوکتور مجاوراحمد زيار مورنۍ( لومړنۍ) ژبه
- فروغ از لندن پیکِ خوشبختی
- الحاج الهام الدين قيامماوې کاشکې
- یعقوب منګلبي آوازه ژړا
- بیژن بارانخانه دو در
- محمد اسحاق ثناقهر
- سميه فروتن داستانى كوتاه در وصف انتحارى
- محبوبگریان
- طنز گونه های از قلم : فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد شوخی با عناوین مطالب رسانه ها !!!!!!!
- نوشته نذیر ظفر فاصله ها
- الحاج الهام الدين قياملکه زرکه
- سميه فروتن غريب و ساكت و تنها
- نوشته نذیر ظفرخاطر
- مولانا کبیر (فرخاری)پرتو نادری
- نور محمد غفوری پل په پل
- انجنیرعبدالقادرمسعودلنډۍ
- مسعود حدادمن تن به توفان داده ام
- یعقوب منګلدوطن سره مینه
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادشوخی با عناوین مطالب رسانه ها !!!!
- اناهیتا محبوبدرد گیتی
- محبوبجواب
- محمد اسحاق ثناآواره گی
- هادی - عروس سنگبستر فرهنگ
- یعقوب منګلخوندکوي
- اناهیتا محبوببه پاس شعر محترم نذیر ظفر
- مسعود حدادسوی جانانه خواهم رفت
- مولانا عبدالکبیر( فرخاری)سبب خلقت
- نویسنده : ا.محبوب امتحانی که ژورنالیست از مردم میگرفت
- محمد اسحاق (ثنا) استاد فضل
- نوشته نذیر ظفر معراج
- نورالدین همسنگرهرچه بادا باد
- محمد نعیم جوهردرگۀ فضل
- دکتور محمد شعیب مجددیمخفی بدخشی و محجوبه هروی شاعران آزاد در قفس
- پوهندوی شیما غفوریچیم و کیم ؟
- مسعود حدادوطن از دیدگاه آغای کرزی
- یعقوب منګلدغیرت چیغه
- محمد اسحاق ثناآه و حسرت
- فروغ از لندن یک مُشتِ قلیل
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادشوخی با عناوین رسانه ها
- نورمحمد غفوریڅــــړیــکه
- دکتر بیژن باراننقد یا نق
- مسعود حدادیاد آن شب
- محمد اسحاق ثناننگ دفتر
- نوشته نذیر ظفرگفتم ؛ ولی نشد
- یعقوب منګلملالۍ په میوندکي
- محمدنعیم جوهر صلح وصفا
- نوشته نذیر احمد ظفربلبلان مهاجر
- عبدالو کیل کوچیملت آزاده
- (یعقوب(منګلګلالۍراشه
- محمدنعیم جوهرخداحافظ
- نو شته : نذیر ظفرتعریف شعر
- محمد اسحاق ثنانیرنگ
- فروغ ازلندن اغیارِوطن
- مسعود حداداعتراف مجاهد
- محمد اسحاق ثناآمد بیاد
- فروغ از لندنجوهرِشعروادب
- نوشته نذیر ظفرپدر
- مسعود حدادباور مدار
- فروغ از لندن مُرواری هایِ اشک
- ازپوهندوی شیماغفوری عقیق سوخته
- نوشته : نذیر احمد (ظفر)محجوب
- جوهرازمُلکِ افغانم مپُرس
- محمد اسحاق ثنامیهن
- از قلم فضل الرحیم رحیموزارت مالیه افغانستان چهار نوع بیمه را اجباری می سازد !!!!!!!!
- اناهیتا محبوبکاش
- فروغ از لندنازمیانِ خون وآتش
- امان معاشر ابوالمعانی میرزاعبدالقادر بیدل
- محمد نعیم (جوهر) معماي سروری
- نوشته نذ یر احمد ظفر دعا
- مسعود حدادعشق پنهان
- دکتور لطیف بهاند رنگ او د پير محمد کاروان شعر
- یعقوب منګلآشنادي
- فضل الرحیم رحیم طنز گونهء ( شوخی با عناوین مطالب رسانه ها )
- نوشتهء دکتور فرید طهماسطنز کوتاه در مجلس نماینده گان
- رجنی کمار پران نخواھم کرد
- مصطفی انصاربناهای مسلمانی تنظیم ها
- محمدنعیم جوهر از آلمانفلکِ نامهربان
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)وزارت کار چلتاراست؟
- برگردان شاپور احمدي شعر زرافه سروده ي گوميلف
- فروغ از لندن نظم و قانون
- نیما فرمین فرهنگ ستیزی دانسته یا ندانسته !
- از قلم فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد طنز گونه ء (شوخی با عناوین رسانه ها !!!!)
- محمد اسحاق ثنا(فروغ دیده )
- نوشته نذیر (ظفر)عذر
- فروغ از لندن سردوخاموش
- مصلح سلجوقیمولانا جلال الدین بلخی به روایتی دیگر ؟
- محمدنعیم جوهر ازآلمانگنجینه ها
- شوخی با عناوین مطالب رسانه ها !!!! فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد
- محمد اسحاق ثناخیمه نشین
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) لطف و احسان
- نوشته نذیر ظفردیار دگر
- فروغ از لندن جامِ بشکسته
- بیژن بارانرفتی و نرفتی ز یاد
- محمد نعیم جوهر گمشده
- اناهیتا محبوبدر نیمه شب
- هادی - عروس سنگنهاد باطل
- مولانا کبیر فرخاری ستاک
- مسعود حدادطویله پاک است
- نوشته نذیر ظفر بود؟ نبود
- عبدالودود فضلیشـــاهِ خـــوبــــا ن
- وزیر اویستاوطنم
- نورالدین همسنگرایمان به عشق
- دکتورخلیل وداد حافظ شاعر محبوب و ماندگار سده ها و سرزمینها
- منوچهرجهشبرف
- مسعود حدادقاضی
- عزیزه عنایت حضرت ابوالمعانی بیدل واوضاع نابسامان روزگارش !
- په درنښت او ادبي مینه : انجنیرعبدالقادرمسعودمتلونه زموږ د ولسونو ارزښتناک،ویاړلې ادبي او فرهنګي میراث
- محمدنعیم جوهربه یاد صوفی عشقری
- وزیر اویستا جشن کار خانه!؟؟؟
- فروغ از لندن مَگو که کیستی
- عبدالودود فضلیگــوهـــــرِهـسـتـی
- مولانا کبیر فرخاریدر مورد شهادت انیسه
- محمد اسحاق ثنادیوانه دیوانه
- محمد نعیم جوهرکردند خموش مشعل رُخشان دیارم
- مولانا کبیر فرخاردرد بی دوا
- فروغ از لندن فرعون زاده گان را
- شعر ازبکی از جناب سمیع رسولیافسانه اگر خواهی
- مسعود حداددوپهلو
- عبدالودود فضلیکـلمــات حـیـرت انگـیـز چـهــار حــرفــی
- محمد اسحاق ثنادشمن جان
- نگارنده : زلمی رزمیسخنی کوتاه درباره استادسخن سعدی شیرازی
- (محمدنعیم(جوهربکام ِ نهنگ
- نو شته نذیر ظفرآوای یتیم
- محمد اسحاق ثنا آه و ناله
- پوهانددوکتورم.ا. زيارد نوې پښتوژبپوهنې په مورچل کې
- فروغ از لندنبربند دُکانِ جهل را
- جاویدفرهادگپی با یک ترانه سُرایِ تروریست
- محمد اسحاق ثنادل آرا
- نو شته نذ یر ظفرمصاحب خورشید
- فروغ از لندن دوبیتی ها
- عبدالودود فضلیهـمــرنگِ جـمـاعـــت بـاش
- (محمدنعیم (جوهرلوحِ مزار
- مولانا کبیر (فرخاری)شرم و حیا
- امان معاشرمدام از خون منصورم میی درساغرعشقم
- محمد اسحاق ثناسوال ؟
- (محمدنعیم( جوهرکج
- فروغ از لندن باعَزمِ فدا
- شعرـ از یونس عثمانینازنین
- نورالدین همسنگرلحظه پرواز
- عبدالله « وفا »عصر وحشت
- جوهر بشنو
- شاپور احمديسوار بر سرسرههاي پر از كاه
- برهانافسوس
- ثناشد ، شده باشد
- نورمُحـمَدغـفوريد زړه مینه
- فروغ از لندنداغِ وطن
- نوشته نذ یر ظفراشک محرم
- دمحمد عمر ننګیار لیکنهچاغ ښکار
- فضلیشــــور بـخـتــی
- فروغ از لندن اشکِ مادر
- عمر ننگیارپه ده څه شوي دي؟!
- نوشته نذ یز ظفر معرفت
- (محمدنعم(جوهرجوهرِ شمشیر
- محمد اسحاق ثناانتحاری
- غلامعلی بیگدلی، دکتر در حقوق از دانشگاه تولوز- فرانسهنقدی بر یک برگردان تازه از گاتا های زرتشت
- امان معاشربابا رحیم مشرب
- فروغ از لندن مُحبت پیشه
- محمدنعیم(جوهر)ازآلمانهیچ نگفت
- مسعود حدادپدر وطن
- غلام مصطفی بیدارزمونږ ملائی نه منی
- فروغ از لندنسَرها بپایِ دار کج
- نوشته نذ یر ظفر شام محرم
- محمدنعیم جوهرمهرووفاوبوسه
- انجنیر ظهو رالدین اندیشد انسان مغز
- تانیا زبیر عاکفیکودک ام
- دولت محمدجوشننگین لعل
- از قلم فضل الرحیم رحیموجدان پیوندی !!!
- نو شته نذیر ظفراوج طو فان
- (محمدنعیم(جوهرداستانِ غم
- فروغ از لندن دُکان حُسن
- عمر ننگیار رنگین ژوند
- محمد اسحاق ثناپاس دوستی
- مسعود حداد زن افغان
- عبدالله وفا نورستانیعصر وحشت
- استاد فضل الحق فضلالتماس دعا
- نوشته نذ یر ظفر گله از یار
- فروغ از لندن آتشِ عشق
- فروغ از لندن تیغِ قاتل آتشست
- عبدالودود فضلیپــای خُــشـــک
- مسعود حداد اعتراف
- تانیا زبیر عاکفیعید ما در راه است
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) دست خون چکان طالب
- شیرین نظیری: فعال حقوق زن یادبودی اززنده یاد بانو ناديه انجمن
- عنایت اله پویان ظلم واکي
- فروغ از لندنمرا و ترا
- اناهیتا محبوبهرکه را دست دادم
- نوشته نذ یر ظفربیچاره
- نوشتهء دکتور فرید طهماسمصاحبه – راپورتاژ از فیسبوک
- (محمدنعیم (جوهردنیاي حیله گر
- نوشته نذ یر ظفر اعجاز جانان
- رجنی کمار پران دعا کنید
- شاعر: عنایت الله پویاند غلا په پیسو حج کونکي وکیل ته
- فروغ از لندن فروغِ زندگی
- انجنیر ظهو رالدین اندیشد قدرت ترانه
- (محمدنعیم(جوهرمخمس برغزل سمین بهبهانی
- شاعر: عنایت الله پویاند حق آواز
- نو شته نذیر ظفر غربت پیری
- عبدالله - وفا کشتی شکسته
- نوشته نذ یر ظفرعید مسافر
- اناهیتا محبوببه جواب قطعه شعر جوهر صاحب
- محمدنعیم جوهرعیدمبارک
- محمد اسحاق ثناعیدت مبارک
- عبدالودود فضلیعـیــــدی
- اناهیتا محبوبیاد از خاطره ها
- فروغ از لندنمه کُش درعیدِ قُربانم
- نورالدین همسنگر هموطن عزیز عیدت مبارک
- نورالله وثوقعید میآید ولی
- الحاج الهام الدين قيام دويرونواختر
- عبدالو کیل کوچی عیدانه
- نورالله وثوقدستِ نامرادی
- ناله خلیل نجاتدر سوگ عاشقان خفته به خون سیمرغ البرز
- نورالدین همسنگرتوفان فاجعه
- فروغ از لندنعفریت جنگ
- مسعود حدادنالۀ گوسفند
- (محمدنعیم(جوهرکمکِ بانمک
- نورالله وثوقبحرانِ خیال
- طنزاز قلم فضل الرحیم رحیمسال 2014 چی رقم یک سال خواهد بود !!!!؟؟؟؟
- عزیزه عنایت داغ نهـــا ن
- محمد اسحاق ثنانرگس مست
- نورالله وثوقهنرعاشقانه
- شاعر: اناهیتا محبوبمرد افغان ام نگهبان وطن
- عنایت الله پویاند ملالۍ پیغام خپل پلار ته
- فروغ از لندنخون بهایِ جنگ
- (محمد نعیم (جوهردیدارِروي مردِسخندانم آرزوست
- نورالله وثوقعمق سراب
- مولانا کبیر فرخاریدختر امروزه
- پوهندوی شیما غفوریگفتگوی مادر و دختر
- نوید (ثنا) ناصری مادر
- عبدالودود فضلی عـــروس جــهــان
- نوشته نذ یر ظفر غم بسیار
- (محمدنعیم (جوهرگوش کن
- محمد اسحاق (ثنا)یادی وطن
- فروغ از لندن شهیدِ لاله رویِ من
- نورالله وثوقخاطرِآیینه
- فروغ از لندنآتشِ نِهانی
- د محمد عمر ننګیار لیکنهنوی لیکوال
- محمدنعیم جوهردُختِ آریا
- یونس عثمانی عمر بی آسایش
- نذ یر ظفر دیگ بی سر پوش
- مولانا کبیر فرخاریمعلم
- ارسالی مسعود حدادبهار سعید
- مسعود حدادازما نپرس ماکیستیم؟
- رجنی کمار پران اسیرم
- امان معاشربانوی سنت شکن وبا عظمت کشور ما بهار سعید
- پوهندوی شیما غفوریپیدای ناپیدا
- فروغ از لندنکشورِ ویرانکِ ما
- مسعود حداد یامر آزاد کن
- محمد اسحاق ثناخزان
- فروغ از لندن بهرِچه حج میروی
- فروغ از لندن شِعر میشود
- دکتر بیژن باراندیگران در شعر فروغ
- مترجم «شعله آذرداستان «سلطان باتري»نويسنده «آراویند آدیگا»»
- نورالله وثوقتلاطم
- ارسالی : داکتر عزیز فاریابینقش تبسم
- رسول پویانسکوت شب
- فروغ از لندن خورشید گونه
- (محمدنعیم( جوهربرسرِ مزدورِ پاکستان وایران خط بکش
- پوهندوی شیما غفوریقطرۀ نوازش بر زخم های دخت جاغوری ام
- دمحمدعمر ننګیار لیکنهپردی ږيره
- نو شته نذ یر ظفر سخن سوخته
- لیکوال : انجنیرعبدالقادرمسعود ارواښاد میرزاعلم حمیدي د پښتو د معاصر ادب هوډمن، تکړه لیکوال، ادیب، ژباړونکې او شاعر
- هاکان مسعود نوابییک شعله ی شکسته
- فروغ از لندناِنتحاری
- عبدالودود فضلیبـال شـهـبـاز
- پوهندوی شیما غفوری بتخانه
- نوشته نذیر ظفربتخانه
- نورالدین«همسنگر» غم جانسوز
- (محمدنعیم( جوهرگُلهاي پیراهن
- هاکان مسعود نوابیشب وهم انگیز
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری)انتحاری
- مسعود حدادکاشکی
- پوهندوی شیما غفوریبی آبروی تاریخ
- برزین آذرمهرجهان درخواب سنگین است . . .
- (محمدنعیم (جوهرغمشریکِ دلِ بشکستۀ< دهزاد>شوم
- محمد اسحاق ثنافکر کاکل
- فروغ از لندنخــط بکــش
- شعرـ از یونس عثمانیطواف
- مسعود حداداگر انسان همین باشد
- سجیه الهه (احرار)شکر یزدان
- مسعود حدادمیهـن
- نوشته نذیر ظفر ســــــــــــوز
- فروغ از لندنبسکه زیکزاک میرویم درجاده هایِ راستی
- جعفرمرزوقی (برزین آذرمهر) فرو ناهشته شب
- محمد اسحاق ثنا شاعر نیکو سیرت
- رجنی کمار پران پارچہ ادبی
- فروغ از لندنفروغِ ابرِ عشق پیشه ام من
- نگارش : قدیر جهانبین چهار راه ها
- فروغ از لندندور از میهن همی داند عذابِ خویش را
- نورمحمد غفورید زړه احساس
- محمدنعیم جوهرماشه
- م حداد ترا هرگز نمی بخشیم
- رجنی کمار( پران )ببینم چہ میشود
- داکتر حنیف بکتا ش ودیرته چې زما دهیلو پېلوزی دی
- نوشته نذ یر ظفر بی حضور
- ستاره وقتی که عشق را زندانی میکنند
- از پوهندوی شیما غفوریداستان کوتاه درهای بسته
- شعرـ ازیونس عثمانی خارستان آرزو
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانینقــل مکــان معجــزات الهــی !
- دکتور فرید طهماسطنزکوتاه تفاوتها
- محمدنعیم جوهرهواي بوسۀدزدانه
- عبدالودود فضلیآیــا در شـهـرِ شـمـا بـاران مـیشـود؟
- فروغ از لندنکسیکه پاسِ گهر میکند گهر نشود
- مسعود حدادسیاه پوش
- ارسالی : داکتر عزیز فاریابینمونه از شعرهای استاد سید محمد دروگر
- نورمحمد غفوریویـــــر
- فروغ از لندن چهره ای صلح
- شاپور احمديچقدر خوب به خود روشنایی دادهام
- (محمدنعیم( جوهرعیداست بیـا
- انجنیر ظهو رالد ين اندیش بر ېالي ملتو نه
- لیکونکی: ولی محمد« نورزیاختر به څنګه ښه اخترشي!
- نوشته نذیر ظفرعید سعید فطر برای همه تان مبارکباد !
- فروغ از لندننیمروزِ من!لاله ای خونین جگر بوَد
- نورالدین(همسنگر) عید بهروزی
- الحاج الهام الدين قيامداختردعا
- رسول پویانهلال عید
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیانتقال بیت المال از کابل به زاخیل
- نورمحمد غفوری فلک ته
- مسعود حدادهمانم من
- مولانا کبیر فرخاریعید غریب
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیدور بعـدی المپیـک در اسـلام آباد
- ناهید بشردوسترقص سما
- (محمدنعیم( جوهرنورِدیده
- شیما غفوری ای آزادی
- فروغ از لندنآواره ای دَهرم من
- نگارنده : زلمی رزمینگاهی اجمالی به زندگینامه خانم بهارسعید شاعر آزاده و شیرین کلام
- فروغ از لندندرقیامت میشود پُرسانِ مایان غم مخور
- (محمدنعیم( جوهربه خانۀمن وتودشمنِ وطن باقیست
- مصلح سلجوقیماه مبارک
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیشایعات راکت پرانی پاکستان وعواقب آن
- نگارنده : زلمی رزمییادی از روانشاد فانی شاعری با پرتوی ازفضیلت
- سرودۀ شکیب جانبازنوای عشق
- فروغ ما مورد تمسخرِ شاه و گدا شدیم
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیزمــزمه هــای شــب هنــگام کــرزی
- مسعود «حداد»سوز وآه
- ناهید بشردوستسرگذشت یک بی واسطه
- نورالدین (همسنگر ) از جمع این خفتگان
- عبدالودود فضلیفــــــــردا چـــه مـیـشـــود
- پوهندوی شیما غفوریسخنی با نجیبه های وطنم!
- مسعود حداداطفاء
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیبقــه کـه تقلــید از مــار کــرد
- سلیمان راوشحکایتِ یک قلعه
- فروغ فِرعونهای قرنِ جدید
- نوشته نذ یر ظفراینجا وطنم نیست
- سميع الدين افغانیبيا ای هموطن
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیقــندی گل در المپیــک لنــدن
- شاپور احمديويرايشي تازه از برگردان شعرهاي آنا آخماتوا
- یونس عثمانیزاغ
- عبدالله « وفا » نورستانی چهار غزل در یک قافیه
- مسعود حدادگم کرده
- سميع الدين افغانيغم لړلي ماښامونه
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیکــرزی و اعـــمارفــابریکــه یخســازی در کــابل
- برزین آذرمهرلحظه ی پرواز را آماده باید شد!
- محمدنعیم جوهرصلح وآشتی
- شعر: از یونس عثمانیآئینهٔ دریا
- فضلیدربِ سـعـیــــــر
- نوشته : نذیر ظفردرد ها بسیارشد
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیماه رمضان ماه تزکیه نفس یا ماه خود فریبی ؟
- مسعود حدادبیادت هست؟
- فروغ ماهِ مُبارک
- فروغصبحِ اُمید کُجاست
- خلیـل الله رووًفیچرا اینگونه خاموشی ؟
- عنایت الله پویانرحمان بابا ته لیک
- محمدنعیم جوهربه گُمانم که کلاه وچپن ازموداُفتاد
- رسول پویانزندگی
- دکتور فرید طهماسدعوتـــــــنـامه
- حقــــــــ(شـــمس الحـــق)ـــــــانیســنت پــیامــبر مــانع اظهــار نظــر مــولــوی کشــاف شــد !
- مسعود «حداد»رویا
- فروغ از لندن ازلاله دُکان کرده اند
- فروغخاکِ اجدادو نیاکان
- نوشته نذ یر ظفرشبگرد
- مسعود حدادتوبیخ شیخ
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانینشست توکـیو و آخـرین غسـل دالـر کـرزی
- پوهندوی شیما غفوریآدمیت
- صادق افروزچالش ها (190)
- برگردان تراب حق شناسامید می پروریم!
- (محمدنعیم(جوهرگریه میکنم
- هانیه بَرکوهیچه کسی از دیوانهها نمیترسد
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیاحمـدی نژاد هیتـلر را خجـالت داد
- عبدالله اورکزیدرد
- نوشته نذ یر ظفر – ورجینیا - امریکاغایب
- رجنی پران کمارمیہن
- فروغ ازلندن ناله ای شبگیر
- عبدالودود فضلیدنـیــــای رنـگ
- (محمدنعیم (جوهرهزاران مسموم
- شکوفه ی گیلاس
- برزین آذرمهرالهام
- تقدیم کننده فروغ از لندن تـاکــی ؟ تـاچـنـد ؟
- مرکه وال : انجنیرعبدالقادرمسعودښاغلې زیب منتظر مسید
- (محمدنعیم(جوهربه یاد صوفی عشقری
- مسموم کودک
- دکتر بیژن باراندهه 60
- عزیز فاریابیازبکی و ازبک
- مسعود حدادصورت گر
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیعلت سـؤتفـاهـم در سـخـنان کـرزی بی سـوادی ملت اسـت
- شاعر عنایت الله پویانتصویر او مصور
- مولانا کبیر فرخاری مرغ دل
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیکرزی بالای شکم ملت سنگ بسته میکند
- شاه فیضی فیضینسیم صبح
- عنایت الله پویاند دین ټیکه داران
- دکتر بیژن باران زبان مادری
- حسنا صدیقیان (احرار)بزرگداشت از مقام والای پدر
- هاکان مسعود نوابیمهر پدر
- دکتر بیژن باران نیازبان طالقانی
- نوشته نذ یر ظفر چور معادن
- انجنیر ظهورالدين اندیشدغا زي امير اما ن له خا ن سو ګند په انقلا بي مبا رزه په غز ني کې
- برزین آذرمهرجهان درخواب سنگین است . . .
- مولانا کبیر فرخاری مرد ارجمند
- عزیزه عنایتلاله ء دا مانک ما !
- نویسنده: مهرالدین مشیدادبیات قافله دار حوزه های فکری و فرهنگی و درفشدار توسعهٔ سیاسی ٬ تاریخی و اجتماعی
- ګل پاچا الفتغم
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیکــرزی و ذبح شــرعی مخــالفــین ســیاسی
- عبدالودود فضلی بــروکـه رسـوانشـیـم
- مسعود حدادپناگاه
- رجنی پران کمار یک پارچہ شعر تقدیم دوست ھا
- نوشته نذ یر ظفر چپه کا کل
- حقــــ(شـــمس الحــق)ــــانیجواز شرعی سمپاسی در مکاتب دخترانه
- مرکه وال : انجنیرعبدالقادرمسعودښاغلی عبدالهادي هادي د پښتوژبې او ادب تکړه، مخکښ اوخوږ ژبې شاعر
- عبدالله وفا نورستانی دلیران آرین
- نوشتهء دکتور فرید طهماسطنز در بارهء خودم
- دکتر بیژن باران پیدایش سرود سراومد زمستون
- ترتیب : از مسعود حدادخطاب به سم پاشان گرامی
- دکتر بیژن بارانشعر سلطانپور در زندان 1353- 1356
- عبدالو کیل کوچیایام جنگ نخواهد ماند
- انجنېر ظهو رالدين اندېشهفته فهمه شېطا ن
- عبدالودود فضلیزنـــده کُـشِ مــرده پـرسـت
- مسعود حداد وحشت سرا
- نگارنده: زلمی رزمی بزرگداشت از باقی قایل زاده شاعر نابینای روشن ضمیر
- هادی - عروس سنگ سرداری ملت
- مسعود حدادتنها
- دکتر بیژن بارانتعیین مولف شعر انقلابی
- اشرف فروغروسپی
- مولانا کبیر فرخاریکلاه دانش
- نوشته نذ یر ظفرتجلی
- صدیق کاوون توفانيتنده
- عبدالودود فضلیرقــص بـســازِ دیگــران
- مصطفی انصارخود شناسی
- عبدالو کیل کوچیهمسفر
- رجنی پران کمارداستان کوتاه : ایکاش شکست دل صدا میداشت
- هادی – عروسسنگ کدام حکم ؟
- رسول پویانفصل نو در ميهن
- عبدالله وفا نورستانیقلب پاره
- ترتیبکوونکی : عبدالقادرمسعودښاغلی صدیق کاوون توفاني
- الحاج الهام لدين قيامدمورغېږه ټوله مينه
- مسعود حداداعتراف زاهـد
- دکتر بیژن بارانوزن هجایی و لحن
- محمدالله نصرتدل خـــســـتـــــه
- سیاوش کسراییاین بار
- میراکبر صابرواسوخت در هرات
- الحاج الهام الدين قيامليونتوب
- رجنی کمارپرانچہ کردہ ای
- عبدالقادر مسعوداکادیمیسن سلیمان لایق اوپښتوڅلوریزې
- امام عبادیهما طرزی شاعره، طراح و نگارگر
- کمباور کابلیکرزی و عشق « پيمان راهبردی »!
- عبدالله ( وفا ) نورستانیباران سنگ
- پوهندوی شیما غفوریآرزو های بارانی
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) نظام کهنه
- کمباور کابلیهشتم ثور و جغدان جهاد فروش !
- مسعود حدادراز نشگفته
- لالاگل پغمانیطنزی به پیشواز بیستمین سالروزپیروزی مجاهدین سربکف
- ناهید بشردوستترک جانان
- سلیمان راوشیادداشتی در بارۀ اظهار نظر یک دوست
- نوشته نذیر ظفرآیینه
- عبدالودود فضلیشکــایــت مـیـهــن
- رجنی کمار (پران) دختـــر ھمسایہ
- سلیمان راوشمرا با مُرید کاری نیست، آنچه دارم با شیخ دارم
- نورالدین همسنگرهوای کوی دوست
- مسعود حداد شروفساد
- شاپور احمديهمبازيان گمشده
- نوشتاری : از دکتر حمیدالله مفیدگذری بر بخشی از دستور زبان فارسی- دری بخش سوم
- سلیمان راوشزوال خرد در زادگاه خرد
- نوشته نذیر ظفرتنهایی
- رجنی کمار (پران) غــم وطن
- بقلم فرهاد فاريابیچرا آقای رويين ، پارسی را پاس نمی دارد!
- عبدالو کیل کوچیگوهر پربار
- ډاکټرحنیف بکتاش منلی علمي اوفرهنګي شخصیت ملګری اولارښودډاکټرمجاوراحمدزیار
- نوشته نذیر ظفرمیلهء بهاری
- سیمین دانشورجدایی و تنهایی
- الحاج الهام الدين قيامدنارنج ګله
- مسعود« حداد»ویرانه آشیانم
- رجنی کمار (پران)ای باد نو روزی
- نوشته نذیر ظفرهیزم
- پوهندوي آصف بهاند زيار، زغم او بری
- اکبر سیدآبادیلبخند شیطان
- داکترحنیف بکتاشکابله مه ژاړه ته
- مريم اسمعلي پورتقسيم بندي اشعار مجموعهي ساعت بدون تيكتاك سرودهي مهدي مرادي
- نوشته نذ یر ظفرمطیع
- پوهندوی شیما غفوریسرودلاله
- عزیزه عنایتخورشید سحر
- مولانا عبدالکبیر فرخاریدرخت باغ پنجوایی
- محبوب الهی حسن زاده ومکتب را آتش خورد
- نوشته دکتر حمیدالله مفیدگذری بر بخشی از ویژه گی های دستور زبان فارسی – دری بخش دوم
- امان معاشرمشاعره
- محمدالله نصرتجشن دهقان
- برگردان یدالله سلطان پورنقل قول هائی از لئو تولستوی
- نگارش: جهانبیندیروز و امروز
- شاعر:صدیق کاوون طوفانيراشه پسرليه
- حلیمه مهرپور بها ر آ مد . . .
- رجنی کمار (پران)ای بهار زیبا
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)نوروز
- الحاج الهام الدين قيامدسولې سپرلۍ
- سلیمان کبیر نورییک جوان انتحاری را کمک کرده ام
- «نسیم شمال»از زبان و قلم زنده یاد سعید نفیسی
- ارسالی ب. الف. بزرگمهرعید آمد و ما قبا نداریم
- نورالدین«همسنگر»اگر آید بهار ما
- ارسالی ب. الف. بزرگمهرتازیان و مزدوران بیگانه، همبستگی تاریخی و فرهنگی خلق های مان را نشانه گرفته اند!
- از پوهندوی شیما غفوریبهارآرزو
- قیوم بشیرناخلف ها
- فرستنده- دوکتور بشيرافضلیبخت و طا لع
- حقــــــــ(شـــمس الحـــق)ـــــــانیکشــاف وجـــداســـازی قــبرســتان مـــردانه و زنانه !
- محمدالله نصرتمقام زن
- الحاج الهام الدين قيام!ای پرديو !
- رجنی کمار (پران)ظاھر ھویدا
- آصفه صبا پدرود
- فرستنده: امان معاشرمشـاعـره
- خالد رسول پوروطن ادبیات کجاست؟
- مسعود حداد توقف کن ای زمان !
- بهاره ارشدریاحیپنجرهی اتاق خواب خانهی جدیدمان
- نورالله وثوقبه : زنان دربندِ سرزمینم
- عبدالودود فضلیمـقـــــامِ زن
- نصرت شاد بورژوازی و ایدئولوژیک نامیدن ادبیات اجتماعی انتقادی
- اسماعیل هوشیاراصلاح طلب دینی و زن روز ....!
- شاپور احمديمارينا تسوهتايواي من
- نورالدین«همسنگر»نغمه آزادی
- مسعود حداد به مادرم، به خواهرم
- پوهاند دوکتورم.ا. زيارپښتو ټپيزه دجاپاني هايکو تر څنگ يو منلی نوی شعري ځېل دی
- نوشته نذ یر ظفر مقام زن
- پوهندوی شیما غفوریگـِلۀ زنان از مردان
- انجنیرعبدالقادرمسعودټولپېژندلی او ټولمنلی شاعر، لیکوال او رسنوال ښاغلی لایق زاده لایق له خپل اندو ژوند سره
- نوشته: دکتور فرید طهماسفرامین جدید به افتخار 8 مارچ
- میلاد مسیح رشیدیدل
- پژوهشی از داکتر خلیل ودادابوالقاسم لاهوتی شخصیت سیاسی و فرهنگی فراتر از یک کشور و منطقه
- مهدي مراديبررسي روايت و عناصر داستاني در مجموعه شعر كلاغ سه شنبه سروده ي مهدي مرادي
- صابردرد نا پیدا
- رسول پویانبیاد طنزسرای ناقد
- امام عبادیهما طرزی شاعر، طراح و نگارگر
- دکتر بیژن بارانمقایسه 2 سرود ای ایران و سراومد زمستون
- پوهندوی شیما غفوریقالب تازه
- نصرت شاد آغاز رمان اجتماعی زنان در آمریکا
- ولی محمد نورزیمونږ څه لرو
- ترتیب و ارسال کننده: امان معاشرمشاعره
- شعری از: «پابلو نرودا» امروز زندگی را آغاز کن!
- مسعود حدادبرگشت
- نوشته: دکتر حمیدالله مفیدگذری بر دستور زبان
- صابرآفتاب طالع
- نورالدین«همسنگر»بشارت
- از پوهندوی شیما غفورینسخۀ علاج
- عبدالله « وفا » نورستانی وطن در تنور داغ
- خسرو صادقی بروجنیگلسرخی؛ گل سرخ همیشه جاوید
- شاعر : عنایت الله پویانآسمان ته !
- مسعود حدادهوشدار
- زبیر واعظیآید همی
- رجنی کمار (پران)چــہ بــد میبـــود
- فتانه «شمع»نگو کاین ریش؛ چه معنی دارد؟
- آزادیپوهندوی شیماغفوری
- صابرتمکین
- نصرت شادادبیات ، اتوپی آشتی طبقاتی
- مولانا عبدالکبیر فرخاریولادت با میمنت محمد ص
- زبیر واعظیگنهکار
- مصلح سلجوقیمستان قدرت
- رجنی کمار (پران) ترا دیگر نپرستــم
- قیوم بشیروصا ل
- نصیر سهام ببرک ارغند و رُمان ِ «لبخندِ شیطان»
- برتولت برشت تصمیم
- نوشته نذ یر ظفریادوطن
- پوهندوی شیما غفوریجوانه های امید
- هادی - عرو سسنگگرد توفان
- عبدالکریم(خشنود هروی کهدستانی) نیست ! یک رهبر،که دستش پاک بُود
- عبدالودود فضلیچـشــم نـهــان
- رجنی کمار (پران)ز چیســــت
- اسماعیل هوشیارگفتگوی اختصاصی در تیف نیوز!
- جلال - پیروز مواد فضله دربار
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)را ز ســـرو ش نیمــــــه شـــــب
- رجنی کمار پراندحتـــــر افغـــان
- نوشته نذیر ظفردعا به یار
- فرخاریارباب دگر
- نوشته ف. فرشيد به زبان مادری ات ريشخند ميزنی؛ پس حرامزاده ای!
- برتولت برشتآن که گفت آری و آن که گفت نه
- برتولت برشت استثناء و قاعده
- میرزا میر اکبر (صابر)صیاد
- حمید محوی نظریات برتولت برشت
- انجنیـر خلیـل الله رؤوفـیکی میداند چه جانفـرسا
- الحاج الها م الدين قيامدکابل واورې
- mashooddr.Argand
- ارشیاخطابه ای برای جنگ و صلح کودکان فردا
- مصلح سلجوقیچند کلامی با (چارگِردِ قلا گشتم)
- رجنی کمار پرانبرایــــش
- الحاج الهام الدين قيامګرانه وطنه
- عبدالودود فضلیانـسـان و محـبـت
- مسعود حدادجناب رئیس ما
- عزیزه عنایتشیادان دوران !
- نوشته نذ یر ظفردلگیر
- حسیب شریفیمرا با خویش بگذار و بگذر
- عبدالکریـم (خشنود هروی کهد ستا نی)بشنو ا ین حرفــــم ، که تو جا نِ منی !
- جوزجانیخواب کودک
- صــابــرماتم ســر ا
- آرام بختیاری ایستگاههای سیاسی یک نویسنده
- بیژن باراننام تو
- مسعود حدادمشکل است
- انجنېر ظهورالدين اندېشدمينې لټول
- ارسالی ب. الف. بزرگمهرخنده ای که جهان می تواند بشنود ...
- ج-پ-سباتو شناسم
- سلیمان کبیر نوریآهای هموطن !
- فرخاریآستین ذره
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)عجب گنجینه ایست
- مسعود حدادمعنی هردوجهان
- ميرزا مير اکبر (صابر)فر یاد های د م بد م
- عبدالغفور امینیبه استقبال غزل صایب تبریزی
- نوشته نذ یر ظفر سوال از شیطان ؟
- رجنی پران کمارمادر میهن صدایت میکند
- ارسالی ج پلوشهشاهکاری از سیمین بهبهانی
- الحاج الهام الدين قيام دزړه دربار
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) عصر نوین
- آرام بختیاریادبیات اعتراضی سرخپوستان آمریکای لاتین
- شاعر : صدیق کاوون توفانيدرڼا جام
- «نورالدین « همسنگرگلسنگ محبت
- رهیابشب یلدا
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)سالهای سال گُــذ شت ، تو تَوَجُّه نکرده ای !
- از عبقری سکوت گلبدین
- انجنیر عبدالقادر مسعوداستادپوهاند زیار سره مرکه
- عبدالو کیل کوچیعمر بگذشت به جنگ
- مولانا عدالکبر (فرخاری)ریحان جنت
- نذ یر ظفرداوری
- عبدالکریم (خشنود هروی) کهدستانی)مــــــیهـنــــم !
- دکتر بیژن بارانتاثیر فکر بر قالب در شعر فروغ فرخزاد
- انجنیرعبدالقادرمسعودزموږ دهیواد ولسي شاعر
- شاپور احمديشوخيهاي ناگوار
- دوکتور لطیف بهاندنا اشنا ليک
- عنایت الله پویانکابل
- استاد عبدالله وفا جرس
- کمباور کابلیستايش از مردی که قلم را نفروخت !
- مرکه وال: انجنیر عبدالقادرمسعودښاغلي شهسوار سنګروال سره مرکه
- ناهید بشردوستسلطان عشق
- عنایت الله پویانکنځلې او که شعرونه؟
- نوشتاری از دکتر حمیدالله مفیدواژ (واج) همزه(ء) Hamza و جایگاه آن در زبان نوشتاری فارسی- دری
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) سراب
- «نورالدین «همسنگر ملکی که زان ماست
- الحاج الهام الدين قيام!ګاونډيه!
- (خشنود هروی کهدستانی)شعر چیست؟
- ارسالی عثمان صابریمیر
- گاف سنگزادآموزش متد علمی تحلیل در مکتب سیاوش کسرائی (5)
- شین میم شینخود آموز خود اندیشی (27)
- مجید نفیسیهمسایگان من می خندند!
- گاف سنگزادقصه های خانم گا ف (20)
- ع: پویاند شپونکو بیم
- بیژن بارانبیاد تو ام
- نـجـیـب بـهـروشمــراد دل
- نو شته نذ یر ظفرافغان گله دارد
- مرتضی کیوان هاشمی خطبه ای از مرتضی کیوان
- میرعنایت الله ساداتقافله سالاران فرهنگ افغانستان
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)«عشق چیست؟»
- سجیه الهه (احرار)کودکان امروز آینده سازان فردا
- مجید نفیسیدیدار از دیوار
- مسعود دلیجانیتنها عشق
- نذ یر ظفرفتنه
- نـجـیـب بـهـروش خـطـاهـای نـبـخـشـودنـی
- فراخوان فرهنگی :روزگاری جنگی درگرفت
- گاف سنگزادقصه های خانم گاف (17)
- مجید نفیسیبه بست نشینا ن وال استریت
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)استمگر
- ارسالی انجنیر سید عارف گهریکدمی با اشعار خروشندۀ عبدالقیوم خروش
- الحاج الهام الدين قيامغيرتي ولس
- شاعر: عنایت الله پویانورووستۍ لوبه او وروستی سبق
- لقمان تدین نژاد احمد محمود و رمان درخت انجیر معابد:
- کمباور کابلیلويه جرگه ء امروز روسياهی فرداست!
- مرکه وال : انجنیر عبدالقادر مسعوداستادپوهاند زیار سره مرکه
- شاعر: عنایت الله پویاند قیام صیب د هغه شعر په ځواب کې چې وايي
- نو شته نذ یر ظفرعید عاشق
- عبدالودود فضلیعـمـرنــافـــرمـــان
- نجیب بهروش هـمـدلـی و هـمـرنـگـی
- اسحق ثنا سکۀ تزویر
- مولانا عبدالکبیر فرخاری لکۀ ننگ
- یونس عثمانییورش خزان
- شین میم شینخود آموز خود اندیشی (26)
- ماندانا زندیاناشعاری از دکتر ماندانا زندیان (1)
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)مـُژده اید وست ! که همان عید سعید آمدنیست
- شاعر : صدیق کاوون توفانيهېر
- الحاج الهام الدين قيام! دلته که راځې اختره
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رهیاب (6)
- نورالدین همسنگرای عید
- خواجه عبداله (احرار)ایام رحمتبار عید سعید اضحی (قربان)
- زبیر واعظیخط بطلان
- صمدرؤیاها را پرچم کردیم!
- شاعر عنایت الله پویاند بیزو ګانو نڅا
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رهیاب (5)
- عبدالو کیل کوچیبار دیگر رسید فصل خزان
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)ای همسفر! کُجاست ،همان منزل و مقا م؟
- برزین آذرمهربیم و امید
- محمدنبی عظیمی این همه ویرگل (، ) وسمیکولن (؛ ) برای چی ؟
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رهیاب (4)
- دولت محمدجوشن مختصر سوانح و چند سروده
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رهیاب (3)
- قیوم بشیرروز وصال
- مولانا عبدالکبیر ( فرخاری ) آزادی
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و ماهی
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رهیاب (2)
- ادامه تحلیل از شین میم شینتئوری ارتجاعی ـ شبه فاشیستی بنیاد نیک و بد (5)
- ن- اسپندمرگ خدايان پيکار
- نوشته نذیر ظفرمهدی ظفر
- محمدعلی شاکری یکتازمزمه های ناپیوسته
- سور اکتبر
- محمد اسحاق ثنا فروغ جمال
- مولانا عبدالکبیر فرخاریخانه انسانی
- دکتور فرید طهماسنابغه های شهرما
- سید زبیر واعظیغم مخور
- حنیف بکتاشد نښت پرټکي
- برگردان میم حجریوحشت و نکبت رایش سوم (5)
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رهیاب (1)
- گاف سنگزادقصه های خانم گاف (11 )
- شعر از یونس عثمانیبستر تب آلود
- دعنایت الله پویان لیکنه سپينې خبرې
- مولانا عبدالکبیر فرخاریچرخ گردون
- تحلیل واره ای از شین میم شینتئوری ارتجاعی ـ شبه فاشیستی بنیاد نیک و بد (4)
- گاف سنگزادقصه های خانم گاف (10 )
- عنایت الله پویاند ژوندیوموجوداتوقاتل
- تحلیل واره ای از شین میم شینخود آموز خود اندیشی (25)
- جلال پیروزخون و آتش
- اسحق (ثنا)شهر دل
- کیوان باژنتکیه گاه ها فرو ریخته است(بخش اول)
- تحلیل واره ای از میم حجریسیری در شعری از رضا اکوانیان
- استاد فضل الحق فضلاهداء به حضور استاد فاضل و دانشمند جناب محترم مولاناعبدالکبیر فرخاری
- زبیر واعظیطبع هوسباز
- برزین آذرمهرفردای دریایی
- برگردان میم حجریمعماری
- الحاج الهام الدين قيامبی انصافي
- داکتر عزیز فاریابیالا ای باد
- نو شته نذ یر ظفر پیام همد لی
- علی آلنگمقدمهای بر ناییویسم ( Naivism) در ادبیات و هنر
- سید زبیر واعظیخــــواهـــــش مــــــادر وطن
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و سیرک
- قصه های خانم گاف (7 )
- افضل ټکورغزل
- نو شته نذیر ظفر تکبیر عشق
- شاعر: عنایت الله پویانهغه شپې او هغه شیبې
- برگردان میم حجریطنز برای طنزدانان (5)
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)دُوربا د ازمیهنم ! د ست خسا نِ د د منش
- نورالله وثوقحرف ته دل شما
- عبدالودود فضلیدوری از انسـانـیـت
- برگردان میم حجریطنز برای طنزدانان (4)
- حیدر مهرگان (رحمان هاتفی) انسان طراز نو
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (34)
- برگردان میم حجریقصه های خانم گاف (6 )
- نو شته نذیر ظفر کور و بینا
- سید احمد ضیا نوری نقش زبان دری فارسی
- بیژن بارانمیهن2
- علی آلنگ از شماتتهای پدر!
- کامبیز گیلانیدو دنیا
- شاعر عنایت الله پویانورک کاڼی
- گاف سنگزادقصه های خانم گاف (4)
- الهام هومین فرنفس کم آورده ام!
- تحلیل واره ای از شین میم شینتئوری ارتجاعی ـ شبه فاشیستی بنیاد نیک و بد (3)
- برگردان میم حجریقصه های خانم گاف (3)
- افرایم کیشونطنز برای طنازان (3)
- انجنېر ظهورالدين ا ندېشد قدرت ترانه
- نوشته نذیر ظفرباور
- علی آلنگمشیری، شاعری که عشق را از کوچه به دریا رسانید!
- برگردان میم حجریقصه های خانم گاف (2)
- دکتور فرید طهماسعشق فیس بوکی(طنز)
- نو شته نذ یر ظفر سزای ما
- شاعر: عنایت الله پویانقسم
- تحلیل واره ای از شین میم شینتئوری ارتجاعی ـ شبه فاشیستی بنیاد نیک و بد (2)
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (33)
- برتولت برشتقصه های خانم گاف (1)
- نورالله وثوقلُنگی انتحاری
- طنز از قلم فضل الرحیم رحیمبه پیش بسوی حمام های شهر !
- ولی محمد نورزیمونږ سوله غواړو
- برگردان میم حجریباغ بهشت برای اجاره از نو (1)
- برگردان میم حجریهمزیستی مدام با ستیز
- عبدالغفور امینیقانون شکن
- الحاج الهام الدين قيامبيابه رڼاراشي
- رضالطفا مرا پشت همین رؤیا نگه دار
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (32)
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)عَـــــقل را، کُــن پیشوای هر عــمل
- برگردان میم حجریبخشش آسان و بخشش دشوار
- خسرو صدریچاله ها و چالش ها (69)
- رهیابعشق و آزادی
- شاعر: عنایت الله پویاند باڼو غشي
- تحلیلواره ای از گ. سنگزادشعر نیما در آئینه ضمیر سیاوش کسرائی (1)
- برگردان میم حجریجهان بینی ها و جهان تصویرها
- تحلیل واره ای از شین میم شینتئوری ارتجاعی ـ شبه فاشیستی بنیاد نیک و بد (1)
- مرکه کوونکی : انجنیر عبدالقادر مسعودد هیواد د پښتو ژبې او ادب پیاوړي او وتلي خدمتګار ښاغلي ګل افضل ټکور سره ادبي مرکه
- مولانا عبدالکبیرفرخارینظم آبدار
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و عصای جادو
- الحاج الهام الدين قيامدربار
- سروده دکتر احمد سیفرؤیائی به رنگ کابوس
- قیوم بشیرکشور آبایی
- عبدالودود فضلیدنـیـای ابـلــه پــرور
- مسعود دلیجانیچاله ها و چالش ها (65)
- برگردان میم حجریآقای کوینر وروزنامه ها
- دکتور فرید طهماسمعلم اخلاق(طنز)
- شعر از : یونس عثمانیستاره شناس
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)ای مــاه صــیا م !برای ما صُــلح بیــا ر
- شاعر : صدیق کاوون طوفانيشاړې کوڅې
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و فیل
- مهران رفيعیکه هر شامی سحر دارد
- مسعود دلیجانیپیوند
- تنظیم ش اسحاق زیفر یاد
- رهیابخاک و تاک
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (31)
- برگردان میم حجریآقای کوینر و پزشک
- نو شته نذ یر ظفر ریشه در آب
- برگردان میم حجریعشق به کی؟
- مسعود دلیجانیاز من تا انسان
- لیکوال عنایت الله پویانشعر او د شاعر د تخیل خوږه دنیاګۍ
- شاعر عنایت الله پویانرا ځئ چې ؤژاړو ګریوان څیرې ګړو
- محمد عوضسوز دل
- ولی محمد نورزیداڅه غم دی
- استاد عبدالله « وفا »صیا د فتنه جوی
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)وظیفه ی ممتاز
- شهیار قنبری امان از
- نوشته: دکتر حمیدالله مفیدبد بختی روز اول عید
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک در شهر
- نو شته نذیر ظفرخواب پر یشان
- انجنېر ظهورالدين اندېشدمينې زور
- عبدالو کیل کوچی عید مایان و عید آنان
- ناهید بشردوستهواى عيد
- سید احسان واعظیپند زمانه
- تحلیل واره ای از شین میم شین جهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (30)
- برگردان میم حجری آقای کوینر و مد دریا
- تر تیب کوونکی انجینر محمود صافیاختر راغی
- نو شته نذ یر ظفر عید
- )استاد علی اصغر اصفهانی (سلیمتو کز محنت دیگران بی غمی
- سیاوش کسرائی یلدا
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد طرح روزنامه انگریزی بند بلا بند برای بن دوم !
- نورالدین همسنگر ای عیدبیا
- برگردان میم حجری غریزه طبیعی مالکیت
- خواجه عبداله (احرار)فیض رحمت بار قرآن
- برگردان میم حجری حس عدالت طلبی
- رهیاببابونه در برهوت
- برتولت برشت سخنرانی در نخستین کنگرهٔ جهانی نویسندگان
- برگردان میم حجری سوء تفاهم
- الحاج الهام الدين قيامداخترخوب
- برگردان میم حجری اسطرلاب
- دکتر بیژن بارانسرقت ادبی
- عنایت الله پویانمه وژنه
- عبدالودود فضلیخــود فـــروشــی
- آذرخش آذرخش
- رسول پویانقندیل نور
- برگردان میم حجریسیری در اندیشه های لا ئو تسه (1)
- هادی خرسندیهيلا صديقی، هالو و شاعر افغان
- الحاج الهام الدين قياممه راځه اختره
- رسول پویانآهنگ رویش
- مسعود دلیجانی دوباره تولدی باید!
- تحلیل واره ای از شین میم شین جهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (29)
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)لطف پسر
- برگردان میم حجری انتظار
- برگردان میم حجری پدریت (ابوت) افکار
- اميد سرخابیچاله ها و چالش ها (44)
- برگردان میم حجری سقراط
- ع. اروند چاله ها و چالش ها (45)
- ولی محمد نورزید امان الله خان غازی په ویاړ
- برگردان میم حجریقضاوت
- ولی محمد نورزیافغانی رسالت
- برگردان میم حجریوحشت و نکبت رایش سوم (3)
- دست غولان منفعت در کار
- برگردان میم حجری درخت آلو
- گلاب الدین سخنورخاطره ی از شب خاطره ها
- برگردان میم حجریوحشت و نکبت رایش سوم (2)
- نوشته نذیر ظفر جلوه
- برگردان میم حجری وحشت و نکبت رایش سوم (1)
- برزین آذرمهرهنگامه ی درو
- عبدالودود فضلیعـکـسِ تــــوقـــع
- حشمت امیدمیدان ِ تحریر ِ دگر ...
- رجنی پران کماراشک
- فاطمه «بهانه» جمالنیاز عشق
- مولانا عبدالکبیر( فرخاری)دختر گل
- ژاله اصفهانیاجازه بدهید آشنا شویم
- برگردان میم حجری تعریف و تمجید
- خواجه عبداله (احرار)فیض معنوی ماه صیام
- برگردان میم حجریایام بربریت
- مسعود دلیجانی سنگ های دوزخی
- الحاج الهام الدین قیامسترسوال
- عبدالله وفاای کاش با بهار....
- برگردان میم حجریطنز برای طنزشناسان! (2)
- برگردان میم حجریوفور بیش از حد درندگان
- حسیب شریفیباغچهی خالی
- حشمت امیدیادگار زندگی ...
- نو شته نذیر ظفر هیچکس
- برگردان میم حجریطنز برای طنزشناسان! (1)
- مولانا عبدالکبیر فرخاری درویش هنر پرور
- برگردان میم حجریآقای کوینر و طبیعت
- مسعود دلیجانیسپیدیْ جاودان
- برگردان میم حجریگرسنگی کشیدن
- شعله رهاچاله ها و چالش ها (28)
- ناتاشا محرم زادهچاله ها و چالش ها (26)
- برگردان میم حجریحق عجز
- هاکان مسعود نوابیمبارک رمضان آمد
- سید زبیر واعظیاشک و خون
- عبدالودود فضلیعـُجــبِ یـک خـاکــی
- مسعود دلیجانینسیم، باد، طوفان، گردباد
- برگردان میم حجریدو شهر
- برگردان میم حجریعمله شکم
- گزيده شعرهاي لي بوبادهپيمايي با لي بو1 در تموز
- نو شته نذ یر ظفر پدر غریب
- اسدالله زمرید ښاغلي کاوون توفاني د «مینې په نامه » شعر په تړاو کې
- شاعر: صدیق کاوون توفانيدمينى په نامه
- تحلیل رباعیات خیام از شین میم شینسیری در جهان بینی عمر خیام (3)
- برگردان میم حجریپاسخی بجا
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری)نخل مراد
- برگردان میم حجریمحبوب ترین حیوان آقای کاف
- رهیابما همانیم، شصت و هفتی ها
- برگردان میم حجریدر قبال قلدری چه باید کرد؟
- مسعود دلیجانیطلوع بینائی
- محمدالله نصرتنمی ارزد
- سید زبیر واعظینامهء سر گشاده عنوانی رئیس جمهور کرزی
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)ای وطنــدارِ نیکوسیرتی من !،قـار بس ا ست
- الحاج الهام الدين قياميتيمه!
- عبدالودود فضلیبــاده فـــــروش
- شاعر : غنی خانتصور
- قیوم بشیرانتظارِ دیدن
- دو دوره در شعر فروغ فرخزاددکتر بیژن باران
- رهیابامید
- رهیابگرگ ها و سگ ها
- بیژن باراناعدام ممنوع
- برگردان میم حجریاگر کوسه ها آدم می بودند!
- مسعود دلیجانی من انسانم!
- مسعود دلیجانیبر زمینه سربی رنج
- نو شته نذ یر ظفر طبع شا عر
- طوفان كورِ سود طوفان كورِ سود
- هاکان مسعود نوابیبه فرد فرد وطن
- انگبین وحدتانگبین وحدت
- ا. م. شیرییادداشتهای پراکنده (٢)
- الحاج الهام الدين قيام بی خوندي
- ترجمه: شهاب آتشکارچاله ها و چالش ها (2)
- نویسنده : مهرالدین مشیدزبان واندیشه در شعر و دستگاهٔ فکری شاعر
- دکتر بیژن بارانپدر در شعر فروغ فرخزاد
- عبدالودود فضلینـیکـی وپــاداش
- جلال-پیروزطعمهء اشرار
- شاعر عنایت الله پویاند یتیم وصیت
- بیژن بارانبیاد تو ام
- قیوم بشیرطلوعِ فجر
- برزین آذرمهردریا و درنا (2)
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و دوستش
- فرخارینبض گیتی
- مینا اسدیآفتاب این ویرانه
- برزین آذرمهردر سوگ آن عقاب
- جاویدفرهادنوش جانت چندپیاله شعر!
- قیوم بشیرحق انسان
- عبدالودود فضلیاشــکِ مـیـهــن
- الحاج الهام الدین قیامافغان
- نوشته نذیر ظفر زرع خر بوزه
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)گــُذرکـُن !به آن کــوچه ای فهـــمِ خــویش
- ابوالقاسم لاهوتیگفت و گوی قطره ها (2) (بخش آخر)
- نجیب بهروش دوبـیـتـی هـا
- رهیابنجوای فرصت طلبان
- ابوالقاسم لاهوتیگفت و گوی قطره ها (1)
- نوشته نذیر ظفر فواید فیسبوک
- قیوم بشیربلای جفا
- عبدالودود فضلیقـمــاربـیـــــدلان
- رهيابديرگاهی هست ...
- استاد عبدالله « وفا »شیر دروازه و آسمایی
- عبدالغفار سوزنشاخه ی گـــل
- نوشته نذیر ظفر خال هندو
- مینا حق شناسایستگاه
- انجنیر عبدالقادر مسعود ښاغلی نصرالله حافظ زموږ دهیواد د معاصر ادب اوفرهنګ پیاوړی شاعر او نامتو لیکوال
- دکتور فرید طهماسپتلونِ شیرلالا (طنز)
- جلال پیروز میخواهد دلم
- نو شته نذیر ظفر تصویر بی بدیل
- قیوم بشیر خطاب به کرزی
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و شیر
- جعفر مرزوقیبرگ هائی از یک دفتر (4)
- از زمین تا آ سمـا ن چند سا لـه راه است ؟عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)
- الحاج الهام الدين قيام!بيننګانوته
- بیژن بارانآسیب شناسی عشق
- قیوم بشیررأی خودسرانه
- اسحاق ثناجزبه عشق
- بیژن بارانفروغ در عصر دیجیتال
- علی آلنگ بنی آندرسن و اخوان ثالث در نگاهیکوتاه
- عبدالغفار(سوزن) خاطــــره
- از پی چند پشیزمحمدرضا راثی پور
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)مسلمـــــان
- سجیه الهه (احرار)نور تابان
- قیوم بشیرمعیارِ انتخاب
- برزین آذرمهردریا و درنا
- الحاج الهام الدين قيامغزل
- مسعود حنیف زرابمادر بيچاره ام
- شاعر عنایت الله پویانخرابات واړه خراب شو
- عبید زاکانیتو گاو از خر باز نمی شناسی؟
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (22)
- بیژن بارانعشق اول من
- مسعود حنیف زرابپدر
- سجیه الهه (احرار)ادب زینت انسانیت
- ج – پیروزبنام مادر وطن
- شین میم شینسیری در جهان بینی خواجه شیراز (11)
- جعفر مرزوقی (برزين آذرمهر)برگ هايی از يک دفتر (3)
- جاویدفرهادچند ویژه گی مدرنیسم در ادبیات
- جاویدفرهادچیزهایی درباره ی شعر
- جاویدفرهادنیچه از زبان نیچه
- خدامراد فولادیزنده باد آزادی!
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و درخت گیلاس
- قیوم بشیرحسرتِ دل
- سید زبیر واعظیاسامه سلسله دار
- لیکوال ع پویانزما هردم شهیده غوا
- سروده یی از انجنیر حفیظ اله حازم دریا
- شین میم شینجهان و جهان بینی فریدون مشیری (2)
- شاعر عنایت الله پویاند کافر او مسلمان جګړه
- عبداکریم (خشنود هروی کهد ستانی)دست ِکــوته بیــن وآستــــــین ِ د راز
- نوشته نذیر ظفرشعر من
- ناهید بشردوستمادر
- برزین آذرمهرسر بر نیارد گر چو نوری از حقیقت
- قیوم بشیرفرمانروای شهر سخن
- عبدالودود فضلیگــوشِ خِــــــرَد
- ترجمه از روسی : دکتور فرید طهماسجوانِ عجیب (از طنزهای مردم دنمارک)
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (21)
- جعفر مرزوقی (برزين آذرمهر)برگ هايی از يک دفتر (2)
- نو شته نذ یر ظفرهشدار به طالبان وهابی
- جعفر مرزوقی (برزين آذرمهر)برگ هايی از يک دفتر (1)
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و آدم ها
- دکتر بیژن بارانروند آفرینش شعر
- شین میم شینجهان و جهان بینی فریدون مشیری (1)
- دوکتور شهیر نثاریدیوار
- سید زبیر واعظیطنز قصیده ای در بارهء صلح
- شین میم شینسیری در جهان بینی خواجه شیراز (10)
- عبدالو کیل کوچیجایگاه عمر درادبیات ودید گاه ادیبان
- انجنیر عبدالقادرمسعوداستاد ګل پاچا الفت زموږ دهیواد ملي، ولسي، لوی شاعر، پیاوړلې لیکوال او څیړونکې
- خواجه عبداله (احرار)طواف دل
- فریدون مشیریبوسه و آتش
- نوشته نذیر ظفرکلید جنت
- نجیب بهروشآب بـقـا
- نوشته نذیر ظفر دلتنگ
- الحاج الهام الدين قيامدقلم وصيت
- سید زبیر واعظیوصف یار
- نیمایوشیجمنت دونان
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (20)
- محمد اسحق ثنا دلتنگی
- ولی محمد نورزی د جهاد ملګرې
- نو شته نذ یرظفرمنا ظره دزدان
- قیوم بشیرسرودِ همدِ لی
- دکتور فرید طهماسنمرهء تلیفون (طنزـ دیالوگ)
- فریدون مشیریتو نیستی که ببینی!
- عزیزه عنایتهمنوا
- نجیب بهروشمـیـزان خـرد
- برگردان میم حجریشبگرد کوچک و آدمبرفی ها
- ترجمه از دوکتور لطیف بهاند و سکندر ختلانیدلتگنی
- محمدالله نصرتکوکب اقبال
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)آبستن صبح
- الحاج الهام الدين قيامد استاد روهي د پنځلسم تلين په مناسبت
- قیوم بشیرسنگ فلاخن
- ج – پیروزدرتبعیداز وطن
- شین میم شینجهان و جهان بینی فروغ فرخزاد (5)
- سید زبیر واعظیوصـــــله و پینــــه بــر غـــــزل حافـــــــظ شــــــــــــیراز
- عبدالکریم خشنود هروی کهدستانیهرچه تو گُفتی خواهـــــــــــرم، هست بخدا که باورم !
- عبدالودود فضلینــقــش انـســانــیـت
- شب تا پگاهپل ز جان خویش تا مرز پگاه
- سعید سلطان پوربا کشورم چه رفته؟
- تحلیل واره ای از شین میم شینخود آموز خود اندیشی (21)
- سیمرغطنز: اگه زن شما رئیس تان بشود، چه بلایی سرتان می آید؟!
- نجیب بهروشصـدای وطـن
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری)انســــان
- عبدالو کیل کوچیآزاد افغا نستان
- برگردان خسرو باقریپیرمردی کنار پل
- داکتر اسدالله شعورمرواريد گمشده
- خواجه عبداله احرارمقام معنوی انسان
- محمدرضا راثی پورهومانیسمی سرشته به دوراندیشی
- سروده یی از انجنیر حفیظ ا له حازم مرگ باغ
- الحاج الهام الدين قيام مور
- نو شته نذیر ظفردلکش
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (19)
- برگردان میم حجریجادوگر کوچک و مترسک ها
- شعر از :محمد اسحاق ثنامادرم
- ع. یزدانیدریا دور نیست
- سجیه الهه احرار مقام والای مادر
- حسنا صدیقیان (احرار)بهشت جاویدان
- عبدالو کیل کوچیدوست دارم مادرم را
- نجیب بهروشتـاج فـلـک
- قیوم بشیرشایگان
- انجنیر عبدالقادر مسعود ارواښاد ډاکترکبیرستوری زموږ دهیواد دادب او فرهنګ نومیالی اواکاډمیک شخصیت
- حسيب شريفيطوفانی که ستاره را ربود
- عبداکریم خشنود هروی کهدستانیفرامـــوش کرده ایم هریک،ظـــــفر های نیاکـــانم
- نورالله وثوقسام اسامه
- طنزکوتاهی از: ز. رزمیمرگ بن لادن و بدبوشدن وزیردفاع
- شین میم شینسیری در جهان بینی احمد کسروی (6)
- خواجه عبداله (احرار)مـباش دور از غم انسان!
- شعری از فلزبانسفره
- رهيابوقت آنست عزم کار کنيم
- بایز افروزیستیزه گر
- از قلم فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادمژده ، مژده و بازهم مژده !!!
- الحاج الهام الدين قيام دژوندلار
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری) مــــادر
- شاعر: عنایت الله پویاند پسرلي باد
- د عنایت الله پویان لیکنه کوچنی غل او غټ غل
- عنایت الله پویان پردی کمیس
- جاویدفرهادخودشناسی عرَض جوهریکتایی نیست...
- ناهید بشردوستانگيزه عشق
- نجیب بهروش دلـربـا
- سروده یی از انجنیر حفیظ اله حازمرفتند
- برگردان میم حجریماهی، ماهی است
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (18)
- کورت توخولوسکیآنچه آزاد نیست، خود آزادی است!
- عبدالودود فضلیوحشــتِ جـنگــل
- رِنگِ موسیقی نهان در پرده شدخدامراد فولادی
- برزین آذرمهرسپاه ماه مه
- سید زبیر واعظی….... عشق یعنی
- ژاله اصفهانیدریادلان
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری)به پیروی از دو شخصیت گرامی
- خدامراد فولادیدر نبردِ «یا مرگ یا زندگی»
- ترجمه از فرانسه به فارسی توسط حمید محویمنشأ اصلی بربریت
- نجیب بهروش بـهـار
- ترجمه از فرانسه به فارسی توسط حمید محویداوری دربارۀ یک کتاب
- الحاج الهام الدين قيام دګناهونوکفاره
- تحلیل واره ای از شین میم شینسیری در جهان بینی احمد کسروی (5)
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (17)
- نورالله وثوق گیرِ لیورس
- عبدالو کیل کوچیتیر غم
- ارسال شده توسط شین میم شینشعری از فریدون مشیری
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)هرچـه آیــد برسـرم یا د ر برا ست ،ا ز لُـطــفِ ا و ست
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (16)
- شین میم شینسیری در جهان بینی احمد کسروی (2)
- از قلم فضل الرحیم رحیمکاین چنین رفته است درعهد ازل تقدیر ما !
- الحاج الهام الدين قيام ګران افغانستان
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) وصف فرخار
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (15)
- بمب «شیرین» ـ موشک با «شعور»بمب «شیرین» ـ موشک با «شعور»
- برزین آذرمهردرنای سرخپوش
- شین میم شینسیری در جهان بینی احمد کسروی (1)
- محمد همایون سرخابی لندنیادی از شاد روان پروفیسور دکتر احمد جاویدتارک نشین علم و ادب میهن
- شین میم شینسیری در شعری از پیرایه یغمائی (1)
- محمدالله نصرت بدخشان
- عبدالو کیل کوچی زبان
- پیرایه یغمائیدر باور قفل، رمز کلیدیم
- عبدالکریم خشنود هروی کهدستانیرباعـــیـــــــــــــــــــات
- نویسنده : مهرالدین مشیدفاش می گویم و از گفتۀ خود دلشادم بندۀ عشقم و از هر دو جهان آزادم
- تحلیل از شین میم شینسیری در جهان بینی محمدرضا راثی پور (3)
- طنزکوتاهی از: زلمی رزمی خروسی که ماکیان شد
- الحاج الهام الدين قيامدجګړوپلرونه
- ج – پیروز – سعدبنام مادر وطن
- شهر یاران شعله رها
- حسنا صدیقیان (احرار)دفع رنج مردمان
- خدامراد فولادیاینهمه سنگ و سار و سنگ سار!
- جاویدفرهادسخنی از دهان بی نشانی
- عبدالحسيب شريفيطوفانی که ستاره را ربود
- حسنا صدیقیان (احرار)وحدت قشر زنان
- سروده از نجیبه آرشبه استقبال از فرا خوان ملی، مدنی وتاریخی
- الحاج الهام الدين قيامدمينې شعار
- دکتور فرید طهماسقندآغای پوسته رسان
- نورالله وثوقفلتر شکن
- عبدالودود فضلیشـیخ عـطارودرویـش
- عبدالو کیل کوچیاجمل ختک شاعر توا نا ، مبارز پرشور وشخصیت آزادی خواه
- خدامراد فولادیحرف های زمختِ پینه بسته
- الحاج الهام الدين قيام راشئ ډالر پرېږدو
- دکتورمحمد شعیب مجددیبهار وطن
- دوکتور لطيف بهاندد شلمۍ پېړۍ پياوړی او نه هېرېدونکی ټوکمار،چارلي چاپلین
- تحلیلی از میم حجریمطلبی عادی و پیش پا افتاده (2)
- توسط حمید محویبرتولت برشت پنج مشکل برای نوشتن حقیقت
- هاکان مسعود نوابیدنیای دو روزه
- مریم عاکفیبهار با تو
- خدامراد فولادییادمانده ها
- نوشته نذیز ظفرپشیمان نمیشوند
- رزم آفرین فرخاریگل و مُل
- محمدرضا راثی پورامید
- مولانا عبدالکبیر فرخاریبهار
- الحاج الهام الدين قياموصيت
- برگردان میم حجریشبگرد کوچک و باد کنک ها
- شعری از هادی خرسندیکه اوباما آمد!
- برزین آذرمهرهمه جا را گرفته روح بهار
- جلال - پیروزبهار آرزوها ها
- برزین آذرمهرکابوس
- خواجه عبداله (احرار)بهار آیینه دار
- دوکتور لطیف بهاندنیکولای واسیلوویچ ګوګول روسي ليکوال او ډرامه ليکونکی
- الحاج الهام الدين قيام افغان وژني
- نورالله وثوقخجسته نوروز 1390 برهمۀ دوستان مبارک باد
- عبدالودود فضلیســال نــــو، خـیـال نـــو
- هاکان مسعود نوابیبیا
- شعر از:محمد یونس عثمانییاد بهار
- شین میم شینسیری در بینش هستی آقا مجیدی
- بیژن بارانگل برف
- بیاندختر بهار
- جلال (پیروز)ترانهء میهن پرستان
- الحاج الهام الدين قيامسپرلۍ نه ده
- عبدالو کیل کوچی طنین فصل بهار
- وزیر اوستا فریاد زمان
- تحلیل واره ای از شین میم شینسیری در جهان بینی محمدرضا راثی پور (1)
- برگردان میم حجریقصه کودکان بویژه برای بزرگسالان (5)
- نجیب بهروش رمـز نـگـاه
- نو شته نذیر ظفربهار
- شین میم شینسیری در جهان بینی صمد بهرنگی (1)
- دوکتور لطيف بهاندماکسیم گورکي روسي ليکوال ،شاعر او ټولنيز شخصيت
- هادی عروس سنگدر سوگ مادر
- نورالله وثوقسونامی فریاد
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری) بهـــــار
- جواد میرپورنوروز رسیده و ما خام و نارسیم
- برزین آذرمهرمحبوب من وطن
- تحلیل واره ای از شین میم شینسیری در جهان بینی عمر خیام (1)
- طنزی از فریدون تنکابنیآموزش خواندن و نوشتن به خر
- نجیب بهروش به پیشواز بهار
- لیزا سروشپیام به ام البلاد
- جاویدفرهادنوروز در شعر سخنوران پارسی
- جاویدفرهادگپی در باره ی «تُنک خیالی» بیدل
- طنزی زیبا از هادی خرسندیبسیار زیبا
- دوکتور شهیر نثاریشهر یاس
- سلیمان راوشحکیم خیام
- انجنیرعبدالقادر مسعوددستراونومیالي رحمان بابا د روحاني، تصوفي،عرفاني، ادبي او فرهنګي شخصیت په هکله یو څوخبری
- برگردان میم حجریقصه کودکان بویژه برای بزرگسالان (3)
- جليلىاشك غم
- نوشته نذ یر ظفرهشتم مارچ ( تجلیل از نهضت نسوان) است
- خدامراد فولادیبه امیدِ روز
- شین میم شینجهان و جهان بینی فروغ فرخزاد (1)
- غفور امینیزنده گی
- حلیمه مهر پورآ زا د ی
- خدامراد فولادیپیش کش به همه ی زنان برابری خواه و مبارز
- نورالله وثوقاهدابه ز نان ودختران مظلوم سرزمینم
- عبدالوکیل کوچیبه استقبال هشتم مارچ
- څیړنمل محمد دین ژواکبی بی زینبو
- جلال ( پیروز )به ملت واحد وسازنده
- دوکتور لطیف بهاندزما او د نزار قباني پېژندګلوي
- بشیر بشارت حسینینخل پُر ثمر
- عبدالودود فضلیزن مخـزن اســرار
- ازعزیزه عنایتبه گرامی داشت از هشتم مارچ
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری)میهن
- سروده یی از : انجنیر حفیظ ا له حازمسپیدار
- محمدالله نصرت نام زن
- وزیر ا وستا سر انجا م تصمیم
- گزنه، روایت می کند:حکایت خر و گوسفند
- جاویدفرهاد سه توجیه از سه بیت بیدل
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی)د ر و طــن،مــرگ ِ جـــابرانــــه چراست؟
- نجیب بهروشای وطن
- به قلم شین میم شین جهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (1)
- نو شته عبقری ( گردیزی)پیام ما به حکمتیار
- عبدالو کیل کوچی امید واپسین
- برگردان میم حجری قصه کودکان بویژه برای بزرگسالان (2)
- عنایت اله پویانګنجی پادوان
- مرکه کوونکی : انجنیر عبدالقادر مسعود ښاغلي صدیق کاوون توفاني سره مرکه
- نورالله وثوقکولاک
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی )تیـــــشه و تــــــــــــبرم نیست
- نصرت شادادبیات رئالیستی در روسیه تزاری
- دوکتور لطیف بهاندبه خاطر گرامی داشت،از دهمین سالروز جدایی اسکندر ختلانی
- وزیراوستا پیا م همد لا نه
- محمدالله نصرتآواره
- نجیب بهروششـرف و وقـار
- عبدالکریم (خشنود هروی کهدستانی) ( ا ی رود نــــــــیل ! )
- تحلیل واره ای از شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (10)
- امیر هوشنگ ابتهاج (سایه)به ناظم حکمت
- نورالله وثوقراز شگفت
- دکتر بیژن باران خصیصه های تولید شعر شاملو
- برگردان میم حجری قصه کودکان بویژه برای بزرگسالان (1)
- عبدالوکیل کوچی غزل
- عبدالودود فضلینامهءچارلی چاپلین به دخترش
- هادی - عروس سنگآواز خدا
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) گهــــر وقــــــار
- مجید نفیسیگرسنگان صبحگاهی در ونیس
- سیاوش کسرائیشهر هرجائی
- میر محمود بکتاشقرن خشک سالی
- خدامراد فولادیبرهنه
- امیرخا ن جوینده دردِفراق
- دکتور فرید طهماسفراموشکار
- جاویدفرهاد دوبیتی ها
- فریدون تنکابنیشوخی و طنز
- زلیخا پوپلمنم فرزند افغانم
- نورالله وثوقرقص دوره ای
- خدامراد فولادیسرو بلند مرامت
- برزین آذرمهر تا طلسمی این چنین بر جای هست...
- برگردان: ا. م. شیریاحسان به سگ
- ابوالقاسم الشابیخطابه ای برای جبّاران جهان
- شین میم شینجهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (9)
- امیرخا ن جوینده عا لم رنج
- تحلیلواره ای از شین میم شینسیری در جهان بینی مجید نفیسی
- نورالله وثوقلات قاهره
- امیرخا ن (جوینده ) ایکا ش
- نو شته نذیر ظفر – ورجینیا – امریکاچراغ
- شاعر:عنایت الله پویاند ښاپیرۍ مینه
- شاعر: صدیق کاوون توفانيلولۍ دنیا
- نبی عظیمی دمی با فرزانه مامون
- دکتر بیژن بارانسرود 8 مارس
- دکتر بیژن بارانصمیمیت عواطف در شعر فروغ فرخزاد
- نوشته نذیر ظفرحدیث ظلمت
- امیرخا ن جوینده دوبیتی های نا ب
- عبدالودود فضلیسکــون مـیـکــده
- سرودۀ: الحاج غلام حبیب "نوابی"باعث ایجاد ما
- نورالله وثوققاضیِ کو ر
- دوکتور لطیف بهاندباریس لئونیدوویچ، پاسترناک
- انجنیر حفیظ اله حازمشیشه و سنگ
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)هرزه تازیها
- شین میم شینسیری در جهان بینی روشنفکران بورژوائی واپسین (بخش دوم)
- امیرخا ن جویندهبی با ور
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری) دانش
- حقمل پ.پجرت!
- شعر از : محمد یونسجنازۀ ابر
- عطا احمدیسوگند نامه
- الحاج غلام حبیب نوابیتیر آه
- نو شته نذیر ظفرگفتگوی گندم و خشخاش
- شاعر : امان الله سیلاب ساپيناز او نیاز
- شاعر :ارواښاد عبدالقدوس (پرهیز)پښتونه ویښ شه!!
- نجیب بهروش قـدر و بـهـا
- نبی عظیمی ازمداهنه گری تا فحاشی
- امیرخا ن جوینده بی همتا
- الحاج غلام حبیب نوابیحمد خدا
- محمد اسحاق ثنا می بود
- برزین آذرمهر بی رنج این سفر
- بیژن بارانستاره
- بیژن باراننقد آثار ویگن
- شاعر :عنایت الله پویاند مینې سبق
- طنزی از: تیراندازاندرفوائد جرت
- عنایت الله پویان تیښته
- شین میم شینسیری در جهان بینی روشنفکران بورژوائی واپسین
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) ای خدا
- نصرت شاد از شعر حوا- تا رمان اروین
- سید احسان واعظی اسپ شاه
- برگردان میم حجریمال من، مال تو
- محمدنبی عظیمیازمُداهَنـــَه گری تا فحاشی
- ازقلم فضل الرحیم رحیمفکر ات باشه که فدا جان خبر نشه !!!!!
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری) ظالم
- نوشته نذیر ظفردرد دل
- نگارنده : تیر اندازما و کوچه داکتراکرم عثمان
- جاویدفرهادبازخوانی چندبیت ازشکوه های ناصر خسرو
- مینا اسدی دوباره می شود، آری!
- مطلب دریافتی از ربابهشیر و روباهان
- دکتور محمد شعیب مجددیسعادتملوک تابش سفری از شعر «مادر پیر» تا شعر«هوای قفس»
- نو شته عبقریپیام حکمتیار
- امیرخا ن جویندهَمَجّمَرِعِشّق
- شاعر : صدیق کاوون توفاني دوينو جام
- شین میم شینفردوسی را باید از نو باید شناخت
- نو شته عبقریآهنگ نو
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) ای وطن
- اوستا رومان کوچه ی ما - ترفند نوین برای ابراز معصومیت
- از قلم فضل الرحیم رحیمواژه های نودر عصر نو !!!
- شاعر : صدیق کاوون توفانيددوزخ په څنډو
- کوروش آقا مجیدیباغ ابریشم
- سيد زبير واعظی درد زمان
- زلمی رزمینامه ای از آن دنیا
- انجنیر حفیظ اله حازمآزادی
- الف - محشور خاکستر جان ! سوژه ها بهترین اند , اما ...
- شکیب جانبازاستاد مهربان رفت
- عبدالودود فضلی روبـــا، شــغــال ، بــــاز
- خدامراد فولادیشعر من
- امیرخا ن جویندهآه سرد
- یاسیندو نامه به همسرم
- م . ن . آدم خيل جرت! گفتن ها ، سيماي واقعي محقق را آشکار ساخت
- نو شته نذ یر ظفرزمستان ! فصل تو فصل زیان نیست
- شعر از :محمدیونس عثمانیبهار
- رقص آرامرقص آرام
- میم حا نجارپای منبر هرمان هسه
- محمد اسحاق ثنا انتظار
- جلال پیروز فرزند افغان
- بیژن بارانمانيفست
- ناهید بشردوستسنگتراش
- خدامراد فولادی دست ها و اراده ها
- امیرخا ن جویندهرنجورم امروز
- ازقلم فضل الرحیم رحیم یک نظر سنجی خورشیدی و میلادی !!!
- محمدنادربرلاسفراراست سهم ما!
- ع.فاریابیوارسته مردی از دیار ظهیر فاریابی
- امیرخا ن جوینده دریایی غم
- عبدالو کیل کوچی ترا دو باره میسازم
- هاکان مسعود نوابیچقدر؟
- انجنیر حفیظ اله حازمبیکرانه
- کبیر فرخاری خانه های بی در
- دکتر بیژن بارانعرفان در خاور میانه
- انجنیر عبدالقادرمسعوددمخکښ شاعر اونومیالي لیکوال او داستان لیکونکي ښاغلي عنایت الله پویان دادبي آثارو یوه بیلګه
- جاویدفرهادسیاسی گری در شعر
- اندیشه شاهیدخترم! به افغانستان که جهنم نامیده برگرد!
- حسین فخری جلوه هایی از رمان کوچه ء ما
- امیر خا ن جویندهنا آشنا
- آنتوان چخوفمتشکرم
- امیرخا ن جویندهای د ل
- عبدالودود فضلی رقــــص بــــومــان
- ناهید بشردوستاشتياق وصل
- خجسته الهامبرف
- یاسینتحلیلواره ای بر «سفر دریائی»
- مجید نفیسیقلب خانه
- محمد اسحاق ثنا مرد دانشور
- ارسالی انجنیر سید عارف گهریک در ادامه معرفی یک استعداد پنهان از دیار عرفان فاریاب باستان :
- مولانا کبیر فرخاریهـمـای آرزو
- ل کریمی استالفی حقیقت در سکوت ما میمیرد !
- مولانا کبیر فرخاریمولانا جلال الدین بلخی
- محمد اسحاق ثنا دنیای دون
- شعر از : محمد یونسسکوت دره
- نجیب بهروش آبـرو
- محمدنبی عظیمیکاش کوچهء ما را نمی خواندم بخش فرجامین
- انجنیر خفیظ اله حازمدیده به چشم
- امیرخان جوینده بی وفایی
- جاوید فرهاد روش های درست نویسی ودرست گویی درزبان
- عبدالخالق تنها بینواشام اندوه
- ناهید بشردوستبوى خينه
- محمد زرگرپور درٌدانه
- خدامراد فولادیبه دانشجویان سوسیالیست
- امیرخا ن جویندهجنون
- عزیزه عنایتزمستان و غریبا ن
- عبدالو کیل کوچیسلام بروطنم
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)متـــاع دکــــان مـــرگ
- نو شته : نذیرظفرتصویر کر بلا درآیینه شعرا
- نو شته نذیر ظفرنا امید
- بیژن بارانشمع روشن ابدی
- برگردان و تغییر : دکتر حمیدالله مفیدبهترین طنز سال
- عبدالودود فضلیآتــش حـســرت
- ل . کریمی استالفی گرامیداشت ازشخصیتی که ناله می نوشت ... !
- شین میم شینرأی دیگر
- محمد اسحاق ثناسلطان آواز
- شعر از : محمد یونس عثمانیدو رنگی باد
- محمدظاهرحکمید طالو په ویش
- محمدنبی عظیمیکاش کوچهء ما را نمی خواندم بخش ششم
- امیرخا ن جوینده عشق مکاری
- نو شته نذیر ظفرزندانی شیرخواره
- حمید محویمدرنیسم
- سروده یی از انجنیر حفیظ اله حازموکفر سجده جو شده
- نجیب بهروش عـلـو هـمـت
- عبدالو کیل کوچیخسته دلان
- مجید نفیسیبه کودکان زندان و تبعید
- بیژن باران یادها- دکتر غلامحسین ساعدی
- دوکتور بشير افضلیبرخيز
- محمدنبی عظیمی کاش کوچهء ما را نمی خواندم بخش پنجم
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) فرهـــــاد (دریـــــــا)
- مژگان ساغر شفا بدهکار
- حمید محویتنها آنان که بر خاک افتادند خاتمۀ جنگ را دیدند
- نورالله وثوقرأی حیران
- امیرخا ن جویندهزچشم ا ند ا ختی
- بیژن بارانپیری
- تحلیل از شین میم شینجهان و جهان بینی
- سید زبیر واعظیرازدل با وطندار
- مژگان ساغروطن
- حمید محوینقدی بر رمان«همنوایی شبانۀ ارکستر چوبها»
- شعر از :محمد یونس عثمانیتندورای حسرت
- عبدالغفور امینیمبا رک عید قربا ن
- عبدالوکیل کوچیای دیده باز شو
- ایوان تورکینفگنجشک
- حمید محویکارگاه نقد ادبی
- نادیه فضلسه سروده زیبا
- محمدنبی عظیمی کاش کوچهء ما را نمی خواندم بخش چهارم
- ترجمۀ سهراب شباهنگ در ستایش دیالک تیک
- امیرخا ن جوینده خُجَسّته عید
- محمد اسحاق ثناعید قربان
- محمدالله نصرتجامۀ عیدانه
- حلیمه مهر پورآ نروز دور نیست . . .
- سلیمان راوشمکان خدا
- نجـیـب بهــروش شـاهـد مقـصـود
- نورالله وثوقشیطانیِ آیینه ها
- تحلیلواره ای از میم حجری تراژدی قورباغه ها
- محمد اسحاق ثنا دلبر کافر
- شین میم شیناختران عطشان آزادی در شعر «تصویر»
- ا. م. شیری بیاد اکتبر سرخمان
- عبدالو کیل کوچیرنج بی پا یان
- امیرخا ن جوینده رنجـورتا کی
- برزین آذرمهراز زبان برگ...
- عبدالودود فضلیدنـیـای عـجـیـــب
- انجنیر عبدالقادرمسعودمتلونه زموږ د ولسونو ارزښتناک،ویاړلې ادبي او فرهنګي میراث
- حلیمه مهر پور جا مۀ تز ویر
- محمدنبی عظیمیکاش کوچهء ما را نمی خواندم بخش سوم
- شین میم شینخود آموز خود اندیشی
- امیرخا ن جوینده دردِ نهان
- کیوان باژنهواي آزاد
- دکتر بیژن باراناروتیزم در شعر فروغ فرخ زاد
- شعری از انجنیر حفیظ ا له حازمنیامدی
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)کشورم
- برگردان حجریدرخت الفبا
- دوکتور بشير افضلیعشق اولين و آخرين
- نورالله وثوقراویان بردگی
- پیرایه یغمائیپیرایه یغمائی
- مولانا کبیر فرخاریلیلا صراحت روشنی
- ترجمه توسط حمید محویدر باب ضرورت هنر در دوران ما
- شین میم شینجهان و جهان بینی فروغ فرخزاد
- سرلوڅ مرادزی ملنګ جان او پښتوستان
- محمداکبر کرگردجهاني په شعر كې خيال تصوير اوعاطفه
- امیرخا ن جوینده نا چا ر
- صالحه وهاب واصلدر سوگ پدر
- محمد اسحاق ثنامرغ بی بال
- جینا روک پاکوکشور چهار رنگ
- محمدنبی عظیمی کاش کوچهء ما را نمی خواندم بخش دوم
- میم حجریکابوسی به رنگ رؤیا
- بیژن باراناستبداد
- انجنیر عبدالقادرمسعوددپاک زړي، وطنپال او ویاړلي شاعر ارواښادعبدالقدوس پرهیز دشعرونو ارزونه
- سلیمان راوش ادبیات و مسخ اندیشه در سیما ها
- عبدالودود فضلیازمـاسـت کـه بـرمـاسـت
- فرستنده:هاکان مسعود نوابیفکور من
- امیرخان جوینده تا بکی
- عبدالو کیل کوچیبار دیگر رسید فصل خزان
- ارسالی:هاکان مسعود نوابینشاط و ناره
- سعید سلطانی طارمیچشمه
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)پیـــــــر مـــــا
- انجنیرسید عارف گهریکمعرفی یک استعداد پنهان دردیار عرفان فاریاب باستان
- جاویدفرهاد دودیدگاه در باره ی زبان
- محمدنبی عظیمیکاش کوچهء ما را نمی خواندم
- عبدالوکیل کوچیای دیده باز شو
- شعر از :محمد یونس عثمانیهیکل غم
- نوشته نذیر ظفرمسجد گلگون
- نجیب بهروش هـوش کـن هـمـدم هـر سـفـلـه و نادان نشـوی
- شعر از انجیلا هاشم هدایتوطن
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) با ادب باش
- مرکه کوونکې : انجنیر عبدالقادر مسعودزموږ دهیواد دخوږ ژبي، مبتکر شاعر او ژورنالیست ښاغلي خیال محمد کټوازی سره مرکه
- شعر از :محمد یونس "عثمانیلاله های سیاه
- عبدالودود فضلیچـــــــــــرا ؟
- امیرخا ن جویندهحلا ل
- سيد احسان واعظینميکردم چی ميکردم
- طنزکوتاهی از: زلمی رزمیگریه کردن هنراست - گریه دادن هنری والاتر
- امیر خان جوینده اســــــــــــــیر
- بیژن بارانتحریم
- نورالله وثوقره آوردِ سفر
- دکتر بیژن بارانزبان
- محمد اسحاق ثنا طاهر پر شکسته
- محمدالله نصرتمحمدالله نصرت
- زلیخا پوپلگیریه مکن کرزی
- دمحمد اکبر کرګر لیکنه دشعر اونثر په اړوند راولاړې پوښتني اوپه هغو يو څو خبرې
- صالحه وهاب واصلسلطان خزان
- انجنیر عبدالقادرمسعوددنامتو لیکوال او داستان لیکونکي ارواښاد محمددین ژواک د ادبي آثارو یوه بیلګه
- معظم " روستا "برسریر عرش معلا
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) دربزرگ داشت ازمقام هنری مرحوم استاد قاسم افغان
- دکتر بیژن بارانفارسی
- نجیب بهروش طنز
- برگردان : ز.رزمی چرا نی ها میان تهی اند ؟
- ناهيد بشردوستجدايى
- امیرخان جوینده نشد معلوم
- عبدالوکیل کوچیشورش عشق
- انجنیر حفیظ ا له حازمخانه دوست
- صور اسرافیلهزاران وصله
- امیرخان جوینده درد بیچون
- زبیر شیرزادزمونږ د کلی سپی اوس هم غاپی
- مترجم : حمید محویتخیل ادبی
- جاویدفرهادروایتی برای عاصی
- جما عتنوشته : نذیر ظفر
- شعر از :محمد یونس " عثمانی "باد
- امیرخان جوینده خسته دل
- عبدالودود فضلیخـــرطـوم فـیـــل
- امیرخان جوینده دوبیتی ها
- نجیب بهروشگودال ظلمت
- داكبر كرگر ليكنهيادونه اونكلونه
- م . اسحاق " ثنا "تیر بلا
- داکتراسدالله حبیبیاد داشتی درچندوچونی سبکهای شعرفارسی وسبک هندی
- عبدالغفورامینیغلط
- دکتر بیژن بارانادبیات در جامعه
- امیرخان جویندهچه لحظا تی هیجانی
- شعر از :محمدیونس عثمانیگل
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) شهادت نــــــــوری
- امیرخان جوینده چند رباعی عیدی
- سيد زبير واعظی عید دیگر
- عبدالودود فضلیعـیـد پیغـام محـبـت
- شعر از :محمد یونس عثمانیبرگشت روح
- عبدالو کیل کوچیوحدت
- امیرخان جوینده چند رباعی
- نجیب بهروش تیــــغ دودم
- انجينيرهمت الله امين زیغزل
- جاویدفرهادروش های درست نویسی ودرست گویی در زبان )بخش پانزدهم(
- حنیف بکتاشبی تقدیره شېبې
- محمدنبی عظیمی ازمیان نامه های زریاب ...
- جاوید فرهادرابطه ی زبان وفردیت
- ز.رطنزاندرفوائدمصالحه ملی
- امیرخان جوینده دوبیتی ها
- امیرخان جویندهرنج وفراق
- عبدالله وفاجگرگوشه
- بیژن بارانوطن
- هما میرافشاركــوچـــه
- ایمل خان فیضی سیاه سنگ هنوز جهان جهانی را نگشته است!
- شعر از : محمد یونس " عثمانی "رویا
- امیرخان جویندهچند رباعی
- عبدالو کیل کوچیاز افغانستان چه خبر
- امــــــــــــــــیرخان (جوینده)مادر
- نجیب بهروشاستقلال
- انجنیر حفیظ اله حازمآشیانه
- محمد اسحاق ثنا آزادی
- محمد یونس عثمانیآرزو
- عبدالودود فضلیچـه دهـل و چـه دنگ اسـت
- نجیب بهروش درد هجران دیده را ، در دیده خواب آورده ای
- اسدالله زمریآزادي
- جاوید فرهاددیده گاه پسامدرنیسم در باره ی زبان
- انجنیر عبدالقادر مسعوددخدای بخښلي ارواښاد امان الله سیلاب ساپی د ادبي اوفرهنګي شخصیت ارزونه
- محمدنبی عظیمی بخش هایی از نامه های استاد رهنورد زریاب (بخش دوم)
- ولی محمد نورزی د عبد البا ری جها نی په ویا ړ
- ا. م. شیریبه حج رفتن روباه
- نجیب بهروش آفتاب صبح
- امیرخان جوینده نمیدانی
- نصرت شاد یک رمان میان سه ایدئولوژی
- نورالله وثوقرأ ی باطل
- همت الله امین زیغزل ... سلګۍ ځلا
- مولانا عبدالکبیر "فرخاری" چشم خورشید
- عبدالودود فضلیمـوش و بـقـال
- محمدنبی عظیمیگــــُزیده هایی از نامه های استاد رهنورد زریاب
- عبدالوکیل کوچیاستقلال وآزادی
- نورالله وثوقموسیقیِ آتش
- نجیب بهروش معراج کرامت
- ډاکټر حنیف بکتاشدریڅه
- دكتر بيژن بارانتبلور اختلالات روحي در شعر نو فارسي
- جاویدفرهادچند گپ درباره ی پسامدرنیسم
- انجنیر عبدالقادر مسعودد ښاعلي مفتاح الدین ساپي ادبي اوفرهنګي اثارو ته یوه کتنه
- جاویدفرهادروش های درست نویسی ودرست گویی در زبان
- فرستنده: ب. دهزادخواب شگفت
- عزیزه عنایتبشکسته پـــــر
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) شکایت وطن
- نجیب بهروش عزم دلیرانه
- نورالله وثوقکُشتیِ فرنگی
- دکتر بیژن باراننقاشی و شعر
- عبدالودود فضلیمـعـشـوق ازل
- نصرت شاد آلکساندر بلوک ، شاعر سمبولیسم
- دکتور فرید طهماسمرغ شکم پر( طــنـز)
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)سرچشمه ی حیات
- شعر از :محمد یونس عثمانیتک درخت
- نورالدین(همسنگر)بیتو این زنده گی
- محمدنادر«برلاس»دختی غزل
- نجیب "بهروش" وصا ل د وست
- نورالله وثوقنفرت نهاد
- مولانا عبدالکبیر "فرخاری" مشک تر
- محمدنادربرلاستک تک
- محمد یونس " عثمانی "عقیق گریه
- كاوه رعديپایان كارناوال مرگ
- شعر از لبیبیوکـــــــیل قــــــوم
- عبدالودود فضلیوطـــــن
- همت الله امین زیله ښاغلي محمداسماعيل څپه سره ادبي مرکه
- سيد زبير واعظی قند پارسی
- ډاکټر حنیف بکتا ش د سوما له خمه اخلي نوش په نوش وروستي جامونه
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) گرمی آه
- جاوید فرهاددوبیتی هایی برای یک شَبَح
- جاویدفرهادروش های درست نویسی ودرست گویی در زبان
- نورالله وثوقپنالتی
- عبدالودود فضلیدنـیـــای مــدهــوشــان
- انجنیرعبدالقادر مسعود ښاغلي عبدالباري جهاني نوښتګر اومخکښ شاعر اولیکوال
- عزیزه عنایت قسمت سوم د ر کوچه با غ عروض !
- انجنیـر خلیـل الله رووًفـی به تماشـا گـران تاریخ
- نورالله وثوق الفبا
- پیام تسلیت و همدردی اوزبیک ها و ترکمن های افغانستان مقیم انگلستان به مناسبت وفات نا به هنگام شاد روان رضوانقل تمنا شاعر و نویسنده نستوه میهن
- دکتر بیژن بارانزبان
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) به مناسبت روز پـــد ر
- شعر از : بهزاد قرایینقش بی غبار
- تهیه و کمپیوتراز توسط محمدالله نصرت حرفِ دل
- عزیزه عنایت بخش دوم در کوچه با غ عروض !
- نجیب (بهروش) جوش می
- انجنیرعبدالقادر مسعودشهید سیلاب( ساپي ) د لوړتفکراوسپیڅلي احساس شاعر او لیکوال
- نصرتمهــمــان
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) موی مشکین
- دکتور فرید طهماسمعذرت می خواهیم!!
- عبدالوکیل کوچیمادر
- دکتر بیژن بارانبگذار هزار گل بشکفد
- نورالله وثوقدرسِ هندسه
- معظم شاه روستاعشق بی پروا
- عبدالودود فضلیستاره هـا میگیـریـنـد
- قیوم بشیرطالع سعید!!!
- طنزاز قلم فضل الرحیم رحیمیک خبر جانانه !
- محمدالله نصرتدل پردرد
- نیلاب موج سلامآیا فراگیر شدن « بیدل » هراس پراگن میشود؟
- داکتراسدالله حبیب یاد داشتی به نویسندۀ « بیدل شناسی یا بیدل جدایی »
- حنیف بکتاش مسکا دې مه درېغوه
- قیوم بشیرخشم خلایق
- عبدالوکیل کوچیمن انسانم من انسانم
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) بازهم درمورد درست نویسی
- مخممسنجیب الله بهروش
- جاویدفرهادگفتمانی باچندشعرویک شاعر
- قیوم بشیرگردش زمان
- محمدنادر«برلاس»جرگه
- یک نقدوچند نگاهجاوید فرهاد
- جاویدفرهاد دونمود، دریک بازنمود
- قیوم بشیرخبر عاجل
- سید احسان واعظیجایگاۀ سوگند نامه در ادبیات منظوم فارسی - دری
- عبدالودود فضلیتـمـاشــا کـــن
- وزیر اوستا ملا رجا بخواند
- انجنیرعبدالقادر مسعود دځواکمن قلم او ادب خاوند ارواښاد استاد محمد دین ژواک
- جاوید فرهادگشتی در عاشقانه ها
- سید زبیر واعظیتهدید طالب
- عبدالوکیل کوچیمعلم
- نورالله وثو قنفرتِ سَیّار
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) آموزگار
- محمدنبی عظیمیدرهمسویی با جناب مولانا عبدالکبیر فرخاری
- طنز از قلم فضل الرحیم رحیمگرنمی دانی بدان او بیخبر!
- عنایت اله پویان لیونی بابا
- محمدالله نصرتخورشید عشق
- انجینر محمود صافیپه هندی اروپایی ژبو کښی دپښتو،اوپارسی دری ژبو دریځ
- داکتر و.ع.خاکسترکابل و ماکوندا
- عبدالوکیل کوچیصبربی شمار
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) درمورد درست نویسی
- زلمی رزمیاعلامیه افغانی حقوق بشر
- از قلم فضل الرحیم رحیم یک مجلس ابتکاری و خیرخواهانه !
- عبدالفغور امینییا ر سفر کرده
- محمدنبی عظیمی دمی با آقای زمان هوتک
- نورالله وثوقفلمِ لحظه ها
- قیوم بشیرچند سروده در وصف مادر
- زمان « هوتک »تبصرۀ پیرامون نوشتۀ محترم جنرال نبی « عظیمی »
- طنزاز قلم فضل الرحیم رحیم سر و آخر ندارد !
- طنز از : زلمی رزمیفوایدآوازخوانی
- صالحه وهاب واصلمادر
- سید زبیر » واعظی « روزت مبارک باد
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) باطـــل پرســـــت
- سید زبیر واعظینفرین
- نورالله وثو قساقیِ سیاست
- ( مير محمد يونس واعظی )مستحکم باد همبستگی بین المللی کارگران جهان!
- نورالله وثوقدنیای محالات
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)مـــــــادر
- محمدالله نصرتباغ وصل
- دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعید افغانی نګاهی به ترویج زبان فارسی در نیم قارهء هند
- عبدالو کیل کوچیفرخنده باد روز همبسته گی کارگران جهان
- ناهید بشردوستهمسايه
- ډاکټرحنيف بکتاشله غصې ترسپېدې
- سید احسان « واعظی » برخی از تصاویر جوانی و پیری در ادبیات منظوم فارسی- دری
- نورالله وثوقصندلی دورانی
- عبدالودود فضلیدزدِ بـاچـراغ
- نصرت شاد نیچه ، شاعر و فیلسوف
- عزیزه عنایت گــــذری در کوچه باغ عروض !
- محمدنبی عظیمی زبان وبیانِ نقد وهجودر ادبیات زبان فارسی دری
- انجنیر عبدالقادر مسعود دستر نومیالي ، ویاړلي، فرهنګي، ادبي، سیاسي او مبارزشخصیت خوشحال خان بابا په هکله یو څو خبرې
- نورالله وثوققطبِ نامردی
- محمدالله نصرتلیلی
- حسیب شریفیطوفانی که ستاره را ربود
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) وطـــــن
- عبدالودود فضلیبـــــد کــــردار
- محمدالله نصرتانتهای زندگی
- نورالله وثوقلگد بر گورِ حاتم
- عبدالغفور امینیگـــــــــذ شـــــــت
- از هادی (( عروس سنگ )) در سوگ عدالت
- طنزکوتاهی از : زلمی رزمی ... نعره تزویر، نعره تزویر ...نعره
- عبدالله غمخور افغانستان
- نصرت شادتاریخ ساده فلسفه لیبرالی
- بهاریه از نذ یر ظفرشورش بهار
- داکتر خاکسترقهار عاصی با ماشیندار پی کا
- نورالله وثوق عروسک
- سجیه الهه (احرار) آرزوی صلح در جهان
- عبدالودود فضلیهـجران صـلح
- شیما غفوریبهارآرزو
- طنزکوتاهی از : زلمی رزمیفوائد راکت پرانی وتروروآدمکشی
- ب، د، گذرگاهیاعلان کاريابی!به مستری لايقی کار پيدا شده؟
- نورالله وثوقخوشۀِ نا خوشی
- از: عزیزه عــنا یـــتســروده هـــای بهاری
- محمدالله نصرتفصل بهار
- ډاکټر حنيف بکتا ش د نرګس مسکا
- شفیقه اصغر نعمتبهار وطن
- وزیراوستا مرزها را بشکنیم
- نصرت شاد هواداران آنارشیسم در ادبیات غرب
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) بهــــــار
- صالحه وهاب واصلبهار
- عبدالودود فضلیگــردش ســـال
- نوشته نذ یر ظفر گله با نوروز
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) ریـــــــا کــــــــاری
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد گفت و شنود با هارون یوسفی سابق استاد پوهنتون یا دانشگاه ء کابل ، ژورنالیست ، نویسنده ، گوینده مستعد و طنزنویس چیره دست افغانستان
- شعر از محمد محسن مختاروطن مینه
- محمد شفیع بیاناشک
- نورالله وثوقصادرات همسایه
- جاویدفرهادروش های درست گویی ودرست نویسی در زبان بخش دوم
- نورالله وثوقتابوشکن
- جاویدفرهادروش های درست نویسی و درست گویی در زبان بخش یکم
- نصرت شادشعر مدرن ، - زیباگرا یا اجتماعی ؟
- دکتور خلیل وداد زنان نامدار تاریخ کشور ما و جایگاه منحصر به فرد رابعهء بلخی
- در وصف زن
- ودود فضلی زن مخـزن اســرار
- نورالله وثوقگلوگاهِ فضا
- شلاق طالبسيد زبير" واعظی"
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) به مناسبت 25 سالگی سردرنقاب خاک بردن علامۀ بزرگ سید افغانی رحمت الله علیه
- نصرت شادادبیات اسپانیا ، - پنج نوبل
- محمدالله " نصرت "روز زن
- مرکچي :انجنيرعبدالقادرمسعوددهیواد د خوږ ژبي شاعراولیکوال عنایت الله پویان سره مرکه
- حلیمه مهرپورمُهر بد بختی
- حشمت امید معـجزه ...
- نورالله وثوقهمصدابامردم درخون خفتۀِ کابل
- محمد شفیع بیانزن
- نصرت شادوداع با شعر و شاعره های غرب
- رستم پیمانیک تاریخ اشتباه
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) تیـــــــر آه
- عبدالودود فضلیخــواب غـفــلـــت
- نصرت شاد شاهکارهای ادبی غرب
- آصفه صباجادهء خون
- سلیمان کبیر نوریطا لب هوشیار
- وزیراوستاراه بسوی رستا خیز
- ظاهرحکمینوای عاشقانۀ مرغ دل
- جاویدفرهادچند سویه گی درشعرشاملو
- نصرت شاد شاعره ، میان جنگ و فاشیسم
- مولانا عبدالکبیرکبیر فرخاری " منظری از میهن"
- میهن فدا --- محشور اجمل خټک اسطوره ی مبارزه ، هنر وادبیات ووطن پرستی
- نورالله وثوقپا پوش
- محمدالله نصرتغم انگیز سالنگ
- وزیراوستا راه بسوی رستا خیز
- عبدالو کیل کوچیزن ای الاهه خورشید آسمان برخیز
- نصرت شاد دو شاعر عرب
- اسدالله زمریدوزخي تنده
- سجیه الهه احرارافتخار آدمیت در چیست؟
- جاویدفرهادچند دقیقه در"عقربه ی چهارم"
- قدیره واسوخت بدخشیآبگینه های شعرقدیره واسوخت بدخشی
- ضیا قاریزادهوحدت
- محمدالله نصرتثروت حیات
- ارسالی حسین سالاریسروده یی از سیمین بهبهانی
- ه. ا. سایهگر سوختنم بايد افروختنم بايد
- عبدالودود فضلیشـاخ شـتـروکلـهءفـیـل
- محمدنبی عظیمی ( تــــــهوع ) La Nausee
- محمد ا صغر( عبا د ی )ملک د وست !!!
- نصرت شاد فروغ و پروین ، - از راه دور
- پوهندوی دوکتور سیدحسام (مل) مبارک شه
- برگردان: بابک صحرانوردعاشق تر از بادام کال
- فضل الرحیم رحیم گفت وشنود با خانم صالحه وهاب واصل، شاعر ظریف اندیش با قریحه و با ذوق
- مژگان ساغر حادثه
- مولانا کبیر فرخاری سخنی با خدا
- عزیزه عنایت جلـــوه گــاه
- محمدالله نصرتاز بدخشان میروی
- محمد شفیع بیان مشت کوبنده
- وزیراوستاروزگا رشوم
- نورالله وثوقکنفرانس
- از نورالدین همسنگرشرم ما باد!
- ظاهرحکمیبه ارمان مهرش
- اصغرعبادیکا بل جـا ن
- محمدالله نصرتگرداب غم
- صالحه وهاب واصلبیا
- امان معاشر ، خبر نگار آزاد بیدل
- فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزاد گفت و شنود با شاعر ، بید ل شناس ، پژوهشگر و داستان نویس فرهیخته افغانستان ،کاند یدای اکادمیسین ، دکتر اسدالله حبیب
- نورالله وثوق به مردمِ بی دفاعِ کابل
- محمد شفیع ( بیان )صدای مادر
- صالحه وهاب واصل خون شب
- نصرت شادرودکی و حافظ در منابع غرب
- دکتر بیژن باراننظریه های ادبی
- نورالله وثوقمنارۀاحساس
- محمدالله نصرتمعشل عرفان
- نورالله وثوقدهانِ زندگی
- عبدالودود فضلیپـنـــد حـکـیـمـان
- محمد شفیع بیانمرغ مهاجر
- فرستنده : زلمی رزمی صالحه وهاب واصل نقاش وشاعرزبان عشق
- عتيق الله ساحلدو شعر تازه
- قیوم بشیرمراد دل
- نصرت شادمحمد اقبال ، - رنسانس اسلام مدرن
- نورالله وثوقپوفِ دیگران
- از قلم: ماریا دارو خریداری بپول کلدار
- محمد شفیع بیاندرد هجرت
- مصاحبه کننده : انجنیر عبدالقادر مسعو د با شا عر و نویسنده گرانقـدر کشور ما عزیزه عنایت معرفی شوید
- نورالله وثوقاشکی برگوربیگناهی کودکانِ "نرنگ "ولایت کنر
- محمد شفیع (بیان ) اشک غم
- نصرت شاد پیتر وایس ، - ادبیات سیاسی
- اسحاق ثنـابیــداد خـزان
- نورالله وثوقهمفکرِنامردیِ
- نورالله وثوقاجاقِ همسایه
- جاویدفرهادزبان و هویت
- ودود فضلیسـخــنِ بـی حــا صــل
- نصرت شاد ادبیات و دو نوع " انتظار "
- محقق وگردآورنده ( صباح )هويت ادبي وفرهنگي ماچگونه شکل گرفت ؟؟؟
- وزیر- اوستاما ند گار مقد س
- انجنیـــر خلیـل الله رووًفیرگبـــارحـادثه
- نورالله وثوقسی سال سیه
- ر.پیکارجوکورخودبینای مردم
- وزیر- اوستابنا م انکه میسوزدومیسازد
- سروده ازسیما سمآزن
- مینا اسدیدوباره می شود آری........
- نورالله وثوققسم به شمس
- سروده ای ازسيد زبيرواعظیعيد قربان
- سروده ای ازسيد زبيرواعظی کشتار نامه
- ودود فضلی یــادت نــــره
- ملنگ جانراغله دلربا په گلشن
- جاویدفرهادزبان وهویت فلسفی انسان
- انجنیر حفیظ اله حازمبازگشت
- وزیر- اوستانبرد
- نو شته نذ یر ظفر طالب غدار
- نورالله وثوق دوشِ ناله
- صدیق رهپو طرزی در شط شعر
- میرمحمدشاه رفیعینهضتی
- نصرت شادرمان اتوپیستی و ادبیات سیاسی
- دکتور فرید طهماسطنز دربارهء طنز
- نورالله وثوقشیپورِشیطان
- وزیرصلاحطرد مردم
- حميد برنا وحدت
- مرادزی ملنګ جان : پښتو ، پښتونواله او پښتونستان
- بیژن بارانديوار
- لطیف کریمی استالفیمرگ باور
- نورالله وثوقصدای پرپر
- نو شته نذ یر ظفرقبور شهدا
- فضل الرحیم رحیمپرسش حیران خان و پاسخ تلیفون جان
- دکتور فرید طهماسپدرم به جولا تبدیل شد !
- سروده ای ازسيد زبيرواعظیرشک
- جاویدفرهادفلسفه باوری درادبیات
- صالحه ( رشیدی ) ترس
- عبدالوکیل کوچیتاکی
- نصرت شاد زنان و جایزه نوبل ادبیات تبعید
- محمدظاهر حکمیمخور فریبش
- انجنیــر خلیـل الله رووً فــییخـبسـته گیهـا
- محمدنبی عظیمی یادی ازآفرینندهء رمان بی بدیل " همسایه ها" احمد محمود
- جاويد فرهاد دوبيتي ها
- نصرت شاد یک زن در آغاز ادبیات رئالیستی
- دکتر بیژن بارانمونولوگ درونی
- صالحه رشیدیزن موجود بهشتی است ؟
- عبدالودود فضلیدست خــوش طوفان
- نصرت شاددو زن ، و دو جایزه ادبی نوبل
- صالحه رشیدباور
- محمدالله نصرتتیر نگاه
- نورالله وثوقریشۀ تشویش
- نادر ظهیر اقــــتدار آتش
- نورالله وثوقمیزبانی مهمان
- سیدزبیر«واعظی» عیــــــــــد غربـــت
- نصرت شاد یک زن ادیب ساهپوست
- ع.امانیزاهد ومدهوش
- بیژن بارانبهار سبز
- نورالله وثوقتلخکها
- زبیر«واعظی» " خوبی اندرکس نمی بينيم خوبان را چه شد"
- نویسنده و مرتب عبدالله « وفا»یاد و خاطره استاد وفا گرامی باد
- فرستنده: ف. کبیریسروده ای از غاده السمان زن شاعر سوری
- برگردان به فارسي: بابك صحرانوردشاعر
- محمدالله نصرتگرداب محبت
- نصرت شاد ادبیات آمریکای لاتین ، - زنان مبارز بعدازکودتای نظامی
- حضرت ظریفیاهدأ به کامبخش
- صالحه رشيديپرستو
- نورالله وثوقسرنوشت رأی
- فضل الرحیم رحیم فریاد
- نورالله وثوق !!!!!کورخواندی
- محمد نعمان دوست قبرستان من
- محمد اسحاق " ثنا "حاکم شهر
- نورالله وثوقجبر انتخابی
- محمدالله نصرتندامت
- دکتر بیژن بارانبنمایه شعر 3 هزار ساله فارسی
- ناهيد بشردوستانتظار
- محمدنبی عظيمی حالی اگر چیزی بگویم بازسرم قهرمی شوی
- ظاهرحکمیبه ارمان مهرش
- محمد ا صغر( عبا د ي )خد مت ا نسـا ن !!!
- انجنیر حفیظ اله حازملمس مهر
- محمد الله " نصرتماه لقا
- صالحه رشیدیدر کویر دلم
- عبدالودود فضلییـارب چـه عـذاب اسـت
- جاوید فرهاددوغزل برای "لیلی"
- نورالله وثوق به پاسِ رنگها یی که ازا نگشتان رفتند
- جعفر جبرئیلیفصل انتخاب
- محمد اسحاق " ثنا "استقلال
- محمد ا صغر عبا د ي د ا وطلبی !
- شعر از: حسین مهرانزادگاهَ
- صالحه رشیدیبالاخره
- انجنیر حفیظ ا له حازماز راه
- حضرت ظریفیخدا! یا خداوند!؟
- برگردان:جاویدفرهادسیگاری
- عبدالوکیل کوچیانتخابات
- نورالله وثوقجنگِ تریاک
- محمدالله " نصرت "بدخشـــــــــان
- محمد الله " نصرت "زنده گی بی تو
- نورالله وثوقصندوق رأی
- م . ا صغرعبا د ینه کل با نه ، نه ...
- محمد اسحاق '' ثنا ''آرزوست
- غلام جیلانی "پژوه"ترانه درد
- نظر –برهان عشق!
- دولت محمد "جوشن"شـهپـر سیمـرغ
- نورالله وثوقشهر بی دروازه
- بهادر-الهام سرنوشت
- بیژن بارانماه عامیانه
- صالحه وهاب واصل دیار وطن
- محمدالله نصرتتنهـــائی
- جاویدفرهادباز خوانی چند بیت از یک غزل " بیدل "
- بابك صحرانورددرس های شعر شناسی معاصر
- نو شته نذ یر ظفرخدا خیر کند
- نورالله وثوقپوستین چپه
- نظر - برهانوفا !
- وزیر-اوستامشعل یقین
- محمد اسحاق '' ثنا ''کار مُثمر
- نورالله وثوقمارِکر
- نذ یر ظفرانگور
- سروده ای از منظر حسینیتهران
- محب اله (فکرت)سمنگان باستان
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) ریا کار
- عزیزه عنایت سروده های تازه
- نویسنده : بابک صحرانوردشیوه های روایت در داستان کوتاه
- انجنیر حفیظ ا له حازممزرعه کشته
- صالحه وهاب واصلبرقصم
- صالحه( رشیدی)تنگی دنیا
- بیژن باراناقدس
- نورالله وثوقبرج زهرمار
- محمد ا صغر( عبا د ي )ا ي وطن !
- جاوید فرهادارزش،ابطال پذیری وآسیب نگره های ادبی
- صالحه وهاب واصلزن افغان
- منوچهر خاکی قبله آزادی
- نويسنده: بابک صحرانوردفوتوریسم ؛ مایاکوفسکی
- عبدالوکیل کوچیبمناسبت چهارمین سالروز تاسیس نهضت فراگیر د ت ا
- نورالله وثوقمداری
- صالحه ( رشیدی )طرح ادبی
- عبدالودود فضلیدنـیـای عـجـیـــب
- شعراز: مهران حسینیزادگاه
- طنز: از عزیز نسینپادشاهی که زاغها انتخاب کردند
- صدیق رهپو طرزیما اسطوره و واقعیت
- نظر -برهان پدر قهرمان
- نورالله وثوقسحر فکران
- جاویدفرهاددوکنش دردوواکنش
- وکیل کوچیپدرم را بمن باز دهید
- صالحه رشیدی!برای آخربار
- نورالله وثوقترازوی هوس
- امان معاشریادی از مرحوم مرزا عبدالحمید (حمید )شاعر توانا کشور ما
- ر. پیکارجونوای زنده گی
- صالحه ( رشیدی )تا به کی ؟
- طنزکوتاهی از: زلمی رزمی انتخابات
- صالحه وهاب واصل«ما»
- نورالله وثوقآیینهی فریاد
- زيوری ويژه مدیر مسوول بستر ادبی فرهنگی دریاچه مقیم تخار نامه سرگشاده
- محمد ا صغر( عبا د ي )عجب وقت !!!
- محب اله «فکرت» همسفر
- نظر – برهانبه یاد آشنا
- نورالله وثوقاشکی برگور بیگناهان بالابلوک
- رستم پیمانباز رفتی و رفتی زخویش
- محمد نادر ظهیرفــــدایــت ای معــــلم ، جان من
- جاوید فرهادشرحی از یک بیت
- محب اله «فکرت» مادر
- آذر سلطانیاعترافات ادبی درسلول انفرادی
- نورالله وثوقبلندای شکست
- برگردان: جاوید فرهادهیچ کس، مثل کسی دیگر نیست!
- بابك صحرانورد14 شعر کوتاه
- محمد اسحاق'' ثنا ''آتش تبعيض
- فیلمنامه ای از بابک صحرانوردنیران جان
- نورالله وثوقدره های زمزمه
- حلیمه مهر پوردر آ تش رسو م ....
- آذر سلطانی داستان دو کودک مهربان درخانه های تیمی
- Ehab Lotayefغزوة غزة
- دکتربيژن باران May Day
- محمد اسحاق'' ثنا ''فتنه جو
- اسدالله جعفریمیلاد گل سرخ
- بابك صحرانوردنيما يوشيج و ارزش هاي شعر معاصر ايران
- نورالله وثوقصحن هوس
- انجنیـر خلیـل الله روًوفـی ودرفـــرجام !
- جاویدفرهاد گپی درمورد غزل های فانی
- حلیمه مهر پور مادر
- سيد عبد اللهترياق هجران
- ایرج میرزامادر
- محمد ا صغر عبا د ينورچشــــــم
- عبدالوکیل کوچیپیام شاد باش به مناسبت روزمادر
- محمد اسحاق'' ثنا ''مادر
- حسن علی پورتقدیم به دوست عزیزماستاد اسدالله جعفری
- نورالله وثوقگروه مافیایی
- نورالدين همسنگرفاجعه!
- نورالله وثوقبمب خوشه ای
- محمد اسحاق ثناآيينهٴ حضور
- محمد ا صغر( عبا د ي )هــوای تـو
- ب.د.گذرگاهیشيران درقفس وروباه ها در شکار اند!!
- مژگان ساغرسفر نامه
- نورالله وثوقدارالمساکین
- طنزکوتاهی از: زلمی رزمی اندرفوائد وکمال های نجاری
- شعر از : محمد خالد "فائز"ازار افيون
- شیر هژیرعدالت
- محمد اسحاق '' ثنا ''و رقِ گُل
- نورالله وثوق مهری وگوهر شاد
- محمدنبی عظیمیبه کي سلام کنم؟
- نورالله وثوقبلوار دلها
- انجنیر خلیـل الله روًوفیشقایق بهار
- سيدذبيح الله سهيلگلزار من
- اثر: دوکتور بشير افضليعشق اولين
- طنز از: زلمی رزمی فوایدشفافیت وحساب دهی مقامات دولتی
- نورالله وثوقضمير خسته
- بیژن بارانماگنولیا
- امــیـــــــــــد کـــــــــامجـوحسن و شکنجه
- مولانا عبدالکبیر(فرخاری)لاله
- زبیر شیرزادکچکول
- زبیر شیرزادد ابوغریب مرکه
- نوشته: سید جمال ناصر نوری در ستایش فرهنگ و اندیشه
- نوشتۀ استاد عبدالله وفامرسل
- نظر- برهانآرزو
- آرام بختیاری تداخل داستان کوتاه با یک بیوگرافی ؟
- محمداسحاق ثناديگ ظلم
- محمد ا صغر( عبا د ي )بهــــا ر
- عزیزه عنایت مشـــعل وحدت
- محمدنبي عظيميآرزوهای برباد رفته
- ناهيد بشردوستنوبهار
- رستم پیمانخانه من
- آرام بختیاری ادبیات ؛ عشق مادری و شوق ولایت
- نو شته نذ یر ظفرپیام نو روزی
- محمد اسحاق '' ثنا ''بهار
- د زبیر شیرزاد لیکنهعبرت لنډ داستان
- آرام بختیاریادبیات چپ ؛ تبلیغی ولی انسانی
- نظر- برهانانتظار بهار
- عبدالوکيل کوچيبهار
- محمدحسین محمدیداوری مرحلهی اول کتابهای داستانی در جایزه ادبی نوروز
- محمدحسین محمدیداوری مرحلهی اول کتابهای داستانی در جایزه ادبی نوروز
- زبیر شیرزادد آغاشیرین بوټان (پښتو ادبی ټوټه)
- آرام بختیاری تئاتر و دوگانگی انسان بورژوایی
- پژوهشي ازصباحتقدس مادروعطوفت زن دوکلمه دريک مفهوم « قسمت دوم »
- انجنیر حفیظ ا له حازم تا یک بهار دیگر
- اسدالله زمریزما له خوا به ګور ه لیرې ګر ځې
- محمدنادرظهیرلـطــف خـــــدا
- ناهيد بشردوست زن
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)گل بشگفته
- محمدنبی عظیمینامه یی از کابل
- محمداسحاق ثناچوتار
- سليمان راوشخطابهء به مردها
- جمشید پیمان بانویِ من ، امروز روز توست
- حلیمه مهر پورسنگ غیرت
- راحله یارلـیـلـی
- بیژن بارانگلنار من
- آرام بختیاریما و گمنامان ادبی غرب
- م . ا صغر( عبا د ي )ګـذ شــت
- نظر -برهان نسل جوان
- عزیزه عنایت مقـــــــام زن
- رستم پیمانشام نامه
- آرام بختیاری نویسنده پسامدرن طبقه متوسط
- حلیمه مهرپورنژاد برتر
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری) دیدم آغشته به خون
- انجنیر حفیظ اله حازمخورشید مرده بود
- دکتر بیژن بارانتحلیلی از 7 خوان رستم
- رستم پیمانآدرس: امتم
- محمدنبي عظيميپنبه ء گــــــــوش
- ناهيدبشردوستگريستم
- آرام بختیارییک رمان ، دو قرن اعتراض اجتماعی
- مولانا عبدالکبیر (فرخاری)شکر شکن
- زبيرشيرزادصنوبرخان
- دوکتوربشير افضلي عقده ها خاطره ها و اميد ها
- بیژن بارانلاله
- نیلاب موج سلام« قمار دیگر »
- ا. م. شیزلی در سوگ غزّویان
- امان معاشرمولا نا عبدالکبیر( فرخاری) شاعر غمدیده در یک حادثه خانم، پنج پسر ویک دخترش را از دست داده است
- انجيلاپگاهيکور که نیستی....
- ا صغر( عبا د ي )زمســـــتا ن
- حضرت ظریفی وحدت ضامن پیروزی مبارزات پیگیر زمان ما وغلبه بر دشواریها
- حلیمه مهر پورجنگ است خصم ما
- سارا ارمنیسه اسم مستعاردریک ترورسیاسی
- عزیزه عنایت اندوه شـــرر بار
- سروده عليرضا قزوهآقای پپسی کولا
- انجيلاپگاهيبه رزمنده گان فلسطینی
- تهیه و نگارش استاد عبدالله وفامردی از تبار عاشقان
- نگارش و برگردان: نیلاب موج سلاماز « برهنه در باد » تا « انسان »
- ناهيد بشردوستفصل غربت
- محمد ا صغر( عبا د ي )چـــه حــا لــست ؟
- انجيلا پگاهيغزه در آتش و خون
- مولانا عبدالکبیر فرخاری درجوش نوبهاران
- صالحه رشيدیزن
- انجينر عبدالکبير کاکړ فلسطين
- محمد ا صغر(عبا د ی)مـــد ا ل
- نذيرظفرسر ما به سر ما
- عبدالحسیب شریفیهوای سرد
- آتوسا سلطان زادهسروانتس ورمان دن کیشوت درادبیات جهانی غرب
- حضرت ظریفی نوای نسل جوان
- میهن فدا محشورسروده های رنگین بیرنگ
- محـمد نادر ظــهـیر یادی مختصر از نخبه گان تاریخ و ادب فارسی درهزارهء اول قمری
- اشرف هاشمیریــيـــــس جمـــــهور انتــــــخاب میشـــــــــــــــــد!
- محمدعارف يوسفيعید شما مبارک
- آتوسا سلطان زادههومرکیست ؟- درسهای ادبی غرب
- بیژن بارانثنویت
- عزیزه عنا یت اندوه غریبـــــان
- داکتر خاکستریگانه آمدو تنها نشست و فردگذشت
- ظاهر حکميپه زمام دی مینان
- روشنزنده با بمب ، زنده باد دینامیت ،- شعارمبارزان بود آنزمان
- نوشته: داکتر حمیدالله مفید گذری بر اندیشه مولانا جلال الدین محمد بلخی در باره عید
- محمد ا صغـر( عبا د ي ) محفل بزرګد ا شت عـــید قربا ن
- صالحه ( رشیدی ) عید غربت
- زبيرشيرزادچه پوه شومه سیفو شومه
- محمد ا صغـر(عـبا د ي) ا مـروز
- روشندرآغازخشم بود- وسپس شورش !
- عبدالو کیل کوچیبیادبودحشمت خان هنرمندافغانستان
- مولانا عبدالکبیر فرخاری رسم و راه زندگی
- م ی هادی ارمغان
- داکتر خاکستراز درفش جوانان تا آکادمی کنگور
- حضرت ظریفیهـــــــــــو ای عـــــــــــــید
- داکتر خاکستر حاصل دور زنده گی صحبت آشنا بود
- داکتر خاکسترنم اشکی و با خود گفتگویی
- بيژن باران